Biến tấu hay khả năng tạo sinh của nhạc điệu thơ lục bát (từ nền tảng của ca dao) - Châu Minh Hùng

26♦K H O A H OÏ C X AÕÕ H OÄ I V AØØ N H AÂ N V AÊ N Khöng roä úã àêu, tûå bao giúâ luåc baát ra àúâi vaâ trúã thaânh êm hûúãng chuã àaåo cuãa thi ca dên töåc. Duâ hiïån taåi coá nhiïìu quan àiïím khaác nhau vïì göëc gaác cuãa thú luåc baát1, nhûng coá thïí thöëng nhêët rùçng luåc baát töìn taåi vaâ coá sûác söëng lêu bïìn nhêët trong lõch sûã thi ca Viïåt Nam. Noá tûâng àûúåc mïånh danh laâ "quöëc phong", "quöëc tuyá" cuãa thi phaáp thú Viïåt. Caác cöng trònh nghiïn cûáu khi noái àïën thïí thú - luêåt thú àaä àùåt luåc baát vaâo hïå thöëng phên loaåi vúái caác thïí thú - luêåt thú khaác nhau nhû song thêët luåc baát, cöí thïí, cêån thïí, höîn húåp, tûå do Sûå khu biïåt naây chó mang tñnh tûúng àöëi khi baãn thên luåc baát (cuäng nhû möåt thïí thú göëc - chuêín khaác) coá nhûäng biïën thïí vaâ chuyïín hoaá vïì mùåt loaåi hònh àïí töìn taåi nïëu khöng muöën àaánh mêët tñnh àa daång cuãa noá. Vïì cêëu truác luêån, bêët cûá hïå thöëng naâo cuäng coá haåt nhên caác giaá trõ bêët biïën (coá thïí xem nhû nhûäng tïë baâo göëc) àïí tûâ àoá phaát sinh nhûäng biïën àöíi vúái nhûäng giaá trõ múái trong àúâi söëng sinh àöång cuãa chuáng. Cêëu truác luêån cöí àiïín, tûâ F. de Saussure [9] àïën C. Leávi-Strauss [8], àaä àöëi lêåp tuyïåt àöëi giûäa caác hïå thöëng vaâ tñnh àöåc lêåp nöåi BIÏËN TÊËU HAY KHAÃ NÙNG TAÅO SINH CUÃA NHAÅC ÀIÏÅU THÚ LUÅC BAÁT (tûâ nïìn taãng cuãa ca dao). Chêu Minh Huâng* taåi cuãa caác cêëu truác, thò àïën cêëu truác luêån taåo sinh vaâ giaãi cêëu truác, vúái N. Chomsky vaâ J. Derrida, àaä hoaá giaãi sûå cûåc àoan êëy bùçng sûå phaát hiïån tñnh vêån àöång chuyïín hoaá liïn tuåc trong baãn thên caác cêëu truác vaâ sûå tûúng taác xêm thûåc giûäa caác hïå thöëng taåo nïìn taãng cho nhûäng phên tñch ngön ngûä - vùn hoåc àûúng àaåi. Vúái N. Chomsky, möåt trong nhûäng phöí quaát ngön ngûä laâ qui tùæc caãi biïën (giöëng nhû trong toaán hoåc söë 2 taåo sinh ra möåt daäy söë 2, 4, 8, 16..., söë 2 laâ cú söë vaâ laâ cêëu truác àûúåc taåo sinh tûâ 2, coân n laâ biïën söë) [2]; vúái J. Derrida, giûäa caái biïíu àaåt (signifier) vaâ caái àûúåc biïíu àaåt (signified) laâ möåt quan hïå ài tûâ öín àõnh sang bêët àõnh (differance) [3], dêîn àïën hiïån tûúång möîi tûâ ngûä khöng chó quan hïå coá qui tùæc vúái nhûäng tûâ khaác trong vùn caãnh maâ coân coá nhûäng quan hïå bêët qui tùæc vúái nhûäng tûâ khaác ngoaâi vùn caãnh (chùèng haån löëi thú Àaáy àôa muâa ài nhõp haãi haâ/ Nhaâi àaân roát nguyïåt vuá àöi thúm cuãa nhoám Xuên Thu nhaä têåp laâ nhûäng kïët húåp bêët qui tùæc àiïín hònh). Àöëi vúái thú ca, sûå caãi biïën hay nhûäng kïët húåp bêët qui tùæc laâ saáng taåo vö haån, vaâ chó coá thïí giaãi quyïët tñnh qui luêåt cuãa noá trïn phûúng diïån cêëu truác êm thanh. * NCS chuyïn ngaânh Vùn hoåc Viïåt Nam 1. Theo Nguyïîn