Đa dạng sinh học thực vật phù du (phytoplankton) vùng triều ven bien khu vực từ Vũng Tàu đến Kiên Giang - Lê Xuân Tấn
Tài liệu Đa dạng sinh học thực vật phù du (phytoplankton) vùng triều ven bien khu vực từ Vũng Tàu đến Kiên Giang - Lê Xuân Tấn: Nghiên c u T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 23 - n m 2018 81 A D NG SINH H C TH C V T PHÙ DU (PHYTOPLANKTON) VÙNG TRI U VEN BI N KHU V C T V NG TÀU N KIÊN GIANG Lê Xuân Tu n1, Nguy n Hà Linh1, Phan Th Anh ào2 1Tr ng i h c Tài nguyên và Môi tr ng Hà N i 2Vi n Khoa h c Khí t ng th y v n và Bi n i khí h u Tóm t t H sinh thái ven bi n cùng v i thu sinh v t là nh ng h sinh thái có n ng su t sinh h c cao. Th c v t phù du (Phytoplankton) là sinh v t s n xu t trong l i th c n c a h sinh thái th y v c và là ngu n cung c p th c n tr c ti p cho nhi u loài ng v t phù du và các loài thu h i s n có giá tr kinh t . Bài báo này trình bày k t qu ánh giá v a d ng th c v t phù du nh m cung c p c s khoa h c và th c ti n cho nuôi tr ng th y, h i s n và qu n lý, s d ng h p lý tài nguyên khu v c ven bi n t V ng Tàu n Kiên Giang. T khóa: Th c v t phù du; Vùng tri u ven bi n; Da d ng sinh h c; H sinh thái vùng tri u. Abstract Biod...
Bạn đang xem nội dung tài liệu Đa dạng sinh học thực vật phù du (phytoplankton) vùng triều ven bien khu vực từ Vũng Tàu đến Kiên Giang - Lê Xuân Tấn, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Nghiên c u
T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 23 - n m 2018
81
A D NG SINH H C TH C V T PHÙ DU (PHYTOPLANKTON)
VÙNG TRI U VEN BI N KHU V C T V NG TÀU N KIÊN GIANG
Lê Xuân Tu n1, Nguy n Hà Linh1, Phan Th Anh ào2
1Tr ng i h c Tài nguyên và Môi tr ng Hà N i
2Vi n Khoa h c Khí t ng th y v n và Bi n i khí h u
Tóm t t
H sinh thái ven bi n cùng v i thu sinh v t là nh ng h sinh thái có n ng su t
sinh h c cao. Th c v t phù du (Phytoplankton) là sinh v t s n xu t trong l i th c n
c a h sinh thái th y v c và là ngu n cung c p th c n tr c ti p cho nhi u loài ng
v t phù du và các loài thu h i s n có giá tr kinh t . Bài báo này trình bày k t qu
ánh giá v a d ng th c v t phù du nh m cung c p c s khoa h c và th c ti n cho
nuôi tr ng th y, h i s n và qu n lý, s d ng h p lý tài nguyên khu v c ven bi n t
V ng Tàu n Kiên Giang.
T khóa: Th c v t phù du; Vùng tri u ven bi n; Da d ng sinh h c; H sinh thái
vùng tri u.
Abstract
Biodiversity of phytoplankton in littoral zone from Vung Tau to Kien Giang
The coastal ecosystems with aquatic organisms are very important with high
biological productivity. Phytoplankton is a group of high biological production
organisms in the food chain of aquatic ecosystems that directly provides food to many
species of zooplankton and commercially important seafood species. This paper
presents the biodiversity of phytoplankton to provide scientifi c basis for aquacultural
practice and rational use of aquatic resources of the intertidal areas from Vung Tau to
Kien Giang, Vietnam.
Keywords: Phytoplankton; Littoral zone; Biodiversity; Ecosystem tidal areas
1. M u
i v i các h sinh thái thu v c, th c
v t phù du hay th c v t n i (phytoplankton)
có vai trò vô cùng quan tr ng trong chu trình
v t ch t và n ng l ng. Phytoplankton là
sinh v t s n xu t, là m t xích u tiên trong
chu i th c n c a h sinh thái thu sinh.
