Các yếu tố tác động đến quản lí phát triển năng lực Sư phạm cho giáo viên ở các trường trung cấp trong bối cảnh hiện nay - Nguyễn Hồng Hải

VJE Tạp chí Giáo dục, Số 447 (Kì 1 - 2/2019), tr 10-14 10 CÁC YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN QUẢN LÍ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC SƯ PHẠM CHO GIÁO VIÊN Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG CẤP TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY Nguyễn Hồng Hải - Trường Trung cấp Bách Nghệ Ngày nhận bài: 06/12/2018; ngày sửa chữa: 16/12/2018; ngày duyệt đăng: 20/12/2018. Abstract: Developing pedagogical competency and managing the development of pedagogical competency for teachers are urgent issues and a top concern of educational institutions in general and of professional intermediate schools in particular. In order to overcome difficulties and obstacles and take advantage of opportunities, promoting advantages. In this article, we study the factors that influence management of pedagogical competency development for teachers at professional intermediate schools in order to comprehensively develop teachers, meeting the requirements of the basic and comprehensive renovation of education, serving the country's development in the context of international integration and cooperation today. Keywords: Development of pedagogical competency, management of pedagogical competency development, professional intermediate school. 1. Mở đầu Với vai trò quan trọng của giáo dục đối với sự phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội, Nghị quyết Đại hội lần thứ XII của Đảng đã xác định “Phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lí, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục và đào tạo. Thực hiện chuẩn hóa đội ngũ nhà giáo theo từng cấp học và trình độ đào tạo” [1] là nhiệm vụ tất yếu trong bối cảnh hội nhập quốc tế như hiện nay. Do đó, phát triển năng lực sư phạm (NLSP) và quản lí phát triển NLSP của giáo viên đang là vấn đề cấp thiết và là mối quan tâm hàng đầu của các cơ sở giáo dục nghề nhằm phát triển toàn diện phẩm chất, nhân cách, năng lực chuyên môn cho giáo viên, đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện GD-ĐT, phục vụ cho sự nghiệp CNH, HĐH đất nước và hội nhập, hợp tác quốc tế. 2. Nội dung nghiên cứu 2.1. Năng lực và năng lực sư phạm Theo cách hiểu chung nhất, năng lực là khả năng thực hiện các hoạt động dựa trên sự huy động tổng hợp kiến thức, kĩ năng, các giá trị bản thân để giải quyết vấn đề hiệu quả hay có cách hành xử phù hợp trong hoàn cảnh thực tế. Năng lực được đánh giá thông qua kết quả hoạt động. Nghiên cứu về NLSP, chúng tôi quan niệm: NLSP của giáo viên là tổng hợp những yếu tố như kiến thức và tầm hiểu biết, kĩ năng sư phạm, phẩm chất nhà giáo có mối quan hệ hữu cơ, đan xen tác động lẫn nhau hợp thành một hệ thống hoàn chỉnh trên nền tảng trình độ tri thức tổng thể, giúp cho giáo viên thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ dạy học, giáo dục học sinh. Trong đó, kiến thức và tầm hiểu biết của giáo viên bao gồm các kiến thức: lí luận, chuyên ngành, khoa học giáo dục, nền văn hóa nhân loại...; kĩ năng sư phạm bao gồm các nhóm kĩ năng như: kĩ năng dạy học, kĩ năng xã hội và kĩ năng nghiên cứu khoa học; các phẩm chất của giáo viên như: đạo đức nhà giáo, lòng yêu nghề, ý chí quyết tâm... NLSP của giáo viên phải được thể hiện thông qua hoạt động giảng dạy, chỉ đạo, định hướng người học lĩnh hội tri thức, kĩ năng, hình thành thái độ cũng như các