Cẩm nang máy tính

CÈm nang m¸y tÝnh - 1 – St by hoangly85 id7423546 pdfMachine by Broadgun Software - a great PDF writer! - a great PDF creator! - CÈm nang m¸y tÝnh - 2 – St by hoangly85 Môc lôc HÖ ®iÒu hµnh MS - DOS. ................................................................................... 10 C¸ch Setup BIOS................................................................................................ 22 ChÈn §o¸n bÖnh qua tiÕng bip cña bios ........................................................... 31 M¸y tÝnh kªu bÝp, bÝp... råi kh«ng khëi ®éng.................................................... 35 B¶o vÖ cmos ........................................................................................................ 36 B¶o vÖ cmos ........................................................................................................ 36 BÝ mËt vÒ tèc ®é cña pc....................................................................................... 37 Bo m¹ch chñ, nÒn t¶ng cña tèc ®é .................................................................... 41 Bé nguån atx ...................................................................................................... 48 CÇn biÕt vÒ CPU ................................................................................................. 50 ChÈn ®o¸n vµ kh¾c phôc c¸c lçi hÖ thèng........................................................ 54 C¸ch söa floppy disk bÞ track 0 bad................................................................... 58 §Þa cøng gÆp t×nh tr¹ng khã xö......................................................................... 58 Fat lµ g× ............................................................................................................... 61 Format cÊp thÊp ®Üa cøng(low level format)..................................................... 63 G¾n thªm æ ®Üa th¸o l¾p..................................................................................... 64 Gi¶i quyÕt sù cè æ ®Üa cøng................................................................................ 67 Thñ thuËt víi Windows 98 ................................................................................. 69 Cµi ®Æt modem.................................................................................................... 71 M­êi lêi khuyªn khi l¾p ®Æt card n©ng cÊp ...................................................... 75 M­êi thñ thuËt víi modem................................................................................. 77 C¸ch thiÕt lËp m¹ng m¸y tÝnh qui m« nhá........................................................ 80 M¹ng m¸y tÝnh.................................................................................................... 84 Nèi kÕt m¸y tÝnh ................................................................................................. 87 X©y dùng mét m¹ng m¸y tÝnh............................................................................ 89 Sö dông usb ........................................................................................................ 93 Sö dông æ ®Üa cd rom ......................................................................................... 95 CÈm nang m¸y tÝnh - 3 – St by hoangly85 DMA vµ c¸c ch­¬ng tr×nh qu¶n lý bé nhí........................................................ 99 Ghost 5.1 ........................................................................................................... 104 Sö dông æ ®Üa cøng IDE .................................................................................. 106 Boot 2 hÖ ®iÒu hµnh ......................................................................................... 112 Sö dông disk manager cña h·ng s¶n xuÊt æ ®Üa cøng ................................... 113 æ cøng trªn 4GB kh«ng khëi ®éng ®­îc ......................................................... 115 Phôc håi d÷ liÖu trong æ ®Üa cøng bÞ chÕt bÊt ngê.......................................... 116 Nh÷ng sù cè phÇn cøng ................................................................................... 116 Kh¾c phôc sù cè hiÓn thÞ mµn h×nh ................................................................ 119 TËn dông c¸c chøc n¨ng cña DiskEdit ........................................................... 120 Nguyªn t¾c söa ch÷a c¸c th«ng b¸o cña DOS................................................ 122 Sö dông Card Sound ........................................................................................ 123 L­u dù phßng vµ phôc håi Registry: ............................................................... 131 Ch¹y c¶ NT lÉn Windows 95/98 ...................................................................... 155 Kh¾c phôc lçi CDRom cña Win 98 Beta 3...................................................... 157 Tèi ­u hãa Windows 98 ................................................................................... 158 Cµi ®Æt Windows2000....................................................................................... 163 Giao thøc m¹ng ................................................................................................ 170 C¸ch bÊm ®Çu d©y RJ45 vµo c¸p utp .............................................................. 170 T¨ng tèc ®é kÕt nèi vµo m¹ng.......................................................................... 172 thñ thuËt registry cho m¹ng néi bé(lan) ......................................................... 174 Nh©n ®«i tiÖn Ých mµn h×nh............................................................................. 178 T¹o logo khëi ®éng míi trong rom bios ......................................................... 178 Phô lôc: C¸c bé phËn cÊu thµnh m¸y tÝnh ..................................................... 181 CÈm nang m¸y tÝnh - 4 – St by hoangly85 §¹i c­¬ng vÒ m¸y tÝnh vµ c«ng nghÖ tin häc. I- Tin häc vµ c«ng nghÖ th«ng tin . 1- Tin häc (Informatics): Lµ 1 ngµnh nghiªn cøu vÒ cÊu tróc vµ tÝnh chÊt cña th«ng tin, vÒ l­u tr÷, xö lý vµ truyÒn tin. Qu¸ tr×nh ®ã ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch tù ®éng trªn M¸y tÝnh ®iÖn tö. 2- C«ng nghÖ th«ng tin (Information Technology): Bao gåm tÊt c¶ c¸c hµnh ®éng vµ c¸c c«ng nghÖ chøa ®ùng néi dung xö lý th«ng tin b»ng ph­¬ng tiÖn ®iÖn tö tõ viÖc thu nhËp, l­u tr÷, t×m kiÕm, chÕ biÕn, truyÒn th«ng tin cho ®Õn viÖc xö lý th«ng tin cho mäi lÜnh vùc. 3- Th«ng tin (Information ): Lµ nh÷ng hiÓu biÕt vÒ 1 sù kiÖn, 1 hiÖn t­îng nµo ®ã qua kh¶o s¸t, ®o l­êng vµ nghiªn cøu. 4- Xö lý th«ng tin ( Data Processing ):  Qu¸ tr×nh xö lý th«ng tin bao gåm: Thu nhËn - Ph©n lo¹i - S¾p xÕp - Tæng hîp - L­u tr÷ - TÝnh to¸n - So s¸nh - Lùa chän - T×m kiÕm - Thèng kª - CËp nhËt - T¹o lËp th«ng tin míi. Tãm l¹i ®ã lµ ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh xö lý nh»m ®¹t ®­îc 1 môc ®Ých nhÊt ®Þnh.  Th«ng tin ®­îc biÓu diÔn qua nh÷ng h×nh thøc : con sè - ch÷ viÕt - tiÕng nãi - ©m thanh - h×nh ¶nh. Th«ng qua ph©n tÝch, tæng hîp, xö lý ta thu ®­îc th«ng tin cã gi¸ trÞ lín. II- M¸y tÝnh ®iÖn tö. 1- M¸y tÝnh ®iÖn tö:  m¸y tÝnh trong ®ã sö dông ph­¬ng tiÖn ®iÖn tÎ mµ qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña nã dùa vµo qu¸ tr×nh ho¹t ®éng vËt lý cña thiÕt bÞ ®iÖn tö.  M¸y tÝnh ®iÖn tö cã chøc n¨ng xö lý tù ®éng theo ch­¬ng tr×nh ®¹t ®é chÝnh x¸c cao, tèc ®é nhanh.  M¸y tÝnh ®iÖn tö kh¸c m¸y kh¸c ( biÕn ®æi d¹ng n¨ng l­¬ng nµy sang d¹ng n¨ng l­îng kh¸c ) mµ nã biÕn ®æi th«ng tin xö lý th«ng tin.  Nguyªn lý tÝnh to¸n cña m¸y tÝnh ®iÖn tö cã 2 d¹ng:  Nguyªn lý t­¬ng tù: Sö dông 1 ®¹i l­îng vËt lý biÕn thiªn liªn tôc ®Ó biÓu diÔn vµ xö lý sè liÖu M¸y tÝnh t­¬ng tù  Nguyªn lý sè ( Digital ): Sö dông 1 ®¹i l­îng vËt lý biÕn thiªn gi¸n ®o¹n ®Ó biÓu diÔn vµ xö lý sè liÖu M¸y tÝnh sè. CÈm nang m¸y tÝnh - 5 – St by hoangly85 2- CÊu tróc chung cña MT§T:  MT§T tõ khi ra ®êi cho tíi nay, dï ®­îc c¶i tiÕn liªn tôc vÉn gåm cã 5 khèi chÝnh sau: Chó thÝch : Quan hÖ vËn chuyÓn Quan hÖ ®iÒu khiÓn  Ho¹t ®éng MT§T:  C¸c ch­¬ng tr×nh mµ sè liÖu ®Çu vµo ®­îc ®­a vµo bé nhí trong nhê c¸c thiÕt bÞ vµo.  Khi thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh th× c¸c c©u lÖnh cña ch­¬ng tr×nh vµ sè liÖu lÇn l­ît ®­a ra sö dông.  TËp lÖnh ®­îc tÝch luü trong bé nhí trong sÏ ®­îc ®­a vµo thiÕt bÞ ®iÒu khiÓn ( CU) theo tr×nh tù nhÊt ®Þnh. C¸c c©u lÖnh sÏ ®­îc gi¶i m· vµ thùc hiÖn, tõ ®ã toµn bé thiÕt bÞ trong hÖ thèng MT§T sÏ ®­îc thùc hiÖn vµ ®iÒu khiÓn theo tËp lÖnh mµ thiÕt bÞ ®iÒu khiÓn ph¸t ra. MÆt kh¸c c¸c sè liÖu trong bé nhí ®­a dÕn ALU ®Ó thùc hiÖn c¸c phÐp to¸n sè häc, phÐp to¸n l«gic,..v.. Ta thÊy quan hÖ gi÷a bé nhí trung t©m víi ALU lµ quan hÖ 2 chiÒu: Sè liÖu ®­a vµo ALU xö lý. Khi ALU xö lý xong sÏ ®­a vÒ bé nhí trung t©m vµ cã thÓ lÆp l¹i h÷u h¹n lÇn. §Ó khi cã lÖnh tõ CPU th× sè liÖu nµy cã thÓ ®­a ra c¸c thiÕt bÞ ngo¹i vi.  Bé nhí trong + CU + ALU t¹o thµnh khèi xö lý sè liÖu gäi lµ CPU. ThiÕt bÞ vµo Input Device Bé nhí ngoµi EXT-Memory ThiÕt bÞ ra Output Device Bé nhí trung t©m Centrer-Memory ALU Arithmetric-Logic Unit CU Control-Unit ThiÕt bÞ ngo¹i vi Bé xö lý trung t©m CPU Control Processing Unit CÈm nang m¸y tÝnh - 6 – St by hoangly85  C¸c thiÕt bÞ ngo¹i vi trong hÖ thèng tuy kh«ng trùc tiÕp tham gia xö lý sè liÖu nh­ng liªn kÕt trùc tiÕp MT§T. Nã cã 4 nhiÖm vô:  §­a sè liÖu vµo  §­a sè liÖu ra  TruyÒn vµ phèi ghÐp d÷ liÖu  L­u tr÷ d÷ liÖu. CÈm nang m¸y tÝnh - 7 – St by hoangly85 III- ph©n lo¹i M¸y tÝnh ®iÖn tö. 1- Ph©n lo¹i theo ®é lín:  Micro Computer (M¸y vi tÝnh) - cßn ®­îc gäi lµ m¸y tÝnh c¸ nh©n (Persioner Computer) : th­êng chØ cã 1 bé xö lý, cè ®Æc ®iÓm nhá gän, kh¶ n¨ng lµm viÖc phong phó, dÔ dµng sö dông. Nã cã thÓ nèi m¹ng d­íi d¹ng thiÕt bÞ ®Çu cuèi (Terminal) ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng lµm viÖc.  Mini Computer (M¸y tÝnh cì trung): Th­êng sö dông nhiÒu bé xö lý. Cã kh¶ n¨ng xö lý m¹nh h¬n rÊt nhiÒu so víi m¸y PC  Main frame Computer (M¸y tÝnh cì lín): Cã nhiÒu bé xö lý m¹nh, cã kh¶ n¨ng xö lý th«ng tin khæng lå víi tèc ®é, chÝnh x¸c lín. Ng­êi ta th­êng sö dông lo¹i m¸y nµy ®Ó ®iÒu hµnh m¹ng m¸y tÝnh cì lín, trong trung t©m nghiªn cøu lín. Cßn gäi lµ siªu m¸y tÝnh. 2- Ph©n lo¹i theo thÕ hÖ m¸y tÝnh ( LÞch sö m¸y tÝnh ):  ThÕ hÖ Zero ( m¸y tÝnh c¬ khÝ ) - 1642 - 1945: M¸y tÝnh ®Çu tiªn do nhµ to¸n häc Blase Pascal chÕ t¹o 1642.  ThÕ hÖ 1 (1945-1955): Nhµ to¸n häc Anh lµ Turing ®· thiÕt kÕ ra chiÕc m¸y tÝnh sö dông ®Òn ®iÖn tö ®ã lµ chiÕc m¸y tinhs ENIAC. KiÕn tróc m¸y tÝnh cã 18000 bãng ®iÖn tö, tiªu tèn n¨ng l­îng 140 kW/h.  ThÕ hÖ 2 (1955-1965): Dïng transistor, lµ b­íc ngoÆt trong chÕ t¹o m¸y tÝnh, cho ra ®êi m¸y tÝnh cã kh¶ n¨ng xö lý tÝnh to¸n nhanh h¬n ( vµi chôc ngµn phÐp tÝnh/gi©y ) , n¨ng l­îng tiªu thô gi¶m nhiÒu.  ThÕ hÖ 3 (1965-1980): Sö dông m¹ch tÝch hîp IC, tèc ®é tÝnh to¸n vµi tr¨m ngµn phÐp tÝnh/gi©y  ThÕ hÖ 4 (1980-....): Sö dông m¹ch tÝch hîp IC møc ®é cao, xuÊt hiÖn m¸y tÝnh PC, tèc ®é tÝnh to¸n rÊt lín ( hµng chôc triÖu, tr¨m triÖu vµ hµng tû phÐp tÝnh/gi©y). CÈm nang m¸y tÝnh - 8 – St by hoangly85 IV- phÇn cøng- phÇn mÒm M¸y tÝnh. 1) PhÇn cøng:  Bao gåm tÊt c¶ thiÕt bÞ tin häc vµ ®iÖn tö ®­îc sö dông trong vÊn ®Ò xö lý, l­u tr÷ th«ng tin.  Nãi mét c¸ch kh¸c phÇn cøng lµ phÇn x¸c.  C¸c lo¹i thiÕt bÞ phÇn cøng nh­ h×nh vÏ: Mouse 2) PhÇn mÒm: Bao gåm tÊt c¶ c¸c ch­¬ng tr×nh do ng­êi viÕt ra mµ m¸y tÝnh cã thÓ thùc hiÖn ®­îc, ch¹y ®­îc. Cã 4 lo¹i phÇn mÒm chÝnh  PhÇn mÒm hÖ thèng: bao gåm c¸c ch­¬ng tr×nh lµm nhiÖm vô ®iÒu khiÓn mäi ho¹t ®éng cña hÖ thèng m¸y tÝnh ( ta th­êng hay gäi lµ hÖ ®iÒu hµnh). VÝ dô :  - HÖ ®iÒu hµnh MS-DOS: lµ hÖ ®iÒu hµnh h­íng ®Üa, ®¬n nhiÖm.  - HÖ ®iÒu hµnh UNIT: lµ hÖ ®iÒu hµnh ®a nhiÖm  - HÖ ®iÒu hµnh WINDOWS: hÖ ®iÒu hµnh d¹ng cöa sæ, biÓu t­îng  - HÖ ®iÒu hµnh m¹ng m¸y tÝnh : NOVEL, WINDOWS NT,....  PhÇn mÒm tiÖn Ých: lµ c¸c ch­¬ng tr×nh gióp cho ng­êi lµm viÖc trªn m¸y tÝnh mét c¸ch thuËn lîi, chñ yÕu lµ c¸c ch­¬ng tr×nh trî gióp viÖc qu¶n lý m¸y tÝnh nh­: NC, NU, PCSHELL,...  C¸c ng«n ng÷ lËp tr×nh: PASCAL, C vµ C++, LISP,... Monitor CPU Key board Camera CD-ROM MODEM Printer Ploter Scaner Digitizen CÈm nang m¸y tÝnh - 9 – St by hoangly85  C¸c ch­¬ng tr×nh øng dông:  C¸c ch­¬ng tr×nh øng dông trong qu¶n lý: FOXPRO,ACCESS, EXCEL...  