Căng thẳng tâm lí của học sinh Trung học Phổ thông trước khi có thiên tai

JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE DOI: 10.18173/2354-1075.2015-0152 Educational Sci., 2015, Vol. 60, No. 8, pp. 118-124 This paper is available online at CĂNG THẲNG TÂM LÍ CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRƯỚC KHI CÓ THIÊN TAI Trần Thị Lệ Thu, Nguyễn Hữu Hạnh Khoa Tâm lí - Giáo dục học, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội Tóm tắt. Bài báo tóm tắt thực trạng biểu hiện và mức độ căng thẳng tâm lí của học sinh trung học phổ thông Huyện Văn Chấn- Yên Bái trước khi có thiên tai; phân tích những nhân tố tác động tới thực trạng này; đồng thời khái quát một số đề xuất nhằm góp phần phòng ngừa và giảm bớt căng thẳng tâm lí của học sinh trung học phổ thông trước khi có thiên tai. Từ khóa: Học sinh trung học phổ thông, thiên tai, căng thẳng tâm lí, trước thiên tai, ứng phó với thiên tai. 1. Mở đầu Cho đến nay chưa có công trình nào nghiên cứu về tâm lí của cư dân nói chung và tâm lí của học sinh trung học phổ thông (THPT) nói riêng ở các vùng có nguy cơ thiên tai cao nhằm tìm ra những đặc điểm tâm lí đặc thù của nhóm cư dân này; trên cơ sở đó xây dựng chương trình hỗ trợ tâm lí nhằm chuẩn bị tốt cho cư dân trong việc chuẩn bị ứng phó với thiên tai và giải quyết những khó khăn, căng thẳng, khủng hoảng tâm lí trước, trong và sau thiên tai. Hiệp hội Chữ thập đỏ và Trăng lưỡi liềm đỏ quốc tế (IFRC) và hội chữ thập đỏ Việt Nam trong nhiều thập kỉ qua đã nhận thấy nhu cầu cần hỗ trợ tâm lí của người dân, đặc biệt là của các em học sinh THPT ở những vùng trọng điểm thiên tai là rất cấp thiết. Đặc biệt trong công tác phòng ngừa và cứu trợ những vùng thường có thiên tai, thảm họa xảy ra thì nhu cầu hỗ trợ tâm lí luôn hiển hiện; trong khi đó hội mới chỉ tập trung chính vào việc đáp ứng về lương thực, vệ sinh, cơ sở vật chất. Để có một sức khỏe cân bằng và lành mạnh, cư dân nói chung và học sinh THPT nói riêng cần khỏe cả về thể chất và tinh thần, chính vì vậy nếu chỉ quan tâm về lương thực, chỗ ở và vệ sinh thì chưa đủ; thực tế trước, trong và sau thiên tai nhiều người sống với những căng thẳng và thậm chí là những khủng hoảng tinh thần nặng nề, một số người do không được trợ giúp kịp thời có thể tự tử hoặc mắc chứng trầm cảm nặng, v.v. Nhiều trẻ em trước, trong và sau thiên tai vẫn mang trong mình nỗi hoảng sợ, ảnh hưởng tới việc hội nhập của em vào trường học và cộng đồng. Chính vì vậy nghiên cứu thực trạng căng thẳng tâm lí của học sinh THPT trước khi có thiên tai, trên cơ sở đó tìm ra những biện pháp phòng ngừa và can thiệp căng thẳng tâm lí trước thiên tai cho học sinh THPT là việc làm mang tính nhân văn và rất cần thiết. Nghiên cứu của chúng tôi tập trung tìm hiểu lí luận và thực trạng căng thẳng tâm lí của học sinh THPT huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái. Trên cơ sở đó đề xuất một số một số biện pháp giúp các em nhận biết và phòng tránh những căng thẳng tâm lí có hại do ảnh hưởng bởi thiên tai. Ngày nhận bài: 15/10/2014. Ngày