giá trị đúng đắn về nghề nghiệp. Sự trưởng thành của người học ở một phương diện nhất định cho biết trình độ NLSP của giáo viên. Một giáo viên có tài, có tâm, có đức nhưng không có NLSP để truyền tải đi những kiến thức của mình thì hiệu quả của giáo dục giảm đi rất nhiều. Cho nên NLSP là điều kiện tất yếu giáo viên phải có để đạt được mục tiêu giảng dạy. NLSP được biểu hiện cụ thể qua các yếu tố sau: 1) Có tư duy sư phạm phát triển cao, say mê sáng tạo trong nghề nghiệp; 2) Có trình độ tri thức toàn diện, có khả năng biên soạn tài liệu giảng dạy cho phù hợp với đối tượng học; 3) Có trình độ tri thức nghiệp vụ và hệ thống giá trị nghề nghiệp sư phạm; 4) Thành thạo kĩ xảo, kĩ năng dạy học; 5) Có khả năng nghiên cứu khoa học và khả năng ngôn ngữ phát triển cao [2], [3]. 2.2. Phát triển năng lực sư phạm cho giáo viên ở các trường trung cấp Các trường trung cấp (TTC) là trường dạy nghề trực thuộc Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, có nhiệm vụ đào tạo đội ngũ người lao động có tay nghề, có chuyên VJE Tạp chí Giáo dục, Số 447 (Kì 1 - 2/2019), tr 10-14 11 môn kĩ thuật đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp phát triển CNH, HĐH đất nước. Giáo viên ở các TTC là những người trực tiếp làm nhiệm vụ dạy học, giáo dục theo mục tiêu, yêu cầu GD-ĐT của nhà trường, có đủ tiêu chuẩn về trình độ học vấn, chỉ huy và chuyên môn, nghiệp vụ theo quy định của Luật Giáo dục [4] và Luật Giáo dục nghề nghiệp [5]. Chức năng, nhiệm vụ của giáo viên ở TTC là trang bị các kiến thức chuyên ngành cho học sinh, các thao tác thực hành nâng cao trình độ tay nghề, kết hợp giảng dạy lí thuyết và thực hành, hướng dẫn cho học sinh thực tập trên các phương tiện hiện có của nhà trường, qua đó hình thành kĩ xảo, kĩ năng cho người học. Ngoài ra, giáo viên còn phải thực hiện chức năng giáo dục nhằm hình thành các phẩm chất nhân cách cho học sinh; phát triển tư duy sáng tạo linh hoạt cho học sinh cũng như khả năng thích nghi với những điều kiện và tình huống khác nhau của hoạt động thực tiễn trong cuộc sống lao động... NLSP của giáo viên ở các TTC là tổng hợp những yếu tố như kiến thức và tầm hiểu biết, kĩ năng sư phạm, phẩm chất nhà giáo của giáo viên, phù hợp với những yêu cầu của hoạt động sư phạm ở TTC, nhằm đảm bảo cho hoạt động sư phạm nhanh chóng thành thạo và đạt hiệu quả cao, đáp ứng nhiệm vụ giáo dục đào tạo của TTC. Khái niệm phát triển NLSP được gắn với đối tượng cụ thể là giáo viên ở các TTC. Vì thế, trên cơ sở quan niệm của triết học về phát triển; phối hợp lí luận về NLSP của giáo viên TTC, tác giả quan niệm: Phát triển NLSP cho giáo viên các TTC là quá trình tác động thường xuyên, liên tục của chủ thể đào tạo, bồi dưỡng tới giáo viên, tạo cơ hội để giáo viên tham gia vào các quá trình dạy học, giáo dục, học tập trong và ngoài nhà trường để cập nhật, bổ sung tri thức, kĩ xảo, kĩ năng, phương pháp tư duy sư phạm, hệ giá trị và nâng cao phẩm chất nghề nghiệp cho đội ngũ giáo viên. Chủ thể phát triển NLSP cho giáo viên bao gồm các lực lượng sư phạm trong nhà trường, trong đó đội ngũ cán bộ quản lí giáo dục (QLGD) giữ vai trò chủ đạo, sự nỗ lực tự bồi dưỡng của giáo viên đóng vai trò trực tiếp quyết định trong sự phát triển NLSP của mình. Như vậy, phát triển NLSP cho giáo viên ở các TTC là một quá trình tác động của các chủ thể bồi dưỡng (nhà QLGD, cán bộ khoa, những giáo viên có kinh nghiệm) và quá trình tự bồi dưỡng của mỗi giáo viên trong nhà trường. Thực chất là quá trình bổ túc tri thức, kĩ năng để nâng cao trình