Đặc điểm dịch tễ học ngộ độc tại khoa cấp cứu Bệnh viện Nhi đồng 1 từ 01/06/2001 đến 31/05/2002

Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003 ÑAËC ÑIEÅM DÒCH TEÅ HOÏC NGOÄ ÑOÄC TAÏI KHOA CAÁP CÖÙU BEÄNH VIEÄN NHI ÑOÀNG 1 TÖØ 01/06/2001 ÑEÁN 31/05/2002 Buøi quoác Thaéng* TOÙM TAÉT Coâng trình nghieân cöùu naøy ghi nhaän ñöôïc 236 treû ngoä ñoäc nhaäp khoa caáp cöùu Beänh vieän Nhi ñoàng 1 töø 01/06/2001 ñeán 31/05/2002. Trong soá naøy coù ñeán 74.1% treû döôùi 5 tuoåi vaø tæ leä nam: nöõ laø 1:1. Ña soá caùc tröôøng hôïp ngoä ñoäc ñeán töø caùc quaän noäi thaønh thaønh phoá Hoà Chí Minh. Nguyeân nhaân thöôøng gaëp nhaát laø uoáng nhaàm (47.1%) keá ñeán laø tai bieán ñieàu trò (33.1%) vaø töï töû (12.3%). Phaàn lôùn caùc tröôøng hôïp ngoä ñoäc xaûy ra ôû nhöõng treû soáng trong gia ñình kinh teá khoù khaên, trình ñoä hoïc vaán thaáp. Caùc baäc cha meï khoâng ñuû kieán thöùc chaêm soùc söùc khoûe con caùi. Khi ngoä ñoäc xaûy ra, hoï khoâng bieát chaêm soùc treû nhö theá naøo. Moät soá cha meï ñaõ khoâng mang treû ñeán ngay caùc cô sôû y teá. SUMMARY EPIDEMIOLOGIC FEATURES OF POISONING IN EMERGENCY DEPARTMENT OF CHILDREN HOSPITAL N01 FROM 1STJUNE 2001 TO 31 MAY 2002 Bui Quoc Thang * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 7 * Supplement of No 1: 51 - 56 We had 236 cases hospitalized in Emergency Department of the Children Hospital N0 1 from 1st June 2001 to 31 May 2002. In which, 74.1% were children under 5 years old and the boy:girl ratio is 1:1. The most of cases came from the districts of Ho Chi Minh city. The most common cause is the poisoning accidents (47.1%) followed by the iatrogenic poisoning (33.1%) and the suicide (12.3%). The majority of poisoning cases are occurred in low income, low level educated families. Their parents are lack of knowledge of the health care. When the poisoning occurs, they don’t known how to take care of the child. Some of them didn’t bring up the child to the hospital immediately. * Giaûng vieân boä moân Nhi – Tröôøng Ñaïi hoïc Y Döôïc TP.HCM ÑAËT VAÁN ÑEÀ Hieän nay soá treû bò ngoä ñoäc nhaäp khoa caáp cöùu BV Nhi ñoàng 1 chieám tæ leä khaù cao trong toång soá taát caû treû nhaäp caáp cöùu. Nguyeân nhaân coù theå do treû uoáng nhaàm thuoác, töï töû,hoaëc do ñieàu trò quaù lieàu. Neáu ñöôïc phaùt hieän sôùm vaø ñieàu trò kòp thôøi treû coù theå ñöôïc cöùu soáng, ngöôïc laïi neáu phaùt hieän treå hoaëc ñieàu trò khoâng ñuùng nhaát laø xöû trí böôùc ñaàu coù theå gaây töû vong ccho treû hoaëc ñeå laïi nhöõng di chöùng raát ñaùng tieác. Taïi Vieät nam caùc coâng trình nghieân cöùu ngoä ñoäc tröôùc ñaây cho bieát ngoä ñoäc thöùc aên ñöùng haøng ñaàu keá ñeán laø thuoác