C¸c ch­¬ng tr×nh so¹n th¶o: BKED, WINWORD,...  C¸c phÇn mÒm øng dông trong c¸c ngµnh kü thuËt : AutoCAD, MECAD,.... V - BiÓu diÔn th«ng tin trªn m¸y tÝnh: 1) D÷ liÖu cho m¸y tÝnh: Lµ nh÷ng th«ng tin mµ m¸y tÝnh cã thÓ xö lý ®­îc, ®ã lµ c¸c con sè, c¸c ký tù, ©m thanh, h×nh ¶nh,.v.v. ®ùoc tæ chøc theo 1 nguyªn t¾c nµo ®ã vµ ®ùoc chuÈn ho¸ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong xö lý tù ®éng. 2) M· ho¸ th«ng tin:  M¸y tÝnh chØ cã kh¶ n¨ng nhËn biÕt ®­îc 2 tr¹ng th¸i : cã ®iÖn vµ kh«ng cã ®iÖn. V× vËy nÕu ta biÓu diÔn c¸c d÷ liÖu trªn vÒ d¹ng hÖ nhÞ ph©n ( cã 2 sè 0,1 ) th× m¸y tÝnh cã thÓ hoµn toµn xö lý ®­îc dùa trªn c¸c phÐp tÝnh cña hÖ nhÞ ph©n. VÝ dô : mét sè 25= 1*24+1*23+0*22+0*21+1*20 th× sè 25 cã thÓ biÓu diÔn d­íi d¹ng hÖ nhÞ ph©n.  Ng­êi ta ®· x©y dùng b¶ng m· tiªu chuÈn ASCII trong ®ã ®· m· ho¸ c¸c ký tù, c¸c con sè hÖ thËp ph©n, c¸c ký hiÖu ®Æc biÖt,...  Trªn c¬ së hÖ nhÞ ph©n ng­êi ta tiÕn hµnh tæ hîp thµnh hÖ b¸t ph©n, hÖ 16,.v.v. 3) C¸c ®¬n vÞ th«ng tin:  Tõ 2 tr¹ng th¸i hÖ nhÞ ph©n, ng­êi ta lÊy ®ã lµm ®¬n vÞ th«ng tin nhá nhÊt lµ Bit ( Binary Digital )  Tæ hîp 8 bit thµnh ®¬n vÞ 1 Byte, nh­ vËy 1 byte cã 28=256 tr¹ng th¸i  Tæ hîp 210 byte thµnh Kilobyte: 1 KB=210 byte = 1024 B  Tæ hîp 210 KB thµnh Megabyte: 1 MB=210 KB = 1024*1024 B  Tæ hîp 210 MB thµnh Gigabyte: 1 GB=210 MB  Tæ hîp 210 GB thµnh Tetabyte: 1 TB=210 GB 4) Ph©n lo¹i bé nhí:  §Ó cã thÓ xö lý c¸c th«ng tin vµ lÊy kÕt qu¶, ta ph¶i sö dông c¸c bé nhí.  Bé nhí chia ra lµm bé nhí trong vµ bé nhí ngoµi: Bé nhí trong: lµ bé nhí mµ vi xö lý cã thÓ ®¸nh ®Þa chØ theo ®Þa chØ nhí ®­îc , bé nhí trong chia 2 phÇn c¬ b¶n lµ ROM vµ RAM.  ROM : Read Only Memory: Bé nhí chØ ®äc.  RAM: Random Access Memory: Bé nhí truy nhËp ngÉu nhiªn, cã kh¶ n¨ng ®äc, ghi ®­îc. CÈm nang m¸y tÝnh - 10 – St by hoangly85 b) Bé nhí ngoµi: lµ bé nhí mµ vi xö lý kh«ng thÓ ®¸nh ®Þa chØ theo ®Þa chØ nhí ®­îc. C¸c th«ng tin trªn bé nhí ngoµi ®­îc xö lý d­íi d¹ng file. Bé nhí ngoµi nh­ b×a ®ôc lç, b¨ng tõ, ®Üa mÒm, ®Üa cøng, ®Üa quang,.v.v HÖ ®iÒu hµnh MS - DOS. I) Giíi thiÖu vÒ hÖ ®iÒu hµnh MS - DOS ( MicroSoft - Disk Operating System ): 1) §Þnh nghÜa:  Lµ hÖ thèng ch­¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn mäi ho¹t ®éng cña m¸y tÝnh. Ch­¬ng tr×nh do ta t¹o ra t¸c ®éng víi phÇn cøng cña m¸y tÝnh nh»m thùc hiÖn c¸c yªu cÇu nµo ®ã.  Lµ phÇn mÒm hÖ thèng, lµ m«i tr­êng giao tiÕp gi÷a ng­êi vµ m¸y tÝnh, nã cã c¸c nhiÖm vô: *) Nh­ 1 ng­êi th«ng dÞch gi÷a ng­êi vµ m¸y tÝnh, nhËn mÖnh lÖnh tõ ng­êi dïng d­íi d¹ng ng«n ng÷ sau ®ã dÞch ra m· m¸y ®Ó m¸y tÝnh thùc hiÖn. *) Cung cÊp c¸c dÞch vô c¬ b¶n mµ c¸c ch­¬ng tr×nh ch¹y trªn MT cã thÓ sö dông. *) Lµ tËp hîp c¸c ch­¬ng tr×nh phÇn mÒm ®· n»m s½n trong bé nhí RAM phôc vô cho viÖc thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh kh¸c.  Nã cã c¸c chøc n¨ng: *) Qu¶n lý, ph©n phèi vµ thu håi bé nhí ( c¶ bé nhí trong vµ bé nhí ngoµi ). *) §iÒu khiÓn ho¹t ®éng cña hÖ thèng thiÕt bÞ ngo¹i vi. *) Trî gióp ®iÒu khiÓn thùc hiÖn c¸c øng dông phÇn mªm. *) Qu¶n lý th«ng tin trªn ®Üa d­íi d¹ng c¸c file th«ng tin. CÈm nang m¸y tÝnh - 11 – St by hoangly85  HÖ ®iÒu hµnh MS - DOS dïng cho c¸c m¸y vi tÝnh, nã th­êng trùc trong MT tõ khi khëi ®éng cho ®Õn khi t¾t m¸y. 2 ) LÞch sö ph¸t triÓn cña HÖ ®iÒu hµnh MS - DOS: 3) C¸c thµnh phÇn c¬ b¶n cña hÖ ®iÒu hµnh MS - DOS:  Gåm cã 6 thµnh phÇn: *- ROM - BIOS * - Record khëi ®éng * - IBMBIO.COM ( IO.SYS) *- IBMDOS.COM ( MSDOS.SYS) *- COMMAND.COM *- C¸c lÖnh ngo¹i tró cña DOS  3 tÖp IO.SYS, MSDOS.SYS vµ COMAND.COM cßn gäi lµ c¸c tÖp hÖ thèng. a) ROM - BIOS ( ROM - Base Input Output System):  Chøa c¸c dÞch vô vµo ra c¬ së mµ mäi phÇn mÒm m¸y tÝnh ®Òu dïng ®Õn (cßn gäi lµ c¸c dÞch vô vµo ra c¬ së) nh­ :  XuÊt ký tù ra mµn h×nh.  §äc 1 cung tõ trªn ®Üa tõ .  Ghi 1 cung tõ trªn ®Üa tõ .  Nã ®­îc ghi ngay tõ n¬i s¶n xuÊt. b) Record khëi ®éng ( Cßn gäi lµ Boot Sector hoÆc Boot Record ®èi víi ®Üa mÒm, gäi lµ Master boot Record ®èi víi ®Üa cøng ):  Nã chøa 1 ch­¬ng tr×nh t×m file. CÈm nang m¸y tÝnh - 12 – St by hoangly85  Record khëi ®éng sÏ t×m vµ n¹p c¸c file IO.SYS vµ MSDOS.SYS, sau ®ã nã trao quyÒn ®iÒu khiÓn ngay cho c¸c file ®ã. c) IBMBIO.SYS ( IO.SYS ):  File nµy chøa c¸c dÞch vô vµo ra c¬ së ®Ó bæ sung hoÆc söa ®æi c¸c dÞch vô cã s½n trong ROM - BIOS d) IBMDOSSYS ( MSDOS.SYS ):  Chøa tÊt c¶ c¸c dÞch vô cña DOS liªn quan ®Õn File : ®äc, xem, söa, xo¸ ... vµ c¸c dÞch vô ng¾t ( ®Ó gäi c¸c ch­¬ng tr×nh kh¸c ).  2 file IO.SYS vµ MSDOS.SYS th× IO.SYS ®øng tr­íc MSDOS.SYS vµ ®Òu cã c¸c thuéc tÝnh : Read only, Hidden, system e) COMMAND.COM:  Gåm cã 2 d¹ng: Command Tnterprefer ( Th«ng dÞch lÖnh ) vµ Command Processor ( Xö lý lÖnh ) lµ bé th«ng dÞch vµ xö lý lÖnh cña DOS cã chøc n¨ng nhËn lÖnh tõ bµn phÝm , gi¶i m· lÖnh vµ thùc hiÖn lÖnh.  Command.com cã 3 phÇn:  PhÇn 1: lµ phÇn th­êng tró trong RAm lµm nhiÖm vô kiÓm so¸t, canh gi÷ phÇn b¸n th­êng tró. PhÇn th­êng tró n¹p vµo RAM sau khi n¹p MSDOS.SYS.  PhÇn 2: lµm nhiÖm vô n¹p tiÕp c¸c phÇn sau phÇn th­êng tró víi nhiÖm vô t×m xem trong ®Üa cã file Config.sys vµ .bat, nÕu cã sÏ cho thùc hiÖn c¸c file ®ã. Xong nhiÖm vô th× phÇn nµy ®­îc gi¶i phongd ra khái RAM.  PhÇn 3: chÝnh lµ phÇn b¸n th­êng tró chøa c¸c ch­¬ng tr×nh th«ng dÞch, c¸c ch­¬ng tr×nh xö lý lÖnh. PhÇn nµy cã thÓ ®­îc gi¶i hãng ra khái RAM khi cÇn thiÕt th× n¹p tõ ®Üa vµo. g) C¸c lÖnh ngo¹i tró cña DOS:  Lµ c¸c ch­¬ng tr×nh cã ®u«i .COM vµ .EXE do c¸c phÇn mÒm kh¸c t¹o ra vµ ch¹y ®­îc trªn DOS. Chóng ®­îc n»m trªn ®Üa tõ, khi cÇn dïng ®­îc gäi vµo RAM, khi kh«ng cÇn dïng ®­îc gi¶i phãng ra khái RAM. II ) Qu¶n lý th«ng tin trªn ®Üa: 1) File vµ kü thuËt qu¶n lý File: a) §Þnh nghÜa File: lµ tËp hîp c¸c th«ng tin cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau ®­îc tæ chøc theo mét nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh trªn c¸c vËt t¶i theo mét ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh. VËt t¶i lµ ®Üa tõ, b¨ng tõ ,CD-ROM... b) Kü thuËt qu¶n lý File: Tªn File ( File name ): gåm cã c¸c phÇn nh­ sau: CÈm nang m¸y tÝnh - 13 – St by hoangly85  Tªn riªng ( cã tõ 1-8 ký tù ®èi víi DOS vµ cã 1256 ký tù ®èi víi WINDOWS 98, kh«ng cã dÊu c¸ch ) lµ tªn do ng­êi sö dông ®Æt ra th­¬ng lµ tªn gîi nhí.  Tªn më réng ( cßn gäi lµ tªn lo¹i file hoÆc lµ tªn ®u«i ): Kh«ng qu¸ 3 ký tù vµ còng kh«ng cã dÊu c¸ch. Tªn më réng cho ta biÕt lo¹i file.  Gi÷a tªn riªng vµ tªn më réng cã dÊu "." ng¨n c¸ch. c) Th­ môc ( Directory ):  DOS qu¶n lý c¸c file th«ng tin trªn ®Üa thµnh tõng nhãm vµ ph©n thµnh nhiÒu cÊp kh¸c nhau gäi lµ th­ môc, víi môc ®Ých lµ t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc t×m kiÕm th«ng tin trªn ®Üa thuËn tiÖn nhÊt.  DOS tæ chøc vµ qu¶n lý th­ môc trªn ®Üa theo d¹ng h×nh c©y.  Mçi th­ môc cã 1 tªn riªng, th­ môc gèc cña mçi æ ®Üa ký hiÖu '\' ( dÊu path ), cßn tªn c¸c th­ môc kh¸c ®Æt tõ 1 - 8 ký tù, kh«ng cã dÊu c¸ch.  Ta xÐt 1 vÝ dô vÒ tæ chøc th­ môc qu¶n lý sinh viªn ë tr­êng §¹i häc KTCN nh­ sau: d) §­êng dÉn ( path): Lµ 1 d·y c¸c c¸c dÊu "\" vµ tªn c¸c th­ môc cho tíi 1 th­ môc cô thÓ gióp cho viÖc t×m th«ng tin vµ ch¹y c¸c ch­¬ng tr×nh øng dông. VÝ dô: C:\DHKTCN\KDIEN e ) æ ®Üa ( Driver): Lµ thiÕt bÞ cña MT ®Ó ®äc vµ ghi th«ng tin lªn bé nhí ngoµi nh­ ®Üa tõ ( DISK), ®Üa quang (CD - ROM), ... Mçi æ ®Üa ®Òu cã tªn nhËn d¹ng lµ ch÷ c¸i tiÕng Anh tõ A..Z. Trong ®ã quy ®Þnh lµ A,B lµ æ ®Üa mÒm. C..Z lµ æ dÜa cøng, æ l«gic hoÆc æ CD-ROM. III) Khëi ®éng m¸y tÝnh: 1) Tr×nh tù khëi ®éng: §HKTCN KCOKHI K§IEN K33I K33IA TC98I K33MB K33MA TC98M CÈm nang m¸y tÝnh - 14 – St by hoangly85  Khi khëi ®éng MT ( trªn bé nhí ngoµi ph¶i cã c¸c file hÖ thèng), ®Çu tiªn ROM-BIOS thùc hiÖn ch¹y ch­¬ng tr×nh kiÓm tra tÝnh hoµn thiÖn cña MT.  TiÕp theo ch­¬ng tr×nh nµy sÏ thùc hiÖn t¶i Boot sector tõ ®Üa khëi ®éng vµo RAM.  Khi ®ã Boot sector t×m ®äc vµ t¶i phÇn tiÕp theo lµ IO.SYS, nã chØ ®äc vµi sector ®Çu råi chuyÓn quyÒn ®iÒu hµnh cho file nµy.  T¶i tiÕp MSDOS.SYS  TiÕp ®ã t¶i COMMAND.COM.  COMMAND.COM sÏ t×m c¸c file CONFIG.SYS vµ .BAT ®Ó thùc hiÖn tù ®éng c¸c lÖnh nµy.  Hoµn thµnh qu¸ tr×nh khëi ®éng th× sÏ hoÆc lµ xuÊt hiÖn dÊu nh¾c, hoÆc lµ m«i tr­êng lµm viÖc cña lÖnh cuèi cïng trong file .BAT 2) C¸c d¹ng khëi ®éng m¸y tÝnh: a) Khëi ®éng tõ ®Üa cøng ( §Üa C ph¶i ®­îc cµi ®Æt hÖ ®iÒu hµnh DOS):  Bá nghá æ ®Üa A(B)- tøc kh«ng cho ®Üa mÒm vµo c¸c æ nµy  BËt nguån ®iÖn mµn h×nh  BËt nguån ®iÖn ë CPU b) Khëi ®éng tõ ®Üa mÒm ( §Üa mÒm ph¶i ®­îc cµi ®Æt c¸c file hÖ thèng):  Cho ®Üa mÒm vµo æ ®Üa  BËt nguån ®iÖn mµn h×nh  BËt nguån ®iÖn ë CPU Chó ý: Tr­êng hîp ®Üa kh«ng cµi ®Æt c¸c File hÖ thèng sÏ cã th«ng b¸o: " No System or disk eror. Replace and press any key when ready" c) Khëi ®éng nãng: Lµ h×nh thøc khëi ®éng l¹i m¸y khi m¸y ®ang cã ®iÖn, ta cã 2 c¸ch  C¸ch 1: Ên ®ång thêi 3 phÝm Ctr + Alt + Del  C¸ch 2: Ên nót Reset Ngoµi ra ta cßn cã c¸c ph­¬ng ph¸p khëi ®éng tõ BootROM ( nÕu cã l¾p m¹ng côc bé ) HoÆc tõ ®Üa CD-ROM IV - C¸c lÖnh cña DOS: 1) D¹ng tæng qu¸t vµ 1 sè vÊn ®Ò chung vÒ lÖnh cña DOS: a) D¹ng tæng qu¸t: Tõ khãa C¸c tham sè lÖnh Trong ®ã: CÈm nang m¸y tÝnh - 15 – St by hoangly85  Tõ kho¸ ( key word): lµ 1 tõ tiÕng Anh nh»m x¸c ®Þnh chøc n¨ng cña lÖnh, cã thÓ lµ mét tõ viÕt t¾t theo quy t¾c chuÈn cña DOS.  C¸c tham sè lÖnh: cã thÓ lµ tham sè b¾t buéc hoÆc tham sè kh«ng b¾t buéc. th­êng hay quy ­íc viÕt khi gi¶ng bµi th× tham sè b¾t buéc ®Æt gi÷a 2 dÊu < ...> , cßn tham sè tuú chän ®Æt gi÷a 2 dÊu [ ...] b) C¸ch ®¸nh lÖnh:  §èi víi DOS th× c¸c ®¸nh lÖnh lµ gâ vµo tõ bµn phÝm.  Gâ ký tù nµo th× xuÊt hiÖn trªn bµn phÝm ký tù ®ã, nÕu gâ sai th× ta dïng phÝm Delete hoÆc phÝm Back spase ®Ó xo¸ vµ gâ l¹i.  Gâ xong lÖnh th× Ên phÝm Enter ( th­êng ký hiÖu ) ®Ó nhËp lÖnh vµo m¸y thùc hiÖn.  NÕu gâ sai tõ kho¸ hÆc c¸c tham sè th× cã th«ng b¸o: " Bad command or filename"  Muèn gäi l¹i lÖnh cò th× Ên phÝm F3 c) Ký tù ®¹i diÖn:  Th­êng dïng ký tù ?,* lµm ký tù ®¹i diÖn  DÊu ? ®¹i diÖn cho 1 ký tù b¸t kú nµo ®ã  DÊu * ®¹i diÖn cho nhiÒu ký tù bÊt kú  Ta th­êng dïng c¸c ký tù ®¹i diÖn nµy khi dïng c¸c lÖnh thao t¸c víi file vµ th­ môc. d) LÖnh néi tró vµ lÖnh ngo¹i tró: DOS cã 2 lo¹i lÖnh:  Nhãm lÖnh néi tró: Sau khi khëi ®éng m¸y, nã lu«n th­êng trùc trong bé nhí RAM, chóng ®­îc ®Æt trong file COMMAND.COM  Nhãm c¸c lÖnh ngo¹i tró: Bao gåm c¸c lÖnh lµ c¸c ch­¬ng tr×nh mang 1 chøc n¨ng riªng, chóng n»m trªn ®Üa d­íi d¹ng cã ®u«i COM vµ EXE. Muèn ch¹y 1 ch­¬ng tr×nh nµo ta ph¶i n¹p tõ ®Üa vµo, sau khi ch¹y xong nã sÏ gi¶i phãng ra khái bé nhí. 2) C¸c lÖnh t¸c ®éng lªn th­ môc: a) LÖnh xem th­ môc ( DIR - Directory): lµ lÖnh néi tró.  Có ph¸p: DIR [ æ ®Üa][®­êng dÉn][] [ Tham sè]   LÖnh nµy sÏ hiÖn lªn mµn h×nh toµn bé néi dung trong th­ môc cÇn xem, bao gåm c¸c th­ môc con vµ c¸c file ë th­ môc ®ã.  C¸c tham sè: - /A: hiÖn c¶ c¸c file Èn ( file cã thuéc tÝnh hidden ) - /P: hiÖn theo chiÒu däc (Page) - /W: hiÖn theo chiÒu réng ( cét ) - Wide  Mét sè d¹ng thøc ®Æc biÖt: - DIR : hiÖn néi dung th­ môc hiÖn hµnh ( th­ môc ®ang ®øng ) CÈm nang m¸y tÝnh - 16 – St by hoangly85 - DIR *.Tªn më réng : xem c¸c file cã cïng d¹ng tªn më réng b) LÖnh t¹o th­ môc - MD ( Make Directory ): lµ lÖnh néi tró.  LÖnh nµy cã chøc n¨ng t¹o lËp th­ môc míi ë trªn ®Üa ( nh­ng t¹i vÝ trÝ t¹o lËp kh«ng cã th­ môc cïng tªn ).  Có ph¸p : MD [ æ ®Üa][®­êng dÉn]  c) LÖnh thay ®æi th­ môc - CD ( Change Directory)- lÖnh néi tró:  LÖnh nµy di chuyÓn sang mét th­ môc míi.  Có ph¸p : CD [ æ ®Üa][®­êng dÉn]   Mét sè d¹ng ®Æc biÖt: - Thay ®æi lªn th­ môc cha: CD.. - Thay ®æi lªn th­ môc gèc: CD\ d) LÖnh xo¸ th­ môc - RD ( Remove Directory)- lµ lÖnh néi tró:  Có ph¸p: RD [ æ ®Üa][®­êng dÉn]   LÖnh nµy cã 3 ®iÒu kiÖn: - Néi dung trong th­ môc cÇn xo¸ ph¶i rçng - Tªn th­ môc cÇn xo¸ ph¶i ë trªn ®Üa - Ph¶i ®øng ë th­ môc ngoµi míi xo¸ ®­îc e) LÖnh hiÓn thÞ c©y th­ môc - TREE - lÖnh ngo¹i tró ( V× vËy trªn ®Üa ph¶i cã file TREE.COM ):  Có ph¸p: TREE [ æ ®Üa][®­êng dÉn] [/F]   Tham sè /F ngoµi hiÖn c©y th­ môc cßn cho ta biÕt c¶ tªn c¸c file trong th­ môc con g) LÖnh xo¸ c©y th­ môc -DELTREE - lÖnh ngo¹i tró ( V× vËy trªn ®Üa ph¶i cã file DELTREE.COM ):  Có ph¸p: DELTREE [ æ ®Üa][®­êng dÉn]   Toµn bé c¸c th­ môc con vµ c¸c file bªn trong th­ môc ®­îc chØ ra trong ®­êng dÉn ®Òu bÞ xo¸ hÕt h) LÖnh ®Æt ®­êng dÉn- PATH-lµ lÖnh néi tró:  Có ph¸p: PATH [ æ ®Üa][®­êng dÉn]; [ æ ®Üa][®­êng dÉn]  CÈm nang m¸y tÝnh - 17 – St by hoangly85  LÖnh nµy gióp viÖc thi hµnh c¸c ch­¬ng tr×nh ®­îc chØ ra trong ®­êng dÉn, do ®ã ng­êi ta ®Æt bªn trong 1 file cã kh¶ n¨ng tù ®éng ngay sau khi khëi ®éng m¸y ( vÝ dô nh­ trong file CONFIG.SYS, file .BAT). XÐt 1 vÝ dô: .... 