độ trong hoạt động giảng dạy của giáo viên. Thông qua quá trình phát triển NLSP, giáo viên có cơ hội củng cố, mở mang, nâng cao phẩm chất, năng lực, hệ thống tri thức, kĩ năng, kĩ xảo dạy học. Trong quá trình phát triển NLSP cho giáo viên, vai trò của đối tượng phát triển về NLSP là yếu tố quyết định đến chất lượng, hiệu quả của quá trình nói trên thông qua con đường tự bồi dưỡng nhằm phát huy nội lực của mình. Qua chức năng nhiệm vụ của giáo viên ở các TTC cho thấy, NLSP là yếu tố quyết định hiệu quả học tập, rèn luyện của học sinh; là yếu tố quan trọng giúp nhà trường đạt được các mục tiêu giáo dục. Chính vì vậy, cần phải phát triển NLSP của giáo viên ngày càng tốt hơn. Để phát triển năng NLSP, giáo viên cần thực hiện những nội dung sau: - Phát triển năng lực dạy học. Năng lực dạy học của giáo viên được biểu hiện cụ thể qua 4 năng lực thành phần, đó là năng lực thiết kế dạy học; năng lực tiến hành dạy học, năng lực kiểm tra, đánh giá và năng lực quản lí dạy học. - Phát triển năng lực giáo dục. Năng lực giáo dục của giáo viên bao gồm: năng lực xây dựng dự án phát triển nhân cách học sinh; năng lực giao tiếp sư phạm; năng lực cảm hóa học sinh; năng lực đối xử khéo léo sư phạm. 2.3. Quản lí phát triển năng lực sư phạm cho giáo viên ở các trường trung cấp Trong phạm vi nghiên cứu, chúng tôi quan niệm: Quản lí là quá trình tác động của chủ thể quản lí thông qua hoạt động (chức năng) kế hoạch hóa, tổ chức, chỉ đạo (lãnh đạo) và kiểm tra đến đối tượng quản lí nhằm đạt được mục tiêu quản lí đặt ra. Quản lí phát triển NLSP cho giáo viên ở các TTC là tổng thể những tác động có tổ chức, có kế hoạch của chủ thể quản lí đến quá trình phát triển NLSP để hoạt động đào tạo, bồi dưỡng NLSP cho giáo viên được tiến hành chặt chẽ, có chất lượng, hiệu quả cao, qua đó góp phần củng cố, phát triển nâng cao trình độ chuyên môn, tư duy lí luận và hoàn thiện NLSP của giáo viên ở các TTC trong bối cảnh đổi mới GD-ĐT. Chủ thể quản lí là những tổ chức, lực lượng, cá nhân lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức, điều hành, kiểm tra việc thực hiện hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm và việc thực hiện nhiệm vụ bồi dưỡng của các chủ thể phát triển NLSP cho giáo viên. Các chủ thể tiến hành quản lí trên những nội dung sau: 2.3.1. Xây dựng kế hoạch phát triển năng lực sư phạm cho giáo viên ở các trường trung cấp Đây là một nội dung cơ bản của nhà quản lí. Nó đảm bảo cho tiến trình quản lí được thực hiện một cách khoa học, logic, hệ thống và phù hợp với đòi hỏi của giáo viên ở các TTC hiện nay. Đồng thời, giúp cho quá trình phát triển NLSP của giáo viên ở các TTC đạt được hiệu quả tối ưu. VJE Tạp chí Giáo dục, Số 447 (Kì 1 - 2/2019), tr 10-14 12 Quá trình xây dựng kế hoạch cần có sự tính toán, nghiên cứu dựa trên những cơ sở, điều kiện thực tế của từng TTC, đội ngũ giáo viên hiện có, xu hướng phát triển trong tương lai, cũng như căn cứ vào đường lối, chủ trương phát triển GD-ĐT của Đảng và Nhà nước. Hơn thế, cần có sự khảo sát, nắm bắt nhu cầu được bồi dưỡng nâng cao trình độ của các giáo viên. 2.3.2. Quản lí mục tiêu, nội dung phát triển năng lực sư phạm cho giáo viên các trường trung cấp Quản lí mục tiêu là xác định hướng đi của quá trình phát triển NLSP cho giáo viên, không để nó đi chệch hướng mục tiêu đã xây dựng, phải kịp thời điều chỉnh khi cần thiết. Đồng thời, nhà quản lí phải thấy rõ mối quan hệ biện chứng giữa mục tiêu phát triển NLSP với các thành tố còn lại của quá trình đào tạo, bồi dưỡng giáo viên, để