S bi n ng v s l ng phytoplankton
có nh h ng tr c ti p n i s ng c a
các loài sinh v t khác trong l i th c n
c a h sinh thái thu v c. B i v y mu n
ánh giá ti m n ng c a h sinh thái thu
v c c n ph i có s hi u bi t y v các
c i m sinh thái, sinh tr ng và sinh s n
c a phytoplankton. Phytoplankton r t nh y
c m v i các nhân t sinh thái, c bi t là
các nhân t mu i dinh d ng vô c hoà
tan trong n c. Phytoplankton phát tri n là
ngu n th c n c a các loài thu s n trong
ó có tôm, cá, cua, các loài hai m nh v ,....
Tuy nhiên, n u không có bi n pháp qu n
lí, tác ng thích h p thì phytoplankton có
th gây hi n t ng “n c n hoa”, các loài
t o, t o c gây thi u ôxi ng th i c nh
tranh dinh d ng v i các sinh v t khác
trong môi tr ng n c.
Vi t Nam là m t qu c gia ven bi n
và tài nguyên mà bi n mang l i là r t l n.
Khu v c bi n o có ý ngh a không ch v
qu c phòng, an ninh, kinh t , mà còn có
ý ngh a quan tr ng trong công tác nghiên
c u khoa h c. H sinh thái vùng tri u ven
bi n t V ng Tàu n Kiên Giang là m t
h sinh thái c tr ng c a d i ven bi n
Nghiên c u
T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 23 - n m 2018
82
Vi t Nam nói chung và vùng ven bi n Tây
Nam B nói riêng. H u nh t t c các ho t
ng kinh t xã h i d i ven b u có liên
quan m t thi t n h sinh thái vùng tri u.
Vùng tri u là c u n i gi a l c a v i bi n
kh i. Do v y, t t c các ho t ng kinh t
xã h i trên t li n hay d i bi n kh i u
tác ng n vùng tri u và i l i vùng
tri u l i tác ng h tr các ho t ng này.
Vùng tri u còn là b c t ng che ch n cho
ph n l c a, tránh i m i tai bi n th i
ti t, xâm nh p m n hay x lý các ch t ô
nhi m t t li n th i ra.
H sinh thái vùng tri u cung c p nhi u
l i ích kinh t (th c ph m, thu nh p, vi c
làm) và nhi u giá tr c ng ng (tham quan,
gi i trí, v n hóa) cho i s ng con ng i,
thông qua nh ng d ch v và ch c n ng quan
tr ng nh i u ti t, cung c p l ng th c,
v n hóa và h tr . Nhu c u v d ch v sinh
thái ngày càng t ng do dân s t ng và s
phát tri n kinh t các khu v c ven bi n.
Bài báo trình bày k t qu i u tra, ánh
giá a d ng sinh h c tài nguyên th c v t phù
phu vùng tri u các t nh ven bi n t V ng Tàu
n Kiên Giang góp ph n cung c p c s
khoa h c cho vi c duy trì, phát tri n và b o
v ngu n l i sinh v t vùng ven bi n trong
khuôn kh tài “Nghiên c u, xây d ng
mô hình khai thác, b o v và phát tri n b n
v ng h sinh thái vùng tri u t V ng Tàu
n Kiên Giang” MS: KC.09.21/16 - 20.
2. Ph ng pháp nghiên c u
2.1. a i m và th i gian kh o sát
Kh o sát, thu m u c th c hi n t
tháng 9 n tháng 11 n m 2018 t i vùng
tri u ven bi n khu v c t V ng Tàu n
Kiên Giang.
Kh o sát các sinh c nh c tr ng cho
vùng tri u t i t ng khu v c ven bi n các
t nh V ng Tàu, C n Gi (TP. H Chí Minh),
Ti n Giang, B n Tre, Trà Vinh, Sóc Tr ng,
B c Liêu, Cà Mau và Kiên Giang (B ng 1).
