Đặc điểm hội chứng stevens-johnson tại khoa hồi sức Bệnh viện Nhi đồng I từ năm 1998 -2002

Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003 Nghieân cöùu Y hoïc ÑAËC ÑIEÅM HOÄI CHÖÙNG STEVENS-JOHNSON TAÏI KHOA HOÀI SÖÙC BEÄNH VIEÄN NHI ÑOÀNG I TÖØ NAÊM 1998 -2002 Voõ Coâng Ñoàng **, Baïch Vaên Cam *, Traàn Hoaøng Uùt * TOÙM TAÉT -Muïc tieâu nghieân cöùu: Moâ taû nhöõng ñaëc ñieåm hoäi chöùng Stevens-Johnson ôû treû em taïi khoa hoài söùc beänh vieän Nhi Ñoàng I töø naêm 1998-2002. -Phöông phaùp nghieân cöùu: Moâ taû loaït ca. Chuùng toâi thöïc hieän nghieân cöùu taïi khoa hoài söùc beänh vieän Nhi Ñoàng I töø naêm 1998-2002. -Keát quaû nghieân cöùu: Trong 5 naêm chuùng toâi coù 44 tröôøng hôïp, 25 nam, 19 nöõ (tæ leä nam/nöõ 1.32/1), beänh nhaân treû nhaát laø 8.5 thaùng. Trieäu chöùng thöôøng gaëp nhaát la hoàng ban 95.5%, lôû mieäng 93.2%, vieâm keát maïc 90.9%, boùng nöôùc 75%. Caùc trieäu chöùng xuaát hieän sau khi uoáng thuoác töø 2 ñeán 3 ngaøy, nhoùm thuoác choáng ñoäng kinh töø 9 ñeán 12 ngaøy. Thöôøng gaëp laø thuoác choáng ñoäng kinh (Carbamazepin 31.8%, Phenobarbital 11.4%), khaùng sinh (Cotrimoxazole 6.8%, amoxicillin 4.5%, cephalexin 4.5%). Caùc xeùt nghieäm coù taêng baïch caàu ña nhaân, baïch caàu aùi toan, VS, CRP, men gan, 45.2% coù haï natri maùu khi nhaäp vieän. Beänh nhaân thöôøng heát soát tröôùc 10 ngaøy, boùng nöôùc troùc vaåy hoaøn toaøn vaø laønh seïo vaøo ngaøy thöù 12, thôøi gian naèm vieän trung bình laø 16 ngaøy, 80 % caàn nuoâi aên qua oáng thoâng daï daøy. Töû vong 6.8%. -Keát luaän: Phaàn lôùn hoäi chöùng Stevens-Johnson do thuoác gaây ra, do ñoù caàn phaûi chuù yù tieàn söû dò öùng vaø caân nhaéc khi duøng thuoác, nhaát laø nhoùm thuoác choáng ñoäng kinh vaø khaùng sinh. Caàn coù moät cheá ñoä chaêm soùc ñaëc bieät ñeå haïn cheá tình traïng boäi nhieãm vaø suy dinh döôõng do thieáu cung caáp. SUMMARY CHARACTERISTICS OF STEVENS JOHNSON SYNDROME AT THE INTENSIVE CARE UNIT IN PEDIATRIC HOSPITAL NO.1 FROM 1998 TO 2002 Vo Cong Ñong, Bach Van Cam, Tran Hoang Ut * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol.7 * Supplement of No 1: 78 - 84 - Objective: Describe characteristic findings of Stevens-Johnson syndrome in children at the intensive care unit in Pediatric Hospital No.1 from 1998 to 2002. - Methods: Cases series. -Results: During 5 years, from 1998 to 2002, we had 44 cases, including 25 males, 19 females (male/female # 1.32/1), youngest patient was 8.5 month old. Common signs symptoms consisted of erythema multiform 95.5% mouth buccal ulcer 93.2%, conjunctivitis 90.9%, vesiculobullous disorder 75%. They occurred after 2-3 days of taking medication, especially after 9-12 days for antiepileptic drugs. The common medication were antiepileptics (Carbamazepin 31.8%, Phenobarbital 11.4%), antibiotics (Cotrimmoxazol 6.8%, Amoxicillin 