bảo đảm cho hoạt động giảng dạy của giáo viên bám sát với nội dung, chương trình phát triển NLSP. Quản lí nội dung là cụ thể hóa phát triển NLSP của giáo viên, được thể hiện ở tiêu chí: năng lực dạy học và năng lực giáo dục. Quản lí nội dung phải quán triệt mục đích cụ thể của các tiêu chí về NLSP của giáo viên ở TTC trên cơ sở nắm chắc nguyên tắc về chuẩn NLSP theo quy định. 2.3.3. Chỉ đạo các phương thức phát triển năng lực sư phạm cho giáo viên các trường trung cấp Phương thức phát triển NLSP cho giáo viên các TTC là cách thức mà các chủ thể quản lí và đối tượng quản lí sử dụng để tổ chức thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển NLSP đã được xác định. Các phương thức phát triển năng lực bao gồm: 1) Quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng giáo viên theo hướng phát triển NLSP của mỗi giáo viên; 2) Đào tạo, bồi dưỡng cho giáo viên theo hướng phát triển NLSP của cá nhân; 3) Bổ nhiệm, luân chuyển, sàng lọc giáo viên. Đây không chỉ là công việc thường xuyên mà còn là định hướng thúc đẩy việc phát triển đội ngũ giáo viên của nhà trường. Tổ chức hiệu quả công tác này sẽ nâng cao hiệu quả quản lí, đồng thời nâng cao NLSP của giáo viên ở các trường trung cấp hiện nay. 2.3.4. Quản lí hoạt động tự phát triển năng lực sư phạm của giáo viên các trường trung cấp Yêu cầu đổi mới, nâng cao chất lượng GD-ĐT ở các TTC cần tạo ra cơ hội để giáo viên tích cực tự học, tự bồi dưỡng. Vai trò chủ thể của mỗi giáo viên trong việc tự phát triển NLSP có ý nghĩa đặc biệt quan trọng nhằm huy động sức mạnh nội lực của từng cá nhân. Đây là một hoạt động mang dấu ấn riêng biệt của mỗi giáo viên, việc tự tổ chức quá trình tự hoàn thiện là yếu tố quyết định đến kết quả phát triển NLSP của giáo viên. Cán bộ quản lí cần đưa ra những chỉ đạo, thực hiện tổ chức, khuyến khích, kiểm tra hoạt động tự nghiên cứu để hiệu quả hoàn thiện chuẩn chuyên môn nghiệp vụ của giáo viên ở các TTC là cao nhất. 2.3.5. Quản lí môi trường và điều kiện phát triển năng lực sư phạm cho giáo viên các trường trung cấp Môi trường sư phạm trong nhà trường là tập hợp các yếu tố về vật chất và tâm lí, xã hội có tác động trực tiếp và gián tiếp đến hiệu quả và chất lượng quản lí, ảnh hưởng đến quá trình quản lí dạy và học. Quản lí môi trường giáo dục và điều kiện phát triển NLSP của giáo viên cần xây dựng và sử dụng môi trường như một công cụ, một phương tiện để tác động đến sự phát triển, hoàn thiện những tố chất cá nhân của giáo viên. 2.3.6. Giám sát, kiểm tra kết quả phát triển năng lực sư phạm của giáo viên ở các trường trung cấp Giám sát, kiểm tra kết quả phát triển NLSP cho giáo viên ở các TTC là nội dung cốt lõi. Hoạt động này cần coi trọng chất lượng đầu ra, kết quả phát triển phải hướng đến chuẩn hoá chất lượng giáo viên trung cấp được quy định tại Thông tư số 08/2017/TT-BLĐTBXH [6]. 2.4. Các yếu tố tác động đến quản lí phát triển năng lực sư phạm cho giáo viên ở các trường trung cấp trong bối cảnh hiện nay Trong bối cảnh hiện nay, bối cảnh của hội nhập quốc tế và Cách mạng công nghiệp 4.0, bối cảnh nước ta đang trong giai đoạn đẩy mạnh quá trình CNH, HĐH, Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về “Đổi mới căn bản, toàn diện GD-ĐT, đáp ứng yêu cầu CNH, HĐH trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế” [7] đã xác định phát triển GD-ĐT là quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và toàn dân; đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho phát triển, được ưu tiên đi trước trong các chương trình, kế