B ng 1. Các tr m kh o sát, thu m u h sinh thái vùng tri u ven bi n t V ng Tàu n
Kiên Giang
STT Tr m kh o sát Khu v c thu m u
1. TVN1 Huy n Long S n, TP V ng Tàu
2. TVN2 Huy n Tân Thành, TP V ng Tàu
3. TVN3 Huy n C n Gi , TP H Chí Minh
4. TVN4 Huy n Gò Công ông, Ti n Giang
5. TVN5 Huy n Tân Phú ông, Ti n Giang
6. TVN6 Huy n Bình i, B n Tre
7. TVN7 Huy n Ba Tri, B n Tre
8. TVN8 Huy n Th nh Phú, B n Tre
9. TVN9 Huy n Châu Thành, Trà Vinh
10. TVN10 Huy n C u Ngang, Trà Vinh
11. TVN11 Huy n Duyên H i, Trà Vinh
12. TVN12 Huy n Cù Lao Dung, Sóc Tr ng
13. TVN13 Huy n Tr n , Sóc Tr ng
14. TVN14 Huy n V nh Châu, Sóc Tr ng
15. TVN15 B c Liêu, B c Liêu
16. TVN16 Huy n Hoà Bình, B c Liêu
17. TVN17 Huy n ông H i, B c Liêu
18. TVN18 Huy n m D i, Cà Mau
19. TVN19 Huy n N m C n, Cà Mau
20. TVN20 Huy n Ng c Hi n, Cà Mau
Nghiên c u
T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 23 - n m 2018
83
2.2. Ph ng pháp nghiên c u:
- Ph ng pháp thu m u
Thu m u th c v t n i b ng l i kéo
hình chóp nón ki u Juday. Kích th c m t
l i s No75 (75 s i/cm). M u nh l ng
th c v t n i tính b ng l ng n c l c qua
l i. M u th c v t n i (TVN) c c
nh trong formol 5% và a v phòng thí
nghi m phân tích.
- Ph ng pháp phân tích trong phòng
thí nghi m
a ph n các k t qu thu c d a
trên phân tích m u trong phòng thí nghi m
trên kính hi n vi và kính lúp soi n i, bao
g m xác nh thành ph n loài, m t s
l ng TVN t i các tr m kh o sát. Tài li u
ph c v cho nghiên c u ch y u d a trên
tài li u nh lo i c a các tác gi Vi t Nam
và n c ngoài [1, 2, 3, 7]. M t TVN
c tính theo bu ng m Goriaev v i
th tích m u nh t nh sau ó tính toán
trên th tích n c l c qua l i, n v tính
là T bào/lít
- Ph ng pháp tính ch s a d ng
sinh h c
Công c cho vi c s d ng các ch
th sinh h c là các ch s ch th . M t s
ch s thông d ng nh : Ch s ô nhi m
S (saprobie Indices), ch s sinh h c
B (Biotic Indices), ch s dinh d ng
Q (Trophic Indices), ch s a d ng D
(Divensity Indeces). Trong các ch s
trên, ch s a d ng (D) có u vi t là
d tính toán và có th áp d ng cho t t
c các nhóm sinh v t và m t c i m
quan tr ng là r t thu n ti n cho vi c
so sánh ánh giá s bi n ng ch t
l ng n c c a th y v c. Ch s này
c d a trên m i quan h gi a tính a
d ng c a qu n xã và tr ng thái ô nhi m.
Khi dòng ch y b ô nhi m, s l ng
loài b gi m xu ng, trong khi s l ng
cá th c a m t s loài t ng lên. Ng c
l i, vùng không ô nhi m, s l ng loài
r t phong phú nh ng s l ng cá th ít.
X p h ng ch t l ng n c theo ch s
a d ng (b ng 2)
B ng 2. B ng x p h ng ch t l ng n c theo
ch s a d ng c a Stanb và c ng s , 1970
Ch s a d ng Ch t l ng n c
< 1 R t ô nhi m
1 - 2 Ô nhi m
> 2 - 3 H i ô nhi m
> 3 - 4,5 S ch
> 4,5 R t s ch
Có nhi u ph ng pháp khác nhau
tính ch s a d ng. Nhóm tác gi s d ng
m t s công th c c dùng ph bi n
nh t hi n nay:
- Ch s a d ng Shannon - Weaver:
Trong ó: H’: Ch s a d ng.
S: S l ng loài trong m u v t ho c
qu n th
n: T ng s l ng cá th trong toàn
b m u.
ni: s l ng cá th loài ch th i
trong m u.
