Câu hỏi về đất mặn

CÂU HỎI PHẢN BIỆN Mặn hóa là gì? Các yếu tố gây mặn hóa? Cấu trúc cột là gì? Cấu trúc cột có ảnh hưởng như thế nào đến đất mặn? Các chất độc trong chất mặn? Đặc điểm của đất Cà Giang? Tỉ lệ phần trăm của sét, thịt, cát không chênh lệch nhau nhưng tại sao đất mặn nhiều, đất mặn ven biển có thành phần cơ giới nặng còn đất mặn ít và trung bình có thành phần cơ giới nhẹ? Các biện pháp cải tạo đất mặn? Biện pháp nào là chủ yếu? Ở Việt Nam, quá trình mặn hóa do ảnh hưởng của nước biển, mặn hóa ở lục địa, mặn hóa thứ sinh, quá trình nào xảy ra chủ yếu? Chủ yếu ở đâu? GIS được sử dụng như thế nào trong việc đánh giá sự nhiễm mặn? Trong phần nguyên nhân gây nên mặn hóa lục địa, bạn hãy giải thích rõ 2 nguyên nhân khoáng hóa thực vật ưa mặn và tười tiêu không hợp lý là như thế nào? Định nghĩa đất mặn . Phân biệt đất mặn và đất nhiễm mặn. Bao nhiêu tiêu chí đánh giá độ mặn.( độ dẫn điện, ion Cl-) 3 biện pháp cày, rửa mặn như thế nào, khi nào thì áp dụng, rửa bằng gì? Bón vôi hay bón thạch cao khi nào thì thích hợp. Nêu mô hình phát triển bền vững đất mặn. Tại sao lại phân ra thành 3 loại đất: sú vẹt đước, mặn nhiều, mặn trung bình và ít. Các yếu tố ảnh hưởng đến đất mặn. TRẢ LỜI CÂU HỎI Câu 1: Mặn hóa là quá trình xâm nhiễm và tích tụ các muối và các kim loại kiềm trong môi trường đất, nước khi các môi trường này chưa bị mặn trở lại. Sự mặn hóa có thể bị nhiễm theo hai yếu tố: Mặn hóa do muối (gồm các muối NaCl, NaSO4…) đó là các muối kim loại kiềm và kiềm thổ có các gốc acid là những amin Cl- , SO4- , NO3-, CO3-, Cl- đóng vai trò chủ đạo. Mặn hóa do kiềm (là các kim loại kiềm thổ như Na, K, Mg, Ca) tích lũy với hàm lượng cao nhất là Na. Câu 2: Cấu trúc cột là cấu trúc như trong hình sau: Cấu trúc cột ảnh hưởng tới đất mặn: Vào mùa khô, mặt đất nứt nẻ, cấu trúc cột có những khe nứt, dẫn đến dễ mao dẫn nước mặn nhiễm mặn lên bề mặt à làm cho quá trình mặn hóa đất diễn ra nhanh hơn. Vào mùa mưa, tính chất của đất mặn là khi ướt sẽ dẻo dính, điều này làm lấp các khe nứt của cấu trúc cột (không hình thành cấu trúc cột), nước sẽ không thoát được mà ứ lại trên bề mặt. Nếu nước đó là nước mặn (ví dụ như thủy triều) thì sẽ thúc đẩy quá trình mặn hóa. Câu 3: Các chất độc trong đất: Trong đất mặn hàm lượng các muối NaCl, BaCl2, NaSO4, MgSO4, MgSO4 cao gây độc cho thực vật , động vật( những loại không chịu mặn). Đối với thực vật không chịu mặn BaCl2, Na2SO4 và MgSO4 đạt 0.5-1% thì nhiều cây không sống được, nếu trên 1% thì hầu hết các cây không chịu mặn đều chết. Chỉ có những cây chịu mặn và động vật nước mặn mới sống được ở độ muối >=12%. Hầu hết cây trồng chỉ sống ở độ NaCl 15 mEq/100gr đất có tác hại đến cây trồng. Trong một số trường hợp, sự kết hợp giữa chất thải công nghiệp và môi trường nước mặn tạo ra chất độc nguy hiểm. Phenol là một chất không độc lắm, từ trong nước thải công nghiệp hóa chất, nhuộm, thuộc da chảy vào kênh rạch vùng mặn hoặc nước lợ gặp Cl- sẽ tạo ra Chlorlfenol lại rất độc gây chết cho sinh vật. Câu 4: Đặc điểm của đất Cà Giang: Đất Cà Giang là đất Solenetz (hay còn gọi là đất kiềm đen hoặc đất “cát lồi”), đất hình thành trong quá trình thoát mặn, nghĩa là đất Solonchak (đất kiềm trắng) bị thau rửa một cách tự nhiên hoặc nhân tạo