hoạch phát triển KT-XH. Quan điểm chỉ đạo là đổi mới giáo dục phải căn bản và toàn diện; chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học; học đi đôi với hành, lí luận gắn với thực tiễn, giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục gia đình và giáo dục xã hội; chuyển phát triển GD-ĐT từ chủ yếu theo số lượng sang chú trọng chất lượng và hiệu quả, đồng thời đáp ứng yêu cầu về số lượng; chuẩn hóa và hiện đại hóa GD-ĐT; chủ động phát huy mặt tích cực, hạn chế mặt tiêu cực của cơ chế thị trường, bảo đảm định hướng xã hội chủ nghĩa; chủ động và tích cực hội nhập quốc tế. Mục tiêu của đổi mới giáo dục là tạo chuyển biến căn bản, mạnh mẽ về chất lượng, hiệu quả GD-ĐT; đáp ứng VJE Tạp chí Giáo dục, Số 447 (Kì 1 - 2/2019), tr 10-14 13 ngày càng tốt hơn công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và nhu cầu học tập của nhân dân. Giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của cá nhân; yêu gia đình, yêu Tổ quốc, yêu đồng bào; sống tốt và làm việc hiệu quả. Phấn đấu đến năm 2030, nền giáo dục Việt Nam đạt trình độ tiên tiến trong khu vực. Để đạt được các mục tiêu nêu trên đòi hỏi phải thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, trong đó phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ QLGD được xem là giải pháp then chốt. Giáo dục được tiếp tục đổi mới mạnh mẽ và đồng bộ, đào tạo theo hướng coi trọng phát triển phẩm chất, năng lực của người học và đổi mới căn bản hình thức và phương pháp thi, kiểm tra và đánh giá kết quả, bảo đảm trung thực, khách quan. Đối với giáo dục nghề nghiệp, tập trung đào tạo nhân lực có kiến thức, kĩ năng và trách nhiệm nghề nghiệp. Hình thành hệ thống giáo dục nghề nghiệp với nhiều phương thức và trình độ đào tạo kĩ năng theo hướng ứng dụng, thực hành, bảo đảm đáp ứng nhu cầu nhân lực kĩ thuật công nghệ của thị trường lao động trong nước và quốc tế. Góp phần thực hiện mục tiêu của ngành giáo dục, đội ngũ giáo viên TTC có trách nhiệm nâng cao phẩm chất nhân cách, đạo đức nghề nghiệp, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và NLSP. Để hạn chế, khắc phục tối đa những cản trở khó khăn, đồng thời tận dụng được cơ hội, phát huy được những lợi thế nhằm phát triển giáo dục, tác giả nghiên cứu các yếu tố tác động đến quản lí phát triển NLSP cho giáo viên ở các TTC như sau: 2.4.1. Chủ trương đổi mới giáo dục, đào tạo của Đảng, Nhà nước Chủ trương đổi mới GD-ĐT đã được nêu rõ trong Nghị quyết số 29-NQ/TW về “Đổi mới căn bản, toàn diện GD-ĐT, đáp ứng yêu cầu CNH, HĐH trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế” [8] là quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và toàn dân; đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho phát triển, được ưu tiên đi trước trong các chương trình, kế hoạch phát triển KT-XH. Chủ trương của Đảng và Nhà nước ta có tác động mạnh mẽ tới ngành giáo dục. Nhận thức về vai trò quyết định của giáo viên, các cơ quan quản lí giáo dục, hệ thống nhà trường và giáo viên cùng bắt tay thực hiện việc nâng cao NLSP cho giáo viên nhằm phát triển kiến thức, kĩ năng, thái độ, phẩm chất nhân cách, đạo đức nghề nghiệp của giáo viên. Chủ trương của Đảng, Nhà nước đòi hỏi giáo viên phải thay đổi tâm lí ngại đổi mới, bắt buộc phải học tập nâng cao kiến thức, phải áp dụng phương pháp dạy học hiện đại cho bắt kịp với yêu cầu mới. Khi toàn hệ thống giáo dục vào cuộc thì nhận thức của giáo viên được nâng cao, NLSP của giáo viên được tăng cường. Khi thực hiện đổi mới giáo dục, các chính sách cần đáp ứng