Các giải pháp nâng cao năng Suất

chöông 5 Caùc giaûi phaùp naâng cao naêng Suaát Qua phaân tích döõ lieäu trong chöông 4, chuùng ta ñaõ nhaän ra ñöôïc caùc yeáu toá chính, phuï vaø moái lieân heä giöõa caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán naêng suaát. Vaán ñeà ñaët ra cho caùc nhaø quaûn lyù laø laøm caùch naøo ñeå taêng naêng suaát vaø caùc giaûi phaùp naøo neân aùp duïng trong giai ñoaïn hieän nay. Chöông 5 seõ trình baøy 3 noäi dung chính: 1) Giôùi thieäu caùc giaûi phaùp taêng naêng suaát hieän nay ñang ñöôïc caùc nöôùc aùp duïng. 2) Ñeà nghò 5 giaûi phaùp veà quaûn lyù vaø noäi dung chi tieát cuûa töøng giaûi phaùp naøy. 3) Ñaùnh giaù caùc giaûi phaùp theo chuyeân gia. 5.1. Giôùi thieäu caùc giaûi phaùp naâng cao naêng suaát. Trong thöïc haønh naâng cao naêng suaát vaø chaát löôïng, caùc nöôùc ñaõ aùp duïng nhieàu kyõ thuaät vaø coâng cuï. Moät soá trong ñoù khaù quen thuoäc vôùi chuùng ta nhö: ISO 9000, ISO 14000, Quaûn lyù Chaát löôïng toaøn dieän (TQM), baûy coâng cuï quaûn lyù chaát löôïng truyeàn thoáng, baûy coâng cuï quaûn lyù chaát löôïng môùi, kieåm soaùt chaát löôïng baèng thoáng keâ (SQC), nhoùm chaát löôïng, 5S, Kaizen, hôïp lyù hoaù thao taùc... Coøn moät soá khaùc thì ít ñöôïc chuùng ta bieát ñeán vaø aùp duïng nhö: Lean Production, trieån khai chöùc naêng chaát löôïng (QFD), taùi laäp quaù trình kinh doanh (Business Process Re- Engineering - BPR), saûn xuaát ñuùng luùc (JIT), Benchmarking, hoaïch ñònh nguoàn löïc DN (Enterprise Resource Planning - ERP), phaân tích vaø ño löôøng naêng suaát, baûo trì naêng suaát toaøn dieän (Total Productive Maintenance - TPM), quaûn lyù chuyeàn cung öùng (Supply Chain Management - SCM), saùu Sigma... 5.2. ñeà nghò Caùc giaûi phaùp veà quaûn lyù ñeå naâng cao naêng suaát trong caùc DN may. Trong phaïm vi nghieân cöùu cuûa ñeà taøi, caùc giaûi phaùp veà ñoåi môùi kyõ thuaät, coâng ngheä, trang bò maùy moùc, thieát bò khoâng ñöôïc ñeà caäp ñeán, thöïc teá phöông thöùc naøy cuõng mang laïi nhieàu lôïi ích cho DN nhöng ñoøi hoûi moät löôïng voán ñaàu tö khaù lôùn, chæ aùp duïng ôû moät vaøi DN, khoâng phuø hôïp vôùi khaû naêng cuûa ña soá DN vöøa & nhoû trong ngaønh hieän nay. Ñeà taøi chæ ñöa ra nhöõng giaûi phaùp veà quaûn lyù, ñieàu haønh saûn xuaát trong DN. Nhöõng giaûi phaùp naøy ñöôïc aùp duïng chung cho taát caû caùc DN vöøa & nhoû trong ngaønh may vôùi moät chi phí khoâng lôùn laém nhöng coù theå mang laïi hieäu quaû cao. Caùc DN tuøy theo tình hình thöïc teá löïa choïn giaûi phaùp phuø hôïp vôùi ñieàu kieän cuûa mình. Caùc giaûi phaùp naøy coù theå ñöôïc löïa choïn vaø aùp duïng ñoàng thôøi ñeå naâng cao hieäu quaû hôn nöõa. Thoâng qua caùc keát quaû ñöôïc tìm thaáy trong nghieân cöùu naøy keát hôïp vôùi ñieàu kieän thöïc teá taïi caùc DN, phaàn sau ñaây trình baøy caùc giaûi phaùp ñeà nghò thöïc hieän ñeå taêng naêng suaát cho caùc DN trong ngaønh may. Keát quaû phaân tích döõ lieäu ôû chöông 4 (baûng 4.5) cho thaáy, coù 7 yeáu toá chính & 5 yeáu toá phuï aûnh höôûng ñeán naêng suaát. Sau khi ñaõ phaân tích caùc yeáu toá, caùc giaûi phaùp ñeà nghò nhaèm taùc ñoäng vaø laøm thay ñoåi caùc yeáu toá naøy ñeå naâng cao naêng suaát trong DN. Ba yeáu toá chính: 2, 3 & 7 aûnh höôûng ñeán naêng suaát lieân quan ñeán nguoàn nhaân löïc ñoù laø: trình ñoä vaø khaû naêng chuyeân moân cuûa caùc chuyeàn tröôûng; trình ñoä vaø khaû naêng quaûn lyù cuûa caùc giaùm ñoác; tay ngheà vaø kyõ naêng cuûa coâng nhaân may. Do ñoù, ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc phaûi laø vieäc laøm ñaàu tieân nhaèm cung caáp kieán thöùc laøm cô sôû cho vieäc thöïc hieän caùc giaûi phaùp taêng naêng suaát. Thoâng qua moái lieân heä ñöôïc tìm thaáy trong nghieân cöùu naøy (baûng 4.10), khi taùc ñoäng vaøo yeáu toá chính thöù 2 & 7 seõ daãn ñeán söï thay ñoåi cuûa yeáu toá phuï thöù nhaát: söï phoái hôïp vaø lieân keát giöõa caùc coâng ñoaïn trong saûn xuaát (taùc ñoäng vaøo nhaân toá 4: quaûn lyù saûn xuaát). Khi taùc ñoäng vaøo yeáu toá chính thöù 3 seõ daãn ñeán söï thay ñoåi cuûa yeáu toá phuï thöù tö: chính saùch khuyeán khích, khen thöôûng &ø yeáu toá phuï thöù 5: ñieàu kieän vaø moâi tröôøng laøm vieäc cuûa coâng nhaân (taùc ñoäng vaøo nhaân toá 5: quaûn lyù caáp trung). Yeáu toá chính thöù 5 laø keá hoaïch saûn xuaát. Vieäc laäp keá hoaïch khoâng toát coù theå phaùt sinh nhieàu chi phí khoâng ñaùng coù, nhaát laø chi phí lao ñoäng. Lean Production nhaèm giaûm caùc loaïi laõng phí trong saûn xuaát. Khi taùc ñoäng vaøo yeáu toá naøy seõ daãn ñeán söï thay ñoåi cuûa yeáu toá: söï phoái hôïp giöõa caùc phoøng ban chöùc naêng trong DN (taùc ñoäng vaøo nhaân toá 7: khaû naêng cuûa quaûn lyù caáp cao). Chöông trình quaûn lyù theo 5S nhaèm taùc ñoäng vaøo hai yeáu toá chính 1 & 4: thu nhaäp cuûa coâng nhaân; söï quan taâm hoã trôï vaø quyeát taâm cuûa quaûn lyù caáp cao (taùc ñoäng vaøo nhaân toá 2: söï quan taâm cuûa quaûn lyù caáp cao). Thöïc hieän toát 5S laøm neàn taûng tieáp caän vôùi Kaizen. Kaizen taùc ñoäng vaøo yeáu toá chính thöù 6: caûi tieán lieân tuïc quy trình saûn xuaát, khi taùc ñoäng vaøo yeáu toá naøy seõ daãn ñeán söï thay ñoåi cuûa yeáu toá phuï thöù 2: caûi tieán lieân tuïc saûn phaåm (taùc ñoäng vaøo nhaân toá 6: caûi tieán lieân tuïc). TQM ñeà nghò laø giaûi phaùp thöïc hieän sau cuøng, noù ñoøi hoûi moät söï noã löïc lieân tuïc, laâu daøi vaø khoâng coù ñieåm döøng. TQM taùc ñoäng tröïc tieáp vaøo yeáu toá phuï thöù 3: thoûa maõn khaùch haøng (taùc ñoäng vaøo nhaân toá 3: quaûn lyù chaát löôïng toaøn dieän). TQM ñöôïc xem nhö moät chieán löôïc trôï giuùp DN naâng cao naêng löïc caïnh tranh thoâng qua caûi tieán taát caû caùc khía caïnh hoaït ñoäng saûn xuaát. Toång Cty deät may Hoäi deät may Caùc doanh nghieäp Caùc doanh nghieäp Caùc doanh nghieäp Caùc doanh nghieäp Caùc doanh nghieäp Ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc Ñaøo taïo giaùm ñoác Ñaøo taïo chuyeàn tröôûng Ñaøo taïo coâng nhaân Quaûn lyù theo 5S Kaizen Quaûn lyù Chaát löôïng toaøn dieän (TQM) Lean Production Yeáu toá chính thöù 3 Nhaân toá 5 Yeáu toá chính thöù 2 Nhaân toá 4 Yeáu toá chính thöù 7 Nhaân toá 4 Caùc yeáu toá chính, phuï Nhaân toá 1, 3 Yeáu toá chính thöù 6 Nhaân toá 6 Yeáu toá chính thöù 5 Nhaân toá 7 Yeáu toá chính thöù 1, 4 Nhaân toá 2 Giaûi phaùp 1 Caáp thöïc hieän Taùc ñoäng 2 3 4 5 Hình 5.1: Sô ñoà caùc giaûi phaùp Hình 5.1 trình baøy thöù töï, caáp thöïc hieän vaø taùc ñoäng cuûa töøng giaûi phaùp. Phaàn sau ñaây seõ trình baøy chi tieát veà: tính caàn thieát; noäi dung; caùc böôùc thöïc hieän; thôøi gian, chi phí cuûa töøng giaûi phaùp treân. 