21. TVN21 Huy n Phú Tân, Cà Mau
22. TVN22 Huy n Tr n V n Th i, Cà Mau
23. TVN23 Huy n U Minh, Cà Mau
24. TVN24 Huy n An Minh, Kiên Giang
25. TVN25 Huy n An Biên, Kiên Giang
26. TVN26 Huy n R ch Giá, Kiên Giang
27. TVN27 Huy n Hòn t, Kiên Giang
28. TVN28 Huy n Kiên L ng, Kiên Giang
Nghiên c u
T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 23 - n m 2018
84
3. K t qu nghiên c u và th o lu n
Thành ph n loài
Th c v t n i là m t xích u tiên trong
chu i th c n c a th y v c. T i khu v c
vùng tri u t V ng Tàu n Kiên Giang
xác nh c 79 loài TVN thu c 4 ngành
t o g m ngành t o Lam Cyanophyta,
ngành t o Si lic Bacillariophyta, ngành
t o L c Chlorophyta và ngành t o Giáp
Pyrrophyta. Trong ó, T o Silic có s loài
cao nh t (63 loài, chi m 80%), ti p n
là t o Giáp (có 11 loài, chi m 14%), t o
Lam (có 3 loài, chi m 4%) và cu i cùng
là t o L c (có 2 loài, chi m 2%) (B ng 3).
Khu v c vùng tri u ven bi n V ng Tàu
và C n Gi có 72 loài TVN. Khu v c vùng
tri u ven bi n Ti n Giang có 47 loài TVN.
Khu v c vùng tri u ven bi n B n Tre có
62 loài TVN. Khu v c vùng tri u ven bi n
Trà Vinh có 65 loài TVN. Khu v c vùng
tri u ven bi n Sóc Tr ng có 64 loài TVN.
Khu v c vùng tri u ven bi n B c Liêu có
53 loài TVN. Khu v c vùng tri u ven bi n
Cà Mau có 73 loài TVN. Khu v c vùng
tri u ven bi n Kiên Giang có 70 loài TVN.
C u trúc thành ph n th c v t n i các khu
v c không sai khác nhau nhi u v i nhóm
t o Silic chi m t l cao nh t, sau n t o
Giáp, T o Lam và t o L c.
B ng 3. Thành ph n TVN vùng tri u khu v c t V ng Tàu (VT) n Kiên Giang (KG)
Các nhóm TVN
T ng
s
V ng
Tàu,
C n
Gi
Ti n
Giang
B n
Tre
Trà
Vinh
Sóc
Tr ng
B c
Liêu
Cà
Mau
Kiên
Giang
Ngành t o Lam
Cyanophyta
3(4) 3(4) 1(2) 3(5) 3(5) 3(5) 2(4) 3(4) 3(4)
Ngành t o Silic
Bacillariophyta
63(80) 58(81) 35(75) 49(79) 50(77) 50(78) 39(75) 57(78) 55(79)
Ngành t o L c
Chlorophyta
2(2) 2(3) 1(2) 2(3) 2()(3) 2(3) 2(4) 2(3) 2(3)
Ngành t o Giáp
Pyrophyta
11(14) 9(12) 10(21) 8(13) 10(15) 9(14) 9(17) 11(15) 10(14)
T ng s 79(100) 72(100) 47(100) 62(100) 65(100) 64(100) 52(100) 73(100) 70(100)
Ghi chú: S trong ngo c () ch t l ph n tr m (%)
Trong thành ph n loài th c v t n i, chi
Chaetoceros và chi Rhizosolenia có s loài
nhi u nh t (10 loài), sau ó là chi Ceratium
(7 loài), chi Coscinodiscus (5 loài). Các chi
khác có s loài ít h n (t 1 n 3 loài). Nét
n i b t trong thành ph n th c v t n i là các
loài có ngu n g c nhi t i, phân b r ng
và trên c s thích ng sinh thái có th phân
bi t thành ph n th c v t n i thành các nhóm
thích ng sinh thái nh sau:
- Nhóm loài phân b r ng mu i
thu c chi Chaetoceros nh Chaetoceros
lorenzianus, Ch. Compresus; các
loài Thalassionema nitzschioides,
Thalassiothrix frauenfeldii.
- Nhóm các loài có tính phân b toàn
c u nh Planktoniella sol, Bacteriastrum
varians, Dithilium brightwellii,...
- Nhóm loài có ngu n g c bi n
kh i thích nghi v i mu i cao nh
Chaetoceros coartatus, Ch. Diversus,...
- Nhóm loài ven b thích ng m n
th p nh Chaetoceros a nis, Chaetoceros
lorenzianus, Thalassionema nitzschioides,
Thalassiothrix frauenfeldii,...