Vùn Hoaân (1974), "thïí luåc baát, súám nhêët cuäng chó xuêët hiïån vaâo khoaãng cuöëi thïë kó XV" [7]. Coân theo Lam Giang (1967), coá nhûäng chûáng cúá khùèng àõnh luåc baát Viïåt coá tûâ thúâi thuöåc Haán maâ tiïìn thên vöën àaä nùçm trong ca dao Mûúâng, vaâ caã nhûäng àiïåu haát Champa [4]. K H O A H OÏ C X AÕÕ H OÄ I V AØØ N H AÂ N V AÊ N ♦27 2. Biïën thïí cuãa luåc baát, theo chuáng töi, trûúác hïët laâ nhûäng biïën têëu vaâ taåo sinh vïì êm hònh nhaåc àiïåu. Nïëu xem thïí thú - luêåt thú laâ möåt kiïíu cêëu truác êm thanh (tûúng àûúng vúái caác cêëu truác ngûä phaáp) thò nhûäng biïën thïí cuãa luåc baát chñnh laâ khaã nùng biïën têëu vaâ taåo sinh cuãa "ngûä phaáp êm thanh". 2.1. Caái phöi àêìu tiïn cuãa thú luåc baát Saáng taåo naâo cuäng vêån àöång theo hûúáng: phi chuêín, chuêín hoaá, phaá chuêín (têët nhiïn seä coá hiïån tûúång quay ngûúåc laåi nhûng úã möåt trònh àöå khaác). Vïì mùåt lõch sûã, sûå vêån àöång naây laâ caã möåt quaá trònh lêu daâi, tûâ saáng taåo caá nhên àïën phöí quaát xaä höåi, röìi nhû möåt cuöåc bûát phaá ngoaån muåc, caá nhên laåi laâm ra nhûäng giaá trõ múái trïn caái nïìn cuãa nhûäng phöí quaát êëy àïí chûáng toã sûå töìn taåi àöåc àaáo àa daång cuãa nghïå thuêåt. Vïì mùåt cêëu truác, nhûäng gò àaåt àïën chuêín mûåc chùåt cheä seä àöng cûáng laåi (nhû thêët ngön baát cuá Àûúâng luêåt chùèng haån) thêåm chñ bõ diïåt vong trong sûå caånh tranh sinh töìn cuãa thïí loaåi. Möåt phaát hiïån khaá thuá võ cuãa taác giaã Lam Giang, yïu vêån laâ möåt neát àùåc thuâ cuãa thi phaáp thú Viïåt vaâ tûâ caái haåt nhên khu biïåt naây, thú ca Viïåt Nam vêån àöång qua nhûäng thïí thûác khaác nhau: "Ngoaâi cûúác vêån, thi luêåt cuãa Quöëc Phong coân sûã duång möåt löëi gieo vêìn khöng hïì coá trong thi phaáp Trung Hoa: yïu vêån"; "Quöëc Phong yïu vêån bònh sau naây àûúåc vùn chûúng baác hoåc àiïín chïë thaânh thú luåc baát"; "Quöëc Phong yïu vêån trùæc sau naây àûúåc àiïín chïë thaânh thú song thêët luåc baát hay luåc baát giaán thêët" [4]. Hiïín nhiïn, luåc baát khöng chó coá yïu vêån maâ coân sûã duång cûúác vêån, nhûng cûúác vêån chó laâ sûå chi viïån àïí nöëi kïët caác cùåp luåc baát vúái nhau2. Xeát vïì mùåt cêëu truác, cûúác vêån chó laâ nhên töë ngoaåi biïn, maâ haåt nhên chñnh cuãa luåc baát vêîn laâ yïu vêån. Phaát hiïån naây coá giaá trõ khi chuáng ta ài tòm möëi quan hïå giûäa caác thïí thú thuêìn Viïåt (àöëi lêåp vúái thú baác hoåc göëc Haán) trong tû duy saáng taåo êm hònh nhaåc àiïåu cuãa dên töåc. Vêìn coá thïí xem laâ caái phöi àêìu tiïn cuãa thú, theo Jakobson laâ "tiïëng vang", "hònh tûúång êm thanh" àûúåc cêëu truác bùçng "pheáp song haânh" [6], theo Nguyïîn Phan Caãnh laâ "caái nuát cuãa àöång lûåc êm thanh" "seä giaän núã vïì moåi phña: söë lûúång êm tiïët cuãa cêu thú, hiïåp vêìn bùçng hay vêìn trùæc vaâ vêìn chên hay vêìn lûng" [1], vaâ theo chuáng töi, noá seä àõnh hònh vïì