4.5%, Cephalexin 4.5%). In laboratory test there were increased neutrophiles, eosinophiles, erythrocyte sedimentation rate, C – reactive protein, hepatic transaminase, 45.2% of cases revealed hyponatremia on hospital admissions. Almost patient subside fever before 10th day of disease, skin lesion healed on 12th day of disease. Mean hospital stay was16 days, 80% of patients needed enteral nutrition by nasogastric tube. Mortality rate was 6.8%. -Conclusion: * BS beänh vieän Nhi Ñoàng I ** PGS.TS Boä moân Nhi – Tröôøng ÑHYD TP. Hoà Chí Minh. Chuyeân ñeà Nhi û 78 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003 Commonest cause of Stevens-Johnson syndrome were due to medication. Therefore, it was necessary to explore past history of allergy and to use the drug carefully, especially antiepileptic drugs, antibiotics critically supportive care should be given to patient with Stevens-Johnson syndrome to restrict surinfection and energy deficit undernutrition. ÑAËT VAÁN ÑEÀ. Hoäi chöùng Stevens-Johnson (SJS) laø moät beänh caûnh laâm saøng coå ñieån maø ngöôøi ta ñaõ bieát töø hôn 100 naêm nay, töø khi Hebra moâ taû laàn ñaàu tieân hoäi chöùng naøy vaøo naêm 1866. Sau ñoù coù nhieàu baøi baùo caùo veà hoäi chöùng naøy nhöng nguyeân nhaân sinh beänh cho tôùi nay vaãn laø ñeà taøi coøn nhieàu baøn caõi: nguyeân nhaân do thuoác, do vi truøng, do sieâu vi. Chöa coù nguyeân nhaân naøo ñöôïc ghi nhaän chaéc chaén, chöa coù taùc giaû naøo khaún ñònh ñöôïc taùc nhaân gaây beänh. Nhöõng naêm gaàn ñaây ngöôøi ta thaáy raèng coù nhieàu beänh nhaân sau khi uoáng thuoác xuaát hieän SJS. Duø chöa xaùc ñònh ñöôïc moät caùch roõ raøng nhöng ngöôøi ta vaãn nghó nhieàu thuoác laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân thöôøng gaëp nhaát. Chuùng toái nhaän thaáy ñaây laø vaán ñeà caàn quan taâm, nhöng ôû Vieät Nam töø tröôùc ñeán nay coù raát ít coâng trình nghieân cöùu veà vaán ñeà naày, chính vì vaäy chuùng toâi mong muoán qua nghieân cöùu naøy seõ tìm hieåu theâm veà dòch teã hoïc, taùc nhaân thöôøng gaëp, ñaëc ñieåm laâm saøng vaø caän laâm saøng ñeå giuùp cho vieäc chaån ñoaùn vaø ñieàu trò ñöôïc toát hôn. Töø ñoù ñöa ra nhöõng kieán nghò ñeå phoøng ngöøa beänh toát hôn. MUÏC TIEÂU NGHIEÂN CÖÙU Muïc tieâu toång quaùt Moâ taû nhöõng ñaêïc ñieåm veà dòch teã hoïc, laâm saøng vaø caän laâm saøng treân beänh nhi coù Hoäi chöùng Stevens-Johnson nhaäp khoa Hoài söùc beänh vieän Nhi Ñoàng I, töø naêm 1998-2002. Muïc tieâu chuyeân bieät - Xaùc ñònh tyû leä phaân boá ñaëc ñieåm dòch teã hoïc bao goàm tuoåi, giôùi, vuøng cuûa SJS - Xaùc ñònh tyû leä phaân boá caùc ñaëc ñieåm laâm saøng cuûa SJS - Xaùc ñònh tyû leä phaân boá caùc ñaëc ñieåm caän laâm saøng cuûa SJS - Khaûo saùt tyû leä caùc bieán chöùng cuûa SJS - Neâu leân vaøi nhaän xeùt ñieàu trò ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU Ñoái töôïng nghieân cöùu: Taát caû beänh nhi tuoåi töø 1 thaùng ñeán 15 tuoåi nhaäp khoa hoài söùc beänh vieän Nhi Ñoàng I töø naêm 1998 – 2002 ñöôïc chaån ñoaùn xaùc ñònh hoäi chöùng Stevens-Johnson Phöông phaùp nghieân cöùu: Thieát keá nghieân cöùu: Hoài cöùu, moâ taû haøng loaït ca Daân soá choïn maãu: Caùc beänh nhi tuoåi töø 1 thaùng ñeán 15 tuoåi nhaäp khoa hoài söùc beänh vieän Nhi Ñoàng I 1998 – 2002 ñöôïc chaån ñoaùn xaùc ñònh SJS. Côõ maãu: Chuùng toâi choïn taát caû nhöõng tröôøng hôïp beänh nhi nhaäp vieän ñöôïc chaån ñoaùn SJS. Xöû lyù soá lieäu: Phaàn meàm SPSS for window 10.0 ñeå phaântích soá lieäu. KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU Nghieân cöùu hoài cöùu 44 hoà sô beänh aùn taïi Beänh Vieän Nhi Ñoàng I trong 5 naêm töø 1998-2002, chuùng toâi ghi nhaän ñöôïc keát quaû nhö sau: Caùc yeáu toá dòch teã Phaân boá theo naêm: töø naêm 1998 - 2002, trung bình moåi naêm coù khoaûng 10 ca beänh. Phaân boá theo nhoùm tuoåi: beänh xaûy ra ôû moïi löùa tuoåi vôùi tuoåi trung bình laø 8 ± 4.2 (nhoû nhaát: 6,5 thaùng, lôùn nhaát: 15 tuoåi) Phaân boá theo giôùi Nhaän xeùt: Tæ leä Nam/Nöõ =1,32/1 Chuyeân ñeà Nhi 79 Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003 Nghieân cöùu Y hoïc Phaân Boá theo ñòa phöông Ñòa phöông Soá ca Tæ leä % Noäi thaønh 8 18.2% Ngoaïi thaønh 4 9.1% Caùc tænh 32 72.7 % Nhaän xeùt: 3/4 caùc beänh nhaân ñeán töø caùc tænh laân caän. Lyù do nhaäp vieän: Lyù do nhaäp vieän thöôøng gaëp laø vì hoàng ban, keá laø boùng nöôùc vaø lôõ loeùt mieäng Beänh söû Thôøi gian töø khi uoáng thuoác ñeán khi xuaát hieän trieäu chöùng. Thôøi gian trung bình töø khi uoáng thuoác ñeán khi phaùt hieän trieäu chöùng 6.2 ± 5.2 ngaøy. Ña soá khôûi phaùt trong 2 ngaøy ñaàu sau khi uoáng thuoác (chieám 40%). Tuy nhieân caùc thuoác choáng ñoäng kinh thöôøng xuaát hieän trieäu chöùng muoän hôn: Tegretol trung bình laø 12 ngaøy vaø Gardenal laø 9 ngaøy. Thôøi gian töø khi phaùt hieän trieäu chöùng ñeán luùc nhaäp vieän: 3/5 beänh nhaân nhaäp vieän trong 3 ngaøy ñaàu sau khi phaùt hieän trieäu chöùng.Thôøi gian trung bình laø 3.2±2.5 ngaøy (ngaén nhaát laø 1 ngaøy, daøi nhaát laø 14 ngaøy Loaïi thuoác söû duïng Thuoác Soá ca Tæ leä % Choáng ñoäng kinh: . Carbamazepine . Phenobarbital . Dihydantoine . Valproate + Carbamazepine 14 5 1 1 31,8% 11,4% 2,3% 2,3% Khaùng sinh: . Cotrimoxazole . Amoxicilline . Cephalexin . Cefuroxime 3 2 2 1 6,8% 4,5% 4,5% 2,3% Khoâng roõ loaïi 1 31,8% Khoâng duøng thuoác gì 1 2,3% Nhaän xeùt: Ña soá nhaäp vieän vì thuoác choáng ñoäng kinh (45,5%), trong ñoù Carbamazepine coù tyû leä cao nhaát (31.8%). Keá ñeán laø khaùng sinh (18.1%) vôùi Cotrimoxazole chieám 6.8%. Ñaëc bieät coù 1 tröôøng hôïp khoâng uoáng thuoác. Hoaøn caûnh uoáng thuoác Hoaøn caûnh Soá ca Tæ leä% Töï mua thuoác uoáng 13 29,5% Baùc só keâ toa 30 68,2% Khoâng