nhận đăng: 15/7/2015. Liên hệ: Trần Thị Lệ Thu, e-mail: thule1509@gmail.com 118 Căng thẳng tâm lí của học sinh trung học phổ thông trước khi có thiên tai 2. Nội dung nghiên cứu 2.1. Thiên tai và mức độ thiệt hại về vật chất do thiên tai gây ra Qua khảo sát chúng tôi nhận thấy ba loại hình thiên tai này thường xảy ra nhiều hơn so với loại hình thiên tai khác tại huyện Văn Chấn, Tỉnh Yên Bái là: sạt lở đất, bão và rét hại. Các khách thể tham gia khảo sát cho biết những loại hình thiên tai này xảy ra thường rất nghiêm trọng, cư dân và học sinh luôn phải cố gắng ứng phó và thường gặp nhiều khó khăn. Bảng 1. Mức độ thiệt hại về vật chất do thiên tai gây ra (giáo viên đánh giá) Lũ quét Sạt lở đất Sương muối Lốc xoáy Bão Ngập lụt Hạn hán Rét hại Mưa đá Số lượng 20 20 20 20 20 20 20 20 20 Không nghiêm trọng (%) 0 0 0 5,0 0 5,0 0 5,0 0 Ít nghiêm trọng (%) 5,0 5,0 15,0 20,0 10,0 20,0 15,0 0 25,0 Nghiêm trọng (%) 50,0 65,0 85,0 45,0 60,0 60,0 65,0 75,0 55,0 Rất nghiêm trọng (%) 45,0 30,0 0 30,0 30,0 15,0 20,0 20,0 20,0 Điểm trung bình 3,40 3,25 2,85 3,00 3,20 2,85 3,05 3,10 2,95 Độ lệch chuẩn 0,598 ,550 0,366 ,8580 0,615 ,745 0,604 ,640 0,683 Thiệt hại về vật chất do thiên tai gây ra được đánh giá nhiều nhất ở mức độ “nghiêm trọng”, trong đó cao nhất là “sương muối” chiếm 85%, điểm trung bình = 2,85; tiếp theo là “rét hại” chiếm 75% với điểm trung bình = 3,10; “hạn hán” chiếm 65% với điểm trung bình = 3,05; sau cùng là bão, ngập lụt, mưa đá, lũ quét và lốc xoáy. Ở mức độ thiệt hại “rất nghiêm trọng” do các loại hình thiên tai gây ra tương đối nguy hiểm cho huyện Văn Chấn là: lũ quét (45%), sạt lở đất, lốc xoáy và bão là 30%. Đây là những loại hình thiên tai khi xảy ra thường gây thiệt hại nhiều đến của cải vật chất của người dân huyện Văn Chấn. Kết quả nghiên cứu trên học sinh THPT và giáo viên cho thấy, mức độ nhận thức về thiệt hại của cải vất chất do thiên tai theo nhận định của học sinh cao hơn giáo viên; mức độ cao nhất theo ý kiến của học sinh là “rất nghiêm trọng” và giáo viên là “nghiêm trọng”. Nhìn chung ý kiến của cả giáo viên và học sinh đều cho rằng mức độ thiệt hại do thiên tai gây ra ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống cư dân ở đây. 2.2. Thực trạng biểu hiện và mức độ căng thẳng tâm lí của học sinh THPT Văn Chấn tỉnh Yên Bái 2.2.1. Biểu hiện về thể chất Về mặt thể chất, các biểu hiện như “đổ mồ hôi”- chiếm 24%, “tức ngực khó thở”- 10,5%, “tay chân run rẩy- 22,5%, “tim đập nhanh”- 71,5%, “bụng cồn cào”- 15,5%, “có dấu hiệu tăng huyết áp”- 28,5%. Những biểu hiện này chiếm tỉ lệ không nhỏ nhưng thực sự cần qian tâm kịp thời. Có 9 học sinh trong tổng số 200 em biểu hiện căng thẳng ở thể chất “kéo dài vài tháng”. Số học sinh này cần được hỗ trợ tư vấn kịp thời, giúp các em nhận ra vấn đề về căng thẳng. Tình trạng căng thẳng này kéo dài thường dẫn đến nguy cơ bệnh lí là khá cao. Phỏng vấn sâu 4 trường hợp chọn ngẫu nhiên, các em cũng chia sẻ về những biểu hiện căng 119 Trần Thị Lệ Thu, Nguyễn Hữu Hạnh thẳng của mình trước thiên tai. Em