vaø hoùa chaát. Tuy nhieân trong nhöõng naêm gaàn ñaây thöù töï caùc taùc nhaân gaây ngoä ñoäc ñaõ thay ñoåi, ñöùng ñaàu laø hoùa chaát keá ñeán laø thuoác vaø thöùc aên. Moät soá baäc phuï huynh raát baän roän trong cuoäc soáng neân hoï thöôøng tìm ñeán caùc nhaø thuoác töï mua thuoác ñieàu trò cho treû vaø coù theå taêng lieàu voâ toäi vaï gaây neân nhöõng tröôøng hôïp ngoä ñoäc raát ñaùng tieác. Hôn nöõa, thaùi ñoä chuû quan khi treû ngoä ñoäc khoâng ñöôïc kòp thôøi ñöa ñeán beänh vieän ñaõ gaây raát nhieàu khoù khaên trong vieäc caáp cöùu vaø ñieàu trò kòp thôøi cho treû. Do ñoù chuùng toâi maïnh daïn thöïc hieän coâng trình naøy nhaèm muïc tieâu sau: Chuyeân ñeà Nhi 51 Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003 Nghieân cöùu Y hoïc Muïc tieâu toång quaùt Xaùc ñònh moái lieân quan giöõa ngoä ñoäc vaø caùc yeáu toá dòch teå: tuoåi, giôùi, nguyeân nhaân, trình ñoä hoïc vaán cuûa cha meï, hoaøn caûnh gia ñình. Muïc tieâu cuï theå - Xaùc ñònh söï phaân boá ngoä ñoäc treû em theo tuoåi, giôùi, ñòa phöông, lyù do ngoä ñoäc, trình ñoä hoïc vaán, ngheà nghieäp cuûa cha meï, taùc nhaân gaây ngoä ñoäc. - Xaùc ñònh thôøi gian töø khi treû tieáp xuùc taùc nhaân ngoä ñoäc ñeán khi ñöôïc phaùt hieän - Xaùc ñònh thôøi gian töø khi phaùt hieän ngoä ñoäc ñeán khi treû ñöôïc nhaäp vieän. - Xaùc ñònh thaùi ñoä xöû trí ngoä ñoäc taïi nhaø cuûa caùc baäc cha meï. - Xaùc ñònh taùc nhaân gaây ngoä ñoäc thöôøng gaëp nhaát taïi khoa caáp cöùu beänh vieän Nhi ñoàng 1. ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU Ñoái töôïng nghieän cöùu Taát caû caùc treû nhaäp khoa caáp cöùu BV Nhi ñoàng 1 töø 01/06/2001 ñeán 31/05/2002 coù trieäu chöùng ngoä ñoäc do thuoác, hoùa chaát hay thöïc phaåm Phöông phaùp nghieân cöùu: Thieát keá nghieân cöùu: Tieàn cöùu caét ngang, moâ taû vaø phaân tích (descriptive and analytic cross-sectional study) Thu thaäp döõ kieän baèng Baûng phoûng vaán Xöû lyù soá lieäu baèng chöông trình Epi-Info 2000. KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU Löùa tuoåi Löùa tuoåi Soá ca Tæ leä (%) < 1 tuoåi 56 23.7 1 - <2 tuoåi 21 08.9 2 - < 5 tuoài 98 41.5 5 - < 10 tuoåi 22 09.3 ≥ 10 tuoåi 39 16.5 Toång soá 236 100 Nhaän xeùt: Ña soá treû ngoä ñoäc döôùi 5 tuoåi chieám 175 tröôøng hôïp (74.1%) Giôùi tính Giôùi tính Soá ca Tæ leä (%) Nam 117 49.6 Nöõ 119 50.4 Toång soá 236 100 Nhaän xeùt: Tæ leä ngoä ñoäc ôû treû nam vaø nöõ nhö nhau Ñòa phöông Ñòa phöông Soá ca Tæ leä (%) Noäi thaønh 148 62.7 Ngoaïi thaønh 42 17.8 Tænh 46 19.5 Toång soá 236 100 Nhaän xeùt: Caùc treû ngoä ñoäc nhaäp caáp cöùu ñeán töø thaønh phoá Hoà Chí Minh chieám 190 tröôøng hôïp Phaân boá theo thaùng Thaùng 