Chuyên đề Tâm lý giáo dục học Đại học - Hoàng Anh

Hoa ng Anh ITE - H CM UTE TÂM LÝ GIÁO DỤC HỌC ĐẠI HỌC GV: HOÀNG ANH (Viện Sư phạm Kỹ thuật - ĐHSPKT TPHCM) 1 CHUYÊN ĐỀ Mục tiêu • Nêu được bản chất và các qui luật hình thành, phát triển tâm lý người. • Nêu được đặc điểm tâm lý lứa tuổi sinh viên. • Có kỹ năng rèn luyện những phẩm chất nhân cách của giảng viên đại học. • Có thái độ tích cực đối với các tình huống xảy ra trong quá trình dạy học, giáo dục ở môi trường đại học, cao đẳng. !2 Nội dung Chương 1 Bản chất và các qui luật hình thành tâm lý người !3 Chương 2 Cơ sở tâm lý học của công tác giáo dục sinh viên Chương 3 Nhân cách và hoạt động của người giảng viên đại học Hoa ng Anh ITE - H CM UTE !4 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE Chương 1 BẢN CHẤT VÀ CÁC QUI LUẬT HÌNH THÀNH, PHÁT TRIỂN TÂM LÝ NGƯỜI 1. Bản chất tâm lý người 2. Qui luật hình thành và phát triển tâm lý người 3. Các yếu tố cơ bản ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển tâm lý 5 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 1. Bản chất tâm lý người theo quan điểm chủ nghĩa duy vật biện chứng 1.1 Đối tượng của Tâm lý học Tâm lý là • Hiện tượng tinh thần • Xảy ra trong đầu óc • Gắn liền và điều khiển toàn bộ hành động, hoạt động của con người !6 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 1. Bản chất tâm lý người theo quan điểm chủ nghĩa duy vật biện chứng 1.1 Đối tượng của Tâm lý học Hiện tượng tâm lý • Có cơ sở tự nhiên là hoạt động thần kinh và hoạt động biến đổi nội tiết (sinh lý). • Chỉ được nảy sinh và hình thành trong hoạt động. !7 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 1. Bản chất tâm lý người theo quan điểm chủ nghĩa duy vật biện chứng 1.2 Bản chất tâm lý người Tâm lý là sản phẩm phản ánh hiện thực khách quan bằn hoạt động của mỗi người * Tính tích cực * Tính sinh động, sáng tạo * Tính chủ thể !8 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 1. Bản chất tâm lý người theo quan điểm chủ nghĩa duy vật biện chứng 1.2 Bản chất tâm lý người Tâm lý là chức năng của não !9 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 1. Bản chất tâm lý người theo quan điểm chủ nghĩa duy vật biện chứng 1.2 Bản chất tâm lý người Tâm lý là kinh ghiệm xã hội, lịch sử của loài người biến thành cái riêng của từng người !10 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 2. Qui luật của sự phát triển tâm lý 2.1 Qui luật về tính không đồng đều Có từng thời kỳ tối ưu đối với sự phát triển của một chức năng tâm lý nào đó. !11 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 2. Qui luật của sự phát triển tâm lý 2.2 Qui luật về tính toàn vẹn Mỗi hiện tượng tâm lý đều được hình thành dựa trên sự kết hợp theo hệ thống của những đặc điểm rời rạc !12 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 2. Qui luật của sự phát triển tâm lý 2.3 Qui luật về tính mềm dẻo và khả năng bù trừ Khi một chức năng sinh lý hoặc tâm lý nào đó yếu hoặc thiếu, thì các chức năng sinh lý hoặc tâm lý khác được tăng cường hoặc mạnh hơn lên để bù đắp. !13 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 3. Các yếu tố cơ bản ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển tâm lý Là những yếu tố nào? !14 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 3. Các yếu tố cơ bản ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển tâm lý 3.1 Bẩm sinh, di truyền Tiền đề cơ sở !15 