5.2.1. Ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc cho ngaønh may. 5.2.1.1. Tính caàn thieát cuûa vieäc ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc. Ñoäi nguõ nhaân löïc vaø coâng taùc ñaøo taïo nhaân löïc trong ngaønh may hieän nay coøn baát caäp quaù lôùn so vôùi nhu caàu phaùt trieån cuûa ngaønh. Ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc caàn ñöôïc coi laø vaán ñeà vöøa cô baûn, vöøa caáp thieát nhaèm phaùt trieån ngaønh may vôùi toác ñoä nhanh. Trong giai ñoaïn hieän nay, vieäc thieát laäp quan heä lieân keát giöõa caùc DN vôùi caùc cô sôû ñaøo taïo caàn ñöôïc coi laø nhöõng giaûi phaùp troïng taâm. 5.2.1.2. Noäi dung ñaøo taïo. Ñaøo taïo, boài döôõng giaùm ñoác. Muïc ñích: Cung caáp caùc kieán thöùc veà quaûn lyù ñieàu haønh saûn xuaát, caùc kyõ thuaät, giaûi phaùp naâng cao naêng suaát vaø chaát löôïng trong DN may. Chöông trình ñaøo taïo, boài döôõng giaùm ñoác (phuï luïc C1- phaàn phuï luïc). Ñaøo taïo, boài döôõng chuyeàn tröôûng. Muïc ñích: Cung caáp cho caùc chuyeàn tröôûng nhöõng kieán thöùc cô baûn trong vieäc ñieàu haønh chuyeàn vaø phöông thöùc hoaøn thieän saûn xuaát nhaèm naâng cao naêng suaát vaø chaát löôïng trong chuyeàn may. Ñeå coù ñöôïc moät chöông trình ñaøo taïo, boài döôõng chuyeàn tröôûng may thích hôïp khoâng theå chæ duøng nhöõng cuoán saùch giaùo khoa cuûa caùc tröôøng, maø coøn phaûi keát hôïp nghieân cöùu thöïc teá toå chöùc saûn xuaát cuûa ngaønh may, vai troø nhieäm vuï cuûa ngöôøi chuyeàn tröôûng. Moät khi ñaõ xaùc ñònh ñöôïc nhöõng kieán thöùc vaø kyõ naêng caàn coù cuûa moät chuyeàn tröôûng ta môùi coù theå laäp ra moät chöông trình ñaøo taïo, boài döôõng thích hôïp vôùi hoï, tuøy theo quyõ thôøi gian cho pheùp. Vôùi vai troø vaø traùch nhieäm cuûa chuyeàn tröôûng nhö ñaõ phaân tích ôû phaàn 4.3, thì ngöôøi chuyeàn tröôûng tröôùc heát phaûi laø moät thôï gioûi, nhöng khoâng chæ gioûi veà thao taùc may, maø coøn caàn bieát veà thieát keá saûn phaåm vaø quy trình coâng ngheä saûn xuaát. Chuyeàn tröôûng laø ngöôøi toå chöùc daây chuyeàn saûn xuaát, ñaây laø chöùc naêng, laø coâng vieäc chính cuûa hoï. Vì vaäy, töø ngöôøi thôï may gioûi ñeå trôû thaønh chuyeàn tröôûng phaûi ñaøo taïo, cung caáp cho hoï kieán thöùc veà daây chuyeàn saûn xuaát vaø quaù trình ñieàu haønh moät daây chuyeàn saûn xuaát may. Hoï caàn bieát theá naøo laø daây chuyeàn haøng doïc, daây chuyeàn haøng ngang, daây chuyeàn hoãn hôïp, caùc giaûi phaùp thaùo gôõ aùch taéc trong chuyeàn. Hoï caàn ñöôïc hoïc veà quaûn lyù, hoïc veà caùch phaân tích naêng löïc saûn xuaát cuûa toå, caùch tìm vaán ñeà caàn giaûi quyeát, caùch löïa choïn phöông aùn ñieàu haønh, caùch thöùc ra leänh... Ngoaøi ra, chuyeàn tröôûng coøn caàn phaûi kieåm soaùt saûn xuaát cuûa coâng nhaân, kòp thôøi ñoäng vieân, hoã trôï vaø höôùng daãn cho hoï khi caàn. Chöông trình ñaøo taïo, boài döôõng chuyeàn tröôûng may (phuï luïc C2 - phaàn phuï luïc). Ñaøo taïo coâng nhaân may. Muïc ñích: naâng cao tay ngheà vaø caùc kyõ naêng thöïc haønh cho coâng nhaân. Chöông trình ñaøo taïo coâng nhaân may (phuï luïc C3 - phaàn phuï luïc) 5.2.1.3. Thôøi gian, chi phí ñaøo taïo. Ñaøo taïo, boài döôõng giaùm ñoác. Toång Coâng ty deät may phoái hôïp vôùi caùc cô sôû ñaøo taïo toå chöùc caùc khoùa ñaøo taïo veà caùc kyõ thuaät & giaûi phaùp naâng cao naêng suaát. Thôøi gian: 56 tieát (14 buoåi). Hoïc phí: 1.500.000ñ/ngöôøi (Tröôøng Ñaøo taïo Nghieäp vuï vaø Kyõ thuaät MTC) Ñaøo taïo chuyeàn tröôûng. Chöông trình do caùc DN hôïp ñoàng vôùi caùc toå chöùc ñaøo taïo, coù theå ñaøo taïo ôû tröôøng lôùp, cuõng coù theå taïi xöôûng nôi laøm vieäc, saûn xuaát. Hieäp hoäi deät may phoái hôïp vôùi caùc cô sôû ñaøo taïo toå chöùc caùc khoaù ñaøo taïo thöôøng xuyeân. Thôøi gian: 32 tieát (8 buoåi), hoïc phí: 900.000ñ/ngöôøi. Ñaøo taïo coâng nhaân may. Moãi coâng nhaân caàn phaûi ñaûm baûo tay ngheà cuõng nhö kyõ naêng thöïc haønh, ñieàu naøy voán raát khoù tìm ñoái vôùi caùc ñôn vò daïy ngheà hieän nay. Vì theá, caùc DN caàn coù boä phaän ñaøo taïo rieâng cuûa mình, coù caùc höôùng daãn vieân ñöôïc ñaøo taïo ñeå daïy veà tay ngheà cuõng nhö kyõ naêng may cho nhöõng coâng nhaân môùi. Do söï thay ñoåi maãu maõ vaø caùc yeâu caàu veà chaát löôïng trong caùc saûn phaåm may raát lôùn, neân caùc khoaù ñaøo taïo thöïc haønh taïi DN phaûi taäp trung vaøo caùc yeâu caàu cuï theå cuûa caùc khaùch haøng cuûa DN. Trong thôøi gian hoïc ngheà töø 1 ñeán 3 thaùng, moãi coâng nhaân môùi seõ ñöôïc DN hoã trôï tieàn aên 5.000 ñoàng/ ngaøy vaø phuï caáp 150.000 ñoàng / thaùng. Hieän nay, hình thöùc thaønh laäp trung taâm ñaøo taïo taïi DN ñaõ ñöôïc nhieàu coâng ty aùp duïng nhö coâng ty deät may Thaønh Coâng, coâng ty may Vieät Tieán, coâng ty may Ñoàng tieán... 5.2.2. Lean Production. 