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Soá ca 21 20 23 14 27 23 22 22 16 16 16 16 Nhaän xeùt: Caùc tröôøng hôïp ngoä ñoäc raõi ñeàu trong naêm. Hình thöùc nhaäp vieän Soá ca Tæ leä (%) Töï ñeán 178 75.4 Tuyeán tröôùc chuyeån 58 24.6 Toång soá 236 100 Nhaän xeùt: Ña soá treû nhaäp vieän töï ñeán khoa Caáp cöùu Thôøi ñieåm phaùt hieän ngoä ñoäc Thôøi ñieåm Soá ca Tæ leä (%) Saùng 52 22.0 Tröa 43 18.2 Chieàu 62 26.3 Toái 65 27.5 Ñeâm 14 05.9 Toång soá 236 100 Nhaän xeùt: Treû nhaäp vieän raõi ñeàu töø saùng ñeán toá Lyù do ngoä ñoäc Theo nhoùm tuoåi Nhoùm tuoåi (tuoåi) Lyù do ngoä ñoäc <1 1-<2 2 - < 5 5 - < 10 ≥ 10 Toång soá Tæ leä (%) Uoáng nhaàm do treû 2 7 74 5 0 88 37.3 Uoáng nhaàm do cha meï 2 3 9 2 0 16 06.8 Chuyeân ñeà Nhi 52 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003 Nhoùm tuoåi (tuoåi) Lyù do ngoä ñoäc <1 1-<2 2 - < 5 5 - < 10 ≥ 10 Toång soá Tæ leä (%) Uoáng nhaàm do ngöôøi khaùc 2 1 3 1 0 07 03.0 Töï töû 0 0 0 0 29 29 12.3 Bò ñaàu ñoäc 0 1 1 1 1 04 01.7 Ruûi ro 1 0 2 7 2 12 05.1 Do tai bieán ñieàu trò 48 9 9 6 6 78 33.1 Do ngöôøi baùn thuoác 1 0 0 0 1 02 00.8 Toång soá 56 21 98 22 39 236 100 Nhaän xeùt: Ña soá treû ngoä ñoäc laø do uoáng nhaàm (111 tröôøng hôïp) keá ñoù laø do ñieàu trò. Theo giôùi tính vaø ñòa phöông: Giôùi tính Ñòa phöông Lyù do ngoä ñoäc Na m Nöõ Toång soá Noäi thaønh Ngoaïi thaønh Tænh Toång soá Uoáng nhaàm do treû 56 32 88 58 18 12 88 Uoáng nhaàm do cha meï 6 10 16 10 3 3 16 Uoáng nhaàm do ngöôøi khaùc 6 1 7 4 2 1 7 Töï töû 10 19 29 12 7 10 29 Bò ñaàu ñoäc 1 3 4 1 1 2 4 Ruûi ro 3 9 12 2 2 8 12 Do tai bieán ñieàu trò 34 44 78 59 9 10 78 Do ngöôøi baùn thuoác 1 1 2 2 0 0 2 Toång soá 117 119 236 148 42 46 236 Trình ñoä hoïc vaán cuûa cha meï CHA ME Trình ñoä Soá ca Tæ leä (%) Soá ca Tæ leä (%)ä Caáp 1 62 26.4 64 27.1 Caáp 2 85 36.2 99 41.9 Caáp 3 69 29.4 59 25.0 Ñaïi hoïc 09 03.8 05 02.1 Muø chöõ 10 04.3 09 03.8 Toång soá 225 100 236 100 Ngheà nghieäp cuûa cha meï CHA MEÏ Ngheà nghieäp Soá ca Tæ leä (%) Soá ca Tæ leä (%) Lao ñoäng trí oùc 18 08.0 12 05.1 Lao ñoäng chaân tay 60 26.7 30 12.7 Buoân baùn 40 17.8 49 20.8 Ngheà töï do 82 36.4 119 50.4 Laøm ruoäng-vöôøn 25 11.1 26 11.0 Toång soá 225 100 236 100 Thôøi gian töø khi uoáng ñeán ñeán khi phaùt hieän Thôøi gian phaùt hieän (giôø) Lyù do ngoä ñoäc Ngay < 1 1 - < 6 6 - <12 12 - < 24 Toång soá Uoáng nhaàm do treû 36 14 35 2 1 88 Uoáng nhaàm do cha meï 3 2 7 3 1 16 Uoáng nhaàm do ngöôøi khaùc 4 0 3 0 0 7 Töï töû 6 6 12 3 2 29 Bò ñaàu ñoäc 1 0 3 0 0 4 Ruûi ro 0 0 11 1 0 12 Do ñieàu trò 5 9 57 6 1 78 Do ngöôøi baùn thuoác 0 1 1 0 0 2 Toång soá 55 32 129 15 5 236 Nhaän xeùt: Ña soá treû ñöôïc phaùt hieän ngoä ñoäc tröôùc 6 giôø chieám 216 