cêëu truác tûâ sú giaãn àïën tinh tïë, tûâ phi chuêín àïën chuêín hoaá vaâ bùæt àêìu nhûäng caãi biïën vaâ taåo sinh vïì giai àiïåu, tiïët têëu trong quaá trònh phaát triïín thïí thú. Rêët dïî nhêån ra, yïu vêån cuãa thú Viïåt àaä tûâng xuêët hiïån trong tuåc ngûä, àöìng dao möåt caách tûå do: Khön cho ngûúâi vaái/ Daåi cho ngûúâi ta thûúng/ Dúã dúã ûúng ûúng chó töí ngûúâi ta gheát; Dung dùng dung deã/ Dùæt treã ài chúi/ Àïën cûãa nhaâ trúâi/ Laåy cêåu laåy múå/ Cho chaáu vïì quï/ Cho dï ài hoåc/ Cho coác úã nhaâ/ Cho gaâ búái bïëp/ Ngöìi xïåp xuöëng àêy. Nhûng àïën khi löëi thú naây leo thang bùçng caách núái giaän êm tiïët thò yïu vêån àaä dêìn dêìn ài vaâo trêåt tûå: Quaã cau nho nhoã/ Caái voã vên vên/ Nay anh hoåc gêìn/ Mai anh hoåc xa/ Em lêëy anh tûâ thuúã mûúâi ba/ Àïën nay mûúâi taám thiïëp àaâ nùm con. Giaã thuyïët luåc baát gieo vêìn lûng úã êm tiïët 4 cuãa doâng baát cöí hún loaåi gieo vêìn lûng úã êm tiïët thûá 6 nghe chûâng húåp lñ. Nïëu xem vêìn laâ hònh thûác kiïën taåo caác "tiïëng voång" theo chu kò cuãa soáng êm thanh laâm nïn sûå hoaâ êm mang tñnh nhaåc thò buöåc noá phaãi àùåt àuáng võ trñ cho möåt quaäng caách êm thanh vûâa àuã cho möåt bûúác thú. Nhû thïë, trong quaá trònh ài àïën chuêín hoaá êm thanh, sûå àiïìu chónh vêìn lûng trong tuåc ngûä, àöìng dao möåt caách coá trêåt tûå vaâ dõch chuyïín àïën võ trñ êm tiïët thûá 4 (röìi sau àoá chuyïín sang êm tiïët thûá 6 trong luåc baát) laâ möåt quaá trònh coá chuã àñch. Hiïín nhiïn, khi dõch chuyïín vêìn, hiïåu ûáng tiïëp theo seä laâ sûå àiïìu chónh êm hònh cuãa giai àiïåu lêîn tiïët têëu. Êm hònh luåc baát gieo vêìn úã êm tiïët thûá 4 cuãa doâng baát coá mùåt roä nhêët trong ca dao: "Thuâng thuâng tröëng àaánh nguä liïn Chên bûúác xuöëng thuyïìn nûúác mùæt nhû mûa". "Ai ài búâ coã möåt mònh Coá núå ên tònh phaãi gheá thùm nhau".(Xin xem baãng 1) Êm hònh luåc baát gieo vêìn úã êm tiïët thûá 6 cuãa cêu baát xuêët hiïån phöí biïën hún, cuäng tûâ ca dao: "Ta vïì ta tùæm ao ta Duâ trong duâ àuåc ao nhaâ vêîn hún". "Coân duyïn keã àoán ngûúâi àûa Hïët duyïn ài súám vïì trûa möåt mònh". (Xin xem baãng 2) Nhòn chiïìu doåc, thanh àiïåu caác êm tiïët úã võ 2. Baâi ca dao: "Trong àêìm gò àeåp bùçng sen" khöng cêìn coá vêìn chên giûäa hai cùåp luåc baát maâ vêîn tûå nhiïn. 28♦K H O A H OÏ C X AÕÕ H OÄ I V AØØ N H AÂ N V AÊ N trñ chùén trong loaåi luåc baát gieo vêìn úã êm tiïët thûá 4 khöng niïm vaâo nhau (cuâng bùçng hay cuâng trùæc) nhû luåc baát gieo vêìn úã êm tiïët thûá 6 maâ laåi àöëi nghõch nhau, cho nïn bûúác soáng maånh hún, vang hún. Têët nhiïn, dûúái caái nhòn cuãa êm luêåt cöí àiïín thò phûúng thûác húåp êm naây chûa àaåt chuêín cuãa sûå hoaâ phöëi nhõp nhaâng uyïín chuyïín trong giai àiïåu vaâ tiïët têëu: giûäa cêu luåc vaâ cêu baát gêìn nhû laâ möåt nghõch êm giûäa thêëp vaâ cao, nheå vaâ maånh; nhõp cuãa doâng baát hoùåc giaän ra hoùåc thu