5.2.2.1. Söï caàn thieát cuûa vieäc aùp duïng Lean Production trong ngaønh may. Trong ngaønh may coøn toàn taïi nhieàu loaïi laõng phí trong saûn xuaát nhöng chöa ñöôïc nhaän ra vaø coù caùc bieän phaùp khaéc phuïc. Chi phí saûn xuaát cao do phaûi chòu nhieàu laõng phí: laõng phí do ñang söû duïng naêng löôïng khoâng hôïp lyù; laõng phí do söû duïng thôøi gian khoâng hieäu quaû, do thao taùc khoâng hôïp lyù; laõng phí nguyeân phuï lieäu vaø thôøi gian do phaûi taùi cheá... Vieäc laäp keá hoaïch khoâng ñuùng coù theå phaùt sinh nhieàu chi phí, nhaát laø chi phí lao ñoäng. Theo ñònh nghóa veà naêng suaát trong chöông 2, coù moät moái lieân heä giöõa chi phí vaø naêng suaát. Muoán taêng naêng suaát chuùng ta phaûi giaûm laõng phí trong quaù trình saûn xuaát töùc laø giaûm chi phí phaûi boû ra nhöng vaãn ñaït ñöôïc toång giaù trò thu vaøo. Theo nghieân cöùu cuûa nhieàu coâng ty öùng duïng Lean Production thì chæ soá naêng suaát toaøn boä coù theå taêng ñeán 25% moãi naêm. Ñaây laø moät giaù trò lôùn ñoái vôùi caùc DN may trong thò tröôøng caïnh tranh cao nhö hieän nay. 5.2.2.2. Giôùi thieäu chung veà Lean Production. Theo khaùi nieäm nguyeân thuûy xuaát phaùt töø Coâng ty Toyota thì Lean Production nhaèm giaûm taát caû nhöõng laõng phí sinh ra trong quaù trình saûn xuaát, kinh doanh. Ñoù laø nhöõng loaïi laõng phí: Do saûn xuaát thöøa (Overproduction): saûn xuaát nhieàu hôn so vôùi nhu caàu thöïc teá, laøm cho löôïng toàn kho taêng; laõng phí voán, maët baèng; saûn phaåm loãi thôøi; nguyeân lieäu, saûn phaåm xuoáng caáp; phaùt sinh coâng vieäc giaáy tôø... Do thôøi gian chôø ñôïi (Waiting): chaäm treã so vôùi keá hoaïch, toå chöùc keùm, thieáu kieåm tra... do cheá ñoä baûo trì maùy moùc, thieát bò khoâng hôïp lyù... Do vaän chuyeån (Transportation): do khoaûng caùch giöõa caùc traïm laøm vieäc, phoøng ban chöa hôïp lyù; ñöôøng ñi cuûa nguyeân vaät lieäu khoâng phuø hôïp trong quaù trình hoaït ñoäng. Do quy trình xöû lyù saûn xuaát (Processing): do phöông phaùp gia coâng chöa hôïp lyù; laõng phí nguyeân vaät lieäu; thieát keá saûn phaåm, coâng vieäc, boá trí maùy moùc thieát bò chöa phuø hôïp; hoaëc quy trình quaù phöùc taïp... Do toàn kho (Inventory): nguyeân vaät lieäu chôø tröôùc gia coâng, boá trí saép xeáp chöa hôïp lyù kho baõi, baûo quaûn khoâng ñuùng, khoâng an toaøn, toán maët baèng... Do thao taùc (Motion): thao taùc khoâng hôïp lyù, huaán luyeän chöa toát, yù thöùc kyõ luaät, thay ñoåi saûn phaåm, thay ñoåi coâng vieäc... Do saûn xuaát keùm chaát löôïng (Rework): söûa chöõa saûn phaåm gaây laõng phí thôøi gian, nhaân coâng, nguyeân vaät lieäu, naêng löôïng, giao haøng chaäm treã. Do söû duïng nhaân coâng (People Utilization): söû duïng khoâng hieäu quaû thôøi gian cho coâng vieäc, khoâng phaùt huy ñöôïc yù töôûng saùng taïo cuûa moïi ngöôøi. Trong ngaønh may, do phaûi söû duïng moät löôïng lôùn naêng löôïng ñieän vaø caùc thieát bò loø hôi duøng cho vieäc hoaøn taát saûn phaåm, xaêng daàu ñeå vaän haønh caùc thieát bò khaùc... Neân coù theå keå theâm moät loaïi laõng phí nöõa ñoù laø: Do naêng löôïng (Power Utilization): söû duïng khoâng hôïp lyù naêng löôïng cung caáp, ñeøn, ñoäng cô, heä thoáng uûi... Muïc ñích cuûa Lean Production laø tìm caùch giaûm caùc loaïi laõng phí treân, xaây döïng heä thoáng saûn xuaát hoaøn chænh ñeå naâng cao naêng suaát vaø chaát löôïng saûn phaåm. Trong ngaønh may, coù theå thöïc hieän vieäc caét giaûm caùc loaïi laõng phí treân nhö sau: Saûn xuaát dö thöøa: taêng cöôøng kieåm soaùt keá hoaïch saûn xuaát, taêng ñoä tin caäy cuûa thoâng tin döï baùo, phoái hôïp chaët cheõ giöõa caùc coâng ñoaïn trong saûn xuaát vaø caùc phoøng ban chöùc naêng trong DN, kieåm tra leänh saûn xuaát, môû roäng moái quan heä vôùi nhieàu ñoái taùc. Thôøi gian chôø ñôïi: ghi nhaän vaø ñaùnh giaù taát caû caùc loaïi chaäm treã xaûy ra trong quaù trình saûn xuaát, taùi laäp quy trình thöïc hieän caùc ñôn haøng, phoái hôïp giöõa caùc cuïm saûn xuaát. Ñoái vôùi chuyeàn may, xem xeùt caân ñoái chuyeàn; boá trí, luaân chuyeån coâng nhaân hôïp lyù; giaûi quyeát caùc ñieåm öù ñoïng treân chuyeàn... Vaän chuyeån: xem xeùt vieäc vaän chuyeån caùc boù haøng trong quaù trình saûn xuaát giöõa caùc cuïm vaø giöõa caùc coâng nhaân trong chuyeàn, veõ laïi vaø ñaùnh giaù ñöôøng ñi baùn thaønh phaåm trong quaù trình saûn xuaát. Quy trình saûn xuaát: ñaùnh giaù laïi quy trình saûn xuaát, xem xeùt laïi caùc saûn phaåm khoâng ñaït yeâu caàu, ñaøo taïo, cô khí hoùa, töï ñoäng hoùa thieát bò... Toàn kho: kieåm tra söï phoái hôïp giöõa caùc boä phaän, kieåm tra soá löôïng trong quaù trình saûn xuaát giöõa caùc cuïm vaø giöõa caùc coâng nhaân trong chuyeàn, toång saûn phaåm toàn kho, laõi suaát ngaân haøng (neáu coù)... Do thao taùc: caûi tieán caùch boá trí nôi laøm vieäc, duøng ñoà gaù hoã trôï, giaûm thôøi gian di chuyeån cuûa coâng nhaân, hôïp lyù hoaù thao taùc, duøng coâng nhaân phuï hoã trôï. Saûn xuaát saûn phaåm keùm chaát löôïng: xaùc ñònh nguyeân nhaân vaø höôùng khaéc phuïc, caûi tieán quy trình giaùm saùt vaø kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm, thöïc hieän kieåm soaùt chaát löôïng quaù trình. Söû duïng coâng nhaân: ñaùnh giaù hieäu quaû coâng vieäc cuûa töøng coâng nhaân vaø treân toaøn chuyeàn, xaùc ñònh giaù trò gia taêng trung bình cuûa töøng coâng nhaân, haïn cheá noùi chuyeän khoâng caàn thieát khi laøm vieäc. Naêng löôïng: xem xeùt ñaùnh giaù toaøn boä heä thoáng cung caáp naêng löôïng, vaø tính phuø hôïp cuûa ñoäng cô söû duïng. Theo doõi tình hình tieâu thuï naêng löôïng cuûa caùc thieát bò, ñònh möùc tieâu hao naêng löôïng cuûa töøng loaïi saûn phaåm, neáu coù vaán ñeà baát oån phaûi baùo ngay cho boä phaän kyõ thuaät söûa chöõa kòp thôøi. Ngöôøi vaän haønh maùy caàn tuaân thuû caùc nguyeân taéc vaän haønh, traùnh thôøi gian maùy chaïy khoâng taûi, döøng maùy khoâng coù lyù do, giaûm thieåu löôïng pheá phaåm taïo ra trong quaù trình saûn xuaát. Keát hôïp ñieàu ñoä saûn xuaát ñeå naâng cao naêng suaát thieát bò, taêng cöôøng coâng taùc baûo döôõng caùc ñoäng cô, caùc thieát bò ño löôøng... Naâng cao yù thöùc cuûa moïi ngöôøi trong coâng ty khi söû duïng naêng löôïng. 