Phân b s l ng
K t qu nghiên c u và phân tích cho
th y, khu v c V ng Tàu, C n Gi , m t
TVN dao ng t 2834.4 Tb/m3 x 103 n
4591.7 Tb/m3 x 103, trung bình là 3552.5
Nghiên c u
T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 23 - n m 2018
85
Tb/m3 x 103. Trong ó, m t nhóm t o
Silic chi m t l cao nh t (72%), ti p n
là nhóm t o Lam (17%), nhóm t o Giáp
chi m t l th p (7%) và c bi t là nhóm
t o L c không th hi n m t t i nhi u
tr m kh o sát và có m t trung bình
th p nh t (4%) (B ng 4).
Khu v c Ti n Giang, m t TVN
dao ng t 2777.8 Tb/m3 x 103 n
3684.8 Tb/m3 x 103, trung bình là 3231.3
Tb/m3 x 103. C ng nh khu v c V ng
Tàu, C n Gi , nhóm t o Silic chi m t l
cao nh t v m t s l ng (76%), %),
ti p n là nhóm t o Lam (10%), nhóm
t o L c (8%) và cu i cùng là nhóm t o
giáp (6%) (B ng 4).
Khu v c B n Tre, m t TVN dao
ng t 2891.2 Tb/m3 x 103 n 4818.6 Tb/
m3 x 103, trung bình là 3722.6 Tb/m3 x 103.
M t nhóm t o Silic chi m t l cao nh t
(74%), ti p n là nhóm t o Lam (14%),
nhóm t o Giáp (8%), nhóm t o L c có m t
trung bình th p nh t (4%) (B ng 4).
Khu v c Trà Vinh, m t TVN dao
ng t 3117.9 Tb/m3 x 103 n 6009.1
Tb/m3 x 103, trung bình là 4421.8 Tb/m3
x 103. M t nhóm t o Silic chi m t
l cao nh t (76%), ti p n là nhóm t o
Lam (11%), t o L c (7%) và cu i cùng là
nhóm t o Giáp (6%) (B ng 2).
Khu v c Sóc Tr ng, m t TVN dao
ng t 3004.6 Tb/m3 x 103 n 4365.1
Tb/m3 x 103, trung bình là 3836.0 Tb/m3
x 103. M t nhóm t o Silic chi m t l
cao nh t (70%), ti p n là nhóm t o Lam
(13%), t o L c (11%) và cu i cùng là
nhóm t o Giáp (6%) (B ng 2.
Khu v c B c Liêu, m t TVN dao
ng t 2891.1 Tb/m3 x 103 n 3401.4
Tb/m3 x 103, trung bình là 3231.3 Tb/m3
x 103. M t nhóm t o Silic chi m t l
cao nh t (78%), ti p n là nhóm t o L c
(9%), t o Giáp (8%) và cu i cùng là nhóm
t o Lam (5%) (B ng 2.
Khu v c Cà Mau, m t TVN dao
ng t 2437.6 Tb/m3 x 103 n 4029.9
Tb/m3 x 103, trung bình là 3495.9 Tb/m3
x 103. M t nhóm t o Silic chi m t l
cao nh t (74%), ti p n là nhóm t o Lam
(13%), t o Giáp (7%) và cu i cùng là
nhóm t o L c (6%) (B ng 2).
Khu v c Kiên Giang, m t TVN
dao ng t 2494.4 Tb/m3 x 103 n
4081.6 Tb/m3 x 103, trung bình là 3412.7
Tb/m3 x 103. M t nhóm t o Silic chi m
t l cao nh t (77%), ti p n là nhóm t o
Lam (11%), t o Giáp (7%) và cu i cùng
là nhóm t o L c (5%) (B ng 2).
Nh v y, Thành ph n TVN khu v c
vùng tri u ven bi n Cà Mau, V ng Tàu,
C n Gi và Kiên Giang cao h n khu v c
Ti n Giang, B n Tre, Trà Vinh, Sóc Tr ng
và B c Liêu. Tuy nhiên m t TVN các
khu v c không sai khác nhau nhi u. M t
TVN các khu v c u quy t nh b i
nhóm t o Silic (chi m trên 70%), sau n
t o Lam, t o Giáp và t o L c. T o Lam
và t o L c v i m t không cao, th m
chí không th hi n m t t i nhi u tr m
kh o sát (B ng 4).
Ch s a d ng
K t qu tính toán ch s a d ng TNV
(H) cho th y vùng tri u ven bi n khu v c
V ng Tàu, C n Gi (TP. H Chí Minh)
dao ng t 2.30 n 2.62, trung bình là
2.42 th hi n ch t l ng n c khu v c h i
b ô nhi m.