3) C¸c lÖnh t¸c ®éng liªn quan ®Õn File: a) LÖnh sao chÐp file - COPY - lµ lÖnh néi tró:  Có ph¸p: COPY [ æ ®Üa][®­êng dÉn][] [ æ ®Üa][®­êng dÉn][<tªn file ®Ých>]   LÖnh nµy cã t¸c dông sao chÐp néi dung tõ file nguån sang file ®Ých nµo ®ã.  NÕu tªn file ®Ých kh«ng cã th× lÊy lu«n tªn file nguån ( lóc nµy th× th­ môc chøa file ®Ých ph¶i kh¸c th­ môc chøa file nguån ), cßn nÕu muèn cã tªn file ®Ých kh¸c th× ph¶i ®¸nh tªn file vµo ( lóc nµy file ®Ých cã thÓ cïng th­ môc víi file nguån )  Cã thÓ kh«ng cÇn chØ ra [æ ®Üa] [®­êng dÉn] ë file nguån (hoÆc file ®Ých) nÕu ta ®ang ®øng ë th­ môc chøa file nguån ( hoÆc ë th­ môc chøa file ®Ých)  Cã thÓ dïng c¸c ký tù ®¹i diÖn ®Ó thùc hiÖn copy c¸c file cïng lo¹i do ký tù ®¹i diÖn chØ ra. b) LÖnh xãa file - DEL - lµ lÖnh néi tró:  Có ph¸p: DEL [ æ ®Üa][®­êng dÉn][][/P]   LÖnh nµy cã t¸c dông xo¸ 1 file hoÆc mét nhãm file ®­îc chØ ra ë tªn file cÇn xo¸ ( khi xo¸ 1 nhãm file ph¶i sö dông ký tù ®¹i diÖn ).  /P ®Ó nh¾c ta kh¼ng ®Þnh l¹i mçi khi xo¸ thùc sù 1 file hoÆc 1 nhãm file c) LÖnh kh«i phôc file ®· bÞ xo¸ nhÇm -UNDELETE - lµ lÖnh ngo¹i tró ( v× vËy trong ®Üa ph¶i cã file UNDELETE.EXE):  Có ph¸p: UNDELETE [ æ ®Üa][®­êng dÉn][]   LÖnh nµy cã t¸c dông ph«i phôc file ta ®· xo¸ nhÇm, nÕu kh«ng cã tªn ph¶i cÇn kh«i phôc th× kh«i phôc tÊt c¶ c¸c file trong th­ môc chØ ra trong ®­êng dÉn. Chóng ta còng cã thÓ dïng ký tù ®¹i diÖn ®Ó kh«i phôc c¸c file cïng lo¹i. d) LÖnh xem néi dung file v¨n b¶n - TYPE - lµ lÖnh néi tró:  Có ph¸p: TYPE [ æ ®Üa][®­êng dÉn][][>PRN]   T¸c dông lÖnh nµy lµ hiÖn néi dung tÖp v¨n b¶n ra mµn h×nh ®Ó xem, nÕu cã >PRN th× néi dung file v¨n b¶n ®­îc in ra m¸y in, lÖnh nµy chØ xem c¸c file cã néi dung ng¾n. CÈm nang m¸y tÝnh - 18 – St by hoangly85 e) LÖnh xem néi dung file v¨n b¶n - MOVE - lµ lÖnh ngo¹i tró ( ph¶i cã tÖp MORE.COM ë ®Üa):  Có ph¸p: MOVE [ æ ®Üa][®­êng dÉn][]   LÖnh nµy kh¸c lÖnh lÖnh TYPE ë chç lµ hÕt 1 trang v¨n b¶n trªn mµn h×nh th× m¸y dõng l¹i. Muèn xem tiÕp th× Ên 1 phÝm bÊt kú. f) LÖnh in file v¨n b¶n - PRINT - lµ lÖnh ngo¹i tró ( ph¶i cã tÖp PRINT.EXE ë ®Üa):  Có ph¸p: PRINT [ æ ®Üa][®­êng dÉn][]  g) LÖnh ®æi tªn file - REN - lµ lÖnh néi tró:  Có ph¸p: REN [ æ ®Üa][®­êng dÉn][]  4) C¸c lÖnh liªn quan ®Õn ®Üa: a) CÊu tróc vËt lý cña ®Üa tõ:  §Üa tõ lµ bé nhí ngoµi, lµ n¬i l­u tr÷ th«ng tin.  H×nh thøc l­u tr÷ th«ng tin trªn dÜa tõ lµ th«ng tin ®­îc ghi lªn c¸c bÒ mÆt ®Üa theo c¸c ®­êng trßn ®ång t©m gäi lµ track ( ®Üa cøng lµ cylinder).  Mçi track l¹i ®­îc chia thµnh c¸c cung gäi lµ sector, kÝch th­íc sector cã thÓ 128, 512, 1024,..v.v byte. Th«ng th­êng hiÖn nay lµ 512 byte.  §Ó t¹o thuËn lîi cho viÖc ®äc vµ ghi lªn ®Üa, ng­êi ta cßn nhãm mét sè sector thµnh 1 liªn cung ( cluster).  §ång thêi DOS cã c¸ch tæ chøc qu¶n lý theo quy t¾c nhÊt ®Þnh. DOS chia ®Üa thµnh 4 phÇn:  PhÇn 1: Boot sector ( b¶n ghi khëi ®éng) chiÕm 1 sector trªn ®Üa vµ lµ sector ®Çu tiªn.  PhÇn 2: B¶ng FAT ( File allocation table ) - b¶ng vÞ trÝ file trªn ®Üa: B¶ng FAT n»m ngay sau Boot sector ( tøc lµ sector 2). FAT chøa th«ng tin chÝnh thøc vÒ khu«n d¹ng ®· vµ b¶n ®å c¸c sector mµ c¸c file chiÕm gi÷ trªn ®Üa. Nh­ v©y DOS dïng FAT ®Ó qu¶n lý c¸c kh«ng gian Sector Track CÈm nang m¸y tÝnh - 19 – St by hoangly85 l­u tr÷ cña ®Üa. Do FAT rÊt quan träng nªn cã ®Õn 2 b¶n sao gièng nhau trªn ®Üa.  PhÇn 3: Th­ môc gèc ( Root directory ) lµ phÇn kÕ tiÕp sau b¶ng FAT. §©y lµ 1 b¶ng cho phÐp nhËn d¹ng c¸c file trªn ®Üa. Mçi môc cña Th­ môc gèc chøa tªn tÖp, kÝch th­íc tÖp, sè hiÖu clusterr ®Çu tiªn mµ file chiÕm gi÷.  PhÇn 4: PhÇn d÷ liÖu: Lµ phÇn tiÕp theo th­ môc gèc cho ®Õn hÕt, ®­îc dïng ®Ó l­u tr÷ d÷ liÖu. b) LÖnh khëi t¹o ®Üa - FORMAT - lµ lÖnh ngo¹i tró ( v× vËy ph¶i cã file FORMAT.COM trªn ®Üa):  Có ph¸p : FORMAT [æ ®Üa][c¸c tham sè]   T¸c dông lÖnh nµy lµ t¹o nªn c¸c khu«n d¹ng ®Üa nh­ t¹o ra track, sector, cluster, Boot sector, th­ môc gèc,.v.v. vµ cËp nhËt c¸c file hÖ thèng cña DOS vµo ®Üa.  C¸c tham sè cã thÓ lµ: - /U : xo¸ s¹ch th«ng tin trªn ®Üa - /V: cho phÐp ®Æt tªn nh·n - /S: CËp nhËt 4 file hÖ thèng lªn ®Üa, nÕu kh«ng cã phÇn nµy th× ®Üa chØ ®Ó l­u tr÷ th«ng tin, kh«ng dïng khëi ®éng m¸y ®­îc. c) LÖnh sao chÐp ®Üa mÒm - DISKCOPY - lµ lÖnh ngo¹i tró ( ph¶i cã file DISKCOPY.COM trªn ®Üa):  Có ph¸p : DICOPY [æ ®Üa nguån] [æ ®Üa ®Ých][/V]   T¸c dông lÖnh nµy sao chÐp toµn bé néi dung 1 ®Üa mÒm lµ (®Üa nguån) sang ®Üa mÒm kh¸c ( ®Üa ®Ých) kh¸c cïng lo¹i  Tham sè /V dïng ®Ó kiÓm tra th«ng tin ®­îc sao chÐp cã ®óng kh«ng. 4) C¸c file CONFIG.SYS vµ .BAT:  §©y lµ 2 file n»m ë æ ®Üa khëi ®éng vµ ë ngay th­ môc gèc vµ ®­îc DOS thôc hiÖn tù ®éng khi khëi ®éng m¸y. a) File CONFIG.SYS:  Chøa c¸c cÊu h×nh cña phÇn cøng cña m¸y tÝnh (nh­ bé nhí, bµn phÝm, con chuét, m¸y in,...) gióp cho DOS vµ c¸c ch­¬ng tr×nh kh¸c sö dông ®­îc chóng. File nµy bao gåm mét tËp hîp c¸c c©u lÖnh, viÖc so¹n ra flie nµy cã thÓ dïng bÊt kú hÖ so¹n th¶o nµo.  Cã mét sè lÖnh th«ng th­êng trong file CONFIG.SYS nh­ sau: - LÖnh BREAK: Có ph¸p: BREAK=ON/OF CÈm nang m¸y tÝnh - 20 – St by hoangly85 NÕu lµ ON th× khi ®ang ch¹y 1 ch­¬ng tr×nh nµo ®ã muèn dõng l¹i th× chØ cÇn Ên Ctrl + C hoÆc Ctrl + Break - LÖnh BUFFERS: Có ph¸p: BUFFERS= con sè buffers LÖnh nµy t¹o ra mét vïng ®Öm trong bé nhí trong dïng ®Ó gh9i trung gian khi ®äc ghi ®Üa. Bé ®Öm cµng lín th× tèc ®é ®äc ghi cµng lín nhøng dung l­îng bé nhí trong gi¶m. Mét buffers = 512 byte. - LÖnh DEVICE: dung ®Ó n¹p c¸c ch­¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ cµi ®Æt ®­îc. Có ph¸p : DEVICE=[æ ®Üa][®­êng dÉn] - LÖnh FILES: khai b¸o sè tÖp cã thÓ më ®ång thêi Có ph¸p : FILES=sè file ®­îc më cïng mét lóc. T¸c dông: X¸c ®Þnh sè file tèi ®a cã thÓ më cïng mét lóc b) TÖp .BAT  TÖp .BAT cã thÓ chøa bÊt kú c©u lÖnh nµo mµ ta muèn thi hµnh ngay khi khëi ®éng m¸y nh­: lÖnh xo¸ mµn h×nh, lÖnh gäi NC, lÖnh ch¹y WINDOWS ,...  Ngoµi ra cßn mét sè c©u lÖnh ®Æc biÖt kh¸c nh­ sau: *) LÖnh ECHO OFF: kh«ng hiÖn c¸c lÖnh trong tÖp .BAT khi thùc hiÖn *) LÖnh PATH *) LÖnh SET : T¹o mét biÕn m«i tr­êng *) LÖnh PROMPT - lµ lÖnh néi tró: lÖnh thay ®æi dÊu nh¾c lÖnh c©u lÖnh:PROMPT $P$G $G:lµm dÊu nh¾c lÖnh cã dÊu > $p:lµm dÊu nh¾c lÖnh cã dÊu \ Chó ý:khi söa ®æi t¹o míi file trªn, ph¶i khëi ®éng l¹i m¸y th× c¸c lÖnh trªn míi cã t¸c dông. 6) Mét sè lÖnh kh¸c vµ ch¹y c¸c ch­¬ng tr×nh øng dông. a) Xem h­íng dÉn c©u lÖnh (trªn ®Üa cã file HELP.EXE vµ HELP.Text)  Có ph¸p: HELP {tªn lÖnh}  hoÆc F1 b) LÖnh xo¸ mµn h×nh- CLS (Clear Serecm).  Có ph¸p: CLS  c) LÖnh xem vµ söa ngµy th¸ng:DATE  Có ph¸p: CÈm nang m¸y tÝnh - 21 – St by hoangly85 DATE  d) LÖnh xem vµ söa thêi gian- TIME  Có ph¸p: TIME  e) LÖnh xem thÕ hÖ cña DOS-VER.  Có ph¸p: VER  g) Ch¹y c¸c ch­¬ng tr×nh :  Có ph¸p: {æ ®Üa}{®­êng dÉn}{tªn file ch­¬ng tr×nh}  CÈm nang m¸y tÝnh - 22 – St by hoangly85 C¸ch Setup BIOS Khi khëi ®éng m¸y lÇn ®Çu tiªn, m¸y tÝnh sÏ ®äc mét tËp hîp d÷ liÖu ®­îc l­u trong CMOS (mét chip bé nhí ®Æc biÖt lu«n ho¹t ®éng nhê 1 côc pin nhá), kh«ng cã th«ng tin nÇy m¸y tÝnh sÏ bÞ tª liÖt. ViÖc x¸c lËp c¸c th«ng tin nÇy gäi lµ Setup Bios vµ bao giê ng­êi b¸n còng ph¶i lµm thñ tôc Setup Bios ngay sau khi r¸p m¸y. Nh­ng b¹n còng ph¶i biÕt c¸ch Setup Bios ®Ó ®Ò phßng tr­êng hîp m¸y tù mÊt c¸c th«ng tin l­u trong Bios v× c¸c lý do nh­: HÕt pin, nhiÔu ®iÖn, virus...HiÖn nay, ng­êi ta dïng Flash Ram ®Ó l­u th«ng tin Bios nªn kh«ng cÇn ph¶i cã Pin nu«i trªn mainboard. Tïy Mainboard, c¸c môc trong Bios cã thÓ kh¸c nhau theo tõng h·ng chÕ t¹o (Award, Ami, Pheonix...) nh­ng vÒ c¨n b¶n chóng vÉn gièng nhau vµ trong phÇn nÇy chñ yÕu bµn vÒ c¨n b¶n, cßn c¸c tÝnh n¨ng riªng b¹n ph¶i chÞu khã t×m hiÓu thªm nhê vµo c¸c kiÕn thøc c¨n b¶n nÇy. Mµn h×nh Bios Setup ®a sè lµ mµn h×nh ch¹y ë chÕ ®é TEXT. GÇn ®©y ®ang ph¸t triÓn lo¹i BiosWin (Ami) cã mµn h×nh Setup gåm nhiÒu cöa sæ gièng t­¬ng tù Windows vµ sö dông ®­îc Mouse trong khi Setup nh­ng c¸c môc vÉn kh«ng thay ®æi. Chó ý thao t¸c ®Ó vµo Bios Setup lµ: BÊm phÝm Del khi míi khëi ®éng m¸y ®èi víi m¸y §µi Loan. §èi víi c¸c m¸y Mü, th­êng lµ b¹n ph¶i th«ng qua ch­¬ng tr×nh qu¶n lý m¸y riªng cña tõng h·ng nÕu muèn thay ®æi c¸c th«ng sè cña Bios. * Bios th­êng: Di chuyÓn vÖt s¸ng ®Ó lùa chän môc b»ng c¸c phÝm mòi tªn. Thay ®æi gi¸ trÞ cña môc ®ang Set b»ng 2 phÝm Page Up vµ Page Dn. Sau ®ã nhÊn phÝm Esc ®Ó tho¸t khái môc (gi¸ trÞ míi sÏ ®­îc l­u tr÷). NhÊn F10 ®Ó tho¸t Setup Bios nÕu muèn l­u c¸c thay ®æi, khi hép tho¹i hiÖn ra, bÊm Y ®Ó l­u, N ®Ó kh«ng l­u. NhÊn Esc nÕu muèn tho¸t mµ kh«ng l­u thay ®æi, khi hép tho¹i hiÖn ra, bÊm Y ®Ó kh«ng l­u, N ®Ó trë l¹i mµn h×nh Setup Bios. * Bios Win: Mµn h×nh Setup xuÊt hiÖn d­íi d¹ng ®å häa gåm nhiÒu cöa sæ, sö dông ®­îc mouse nÕu b¹n cã mouse lo¹i: PS/2 mouse, Microsoft mouse, Serial mouse, Logitect C mouse. Dïng mouse bÊm kÐp vµo cöa sæ ®Ó më mét thµnh phÇn, bÊm vµo môc cÇn thay ®æi, mét cöa sæ liÖt kª gi¸ trÞ xuÊt hiÖn, bÊm vµo gi¸ trÞ muèn chän råi tho¸t b»ng c¸ch bÊm vµo « nhá ë gãc trªn bªn tr¸i. NÕu kh«ng cã mouse, dïng c¸c phÝm mòi tªn ®Ó di chuyÓn, ®Õn môc cÇn thay ®æi bÊm Enter, xuÊt hiÖn hép liÖt kª, chän gi¸ trÞ míi, bÊm Enter, cuèi cïng bÊm Esc. 1. Setup c¸c thµnh phÇn c¨n b¶n (Standard CMOS Setup): §©y lµ c¸c thµnh phÇn c¬ b¶n mµ Bios trªn tÊt c¶ c¸c lo¹i m¸y PC ph¶i biÕt ®Ó qu¶n lý vµ ®iÒu khiÓn chóng. * Ngµy, giê (Date/Day/Time): B¹n khai b¸o ngµy th¸ng n¨m vµo môc nÇy. Khai b¸o nÇy sÏ ®­îc m¸y tÝnh xem lµ th«ng tin gèc vµ sÏ b¾t ®Çu tÝnh tõ ®©y trë ®i. C¸c th«ng tin vÒ ngµy giê ®­îc sö dông khi c¸c b¹n t¹o hay thao t¸c víi c¸c tËp tin, th­ môc. Cã ch­¬ng tr×nh khi ch¹y còng cÇn th«ng tin nÇy, thÝ dô ®Ó b¸o cho b¹n cËp nhËt khi qu¸ h¹n, chÊm døt ho¹t ®éng khi ®Õn ngµy quy ®Þnh...B×nh th­êng b¹n Set sai hay kh«ng Set còng ch¼ng nh h­ëng g× ®Õn ho¹t ®éng cña m¸y. C¸c th«ng tin nÇy cã thÓ söa CÈm nang m¸y tÝnh - 23 – St by hoangly85 ch÷a trùc tiÕp ngoµi Dos b»ng 2 lÞnh Date vµ Time, hay b»ng Control Panel cña Windows mµ kh«ng cÇn vµo Bios Setup. Chó ý: §ång hå m¸y tÝnh lu«n lu«n ch¹y chËm khong vµi gi©y/ngµy, thØnh tho¶ng b¹n nªn chØnh l¹i giê cho ®óng. Nh­ng nÕu qu¸ chËm lµ cã vÊn ®Ò cÇn ph¶i thay mainboard. * æ ®Üa mÒm (Drive A/B): Khai b¸o lo¹i æ ®Üa cho æ A vµ æ B, b¹n c¨n cø vµo viÖc nèi d©y cho æ ®Üa ®Ó x¸c ®Þnh. æ ®Üa nèi víi ®Çu nèi ngoµi cïng cña d©y nèi lµ æ A, æ kia lµ B. æ cã kÝch th­íc lín lµ 1.2M 5.25 inch, æ nhá lµ 1.44M 3.5 inch. NÕu kh«ng cã th× chän Not Installed. NÕu b¹n khai b¸o sai, æ ®Üa sÏ kh«ng ho¹t ®éng chí kh«ng h­ háng g×, b¹n chØ cÇn khai b¸o l¹i. Trong c¸c mainboard sö dông Bios ®êi míi, khai b¸o sai lo¹i æ dÜa 1.2Mb thµnh 1.4Mb hay ng­îc l¹i, æ dÜa vÉn ho¹t ®éng b×nh th­êng nh­ng kªu rÊt lín lóc míi b¾t ®Çu ®äc ®Üa, vÒ l©u dµi cã thÓ h­ ®Üa. C¸c Bios vµ c¸c card I/O ®êi míi cho phÐp b¹n tr¸o ®æi 2 æ ®Üa mÒm mµ kh«ng cÇn tr¸o ®æi d©y (swap floppy drive), tøc lµ æ A thµnh æ B vµ ng­îc l¹i khi sö dông. Khi tr¸o ®æi b»ng c¸ch Set jumper trªn card I/O, b¹n nhí khai b¸o l¹i trong Bios Setup (Khi tr¸o b»ng lÞnh Swap trong Bios th× kh«ng cÇn khai b¸o l¹i), nh­ng cã øng dông kh«ng chÞu cµi ®Æt khi Swap ®Üa mÒm, nhÊt lµ c¸c øng dông cã b¶o vÖ chèng sao chÐp. * æ ®Üa cøng (Drive C/D) lo¹i IDE: PhÇn khai b¸o æ ®Üa cøng r¾c rèi h¬n, b¾t buéc b¹n ph¶i khai b¸o chi tiÕt c¸c th«ng sè, b¹n khai b¸o sai kh«ng nh÷ng æ cøng kh«ng ho¹t ®éng mµ ®«i khi cßn lµm h­ æ cøng nÕu b¹n khai b¸o qu¸ dung l­îng thËt sù cña æ cøng vµ cho tiÕn hµnh FDISK, FORMAT theo dung l­îng sai nÇy. May m¾n lµ c¸c Bios sau nÇy ®Òu cã phÇn dß t×m th«ng sè æ cøng IDE tù ®éng (IDE HDD auto detection) nªn c¸c b¹n khái m¾c c«ng nhí khi sö dông æ ®Üa cøng lo¹i IDE. Chóng t«i sÏ nãi vÒ phÇn auto detect nÇy sau. Ngoµi ra, c¸c æ cøng sau nÇy ®Òu cã ghi th«ng sè trªn nh·n d¸n trªn mÆt. B¹n cho ch¹y Auto detect, Bios sÏ tù ®éng ®iÒn c¸c th«ng sè nÇy dïm b¹n. ViÖc khai b¸o æ cøng C vµ D ®ßi hái ph¶i ®óng víi viÖc Set c¸c jumper trªn 2 æ cøng. B¹n x¸c lËp æ cøng kh«ng ph¶i qua ®Çu nèi d©y mµ b»ng c¸c jumper trªn m¹ch ®iÒu khiÓn æ cøng. C¸c æ cøng ®êi míi chØ cã mét jumper 3 vÞ trÝ: æ duy nhÊt, æ Master (æ C), æ Slave (æ D) vµ cã ghi râ c¸ch Set trªn nh·n. C¸c æ ®Üa cøng ®êi cò nhiÒu jumper h¬n nªn nÕu kh«ng cã tµi liÖu h­íng dÉn lµ r¾c rèi, ph¶i mß mÉm rÊt l©u. * æ ®Üa cøng (Drive E/F) lo¹i IDE: C¸c Bios vµ c¸c card I/O ®êi míi cho phÐp g¾n 4 æ dÜa cøng, v× hiÖn nay c¸c æ dÜa CDROM còng sö dông ®Çu nèi æ cøng ®Ó ho¹t ®éng, gäi lµ CDROM Interface IDE (giao diÖn ®Üa IDE) ®Ó ®¬n gi¶n viÖc l¾p ®Æt. Chó ý: Khai b¸o lµ NONE trong Bios Setup cho æ ®Üa CD-ROM. * Mµn h×nh (Video) - Primary Display: EGA/VGA: Dµnh cho lo¹i mµn h×nh sö dông card mµu EGA hay VGA, Super VGA. CGA 40/CGA 80: Dµnh cho lo¹i mµn h×nh sö dông card mµu CGA 40 cét hay CGA 80 cét. CÈm nang m¸y tÝnh - 24 – St by hoangly85 Mono: Dµnh cho lo¹i mµn h×nh sö dông card tr¾ng ®en, kÓ c card VGA khi dïng mµn h×nh tr¾ng ®en. * Treo m¸y nÕu ph¸t hiÖn lçi khi khëi ®éng (Error Halt): TÊt c¶ lçi (All error): Treo m¸y khi ph¸t hiÖn bÊt cø lçi nµo trong qu¸ tr×nh kiÓm tra m¸y, b¹n kh«ng nªn chän môc nÇy v× Bios sÏ treo m¸y khi gÆp lçi ®Çu tiªn nªn b¹n kh«ng thÓ biÕt c¸c lçi kh¸c, nÕu cã. Bá qua lçi cña Keyboard (All, But Keyboard): TÊt c¶ c¸c lçi ngo¹i trõ lçi cña bµn phÝm. Bá qua lçi ®Üa (All, But Diskette): TÊt c¶ c¸c lçi ngo¹i trõ lçi cña ®Üa. Bá qua lçi ®Üa vµ bµn phÝm (All, But Disk/Key): TÊt c¶ c¸c lçi ngo¹i trõ lçi cña æ ®Üa vµ bµn phÝm. Kh«ng treo m¸y khi cã lçi (No error): TiÕn hµnh qu¸ tr×nh kiÓm tra m¸y cho ®Õn khi hoµn tÊt dï ph¸t hiÖn bÊt cø lçi g×. B¹n nªn chän môc nÇy ®Ó biÕt m¸y bÞ trôc trÆc ë bé phËn nµo mµ cã ph­¬ng h­íng gi¶i quyÕt. * Keyboard: Install: Cho kiÓm tra bµn phÝm trong qu¸ tr×nh khëi ®éng, th«ng b¸o trªn mµn h×nh nÕu bµn phÝm cã lçi. Not Install: Kh«ng kiÓm tra bµn phÝm khi khëi ®éng. Chó ý: chän môc nÇy kh«ng cã nghÜa lµ v« hiÖu ho¸ bµn phÝm v× nÕu vËy lµm sao ®iÒu khiÓn m¸y. Nã chØ cã t¸c dông cho Bios khái mÊt c«ng kiÓm tra bµn phÝm nh»m rót ng¾n thêi gian khëi ®éng. 2. Setup c¸c thµnh phÇn n©ng cao (Advanced Setup): * Virut Warning: NÕu Enabled, Bios sÏ b¸o ®éng vµ treo m¸y khi cã hµnh ®éng viÕt vµo Boot sector hay Partition cña ®Üa cøng. NÕu b¹n cÇn ch¹y ch­¬ng tr×nh cã thao t¸c vµo 2 n¬i ®ã nh­: Fdisk, Format... b¹n cÇn ph¶i Disable môc nÇy. * Internal cache: Cho hiÖu lùc (enable) hay v« hiÖu ho¸ (disable) Cache (L1) néi trong CPU 486 trë lªn. * External cache: Cho hiÖu lùc (enable) hay v« hiÖu ho¸ (disable) cache trªn mainboard, cßn gäi lµ Cache møc 2 (L2). * Quick Power On Self Test: NÕu enable Bios sÏ rót ng¾n vµ bá qua vµi môc kh«ng quan träng trong qu¸ tr×nh khëi ®éng, ®Ó gi¶m thêi gian khëi ®éng tèi ®a. * About 1 MB Memory Test: NÕu Enable Bios sÏ kiÓm tra tÊt c¶ bé nhí. NÕu Disable Bios chØ kiÓm tra 1 Mb bé nhí ®Çu tiªn. * Memory Test Tick Sound: Cho ph¸t ©m thanh (enable) hay kh«ng (disable) trong thêi gian test bé nhí. * Extended Bios Ram Area: Khai b¸o môc nÇy nÕu muèn dïng 1 Kb trªn ®Ønh cña bé nhí quy ­íc, tøc Kb b¾t ®Çu tõ ®Þa chØ 639K hay 0:300 cña vïng Bios hÖ thèng trong bé nhí quy ­íc ®Ó l­u c¸c th«ng tin vÒ ®Üa cøng. X¸c lËp cã thÓ lµ 1K hay 0:300. CÈm nang m¸y tÝnh - 25 – St by hoangly85 * Swap Floppy Drive: Tr¸o ®æi tªn 2 æ ®Üa mÒm, khi chän môc nÇy b¹n kh«ng cÇn khai b¸o l¹i lo¹i æ ®Üa nh­ khi tr¸o b»ng c¸ch Set jumper trªn card I/O. * Boot Sequence: Chän æ ®Üa cho Bios t×m hÖ ®iÒu hµnh khi khëi ®éng. Cã thÓ lµ C råi ®Õn A hay A råi ®Õn C hay chØ cã C. B¹n nªn chän C,A hay chØ cã C, ®Ó ®Ò phßng tr­êng hîp v« t×nh khëi ®éng b»ng ®Üa mÒm cã Virus. HiÖn nay trªn c¸c Mainboard Pentium. Bios cho phÐp b¹n chØ ®Þnh khëi ®éng tõ 1 trong 2 æ mÒm hay trong 4 æ cøng IDE hay b»ng æ cøng SCSI thËm chÝ b»ng æ CD Rom còng ®­îc. * Boot Up Floppy Seek: NÕu Enable Bios sÏ dß t×m kiÓu cña ®Üa mÒm lµ 80 track hay 40 track. NÕu Disable Bios sÏ bá qua. Chän enable lµm chËm thêi gian khëi ®éng v× Bios lu«n lu«n ph¶i ®äc ®Üa mÒm tr­íc khi ®äc ®Üa cøng, mÆc dï b¹n ®· chän chØ khëi ®éng b»ng æ C. * Boot Up Numlock Status: NÕu ON lµ cho phÝm Numlock më (®Ìn Numlock s¸ng) sau khi khëi ®éng, nhãm phÝm bªn tay ph¶i bµn phÝm dïng ®Ó ®¸nh sè. NÕu OFF lµ cho phÝm Numlock t¾t (®Ìn Numlock tèi), nhãm phÝm bªn tay ph¶i dïng ®Ó di chuyÓn con trá. * Boot Up System Speed: Quy ®Þnh tèc ®é cña CPU trong thêi gian khëi ®éng lµ High (cao) hay Low (thÊp). * Memory Parity Check: KiÓm tra ch½n lÎ bé nhí. Chän theo mainboard v× cã lo¹i cho phÐp môc nÇy enable, cã lo¹i b¾t b¹n ph¶i disable míi chÞu ch¹y. §Çu tiªn b¹n chän enable, nÕu m¸y treo b¹n chän l¹i lµ disable. Môc nÇy kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn hÖ thèng, chØ cã t¸c dông kiÓm tra Ram. * IDE HDD Block Mode: NÕu æ ®Üa cøng cña b¹n hç trî kiÓu vËn chuyÓn d÷ liÖu theo tõng khèi (c¸c æ ®Üa ®êi míi cã dung l­îng cao). B¹n cho enable ®Ó t¨ng tèc cho æ ®Üa. NÕu æ ®Üa ®êi cò b¹n cho disable môc nÇy. * Pri. Master/Slave LBA (Logic Block Addressing) Mode: NÕu 2 æ ®Üa cøng ®­îc nèi vµo ®Çu nèi Primary cña card I/O cã dung l­îng lín h¬n 528Mb, b¹n cho enable môc nÇy. * Sec. IDE Ctrl Drives Install: Môc nÇy ®Ó khai b¸o m¸y b¹n cã æ ®Üa cøng nèi vµo ®Çu nèi Secondary cña card I/O. C¸c chØ ®Þnh cã thÓ lµ Master, Mst/Slv vµ disable. * Sec Master/Slave LBA Mode: X¸c lËp LBA cho ®Çu nèi thø 2. Chó ý: C¸c môc hç trî cho æ ®Üa cøng cã dung l­îng lín vµ c¸c card I/O ®êi míi gióp b¹n sö dông æ ®Üa cã dung l­îng trªn 528Mb. Trong tr­êng hîp b¹n cho enable c¸c môc nÇy råi míi tiÕn hµnh Fdisk vµ Format ®Üa, nÕu sau ®ã b¹n l¹i disable c¸c môc nÇy hay ®em g¾n qua m¸y kh¸c còng chän disable, b¹n sÏ kh«ng thÓ sö dông ®­îc æ dÜa cøng. Khi dïng æ CDROM cã ®Çu nèi IDE, b¹n CÈm nang m¸y tÝnh - 26 – St by hoangly85 nªn g¾n vµo ®Çu nèi Secondary ®Ó khái ¶nh h­ëng ®Õn æ dÜa cøng (g¾n vµo ®Çu nèi Pri) khi cÇn ch¹y 32BitDiskAccess trong Windows. * Typematic Rate Setting: NÕu enable lµ b¹n cho 2 môc d­íi ®©y cã hiÖu lùc. 2 môc nÇy thay thÕ lÞnh Mode cña DOS, quy ®Þnh tèc ®é vµ thêi gian trÓ cña bµn phÝm. * Typematic Rate (Chars/Sec): B¹n lùa chän sè ký tù/gi©y tuú theo tèc ®é ®¸nh phÝm nhanh hay chËm cña b¹n. NÕu b¹n Set thÊp h¬n tèc ®é ®¸nh th× m¸y sÏ ph¸t tiÕng Bip khi nã ch¹y theo kh«ng kÞp. * Typematic Delay (Msec): ChØ ®Þnh thêi gian lËp l¹i ký tù khi b¹n bÊm vµ gi÷ lu«n phÝm, tÝnh b»ng mili gi©y. * Security Option: Môc nÇy dïng ®Ó giíi h¹n viÖc sö dông hÖ thèng vµ Bios Setup. Setup: Giíi h¹n viÖc thay ®æi Bios Setup, mçi khi muèn vµo Bios Setup b¹n ph¶i ®¸nh ®óng mËt khÈu ®· quy ®Þnh tr­íc. System hay Always: Giíi h¹n viÖc sö dông m¸y. Mçi khi më m¸y, Bios lu«n lu«n hái mËt khÈu, nÕu kh«ng biÕt mËt khÈu Bios sÏ kh«ng cho phÐp sö dông m¸y. Chó ý: Trong tr­êng hîp b¹n ch­a chØ ®Þnh mËt khÈu, ®Ó Disable (v« hiÖu ho¸) môc nÇy, b¹n chän Password Setting, b¹n ®õng ®¸nh g× vµo c¸c « nhËp mËt khÈu mµ chØ cÇn bÊm ENTER. Trong tr­êng hîp b¹n ®· cã chØ ®Þnh mËt khÈu nay l¹i muèn bá ®i. B¹n chän Password Setting, b¹n ®¸nh mËt khÈu cò vµo « nhËp mËt khÈu cò (Old Password) cßn trong « nhËp mËt khÈu míi (New Password) b¹n ®õng ®¸nh g× c¶ mµ chØ cÇn bÊm ENTER. Cã mainboard thiÕt kÕ thªm 1 jumper ®Ó xo¸ riªng mËt khÈu ngoµi jumper ®Ó xo¸ toµn bé th«ng tin trong CMOS. Tèt h¬n hÕt lµ b¹n ®õng sö dông môc nÇy v× b¶n th©n chóng t«i chøng kiÕn rÊt nhiÒu tr­êng hîp dë khãc dë c­êi do môc nÇy g©y ra. Lîi Ýt mµ h¹i nhiÒu. ChØ nh÷ng m¸y tÝnh c«ng céng míi ph¶i sö dông tíi môc nÇy th«i. * System Bios Shadow, Video Bios Shadow: NÕu enable lµ cho copy c¸c d÷ liÖu vÒ System vµ Video trong Bios (cã tèc ®é chËm) vµo Ram (tèc ®é nhanh) ®Ó rót ng¾n thêi gian khi cÇn truy nhËp vµo c¸c d÷ liÖu nÇy. * Wait for if Any Error: Cho hiÖn th«ng b¸o chê Ên phÝm F1 khi cã lçi. * Numeric Processor: Th«ng b¸o cã g¾n CPU ®ång xö lý (Present) trªn m¸y hay kh«ng (absent). Môc nÇy th­êng cã cho c¸c m¸y dïng CPU 286, 386, 486SX. Tõ 486DX trë vÒ sau ®· cã con ®ång xö lý bªn trong CPU nªn trªn c¸c m¸y míi cã thÓ kh«ng cã môc nÇy. * Turbo Switch Funtion: Cho nót Turbo cã hiÖu lùc (enable) hay kh«ng (disable). Môc nÇy th­êng thÊy ë c¸c Bios ®êi cñ, trªn c¸c m¸y ®êi míi lùa chän nÇy th­êng b»ng c¸ch Set jumper cña Mainboard. Tõ Mainboard pentium trë ®i kh«ng cã môc nÇy. CÈm nang m¸y tÝnh - 27 – St by hoangly85 3. Setup c¸c thµnh phÇn cã liªn quan ®Õn vËn hµnh hÖ thèng (Chipset Setup): * Auto Configuration: NÕu enable, Bios sÏ tù ®éng x¸c lËp c¸c thµnh phÇn vÒ DRAM, Cache...mçi khi khëi ®éng tïy theo CPU Type (kiÓu CPU) vµ System Clock (tèc ®é hÖ thèng). NÕu Disable lµ ®Ó cho b¹n tù chØ ®Þnh. * AT Clock Option: NÕu Async (kh«ng ®ång bé) lµ lÊy dao ®éng chuÈn cña bé dao ®éng th¹ch anh chia ®«i lµm tèc ®é ho¹t ®éng cho AT Bus (bus 8 - 16Bit). Th­êng lµ 14.318MHz/2 tøc 7.159MHz. Cã Bios cßn cho chän tèc ®é cña môc nÇy lµ 14.318MHz. NÕu Sync (®ång bé) lµ dïng System Clock (do b¹n chØ ®Þnh b»ng c¸ch Set jumper trªn mainboard) lµm tèc ®é chuÈn. * Synchronous AT Clock/AT Bus Clock Selector: ChØ ®Þnh tèc ®é ho¹t ®éng cho AT Bus b»ng c¸ch lÊy tèc ®é chuÈn (system clock) chia nhá ®Ó cßn l¹i kho¶ng 8MHz cho phï hîp víi card 16Bit. C¸c lùa chän nh­ sau: CLKI/3 khi system clock lµ 20 - 25MHz. CLKI/4 khi system clock lµ 33MHz. CLKI/5 khi system clock lµ 40MHz. CLKI/6 khi system clock lµ 50MHz. Tèc ®é nÇy cµng lín (sè chia cµng nhá), m¸y ch¹y cµng nhanh do t¨ng tèc ®é vËn chuyÓn d÷ liÖu. Tuy nhiªn lín ®Õn ®©u lµ cßn tïy thuéc vµo mainboard vµ card c¾m trªn c¸c Slot (quan träng nhÊt lµ card I/O). C¸c b¹n ph¶i thÝ nghiÖm gi¶m sè chia tõng nÊc vµ chó ý m¸y cã khëi ®éng hay ®äc ®Üa b×nh th­êng kh«ng, nÕu ph¸t sinh trôc trÆc th× gi¶m xuèng 1 nÊc. Th­êng th× b¹n cã thÓ t¨ng ®­îc 2 nÊc, thÝ dô: System clock lµ 40MHz, b¹n chän CLKI/3. Card ISA 8 vµ 16 Bit cã thÓ ch¹y tèt trong kho¶ng tõ 8MHz ®Õn 14MHz. NÕu nhanh qu¸, th­êng card I/O gÆp trôc trÆc tr­íc (kh«ng ®äc ®­îc ®Üa cøng). * AT Cycle Wait States/Extra AT Cycle WS: §Ó enable hay disable viÖc chÌn thªm 1 thêi gian chê vµo thêi gian chuÈn cña AT Bus. NÕu system clock d­íi 33MHz chän disable. NÕu trªn 33MHz chän enable. * Fast AT Cycle: Khi enable sÏ rót ng¾n thêi gian chuÈn cña AT Bus. * DRAM Read Wait States/DRAM Brust Cycle: D­íi 33MHz lµ: 3 - 2 - 2 - 2 hay 2 - 1 - 1 - 1 Tõ 33 - 45MHz lµ: 4 - 3 - 3 - 3 hay 2 - 2 - 2 - 2 50MHz lµ: 5 - 4 - 4 - 4 hay 3 - 2 - 2 - 2 Chän môc nÇy ¶nh h­ëng lín ®Õn tèc ®é CPU. * DRAM/Memory Write Wait States: Chän 1WS khi hÖ thèng nhanh hay DRAM chËm (tèc ®é 40MHz trë lªn). Chän 0WS khi hÖ thèng vµ DRAM cã thÓ t­¬ng thÝch (33MHz trë xuèng). * Hidden Refresh Option: Khi enable, CPU sÏ lµm viÖc nhanh h¬n do kh«ng ph¶i chê mçi khi DRAM ®­îc lµm t­¬i. CÈm nang m¸y tÝnh - 28 – St by hoangly85 * Slow Refresh Enable: Môc nÇy nh»m b¶o ®¶m an toµn d÷ liÖu trªn DRAM, thêi gian lµm t­¬i sÏ kÐo dµi h¬n b×nh th­êng. B¹n chØ ®­îc enable môc nÇy khi bé nhí cña m¸y hç trî viÖc cho phÐp lµm t­¬i chËm. * L1 Cache Mode: Lùa chän gi÷a Write-Through vµ Write-Back cho Cache néi trong CPU 486 trë lªn. X¸c lËp Write-Through m¸y sÏ ch¹y chËm h¬n Write-Back nh­ng viÖc lùc chän cßn tuú thuéc vµo lo¹i CPU. * L2 Cache Mode: X¸c lËp cho cache trªn mainboard. * IDE HDD Auto Detection/IDE SETUP: Khi chän môc nÇy sÏ xuÊt hiÖn mét cöa sæ cho b¹n chØ ®Þnh æ ®Üa cÇn dß t×m th«ng sè (2 hay 4 æ ®Üa tuú theo Bios). Sau ®ã b¹n bÊm OK hay YES ®Ó Bios ®iÒn vµo phÇn Standard dïm cho b¹n. Trong Bios ®êi míi, Auto detect cã thÓ ®­a ra vµi lo¹i æ ®Üa. Tuú theo c¸ch sö dông æ dÜa (normal, LBA,...) mµ b¹n chän lo¹i thÝch hîp. * Power Management Setup: §èi víi CPU 486: PhÇn nÇy lµ c¸c chØ ®Þnh cho ch­¬ng tr×nh tiÕt kiÖm n¨ng l­îng s½n chøa trong c¸c Bios ®êi míi. Ch­¬ng tr×nh nÇy dïng ®­îc cho c¶ 2 lo¹i CPU: Lo¹i th­êng vµ lo¹i CPU kiÓu S. CPU kiÓu S hay CPU cã 2 ký tù cuèi SL lµ mét lo¹i CPU ®­îc chÕ t¹o ®Æc biÖt, cã thªm bé phËn qu¶n lý n¨ng l­îng trong CPU. Do ®ã trong phÇn nÇy cã 2 lo¹i chØ ®Þnh dµnh cho 2 lo¹i CPU. §èi