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 3. Các yếu tố cơ bản ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển tâm lý 3.2 Môi trường Ảnh hưởng !16 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 3. Các yếu tố cơ bản ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển tâm lý 3.3 Giáo dục Chủ đạo !17 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 3. Các yếu tố cơ bản ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển tâm lý 3.4 Hoạt động và giao tiếp cá nhân Quyết định !18 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE Chương 2 CƠ SỞ TÂM LÝ HỌC CỦA CÔNG TÁC GIÁO DỤC SINH VIÊN 1. Đặc điểm tâm lý lứa tuổi sinh viên 2. Một số đặc điểm nhân cách của sinh viên hiện đại 19 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 1. Đặc điểm tâm lý lứa tuổi sinh viên 1.1 Giai đoạn tuổi thanh niên? CHUẨN? • Kết thúc việc học tập; • Bắt đầu cuộc sống lao động; • Bắt đầu xây dựng gia đình riêng; • Có đứa con đầu tiên; • Có nghề nghiệp ổn định; • Không phụ thuộc kinh tế; • Quyền công dân; • ... !20 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 1. Đặc điểm tâm lý lứa tuổi sinh viên 1.1 Giai đoạn tuổi thanh niên? 3 THỜI KỲ THIẾU NIÊN (11-12 đến 14-15) Chín muồi về giới; Bắt đầu xã hội hoá nhân cách; Cảm nghĩ là “người lớn” = mức độ kỳ vọng mới về vị trí tương lai THANH NIÊN MỚI LỚN (14-15 đến 18) Giao thời giữa trẻ em và người lớn; trưởng thành cơ thể; giai đoạn đầu xã hội hoá; Lựa chọn nghề nghiệp; Mâu thuẫn giữa vị trí và vị thế xã hội; tự ý thức; thế giới quan THANH NIÊN TRƯỞNG THÀNH (18 đến 23-25) Phát triển sinh học và xã hội; được thừa nhận là người lớn; học tập hướng nghiệp = lao động !21 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 1. Đặc điểm tâm lý lứa tuổi sinh viên 1.2 Đặc điểm tâm lý tuổi thanh niên - sinh viên a. Tự ý thức Là ý thức và sự đánh giá của con người về hành động và kết quả tác động của mình. Bao gồm tự quan sát, tự phân tích, tự trọng, tự đánh giá, tự kiểm tra... ĐIỀU CHỈNH HÀNH VI !22 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 1. Đặc điểm tâm lý lứa tuổi sinh viên 1.2 Đặc điểm tâm lý tuổi thanh niên - sinh viên a. Tự ý thức Phụ thuộc nhiều vào kết quả học tập !23 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 1. Đặc điểm tâm lý lứa tuổi sinh viên 1.2 Đặc điểm tâm lý tuổi thanh niên - sinh viên b. Tự đánh giá Thể hiện ở thái độ đối với bản thân và kết quả sự biểu hiện các thuộc tính nhân cách và năng lực trong hoạt động, giao tiếp và tự giáo dục. !24 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 1. Đặc điểm tâm lý lứa tuổi sinh viên 1.2 Đặc điểm tâm lý tuổi thanh niên - sinh viên b. Tự đánh giá Lòng tự trọng Trí tuệ Kỹ năng định hướng vào người khác Lòng tự tin Tốc độ phản ứng Mức độ trung bình !25 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 1. Đặc điểm tâm lý lứa tuổi sinh viên 1.2 Đặc điểm tâm lý tuổi thanh niên - sinh viên c. Định hướng giá trị 1. Học vấn 2. Niềm tin 3. Nghề nghiệp 4. Sống có mục đích 5. Tự trọng CHUNG !26 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 1. Đặc điểm tâm lý lứa tuổi sinh viên 1.2 Đặc điểm tâm lý tuổi thanh niên - sinh viên c. Định hướng giá trị 1. Có tư duy kinh tế, biết tính toán hiệu quả 2. Năng động, nhanh thích nghi với hoàn cảnh 3. Sử dụng thành thạo tiếng nước ngoài 4. Dám nghĩ, dám làm, dám chấp nhận mạo hiểm 5. Biết xây dựng cuộc sống gia đình hoà thuận NHÂN