ngùæn laåi (maâ Nguyïîn Phan Caãnh goåi laâ phuát ngêåp ngûâng) àïí cho vêìn úã võ trñ thûá 4 cuãa doâng baát nùçm trong quaäng thúâi gian vûâa àuã möåt bûúác soáng 6 êm tiïët. Phaãi àïën khi dõch chuyïín gieo vêìn sang võ trñ thûá 6 thò êm hònh luåc baát chuêín theo nghôa cöí àiïín múái thûåc sûå hònh thaânh trong thïë nhõp nhaâng tïì chónh giûäa caác truåc êm thanh. Tuy nhiïn, caái phi chuêín laåi mang trong mònh noá tñnh àöåc àaáo àïí khöng rêåp vaâo khuön khöí chung, luåc baát gieo vêìn úã êm tiïët thûá 4 cuãa doâng baát seä coân söëng àöång vaâ chó laâm möåt caãi biïën nûäa tûâ yïu vêån bònh sang yïu vêån trùæc, thïm möåt cho doâng luåc, búát möåt cho doâng baát, cuâng vúái cú chïë tûå àöång cuãa baãn hoaâ êm bùçng trùæc vaâ nhõp, möåt êm hònh múái xuêët hiïån trong thïë höîn húåp: "Treâo lïn cêy bûúãi haái hoa Bûúác xuöëng vûúân caâ haái nuå têìm xuên. Nuå têìm xuên núã ra xanh biïëc, Em lêëy chöìng anh tiïëc lùæm thay! Ba àöìng möåt múá trêìu cay Sao anh khöng hoãi nhûäng ngaây coân khöng? Bêy giúâ em àaä coá chöìng Nhû chim vaâo löìng nhû caá cùæn cêu" "Traách loâng cha meå cö dò Àïí con lúä thò nhû giïëng muâa àöng. Giïëng muâa àöng ngûúâi ta coân muác, Gaái lúä thò nhû suác tröi söng! Suác tröi söng ngûúâi ta coân vúát, Gaái lúä thò nhû úát chñn cêy" Khi baãn dõch Chinh phuå ngêm, Cung oaán ngêm khuác ra àúâi, thïë höîn húåp kia ài vaâo trêåt tûå, thïí song thêët luåc baát ra àúâi àaä thaânh àiïín chïë àïën khùæc nghiïåt vaâ söë phêån cuãa noá khöng khaác thêët ngön baát cuá Àûúâng luêåt. Mùåc duâ khöng phaãi boá buöåc trong baãy chûä taám cêu vúái nhûäng niïm luêåt traái phaãi, trïn dûúái chónh tïì nhû Àûúâng luêåt, nhûng sûå múã röång àún võ tïë baâo chuêín (böën doâng thú: möåt cùåp luåc baát, möåt cùåp song thêët vúái vêìn vûâa lûng vûâa chên, vûâa bùçng vûâa trùæc cûåc kò khoá chõu, chûa noái phaãi duâng pheáp àöëi trïn - dûúái, traái - phaãi) àaä laâm cho song thêët luåc baát phaãi söëng eâo uöåt trong tiïën trònh thú Viïåt. 2.2. Luåc baát lûåa choån con àûúâng sinh töìn bùçng caái tïë baâo göëc - chuêín laâ cêu saáu - taám vúái caách gieo vêìn úã êm tiïët thûá 6 cuãa doâng baát. Rêët dïî àöìng tònh vúái caác nhaâ ngön ngûä hoåc vaâ folklore, "cùåp 6 tiïëng + 8 tiïëng laâ möåt chónh thïí töëi thiïíu cuãa thïí luåc baát" [7]. Búãi vò noá hoaân Doâng thú Võ trñ tiïëng 1 2 3 4 5 6 7 8 Doâng 6 Bùçng Trùæc Bùçng (hiïåp vêìn) Doâng 8 Trùæc Bùçng (thêëp) Bùçng (hiïåp vêìn) Trùæc (cao) Doâng thú Võ trñ tiïëng 1 2 3 4 5 6 7 8 Doâng 6 Bùçng Trùæc Bùçng (hiïåp vêìn) Doâng 8 Bùçng Trùæc Bùçng (cao/thêëp) Bùçng (hiïåp vêìn) (thêëp/cao) Baãng 1 Baãng 2 K H O A H OÏ C X AÕÕ H OÄ I V AØØ N H AÂ N V AÊ N ♦29 chónh vïì mùåt ngûä nghôa vaâ nhêët laâ hoaân chónh vïì mùåt cêëu êm theo chiïët àoaån trong qui luêåt hoaâ thanh cuãa êm nhaåc. Cho nïn, ca dao chó cêìn möåt cùåp 6 - 8 laâ àuã: "Anh ài anh nhúá quï nhaâ Nhúá canh