víi Pentium: Dïng chung cho mäi lo¹i Pentium hay c¸c chÝp cña c¸c h¶ng kh¸c cïng ®êi víi Pentium. * Power Management/Power Saving Mode: Disable: Kh«ng sö dông ch­¬ng tr×nh nÇy. Enable/User Define: Cho ch­¬ng tr×nh nÇy cã hiÖu lùc. Min Saving: Dïng c¸c gi¸ trÞ thêi gian dµi nhÊt cho c¸c lùa chän (tiÕt kiÖm n¨ng l­îng Ýt nhÊt). Max Saving: Dïng c¸c gi¸ trÞ thêi gian ng¾n nhÊt cho c¸c lùa chän (tiÕt kiÖm nhiÒu nhÊt). * Pmi/Smi: NÕu chän SMI lµ m¸y ®ang g¾n CPU kiÓu S cña h·ng Intel. NÕu chän Auto lµ m¸y ®ang g¾n CPU th­êng. * Doze Timer: Môc nÇy chØ dïng cho CPU kiÓu S. Khi ®óng thêi gian m¸y ®· r¶nh (kh«ng nhËn ®­îc tÝn hiÖu tõ c¸c ng¾t) theo quy ®Þnh, CPU tù ®éng h¹ tèc ®é xuèng cßn 8MHz. B¹n chän thêi gian theo ý b¹n (cã thÓ tõ 10 gi©y ®Õn 4 giê) hay disable nÕu kh«ng muèn sö dông môc nÇy. * Sleep Timer/Standby timer: Môc nÇy chØ dïng cho CPU kiÓu S. ChØ ®Þnh thêi gian m¸y r¶nh tr­íc khi vµo chÕ ®é Sleep (ng­ng ho¹t ®éng). Thêi gian cã thÓ tõ 10 gi©y ®Õn 4 giê. CÈm nang m¸y tÝnh - 29 – St by hoangly85 * Sleep Clock: Môc nÇy chØ dïng cho CPU kiÓu S: Stop CPU h¹ tèc ®é xuèng cßn 0MHz (ng­ng h¼n). Slow CPU h¹ tèc ®é xuèng cßn 8MHz. * HDD Standby Timer/HDD Power Down: ChØ ®Þnh thêi gian ngõng motor cña æ ®Üa cøng. * CRT Sleep: NÕu Enable lµ mµn h×nh sÏ t¾t khi m¸y vµo chÕ ®é Sleep. * ChØ ®Þnh: C¸c chØ ®Þnh cho ch­¬ng tr×nh qu¶n lý nguån biÕt cÇn kiÓm tra bé phËn nµo khi ch¹y. Chó ý: Do Bios ®­îc s¶n xuÊt ®Ó sö dông cho nhiÒu lo¹i m¸y kh¸c nhau nªn c¸c b¹n lu«n lu«n gÆp phÇn nÇy trong c¸c Bios. Thùc ra chóng chØ cã gi¸ trÞ cho c¸c m¸y x¸ch tay (laptop) v× xµi pin nªn vÊn ®Ò tiÕt kiÖm n¨ng l­îng ®­îc ®Æt lªn hµng ®Çu. Chóng t«i khuyªn c¸c b¹n ®ang sö dông m¸y ®Ó bµn (desktop) nªn v« hiÖu ho¸ tÊt c¶ c¸c môc trong phÇn nÇy, ®Ó tr¸nh c¸c t×nh huèng bÊt ngê nh­: ®ang cµi ch­¬ng tr×nh, tù nhiªn m¸y ng­ng ho¹t ®éng, ®ang ch¹y Defrag tù nhiªn m¸y chËm cùc kú... 4. PhÇn dµnh riªng cho Mainboard theo chuÈn giao tiÕp PCI cã I/O vµ IDE On Board (peripheral Setup): * PCI On Board IDE: Cho hiÖu lùc (enabled) hay v« hiÖu (disabled) 2 ®Çu nèi æ ®Üa cøng IDE trªn mainboard. Khi sö dông Card PCI IDE rêi, ta cÇn chän disabled. * PCI On Board Secondary IDE: Cho hiÖu lùc (enabled) hay v« hiÖu (disabled) ®Çu nèi æ ®Üa cøng IDE thø 2 trªn mainboard. Môc nÇy bæ sung cho môc trªn vµ chØ cã t¸c dông víi ®Çu nèi thø 2. * PCI On Board Speed Mode: ChØ ®Þnh kiÓu vËn chuyÓn d÷ liÖu (PIO speed mode). Cã thÓ lµ Disabled, mode 1, mode 2, mode 3, mode 4, Auto. Trong ®ã mode 4 lµ nhanh nhÊt. * PCI Card Present on: Khai b¸o cã sö dông Card PCI IDE rêi hay kh«ng vµ nÕu cã th× ®­îc c¾m vµo Slot nµo. C¸c môc chän lµ: Disabled, Auto, Slot 1, Slot 2, Slot 3, Slot 4. * PCI IRQ, PCI Primary IDE IRQ, PCI Secondary IDE IRQ: ChØ ®Þnh c¸ch x¸c lËp ng¾t cho Card PCI IDE rêi. Chó ý: Trong môc nÇy cã phÇn x¸c lËp thø tù g¸n ng¾t cho c¸c Card bæ sung. ThÝ dô: 1 = 9, 2 = 10, 3 = 11, 4 = 12 cã nghÜa lµ Card ®Çu tiªn c¾m vµo bÊt kú Slot nµo sÏ ®­îc g¸n ng¾t 9, nÕu cã 2 Card th× Card c¾m vµo Slot cã sè thø tù nhá sÏ ®­îc g¸n ng¾t 9, Slot cã sè thø tù lín sÏ ®­îc g¸n ng¾t 10.v..v... * IDE 32Bit Transfers Mode: X¸c lËp nÇy nh»m t¨ng c­êng tèc ®é cho æ ®Üa cøng trªn 528Mb, nh­ng còng cã æ ®Üa kh«ng khëi ®éng ®­îc khi enabled môc nÇy dï fdisk vµ format vÉn b×nh th­êng. * Host to PCI Post Write W/S, Host to PCI Burst Write, Host to DRAM Burst Write: CÈm nang m¸y tÝnh - 30 – St by hoangly85 C¸c môc nÇy x¸c lËp cho PCU Bus, kh«ng ¶nh h­ëng nhiÒu ®Õn tèc ®é CPU, cã thÓ ®Ó nguyªn x¸c lËp mÆc nhiªn. * PCI Bus Park, Post Write Buffer: Khi enabled c¸c môc nÇy cã thÓ t¨ng c­êng thªm tèc ®é hÖ thèng. * FDC Control: Cho hiÖu lùc hay kh«ng ®Çu nèi c¸p vµ x¸c lËp ®Þa chØ cho æ ®Üa mÒm. * Primary Seral Port: Cho hiÖu lùc hay kh«ng cæng COM 1 vµ x¸c lËp ®Þa chØ cho cæng nÇy. * Secondary Serial Port: Cho hiÖu lùc hay kh«ng cæng COM 2 vµ x¸c lËp ®Þa chØ cho cæng nÇy. Chó ý: NÕu b¹n sö dông Card bæ sung cã x¸c lËp ®i¹ chØ lµ COM 1 hay COM 2, b¹n ph¶i disabled cæng t­¬ng øng trong hai môc trªn. * Parallel Port: Cho hiÖu lùc hay kh«ng cæng LPT 1 vµ x¸c lËp ®Þa chØ cho cæng nÇy. 5. H­íng dÉn Setup Bios: Trong c¸c tµi liÖu ®i kÌm mainboard, ®Òu cã h­íng dÉn Setup Bios. Khi mua m¸y hay mua mainboard, c¸c b¹n nhí ®ßi c¸c tµi liÖu nÇy v× nã rÊt cÇn cho viÖc sö dông m¸y. Trong c¸c phÇn Setup trªn, phÇn Standard, Advanced cã ¶nh h­ëng ®Õn viÖc cÊu h×nh m¸y. PhÇn Chipset ¶nh h­ëng ®Õn tèc ®é m¸y. PhÇn PCI ¶nh h­ëng ®Õn c¸c g¸n ng¾t, ®Þa chØ cho c¸c Slot PCI, cæng; c¸ch vËn chuyÓn d÷ liÖu cho IDE On Board. NÕu gÆp c¸c thµnh phÇn hoµn toµn míi, tr­íc tiªn b¹n h·y Set c¸c thµnh phÇn ®· biÕt, kiÓm tra viÖc thay ®æi cña m¸y, cuèi cïng míi Set tíi c¸c thµnh phÇn ch­a biÕt. Chóng t«i xin nh¾c l¹i, viÖc Setup Bios sai kh«ng bao giê lµm h­ m¸y vµ c¸c b¹n sÏ dÔ dµng Setup l¹i nhê vµo chÝnh Bios. Trªn mainboard lu«n lu«n cã 1 Jumper dïng ®Ó xãa c¸c th«ng tin l­u trong CMOS ®Ó b¹n cã thÓ t¹o l¹i c¸c th«ng tin nÇy trong tr­êng hîp kh«ng thÓ vµo l¹i Bios Setup khi khëi ®éng m¸y. Khi tiÕn hµnh t×m hiÓu Setup Bios, b¹n nªn theo mét nguyªn t¾c sau: ChØ Set tõng môc mét råi khëi ®éng m¸y l¹i, ch¹y c¸c ch­¬ng tr×nh kiÓm tra ®Ó xem tèc ®é CPU, æ ®Üa cã thay ®æi g× kh«ng?. C¸ch lµm nÇy gÝóp b¹n ph¸t hiÖn ®­îc ¶nh h­ëng cña tõng môc vµo hÖ thèng vµ b¹n cã thÓ biÕt ch¾c trôc trÆc ph¸t sinh do môc nµo ®Ó söa ch÷a. Khi xÈy ra trôc trÆc mµ b¹n kh«ng biÕt ®èi phã, b¹n chØ cÇn vµo l¹i Bios Setup chän Load Bios Default hay bÊm F6 trong phÇn Set mµ b¹n muèn phôc håi sau ®ã khëi ®éng m¸y l¹i lµ xong. CÈm nang m¸y tÝnh - 31 – St by hoangly85 ChÈn §o¸n bÖnh qua tiÕng bip cña bios Ðã bao giờ bạn chú ý tới tiếng bíp mỗi khi khởi ðộng máy tính? Nó chính là thông báo mã hoá chứa ðựng thông tin kết quả của quá trình kiểm tra cõ sở các thiết bị phần cứng trong máy. Quá trình kiểm tra này ðýợc gọi là POST (Power-On-Self-Test). Nếu POST cho ra kết quả tốt, máy tính sẽ phát một tiếng bíp và mọi thứ diễn ra suôn sẻ. Nếu các thiết bị phần cứng máy có vấn ðề thì loa sẽ phát ra vài tiếng bíp. Nếu giải mã ðýợc những tiếng bíp này thì bạn có thể tiết kiệm ðýợc nhiều thời gian trong việc chẩn ðoán bệnh của máy tính. Trên các máy tính ðời mới hiện nay, mainboard ðýợc tích hợp các chip xử lý ðảm nhiệm nhiều chức nãng, giảm bớt card bổ sung cắm trên bo mạch. Tuy nhiên, ðiều này sẽ làm giảm tính cụ thể của việc chẩn ðoán. Ví dụ, nếu chip ðiều khiển bàn phím bị lỗi thì giải pháp duy nhất là phải thay cả mainboard. Bài này, chỉ ðề cập tới 2 loại BIOS týõng ðối phổ dụng là Phoenix và AMI. Rất tiếc, Award BIOS hiện nay có rất nhiều phiên bản và do nhà sản xuất bo mạch chủ hỗ trợ, do ðó chúng bị thay ðổi nhiều trýớc khi ðýợc tung ra thị trýờng. Vì vậy, Award BIOS không ðýợc ðề cập tới trong bài này. (POST là quá trình kiểm tra nội bộ máy ðýợc tiến hành khi khởi ðộng hoặc khởi ðộng lại máy tính. Là một bộ phận của BIOS, chýõng trình POST kiểm tra bộ vi xử lý ðầu tiên, bằng cách cho nó chạy thử một vài thao tác ðõn giản. Sau ðó POST ðọc bộ nhớ CMOS RAM, trong ðó lýu trữ thông tin về dung lýợng bộ nhớ và kiểu loại các ổ ðĩa dùng trong máy của bạn. Tiếp theo, POST ghi vào rồi ðọc ra một số mẫu dữ liệu khác nhau ðối với từng byte bộ nhớ (bạn có thể nhìn thấy các byte ðýợc ðếm trên màn hình). Cuối cùng, POST tiến hành thông tin với từng thiết bị; bạn sẽ nhìn thấy các ðèn báo ở bàn phím và ổ ðĩa nhấp nháy và máy in ðýợc reset chẳng hạn. BIOS sẽ tiếp tục kiểm thử các phần cứng rồi xét qua ổ ðĩa A ðối với DOS; nếu ổ ðĩa A không tìm thấy, nó chuyển qua xem xét ổ ðĩa C). Mô tả mã lỗi chẩn ðoán POST của BIOS AMI 1 tiếng bíp ngắn: Một tiếng bíp ngắn là test hệ thống ðạt yêu cầu, do là khi bạn thấy mọi dòng test hiển thị trên màn hình. Nếu bạn không thấy gì trên màn hình thì phải kiểm tra lại monitor và card video trýớc tiên, xem ðã cắm ðúng chýa. Nếu không thì một số chip trên bo mạch chủ của bạn CÈm nang m¸y tÝnh - 32 – St by hoangly85 có vấn ðề. Xem lại RAM và khởi ðộng lại. Nếu vẫn gặp vấn ðề thì có khả nãng bo mạch chủ ðã bị lỗi. Bạn nên thay bo mạch. 2 tiếng bíp ngắn: Lỗi RAM. Tuy nhiên, trýớc tiên hãy kiểm tra card màn hình. Nếu nó hoạt ðộng tốt thì bạn hãy xem có thông báo lỗi trên màn hình không. Nếu không có thì bộ nhớ của bạn có lỗi chẵn lẻ (parity error). Cắm lại RAM và khởi ðộng lại. Nếu vẫn có lỗi thì ðảo khe cắm RAM. 3 tiếng bíp ngắn: Về cõ bản thì týõng tự nhý phần 2 tiếng bíp ngắn. 4 tiếng: Về cõ bản thì týõng tự nhý phần 2 tiếng bíp ngắn. Tuy nhiên cũng có thể là do bộ ðặt giờ của bo mạch bị hỏng 5 tiếng bíp ngắn: Cắm lại RAM. Nếu không thì có thể phải thay bo mạch chủ. 6 tiếng bíp ngắn: Chip trên bo mạch chủ ðiều khiển bàn phím không hoạt ðộng. Tuy nhiên trýớc tiên vẫn phải cắm lại keyboard hoặc thử dùng keyboard khác. Nếu tình trạng không cải thiện thì tới lúc phải thay bo mạch chủ khác. 7 tiếng bíp ngắn: CPU bị hỏng. Thay CPU khác. 8 tiếng bíp ngắn: Card màn hình không hoạt ðộng. Cắm lại card. Nếu vẫn kêu bíp thì nguyên nhân là do card hỏng hoặc chip nhớ trên card bị lỗi. Thay card màn hình. 9 tiếng bíp ngắn: BIOS của bạn bị lỗi. Thay BIOS khác. 10 tiếng bíp ngắn: Vấn ðề của bạn chính là ở CMOS. Tốt nhất là thay bo mạch chủ khác. 11 tiếng bíp ngắn: Chip bộ nhớ ðệm trên bo mạch chủ bị hỏng. Thay bo mạch khác. 1 bíp dài, 3 bíp ngắn: Lỗi RAM. Bạn hãy thử cắm lại RAM, nếu không thì phải thay RAM khác 1 bíp dài, 8 bíp ngắn: Không test ðýợc video. Cắm lại card màn hình. BIOS PHOENIX CÈm nang m¸y tÝnh - 33 – St by hoangly85 Tiếng bíp của BIOS Phoenix chi tiết hõn BIOS AMI một chút. BIOS này phát ra 3 loạt tiếng bíp một. Chẳng hạn, 1 bíp dừng-3 bíp dừng. Mỗi loại ðýợc tách ra nhờ một khoảng dừng ngắn. Hãy lắng nghe tiếng bíp, ðếm số lần bíp. Mô tả mã lỗi chẩn ðoán POST của BIOS PHOENIX 1-1-3: Máy tính của bạn không thể ðọc ðýợc thông tin cấu hình lýu trong CMOS. 1-1-4: BIOS cần phải thay. 1-2-1: Chip ðồng hồ trên mainboard bị hỏng. 1-2-2: Bo mạch chủ có vấn ðề. 1-2-3: Bo mạch chủ có vấn ðề. 1-3-1: Bạn cần phải thay bo mạch chủ. 1-3-3: Bạn cần phải thay bo mạch chủ. 1-3-4: Bo mạch chủ có vấn ðề. 1-4-1: Bo mạch chủ có vấn ðề. 1-4-2: Xem lại RAM. 2-_-_: Tiếng bíp kéo dài sau 2 lần bíp có nghĩa rằng RAM của bạn có vần ðề. 3-1-_: Một trong những chip gắn trên mainboard bị hỏng. Có khả nãng phải thay mainboard. 3-2-4: Chip kiểm tra bàn phím bị hỏng. 3-3-4: Máy tính của bạn không tìm thấy card màn hình. Thử cắm lại card màn hình hoặc thử với card khác. 3-4-_: Card màn hình của bạn không hoạt ðộng. CÈm nang m¸y tÝnh - 34 – St by hoangly85 4-2-1: Một chip trên mainboard bị hỏng. 4-2-2: Trýớc tiên kiểm tra xem bàn phím có vấn ðề gì không. Nếu không thì mainboard có vấn ðề. 4-2-3: Týõng tự nhý 4-2-2. 4-2-4: Một trong những card bổ sung cắm trên bo mạch chủ bị hỏng. Bạn thử rút từng cái ra ðể xác ðịnh thủ phạm. Nếu không tìm thấy ðýợc card bị hỏng thì giải pháp cuối cùng là phải thay mainboard mới. 4-3-1: Lỗi bo mạch chủ. 4-3-2: Xem 4-3-1. 4-3-3: Xem 4-3-1. 4-3-4: Ðồng hồ trên bo mạch bị hỏng. Thử vào Setup CMOS và kiểm tra ngày giờ. Nếu ðồng hồ không làm việc thì phải thay pin CMOS. 4-4-1: Có vấn ðề với cổng nối tiếp. Bạn thử cắm lại cổng này vào bo mạch chủ xem có ðýợc không. Nếu không, bạn phải tìm jumper ðể vô hiệu hoá cổng nối tiếp này. 4-4-2: Xem 4-4-1 nhýng lần này là cổng song song. 4-4-3: Bộ ðồng xử lý số có vấn ðề. Nếu vấn ðề nghiêm trọng thì tốt nhất nên thay. 1-1-2: Mainboard có vấn ðề. 1-1-3: Có vấn ðề với RAM CMOS, kiểm tra lại pin CMOS và mainboard CÈm nang m¸y tÝnh - 35 – St by hoangly85 M¸y tÝnh kªu bÝp, bÝp... råi kh«ng khëi ®éng Trong quá trình khởi ðộng, khi Bios phát hiện ra lỗi trýớc khi hệ thống video của PC làm việc, nó sẽ thông báo lỗi nầy bằng một chuỗi tiếng bíp có tần số thay ðổi tùy theo lỗi. Dýới ðây là ý nghĩa chuỗi bíp của AMI Bios. Beep Thông báo lổi Mô tả 1 dài Không tìm thấy card Video Không áp dụng cho mainboad có card Video On board. 2 ngắn 1 dài Chýa nối dây tín hiệu cho màn hình Chỉ áp dụng cho mainboad có card Video On board. 