hoặc do nước mặn tích lũy lâu ngày trong đất, theo mao dẫn đi lên bề mặt. Đặc điểm của đất này là chứa nhiều Na2CO3, NaHCO3, Na2SO4. Đất có phản ứng kiềm hoặc rất kiềm (pH từ 8 tới 12, thường là 9). Hiện nay được sử dụng trong khai thác NaOH trong công nghệ sản xuất xà phòng. Tuy nhiên, đất này còn có khả năng trồng các loại cây hoa màu và một số loại cây trồng trên cạn khác. Cát lồi là do mùa mưa , có một lớp phèn. Câu 5: không biết trả lời T_T, nói thầy để thầy khỏi cho thi Câu 6: l Có 4 biện pháp cải tạo đất mặn: 6.1.Phương pháp cơ học: làm phá vỡ cấu trúc cột của loại đất này - Cày lấy muối - Cày nông: cày đảo lớp muối trên mặt xuống tầng dưới à dùng cho đất ít mặn - Cày sâu: áp dụng cho đất mặn không có nước ngầm 6.2.Phương pháp hóa học: * Nguyên lí cơ bản là loại trừ ion Na+ Bón thạch cao hoặc phosphore thạch cao 2Na + + CaSO4 ßà [keo đất] Ca2+ + Na2SO4 Na2CO3 + CaSO4 àCaCO3 + Na2SO4 Cả 2 trường hợp đều tạo thành Na2SO4, muối này dễ tan nên sẽ bị nước mưa hay nước tưới rửa đi. Do đó, khi bón thạch cao phải kết hợp với việc tưới hoặc có những biện pháp trữ ẩm trong nước để đảm bảo nước có dòng xuống. Bón vôi CaCO3 + CO2 + H2O à Ca(HCO3)2 2Na+ + Ca( HCO 3 )2 à Ca2+ + 2NaHCO3 Hay 2H+ + CaCO3 à Ca2+ + CO2 +H2O Vôi cũng là nguyên liệu chính để cải tạo đất mặn (kể cả đất mặn trung tính và kiềm yếu). Bón vôi và các hợp chất khác có chứa canxi cho đất sẽ làm tăng Ca2+ trong dung dịch đất. Ca2+ sẽ thay thế Na+ trên trong keo đất làm cho đất có kết cấu và do đó có khả năng thấm nước tốt. * Tuy nhiên bón vôi cũng có vài hạn chế: - Làm kết tủa một số nguyên tố vi lượng Mn, Cu, Zn,…làm cho cây trồng không hút được những nguyên tố này, sinh ra bệnh vàng úa, yếu ớt, năng suất kém. - Làm cho đạm hữu cơ biến chuyển thành đạm vô cơ, làm tiêu nhanh chóng tỉ lệ chất hữu cơ trong đất. - Bón vôi tăng cường kích thích các nguyên tố dinh dưỡng N, P, K cho cây, do đó mau cạn kiệt dinh dưỡng. - Vôi có tách dụng trừ được sâu bệnh nhưng cũng có thể làm chết cá và những động vật hữu ích trong ruộng. - Làm ảnh hưởng không tốt đến chất lượng nông sản. Những mặt không tốt kể trên không phải do bản thân vôi mà do bón vôi không đúng liều lượng, không đúng phương pháp, do chế độ canh tác không hợp lý, phù hợp…dẫn đến kết quả không tốt. 6.3.Phương pháp sinh học: trồng cây chịu mặn, như cỏ lông lợn, rau lê 6.4.Phương pháp thủy lợi: - Rửa mặn bề mặt: Cho nước ngọt vào ruộng làm đất để muối dễ được hòa tan vào dung dịch đất. Sau một thời gian ngâm, tháo nước lẫn muối ra khỏi diện tích đất trồng trọt. - Rửa mặn theo độ sâu: Sử dụng máy bơm nước hạ thấp mực nước trong tầng sâu và dẫn đến hạ thấp mực nước trong tần nước ngầm để hãm quá trình mặn hóa dải đồng bằng. Và lấy nước này để nuôi tôm hay nuôi trồng thủy sản. l 4 phương pháp trên đều là phương pháp chủ yếu, được áp dụng sử dụng tùy thuộc vào mục đích cải tạo đất và phù hợp với kinh tế của người dân. Câu 7: Ở Việt Nam, quá trình mặn hóa chủ yếu xảy ra ven biển, nên quá trình mặn hóa do ảnh hưởng nước biển sẽ xảy ra chủ yếu. Câu 8: Trên thế giới, người ta sử dụng GIS để hỗ trợ cho việc dự đoán khả năng nhiễm mặn để có biện pháp phòng tránh thích hợp. Người ta dựa vào GIS để lập bản đồ phát triển đất mặn trên diện rộng bằng cách số