Ch s a d ng th c v t n i (H) vùng
tri u ven bi n khu v c Ti n Giang dao ng
t 2.23 n 2.45, trung bình là 2.34 th hi n
ch t l ng n c khu v c h i b ô nhi m.
Ch s a d ng th c v t n i (H) vùng
tri u ven bi n khu v c B n Tre dao ng t
2.42 n 2.66, trung bình là 2.54 th hi n
ch t l ng n c khu v c h i b ô nhi m.
Ch s a d ng th c v t n i (H) vùng
tri u ven bi n khu v c Trà Vinh dao ng
t 2.27 n 2.51, trung bình là 2.43 th hi n
ch t l ng n c khu v c h i b ô nhi m.
Ch s a d ng th c v t n i (H) vùng
tri u ven bi n khu v c Sóc Tr ng dao ng
Nghiên c u
T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 23 - n m 2018
86
t 2.30 n 2.65, trung bình là 2.52 th hi n
ch t l ng n c khu v c h i b ô nhi m.
Ch s a d ng th c v t n i (H) vùng
tri u ven bi n khu v c B c Liêu dao ng
t 2.42 n 2.55, trung bình là 2.50 th hi n
ch t l ng n c khu v c h i b ô nhi m.
Ch s a d ng th c v t n i (H) vùng
tri u ven bi n khu v c Cà Mau dao ng t
2.25 n 2.60, trung bình là 2.44 th hi n
ch t l ng n c khu v c h i b ô nhi m.
Ch s a d ng th c v t n i (H) vùng
tri u ven bi n khu v c Kiên Giang dao ng
t 2.40 n 2.56, trung bình là 2.45 th hi n
ch t l ng n c khu v c h i b ô nhi m.
Ch s a d ng th c v t n i vùng
tri u ven bi n các khu v c t V ng Tàu
n Kiên Giang dao ng t 2.23 n
2.66, th hi n ch t l ng n c khu v c là
h i b ô nhi m.
B ng 4. M t th c v t n i các tr m kh o sát, thu m u vùng tri u khu v c t V ng Tàu
n Kiên Giang
Khu
v c
Tr m
kh o sát
Ch s a
d ng H
M t th c v t n i (TVN) (Tb/l)
T ng s T.Silic T. Lam T. L c T. Giáp
V ng
Tàu,
C n
Gi
TVN1 2.62 4591.7 3004.5 907.0 396.8 283.4
TVN2 2.30 2834.4 1984.1 566.9 283.4
TVN3 2.35 3231.3 2664.4 396.8 170.1
T. Bình 2.42 3552.5 (100) 2551.0 (72) 623.6 (17) 132.3 (4) 245.6 (7)
Ti n
Giang
TVN4 2.45 3684.8 3004.5 510.2 170.1
TVN5 2.23 2777.8 1927.4 623.6 226.8
T. Bình 2.34 3231.3 (100) 2466.0 (76) 311.8 (10) 255.1 (8) 198.5 (6)
B n
Tre
TVN6 2.42 2891.2 2210.9 510.2 170.1
TVN7 2.66 4818.6 3117.9 1077.1 453.5 170.1
TVN8 2.54 3458.1 2891.2 453.5 113.4
T. Bình 2.54 3722.6 (100) 2740.0 (74) 529.1 (14) 302.3 (8) 151.2 (4)
Trà
Vinh
TVN9 2.51 4138.3 2777.8 623.6 453.5 283.4
TVN10 2.50 3117.9 2834.5 283.4
TVN11 2.27 6009.1 4478.5 907.0 453.5 170.1
T. Bình 2.43 4421.8 (100) 3363.6 (76) 510.2 (11) 302.3 (7) 245.6 (6)
Sóc
Tr ng
TVN12 2.65 4138.3 2777.8 396.8 680.3 283.4
TVN13 2.60 4365.1 3117.9 1077.1 170.1
TVN14 2.30 3004.6 2210.9 566.9 226.8
T. Bình 2.52 3836.0 (100) 2702.2 (70) 491.3 (13) 415.7 (11) 226.8 (6)
B c
Liêu
TVN15 2.52 2891.1 2607.7 283.4
TVN16 2.42 3401.4 2664.4 510.2 226.8
TVN17 2.55 3401.3 2267.6 453.5 396.8 283.4
T. Bình 2.50 3231.3 (100) 2513.2 (78) 151.2 (5) 302.3 (9) 264.5 (8)
Cà
Mau
TVN18 2.26 2437.6 2154.2 283.4
TVN19 2.60 3798.2 2777.8 680.3 340.1