3 ngắn 1 dài Lỗi liên quan ðến Video 1 ngắn Lỗi về làm týõi bộ nhớ Mạch làm týõi bộ nhớ trên mainboard bị hý hỏng 2 ngắn Lỗi sai chẵn lẻ Việc kiểm tra chẵn lẽ không ðýợc hổ trợ trên sản phẩm nầy. 3 ngắn Lỗi trong 64kb bộ nhớ Lỗi trong 64Kb ðầu tiên của Ram 4 ngắn Lỗi bộ ðịnh thời Bộ ðịnh thời trên mainboard không hoạt ðộng. 5 ngắn Lỗi về bộ xữ lý CPU gây ra lỗi 6 ngắn Lỗi 8042-cổng A20 Bios không chuyển sang chế ðộ bảo vệ ðýợc. 7 ngắn Lỗi về bộ xữ lý 8 ngắn Lỗi card Video Card Video hay Ram trên card bị hý 9 ngắn Lỗi sai số tổng kiểm tra Rom Số tổng kiểm tra Rom khong ðúng với giá trị ðã có trong Bios CÈm nang m¸y tÝnh - 36 – St by hoangly85 B¶o vÖ cmos Máy tính ðang chạy thông báo lỗi "CMOS Checksum Error". Thông báo lỗi CMOS (Complementary Metal - Oxide Semiconductor) này thuộc về một chip ðýợc nuôi bằng pin gắn trên bo mẹ dùng ðể lýu giữ các thông tin cấu hình phần cứng. Một số thông tin trong ðó - ví dụ kiểu ðĩa cứng mà bạn ðã cài ðặt - khá quan trọng. Ðối với loại dữ liệu này bạn không hề muốn bị mất. Nếu không có trong tay những chýõng trình có thể sao lýu dự phòng các thông tin CMOS nhý Norton Utilities hoặc Nuts & Bolts, bạn phải in ra hoặc ghi lại các thông tin ðó: vào chýõng trình cài ðặt PC bằng cách nhấn phím hoặc một phím nào ðó (thýờng ðýợc ghi trên màn hình) ngay khi ðang xảy ra quá trình khởi ðộng - trýớc khi Windows bắt ðầu khởi ðộng. Bạn vào từng màn hình của chýõng trình này và nhấn ðể in ra, hoặc ghi lại thông tin trong ðó. Về lỗi này: PC của bạn sẽ phát thông báo lỗi nếu nó cho rằng thông tin CMOS ðã bị thay ðổi mà không phải do bạn chủ ðộng thay ðổi. Virus, hết pin, hoặc một bất thýờng nhất thời nào ðó có thể gây tình trạng này. Khi nhận ðýợc thông báo lỗi này, bạn phải phục hồi lại các thông số cài ðặt của CMOS. Nếu có ðĩa Rescue Disk của Norton hoặc của Nuts & Bolts, hãy khởi ðộng lại máy bằng ðĩa khởi ðộng khẩn cấp ðó và thực hiện theo những chỉ dẫn của nó. Nếu sao lýu dự phòng ðýợc ghi trên giấy, bạn phải vào chýõng trình cài ðặt hệ thống và phục hồi lại các thông số cài ðặt bằng tay. Nếu không có sao lýu dự phòng, bạn tìm hiểu cấu hình của hệ thống thông qua tài liệu kỹ thuật của máy, hoặc hỏi nõi mua máy. Khi ðã nhập lại những thông tin này, bạn lýu lại những thay ðổi và khởi ðộng PC. Kiểm tra ðể bảo ðảm mọi thứ ðều hoạt ðộng tốt, ðóng Windows và tắt máy tính. Sau vài phút, bật máy trở lại. Nếu vẫn còn thông báo lỗi thì pin trong máy ðã hết. Bạn phải mở nắp PC và thay pin mới - hoặc nhờ kỹ thuật viên làm việc này. Nếu pin ðýợc hàn lên bo mẹ, có lẽ bạn còn phải thay cả bo mẹ ðó (tuổi thọ của pin máy tính khoảng nãm nãm). Nếu trục trặc không phải do pin, bạn cập nhật chýõng trình chống virus mới nhất rồi thực hiện quét virus. Nếu chýõng trình quét không tìm thấy gì, thì hy vọng trýờng hợp hỏng CMOS này chỉ là một tai nạn ngẫu nhiên và sẽ không xảy ra lần nữa. CÈm nang m¸y tÝnh - 37 – St by hoangly85 BÝ mËt vÒ tèc ®é cña pc Khi bạn tìm mua một PC mới, việc quyết ðịnh chọn chip giữa Intel và AMD chỉ là màn khởi ðầu. Dýới ðây, chúng tôi sẽ hýớng dẫn bạn cách làm chủ các tính nãng và lựa chọn ðýợc máy có tốc ðộ nhanh thật sự. Cạnh tranh quả thật là một ðiều hay ho, nhất là khi bạn tìm kiếm PC mới có tốc ðộ cao. Gần nhý mạnh hõn cuộc chiến giành ýu thế về CPU. Các công ty mới trong lĩnh vực sản xuất chip cũng nhảy vào cuộc. Tốc ðộ của bộ xử lý cứ tãng lên mãi, giá lại giảm. Ngýời mua có ðýợc máy tính mạnh hõn với giá thấp hõn. Tuy nhiên cạnh tranh cũng có thể gây nên tình trạng lẫn lộn. CPU nào phù hợp nhất với những nhu cầu riêng của bạn - Athlon? Celeron? Duron? Pentium III? Hay bạn nên bỏ thêm ít tiền ðể mua một trong những hệ thống Pentium 4 ðầu tiên? Hõn nữa, cuộc chiến CPU mới chỉ bắt ðầu. Liệu PC mới của bạn có tãng thêm tốc ðộ nhờ RDRAM hay SDRAM? Còn DDR SDRAM thì sao? Megahertz hay Gigahertz? Có quá nhiều vấn ðề phải giải quyết. Chỉ mới 4 nãm trýớc, cache ðầu tiên của Intel Pentium ðýợc gắn sẵn trên bộ xử lý, còn cache Level 2 chậm hõn thì kết nối với chip bằng bus dữ liệu. Thiết kế CPU này nay tích hợp cả 2 loại cache trên bộ xử lý, nhờ vậy tốc ðộ nhanh hõn. Bộ nhớ cache Level 2 - nguyên nhân kìm hã m tốc ðộ của Athlon thế hệ ðầu tiên - không còn là vấn ðề nan giải nữa nhờ cache tích hợp L2 256KB vừa ðýợc giới thiệu mùa hè qua. Athlon ban ðầu có cache L2 512KB tốc ðộ chậm nằm ngoài chip, nhýng giờ ðây CPU loại ðó ðã trở thành lạc hậu. Ðể ðảm bảo mua ðúng PC Athlon mới, hãy kiểm tra ðặc tính: Máy phải có tổng cộng 384KB cache bộ xử lý (L1+L2). Nếu ðặc tính ghi cache L2 256 cũng ðýợc. Cache tổng cộng của Athlon lớn hõn 288 KB cache tổng cộng của PIII (32KB L1 và 256 KB L2). Nói chung, cache gắn trên chip càng lớn thì tốc ðộ càng cao. Riêng Pentium III, mặc dù kích thýớc cache nhỏ hõn và ít CPU hõn so với Athlon, nhýng tốc ðộ vẫn khả dĩ. Nó là CPU cỡ trung của Intel, với tốc ðộ từ 733 MHz ðến 1 GHz. "Nếu bạn chỉ viết thý cho mẹ, Pentium III là ðủ tốt; nhýng nếu bạn soạn thảo video, nhận dạng tiếng nói, hay sử dụng nhý trạm làm việc mức thấp thì P4 thích hợp hõn", theo lời nói của một viên chức Inel. Thực ra P3 có rất nhiều khả nãng. Nó ðủ mạnh ðể chạy các ứng dụng nặng về ðồ hoạ nhý CAD hay soạn thảo video. Nếu bạn chỉ cần soạn thảo vãn bản, tốt hõn hết là tiết kiệm vài trãm USD với chip Celeron 566 MHz rẻ tiền. Một nhà phân tích cho rằng: "Kế hoạch của Intel là tung ra P4 ở mức cao cấp, rồi nhanh chóng chuyển nó xuống thị trýờng PC bậc trung ðể cạnh tranh với Athlon". CÈm nang m¸y tÝnh - 38 – St by hoangly85 Theo ðại diện của Giga Information Group, Athlon vừa ðýợc ðýa ra nãm ngoái có kiến trúc mới hõn và khả nãng tãng tốc ðộ xung nhịp cao hõn trong týõng lai, trong khi PIII dýờng nhý ðã ðạt ðến ðỉnh ðiểm là 1GHz. Cũng chýa hẳn nhý vậy, Intel ðang phát triển PIII thành Tualatin, dự kiến phát hành vào giữa nãm sau, sẽ cạnh tranh với Athlon ở thị trýờng 1000-1500 USD, theo lời một phân tích viên của InQuest Research. Tualatin sẽ có cache L2 512KB và hỗ trợ bus hệ thống 133 MHz hoặc 200 MHz. Nó còn cho phép sử dụng DDR SDRAM, song cũng có thể Intel dành lại DDR cho các hệ thống P4. Nhý vậy PIII tiếp tục sống. Chọn chip rẻ tiền Ðối với ngýời dùng PC có nhu cầu ðõn giản nhý duyệt Web, trao ðổi e- mail thì cũng chẳng cần phải mua PIII hay Athlon. Ðýợc sử dụng trong các PC giá dýới 1000USD, những chip nhý AMD Duron, Intel Celeron và Via Cyrix II với tốc ðộ khởi ðầu 500MHz là ðủ dùng. Cuối nãm nay, Celeron và Duron sẽ ðạt tới 800MHz, còn Cyrix III sẽ ðạt 700 MHz. Kết hợp với tốc ðộ với giá cả phải chãng thì Duron là thích hợp hõn cả. Thử nghiệm PC WorldBench 2000 cho thấy PC Duron chạy nhanh ngang ngửa với PIII. Chẳng hạn PC Duron 600MHz không những výợt PIII 600MHz 13 ðiểm, mà còn thu PIII 733 MHz chỉ có 5 ðiểm. Duron còn sáng chói hõn nữa nếu so sánh với Intel Celeron hay Via Cyrix III. Bus front-side 200MHz của nó nhanh gấp 3 lần bus 66MHz của Celeron, và nó có cache tích hợp 192KB (128KB L1 và 64KB L1 và 128KB L2). Cache càng lớn thì CPU càng ít phải dùng ðến bộ nhớ chính ðể lýu thông tin và lệnh, nhờ vậy tốc ðộ hệ thống nhanh hõn. Tuy nhiên nên nhớ rằng tốc ðộ hệ thống không chỉ phụ thuộc vào CPU. Chẳng hạn PC Celeron thýờng có kèm theo bộ ðiều khiển ðồ hoạ tích hợp trên chip chứ không phải trên card tãng tốc ðồ hoạ riêng giống nhý trong phần lớn các hệ thống PIII. Bộ ðiều khiển ðồ hoạ tích hợp này lại thýờng chia sẻ bộ nhớ hệ thống chính của PC. Hệ thống bị thúc ép, tốc ðộ ðồ hoạ bị chậm lại, kết quả là hình ảnh trong các trò chõi 3D hay bị giật. Nếu bạn là tay chõi game, tốt hõn hết nên ðầu tý vào PC PIII hay Athlon. Via Cyrix III có 128KB cache L1 nhýng không có cache L2, vì vậy nó chạy chậm nhất trong 3 loại chip giá rẻ nói trên. Via Technology dự ðình ðầu nãm tới sẽ giới thiệu chip Cyrix III nâng cấp, mã hiệu là Samue II, có 64 KB cache L2 nâng cao tốc ðộ. Cyrix III hỗ trợ tốc ðộ bus front-side là 66, 100, hay 133MHz. Hiện nay chýa có nhà sản xuất PC lớn nào tại Mỹ công bố sẽ dùng chip Cyrix III, do ðó nó chýa ðýợc phổ biến rộng rãi trong giới sản xuất máy tính. Giám ðốc tiếp thị của Via Technology cho biết cuối nãm nay Cyrix III sẽ xuất hiện trong các hệ thống từ 500 ðến 600USD. Tốc ðộ xung nhịp CÈm nang m¸y tÝnh - 39 – St by hoangly85 trong khoảng 500-700 MHz, nhýng Via cũng công nhận là thiết kế của chip này không cho phép tốc ðộ cao hõn, nhất là ðối với các ứng dụng ðồ hoạ. Tuy nhiên, khi chạy những chýõng trình thông thý ờng nhý xử lý vãn bản và duyệt Web, tốc ðộ của Celeron và Cyrix II là quá ðủ. Intel ðang phát triển một sản phẩm cạnh tranh với Cyrix III mang mã hiệu Timna, sẽ ra mắt khoảng ðầu nãm tới tỏng các máy tính giá dýới 700USD. Timna làm giảm chi phí hệ thống nhớ tích hợp các bộ ðiều khiển ðồ hoạ và bộ nhớ với bộ vi xử lý ngay trên chip. Một nhà phân tích tin rằng thiết kế tích hợp cao của Timna không ảnh hýởng tới tốc ðộ hệ thống, thực tế nó còn hỗ trợ thêm cho một số ứng dụng. Ông nói: "Khi tích hợp hệ thống bộ nhớ lên một chip, bạn thực sự có lợi về tốc ðộ do CPU không phải viện ðến chip ðể trao ðổi với bộ nhớ". Liệu Timna có phải là một dòng sản phẩm mới ðể ngýời dùng cân nhắc khi mua máy tính? Có lẽ là không. Vẫn theo nhà phân tích trên, có thể Intel sẽ giới thiệu Timna dýới nhã n hiệu Celeron; ngýời dùng cuối sẽ không quan tâm PC Celeron 600MHz có chip Timna hay chip Celeron bên trong. Tốc ðộ xung nhịp cao hõn là xu hýớng rõ rệt. Nhýng PC còn cần cả bo mạch chủ và thiết bị ngaọi vi tốc ðộ nhanh hõn mới thực sự tãng ðýợc tốc ðộ tổng thể. Chẳng hạn chip Celeron thế hệ kế tiếp của Intel sẽ nâng cấp bus 66MHz của phiên bản hiện thời lên 100MHz hoặc hõn-không phải vì ngýời dùng ðòi hỏi mà vì bus 200MHz của Duron ðã nâng mức tốc ðộ của máy tính cấp thấp lên. Các nhà phân tích cho rằng ngýời dùng Celeron sẽ không nhận thấy sự khác biệt này khi chạy các ứng dụng hàng ngày; bus hệ thống không gây cản trở ðối với các ứng dụng thông thýờng. Ðại diện của Intel cũng ðồng quan ðiểm: "Tốc ðộ bus ðối với Celeron ít quan trọng. Khách hàng thýờng chú ý ðến megahertz". Nói các khác, khi so sánh ðể quyết ðịnh mua máy, phần lớn ngýời mua quan tâm nhiều ðến loại CPU và tốc ðộ (Celeron-660, Duron-600, v.v...) hõn là những gì cụ thể làm cho PC chạy nhanh. Tuy nhiên hàng loạt nguyên nhân gây trì trệ cho hệ thống có ảnh hýởng rõ rệt ðến ngýời dùng, kể cả những ngýời dùng xử lý vãn bản hàng ngày, và ðặc biệt là những ai làm việc củ yếu với những phần mềm ðồ hoạ và hình ảnh ðộ phân giải cao. Có một giải pháp là tãng thêm bộ nhớ. Nếu ðĩa cứng của bạn bị chậm chễ mỗi khi chuyển từ ứng dụng này sang ứng dụng khác, bổ sung RAM có thể cải thiện tình hình. Ví dụ PC Pentium III- 500 có 128MB RAM chạy nhanh hõn 13% so với PIII- 500 chỉ có 64MB bộ nhớ. CPU di ðộng, tiết kiệm nãng lýợng Mặt trận tính toán di ðộng cũng ðang thay ðổi rất nhanh chóng. Ngýời dùng laptop mong muốn có khả nãng sử dụng máy cả ngày mà không cần cắm ðiện. Ðáp án kh ông phải từ các ðại gia chip Intel hay AMD: CÈm nang m¸y tÝnh - 40 – St by hoangly85 Crusoe của Transmeta là bộ xử lý cho máy di ðộng duy nhất ðýợc thiết kế ðể tãng thời gian sống của pin, dự kiến ðýợc tung ra cuối nãm nay trong các máy xách tay nặng khoảng 1,35-1,8KG bởi các nhà sản xuất PC lớn nhý Fujitsu, HItachi, IBM và Sony. Thay vì tạo bộ xử lý týõng thích Intel (x86) trong phần cứng, Transmeta ðã tạo phần mềm "code-morphing" biên dịch các lệnh x86 thành lệnh mà cõ cấu phần cứng Very Long Instruction Word của Crusoe có thể hiểu ðýợc. Các hệ ðiều hành và ứng dụng hoạt ðộng nhý thể chúng ðang chạy trên chip x86, mặc dù không phải vậy Chip Crusoe hứa hẹn tiết kiệm nãng lýợng một cách ðáng kể - IMB dự ðoán 7 ðến 8 giờ làm việc trên ThinkPad 240X. Một ThinkPad týõng tự với chip Pentium III 500 MHz chạy ðýợc khoảng 4-5 giờ. Vì thành phần phần cứng của Crusoe nhỏ hõn và có ít transistor hõn các CPU di ðộng truyền thống, nó tạo ít nhiệt hõn và dùng ít nãng lý ợng hõn, rất lý týởng cho các notebook nhẹ, không có quạt và các thiết bị Web. Chip Crusoe dùng 500mw ðến 1,5w nýang lýợng - rất nhỏ so với 6 ðến 16w tiêu thụ bởi các CPU di ðộng khác. Tuy nhiên, IBM dự ðoán rằng thế hệ Crusoe ðầu tiên sẽ có tốc ðộ chậm so với các CPU di ðộng týõng ðýõng của AMD và Intel; "loạt chip này sẽ có giới hạn 300-600 MHz, nhýng tốc ðộ cao nhất týõng tự nhý PIII 500MHz". Yếu ðiểm về tốc ðộ này có thể giảm khi các phiên bản tiếp theo của bộ xử lý ra ðời. Trong khi ðó, các CPU