5.2.2.3. Quy trình thöïc hieän Lean Production. Theo Crabill John (2000) [3], quy trình thöïc hieän Lean Production trong DN goàm 8 böôùc, sô ñoà thöïc hieän ñöôïc trình baøy trong hình 5.2 . Noäi dung chi tieát töøng böôùc ñöôïc trình baøy ôû phuï luïc C4 - phaàn phuï luïc. Pha 0 Taøi chính - Thoâng tin. Thích nghi moâ hình Lean Thöïc hieän heä thoáng keùo Thöïc hieän doøng saûn xuaát Chuaån bò Noã löïc hoaøn thieän Xaùc ñònh muïc tieâu Xaùc ñònh chuoãi giaù trò Thieát keá heä thoáng chuoãi giaù trò Pha 1 Boá trí - Saép xeáp. Pha 2 Chaát löôïng - An toaøn. Pha 3 Pha 4 Huaán luyeän vaø quaûn lyù nguoàn nhaân löïc. Pha 5 Quaûn lyù nhoùm lao ñoäng. Pha 6 Caûi thieän vò theá caïnh tranh. Pha 7 hình 5.2: Sô ñoà thöïc hieän Lean Production. 5.2.2.4. Thôøi gian, chi phí thöïc hieän. Lean Production laø 1 giaûi phaùp coøn töông ñoái môùi ñoái vôùi caùc DN Vieät Nam, thôøi gian vaø chi phí thöïc hieän chöa xaùc ñònh ñöôïc. Nhöng theo nghieân cöùu cuûa nhieàu coâng ty öùng duïng Lean naêng suaát coù theå taêng ñeán 25%/ naêm. 5.2.2.5. Kinh nghieäm aùp duïng Lean Production taïi Coâng ty coå phaàn may WEC Saøi Goøn (xem phuï luïc C5 - phaàn phuï luïc). 5.2.3. Chöông trình quaûn lyù theo 5S. 5.2.3.1. Söï caàn thieát cuûa vieäc thöïc hieän 5S trong ngaønh may. Trong ngaønh may, nguyeân vaät lieäu, baùn thaønh phaåm cuõng nhö thaønh phaåm coù raát nhieàu loaïi, nhieàu kích côû, maøu saéc khaùc nhau. Maët khaùc, trong xöôûng may bao giôø cuõng taäp trung moät löôïng lôùn coâng nhaân vaø thieát bò, taïo ra moät löôïng nhieät vaø khí cacbonic lôùn trong khoâng khí. Moâi tröôøng laøm vieäc coù nhieàu buïi vaûi. Do ñoù, vieäc saép xeáp ngaên naép, goïn gaøng nguyeân vaät lieäu, baùn thaønh phaåm, thaønh phaåm, caùc vaät duïng vaø duïng cuï, veä sinh buïi baëm nhaèm taïo khoâng khí thoaùng ñaõng vaø saïch seõ taïi nôi laøm vieäc laø moät giaûi phaùp naâng cao naêng suaát hieäu quaû. Coù moät moái quan heä maät thieát giöõa chaát löôïng saûn phaåm vaø söï saïch seõ ôû nôi saûn xuaát ra saûn phaåm. Vì theá, ñieàu ñaàu tieân caàn thieát cho moät xöôûng may hoaït ñoäng toát laø noù phaûi saïch seõ. Dô baån seõ laøm cho moïi hoaït ñoäng trôû neân khoù khaên hôn vaø laøm giaûm chaát löôïng saûn phaåm. Muoán coâng nhaân laøm vieäc toát, xöôûng hoaït ñoäng toát thì moïi thöù phaûi goïn gaøng, ngaên naép vaø ñöôïc ñaët ñuùng choå. Nguyeân lyù cuûa 5S deã hieåu, deã thöïc hieän ñoái vôùi moïi ngöôøi vaø khoâng ñoøi hoûi phaûi hieåu bieát caùc thuaät ngöõ khoù. Coù theå aùp duïng 5S ñoái vôùi moïi quy moâ DN nhoû, vöøa vaø lôùn maø khoâng caàn nhöõng khoaûn ñaàu tö lôùn. 5S phuø hôïp vôùi taát caû moïi ngöôøi vì baûn chaát moïi ngöôøi ñeàu thích thoaûi maùi, saïch seõ vaø ngaên naép taïi nôi laøm vieäc. Moät DN khi thöïc hieän thaønh coâng 5S seõ coù naêng suaát cao hôn; chaát löôïng saûn phaåm oån ñònh; chi phí hôïp lyù; giao haøng ñuùng haïn; thu nhaäp cao hôn; caûi thieän an toaøn, naâng cao möùc soáng cho ngöôøi lao ñoäng, naâng cao tinh thaàn laøm vieäc cuûa nhaân vieân. 5.2.3.2. Giôùi thieäu chung veà 5S. Chöông trình quaûn lyù theo 5S laø chöông trình quaûn lyù DN do ngöôøi Nhaät khôûi xöôùng vaø döïa treân 5 tieâu chí ñöôïc goùi goïn trong 5 töø tieáng Nhaät vaø ñeàu coù chöõ caùi ñaàu laø S, ñoù laø: Seiri (Saøng loïc), Seiton (Saép xeáp), Seiso (Saïch seõ), Seiketsu (Saên soùc), Shitsuke (Saún saøng). 5S ñöôïc aùp duïng phoå bieán ôû Nhaät, sau ñoù ñöôïc aùp duïng taïi nhieàu nöôùc khaùc. Thöïc tieãn cho thaáy thöïc hieän toát 5S chính laø moät trong nhöõng yeáu toá daãn ñeán thaønh coâng cuûa nhieàu DN. Taïi Vieät Nam moät soá DN ñaõ tieáp caän aùp duïng chöông trình naøy vaø ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng hieäu quaû nhaát ñònh. Muïc tieâu cuûa 5S khoâng chæ ñôn giaûn laø taïo ra moät moâi tröôøng laøm vieäc saïch seõ, goïn gaøng, söû duïng maët baèng, thieát bò moät caùch hôïp lyù... Chöông trình 5S thöïc chaát laø höôùng tôùi naâng cao naêng suaát - chaát löôïng thoâng qua vieäc phaùt huy vai troø cuûa ngöôøi quaûn lyù caáp cao vaø reøn luyeän yù thöùc traùch nhieäm, tinh thaàn caûi tieán coâng vieäc, taùc phong coâng nghieäp ñoái vôùi moïi thaønh vieân trong DN [23]. Phaân tích caùc khaùi nieäm: "Seiri" - Saøng loïc. Loaïi boû nhöõng caùi khoâng caàn thieát taïi nôi laøm vieäc. Nguyeân taéc saøng loïc ñöôïc aùp duïng taïi taát caû caùc khaâu cuûa toaøn boä quy trình saûn xuaát bao goàm caû con ngöôøi cuøng trang thieát bò, vaät duïng vaø caû nhöõng coâng vaên, taøi lieäu cuõ... Taát caû nhöõng caùi cuõ, caùi xaáu, caùi khoâng caàn thieát coù theå aûnh höôûng ñeán hieäu suaát coâng vieäc hoaëc chaát löôïng saûn phaåm ñeàu phaûi loaïi boû. Söï thaûi hoài naøy chính laø quaù trình nhaèm toái öu hoùa hoaït ñoäng saûn xuaát. Vieäc saøng loïc ñoäi nguõ caùc nhaø quaûn lyù, saøng loïc choïn ngöôøi taøi, saøng loïc lao ñoäng ñeå xeáp laïi vò trí cho ñuùng vôùi töøng ngöôøi seõ phaùt huy ñöôïc söùc saùng taïo cuûa moãi ngöôøi, naâng cao naêng löïc cho DN. "Seito"- Saép xeáp. Ñaët moïi thöù ñuùng choã cuûa noù sao cho tieän lôïi khi söû duïng. Ñaây laø tieâu chí ñoøi hoûi ngöôøi laõnh ñaïo - quaûn lyù phaûi phaùt huy khaû naêng toå chöùc saép xeáp cuûa mình ñeå taïo neân moät chænh theå thoáng nhaát, trong ñoù caùc thaønh vieân coù theå boå sung nhau ñeå taïo neân moät hôïp löïc thuùc ñaåy coâng vieäc vaø ñaït ñöôïc söï nhaát trí cao. Trong quaù trình saûn xuaát, ngöôøi quaûn lyù cuõng nhö töøng thaønh vieân phaûi coù phöông aùn toái öu ñeå saép xeáp caùc thöù caàn thieát theo moät traät töï sao cho deã thaáy, deã laáy, deã tìm. Vieäc saép xeáp hôïp lyù seõ coù taùc duïng tieát kieäm thôøi gian, töø ñoù goùp phaàn haï giaù thaønh saûn phaåm, taêng söùc caïnh tranh cuûa DN. Thöïc teá cho thaáy DN naøo toå chöùc saép xeáp nhaø xöôûng khoa hoïc, boá trí caùc maùy moùc thieát bò, coâng ñoaïn saûn xuaát