được các yêu cầu về tiền lương, phụ cấp và các chế độ ưu đãi khác để tạo động lực làm việc cho giáo viên, khuyến khích giáo viên tự học, tự nghiên cứu để phát triển NLSP; sửa đổi phương thức tuyển dụng giáo viên để đảm bảo đội ngũ giáo viên có chất lượng cao... 2.4.2. Bối cảnh mới của hội nhập quốc tế Trước yêu cầu của CNH, HĐH đất nước và hội nhập quốc tế, dưới tác động của Cách mạng công nghiệp 4.0, hệ thống các cơ sở giáo dục nghề nghiệp buộc phải thay đổi để theo kịp với yêu cầu mới. Một trong những thay đổi cốt yếu là nâng cao NLSP của đội ngũ giáo viên, bởi chất lượng nguồn nhân lực cần phải được nâng cao để đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động trong nước và quốc tế. Bối cảnh mới và cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 sẽ làm thay đổi sâu sắc môi trường giáo dục, tâm thế người học, vai trò người dạy và phương pháp dạy học... Người học không còn bị giới hạn trong phạm vi nhà trường mà sự học diễn ra mọi lúc mọi nơi, các hình thức học online, học trực tuyến, tự học trở nên phổ biến. Vì thế, đội ngũ giáo viên cần phải được bồi dưỡng, nâng cao NLSP bằng những biện pháp như tập huấn sử dụng công nghệ phục vụ dạy học, ứng dụng các hình thức tiên tiến, mô hình trực tuyến vào công tác bồi dưỡng giảng viên, đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học, bồi dưỡng theo hướng nghiên cứu và nâng cao trình độ ngoại ngữ... 2.4.3. Nhu cầu tự hoàn thiện của đội ngũ giáo viên Tự hoàn thiện mình là một yếu tố tác động quyết định trong phát triển NLSP của giáo viên. Đây là chìa khóa nâng cao giá trị của giáo viên và chất lượng GD-ĐT. Việc tự học, đọc tài liệu, học hỏi kinh nghiệm, phương pháp của đồng nghiệp để bổ sung kiến thức cho mình là tất yếu đối với giáo viên. Khi giáo viên có sự say mê, hứng thú với nghiên cứu khoa học, nghiền ngẫm tri thức... thì sẽ hoàn thành tốt vai trò của mình, NLSP của giáo viên đó cũng ngày càng tăng lên. Ngược lại, nếu giáo viên tự hài lòng với khả năng kiến thức, kinh nghiệm chuyên môn của mình nên lơi lỏng và bỏ ngỏ việc tự học, tự hoàn thiện bản thân, thì NLSP của họ cũng ngày càng lạc hậu và không áp dụng được trong tình hình mới. Nhu cầu tự hoàn thiện mình sẽ giúp giáo viên không những không bị tụt hậu mà còn phát triển đáp ứng được những yêu cầu đổi mới. Giáo viên phải coi tự hoàn thiện mình là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục và tất yếu phải thực hiện. Họ cũng cần hiểu rằng, với những tri thức khoa học và phương pháp sư phạm được đào tạo trên ghế nhà trường thì không thể thỏa mãn và đáp ứng tốt yêu cầu đổi VJE Tạp chí Giáo dục, Số 447 (Kì 1 - 2/2019), tr 10-14 14 mới thường xuyên trong giáo dục. Hơn thế, những yêu cầu của xã hội đặt ra cho GD-ĐT ngày càng lớn thì giáo viên không thể chỉ đào tạo một lần là đáp ứng được mà phải thường xuyên nâng cao, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ. Kiến thức tích lũy từng trong quá trình dạy học sẽ ngày càng nâng cao năng lực nói chung và NLSP nói riêng. 