di ðộng cạnh tranh của AMD và Intel lại ðýợc cải tiến với những công nghệ tiết kiệm nãng lýợng mà các nhà sản xuất cho rằng làm giảm nãng lýợng tiêu thụ trung bình xuống mức ðáng kể. Chẳng hạn công nghệ SpeedStep của Intel tự ðộng giảm ðiện nãng và tốc ðộ xử lý Pentium III xuống khi hoạt ðộng bằng nãng lýợng pin. Cụ thể bộ xử lý Pentium III di ðộng khi chạy bằng nguồn ðiện AC có tốc ðộ 600MHz thì khi chạy pin tốc ðộ còn 500MHz. Công nghệ PowerNow của AMD chạy CPU với những mức ðiện nãng và tốc ðộ khác nhau, tuỳ thuộc nhu cầu của từng ứng dụng. Công nghệ nào sẽ tiết kiệm ðýợc nhiều nãng lýợng nhất thì còn phải chờ xem. CÈm nang m¸y tÝnh - 41 – St by hoangly85 Bo m¹ch chñ, nÒn t¶ng cña tèc ®é Trong số các thành phần cấu thành máy tính, nếu CPU là yếu tố quyết ðịnh khả nãng và tốc ðộ xử lý của hệ thống thì bo mạch chủ ðóng vai trò tạo ra một môi trýờng hoạt ðộng ổn ðịnh cho tất cả các thiết bị khác, kể cả CPU. Bản thân tên gọi motherboard cũng chứng tỏ ðiều này. Bo mạch chủ, hay còn gọi là bo mẹ (motherboard) có ý nghĩa rất lớn trong cả hệ thống PC của bạn. Bạn có thể là chủ nhân của ổ ðĩa cứng SCSI nhanh nhất, ðầu DVD/CD-ROM tân kỳ, 64 MB SDRAM DIMM, BXL Pentium II 400MHz, card âm thanh Creative Sound Blaster Live, ðồ họa Voodoo II và modem V.90 56kbps... nghĩa là những gì tốt nhất có thể. Nhýng tất cả những thứ trên sẽ ðều không có nghĩa lý nếu máy tính của bạn thýờng xuyên bị treo, chạy chập chờn. Ðây là cõn ác mộng của nhiều ngýời dùng máy tính mà có lẽ nguyên nhân chính là bạn ðang có một bo mạch chủ chất lýợng kém. Thật không có gì tồi tệ hõn khi bạn vừa hoàn tất bản luận án 80 trang ðýợc trình bày tỷ mỉ với nhiều hình ảnh minh họa, và ghi thực hiện ðộng tác lýu cuối cùng, máy tính ðột ngột ðýa ra thông báo lỗi "chết ngýời", ðại loại nhý "không thể lýu lên ðĩa cứng bởi....", và sau ðó hoàn toàn bất ðộng trýớc mọi thao tác của bạn. Chỉ còn cách cuối cùng là tắt máy rồi bật lại. Kết quả thật thảm hại: tập tin Word của bạn giờ ðây chỉ là rỗng tuếch với kích thýớc 0 byte. Tất cả những nỗ lực của bạn nhằm hồi phục lại tập tin ðều vô nghĩa. Cũng từ ðây, bạn mới hiểu ðýợc tác hại của một bo mạch chủ tồi. Bài học về tốc ðộ Ðối với ngýời tự lắp ráp máy tính, ðiều quan trọng là phải chọn ðúng bo mạch chủ. Bởi nếu có trục trặc sau này, bạn phải tự mình xoay sở lấy mà không có sự hỗ trợ kỹ thuật nào. Bạn có thể ðẩy tốc ðộ bus PCI lên ðến 133MHz, nhýng khi ðó ðừng ðòi hỏi nhà cung cấp ðổi cho bạn bo khác trong trýờng hợp sự cố. Tốc ðộ quan trọng, nhýng tính ổn ðịnh có ý nghĩa lớn hõn. Có gì hay ho khi bạn lái xe với tốc ðộ 200km/h ðể chỉ ði ðýợc nửa quảng ðýờng vì xe chết máy. Tốc ðộ của bo mạch chủ phải nhanh. Tuy nhiên sự ổn ðịnh và những ðặc tính khác nhý khả nãng hỗ loại CPU, chế ðộ tiết kiệm nãng lýợng, các ðầu kết nối I/O và kiểm soát nhiệt ðộ.. ðóng vai trò quan trọng trong việc bảo dýỡng hệ thống và ðáng giá với chi phí bỏ ra. Ðể minh họa, bạn hãy thử xem thử một máy server dùng cho LAN. Server và các phần mềm ði kèm không chỉ mạnh về cấu hình, tính nãng mà nó còn báo trýớc ðýợc những sự cố sắp xảy ra, cho dù ðó là ðĩa cứng hay các vấn ðề liên quan ðến mạng, và thýờng là tự khắc phục chúng. Ðiều này cho thấy tầm quan trọng của sự ổn ðịnh và ðộ tin cậy của một hệ thống. Bạn dể dàng nhận thấy là các máy PC xoàng xĩnh CÈm nang m¸y tÝnh - 42 – St by hoangly85 thýờng có nhiều thiết bị, tính nãng phụ trợ bổ sung nhằm hấp dẫn ngýời mua. Thử nghiệm thực tế Chúng ta cùng xem xét một số bo mạch sử dụng chip "Klamath", Pentium II của Intel. Ðây không phải là những CPU mạnh nhất, và chúng sử dụng loại SDRAM DIMM 66MHz và thậm chí còn EDO DRAM SIMM/DIMM. Các bo mạnh dựa trên bộ chip 82440LX này không hỗ trợ AGP và có giá thấp trong số các bo mạch Slot 1. Các bo mạch mới loại Super Socket 7 (bus 100MHz) vừa ðýợc ðýa ra có giá cao hõn. Loại bo mạch tân tiến và nhanh nhất sử dụng bộ chip Intel 82440BX AGP có thể chạy ổn dịnh ở tốc ðộ 100MHz và hỗ trợ AGP, SDRAM DIMM 100MHz và tính nãng tự kiểm soát. Nhýng ðối với các bạn, ngýời tự lắp ráp máy tính, thì hay nhất có lẽ là ðặc tính tự phát hiện và tự cấu hình ðýợc cài sẵn vào nhiều bo mạch loại BX, giúp bạn khỏi phải khó nhọc với các jumper và switch DIP (dual in-line package). Ðể kiểm tra về mặt kỹ thuật, chúng ta sử dụng chýõng trình PC WorldBench 98 (chýõng trình trắc nghiệm tốc ðộ) và chạy trên mỗi bo mạch chủ. Ngoài ra, các thiết bị ngoại vi ðýợc sử dụng cùng với bo mạch bao gồm: ðĩa cứng Quantum Fireball SE2 2,1 GB, 64MB SDRAM DIMM cho các bo mạch LX và 64MB SDRAM DIMM 100MHz theo chuẩn PC-100 cho bo mạch BX; Card AGP và 2D/3D; 24x CD-ROM... Vấn ðề tồn tại chung cho tất cả các bo mạch, và không chỉ ðối với các loại ðang xem xét mà còn tất cả bo mạch trýớc ðây là sự không cẩn thận, lẫn lộn, ðôi khi sai trong tài liệu và sõ ðồ hýớng dẫn. Thật khó ðể xác ðịnh vị trí cắm ðèn LED của ðĩa cứng, và thậm chí cả công tắc nguồn. Ðiều này có thể do phần lớn các bo mạch chủ ðều ðýợc sản xuất tại Ðài Loan, nõi mà tiếng Anh chýa phải thông dụng. Với ngýời dùng PC, không có gì hạnh phúc hõn khi máy tính khởi ðộng chuẩn xác. Nếu tất cả ðýợc cấu hình ðúng, trò chõi 3D sẽ chạy nhanh và trõn tru, các ứng dụng vãn phòng ðýợc thực hiện nhịp nhàng, không có sự trì trệ khó chịu. Hõn nữa, bạn có thể tin chắc rằng bo mạch của bạn ðang kiểm soát nhiệt ðộ và mọi hoạt ðộng của nó với sự chính xác và cẩn thận. Bo mạch sử dụng bộ chip Intel 822440BX Aristo AM-608BX Ðýợc giới thiệu nhý một bo mạch tích hợp cao, gọn và có giá hấp dẫn, Aristo AM-608BX hỗ trợ SDRAM và Registered SDRAM, có ðặc tính Super I/O, Ultra-DMA/33, PCI Bus Master IDE, AGP version 1.0, tuân thủ PCI version 2.1, USB, theo chuẩn VRM 8.2, kiểm soát hệ thống LM79/75 và Creative sound (tùy chọn). Khe cắm Slot 1 có thể tiếp nhận bất kỳ loại Pentium II nào từ 233 - 450MHz với tốc ðộ bus 66MHz hoặc CÈm nang m¸y tÝnh - 43 – St by hoangly85 100MHz. Voltage Regulator Module (VRM) ðýợc cài sẵn trên bo cho phép dễ dàng nâng cấp lên các bộ xử lý OverDriver của Intel trong týõng lai. Bo mạch hỗ trợ ðến 412MB SDRAM hay 1GB Registered SDRAM với các khe DIMM 168 chân. SDRAM chỉ ðýợc hỗ trợ cho bus 66MHz. Có 4 khe DIMM (ðủ ðể nâng cấp bộ nhớ), 3 khe cắm ISA (1 dùng chung với PCI), một khe cắm AGP1 (hỗ trợ version 1.0, 1x/2x), và 4 khe cắm PCI Bus-Master. Bo mạch thuộc loại ATX (ATX form factor). BIOS hệ thống là loại flash có thể nâng và có jumper ðể thay ðổi ðiện áp 5V hay 12V. BIOS có thể nhận biết ðĩa cứng loại LBA với dung lýợng trên 8,4GB. Về khả nãng quản lý nãng lýợng, Aristo hỗ trợ SMM, APM và ACPI. Ngoài ra, còn có công tắc chuyển ðổi dùng ðể tạm ngýng thao tác hệ thống (suspend/resume), Wake-On-LAN (WOL), Wake-On-Ring (WOR) dùng cho modem và tuân theo tiêu chuẩn Energy Star "green PC". Bo Aristo AM608BX là loại PC97/98 và bao gồm cả tính nãng kiểm soát hệ thống. Trong thử nghiệm với PC WorldBench 98, Aristo ðạt 172 ðiểm với card video PCI S33ViRGE/GX. Tài liệu hýớng dẫn ít và không chỉ ra ký hiệu +/- của dây nối. AZZA PT-6IB Ðây là bo mạch nhanh thứ hai trong số các bo BX ðýợc xem xét (ðiểm PC WorldBench 98 là 172), và thuộc loại tốt ðối với tùy chọn giá thấp. Tuy nhiên, có vài vấn ðề về setup và phải khởi ðộng lại vài lần. Nhýng sau khi thiết lập, bo mạch hoạt ðộng bình thýờng. Ðiều gây nhầm lẫn là hàng chân nối ðèn tín hiệu của LED/power/HDD không có ký hiệu cho cực dýõng/âm (+/-), buộc ngýời dùng phải tự mò mẫm ðể thử. Với một PCI Local Bus, PT-6IB là bo mạch loại ATX dựa trên cõ sở bộ chip hệ thống 82440BX AGPset và Winbond I/O. Nó bao gồm hai kênh PIO (Programmed Input/Output) và cổng Ultra-DMA/33 Bus Master mode PCI IDE cài trên bo, một cổng ðiều khiển ðĩa mềm, hai cổng serial tốc ðộ cao (UART) và một cổng parallel nhiều chế ðộ, hỗ trợ mouse PS/2, cổng hồng ngoại IrDA và USB. AZZA có thể chạy với các chip Pentium II từ 233 ðến 450MHz với cấu trúc SEC. Ngoài ra, PT-6IB còn có các ðặc tính nhý mạch chỉnh ðiện áp, hỗ trợ +1,8V DC ðến +3,5V DC của CPU, kích thýớc từ có thể là 8-, 16-, 32- và 64-bit, ðýờng ðịa chỉ 32-bit. Trên bo có 3 khe cắm DIMM 168 chân, cho phép tối ða 384MB bộ nhớ loại parity và ECC (error correcting code). AZZA PT-6IB hỗ trợ tính nãng Wake-On-LAN và các chức nãng Green (tiêu chuẩn môi trýờng). CÈm nang m¸y tÝnh - 44 – St by hoangly85 DFI P2XBL Bo mạch P2XBL ðýợc trang bị ðế cắm CPU Slot 1 cho Pentium II các loại từ 266MHz ðến 450MHz. PCI Bus có thể thiết lập 66MHz hay 100MHz. Với 3 khe cắm dành cho bộ nhớ loại DIMM 168 chân, kích thýớc bộ nhớ có thể ðạt 384MB. Khe cắm mở rộng bao gồm: một dành riêng cho AGP, ba PCI, hai ISA và một chung cho PCI/ISA. Tất cả khe cắm PCI và ISA có Bus Mastering. P2XBL hỗ trợ bộ nhớ EC và ECC. Hệ thống kèm theo Desktop Management Interface (DMI) 2.0 ðýợc cài vào Award BIOS có thể nâng cấp. Tiện ích này tự ðộng ghi lại các thông tin về cấu hình hệ thống và lýu chúng vào "vùng DMI" (một phần trong BIOS Plug-and-Play của hệ thống. DMI ðýợc thiết kế nhằm giúp việc bảo dýởng, sửa chữa, khắc phục sự cố trở nên dễ dàng hõn. Kết nối I/O có sẵn trên bo mạch bao gồm: hai cổng serial ND16C550 týõng thích DB-9, một cổng parallel SPP/ECP/EPP DB-25, một giao tiếp cho ðĩa mềm hỗ trợ ðến hai ổ ðĩa mềm loại 2,88MB, một cổng mouse PS/2 mini- DIN-6, một cổng bàn phím PS/2 mini-DIN và một ðầu nối Wake-On-LAN. Ngoài ra, bo mạch còn có một cổng IrDA và hai USB. Bộ ðiều khiển PCI Bus Master IDE cho phép hai giao tiếp PCI IDE hỗ trợ 4 thiết bị IDE. Bo mạch cũng hỗ trợ Ultra-DMA/33 (chế ðộ Synchronous Ultra DMA/33), Enhanced IDE PIO Mode 3 và Mode 4 với tốc ðộ truyền 16,6MB/s, ATAPI CD-ROM và LS-120 và Iomega ZIP. DFI P2XBL còn có ðầu cắm cho Creative SB-Link ðể kết nối giữa bo hệ thống và card Creative SB PCI. Bo mạch này có khả nãng theo dõi và ðiều khiển nhiệt ðộ làm việc và hoạt ðộng của quạt thông gió. P2XBL ðạt 172 ðiểm trong thử nghiệm. Setup bo mạch dễ dàng và nó làm việc ổn ðịnh. Elitergroup P6BX-A+ Ðây là bo mạch nhanh nhất và cũng là một trong số những bo mạch nhiều tính nãng nhất (ðiểm trắc nghiệm 176). P6BX-A+ không chỉ chạy ổn ðịnh mà còn rất dễ setup, cả ðiện áp cho BIOS và xung nhịp ðều ðýợc tự ðộng thiết lập. Tuy nhiên, tài liệu hýớng dẫn còn chýa hoàn hảo. Bo mạch có 3 khe cắm DIMM, có thể tiếp nhận 384MB SDRAM loại 3,3V. Elitegroup chỉ sử dụng SDRAM 100MHz tuân theo chuẩn PC-100 ðể ðạt tốc ðộ cao nhất. Ðặc tính tiết kiệm nãng lýợng bao gồm nguồn cung cấp loại ATX và ACPI. BIOS hệ thống hỗ trợ tự ðộng Wake-On- LAN và Wake-On-Call. P6BX-A+ còn ðýợc trang bi SB-Link của Creative, cho phép týõng thích ngýợc giữa chip PCI audio và chip ISA audio (thuật ngữ thýờng dùng là "PC to PCI bridge"). CÈm nang m¸y tÝnh - 45 – St by hoangly85 Bo mạnh có 7 khe cắm mở rộng: hai ISA 16-bit, nãm PCI 32-bit (trong ðó 1 dùng chung với ISA) và một khe cắm AGP. Các cổng chuẩn gồm hai kênh Enhanced IDE, mỗi kênh hỗ trợ hai thiết bị; một ðầu nối hỗ trợ hai ổ ðĩa mềm; một cổng parallel và hai cổng serial; hai cổng USB; hai cổng PS/2 (cho mouse và bàn phím). Sử dụng firmware (phần mềm ðýợc cài cứng), bạn có thể cài thêm phím nóng ðể bật nguồn (power-on hot-key). Gigabyte GA-686BX Gigabyte là một trong những nhà sản xuất có tên tuổi trên thị trýờng hiện nay. Bo mạch mới GA-686BX của Gigabyte (172 ðiểm PC WorldBench 98) kèm theo một ðĩa CD-ROM với 6 tiện ích hữu dụng cho mainboard. Tài liệu trình bày tốt với nhiều sõ ðồ và hình ảnh. Bo mạch làm việc tốt và ổn ðịnh. Các ðầu cắm cho LED, DIP swich ðýợc bố trí hợp lý, mạch lạc và tiết kiệm chỗ. Về tính nãng, GA-686BX ðýợc trang bị một khe cắm AGP, ðế Slot 1 tiếp nhận Pentium II 233 - 450MHz. Tốc ðộ bus có thể thay ðổi 66 hay 100MHz và ðýợc tự ðộng ðiều chỉnh. Bo mạch gồm bộ chip Intel 440BX AGPset, Winbond 83977 I/O và chip Winbond 83781 Health (týõng ðýõng với LM78). Bộ chip 440BX hỗ trợ ðặc tính Quad-Port Acceleration (QPA) của Intel, cho phép mở rộng bãng thông giữa CPU, AGP, 100MHz SDRAM và bus hệ thống PCI. Phần bộ nhớ gồm 4 khe cắm 3,3V DIMM với khả nãng hỗ trợ tới 1GB DRAM. Khả nãng mở rộng gồm 1 khe cắm AGP, bốn khe PCI và ba khe ISA. GA-686BX ðýợc trang bị 2Mbit Award BIOS loại flash có chức nãng chống virus và Green. Nó còn cung cấp những thông tin bổ ích nhý nhiệt