Nguyễn Thị N. K: “khi biết thông tin có thiên tai sắp đến em thấy thực sự hoang mang, có dấu hiệu đau cổ, đau lưng, đau bụng. Trong đó đau lung và đau cổ kéo dài đến vài tuần, em thực sự mệt mỏi, không muốn làm gì”. Em Đinh Thị G L: “Em thấy chút thay đổi về cơ thể như tim đập nhanh, bụng cồn cào, cảm giác cũng khó diễn tả lắm”. Em Nguyễn T C: “Tim em cứ đập thình thịch, chóng mặt”. Em Mai L H: “Em thấy tim em đập nhanh hơn mọi khi, tay chân run rẩy như bị lạnh”. Từ thực trạng biểu hiện về thể chất cho thấy mỗi học sinh cần phải chú ý phát hiện và kiểm soát căng thẳng có thể xảy nhằm duy trì cuộc sống cân bằng trước, trong và cả sau thiên tai. 2.2.2. Biểu hiện về tâm lí Về mặt nhận thức, chúng tôi khảo sát 10 biểu hiện, bao gồm: Cảm thấy mất phương hướng, mất lòng tin và thường nghi ngờ, có những suy nghĩ tiêu cực, hay suy nghĩ lung tung, học bài mà chẳng hiểu gì, tâm trí không được sáng suốt (khó tập trung) khi làm việc, suy nghĩ chậm, phán đoán không chính xác, trí nhớ giảm sút, khả năng đánh giá vấn đề kém và chậm chạp hơn mọi khi. Trong số này những biểu hiện nhiều em trải nghiệm nhất là “học bài mà chẳng hiểu gì” (72%), “tâm trí không được sáng suốt (khó tập trung) khi làm việc” (73%), “hay suy nghĩ lung tung” (55,5), “suy nghĩ chậm” (54%), “đánh giá vấn đề kém, chậm chạp hơn mọi khi” (53%), “có những suy nghĩ tiêu cực” (51%). Bảng 2. Biểu hiện căng thẳng ở mặt nhận thức Biểu hiện Số lượng (%) Có Không Cảm thấy mất phương hướng 28 72 Mất lòng tin và thường nghi ngờ 14 86 Có những suy nghĩ tiêu cực 51 49 Hay suy nghĩ lung tung 55,5 44,5 Học bài mà chẳng hiểu gì 72 28 Tâm trí không được sáng suốt (khó tập trung) khi làm việc 73 27 Suy nghĩ chậm 54 46 Phán đoán không chính xác 47 53 Trí nhớ giảm sút 43 57 Khả năng đánh giá vấn đề kém, chậm chạp hơn mọi khi 53 47 Nhìn chung, cả 10 biểu hiện căng thẳng về nhận thức đều xuất hiện, trong đó có 8/10 biểu hiện với tỉ lệ cao từ 43% đến 72%; 2/10 biểu hiện còn lại cũng chiếm một tỉ lệ nhất định (14% và 28%). Về mặt cảm xúc, những biểu hiện mà học sinh hay gặp phải khi bị căng thẳng là “bồn chồn, lo lắng và sợ hãi” (76%), “hồi hộp” (58,5%), “sợ phải nghỉ học để lo lắng cho gia đình” (62,5%), và “lo cho gia đình, người thân” (88%). Những biểu hiện không đặc trưng về mặt cảm xúc khi học sinh bị căng thẳng là “dễ nổi nóng” (72%), “không hài lòng bản thân “ (81,5%) và “muốn khóc” (72%). Như vậy, cả 11 biểu hiện căng thẳng về cảm xúc cũng đều chiếm một tỉ lệ đáng kể, đặc biệt có 8/11 biểu hiện xuất hiện với tỉ lệ cao từ 42,5%- 88%. 120 Căng thẳng tâm lí của học sinh trung học phổ thông trước khi có thiên tai Bảng 3. Biểu hiện căng thẳng ở mặt cảm xúc Biểu hiện Số lượng (%) Có Không Bồn chồn, lo lắng và sợ hãi 76 24 Dễ nổi nóng 28 72 Buồn bã 42,5 57,5 Chán nản 43,5 56,5 Hồi hộp 58,5 41,5 Không hài lòng bản thân 18,5 81,5 Muốn khóc 28 72 Sợ phải nghỉ học để lo lắng cho gia đình 62,5 37,5 Sợ nghĩ về tương lai 51 49 Lo cho gia đình, người thân 88 12 Chán học tập cũng như lao động 48,5 49,5 Những biểu hiện căng thẳng về mặt hành