hôïp lyù seõ trôû thaønh nhöõng DN thaønh coâng trong kinh doanh. "Seiso" - Saïch seõ. Veä sinh nôi laøm vieäc, khoâng ñeå buïi baùm treân saøn nhaø, maùy moùc hoaëc thieát bò. Ñaây laø yeâu caàu theå hieän thaùi ñoä ñoái vôùi coâng vieäc cuûa moãi ngöôøi. Söï gaén boù ñoái vôùi DN, yù thöùc traùch nhieäm phaûi ñöôïc theå hieän cuï theå ôû chính nôi laøm vieäc ôû söï ngaên naép, saïch seõ, goïn gaøng. Yeâu caàu veà söï saïch seõ ñoøi hoûi moãi thaønh vieân trong DN phaûi coù söï reøn luyeän thöôøng xuyeân ñeå coù taùc phong coâng nghieäp vaø thoùi quen quan taâm tôùi vieäc giöõ gìn veä sinh moâi tröôøng. Söï saïch seõ, aùnh saùng vöøa ñuû, khoâng gian thoaùng roäng... laø nhöõng yeáu toá goùp phaàn giuùp ngöôøi lao ñoäng giöõ gìn söùc khoeû vaø taêng naêng suaát lao ñoäng. "Seiketsu" - Saên soùc. Giöõ gìn traät töï nôi laøm vieäc ôû möùc ñoä cao baèng caùch thöïc hieän lieân tuïc Saøng loïc - Saép xeáp - Saïch seõ. Ñaây laø tieâu chí ñoøi hoûi moãi thaønh vieân trong DN phaûi coù söï noã löïc cao, hoaøn thaønh toát phaàn vieäc cuûa mình. Ngöôøi laõnh ñaïo gioûi seõ bieát ñoäng vieân, khuyeán khích caùc nhaân vieân cuûa mình phaùt huy theá maïnh, lao ñoäng töï giaùc ñeå phuïc vuï coâng vieäc chung. Hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa moãi DN phuï thuoäc raát nhieàu vaøo söï noã löïc, yù thöùc töï giaùc, tinh thaàn thi ñua, söùc saùng taïo... cuûa moïi thaønh vieân. "Shitsuke" - Saún saøng. Taïo cho moïi ngöôøi thoùi quen laøm vieäc hieäu quaû, kyõ luaät chaët cheõ taïi nôi laøm vieäc. Ñaây laø tieâu chí ñoøi hoûi söï töï giaùc ôû möùc cao trong coâng vieäc, laø tinh thaàn saün saøng nhaän nhieäm vuï vaø hoaøn thaønh nhieäm vuï maø khoâng caàn phaûi eùp buoäc. Ñaây laø ñieàu khoâng deã daøng. Tröôùc heát, quaûn lyù caáp cao phaûi göông maãu ñeå moïi ngöôøi khaâm phuïc vaø noi theo. Cheá ñoä thöôûng, phaït roõ raøng gaén vôùi hieäu quaû vaø chaát löôïng cuûa coâng vieäc cuõng goùp phaàn khuyeán khích ngöôøi lao ñoäng tích cöïc hôn. 5.2.3.3. Thöïc hieän chöông trình 5S. Keá hoaïch thöïc hieän chöông trình 5S - 6 böôùc trình baøy trong baûng 5.1 [24]. Baûng 5.1: tieán trình 5S cho chöông trình thöïc hieän 2 naêm Böôùc Chöông trình 5S Giai ñoaïn Thaùng Chuaån bò Ñi saâu vaø naâng cao Duy trì vaø caûi tieán 1 Chuaån bò 2 Thoâng baùo chính thöùc cuûa laõnh ñaïo 3 Toång veä sinh vôùi söï tham gia cuûa moïi ngöôøi 4 Baét ñaàu Seiri 5 Thöïc hieän Seiri - Seiton - Seiso haøng ngaøy 6 Ñaùnh giaù ñònh kyø 5S Baûng tieán trình 5S ñoái vôùi keá hoaïch thöïc hieän 2 naêm trong baûng 5.1 ôû treân moâ taû caùc chöông trình cô baûn theo caùc böôùc, giai ñoaïn, thaùng vaø ñöôïc thieát keá ñeå theo doõi tieán ñoä haøng thaùng. Caùc coät theo 24 thaùng ñöôïc nhoùm thaønh 3 giai ñoaïn: - Giai ñoaïn ñaàu (3 thaùng): Chuaån bò. Caùc hoaït ñoäng ñöôïc nhaán maïnh vaøo giai ñoaïn ñaàu bao goàm hieåu bieát trieát lyù vaø lôïi ích cuûa 5S, cam keát cuûa laõnh ñaïo ñoái vôùi vieäc thöïc hieän 5S, thaønh laäp ban chæ ñaïo coâng taùc veà 5S, ñaøo taïo caùn boä theo 5S vaø ngöôøi thöøa haønh do caùc chuyeân gia ñaûm nhaän vaø chuaån bò keá hoaïch thöïc hieän 5S. - Giai ñoaïn 2 (9 thaùng): Ñi saâu vaø naâng cao. Caùc hoaït ñoäng chính taäp trung vaøo giai ñoaïn 2 goàm vieäc laõnh ñaïo thoâng baùo chính thöùc vieäc thöïc hieän 5S, hoaït ñoäng quaûng baù 5S, toaøn theå nhaân vieân laøm veä sinh coâng ty, baét ñaàu Seiri, thöïc hieän haøng ngaøy Seiri-Seiton -Seiso, ñaùnh giaù 5S. - Giai ñoaïn 3 (12 thaùng): Duy trì vaø naâng caáp. Caùc hoaït ñoäng nhaán maïnh vaøo giai ñoaïn 3 bao goàm toång veä sinh toaøn coâng ty, thöïc hieän ñònh kyø Seiri, haøng ngaøy Seiri - Seiton - Seiso, thi ñua giöõa caùc phoøng ban, caùc toå veà 5S vaø ñaùnh giaù ñònh kyø 5S. Muïc tieâu trong giai ñoaïn naøy laø hoaøn thieän sieâu Seiri, sieâu Seiton, sieâu Seiso, sieâu Seiketsu vaø sieâu Shitsuke. Caùch thöùc thöïc hieän caùc hoaït ñoäng khaùc nhau taïi moãi böôùc trong keá hoaïch thöïc hieän 2 naêm - 5S - 6 böôùc ñöôïc trình baøy chi tieát ôû phuï luïc C6 - phaàn phuï luïc. Höôùng daãn thöïc haønh 5S ñöôïc trình baøy ôû phuï luïc C7 - phaàn phuï luïc. 5.2.3.4. Thôøi gian, chi phí thöïc hieän 5S. Chi phí ñaøo taïo: Caùc khoùa hoïc do Trung taâm Kyõ thuaät Tieâu chuaån Ño löôøng Chaát löôïng 3 thieát keá rieâng cho töøng ñoái töôïng: Laõnh ñaïo caáp cao; tröôûng boä phaän, caùc ñaùnh giaù vieân; giaùm saùt vieân vaø tröôûng nhoùm. Thôøi gian: 2 ngaøy, hoïc phí: 400.000ñ/ ngöôøi. Chi phí thöïc hieän: mua maùy aûnh, phim, duïng cuï veä sinh ... Chi phí khen thöôûng: thuôûng cho taát caû caùc toå coù ñieåm trung bình ³ 7. Toå tröôûng: 150.000ñ/ quyù. Moãi toå vieân: 100.000ñ/ quyù. 5.2.4. Kaizen. 5.2.4.1. Vì sao caàn aùp duïng Kaizen trong ngaønh may? Ngaønh may söû duïng nhieàu lao ñoäng, vì theá vieäc phaùt huy heát vai troø, naêng löïc cuûa toaøn theå nhaân vieân seõ mang laïi hieäu quaû lôùn vaø Kaizen chính laø coâng cuï ñeå thöïc hieän ñieàu naøy. Kaizen mang laïi nhieàu lôïi ích nhöng khoâng ñoøi hoûi nhöõng khoaûn ñaàu tö lôùn, phuø hôïp vôùi caùc DN vöøa & nhoû. Kaizen giuùp phaùt hieän caùc quaù trình saûn xuaát khoâng hieäu quaû, giaûm laõng phí... Kaizen taäp trung vaøo quaù trình, höôùng ñeán söï phaùt trieån con ngöôøi. Vì theá, Kaizen seõ mang tôùi cho coâng ty moät moâi tröôøng vaên hoùa nhaân vaên hôn, taïo söï ñoaøn keát, thaân thieän giöõa caùc nhaân vieân vaø giöõa nhaân vieân vôùi ngöôøi quaûn lyù thoâng qua caùc hoaït ñoäng nhoùm, ñoùng goùp yù kieán. Ñieàu naøy mang laïi nhieàu lôïi ích cho DN, ñoù laø söï laøm vieäc heát mình, gaén boù vôùi DN, qua ñoù naêng suaát vaø chaát löôïng seõ ñöôïc naâng cao. Maët khaùc, coâng vieäc trong ngaønh may laø coâng vieäc mang tính laëp ñi, laëp laïi caùc chu trình coâng vieäc nhieàu laàn trong moät ca saûn xuaát, neân moät caûi tieán nhoû trong quy trình saûn xuaát cuõng