rau muöëng nhúá caâ dêìm tûúng". Chuêín úã àêy àûúåc hiïíu laâ caái töìn taåi öín àõnh vaâ mang tñnh phöí quaát. Söë lûúång cuãa êm hònh luåc baát naây chiïëm àa söë trong saáng taác dên gian lêîn baác hoåc, vaâ quan troång hún, trúã thaânh cú chïë tûå àöång trong nghïå thuêåt cêëu êm. Trûúác tiïn laâ cú chïë tûå àöång trong cêëu truác nöåi taåi cuãa thïí thú. Vúái sûå böë trñ doâng thú coá söë lûúång chùén vïì êm tiïët àaä êën àõnh cho troång êm - ngûä àiïåu rúi hùèn vaâo caác êm tiïët úã võ trñ chùén vaâ hiïín nhiïn dïî keáo theo khuön nhõp chùén. Luêåt bùçng trùæc maâ hiïåu quaã êm thanh laâ àöå cao - thêëp, trêìm - böíng cuäng chó àûúåc tñnh àïën caác êm tiïët úã caác võ trñ chùén êëy. Àiïìu thuá võ laâ yïu vêån bònh khöng phaãi àùåt úã võ trñ naâo khaác maâ úã ngay chñnh êm tiïët thûá 6 cuãa caã hai doâng thú taåo nïn húåp êm nhõp nhaâng cên àöëi àïën chuêín mûåc: quaäng caách vêìn (kïí caã khi doâng 6 sau hiïåp vêìn chên vúái doâng 8 trûúác) luön luön laâ 6 àún võ êm tiïët. Noái theo caách cuãa F. de Saussure, caái cú chïë tûå àöång naây trúã thaânh möåt "khïë ûúác xaä höåi" trong sûå töìn taåi cuãa luåc baát. Ngûúâi saáng taác vaâ caã ngûúâi àoåc thú nïëu khöng coá möåt yá thûác caãi biïën caá nhên seä khöng thoaát khoãi caái cú chïë tûå àöång êëy. Nguyïîn Phan Caãnh chó ra "hiïån tûúång kñ sinh úã vêìn lûng thïí luåc baát àaä chuã yïëu laâ möåt vêën àïì cuãa cêëu truác trûúác khi laâ möåt vêën àïì lõch sûã" [1], "ÚÃ luåc baát, ngay sau tiïëng chuöng baáo kïët thuác cêu luåc thò söë phêån ngûä êm cuãa êm tiïët thûá 6 cêu baát àaä bõ àõnh àoaåt röìi; vaâ, sau noá coân hai àún võ mang nghôa nûäa. Möåt cêu thú göìm coá 8 êm tiïët chûá khöng phaãi 8 êm tiïët laâ möåt cêu thú!" [1]. Chuáng töi noái thïm, vïì khuön nhõp cuäng thïë, cú chïë êm thanh àaä gêy aáp lûåc phaá vúä qui tùæc kïët húåp ngûä nghôa. Trong trûúâng húåp: Gioá luâa/ maái toác/ hoa rêm/. Múái hay/ àöi súåi/ vêîn lêìm/ luäi xanh (Nguyïîn Ngoåc Hûng), biïët laâ löîi vïì ngûä nghôa khi cuåm tûâ "lêìm luäi" nùçm trong hai khuön nhõp khaác nhau, nhûng khöng coá caách àiïìu chónh töët hún. Trûúâng húåp caá nhên cöë tònh biïën àöíi khuön nhõp: AÁo chaâm àûa/ buöíi phên li. Cêìm tay nhau/ biïët noái gò/ höm nay (Töë Hûäu) thò laåi coi chûâng ngûúâi àoåc àoåc theo quaán tñnh, cûá phên àöi nhõp maâ àoåc nhû caái cú chïë tûå àöång cuãa thïí thú. Toám laåi, sûå böë trñ doâng 6 - doâng 8 duâ êën àõnh möåt êm hònh so le vïì söë lûúång êm tiïët nhûng laåi àïìu àùån vïì tiïët àiïåu: troång êm, keáo theo luêåt bùçng trùæc vúái sûå àöëi lêåp cao thêëp, trêìm böíng vaâ caã nhõp seä vêån àöång möåt caách àïìu àùån. Caách hiïåp vêìn, vïì mùåt êm võ hoåc laâ "sûå tûúng àöìng" trong chuöîi nhûäng "dõ biïåt" [5]; vïì ngûä phaáp êm thanh laâ hònh thûác àiïåp nöëi kïët hai ngûä àoaån vúái nhau; vïì mùåt nhaåc àiïåu laâ "sûå àöìng voång" cuãa möåt chuöîi soáng êm mang laåi