tröôøng hôïp (91.5%) vaø coù 87 tröôøng hôïp ñeán tröôùc 1 giôø. Thôøi gian töø khi phaùt hieän ñeán khi nhaäp vieän Thôøi gian Soá ca Tæ leä (%) Ngay 84 35.6 < 1 giôø 69 29.2 1 – 6 giôø 76 32.2 > 6 – 12 giôø 5 02.1 > 12 giôø – 24 giôø 2 00.9 > 1 ngaøy 0 0 Nhaän xeùt:Treû ñöôïc nhaäp vieän ngay trong voøng 1 giôø chieám 64.8 % (153 tröôøng hôïp) Thaùi ñoä xöû trí taïi nhaø Xöû trí Soá ca Tæ leä (%) Khoâng 195 82.6 Ñuùng 25 10.6 Sai 16 06.8 Toång soá 236 100 Nhaän xeùt: Coù ñeán 82.6 % treû khoâng ñöôïc xöû trí gì sau khi ngoä ñoäc Thaùi ñoä khi nhaäp tuyeán tröôùc Xöû trí Soá ca Tæ leä (%) Khoâng 37 15.7 Coù 199 84.3 Nhaän xeùt: Chæ coù 15.7% treû ngoä ñoäc khi vaøo tuyeán tröôùc khoâng ñöôïc xöû trí. Chuyeân ñeà Nhi 53 Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003 Nghieân cöùu Y hoïc Taùc nhaân gaây ngoä ñoäc Ñòa phöông Taùc nhaân Noäi thaønh Ngoaïi thaønh Tænh Toång soá Tæ leä (%) Thuoác 128 24 18 170 72.0 Hoùa chaát 14 14 25 53 22.5 Thöïc phaåm 1 2 3 6 02.5 Khoâng roõ 5 2 0 7 03.0 Toång soá 148 42 46 236 100 Nhaän xeùt: Ña soá caùc tröôøng hôïp ngoä ñoäc coù taùc nhaân laø thuoác. Caùc thuoác gaây ngoä ñoäc Thuoác Soá ca Tæ leä (%) Khaùng Histamine 20 11.76 Haï soát 14 08.23 Thuoác choáng noân 56 32.94 Thuoác tieâu hoùa 6 03.52 Thuoác an thaàn 13 07.64 Thuoác phieän 6 03.52 Thuoáic nhoû muõi 2 01.17 Thuoác haï aùp 7 04.11 Thuoác ngöøa thai 7 04.11 Thuoác khoâng ñaëc hieäu (hoaëc khoâng roõ) 37 21.76 Caây thuoác 2 01.17 Toång soá 170 100 Caùc hoùa chaát gaây ngoä ñoäc: Hoùa chaát Soá ca Tæ leä Thuoác tröø saâu 15 28.30 Thuoác dieät coû 3 05.66 Paraquat 2 03.77 Thuoác dieät muoãi 2 03.77 Thuoác dieät chuoät 8 15.09 Thuoác taåy 1 01.88 Daàu hoâi 6 11.32 Xaêng 2 03.77 Long naõo 2 03.77 Khaùc 12 22.64 Toång soá 53 100 BAØN LUAÄN Trong 236 tröôøng hôïp ngoä ñoäc nhaäp caáp cöùu Beänh vieän Nhi ñoàng 1 chuùng toâi nhaän thaáy ngoä ñoäc coù theå gaëp ôû moïi löùa tuoåi nhöng chieám tæ leä cao nhaát laø caùc treû döôùi 5 tuoåi (175 tröôøng hôïp). Ñaëc bieät ôû löùa tuoåi töø 2 tuoåi ñeán 5 tuoåi laø löùa tuoåi treû luoân muoán tìm toøi vaø khaùm phaù söï vaät neân ngoä ñoäc khaù nhieàu chieám 98 tröôøng hôïp (41.5%). Chæ caàn moät thoaùng sô yù cuûa caùc baäc cha meï laø treû coù theå ñöa ngay nhöõng thöù vöøa tìm ñöôïc leân mieäng vaø nuoát ngay khi cha meï chöa kòp phaùt hieän. Rieâng trong nhoùm treû töø 10 tuoåi trôû leân, coù 39 treû ngoä ñoäc thì ñeán 29 treû töï töû. Ñaây laø löùa tuoåi daäy thì, chöa chín chaén trong suy nghó vaø haønh ñoäng. Sau nhöõng xung ñoät trong gia ñình nhö bò cha meï la maéng, ñaùnh ñaäp hay nhöõng xung ñoät nôi tröôøng hoïc nhö maëc caûm hoïc keùm bò baïn beø treâu choïc, thaùch