laøm taêng naêng suaát ñaùng keå trong moät ca. 5.2.4.2. Giôùi thieäu chung veà Kaizen. Kaizen laø moät töø tieáng Nhaät coù nghóa laø caûi tieán lieân tuïc. Tuy nhieân khaùi nieäm naøy ñöôïc söû duïng phoå bieán treân toaøn theá giôùi. Kaizen cuõng ñoàng nghóa vôùi söï saùng taïo. Kaizen ñoùng moät vai troø quan troïng trong vieäc naâng cao naêng suaát vaø taêng cöôøng khaû naêng caïnh tranh cuûa DN. Kaizen laø quaù trình tìm kieám khoâng ngöøng ñeå thöïc hieän coâng vieäc toát hôn, caûi tieán quaù trình laøm vieäc vaø naâng cao hieäu quaû. Hai yeáu toá ñaëc tröng cuûa Kaizen laø caûi tieán vaø tính lieân tuïc. Neáu thieáu moät trong hai yeáu toá treân thì khoâng ñöôïc xem laø hoaït ñoäng Kaizen. Kaizen khaùc vôùi ñoåi môùi kyõ thuaät - coâng ngheä vì Kaizen caûi tieán döïa treân cô sôû hieän taïi khoâng ñoøi hoûi caùc khoaûn ñaàu tö lôùn trong khi ñoåi môùi kyõ thuaät - coâng ngheä laø nhöõng caûi tieán lôùn vaø ñi keøm vôùi moät chi phí cao [24]. Moät öu ñieåm cuûa Kaizen laø noù khoâng ñoøi hoûi nhöõng kyõ thuaät, kieán thöùc vaø phaùt minh coâng ngheä. Ñeå aùp duïng Kaizen nhieàu khi chæ caàn coù nhöõng nhaän thöùc cô baûn. Kaizen coù theå laø nhöõng saùng kieán nhoû do coâng nhaân ñöa ta. Do ñoù, khi aùp duïng Kaizen seõ khoâng phaûi toán nhieàu chi phí ñaàu tö nhöng mang laïi nhieàu hieäu quaû ñaùng keå. Vì vaäy, caùc DN neân phaùt ñoäng moät chöông trình ñöa ra caùc yù töôûng vaø öùng duïng roäng raõi caùc saùng kieán khaû thi cuûa coâng nhaân nhaèm khai thaùc tieàm naêng chöa ñöôïc taän duïng heát naøy. Qua ñoù, naêng suaát cuûa DN seõ ñöôïc naâng cao. 5.2.4.3. Phöông phaùp thöïc hieän Kaizen trong DN. Kaizen taäp trung vaøo giôùi quaûn lyù. Truï coät cuûa Kaizen laø höôùng veà quaûn lyù, ôû caáp quaûn lyù caøng cao caøng phaûi chuù troïng ñeán hoaït ñoäng caûi tieán nhieàu hôn. Neáu muoán keát quaû coâng vieäc toát hôn, caùc nhaø quaûn lyù phaûi xem xeùt caûi tieán quaù trình, xaùc ñònh vaø khaéc phuïc caùc loãi xaûy ra ñoái vôùi caùc quaù trình. Vai troø cuûa ngöôøi quaûn lyù ñoái vôùi Kaizen laø thu thaäp thoâng tin vaø xöû lyù, neáu thu thaäp nhöng khoâng xöû lyù chính xaùc thì nguoàn thoâng tin ñoù cuõng trôû neân voâ nghóa, hoaëc khoâng chuyeån giao thoâng tin naém baét ñöôïc cho caùc phoøng ban coù lieân quan, khoâng toå chöùc maïng löôùi xöû lyù thoâng tin thì seõ taïo ra moät söï laõng phí lôùn vaø laøm lôõ cô hoäi phaùt trieån cuûa coâng ty. Ngöôøi quaûn lyù phaûi ñaùnh giaù ñöôïc giaù trò cuûa vieäc thoâng tin chuyeån ñeán ñuùng luùc, beân caïnh ñoù hoï cuõng caàn phaûi taäp trung caûi thieän heä thoáng laøm vieäc trong coâng ty, noù lieân quan ñeán caùc lónh vöïc nhö keá hoaïch vaø kieåm tra, tieán trình ra caùc quyeát ñònh toå chöùc vaø xöû lyù heä thoáng thoâng tin. Söï cam keát cuûa nhöõng ngöôøi quaûn lyù cao nhaát laø ñieàu khoâng theå thieáu cho söï thaønh coâng cuûa hoaït ñoäng Kaizen trong DN. Kaizen höôùng vaøo taäp theå. Coâng vieäc taäp theå cuûa hoaït ñoäng Kaizen thöôøng xuyeân theå hieän qua caùc nhoùm kieåm tra chaát löôïng vaø hoaït ñoäng cuûa caùc nhoùm nhoû ñeå giaûi quyeát caùc vaán ñeà trong phaân xöôûng saûn xuaát. Caùc thaønh vieân trong nhoùm naøy caàn ñöôïc huaán luyeän ñeå bieát caùch söû duïng caùc coâng cuï thoáng keâ vaø phaân tích. Vai troø cuûa ngöôøi quaûn lyù trong hoaït ñoäng Kaizen höôùng vaøo taäp theå laø raát quan troïng, hoï phaûi hieåu ñuùng vai troø cuûa coâng nhaân trong hoaït ñoäng Kaizen, taän duïng moïi cô hoäi ñeå uûng hoä vai troø ñoù. Taïo baàu khoâng khí soâi noåi, moâi tröôøng laøm vieäc thaân thieän vôùi taát caû moïi ngöôøi ñeå caùc thaønh vieân chia seõ vaø hôïp taùc toát hôn trong coâng vieäc. Qua ñoù, moái quan heä giöõa coâng nhaân vôùi nhau vaø giöõa coâng nhaân vôùi ngöôøi quaûn lyù ñöôïc caûi thieän. Söï thaønh coâng cuûa caùc nhoùm nhoû naøy phuï thuoäc vaøo thaùi ñoä uûng hoä, khuyeán khích cuûa caùc nhaø quaûn lyù, hoï coù saün saøng ñoùn nhaän nhöõng yù kieán ñoùng goùp hay khoâng? Kaizen höôùng veà caù nhaân. Cô hoäi caûi tieán höôùng veà caù nhaân döôøng nhö voâ taän, bôûi vì moãi ngöôøi tuøy theo naêng löïc, trình ñoä, söï saùng taïo coù theå ñöa ra caùch giaûi quyeát vaán ñeà khaùc nhau. Kaizen höôùng veà caù nhaân ñöôïc coi nhö moät phöông thöùc höõu hieäu ñeå naâng cao tinh thaàn laøm vieäc cuûa coâng nhaân, khuyeán khích hoï tìm toøi nhöõng phöông phaùp laøm vieäc toát hôn nhaèm naâng cao naêng suaát vaø chaát löôïng. Ñeå thöïc hieän Kaizen höôùng veà caù nhaân, ngöôøi ta söû duïng coâng cuï raát höõu hieäu laø heä thoáng kieán nghò, ñoù laø moät heä thoáng ñoùng goùp yù kieán. Heä thoáng kieán nghò laø moät phaàn khoâng theå taùch rôøi cuûa Kaizen höôùng veà caù nhaân. Ngöôøi quaûn lyù caáp cao caàn thöïc hieän nhöõng keá hoaïch soaïn thaûo toát ñeå ñaûm baûo tính naêng ñoäng cuûa heä thoáng kieán nghò, caùc yù kieán ñoùng goùp caàn phaûi ñöôïc toân troïng vaø khích leä. Heä thoáng kieán nghò neân thöïc hieän theo caùc giai ñoaïn sau: Giai ñoaïn 1: Ngöôøi quaûn lyù giuùp coâng nhaân ñoùng goùp yù kieán ñeå giaûi quyeát coâng vieäc ôû phaân xöôûng, khuyeán khích hoï ñoùng goùp caøng nhieàu yù kieán caøng toát, ñeå coâng nhaân quen daàn vôùi caùch laøm vieäc môùi. Ngöôøi quaûn lyù phaûi bieát laéng nghe cho duø giai ñoaïn naøy caùc yù kieán thöôøng coù chaát löôïng khoâng cao. Giai ñoaïn 2: Nhaán maïnh ñeán trình ñoä cuûa coâng nhaân ñeå coù theå ñöa ra nhöõng yù kieán coù chaát löôïng hôn, ñieàu naøy ñoøi hoûi coâng nhaân phaûi ñöôïc huaán luyeän vaø giaùo duïc. Giai ñoaïn 3: Quan taâm ñeán lôïi ích kinh teá cuûa nhöõng yù kieán ñoùng goùp. 5.2.4.4. Thôøi gian, chi phí thöïc hieän. Chi phí ñaøo taïo: Caùc khoùa hoïc do Trung taâm Kyõ thuaät Tieâu chuaån Ño löôøng Chaát löôïng 3 toå chöùc. Thôøi gian: 2 ngaøy. Hoïc phí: 400.000ñ/ ngöôøi. Chi phí thöïc hieän, chi phí khen thöôûng: tuøy theo ñieàu kieän cuûa töøng DN. 5.2.5. Quaûn lyù chaát löôïng toaøn dieän (tqm). 