uoáng thuoác 1 2,3% Nhaän xeùt: 2/3 tröôøng hôïp caùc beänh nhaân uoáng thuoác theo toa baùc só. Trieäu chöùng khôûi phaùt Trieäu chöùng khôûi phaùt chuû yeáu laø phaùt ban, boùng nöôùc vaø lôõ loeùt nieâm maïc mieäng chieám 2/3 tröôøng hôïp. Trieäu chöùng laâm saøng. Trieäu chöùng da nieâm khi nhaäp vieän Taát caû beänh nhaân vaøo vieän ñeàu coù trieäu chöùng hoàng ban ôû da da (100%), trong ñoù ¾ tröôøng hôïp coù keøm boùng nöôùc. Veà toån thöông nieâm maïc, lôû loeùt nieâm maïc mieäng chieám tyû leä cao (93,2%), keá ñeán laø vieâm keát maïc maét (90,9%). Coù 3 tröôøng hôïp bò phuø (6.8%) vaø 1 tröôøng hôïp loeùt giaùc maïc. Caän laâm saøng Coâng thöùc maùu luùc nhaäp vieän Trung bình Khoaûng Ghi chuù Soá löôïng BC 8475 ± 3288 3400 - 20.000 25% ca coù soá löôïng BC > 10.000 % BC neutro 59,05 ± 19,94 13 - 90 22,7% ca coù tæ leä neutro > 75% % Band neutrophil 18,6 ± 27,39 0 – 73 % BC lympho 36,1 ± 18.09 10 - 71 % BC aùi toan 2,57 ± 3,30 0 - 10 30% ca coù tæ leä BC aùi toan > 4% Nhaän xeùt: ¼ tröôøng hôïp coù soá löôïng baïch caàu luùc nhaäp vieän taêng > 10.000 /mm3, trong ñoù ña soá coù tæ leä baïch caàu neutro chieám öu theá > 75%. Ñaëc bieät coù khoaûng 1/3 tröôøng hôïp coù tæ leä baïch caàu aùi toan taêng > 4% luùc nhaäp vieän. Phaûn öùng vieâm Ña soá beänh nhaân nhaäp vieän ñeàu coù VS taêng. 73,5% beänh nhaân coù CRP taêng > 20 mg/L luùc nhaäp vieän. Sau 48 giôø nhaäp vieän tæ leä naøy taêng theâm 6,5%. Ion ñoà maùu luùc nhaäp vieän vaø sau nhaäp vieän 48 giôø Chuyeân ñeà Nhi û 80 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003 Gaàn ½ beänh nhaân (45.2%) môùi vaøo coù Natri giaûm < 135 mEq/L trong khi noàng ñoä Canxi vaø Kali thay ñoåi khoâng ñaùng keå. Sau nhaäp vieän 48 giôø tæ leä coù Natri maùu < 135 mEq/L taêng theâm (65,5%) Chöùc naêng gan thaän khi nhaäp vieän Khi nhaäp vieän, 75% beänh nhaân coù SGOT taêng trong ñoù coù moät tröôøng hôïp taêng ñeân 1301 U/L, 50% coù SGPT taêng. Veà chöùc naêng thaän 13,8% coù creatinin > 1,2mg%. Dieãn tieán Dieãn tieán laâm saøng ¾ beänh nhaân heát soát tröôùc ngaøy thöù 10 (73,2%). Boùng nöôùc baét ñaàu troùc vaûy thöôøng xaûy ra tröôùc ngaøy thöù 5 (55,8%) vaø troùc vaåy hoaøn toaøn xuaát hieän thöôøng sau ngaøy thöù 10 cuûa beänh (55,8%). Bieán chöùng Ña soá tröôøng hôïp coù boäi nhieåm sang thöông da nieâm (27,3-59%). Bieán chöùng ôû maét cuõng thöôøng gaëp trong loeùt giaùc maïc chieám 5/14 tröôøng hôïp. Xuaát huyeát tieâu hoùa xaûy ra trong 22,7% beänh nhaân, chuû yeáu laø sonde daï daøy ra dòch naâu ñen. Veà nhieãm truøng huyeát thì chæ coù 1 ca caáy maùu döông tính trong khi phaàn lôùn beänh nhaân coù phaûn öùng vieâm toaøn thaân raát roõ nhöng caáy maùu thöôøng aâm tính (43,2%). Ñieàu trò Thôøi gian ñieàu trò taïi khoa hoài söùc Thôøi gian trung bình: 9,45 ± 6,91 ngaøy (ngaén nhaát: 2; daøi nhaát: 35) Ña soá