ñoá hoaëc trong moät phuùt giaän hôøn treû coù theå nghó ñeán caùi cheát vaø tìm caùch keát thuùc ñôøi mình baèng caùch töï töû maø khoâng khoâng caàn bieát haäu quaû seõ ra sao ! Trong loâ nghieân cöùu cuûa chuùng toâi, tæ leä ngoä ñoäc ôû treû nam vaø treû nöõ nhö nhau, hoaøn toaøn khoâng coù söï khaùc bieät (117 so vôùi 119). Ñieàu naøy hoaøn toaøn traùi ngöôïc vôùi nhaän xeùt cuûa caùc taùc giaû Chanty, Dutta -AK, Fernando, Hoy-JL, Kent R. Olson, Yang – CC, Nguyeãn thò Kim Thoa. Tuy nhieân treû nam laø nhöõng treû thöôøng uoáng hay aên nhaàm caùc taùc nhaân gaây ngoä ñoäc hôn treû nöõ ñôn giaûn laø vì treû nam tinh nghòch,hieáu ñoäng thöôøng hay phaù phaùch hôn treû nöõ. Ngöôïc laïi, veà vaá ñeà töï töû thì treû nöõ laïi chieám öu theá hôn vôùi tæ leä 2 nuõ: 1 nam. Ñieàu naøy cuõng gioáng vôùi nhaän ñònh cuûa Nguyeãn Leâ Anh Tuaán, Buøi Quoác Thaéng trong nghieân cöùu khaûo saùt 41 tröôøng hôïp töï töû treû em taïi khoa caáp cöùu beänh vieän Nhi ñoàng 1. Ña soá caùc beänh nhi ngoä ñoäc nhaäp khoa caáp cöùu beänh vieän Nhi ñoàng 1 ñeán töø thaønh phoá Hoà Chí Minh (190 tröôøng hôïp chieám 80.5%) do tính chaát ñòa phöông laân caän vaø nieàm tin cuûa caùc baäc cha meï. Beänh nhi ñeán töø caùc ñòa phöông khaùc chæ chieám 19.5% caùc tröôøng hôïp vaø ñoù thöôøng laø nhöõng tröôøng hôïp naëng quaù khaû naêng ñieàu trò hoaëc taïi tuyeán tænh khoâng coù ñuû trang thieát bò, thuoác men caàn thieát cho nhöõng tröôøng hôïp ngoä ñoäc hieám gaëp. Caùc tröôøng hôïp ngoä ñoäc nhaäp vieän lieân tuïc trong caû naêm vaø caùc thaùng muøa heø coù soá beänh nhi ngoä ñoäc nhieàu hôn nhöng khoâng roõ reät laém. Ña soá caùc tröôøng hôïp nhaäp caáp cöùu laø töï ñeán do caùc baäc Chuyeân ñeà Nhi 54 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003 cha meï quaù lo laéng veà tình traïng con mình neân thöôøng beá caùc chaùu vaøo thaúng khoa caáp cöùu beänh vieän Nhi ñoàng 1. Hôn nöõa, yeáu toá ñòa phöông laân caän cuõng goùp phaàn quan troïng trong vaán ñeà naøy. Thôøi ñieåm phaùt hieän ngoä ñoäc thöôøng dieãn ra suoát töø saùng ñeán ñeâm nhöng nhieàu nhaát laø buoåi chieàu vaø toái. Ñaây laø thôøi ñieåm maø caùc chaùu ñi nhaø treû, maãu giaùo hoaëc ñi hoïc veà nhaø cuøng vôùi cha meï sau khi tan sôû. Do ñoù ngoä ñoäc deã xaûy ra vaø caùc baäc cha meï cuõng phaùt hieän ñöôïc ngay. Ña soá treû ngoä ñoäc soáng trong gia ñình lao ñoäng chaân tay, trình ñoä hoïc vaán thaáp, hoaøn caûnh kinh teá khoù khaên phaûi vaát vaû möu sinh, hoï khoâng coù thôøi gian quan taâm chaêm soùc con caùi. Khi phaùt hieän caùc loaïi thuoác hay hoùa chaát khoâng ñöôïc caát caån thaän treû cho vaøo mieäng ngay vì chuùng khoâng ñuû trí khoân ñeå phaân bieät thuoác, hoùa