hóa, sử dụng thuật toán thống kê “trọng số bằng chứng – weights of evidence”. Câu 9: * Do khoáng hóa thực vật ưa mặn: thực vật ưa mặn có một lượng muối nhất định trong cơ thể do quá trình hấp thụ dinh dưỡng từ đất mặn, khi thực vật chết đi, bị vùi trong đất, phân hủy sẽ để lại một hàm lượng muối trong đất. * Do tưới tiêu: khi sử dụng biện pháp bón thạch cao phải kết hợp với tưới tiêu hợp lí để hòa tan, rửa trôi lượng Na2SO4 được hình thành sau khi bón thạch cao. Nếu không tưới tiêu hợp lí, lượng Na2SO4 hình thành sẽ có thể đọng lại trong đất, như vậy nồng độ ion Na+ còn trong đất à làm đất bị mặn hóa Câu 10: * Định nghĩa đất mặn: - Đất mặn là nhóm đất chứa nhiều muối hòa tan (1% - 1.5% hoặc nhiều hơn). Đất mặn là nhóm đất phù sa ven biển, chịu ảnh hưởng trực tiếp của nước biển tràn vào hoặc gián tiếp do nước mạch mặn từ biển ngấm vào. - Đất mặn là nhóm đất mặn ven biển, hình thành do trầm tích biển hoặc ảnh hưởng của nước mặn hoặc mao mạch của sông, nước có đặc tính mặn. - Đất mặn ở Việt Nam được xác định là đất có đặc tính mặn (salic properties), không có tầng sulfidic cũng như tầng sulfuric. * Phân biệt đất mặn và đất nhiễm mặn: - Đất mặn là đất có tầng mặn (tầng tích lũy muối) trong phẫu diện đất. Sự hình thành tầng đất này do các yếu tố đá mẹ phong hóa, địa hình trũng không thoát nước, khí hậu khô hạn... - Đất nhiễm mặn là đất bị mặn do các yếu tố như nước ngầm mặn mao dẫn lên bề mặt, gió chuyển muối từ biển vào, nước rửa muối từ địa hình cao xuống thấp, khoáng hóa thực vật ưa mặn. Câu 11: Tiêu chí đánh giá độ mặn: hàm lượng Cl- Theo TCCP (TCVN: 5942 – 1995) - Đối với nước mặt: Hàm lượng Cl- cho phép là TCCP (TCVN < 250 mg/L) - Đối với nước ngầm: Hàm lượng Cl- cho phép là TCCP (TCVN < 200mg/L) Câu 12: Đã trả lời kĩ ở câu 6 Câu 13: Mô hình sử dụng bền vững đất mặn (mô hình cải tạo đất mặn) Biển ß Cá ß Cói ß Lúa ß Dân cư Giải thích: (theo chiều từ trái sang phải, ngược chiều mũi tên) Biển có cá. Nếu cá thích hợp với nước lợ và nước ngọt thì nên trồng cói để giảm độ mặn để có thể nuôi loài cá, thủy sản đó. Trồng cói nhiều thì sẽ làm giảm trong đất à đất được cải tạo, có thể trồng được lúa. Trồng lúc được thì dân cư sẽ tập trung đông đúc tại nơi đó. Câu 14: Phân loại thành đất mặn nhiều, đất mặn trung bình và ít là dựa trên tỉ lệ muối hòa tan. Còn đất mặn sú, vẹt, đước là để nhấn mạnh lợi ích sử dụng nó mang lại, không nên cải tạo loại đất này. Đất mặn sú, vẹt, đước là đất mặn dưới rừng ngập mặn. Loại đất này có quá trình hình thành y như quá trình hình thành của đất phèn, lớp dưới là lớp phèn, phía trên là lớp đất mặn. Nhờ lớp đất mặn mà ức chế hoạt động của phèn. Không thể cải tạo lớp đất mặn phía trên vì sẽ khiến lớp phèn hoạt động, không thể sử dụng được. Còn nếu giữ nguyên hiện trạng như hiện tại thì mang lại nhiều hiệu quả khai thác như hệ sinh thái rừng ngập mặn, nuôi trồng thủy sản. Đất mặn sú vẹt đước có thể là đất mặn nhiều, mặn trung bình nhưng nó có thêm phần tính phèn. Do phần đất mặn trung hòa tính acid của đất phèn. Chính vì quá trình phát triển của nó mà người ta phân ra loại đất này để bảo vệ nó. Câu 15: Các yếu tố ảnh hưởng đến đất mặn: - Đá mẹ - Địa hình trũng không thoát nước - Mực nước ngầm ở nông - Khí hậu khô hạn - Sinh vật ưa muối