ñieàu trò taïi khoa trong thôøi gian 5-6 ngaøy Thôøi gian naèm vieän Thôøi gian trung bình: 16,30 ± 11,52 ngaøy (ngaén nhaát: 2; daøi nhaát: 59) Ña soá ñieàu trò taïi beänh vieän trong thôøi gian 8-10 ngaøy Dinh döôõng Hôn 80% beänh nhaân caàn nuoâi aên qua oáng thoâng daï daøy. 11,4% beänh nhaân khoâng aên ñöôïc baèng ñöôøng mieäng do xuaát huyeát tieâu hoùa phaûi nuoâi aên tónh maïch hoaøn toaøn. Ña soá beänh nhaân ñaët sonde daï daøy nuoâi aên vaøo ngaøy 3-4 vaø ruùt sonde daï daøy vaøo ngaøy thöù 8-10 cuûa beänh. Ñaùp öùng ñieàu trò Ñaùp öùng Soá ca Tæ leä% Soáng 41 93,2% Töû vong 3 6,8% Haàu heát beänh nhaân khoûi beänh. Coù 3 tröôøng hôïp töõ vong (6.8%) trong beänh caûnh nhieãm truøng toaøn thaân. BAØN LUAÄN Yeáu toá dòch teã Phaân boá beänh theo naêm: Trong quaù trình nghieân cöùu töø naêm 1998-2002, moãi naêm trung bình coù khoaûng 10 beänh nhaân. Phaân boá theo tuoåi: Trong nghieân cöùu naøy, chuùng toâi nhaän thaáy beänh thöôøng xaûy ra ôû treû > 1 tuoåi vôùi tuoåi trung bình laø 8 tuoåi, khoâng coù söï khaùc bieät veà tæ leä maéc beänh giöõa 3 nhoùm tuoåi (10 tuoåi). Phaân boá theo giôùi: Tæ leä nam: nöõ = 1,32:1 Phaân boá theo ñòa phöông: Trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi ña soá beänh nhaân ñeán töø caùc tænh laân caän, chæ coù 1/3 laø ôû thaønh phoá Lyù do nhaäp vieän: Ña soá beänh nhaân nhaäp vieän vì boùng nöôùc, keá ñeán laø hoàng ban vaø lôõ loeùt nieâm maïc mieäng. BEÄNH SÖÛ: Thôøi gian töø khi uoáng thuoác ñeán khi xuaát hieän trieäu chöùng: Thôøi gian töø khi uoáng thuoác ñeán khi phaùt hieän trieäu chöùng trung bình laø 6 ngaøy, ña soá khôûi phaùt trong 2 sau khi uoáng thuoác chieám 40%. Thôøi gian xuaát hieän trieäu chöùng muoän hôn, trung bình 12 ngaøy cho Carbamazepine vaø 9 ngaøy ñoái vôùi tröôøng hôïp uoáng Phenobarbital. Chuyeân ñeà Nhi 81 Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003 Nghieân cöùu Y hoïc Thôøi gian töø khi phaùt hieän trieäu chöùng ñeán luùc nhaäp vieän Chuùng toâi nhaän thaáy raèng ña soá beänh nhaân nhaäp vieän trong voøng 3 ngaøy ñaàu sau khi xuaát hieän trieäu chöùng, Loaïi thuoác söû duïng: Theo nghieân cöùu cuûa chuùng toâi, thuoác choáng ñoäng kinh chieám ña soá (45,5%), trong ñoù phaàn lôùn laø do Carbamazepine (31,8%) vaø Phenobarbital (11,4%). Keá ñeán laø nhoùm khaùng sinh chieám 18,1% trong ñoù Cotrimoxazole laø 6,8%. Hoaøn caûnh uoáng thuoác: 2/3 tröôøng hôïp trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi laø do baùc só keâ toa thuoác. Trieäu chöùng khôûi phaùt: Trieäu chöùng khôûi phaùt chuû yeáu laø phaùt ban, boùng nöôùc vaø lôû loeùt nieâm maïc mieäng chieám 2/3 tröôøng hôïp Trieäu chöùng laâm saøng Taát caû beänh nhaân vaøo vieän ñeàu coù trieäu chöùng hoàng ban ôû da (95,5%) trong ñoù 75% coù keøm boùng nöôùc. Veà toån thöông nieâm maïc, lôû loeùt nieâm maïc mieäng chieám tæ leä cao (93,2%), keá ñeán laø vieâm keát maïc maét (90,9%), vieâm loeùt tieát nieäu sinh duïc (45,5%).. Caän laâm saøng Coâng thöùc maùu luùc nhaäp vieän Trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi, ¼ tröôøng hôïp coù soá löôïng baïch caàu luùc nhaäp vieän taêng treân 10.000/mm3, trong ñoù ña soá baïch caàu ña nhaân trung tính chieám öu theá (>75%). Ñaëc bieät chuùng toâi ghi nhaän coù söï taêng cao cuûa baïch caàu aùi toan (>4%) chieám 1/3 caùc tröôøng hôïp. Phaûn öùng vieâm Ña soá beänh nhaân nhaäp vieän ñeàu coù söï taêng cao cuûa VS (giôø 1 laø 27,5; giôø 2 laø 55,3) vaø CRP (46,2 mg/L). Ion ñoà maùu Chuùng toâi nhaän thaáy gaàn ½ beänh nhaân coù tình traïng haï Natri maùu luùc nhaäp vieän. Ñieàu naøy coù theå do beänh nhaân aên uoáng keùm, maát natri qua dòch boùng nöôùc. Hieän töôïng naøy cuõng ñöôïc tìm thaáy trong caùc nghieân cöùu khaùc Trong khi ñoù khoâng coù söï thay ñoåi ñaùng keå ñoái vôùi Kali vaø Canxi. Chöùc naêng gan thaän: Nghieân cöùu cuûa chuùng toâi coù treân ½ tröôøng hôïp taêng men gan. Ñieàu naøy coù theå gaây ra do phaûn öùng vieâm. Veà chöùc naêng thaän, chuùng toâi thaáy khoaûng 15% coù gia taêng ureâ vaø creatinine Dieãn tieán Dieãn tieán laâm saøng: Trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi, soát keùo daøi trung bình 9 ngaøy vôùi ¾ tröôøng hôïp heát soát tröôùc ngaøy thöù 10 cuûa beänh. Boùng nöôùc baét ñaàu troùc vaåy trung bình ôû ngaøy thöù 6 cuûa beänh vaø troùc vaåy hoaøn toaøn vaø laønh seïo trung bình vaøo ngaøy thöù 12 cuûa beänh. Coøn toån thöông maét xuaát hieän vaøo ngaøy thöù 3 cuûa beänh vaø thöôøng keùo daøi ñeán khi ra vieän trong ña soá caùc tröôøng hôïp. Dieãn tieán caän laâm saøng: Chuùng toâi ghi nhaän coù söï gia taêng tieáp tuïc soá löôïng baïch caàu (35% so vôùi 25%) vaø tæ leä baïch caàu aùi toan > 4% (35,7% so vôùi 30%) ôû 48 giôø sau khi nhaäp vieän so vôùi luùc môùi vaøo. Ñieàu naøy cuõng xaûy ra ñoái vôùi CRP taêng töø 46,4 mg/L leân 64,2 mg/L sau 48 giôø nhaäp vieän Hieän töôïng naøy coù theå do dieãn tieán beänh trong giai ñoaïn ñaàu maø chuùng ta chöa khoáng cheá ñöôïc. Ñieàu trò: Thôøi gian ñieàu trò Caùc beänh nhaân cuûa chuùng toâi naèm ñieàu trò taïi khoa hoài söùc trung bình 10 ngaøy vaø naèm vieän trong thôøi gian trung bình 16 ngaøy Söû duïng khaùng sinh Taát caû beänh nhaân ñeàu söû duïng khaùng sinh ñeå phoøng boäi nhieãm. ½ tröôøng hôïp caàn ñoåi khaùng sinh trong quaù trình naèm vieän do khoâng ñaùp öùng ñieàu trò,dieãn tieán laâm saøng coù chieàu höôùng xaáu hôn. Chuyeân ñeà Nhi û 82 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003 Chuùng toâi nhaän thaáy coù 33% tröôøng hôïp phoái hôïp 2 khaùng sinh do khi duøng moät loaïi khoâng khoáng cheá ñöôïc tình traïng nhieãm truøng. Chuùng toâi nhaän thaáy ña soá ñaùp öùng toát vôùi Cephalosporin I (Cefapirine) vaø III (Cefotaxim) trong