chaát hay thöïc phaåm, nöôùc uoáng. Beân caïnh ñoù, vieäc töï yù mua thuoác uoáng vaø taêng lieàu thuoác tuøy yù cuûa caùc baäc phuï huynh cuõng goùp phaàn ñaùng keå vaøo vieäc gaây ngoä ñoäc cho treû nhaát laø caùc treû nhoû. Hôn nöõa, phöông phaùp giaùo duïc con caùi baèng roi voït, la maéng deã laøm cho treû thaát voïng, chaùn naõn nhö bò doàn vaøo chaân töôøng neân choïn caùch töï töû ñeå giaûi quyeát cuoäc soáng. Thôøi gian töø khi uoáng ñeán khi phaùt hieän thöôøng khaù sôùm, 216 tröôøng hôïp ñöôïc phaùt hieän tröôùc 6 giôø sau khi treû tieáp xuùc vôùi taùc nhaân gaây ngoä ñoäc. Ñaëc bieät coù ñeán 87 tröôøng hôïp ñöôïc phaùt hieän tröôùc 1 giôø chieám tæ leä 37%. Ña soá treû khi ñöôïc phaùt hieän ngoä ñoäc ñeàu nhaäp vieän ngay, thöôøng tröôùc 1 giôø sau khi phaùt hieän, chieám 64.8% caùc tröôøng hôïp.Khoâng coù treû naøo nhaäp vieän treå sau 24 giôø. Ñieàu naøy hoaøn toaøn phuø hôïp vôi cuoäc soáng væ khi phaùt hieän treû bò ngoä ñoäc caùc baäc cha meï ñeàu voäi vaõ cho con mình ñi ñeán beänh vieän ñeå ñöôïc xöû trí kòp thôøi. Tuy nhieân vaån coøn moät soá ít caùc baäc cha meï chuû quan nghó raèng lieàu löôïng thuoác vaø hoùa chaát khoâng ñuû söùc huûy hoaïi côû theå treû hay treû seõ khoâng sao vì uoáng nhaàm nhöõng loaïi thuoác thoâng thöôøng vôùi lieàu löôïng thaáp. Khi phaùt hieän ngoä ñoäc, treû hoaøn toaøn khoâng ñöôïc xöû trí böôùc ñaàu taïi nhaø (82.6%) hay xöû trí sai (6.8%) phaàn lôùn do trình ñoä daân trí coøn thaáp, hoïc vaán caùc baäc cha meï chöa ñuû. Thaäm chí taïi caùc cô sôû y teá tuyeán ñaàu coù 15.7% caùc tröôøng hôïp treû khoâng ñöôïc xöû trí kòp thôøi vaø ñuùng möùc. Taùc nhaân gaây ngoä ñoäc ñöùng haøng ñaàu trong loâ nghieân cöùu naøy laø thuoác keá ñeán laø hoùa chaát vì trong loâ nghieân cöùu naøy, ña soá caùc treû ñeàu ôû thaønh phoá neân vieäc mua thuoác taïi caùc nhaø thuoác khaù deã daøng. Trong soá caùc thuoác gaây ngoä ñoäc caàn ñaëc bieät quan taâm ñeán thuoác choáng noân, thuoác khaùng histamine vaø thuoác an thaàn. Vôùi thuoác choáng noân, ñaây laø loaïi thuoác thöôøng gaëp nhaát vì khi ñieàu trò caùc baùc só, thöôøng laø baùc só ña khoa ñaõ khoâng tuaân thuû ñuùng lieàu löôïng vaø caùc baäc cha meï laïi soát ruoät khi treû vaõn oùi sau khi uoáng thuoác neân laïi tieáp tuïc duøng nhieàu laàn hôn hoaëc taêng lieàu. Treû ñeán töø caùc tænh vaø ngoaïi thaønh thaønh phoá Hoà Chí Minh thöôøng coù taùc nhaân ngoä ñoäc laø hoùa chaát nhaát laø thuoác tröø saâu, thuoác dieät coû, dieät chuoätdo ñaëc ñieåm cuoäc soáng vaø ngheà nghieäp laøm ruoäng laøm vöôøn, laøm raãy... caùc loaïi hoùa chaát treân coù saün trong nhaø treû deã daøng tìm thaáy hoaëc do baát caån cuûa ngöôøi nhaø ñeå