chûác nùng thi ca vaâ caãm xuác thêím myä cuãa noá. Vúái êm hònh cú baãn êëy, luåc baát àaåt trònh àöå mêîu mûåc cuãa nhaåc thú cöí àiïín: giai àiïåu, tiïët têëu àaåt àïën sûå haâi hoaâ, nhõp nhaâng vaâ trêåt tûå nhû chñnh caái chuêín mûåc cuãa thú Àûúâng luêåt. Êm hònh trïn chó coá thïí àûúåc thay àöíi roä neát qua sûå caãi biïën nhõp àiïåu búãi thiïn taâi xûã lñ cuãa taác giaã Truyïån Kiïìu. Vúái caái böåi söë chung 6 - 8, luåc baát chuêín êm khöng nhêët thiïët phaãi laâ nhõp chùén. Thi haâo hoå Nguyïîn àaä laâm möåt pheáp phên àöi vúái thïë àöëi xûáng êm thanh: "Mai cöët caách/ tuyïët tinh thêìn Möîi ngûúâi möåt veã/ mûúâi phên veån mûúâi". "Duyïn höåi ngöå/ àûác cuâ lao Bïn tònh bïn hiïëu/ bïn naâo nùång hún". Löëi tiïíu àöëi naây khöng phaãi khöng coá trong ca dao nhûng àïën Truyïån Kiïìu múái thûåc sûå hoaân chónh möåt caách mêîu mûåc cöí àiïín. Nhûng chûâng nhû caãm thêëy löëi chuêín hoaá naây coá nguy cú rúi vaâo khuön khöí àiïín chïë kiïíu Àûúâng luêåt, taác giaã Truyïån Kiïìu àaä tòm caách thoaát ra àïí ài tòm nhiïìu biïën thïí sinh àöång khaác nhau cho taác phêím luåc baát daâi húi cuãa mònh. 2.3. Caác biïën têëu vaâ khaã nùng taåo sinh vïì mùåt nhaåc àiïåu cuãa luåc baát 2.3.1. Khaác vúái song thêët luåc baát, vúái ûu thïë vïì mùåt cêëu truác êm thanh: tônh maâ àöång, kheáp maâ múã, thïí thú luåc baát vêîn söëng àöång bùçng chñnh noá vaâ bùçng nhûäng biïën thïí vaâ taåo sinh trong doâng chaãy liïn tuåc cuãa tiïën trònh thú Viïåt. Caái ûu thïë cuãa yïu vêån so vúái cûúác vêån chñnh laâ caái öín àõnh nhûng laåi bêët àõnh cuãa noá. Cûúác vêån, úã thú cêån thïí, vúái võ trñ aáp àùåt úã cuöëi möîi doâng thú; möåt laâ taåo nïn sûå chónh tïì vïì hònh thûác; hai laâ tiïëng voång êm thanh vò thïë bõ ngûng laåi khi doâng thú kïët thuác; ba laâ êën àõnh nïn möåt löëi thú àöåc vêån tai haåi, noá khöng coân coá khaã nùng vêån àöång àïí coá nhûäng biïën thïí vaâ taåo sinh xoay quanh caái haåt nhên cêëu truác cuãa thïí loaåi. 30♦K H O A H OÏ C X AÕÕ H OÄ I V AØØ N H AÂ N V AÊ N Coá chùng, noá chó coá thïí phaá vúä toaân böå hïå thöëng cêëu truác nhû àaä tûâng nùçm trong thú cöí thïí vaâ àöìng dao, sau naây laâ hiïån tûúång caách tên cuãa Thú Múái. Têët nhiïn, cûúác vêån úã hònh thûác tûå do nhêët, vêîn coá khaã nùng taåo sinh tûâ möåt haåt nhên cêëu truác nhûng haån chïë theo hai caách: möåt laâ, tòm caách giaãi toãa sûå bïë tùæc cuãa hònh thûác àöåc vêån bùçng caách chuyïín àöíi khöí thú (möåt baâi thú göìm nhiïìu khöí tûá tuyïåt, möîi khöí tûá tuyïåt coá möåt vêìn riïng); hai laâ, thay giaán caách àöåc vêån thaânh liïn hoaân chuyïín vêån (möåt cùåp vêìn bùçng tiïëp liïìn vúái möåt cùåp vêìn trùæc) theo kiïíu àöìng dao: Têåp têìm vöng/ Chõ coá chöìng/ Em úã goaá/ Chõ ùn caá/ Em muát xûúng/ Chõ nùçm giûúâng/ Em nùçm àêët/ Chõ uöëng mêåt/ Em muát ve/ Chõ ùn cheâ/ Em liïëm baát Trong khi àoá, yïu vêån, mùåc duâ êën àõnh