2.4.4. Đội ngũ cán bộ quản lí giáo dục ở các trường trung cấp Đội ngũ cán bộ QLGD, Ban Giám hiệu nhà trường có ảnh hưởng trực tiếp đến phát triển NLSP cho giáo viên theo Chuẩn nghề nghiệp đã quy định. Đội ngũ cán bộ QLGD chi phối tới tất cả các giai đoạn phát triển NLSP cho giáo viên, như: phân công bố trí đúng người đúng việc; khuyến khích, tạo động lực hoàn thiện bản thân cho giáo viên; lập kế hoạch phát triển NLSP, phân công lực lượng tham gia hoạt động phát triển NLSP cho giáo viên; chỉ đạo thực hiện và kiểm tra hoạt động phát triển NLSP cho giáo viên; giải quyết kịp thời những khó khăn giáo viên gặp phải trong quá trình làm việc... Đội ngũ cán bộ QLGD có chuyên môn, kĩ năng tốt thì sẽ tạo được điều kiện, môi trường phát triển cho giáo viên, giúp NLSP của giáo viên được nâng cao, từ đó họ cống hiến cho sự nghiệp giáo dục và phát triển đất nước. 2.4.5. Môi trường làm việc tại các trường trung cấp Môi trường sư phạm là tổng hoà những giá trị, những thói quen ứng xử, hoạt động theo đúng pháp luật, truyền thống đạo đức của dân tộc được diễn ra trong tập thể các trường học. Môi trường sư phạm có tác động rất lớn đến việc quản lí phát triển NLSP cho giáo viên, tác động đến tình cảm, lí trí và hành vi của các thành viên trong nhà trường. Bầu không khí làm việc trong nhà trường tốt sẽ gắn kết các thành viên, thúc đẩy mọi hoạt động trong nhà trường và hoàn thiện NLSP cho giáo viên. Nếu nhà trường không phát động được phong trào tự bồi dưỡng, phát triển NLSP của mỗi giáo viên thì ảnh hưởng tiêu cực đến việc quản lí phát triển NLSP cho giáo viên. Vì vậy, muốn phát triển NLSP cho giáo viên đòi hỏi môi trường sư phạm tại nhà trường lành mạnh và ngày càng hoàn thiện. 3. Kết luận Quản lí phát triển NLSP cho giáo viên ở các TTC trong bối cảnh hiện nay là nhiệm vụ hàng đầu của ngành Giáo dục. Thực hiện quản lí tốt là điều kiện quyết định chất lượng giáo dục, nhằm cung cấp cho đất nước nguồn lao động có kiến thức chuyên môn, có kĩ năng nghề nghiệp, có đạo đức... như vậy mới có thể đẩy nhanh quá trình CNH, HĐH phát triển đất nước. Quá trình quản lí phát triển NLSP cho giáo viên ở các TTC sử dụng nhiều mô hình và phương pháp. Vì thế, phân tích làm rõ nội dung của quản lí phát triển NLSP, xác định những yếu tố tác động đến quản lí phát triển NLSP cho giáo viên ở các TTC là cơ sở quan trọng để xây dựng những giải pháp nâng cao chất lượng quản lí nhằm phát huy được những thuận lợi, đồng thời giảm thiểu những khó khăn trong quá trình phát triển NLSP cho giáo viên, từ đó nâng cao chất lượng đào tạo nghề nói riêng và chất lượng ngành giáo dục nói chung, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ giáo dục trong thời kì mới. Tài liệu tham khảo [1] Đảng Cộng sản Việt Nam (2016). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII. Văn phòng Trung ương Đảng. [2] Nguyễn Thị Hải (2004). Về việc bồi dưỡng năng lực sư phạm cho giáo viên trung học chuyên nghiệp. Tạp chí Giáo dục, số 81, tr 12-14. [3] Phạm Hồng Quang (2009). Giải pháp đào tạo giáo viên theo định hướng năng lực. Tạp chí Giáo dục, số 216, tr 25-27. [4] Quốc hội (2013). Luật Giáo dục (sửa đổi và bổ sung năm 2009). NXB Lao động. [5] Quốc hội (2014). Luật Giáo dục nghề nghiệp. NXB Lao động. [6] Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (2017). Thông tư số 8/2017/TT-BLĐTB&XH ngày 10/03/2017 Quy định chuẩn về chuyên môn, nghiệp vụ của nhà giáo giáo dục nghề nghiệp. [7] Đảng Cộng sản Việt Nam (2011). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI. NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật. [8] Ban Chấp hành Trung ương (2013). Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. [9] Trần Khánh Đức (2014). Giáo dục và phát triển nguồn nhân lực trong thế kỉ XXI. NXB Giáo dục Việt Nam. [10] Phạm Hồng Quang (2013). Nghiên cứu môi trường giáo dục và động lực giảng dạy của giảng viên. Đề tài khoa học cấp Nhà nước (do quỹ NAFOSTED tài trợ), Thái Nguyên. [11] Raya Roysigh (1994). Nền giáo dục cho thế kỉ XXI, Những triển vọng của châu Á - Thái Bình Dương. NXB Hà Nội.