vi nhiều nhất là “Hạn chế tham gia hoạt động cùng bạn bè” (68,5%). Những biểu hiện không xuất hiện khi bị căng thẳng như: Thích ngồi một mình (65%), ngại tiếp xúc mọi người (80,5), nói năng lung tung (84%), ăn quá nhiều (89,5%), và Sử dụng chất kích thích (94%). Bảng 4. Biểu hiện căng thẳng ở mặt hành vi Biểu hiện Số lượng (%)Có Không Hạn chế tham gia hoạt động cùng bạn bè 68,5 31,5 Thích ngồi một mình 35 65 Ngại tiếp xúc mọi người 19,5 80,5 Nói năng lung tung 16 84 Ăn quá nhiều 10,5 89,5 Sử dụng chất kích thích (rượu, bia, thuốc lá...) 6 94 Tổng hợp kết quả biểu hiện căng thẳng về tâm lí của học sinh THPT trước thiên tai cho thấy tất cả các biểu hiện về nhận thức, cảm xúc và hành vi đều xuất hiện; trong đó xuất hiện rõ nét nhất, với tỉ lệ khá cao là biểu hiện về nhận thức và cảm xúc; biểu hiện chủ yếu về hành vi là “Hạn chế tham gia hoạt động cùng bạn bè” và “Thích ngồi một mình”. 2.2.3. Mức độ căng thẳng tâm lí của học sinh Trong tổng số 200 khách thể nghiên cứu có 134 học sinh (67%) cho rằng mình bị “căng thẳng”. Mức độ này chiếm tỉ lệ cao nhất trong tổng số 200 khách thể. Tiếp đến là mức “rất căng thẳng” (22,5%). Những học sinh ở mức độ này nếu không có hỗ trợ về căng thẳng thì sẽ gây ảnh hưởng xấu tới đời sống của các em, nhất là sức khỏe. Mức thứ ba là “ít căng thẳng” (10,5%). Nhìn chung ở học sinh THPT có mức độ căng thẳng khác nhau. Trong đó mức độ “căng thẳng” chiếm tỉ lệ cao nhất và thấp nhất là mức độ “ít căng thẳng”. Điểm trung bình (1,88) cho thấy mức độ căng thẳng của học sinh nằm trong nhóm mức độ 2 (căng thẳng) và so sánh độ lệch chuẩn là .563. 121 Trần Thị Lệ Thu, Nguyễn Hữu Hạnh Như vậy mức độ “căng thẳng” của các em trước thiên tai chiếm tỉ lệ lớn nhất là 134 ý kiến chiếm 67% trong tổng số 200 ý kiến của học sinh; mức độ “rất căng thẳng” là 45 ý kiến chiếm 22,5% và mức độ “ít căng thẳng” chiếm 10,5%. Bảng 5. Mức độ căng thẳng tâm lí trước thiên tai của học sinh THPT Mức độ Số lượng Tổng (%) Thứ bậc Điểmtrung bình Độ lệch chuẩn Rất căng thẳng 45 22,5 2 1,88 0,563 Căng thẳng 134 67,0 1 Ít căng thẳng 21 10,5 3 Tổng 200 100,0 Kết quả so sánh mức độ căng thẳng giữa nam và nữ cho thấy mức độ “ít căng thẳng”, “căng thẳng”, “rất căng thẳng” giữa nam và nữ có khác biệt nhất định. Mức độ “rất căng thẳng” của nam là 20% và nữ là 25,3%, ở nữ giới chiếm tỉ lệ cao hơn nam giới là 5,3%. Ở mức độ “căng thẳng” của nam (64,8%) cũng chiếm tỉ lệ thấp hơn nữ (69,5%) và ở mức độ “bình thường” ở nam giới là 15,2% còn nữ giới là 5,3%. Đây là mức độ chênh lệch cao nhất giữa nam và nữ (9,9%). 2.3. Nhân tố tác động gây căng thẳng tâm lí của học sinh THPT Văn Chấn tỉnh Yên Bái Bảng 6. Các tác nhân gây ra căng thẳng cho học sinh THPT Văn Chấn Tác nhân Mức độ ảnh hưởng Tổng (mean) Độ lệch chuẩn Không ảnh hưởng (%) Ít ảnh hưởng (%) Ảnh hưởng (%) Rất ảnh hưởng (%) Chưa hiểu hết mức độ ảnh hưởng của thiên tai 7.5 27.5 56.5 8.5 2.66 .740 Chưa biết cách ứng phó với thiên tai 8.5 15 58 18.5 2.87 .812 Không quan tâm tin tức, dự báo thời tiết 8.5 19.5 52 20 2.84 .843 Chưa phối hợp