ðộ CPU và tình trạng quạt gió. Ðầu cắm nguồn loại ATX và các chế ðộ tắt/mở ðýợc áp dụng công nghệ mới nhất. Bo mạch còn hỗ trợ Wake- On-LAN, ðầu nối Creative SB-Link, cầu chì bảo vệ bàn phím. Các driver bao gồm LDCM, SIV, Intel PIIX4 và Ultra DMA/33 Bus Master IDE. Microstar (MSI) MS-6116 Giống nhý bo mạch LX, MS-6116 với bộ chip 82440BX có ðầy ðủ tính nãng và là bo mạch rất ổn ðịnh. mặc dù chỉ ðạt ðiểm 170 (thấp nhất trong thử nghiệm). Nhýng bạn cần biết rằng khác biệt 10 ðiểm không ðáng kể và khó nhận thấy ðối với nhiều ngýời. Bo mạch có nhiều khả nãng tự theo dõi và kiểm soát nhiệt ðộ tãng cýờng. Một số ðặc tính cõ bản của MS-6116 là tuân theo chuẩn PCI/ISA và Green, kết nối Host/AGP, các chức nãng ACPI, hỗ trợ Ultra-DMA/33 và SHMC (system hardware monitor control). SHMC có thể nhận biết CPU, nguồn ðiện, vòng quay của quạt và kiểm soát ðiện áp và nhiệt ðộ của CPU, hệ thống. Ðế cắm Slot 1 trên bo có thể dùng cho Pentium II 233 - 400MHz. Tỷ lệ tốc ðộ lõi/bus ðýợc thay ðổi từ x2 ðến x6 hoặc cao hõn. Switching Voltage Regulator cho phép ðiều chỉnh ðiện áp DC và tuân CÈm nang m¸y tÝnh - 46 – St by hoangly85 theo chuẩn Intel VRM 8.2. Bo MS-6116 hỗ trợ cho bus 66,6MHz và 100MHz, cũng nhý dành cho 75MHz và 83MHz. Bộ nhớ chính gồm 4 khe cắm DIMM cho phép ðạt tối ða 512MB. Bo mạch cũng hỗ trợ chức nãng ECC và hỗ trợ 3,3V SDRAM DIMM. Có thể mổ rộng với một khe AGP (hỗ trợ thiết bị AGP bất kỳ với 66MHz/133MHz và 3,3V), 4 khe cắm PCI và 3 khe ISA (một khe cho cả ISA và PCI). MS-6116BX hỗ trợ PCI Bus Interface 3,3/5V. Bộ ðiều khiển IDE trên cõ sở bộ chip Intel 82371EB PCI cho phép một ổ cứng và/hay một ổ CD-ROM với PIO, Bus Master và Ultra-DMA/33. Các thiết bị cài sẵn trên bo gồm cổng cho 2 ổ ðĩa mềm, hai cổng serial, một parallel (SPP/EPP/ECP), hai USB và một IrDA. Tyan S1846S/L/A Tsunami ATX Bo mạch chất lýợng cao của Tyan giành ðýợc sự tin cậy của ngýời dùng trên thế giới (mặc dù giá cũng cao). Bản hýớng dẫn sử dụng bo mạch rất rõ ràng, cẩn thận và chi tiết, tốt nhất trong số các tài liệu ðýợc xem xét. Về những ðặc tính cõ bản, S1846S/L/A Tsunami ATX có thể hỗ trợ Pentium II 233MHz ðến 400MHz và cao hõn. Ngoài ra còn có tùy chọn cho chip Celeron. Bo mạch chạy ở tốc ðộ bus 66MHz hoặc 100MHz và trên bo cài sẵn các thành phần VRM. Tsunami ðýợc trang bi bộ chip National "309" Super I/Ovà Intel 82440BX AGPset. Bo mạnh sử dụng công nghệ GTL+ cho phép giảm nãng lýợng tiêu thụ và EMI (electro- Magnetic Interference). Ngoài ra còn có ðặc tính Wake-On-LAN khi sử dụng với bộ nguồn ATX. Một tính nãng khác là power-recovery-after- interrupt (hồi phục nguồn sau khi ngắt). Khả nãng mở rộng của bo mạch gồm 5 khe cắm 32-bit PCI, hai khe 16- bit ISA và một khe chung PCI/ISA. Trên bo có hai cổng USB loại ATX, một IrDA, một cổng parallel tốc ðộ cao, hai cổng serial UART16550 và hỗ trợ ổ ðĩa mềm Mode-3. Hệ thống I/O và ðiều khiển ðĩa gồm hai cổng Ultra-DMA/33 PCI Bus Master cho phép CD-ROM loại EIDE. Bus Mastering hỗ trợ PIO Mode 3 và 4 (tốc ðộ truyền ðạt 22MB/s) và hai ổ ðĩa mềm (dung lýợng ðến 2,88MB). Phải nói rằng bo mạch Tsunami có ðầy ðủ tính nãng và rất ðáng tin cậy. Ngoài ra còn ðýợc bảo hành 3 nãm. Nhật Thanh PCW Singapore 7/1998 ENPC EP-KL21 Bo mạch ðýợc sản xuất bởi ENPC Technologies Corporation tích hợp bộ ðiều kheỉn IDE với hai giao tiếp IDE tốc ðộ cao cho 4 thiết bị IDE nhý ðĩa cứng, CD-ROM. Bộ ðiều khiển Super I/O có những chức nãng chính: CÈm nang m¸y tÝnh - 47 – St by hoangly85 giao tiếp ổ ðĩa mềm, 2 cổng serial 16byte FIFO và một cổng parallel EPP/ECP. Bo mạch hỗ trợ từ 8 ðến 512MB SDRAM, 1GB EDO RAM. Nó cũng hỗ trợ Fast Page chuẩn, EDO và SDRAM. Có 3 khe cắm DIMM 169 chân, mỗi khe 32MB. Bộ nhớ ðòi hỏi RAM loại 70ns Fast Page hay 60ns EDO. Thiết bị không hỗ trợ RAM parity. Trên bo mạch EP-KL21 có hai ðầu nối PCI-IDE, khả nãng tự nhận biết loại ðĩa cứng nhờ BIOS. Hệ thống cũng hỗ trợ Award Plug-and-Play BIOS cho card ISA và PCI. Các tính nãng khác bao gồm hỗ trợ Ultra- DMA/33, Softpower SM-bus của Windows 95, cổng IrDA, kiểm soát phần cứng LM 78/75, chuẩn ATX. Phần mở rộng bao gồm 3 khe cắm ISA, 4 khe PCI và 1 AGP. Bo mạch ðạt 137 ðiểm PC WorldBench 98. Microstar MS-6117 ATX LX6 Bo mạch sử dụng bộ chip Intel 82440LX AGPset tích hợp và Quad Port Acceleration (QPA). QPA cho phép xử lý ðồng thời 4 ðýờng cho CPU bus, ðồ họa, PCI bus và SDRAM. Bộ chip Intel 82371AB tích hợp tất cả các chức nãng ðiều khiển của hệ thống nhý Advanced Configuration and Power Interface (ACPI). ACPI ðặc trýng bởi tính nãng tiết kiệm nãng lýợng cho OS Direct Power Management (OSPM). 82371AB cũng hỗ trợ LM78 System Hardware Monitor Controller nhý một chức nãng tùy chọn. Chức nãng LM78 bao gồm nhận biết CPU/Power supply, vòng quay quạt thông gió, kiểm soát ðiện áp, nhiệt ðộ của CPU và hệ thống. MS-6117 có một ðế cắm CPU Slot 1 loại ATX hỗ trợ CPU 200 - 333MHz. Tỉ lệ tốc ðộ lõi/bus từ x2 ðến x6 và cao hõn. Bộ ðiều chỉnh ðiện áp trên bo mạch tuân theo chuẩn Intel VRM ver. 8.1 với khả nãng bảo vệ quá ðiện áp. Bo mạch có nãm khe cắm Master PCI bus 32-bit, hai khe ISA 16-bit. và một khe chung PCI/ISA. Thiết bị trên bo bao gồm một cổng ðĩa mềm hỗ trợ hai ổ ðĩa, hai cổng serial, một cổng parallel (SPP/EPP/ECP), cổng mouse PS/2 và bàn phím, hai cổng USB và một IrDA. Ðiểm trắc nghiệm của MS-6117 là 137 PC World Bench98. Ðể ðánh giá tốc ðộ chung của hệ thống, tạp chí PC World của Mỹ ðã ðýa ra một hệ chýõng trình ðể chạy trên mỗi máy tính cần kiểm tra. Hệ chýõng trình này ðýợc gọi là PC World Bench 98. Ðể chạy PC World Bench 98, trên máy phải cài sẵn các ứng dụng Microsoft Word 97, Microsoft Excell 97, Lotus 1-2-3 97, Corel Word Pro 97, Corel Paradox 8 và Micrograf Picture Publisher 7. PC WorldBench 98 chạy một kịch bản soạn sẵn (script) cho mỗi ứng dụng trong 3 lần, khởi ðộng lại sau mỗi lần chạy. Trên cõ sở thời gian chạy mỗi kịch bản, PC WorldBench 98 ðýa ra ðánh giá và so sánh với ðiểm chuẩn của hệ máy cõ sở (Dell 200MHz MMX, 32MB RAM) rồi cho ðiểm cuối cùng. Ðiểm càng cao, tốc ðộ máy càng nhanh. CÈm nang m¸y tÝnh - 48 – St by hoangly85 Bé nguån atx Các máy tính sản xuất gần ðây, nhất là từ Pentium II trở ði ðều sử dụng mainboard và bộ nguồn theo chuẩn ATX. Bộ nguồn ATX hoạt ðộng tiết kiệm, an toàn và linh ðộng hõn bộ nguồn AT vì ta có thể ðiều khiển một số hoạt ðộng của bộ nguồn thông qua Bios trên mainboard. Thí dụ: Có thể bật/tắt máy từ xa thông qua card mạng, modem, cổng...Tắt máy bằng lệnh Shutdown của Windows 95. Theo dỏi tình trạng hoạt ðộng của máy, kiểm tra nhiệt ðộ CPU, Mainboard, tự ðộng tắt máy ðể tiết kiệm nguồn hay ðể bảo vệ. Ðiểm khác biệt lớn nhất khi ráp bộ nguồn ATX là ðầu cắm cung cấp ðiện cho mainboard và công tắc Power. Ðầu cắm Ðầu cắm ATX có 20 chân Chân Tín hiệu Chân Tín hiệu 1 +3.3v 11 +3.3v 2 +3.3v 12 -12v 3 Ðất (Ground) 13 Ðất (Ground) 4 +5v 14 PW_ON (mở nguồn) 5 Ðất (Ground) 15 Ðất (Ground) 6 +5v 16 Ðất (Ground) 7 Ðất (Ground) 17 Ðất (Ground) 8 PWRGOOD (nguồn tốt) 18 -5v 9 +5vSB 19 +5v 10 +12v 20 +5v Công tắc Power Do có 1 số tính nãng ðiều khiển từ xa nên về nguyên tắc bộ nguồn phải luôn luôn ðýợc cấp ðiện. Bạn sẽ không thấy công tắc Power tự giử theo kiểu AT nữa (Sau khi bấm, công tắc sẽ tự giử trạng thái ðó cho ðến khi bấm lần nửa ðể thay ðổi trạng thái), thay vào ðó là 1 nút bấm kích (tự ðộng trở về vị trí ban ðầu sau khi ngýng bấm) týõng tự nhý nút Reset. Khi bạn bấm nút nầy, ðýờng tín hiệu thứ 14 của ðầu cắm nguồn (PW_ON) sẽ ðýợc nối ðất ðể tạo ra tín hiệu mở máy nếu máy ðang trong tình trạng tắt (hay tắt máy nếu máy ðang trong tình trạng mở). Chú ý: Khi mở máy bạn chỉ cần kích nút Power (bấm rồi nhả liền) nhýng ðặc biệt khi tắt, tùy theo mainboard có thể bạn phải bấm rồi giử sau 4 giây mới ðýợc nhả (do xác lập trong Bios). Khi máy trong tình trạng tắt, thực sự bộ nguồn vẫn tiêu thụ 1 lýợng ðiện rất nhỏ ðể duy trì sự hoạt ðộng cho mạch ðiều khiển tự ðộng mở máy (theo xác lập trong Bios hay chýõng trình ðiều khiển). Chỉ khi nào bạn CÈm nang m¸y tÝnh - 49 – St by hoangly85 rút dây cắm nguồn hay tắt ðiện bằng công tắt phía sau bộ nguồn thì máy bạn mới bị ngắt ðiện hoàn toàn. Kiểm tra bộ nguồn rời Ðể kiểm tra nhanh bộ nguồn có hoạt ðộng hay không, bạn có thể kích nối tắt ðýờng tín hiệu 14 và 15 (chập rồi nhả liền) hay chắc ãn nhất là cắm ðầu nối nguồn vào Mainboard rồi kích nối tắt 2 chấu của Jumper PowerSw trên mainboard (khi thử chỉ cần có bộ nguồn và mainboard ATX là ðủ, không cần thêm gì nữa). CÈm nang m¸y tÝnh - 50 – St by hoangly85 CÇn biÕt vÒ CPU 1- CPU 486 CPU 486 cã rÊt nhiÒu hä nh­: 486SX, DX, DX2, DX4, SLX...do nhiÒu h·ng s¶n xuÊt nh­: Intel, AMD, Cirux...Trong mçi hä l¹i cã nhiÒu tÇn sè ho¹t ®éng kh¸c nhau nh­: 25, 33, 40, 50, 66, 80, 100MHz...vµ ch¹y ®iÖn thÕ kh¸c nhau nh­: 5v, 3v, 3.5v...(chÝnh v× lý do nÇy mµ mainboard cã rÊt nhiÒu Jumper). Chóng t«i kh«ng ®i s©u vµo chi tiÕt kü thuËt mµ chØ xin gi¶i thÝch ng¾n, gän nh­ sau: - 486SX kh«ng cã bé ®ång xö lý to¸n häc nh­ c¸c hä 486 kh¸c. - 486SL lµ lo¹i ®­îc thiÕt kÕ dïng cho m¸y x¸ch tay, nã cã thªm bé qu¶n lý ®Ó tiÕt kiÖm nguån ®iÖn khi m¸y kh«ng ho¹t ®éng (nh­ng hiÖn nay nã còng ®­îc dïng cho m¸y ®Ó bµn). - 486SX, 486DX cã tèc ®é ho¹t ®éng néi bé b»ng tèc ®é mainboard. - 486DX2 cã tèc ®é néi bé gÊp ®«i tèc ®é mainboard (riªng DX2 80MHz cña AMD cã thªm lo¹i dïng ®iÖn thÕ 3v). - 486DX4 cã tèc ®é néi bé gÊp t­ tèc ®é mainboard (hä nÇy cã 2 lo¹i ®iÖn thÕ 5v vµ 3v ®­îc ghi rá trªn CPU). Chó ý: Lo¹i CPU ch¹y ®iÖn thÕ 3v ®Çu tiªn ®­îc chÕ t¹o dïng cho m¸y Laptop ®Ó ®ë nãng vµ Ýt hao pin. Nh­ng sau nÇy còng ®­îc dïng lu«n cho m¸y Desktop, do ®ã khi sö dông lo¹i CPU nÇy mµ Set Jumper lén ®iÖn thÕ 5v rÊt nguy hiÓm cho CPU v× t¨ng nhiÖt. Trªn c¸c Mainboard 486, b¹n cã thÓ chän tÇn sè mainboard vµ tû lÖ x sao cho ®óng víi tèc ®é CPU, kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i lµ x2 hay x3 hay x4 theo tªn gäi. ThÝ dô: 486 DX4-100MHz cã thÓ Set lµ 50x2 hay 33x3 hay 24x4. Trong hä 486, nhanh nhÊt lµ CPU do AMD s¶n xuÊt, c¸c h¶ng kh¸c kh«ng cã t­¬ng ®­¬ng. §ã lµ lo¹i AMD486-120Mhz vµ AMD486-133Mhz. Gi¶i thÝch: Tèc ®é Mainboard (System Clock): Tøc lµ tèc ®é xung nhÞp lµm viÖc cña mainboard, tÝnh b»ng Mhz vµ ®­îc duy tr× do mét bé dao ®éng th¹ch anh g¾n trªn mainboard. X¸c lËp b»ng jumper. Tèc ®é CPU: Tøc lµ tèc ®é xung nhÞp lµm viÖc cña CPU, tÝnh b»ng Mhz. X¸c lËp b»ng jumper. T¹i sao cã DX, DX2, DX4: Mainboard th­êng chØ cho phÐp ch¹y víi tèc ®é tèi ®a lµ 60 Mhz, khi tèc ®é cao h¬n sÏ ph¸t sinh nhiÓu m¹nh lµm rèi lo¹n ho¹t ®éng cña hÖ thèng, nhiÓu nÇy chñ yÕu do kû thuËt vµ vËt liÖu chÕ t¹o mainboard trong th­¬ng m¹i nªn khã kh¾c phôc (nÕu cè t¨ng th× gi¸ thµnh l¹i qu¸ cao). V× vËy chóng ta chØ thÊy cã DX 50Mhz lµ hÕt, ®Ó t¨ng tèc ®é cho m¸y tÝnh, ng­êi ta chØ cßn c¸ch lµ t¨ng tèc ®é néi bé cña CPU v× CPU kh«ng gÆp vÊn ®Ò nhiÓu nh­ mainboard. V× vËy míi cã DX2 vµ ®Õn DX2 80Mhz lµ hÕt, tiÕp ®ã ®Õn DX4 vµ theo tÝnh to¸n th× ®Õn DX4 160Mhz lµ hÕt. 2- CPU 586 T­¬ng tù 486, CPU 586 còng cã rÊt nhiÒu lo¹i vµ do nhiÒu h¶ng s¶n xuÊt . ThÊp nhÊt lµ 586-75MHz vµ cao nhÊt hiÖn nay lµ 586-233MHz. Cã tÇn sè ho¹t ®éng CÈm nang m¸y tÝnh - 51 – St by hoangly85 gÊp nhiÒu lÈn tÇn sè ho¹t ®éng cña Mainboard vµ tû lÖ nh©n tuú theo tÇn sè cña Mainboard nªn kh«ng cÇn ph©n biÖt theo tªn gäi. Th«ng dông nhÊt lµ Pentium cña h¶ng Intel. Chó ý: * CPU cña Intel ho¹t ®éng ë tÇn sè ®óng víi tªn gäi. ThÝ dô Pentium 166 ch¹y ë 166MHz. * CPU cña c¸c h¶ng kh¸c cã thÓ ho¹t ®éng ë tÇn sè thÊp h¬n tªn gäi. ThÝ dô AMD K-133MHz ch¹y ë 100MHz. V× tªn gäi chØ ph¶n ¸nh so s¸nh víi CPU cña Intel chí kh«ng chØ tÇn sè ho¹t ®éng ®×ch thùc. * TÊt c¶ c¸c ch­¬ng tr×nh hiÖn nay ®Òu viÕt cho CPU cña Intel. TÊt c¶ c¸c CPU cña h¶ng kh¸c b¾t buéc ph¶i t­¬ng thÝch víi CPU Intel th× míi cã ch­¬ng tr×nh ®Ó ho¹t ®éng. Tuy nhiªn do hä kh«ng thÓ lµm gièng CPU Intel 100% nªn khi sö dông CPU cña c¸c h¶ng kh¸c cÇn coi chõng vÊn ®Ò t­¬ng thÝch phÇn mÒm. VÊn ®Ò t­¬ng thÝch víi Mainboard còng xÈy ra t­¬ng tù nh­ vËy. 3- CPU 686 Th«ng dông nhÊt lµ Pentium Pro cña Intel. §Æc biÖt trong CPU nÇy cã chøa lu«n Cache Level 2 (Cache n»m trªn Mainboard) nªn tèc ®é rÊt nhanh. Do gÝa cao nªn CPU nÇy chñ yÕu dµnh cho m¸y Server. 4- CPU 586