võ trñ hiïåp vêìn úã êm tiïët naâo ài nûäa, xeát vïì mùåt êm hònh vêîn coá sûå so le vaâ möåt àöå dû nhêët àõnh cho sûå tiïëp biïën vaâ vêån àöång. Àöìng dao laâ möåt àiïín hònh cho sûå nöëi daâi khöng mïåt moãi: Öng giùèng öng giùng/ Xuöëng chúi vúái töi/ Coá bêìu coá baån/ Coá vaán cúm xöi/ Coá nöìi cúm nïëp/ Coá neåp baánh chûng/ Coá lûng huä rûúåu/ Coá khûúáu àaánh àu/ Thùçng cu vöî chaâi/ Bùæt trai boã gioã... Àöëi vúái thú luåc baát, cùåp luåc baát chuêín nhû möåt àún võ tïë baâo göëc àêìu tiïn, xeát vïì mùåt êm hònh tûúãng chûâng kheáp laåi cho möåt doâng chaãy êm thanh hoaân chónh, nïëu tiïëp tuåc seä lùåp laåi möåt caách àún àiïåu, nhûng xeát úã chiïìu sêu cêëu truác, caái àún võ tïë baâo göëc êëy laåi mang mêìm möëng taåo sinh vö têån. Àoá laâ do yïu vêån nùçm taåi caái "eo" cuãa doâng thú thuöåc nhõp yïëu àïí bùæc cêìu sang nhõp maånh, sau noá coân thûâa hai êm tiïët àïí cho tiïëng voång êm thanh vêîn coân, vaâ àùåc biïåt, khöng bao giúâ àêíy àïën hiïån tûúång àöåc vêån, vêìn naây chïët, vêìn khaác laåi tiïëp tuåc naãy sinh, vaâ nhû thïë noá àaä phaá vúä thïë àún àiïåu vïì tiïëng voång êm thanh. Sûå so le 6 - 8 vúái hònh thûác thùæt lûng ong àaä taåo nïn sûå tùng giaãm vaâ àöå co giaän vïì êm thanh biïën caái tônh thaânh àöång, vaâ àêy chñnh laâ nhên töë chuã àaåo àïí luåc baát naãy sinh haâng loaåt caác biïën thïí vaâ taåo sinh trong "ngûä nùng" cuãa noá. - Giaãm söë lûúång êm tiïët laâ möåt neát khaã dô cuãa biïën thïí luåc baát.. Giaãm caã doâng luåc lêîn doâng baát thaânh möåt cùåp 4 - 6: "Ùn mùån noái ngay Coân hún ùn chay noái döëi". Trûúâng húåp naây êm hûúãng mûúåt maâ uyïín chuyïín cuãa luåc baát khöng coân nûäa, búãi vò noá khöng cêìn sûå truyïìn caãm maâ chó cêìn àuác kïët kinh nghiïåm: chùæc chùæn, cö àoång, khaái quaát.. Phöí biïën hún laâ chó giaãm söë lûúång êm tiïët úã doâng luåc, coân doâng baát giûä nguyïn àïí duy trò êm hûúãng chuã àaåo cuãa thïí loaåi: "Trùm hoa àua núã thaáng Giïng Coá böng hoa caãi núã riïng thaáng mûúâi Trùm caánh hoa cûúâi Trùm nuå hoa núã laâ muâa xuên sang" Hiïån tûúång giaãm söë lûúång êm tiïët seä dêîn àïën sûå co laåi hay núái giaän trûúâng àöå êm thanh. Àïën àêy seä thêëy möåt lêìn nûäa, yïu vêån laâ haåt nhên tônh taåi cuãa cêëu truác luåc baát, nhûng laåi laâ trung têm àöång lûåc cuãa tiïën trònh thi phaáp. Vúái võ trñ cuãa noá, möåt khi coá sûå dõch chuyïín, lêåp tûác tiïët têëu, giai àiïåu thú seä biïën àöång theo cú chïë tûå àöång. Trûúâng húåp luåc baát gieo vêìn úã êm tiïët 4 àaä noái trïn kia laâ möåt àiïín hònh, àöå cao thêëp, trêìm böíng, daâi ngùæn khaác hùèn luåc baát chuêín. Coân úã hai vñ duå trïn: úã vñ duå thûá nhêët, caã hai êm tiïët "ngay", "chay" nùçm úã võ trñ 4, hiïín nhiïn doâng thûá hai phaãi kïët thuác bùçng thanh trùæc vaâ tiïët nhõp cuãa noá phaãi biïën àöång, co bïn naây giaän bïn kia (hoùåc Coân hún/ ùn chay noái döëi hoùåc Coân hún