với các cơ quan chức năng xã 11.5 23.5 40.5 24.5 2.78 .947 Xem nhẹ thiên tai 10.5 17 35.5 37 2.99 .982 Quá lo lắng và sợ hãi về thiên tai 11.5 20 49.5 19 2.76 .892 Thiếu kinh nghiệm đã từng trải qua thiên tai trước đây 7.5 21 50 21.5 2.86 .841 Cán bộ xã, những người có thẩm quyền chưa quan tâm đến các em về về thiên tai 6.5 18 53.5 22 2.92 .926 Truyền thông liên lạc còn hạn chế 9 17 53 21 2.86 .851 Cán bộ chưa có chuyên môn cao về thiên tai 6.5 18 53.5 22 2.92 .926 122 Căng thẳng tâm lí của học sinh trung học phổ thông trước khi có thiên tai Lo lắng về cuộc sống sau cơn bão xảy ra 6.5 22.5 51.5 19.5 2.84 .811 Sợ phải di chuyển đến nơi khác tránh bão 8 23.5 53 15.5 2.76 .810 Sợ không có gì ăn sau cơn bão đi qua 9.5 25 44 21.5 2.78 .894 Sợ cái chết 10 21 39 30 2.89 .950 Sợ nghèo đói sau thiên tai 10 23 40.5 26.5 2.84 .934 Sợ bệnh tật 8.5 22.5 40.5 28.5 2.89 .918 Lo lắng bị chia cắt người thân (mất người thân) 5.5 10 34 50.5 3.30 .861 Nghĩ quá nhiều đến những hậu quả xấu mà thiên tai có thể đem lại 14 36 40 10 2.46 .856 Không có khả năng đưa ra quyết định 20.5 28.5 38 13 2.44 .959 Nhà trường không quan tâm về thiên tai 11.5 29 35 24.5 2.73 .961 Chứng kiến bạn bè lo lắng 15.5 30.5 42.5 11.5 2.50 .891 Chứng kiến những người thân quá lo lắng 10.5 19.5 46 24 2.84 .912 Nhân tố tác động gây ra căng thẳng nhiều nhất theo học sinh bao gồm: “Xem nhẹ thiên tai” (37%) với điểm trung bình = 2,99, “Lo lắng người thân bị chia cắt” (50,5%) với điểm trung bình = 3,30. Tiếp đến là các tác nhân gây căng thẳng như “Chưa biết cách ứng phó với thiên tai” với ĐTB= 2,87, “Chưa hiểu hết mức độ ảnh hưởng của thiên tai” với ĐTB = 2,66, “Thiếu kinh nghiệm đã từng trải qua thiên tai trước đây” với ĐTB= 2,86, “Sợ cái chết” với ĐTB = 2,89, “Cán bộ chưa có chuyên môn cao về thiên tai” với ĐTB = 2,92, “Cán bộ xã, những người có thẩm quyền chưa quan tâm đến các em về về thiên tai” với ĐTB = 2,92 và các nguyên nhân khác. 3. Kết luận Huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái thường có các loại hình thiên tai: lũ quét, sạt lở đất, sương muối, lốc xoáy, bão, ngập lụt, hạn hán, và rét hại. Học sinh cho rằng thiệt hại về vật chất do thiên tai là nhiều và cao hơn giáo viên. Các biểu hiện căng thẳng tâm lí chủ yếu của học sinh về thể chất là: (1) cơ thể mệt mỏi chán ăn, (2) chóng mặt,(3) đau đầu, đau ngực, (4) khó thở, (5) tay chân run rẩy, (6) có dấu hiệu tăng huyết áp. Về tâm lí, các biểu hiện chủ yếu là: (1) nhận thức- cảm thấy mất phương hướng, mất lòng tin, hay suy nghĩ lung tung, suy nghĩ chậm, khả năng đánh giá vấn đề kém; (2) Cảm xúc- bồn chồn, lo lắng và sợ hãi, buồn bã, chán nản, sợ phải nghỉ học để lo cho gia đình, sợ nghĩ về tương lai; (3) Hành vi- hạn chế tham gia hoạt động cùng bạn bè, sử dụng chất kích thích, thích ngồi một mình. Đa số học sinh tự đánh giá mình thuộc mức “căng thẳng” tâm lí trước thiên tai đa số. Mức độ “rất căng thẳng” và “căng thẳng” ở học sinh nữ chiếm tỉ lệ lớn hơn học sinh nam. Những cách các em ứng phó với thiên tai chủ yếu là những Trao đổi với mọi người