laàn duøng khaùng sinh ban ñaàu. Dinh döôõng: 81% beänh nhaân caàn nuoâi aên qua oáng thoâng daï daøy trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi vôùi thôøi gian nuoâi aên trung bình 10 ngaøy. Ñaëc bieät coù 6,8% tröôøng hôïp phaûi nuoâi aên tónh maïch hoaøn toaøn do xuaát huyeát tieâu hoùa naëng. Keát quaû ñieàu trò: Haàu heát beänh nhaân khoûi beänh (92.3%). Coù 3 tröôøng hôïp beänh nhaân töû vong (6,8%) trong beänh caûnh nhieãm truøng toaøn thaân naëng. KEÁT LUAÄN Qua nghieân cöùu hoài cöùu 44 hoà sô beänh aùn veà hoäi chöùng Stevens Johnson taïi beänh vieän Nhi Ñoàng I trong 5 naêm töø 1998-2002, chuùng toâi nhaän thaáy: - Beänh töông ñoái hieám vôùi trung bình khoaûng 10 ca moãi naêm, xaûy ra quanh naêm nhöng taäp trung chuû yeáu töø thaùng 3 ñeán thaùng 5. Beänh coù theå xaûy ra ôû moïi tuoåi nhöng hieám khi gaëp ôû treû döôùi 1 tuoåi. Tæ leä nam nhieàu hôn nöõ. - Ña soá beänh nhaân nhaäp vieän vì boùng nöôùc, hoàng ban hay lôû loeùt nieâm maïc mieäng. Caùc trieäu chöùng thöôøng xuaát hieän sau khi uoáng thuoác khoaûng 2-3 ngaøy, rieâng ñoái vôùi choáng ñoäng kinh (Carbamazepine, Phenobarbital) thì thôøi gian xuaát hieän trieäu chöùng chaäm hôn 9-12 ngaøy. Khaùng sinh (Cotrimoxazole) vaø thuoác choáng ñoäng kinh (Carbamazepine, Phenobarbital) laø 2 taùc nhaân chuû yeáu thöôøng gaây hoäi chöùng Stevens- Johnson. - Haàu heát beänh nhaân nhaäp vieän ñeàu coù hoàng ban (95,5%), 75% keøm boùng nöôùc, khoaûng 90% lôõ loeùt nieâm maïc mieäng, vieâm keát maïc maét. Xeùt nghieäm ghi nhaän coù tình traïng taêng soá löôïng baïch caàu ña nhaân vaø aùi toan cuøng vôùi phaûn öùng vieâm (VS, CRP, men gan). Ngoaøi ra haï Natri maùu cuõng laø moät daáu hieäu thöôøng gaëp trong 45,2% tröôøng hôïp. - Haàu heát beänh nhaân heát soát tröôùc ngaøy thöù 10 cuûa beänh. Boùng nöôùc baét ñaàu vôõ trung bình ôû ngaøy thöù 6 cuûa beänh vaø troùc vaåy hoaøn toaøn, laønh seïo vaøo ngaøy thöù 12 cuûa beänh. Bieán chöùng thöôøng gaëp laø boäi nhieãm sang thöông da nieâm, toån thöông maét, xuaát huyeát tieâu hoùa cuøng vôùi tình traïng nhieãm truøng toaøn thaân naëng. - Thôøi gian ñieàu trò trung bình taïi khoa hoài söùc laø 10 ngaøy vôùi taát caû caùc beänh nhaân ñeàu ñöôïc söû duïng khaùng sinh, trong ñoù khoaûng ½ tröôøng hôïp caàn phaûi ñoåi khaùng sinh trong quaù trình ñieàu trò. Ña soá caùc tröôøng hôïp ñaùp öùng toát vôùi khaùng sinh Cefalosporin I, III ñöoøng tónh maïch. Hôn 80% beänh nhaân caàn nuoâi aên qua sonde daï daøy trong thôøi gian trung bình 8-10 ngaøy. - Keát quaû ñieàu trò khaû quan vôùi 93,2% beänh nhaân khoûi beänh. Tuy nhieân ñaây laø beänh lyù naëng coù theå töû vong (3 tröôøng hôïp trong 44 beänh nhaân) trong beänh caûnh nhieãm truøng naëng khi coù toån thöông da nieâm lan roäng keøm boäi nhieãm. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1 Nguyeãn Naêng An (1998). Ñaïi cöông veà caùc beänh dò öùng, chuyeân ñeà dò öùng hoïc, TaäpI, NXB y hoïc naêm 1998.Trang 5-32 2 Baïch Vaên Cam, Nguyeãn Höõu Nhaân (1994), Lieân quan giöõa thuoác choáng ñoäng kinh Tegretol vaø HC Stevens- Johnson. Kyû yeáu coâng trình nghieân cöùu nhi khoa. Hoäi nghò nhi khoa khu vöïc phía nam. Thaùng 11-1994. Trang51-55. 3 Baïch Vaên Cam, HC Stevens-Johnson. Phaùt ñoà ñieàu trò nhi khoa 2000.Trang 38-40 4 Ñaøo Vaên Chinh. Nguyeãn Quoác Tuaán, Dò öùng thuoác, Dò öùng hoïc laâm saøng, Nhaø xuaát baûn y hoïc 1998.Trang 76- 92. 5 Nguyeãn Vaên Haø. Moät soá nhaän xeùt veà nhieåm ñoäc dò öùng do thuoác. Noäi san da lieåu 1999,Trang 11-17. 6 Taï Thò Aùnh Hoa (1998), Phaûn öùng vieâm. Mieãn dòch laâm saøng treõ em,Boä moân nhi tröôøng ÑHYD TP Hoà Chí Minh, NXB Ñaø Naüng 1998, Trang 44-45. 7 Taï Thò Aùnh Hoa – C.reactive Protein, Mieãn dòch hoïc laâm saøng treõ em. NXB Ñaø Naüng 1998,Trang 71-77 8 Nguyeãn Vaên Haø, Moät soá nhaän xeùt veà nhieãm ñoäc dò öùng da do thuoác, Noäi san da lieãu 1999,Trang 11-17 9 Hoaøng Tích Huyeàn. Toång keát thaåm dòch baùo caùo ADR 1999-2000.Trang4-34. 10 Nguyeãn Theá Khaùnh. Phaïm Töû Döông, Xeùt nghieäm sinh hoaù maùu. Xeùt nghieäm söû duïng trong laâm saøng, NXB y hoïc.Trang 38-68. 11 Ñoã Coâng Taâm vaø Nguyeãn Thò Baêng Taâm, Goùp phaàn nghieân cöùu 28 tröôøng hoäi chöùng Stevens-Johnson taïi Chuyeân ñeà Nhi 83 Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003 Nghieân cöùu Y hoïc beänh vieän Nhi Ñoàng I, Luaän vaên toát nghieäp Baùc só Y Khoa 1982. 12 Douglas J Coster, Stevens Johnson Syndrome, Cicatrising Conjunctivitis.Dev Ophtalmol,1997,vol 28, pp 24-31. 13 Gary L. Darmstadt,Vesiculobullous disorders, Nelson textbook of pediatrics 2000 16th ed, WB-Sauders company Volume 2 pag. 1988-1994. 14 George F. Murphy and Matinc. Erytherme Multiforme. Pathologic Bassis of Disease. 6th ed. WB-Sauders company P. 1197-1198. 15 Hamilton Montgomery, Erytherma multiforme- Dermatopathology-volum I Hoeber medical Division 1970 P.157-160. 16 Julies prendiville. Adelerid A. Habort et al Management of Stevens-Johnson Syndrom and toxic epidermal necrolysis in children-Journal pediatric 3- 1989 P. 881-886. 17 Leaute-Labreze C, J tamireau, D. chawki et al. Diagnosis, classification, and management of EM ad SJS. Arch. Dis child 2000; 83:347-352 18 Peter O. Fritsch-Ramonn Ruiz-Maldovado. SJS-TEN Dermetalogy in general medecin- 15th et rodum 1, International Editon. Mc Graw- Hill P.644-452 19 Patterson, Miker M, Kaplav M et al. Effectiveness of early therapy with corticosterords in SJS: Experience with 41 cases and a hypothesis regarding pathogenesrs. Ann Allergy 1994 Jul: 73(1):27-34. 20 Ravighone MC, Pablos-Mendez A, Battan R-Clinical featme and managmert of severe derwatological reations to drugs. Drug suf 1990 Jan-Feb; 5(1):39-64. Chuyeân ñeà Nhi û 84