5.2.5.1. Vì sao caàn aùp duïng TQM trong ngaønh may? Döïa vaøo naêng suaát ngaønh may Vieät Nam hieän nay, ñeå coù theå thay ñoåi vaø mang laïi hieäu quaû cao nhaát thì phaûi tích cöïc caûi tieán vaø naâng cao naêng suaát, chaát löôïng saûn phaåm; taêng theâm maët haøng; taêng naêng suaát lao ñoäng; haï giaù thaønh. TQM laø moät böôùc phaùt trieån roäng hôn cuûa ISO 9000 treân con ñöôøng naâng cao naêng suaát vaø chaát löôïng. 5.2.5.2. Giôùi thieäu chung veà TQM. TQM laø gì? Theo Armand V. Feigenbaun (1991) [16], "TQM laø moät heä thoáng höõu hieäu nhaèm hoäi nhaäp nhöõng noã löïc veà phaùt trieån, duy trì vaø caûi tieán chaát löôïng cuûa nhieàu toå nhoùm trong moät toå chöùc ñeå coù theå tieáp thò, aùp duïng khoa hoïc kyõ thuaät, saûn xuaát vaø cung öùng dòch vuï nhaèm thoûa maõn hoaøn toaøn nhu caàu cuûa khaùch haøng moät caùch kinh teá nhaát". Theo John L. Hradesky (1995) [16], 'TQM laø moät trieát lyù, laø moät heä thoáng coâng cuï, vaø laø moät quaù trình maø saûn phaåm ñaàu ra cuûa noù phaûi thoûa maõn khaùch haøng vaø caûi tieán khoâng ngöøng. Trieát lyù vaø quaù trình naøy khaùc vôùi caùc trieát lyù vaø quaù trình coå ñieån ôû choã laø moãi thaønh vieân trong coâng ty ñeàu coù theå vaø phaûi thöïc hieän noù... TQM laø söï keát hôïp giöõa caùc chieán thuaät laøm thay ñoåi saéc thaùi vaên hoùa cuûa toå chöùc vôùi caùc phöông tieän kyõ thuaät ñöôïc söû duïng nhaèm muïc tieâu laø thoaû maõn caùc yeâu caàu cuûa khaùch haøng noäi boä, vaø cuõng töø ñoù thoûa maõn ñöôïc caùc yeâu caàu cuûa khaùch haøng beân ngoaøi". Theo Histoshi Kume (1996) [16], "TQM laø moät phöông phaùp quaûn lyù ñöa ñeán thaønh coâng taïo thuaän lôïi cho taêng tröôûng beàn vöõng cuûa moät toå chöùc thoâng qua vieäc huy ñoäng heát taâm trí cuûa taát caû moïi thaønh vieân nhaèm taïo ra chaát löôïng moät caùch kinh teá nhaát theo yeâu caàu khaùch haøng". Nhö vaäy, TQM laø caùch tieáp caän vaøo toaøn boä heä thoáng/ quaù trình nhaèm naâng cao chaát löôïng, naêng suaát vaø hieäu quaû cuûa DN. TQM höôùng tôùi vieäc höôùng tôùi vieäc caûi tieán saûn phaåm, tuaân thuû ñuùng quy caùch vaø ñieàu kieän giao haøng ñoàng thôøi taäp trung chuû yeáu vaøo khaùch haøng. Treân thöïc teá, TQM coù theå ñöôïc coi laø moät taàm nhìn chieán löôïc coù tính thoáng nhaát vaø hoäi tuï veà caûi tieán hoaït ñoäng moät caùch lieân tuïc. Vieäc thöïc hieän cam keát lieân tuïc naâng cao hieäu quaû vaø chaát löôïng giuùp DN naâng cao khaû naêng caïnh tranh. Ñoàng thôøi toaøn boä DN seõ phaûi traûi qua coâng vieäc hoïc taäp moät caùch caên baûn. Taát caû nhaân vieân ñeàu coù traùch nhieäm thoûa maõn yeâu caàu cuûa khaùch haøng trong moïi haønh vi hoï thöïc hieän. Ngoaøi ra, söï chuù yù taäp trung vaøo ngaên chaën chöù khoâng phaûi laø kieåm tra vaø doø tìm. Phöông chaâm laø phaûi laøm ñuùng moïi vieäc ngay töø ñaàu, ñieàu naøy seõ giuùp DN gia taêng naêng suaát. Thöïc hieän TQM laø ñeå trôû neân coù tính caïnh tranh. Ñaây laø moät phöông caùch ñaàu tieân ñeå ñaït hieäu quaû kinh teá hoaït ñoäng cao. Xaây döïng thöôùc ño thoâng qua ñaùnh giaù thò tröôøng vaø ñoái thuû caïnh tranh taïo cô sôû cho moät chieán löôïc döïa treân caûi tieán lieân tuïc, thoûa maõn khaùch haøng. DN phaûi xaây döïng caùc muïc tieâu vaø chieán löôïc ñeå tuaân thuû caùc tieâu chuaån treân thò tröôøng. Ñieàu ñoù coù nghóa laø ñaùp öùng ñöôïc caùc yeâu caàu trong lónh vöïc traùch nhieäm xaõ hoäi. Nhaân vieân ñoùng moät vai troø quan troïng trong tö töôûng cuûa TQM. Do ñoù, laøm thoûa maõn nhaân vieân laø moät yeáu toá khoâng theå thieáu trong TQM. AÙp duïng TQM, caùc DN cam keát laøm thoûa maõn nhaân vieân ôû möùc ñoä cao, ñieàu naøy töï noù coù nghóa laø aùp duïng vaø duy trì caùc ñieàu kieän lao ñoäng phuø hôïp. Do vaäy, traùch nhieäm xaõ hoäi, nhö ñaùp öùng caùc tieâu chuaån SA 8000, coù theå thöïc hieän ñöôïc. Ñöôïc chöùng nhaän SA 8000 coù theå laø moät böôùc ñi khoâng theå thieáu ñöôïc ñoái vôùi caùc DN aùp duïng TQM. TQM coøn cung caáp moät moâi tröôøng hoã trôï cho khaû naêng ñaùp öùng tröôùc caùc yeâu caàu ngaøy caøng taêng ñoái vôùi traùch nhieäm xaõ hoäi cuûa DN, ví duï nhö trong quaûn lyù moâi tröôøng. TQM buoäc caùc DN phaûi xaùc ñònh vò trí cuûa mình döïa treân traùch nhieäm vaø muïc tieâu trong xaõ hoäi. Ñöôïc caáp chöùng nhaän ISO 14000 veà quaûn lyù moâi tröôøng laø moät trong nhieàu caùch, ñöôïc quoác teá coâng nhaän ñeå chöùng minh cam keát cuûa DN. Ñoàng thôøi ISO 14000 coøn taïo ra moät khuoân khoå coù tính heä thoáng, bao goàm vieäc ñònh muïc tieâu, thu thaäp thoâng tin coù heä thoáng, laäp hoà sô, kieåm soaùt, ñieàu chænh vaø lieân tuïc caûi tieán ñeå ñaùp öùng caùc nguyeân taéc caên baûn cuûa TQM. 5.2.5.3. Thôøi gian, chi phí ñaøo taïo. Xaây döïng vaø aùp duïng heä thoáng TQM daønh cho caùc nhaø quaûn lyù. Thôøi gian: 56 tieát. Hoïc phí: 1.500.000ñ/ngöôøi (Tröôøng ñaøo taïo Nghieäp vuï vaø Kyõ thuaät - MTC). Baûy coâng cuï kieåm soaùt chaát löôïng saûn phaåm. Thôøi gian: 3 ngaøy. Hoïc phí: 600.000ñ/ngöôøi (Trung taâm Kyõ thuaät Tieâu Chuaån Ño löôøng Chaát löôïng 3). 