CÁC !27 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 1. Đặc điểm tâm lý lứa tuổi sinh viên 1.2 Đặc điểm tâm lý tuổi thanh niên - sinh viên c. Định hướng giá trị 1. Nghề có thu nhập cao 2. Nghề phù hợp với sức khoẻ, trình độ 3. Nghề phù hợp với hứng thú, sở thích 4. Có điều kiện chăm lo cuộc sống gia đình 5. Có điều kiện phát triển năng lực 6. Được xã hội tôn trọng 7. Nghề bảo đảm yên tâm suốt đời 8. Nghề có thể giúp ích nhiều người 9. Nghề có điều kiện tiếp tục học lên 10. Nghề làm việc bằng trí óc NGHỀ NGHIỆP !28 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 1. Đặc điểm tâm lý lứa tuổi sinh viên 1.2 Đặc điểm tâm lý tuổi thanh niên - sinh viên d. Kế hoạch đường đời và tự xác định nghề nghiệp HOẠT ĐỘNG HƯỚNG NGHIỆP !29 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 1. Đặc điểm tâm lý lứa tuổi sinh viên 1.2 Đặc điểm tâm lý tuổi thanh niên - sinh viên d. Kế hoạch đường đời và tự xác định nghề nghiệp Những biện pháp hình thành xu hướng nghề nghiệp của sinh viên: - Tác động đến ý thức về mục đích và ý nghĩa, uy tín cũng như yêu cầu của nghề đã chọn. - Tổ chức các hoạt động học tập, lao động, xã hội của SV có tính đến các yêu cầu của hoạt động nghề nghiệp. - Tích cực hoá việc tự học và tự giáo dục. !30 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE? ? ? 2. Một số đặc điểm nhân cách của SV hiện đại 2.1 Xu hướng phát triển nhân cách Mâu thuẫn Ước mơ Khả năng, điều kiện và kinh nghiệm để thực hiện ước mơ đó Mong muốn học tập sâu những môn yêu thích Yêu cầu phải học toàn bộ chương trình Số lượng thông tin dội vào Thời gian thẩm thấu lượng thông tin đó !31 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 2. Một số đặc điểm nhân cách của SV hiện đại 2.1 Xu hướng phát triển nhân cách Các hướng phát triển cơ bản: * Niềm tin, xu hướng nghề nghiệp. * Các quá trình nhận thức được “nghề nghiệp hoá”. * Tình cảm nghĩ vụ. * Kỳ vọng với tương lai nghề nghiệp. * Sự trưởng thành về mặt xã hội , tinh thần và đạo đức. * Khả năng tự giáo dục. * Tính độc lập và sẵn sàng nghề nghiệp. !32 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE ? 2. Một số đặc điểm nhân cách của SV hiện đại 2.1 Xu hướng phát triển nhân cách Năm I Năm II Năm III Năm cuối !33 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 2. Một số đặc điểm nhân cách của SV hiện đại 2.2 Đặc điểm các kiểu nhân cách sinh viên Dựa vào 3 lĩnh vực quan tâm của SV: * Học tập và nghiên cứu khoa học * Hoạt động chính trị, xã hội * Hoạt động vui chơi, giải trí cá nhân Các kiểu ? Hoạch định nhân cách !34 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 2. Một số đặc điểm nhân cách của SV hiện đại 2.3 Nhóm và tập thể 4 dấu hiệu tập thể: * Thống nhất về mục đích có ích cho xã hội. * Tham gia tự nguyện. * Có tổ chức, cấu trúc lãnh đạo và điều khiển. * Các mối quan hệ riêng đều đảm bảo phát triển cá nhân đồng thời phát triển tập thể. !35 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 2. Một số đặc điểm nhân cách của SV hiện đại 2.4 Tập thể sinh viên Người lãnh đạo - Thủ lĩnh ? Nhóm học tập là trung tâm !36 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE !37 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE Chương 3 NHÂN CÁCH VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA NGƯỜI GIẢNG VIÊN ĐẠI HỌC 1. Phẩm chất nghề nghiệp của nhân cách 2. Đặc điểm tâm lý hoạt động giảng dạy và nghiên cứu khoa học 3. Đặc điểm của giao tiếp sư phạm đại học 38 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 1. Phẩm chất nghề nghiệp của nhân cách 1.1 Xu hướng nghề nghiệp sư phạm * Nhu cầu * Hứng thú * Thế giới quan * Lý tưởng * Niềm tin !39 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 1. Phẩm chất nghề nghiệp của nhân cách 1.1 Xu hướng nghề nghiệp sư phạm * Tình yêu người * Tình yêu nghề * Động cơ lao động sư phạm ? !40 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 1. Phẩm chất nghề nghiệp của nhân cách 1.2 Phẩm chất đạo đức ? !41 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 1. Phẩm chất nghề nghiệp của nhân cách 1.3 Năng lực sư phạm Năng lực chuyên môn Năng lực nghiệp vụ Năng lực nghiên cứu !42 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 2. Đặc điểm tâm lý hoạt động sư phạm của giảng viên 2.1 Đặc trưng tâm lý của hoạt động sư phạm Nhà khoa học Nhà văn Nghệ sĩ Nhà điêu khắc (N.V. Cudomina) Nhà sư phạm !43 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 2. Đặc điểm tâm lý hoạt động sư phạm của giảng viên 2.2 Các yếu tố tâm lý của hoạt động sư phạm 3 THÀNH TỐ Thiết kế Tổ chức Giao lưu !44 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 3. Đặc điểm của giao tiếp sư phạm đại học 3.1 Giao tiếp sư phạm Là những nguyên tắc, những biện pháp và kỹ xảo tác động lẫn nhau giữa nhà giáo dục với tập thể sinh viên nhằm đạt được mục đích giáo dục. !45 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 3. Đặc điểm của giao tiếp sư phạm đại học 3.2 Nguyên tắc giao tiếp !46 1. Tôn trọng nhân cách đối phương 2. Đồng cảm 3. Thiện chí Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 3. Đặc điểm của giao tiếp sư phạm đại học 3.2 Nguyên tắc giao tiếp !47 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 3. Đặc điểm của giao tiếp sư phạm đại học 3.2 Nguyên tắc giao tiếp !48 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 3. Đặc điểm của giao tiếp sư phạm đại học 3.2 Nguyên tắc giao tiếp !49 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 3. Đặc điểm của giao tiếp sư phạm đại học 3.3 Các giai đoạn giao tiếp sư phạm 1. Định hướng trước khi giao tiếp 2. Mở đầu quá trình giao tiếp 3. Điều khiển giao tiếp 4. Kết thúc giao tiếp !50 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 3. Đặc điểm của giao tiếp sư phạm đại học 3.4 Đặc điểm giao tiếp sư phạm • Kết hợp giữa “điểm số” và sự cộng tác của sv. • Hình thành tình cảm đồng nhất nghề nghiệp của sv với gv. • Cần định hướng giao tiếp với người lớn có tính đến sự phát triển ý thức của sv. !51 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 3. Đặc điểm của giao tiếp sư phạm đại học 3.4 Đặc điểm giao tiếp sư phạm • Tận dụng các yếu tố điều khiển giáo dục nhằm gây hứng thú nghề nghiệp cho sv. • Tích cực đưa sv vào hoạt động nghiên cứu khoa học có yếu tố cùng cộng tác với gv. • Nâng cao tính tích cực xã hội của sv. !52 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 3. Đặc điểm của giao tiếp sư phạm đại học 3.4 Đặc điểm giao tiếp sư phạm • Hoàn thiện các hình thức tiếp xúc chính thức và không chính thức giữa gv và sv. • GV nên tham gia vào các hoạt động của sv. • GV phải giữ được tính hệ thống và liên tục trong quan hệ với sv, tôn trọng lẫn nhau. !53 Hoa ng Anh ITE - H CM UTE 3. Đặc điểm của giao tiếp sư phạm đại học 3.5 Phong cách giao tiếp sư phạm Phong cách độc đoán Phong cách tự do Phong cách dân chủ !54 hoanganh295@gmail.com !55