caùc hoùa chaát treân trong taàm tay treû. KEÁT LUAÄN Ngoä ñoäc treû em thöôøng gaëp ôû taát caû moïi löùa tuoåi. Nguyeân nhaân ngoä ñoäc ôû treû nhoû thöôøng do treû uoáng nhaàm, traùi laïi ôû treû lôùn haàu heát do treû töï töû. Caùc treû bò ngoä ñoäc thöôøng soáng trong nhöõng gia ñình lao ñoäng chaân tay, kinh teá khoù khaên, cha meï khoâng coù thôøi gian chaêm soùc treû. Beân caïnh ñoù, yeáu toá chuû quan cuûa caùc baäc cha meï cuõng goùp phaàn quan troïng vaøo vieäc gia taêng taàn suaát ngoä ñoäc cuûa treû. Do ñoù, caùc baäc cha meï haõy quan taâm chaêm soùc caùc chaùu nhaát laø caùc treû ôû löùa tuoåi daäy thì vaø caùc chaùu nhoû nhaèm haïn cheá toái ña caùc taùc nhaân gaây ngoä ñoäc cho treû, kòp thôøi phaùt hieän caùc bieåu hieän baát thöôøng cuûa treû nhanh choùng ñöa ñeán cô sôû y teá gaàn nhaát ñeå ñöôïc xöû trí ñuùng luùc. Chuyeân ñeà Nhi 55 Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003 Nghieân cöùu Y hoïc TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 9 NGUYEÃN THI KIM THOA: Ñaëc ñieåm dòch teå hoïc vaø laâm saøng ngoä ñoäc caáp treû em taïi beänh vieän Nhi ñoàng 1 töø 1997-2001 1 BAÏCH VAÊN CAM: Xöû trí ngoä ñoäc ôû treû em, Caáp cöùu Nhi khoa 1991: 247-269. 10 NGUYEÃN VAÊN BAØNG: Ngoä ñoäc Paraceùtamol, Hoài söùc caáp cöùu vaø gaây meâ treû em, Nhaø xuaát baûn Y hoïc 2001: 360-369. 2 BAÏCH VAÊN CAM: Ngoä ñoäc caáp treû em, Phaùc ñoà ñieàu trò Nhi khoa 2000: 55-59. 3 BUØI QUOÁC THAÉNG: Ngoä ñoäc Paraquate, Taøi lieäu höôùng daãn thöïc taäp laâm saøng 2002 11 PHAÏM VAÊN BIEÂN, BUØI CAÙCH TUYEÁN, NGUYEÃN MAÏNH CHINH: Ñaïi cöông: Nhöõng hieåu bieát cô baûn veà thuoác baûo veä thöïc vaät, Caåm nang thuoác baûo veä thöïc vaät, Nhaø xuaát baûn noâng nghieäp 2000: 9-68. 4 DOROSZ Ph.: Analgeùsiques peùripheùriques deùriveùs du para-amino-pheùnol: Paraceùtamol, Dorosz 1991: 6-7. 5 HERY J., WISEMAN H.: How poisoning happens, Management of poisoning, A handbook for health care workers 1997: 13-19 12 TRAÀN QUANG HUØNG: Hieåu bieát chung veà thuoác baûo veä thöïc vaät, Thuoác tröø dòch haïi baûo veä caây troàng 1991: 5-19. 6 HERY J., WISEMAN H.: How to prevent poisoning, Management of poisoning, A handbook for health care workers 1997: 20-38. 13 VIDAL: Primpeùran, Vidal 1996 Vieät nam: 1289-1390. 14 VOÕ COÂNG ÑOÀNG: Ngoä ñoäc toång quaùt, Baøi giaûng Nhi khoa taäp 2, 1998: 939-965 7 JAMES V. WRITER: Epidemiology and Prevention, Emergency toxicology1998: 3-12. 15 VUÕ VAÊN ÑÍNH: Xöû trí ngoä ñoäc caáp, Hoài söùc caáp cöùu, Nhaø xuaát baûn Y hoïc 1999: 247-274. 8 JAEGER A., FLESCH F.: Les intoxications aigues: eùpideùmiologie, diagnostic et traitement, Intoxications aigues 1999: 13-37 Chuyeân ñeà Nhi 56