5.2.5.4. Caùc böôùc thöïc hieän TQM trong DN. Hình 5.3 ôû trang sau trình baøy caùc böôùc thöïc hieän TQM trong DN [16]. Xaây döïng chính saùch chaát löôïng. Laõnh ñaïo caáp cao xaùc laäp baèng vaên baûn vaø coâng boá coâng khai cho moïi thaønh vieân trong DN. Kieåm soaùt chaát löôïng. Thöôùng kyø ñaùnh giaù, phaùt hieän caùc sai soùt, khoâng phuø hôïp ôû töøng boä phaän. Xaây döïng heä thoáng chaát löôïng. Xaùc laäp caùc löu ñoà, thuû tuïc, caùc höôùng daãn töøng yeáu toá cuûa heä thoáng chaát löôïng vaø khích leä moïi ngöôøi cuøng tham gia thöïc hieän. Phaân coâng traùch nhieäm. Xaùc ñònh traùch nhieäm & quyeàn haïn cuûa Ban giaùm ñoác, caùc phoøng ban, ñôn vò saûn xuaát... lieân quan ñeán chaát löôïng. Xaùc ñònh muïc tieâu cuûa TQM. Döïa vaøo chính saùch chaát löôïng hoaïch ñònh chi tieát caùc muïc tieâu cuûa TQM. Ñaùnh giaù hieäu quaû cuûa heä thoáng chaát löôïng. So saùnh keát quaû cuûa heä thoáng vôùi muïc tieâu, chính saùch chaát löôïng. Khen thöôûng, ñaåy maïnh hoaït ñoäng nhoùm. Thöïc hieän chöông trình caûi tieán. Ñaøo taïo, hieåu thaáu ñaùo chöông trình caûi tieán, thöïc hieän, töï ñaùnh giaù vaø ño löôøng keát quaû. Kieåm soaùt chöông trình caûi tieán. Phaùt hieän nhöõng sai soùt, thöû nghieäm laïi caùc löu ñoà, thuû tuïc, phoái hôïp ñoàng boä moïi hoaït ñoäng chaát löôïng. Chöông trình caûi tieán lieân tuïc. Löïa choïn vaán ñeà caûi tieán, hieäu chænh löu ñoà, thuû tuïc... ñaåy maïnh söï tham gia cuûa caùc nhoùm, cuûa moïi ngöôøi. Phaân tích nguyeân nhaân. Söû duïng SPC (Statistical Process Control) tìm nguyeân nhaân gaây sai soùt, ñeà xuaát khaéc phuïc vaø phoøng ngöøa nguyeân nhaân naøo. 1 10 2 9 3 8 4 7 5 6 Hình 5.3: Caùc böôùc thöïc hieän TQM trong doanh nghieäp. 5.2.5.5. Töï ñaùnh giaù laø moät coâng cuï quan troïng ñoái vôùi TQM. Nhöõng DN aùp duïng TQM ñeàu maëc nhieân cam keát töï ñaùnh giaù ñònh kyø. Nhaèm hoã trôï cho caùc DN trong vieäc thöïc hieän töï ñaùnh giaù, toå chöùc Quaûn lyù chaát löôïng Chaâu AÂu (European Foundation for Quality Management - EFQM) ñaõ thieát keá moät moâ hình giuùp cho caùc DN xaùc ñònh quy trình caûi tieán hoaït ñoäng baèng caùch töï ñaùnh giaù ñònh kyø. Taát caû caùc quy trình toå chöùc ñònh tính ñöôïc xaùc ñònh baèng moät heä thoáng söû duïng tyû troïng, xeáp haïng vaø tính ñieåm, ñeå ñöa ra moät soá ñieåm TQM toång hôïp cuoái cuøng coù giaù trò naèm trongkhoaûng 0 ñeán 1000. Moâ hình EFQM coù toång coäng 9 yeáu toá: 5 yeáu toá toå chöùc tröïc tieáp lieân keát vôùi 4 yeáu toá keát quaû. Baûng 5.2: .Sô ñoà ñieåm töï ñaùnh giaù vieäc thöïc hieän TQM Yeáu toá toå chöùc Ñieåm Yeáu toá keát quaû Ñieåm 1. Ban laõnh ñaïo 100 1. Thoûa maõn nhaân vieân 90 2. Quaûn lyù nhaân löïc 90 2. Thoûa maõn khaùch haøng 200 3. Chính saùch & Chieán löôïc 80 3. Taùc ñoäng tôùi xaõ hoäi 60 4. Nguoàn löïc 90 4. Keát quaû kinh doanh 150 5. Caùc quy trình 140 Nguoàn: Trung taâm thoâng tin thöông maïi Chaâu AÂu taïi Vieät Nam (EBIC) Döïa vaøo hoaït ñoäng cuûa DN, DN seõ coù ñieåm trong nhieàu lónh vöïc khaùc nhau. Ví duï, chính saùch cuûa DN coù ñöôïc thöïc hieän khoâng, hay ñang tích cöïc thöïc hieän chính saùch ñoù, hay ñaõ coù moät heä thoáng ñeå theo doõi vaø ñaùnh giaù moïi hoaït ñoäng, hay ñaõ coù moät heä thoáng ñeå thöïc söï ñieàu chænh so vôùi caùc keát quaû ñaùnh giaù... Heä thoáng naøy caøng hoaøn thieän thì cam keát cuûa DN caøng cao trong vieäc thöïc söï caûi tieán hoaït ñoäng vaø ñieåm soá caøng cao. Ví duï, moät coâng ty khoâng coù chính saùch veà quaûn lyù nguoàn nhaân löïc vaø khoâng tính ñöôïc möùc ñoä thoûa maõn nhaân vieân seõ nhaän ñöôïc ñieåm raát thaáp trong lónh vöïc ñoù. Neáu ngöôïc laïi DN coù moät chính saùch roõ raøng veà quaûn lyù nguoàn nhaân löïc, coù moät chöông trình nguoàn nhaân löïc phuø hôïp cho töøng nhaân vieân vaø tính ñöôïc möùc ñoä thoûa maõn nhaân vieân trong töøng khoaûng thôøi gian ñeàu ñaën vaø thöôøng xuyeân caäp nhaät keát quaû cuûa caùc phieáu ñieàu tra hoaëc phoûng vaán, DN seõ ñaït ñöôïc ñieåm toái ña. Vieäc ñaùnh giaù caàn ñöôïc thöïc hieän ñònh kyø vaø so vôùi chuaån, töø beân trong vaø beân ngoaøi. Ñieàu ñoù coù nghóa laø coù moät söï so saùnh giöõa ñieåm soá hieän taïi vôùi ñieåm soá tröôùc ñoù vaø coù söï so saùnh giöõa caùc DN. Taát nhieân söï so saùnh thöù hai khoù thöïc hieän hôn vì chuùng ta caàn phaûi naém ñöôïc thoâng tin veà caùc DN, nhöng noù seõ cung caáp thoâng tin höõu ích ñeå xaùc ñònh khaû naêng caïnh tranh cuûa moät DN. 5.3. Ñaùnh giaù caùc giaûi phaùp theo chuyeân gia. Sau khi ñeà nghò caùc giaûi phaùp veà quaûn lyù ñeå naâng cao naêng suaát. Chuùng toâi ñaõ thöïc hieän buoåi hoäi yù caùc chuyeân gia trong ngaønh, muïc ñích cuûa vieäc naøy laø ñaùnh giaù söï phuø hôïp vaø tính khaû thi cuûa töøng giaûi phaùp. Phaàn sau ñaây trình baøy toùm taét yù kieán cuûa caùc chuyeân gia veà caùc giaûi phaùp naâng cao naêng suaát cho caùc DN vöøa & nhoû trong ngaønh may. Boái caûnh, thôøi gian, ñòa ñieåm, nhöõng ngöôøi tham gia ñaõ ñöôïc trình baøy trong phaàn 4.7 - chöông 4. Noäi dung cuûa buoåi thaûo luaän ñaõ ñöôïc chuùng toâi ghi aâm laïi ñaày ñuû. Tröôùc khi baét ñaàu thaûo luaän, Thaày höôùng daãn ñaõ toùm taét ñeà taøi, giaûi thích roõ hôn veà caùc giaûi phaùp ñeà nghò ñeå taêng naêng suaát cho caùc DN may. Theo caùc chuyeân gia 5 giaûi phaùp ñeà taøi ñöa ra chöa phaûi laø toaøn boä caùc giaûi phaùp, nhöng laø caùc giaûi phaùp phuø hôïp vaø coù theå aùp duïng ñöôïc cho caùc DN vöøa &ø nhoû trong ngaønh may vôùi ñieàu kieän caùc DN naøy laø DN ñoäc laäp, DN coù khoaûng 400 - 500 coâng nhaân aùp duïng thích hôïp nhaát. Khi aùp duïng caàn choïn loïc vaø phaûi ñaûm baûo tính lieân tuïc. Ñoái vôùi DN nhoû &ø vöøa, tính khaû thi cuûa caùc giaûi phaùp tuøy thuoäc vaøo ngöôøi chuû DN, ngöôøi quaûn lyù caáp cao nhaát. Veà thöù töï thöïc hieän caùc giaûi phaùp, ña soá yù kieán cho raèng ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc laø quan troïng vaø caáp baùch, laø giaûi phaùp coát loõi neân aùp duïng ñaàu tieân ñeå cung caáp kieán thöùc laøm cô sôû cho vieäc aùp duïng caùc giaûi phaùp Lean, 5S, Kaizen. Tuy nhieân, caàn coù moät söï hôïp lyù giöõa ñaøo taïo vaø thöïc teá nhaèm ñaûm baûo tính hieäu quaû cuûa giaûi phaùp. TQM neân thöïc hieän sau cuøng vì noù ñoøi hoûi moät söï noã löïc lôùn, lieân tuïc vaø laâu daøi. Toùm laïi, caên cöù treân keát quaû nghieân cöùu, chöông 5 ñaõ trình baøy caùc giaûi phaùp ñeà nghò ñeå naâng cao naêng suaát, thöù töï thöïc hieän cuøng vôùi noäi dung chi tieát cuûa töøng giaûi phaùp. Theo ñaùnh giaù cuûa chuyeân gia nhöõng giaûi phaùp naøy phuø hôïp vaø khaû thi ñoái vôùi caùc DN may vöøa &ø nhoû.