TVN20 2.42 3571.5 2777.8 566.9 226.8
TVN21 2.25 3458.1 2267.6 623.6 396.8 170.1
TVN22 2.55 3684.9 2664.4 793.7 226.8
TVN23 2.57 4024.9 2947.8 850.3 226.8
T. Bình 2.44 3495.9 (100) 2598.3 (74) 453.5 (13) 198.4 (6) 245.7 (7)
Kiên
Giang
TVN24 2.56 4025 2607.7 396.8 793.7 226.8
TVN25 2.43 3628.1 2551.0 907.0 170.1
TVN26 2.40 2494.4 2324.3 170.1
TVN27 2.44 4081.6 3117.9 680.3 283.4
TVN28 2.44 2834.4 2551.0 283.4
T. Bình 2.45 3412.7 (100) 2630.4 (77) 396.8 (11) 158.7 (5) 226.8 (7)
Ghi chú: S trong ngo c () ch t l ph n tr m (%)
Nghiên c u
T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 23 - n m 2018
87
Trong các h sinh thái th y v c không
ng ng di n ra quá trình hình thành, phân
hu v t ch t t d ng vô c sang d ng h u
c , r i tr l i vô c t o nên chu trình dinh
d ng (Hình 1). Trong chu trình chuy n
hoá v t ch t c a thu v c, th c v t n i là
th c n quan tr ng c a ng v t n i, nh t
là nhóm ng v t n i n th c v t. Th c
v t s ng trong môi tr ng n c ph thu c
vào r t nhi u y u t môi tr ng nh hàm
l ng ô xy, n ng các ch t dinh d ng,
th c n, ch thu tri u. Khi nhi t
t ng cao ã thúc y quá trình ô xy hoá
h p ch t nit , ph t pho, sulphua,... (là s n
ph m tích t tr m tích) nhanh h n, làm
giàu thêm mu i dinh d ng trong thu
v c, ng th i c ng là nguyên nhân làm
gi m l ng ô xy t ng áy b i các quá trình
ôxy hóa ã s d ng h t l ng ô xy hoà tan
trong n c. Các khí c nh H
2
S, NH
3
,...
t ng áy càng t ng có tác d ng tiêu c c
i v i th c v t nói chung và th c v t n i
nói riêng. Các mu i dinh d ng vô c có
ngu n g c nit , ph t pho, silíc d i d ng
hoà tan nh amonia - NH
4
, nitrát - NO
3
,
ph t phát - PO
4
,... là ngu n th c n nh
h ng n s sinh tr ng và phát tri n lâu
dài c a th c v t n i. S ph thu c gi a
m t sinh v t n i v i các y u t mu i
dinh d ng bi n i theo th i gian, các
tác gi [9, 10] cho th y hàm l ng mu i
dinh d ng NO
2
, PO
4
xu h ng cao
vùng c a sông có r ng ng p m n, t ng
ng là m t th c v t n i c ng có xu
h ng cao. S sai khác v thành ph n loài
c ng nh c u trúc loài c a th c v t d i
n c ph thu c vào các vùng c nh quan
có các lo i hình thu v c c tr ng riêng
v i v i các i u ki n khí h u, a hình,
ch thu v n ó.
Hình 1: Chu trình dinh d ng trong h sinh thái vùng tri u ven bi n [8, 11]
Tuy nhiên khi trong thu v c có quá
nhi u mu i dinh d ng thì nó s thúc y
s phát tri n c a nhi u loài t o nh t o
lam (M. aerugunosa) có tính c ho c
s n sinh ra c t b t l i cho các sinh
v t khác.
T i khu v c vùng tri u ven bi n t
V ng Tàu n Kiên Giang xác nh c
79 loài TVN. Trong ó, T o Silic có s
loài cao nh t, ti p n là t o Giáp, t o Lam
và cu i cùng là t o L c. Thành ph n loài
sinh v t n i vùng tri u khu v c a ph n là
nh ng loài ph bi n, phân b r ng t i khu
v c ven bi n phía B c và Nam Vi t Nam.