trong gia đình và chuẩn bị sẵn sàng cách ứng phó thiên tai, giải thích với các thành viên trong gia đình những nguy cơ có thể gặp phải, tham gia vào công việc chuẩn bị tình huống khẩn cấp, Theo dõi và thực hiện các chỉ dẫn của chính quyền địa phương, thu thập thông tin về thiên tai. Đa số học sinh có nhu cầu được cung cấp thông tin đầy đủ về thiên tai, được dạy các kiến thức về thiên tai và các kĩ năng về phòng chống thiên tai. 123 Trần Thị Lệ Thu, Nguyễn Hữu Hạnh Một số khuyến nghị: Dựa trên kết quả nghiên cứu lí luận và thực tiễn chúng tôi có một số khuyến nghị với học sinh THPT, Trường THPT huyện Văn Chấn tỉnh Yên Bái, giáo viên và phụ huynh học sinh Trường THPT huyện Văn Chấn, Tỉnh Yên Bái như sau: Học sinh THPT huyện Văn Chấn nên tích cực tìm hiểu thông tin, tham gia các hoạt động và cần được trang bị kiến thức, kĩ năng ứng phó trước thiên tai, trong thiên tai và sau thiên tai để có thể có những cách ứng phó và hỗ trợ kịp thời. Các em và gia đình cần có sự thống nhất về cách phòng chống thiên tai. Các gia đình có thể cùng trao đổi để cũng chia sẻ kinh nghiệm, kiến thức và cách phòng chống căng thẳng trước thiên tai. Nhà trường cũng nên tổ chức các khóa học nhằm rèn luyện kĩ năng ứng phó với căng thẳng trước, trong và sau thiên tai cho mỗi học sinh. Tổ chức tham vấn cá nhân, tham vấn nhóm nhằm phát hiện sớm, phòng ngừa và can thiệp căng thẳng tâm lí trước, trong và sau thiên tai cho học sinh. Các cấp chính quyền địa phương, các cơ quan đoàn thể nên tuyên truyền, phổ biến thông tin, kiến thức liên quan tới phát hiện, phòng ngừa và can thiệp tâm lí cho học sinh THPT trước, trong và sau thiên tai. Tuyên truyền bằng mọi phương tiện như internet, sách, báo, loa, đài, tập huấn,... Lời cảm ơn. Nghiên cứu này được tài trợ bởi Quỹ phát triển khoa học và công nghệ quốc gia (NAFOSTED) trong đề tài mã số VI.1.1-2012.14. TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] Đỗ Lệ Hằng, 2013. Căng thẳng tâm lí của học sinh THPT. Luận án tiến sĩ, Học viện Khoa học xã hội. [2] Phan Thị Mai Hương, 2007. Cách ứng phó của trẻ vị thành niên với hoàn cảnh khó khăn. Nxb Khoa học Xã hội, Việt Nam. [3] Nguyễn Thành Khải, 2001. Nghiên cứu stress ở cán bộ quản lí. Luận án Tiến sĩ Khoa Tâm lí Giáo dục, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội. [4] [5] ˜uc/Dict/ [6] [7] www.redcross.org.vn/ [8] www.biendoikhihau.gov.vn/ ABSTRACT Psychological stress in high school students before natural disasters occur This article summarize and analyzes the psychological stress levels of high school students in Van Chan-Yen Bai before natural disasters occur. The information is the result of a survey conducted to learn what causes psychological stress before natural disasters occur. A summary is presented which proposes ways to prevent and reduce psychological stress in high school students of Van Chan-Yen Bai before natural disasters occur. Keywords: High school students, natural disaster, psychological stress, before the natural disasters occur, coping with a natural disaster. 124