M t TVN các khu v c không sai
khác nhau nhi u. M t TVN các khu
v c u quy t nh b i nhóm t o Silic
(chi m trên 70%), sau n t o Lam, t o
Giáp và t o L c. T o Lam và t o L c v i
m t không cao, th m chí không th
hi n m t t i nhi u tr m kh o sát.
Ch s a d ng th c v t n i (H) vùng
tri u ven bi n các khu v c t V ng Tàu
n Kiên Giang không sai khác nhau
nhi u (ch s H dao ng t 2.23 n
2.66) và bi u hi n ch t l ng n c khu
v c là t h i b ô nhi m n s ch.
Nghiên c u
T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 23 - n m 2018
88
4. K t lu n và ki n ngh
ã xác nh c 79 loài th c v t
phù du. M t th c v t phù du vùng
nghiên c u m c t ng i cao. T o silic
khu v c nghiên c u chi m u th (h n
70%), s phân b c a t o silic th ng
ph n ánh khá y xu th chung c a
toàn b th c v t phù du và chính là do
chúng chi ph i. S phát tri n m nh v m t
c a các loài t o x y ra theo t ng th i
i m khác nhau t ng vùng nh t nh.
S thay i các y u t môi tr ng nh
nhi t , mu i và các mu i dinh d ng
óng vai trò h t s c quan tr ng c bi t là
khu v c vùng tri u có nuôi tr ng h i s n,
r ng ng p m n, n i cung c p ch t dinh
d ng cao.
C n nh h ng s d ng h p lý h
sinh thái vùng tri u, nh r ng ng p m n,
bãi tri u k t h p v i nuôi tr ng h i s n
trên c s thân thi n, b n v ng và an toàn
sinh thái.
TÀI LI U THAM KH O
[1]. Tr ng Ng c An (1993). Phân
lo i t o silic phù du bi n Vi t Nam. NXB
Khoa h c và k thu t, Hà N i. 315 trang.
[2]. Akihito Shirota (1966). The
Plankton of South Viet Nam - Fresh
Water and Marine Plankton. Overseas
Technocal Cooperation Agency. Japan:
462 Trang.
[3]. American Public health
Associations (1995). Standard methods
for the Examination of Water and
Waste water. American Public health
Associations, Washington, DC.
[4]. Phan Nguyên H ng (1997). M i
quan h gi a tính a d ng sinh h c c a
h sinh thái r ng ng p m n và vi c nuôi
tr ng thu s n. Tuy n t p báo cáo khoa
h c h i ngh sinh h c bi n toàn qu c l n
th i. nxb khkt, 180 - 194.
[5]. Rao, A.N., (1987). Mangrove
ecosystems of Asia and the Pacifi c. In:
mangroves of Asia and the Pacifi c: Status
and management. Ricardo M. Umali et all
(eds.). Technical report of the UNESCO/
UEDP research and training: Pilot
programme in mangrove ecosystem in
Asia and the Pacifi c: 1 - 48.
[6]. Shannon C. E., Wiener W., (1963).
The mathematical theory of communities.
Illinois: Urbana University, Illinois Press.
[7]. Takaaki Yamagishi (1992).
Plankton Algae in Taiwan (Formosa).
Uchida rokakuho. Tokyo 252 trang.
[8]. V Trung T ng (2003). Sinh h c
và sinh thái h c bi n. Nxb HQG, Hà
N i, 336 tr.
[9]. Tõnis Põder, Srge Y. Maestrini,
Maija Balode, Urmas Lips, Christian
Bechemin, Andris Andrushaitis, and
Ingrida Purina (2003). The role of
inorganic and organic nutrients on the
development of phytoplankton along a
transect from the daugava river mouth to
the open balic, 1999. Journal of marine
science, 60: pp. 827 - 835.
[10]. Trott .a. and D.M. Alongi
(2000). The impact of shrimp pond e uent
on water quality and phytoplankton
biomass in a tropical mangrove estuary.
Marine pollution bulletin Vol. 40, No.11,
pp. 947 - 951.
[11]. Lê Xuân Tu n (2016). Nghiên
c u nh h ng c a d án ê bi n V ng
Tàu - Gò Công t i các h sinh thái ven
bi n. tài c l p. 2011- G77
BBT nh n bài: 21/11/2018; Ph n
bi n xong: 06/12/2018
Các file đính kèm theo tài liệu này:
41450_131032_1_pb_2299_2154235.pdf