ùn chay/ noái döëi); úã vñ duå thûá hai, sau cùåp luåc baát chuêín laâ möåt biïën thïí, êm tiïët "cûúâi" úã võ trñ thûá 4 (do doâng luåc bõ giaãm vïì lûúång êm tiïët) laåi hiïåp vêìn vúái êm tiïët "muâa" úã võ trñ thûá 6 cuãa doâng baát (nguyïn daång), cho nïn, hoùåc trûúâng àöå cuãa doâng luåc - böën êm tiïët phaãi giaän ra vúái trûúâng àöå tûúng àûúng vúái 6 êm tiïët, hoùåc trûúâng àöå cuãa doâng baát phaãi tûå co laåi àïí taåo nïn thïë cên bùçng vïì nhõp trong baãn phöí êm chung. - Nhûng gia tùng söë lûúång êm tiïët múái laâ qui luêåt àñch thûåc cuãa nguyïn lñ taåo sinh.. Gia tùng doâng luåc, doâng baát giûä nguyïn: "Chaâng trêíy ài nûúác mùæt thiïëp töi chaãy quanh Chên ài thêët thïíu lúâi anh dùån doâ".. Doâng luåc giûä nguyïn, doâng baát gia tùng: "Àïën àêy àêët nûúác laå luâng Con chim kïu phaãi súå, con caá vêîy vuâng phaãi lo".. Gia tùng caã hai: "Súám mûa, trûa baäo, töëi nöìm àöng Öng trúâi kia coân thay àöíi nûäa laâ têëm loâng àöi ta". Theo chuáng töi, àiïìu quan troång khöng phaãi gia tùng söë lûúång êm tiïët bao nhiïu (coá thïí lïn K H O A H OÏ C X AÕÕ H OÄ I V AØØ N H AÂ N V AÊ N ♦31 9, 10, 11, 12, 13, thêåm chñ nhiïìu hún theo nguyïn lñ taåo sinh) maâ úã chêët lûúång cuãa sûå biïën àöíi. Gia tùng nhiïìu hay ñt söë lûúång êm tiïët seä keáo theo sûå biïën àöíi vïì giai àiïåu, tiïët têëu. Cêu ca dao sau coá vaâi baãn khaác nhau úã söë lûúång êm tiïët: "Tûúãng nûúác giïëng sêu, nöëi súåi gaâu daâi Hay àêu giïëng caån, tiïëc hoaâi súåi dêy". "Tûúãng nûúác giïëng sêu, em nöëi súåi gaâu daâi Hay àêu giïëng caån, em tiïëc hoaâi súåi dêy". Caái khaác cuãa caác dõ baãn, theo caác nhaâ folklore, laâ do quaá trònh truyïìn miïång (tam sao thêët böín), hay do quaá trònh diïîn xûúáng; úã àêy coá thïí noái thïm, laâ do nguyïn lñ caãi biïën vaâ taåo sinh cuãa ngûä phaáp êm thanh. ÚÃ baãn thûá hai trong vñ duå trïn, vïì ngûä phaáp ngûä nghôa, viïåc thïm "em" vaâo ngûä àoaån thûá hai àaä xuêët hiïån roä neát, cuå thïí chuã thïí diïîn xûúáng àöìng thúâi laâ chuã thïí trûä tònh; vïì ngûä phaáp êm thanh laåi laâ viïåc taåo sinh thïm möåt àún võ ngûä êm (tûúng àûúng vúái möåt nöët nhaåc trong möåt khuön nhõp) dêîn àïën hiïåu ûáng: nïëu hai ngûä àoaån êm thanh theo baãn 1 àang giaán caách thò úã baãn 2 laåi tiïëp liïìn nhau, êm hûúãng trúã nïn ngên nga, mïìm maåi vaâ quyïën ruä hún. Nhû thïë viïåc thïm nhûäng tûâ àïåm trong caác baãn dên ca nhû "êëy", "mêëy", "tang tònh"..., hay àiïåp nhêën möåt ngûä àoaån naâo àoá (daång nhû êëy mêëy vöng nïn vöng...) chùèng qua laâ viïåc taåo sinh cuãa ngûä phaáp êm thanh trong sûå cho pheáp cuãa luêåt hoaâ thanh. 2.3.2. Trong cuöåc chaåy àua vúái thi ca baác hoåc, nhûäng doâng luåc baát biïën thïí vúái caác daång taåo sinh trïn àaä sinh söi liïn tuåc, trûúác tiïn noá nùçm sùén trong caác loaåi hoâ, haát dên gian... úã traång thaái nguyïn húåp: thú vaâ nhaåc laâ möåt: "Meå ra ài maâ cûãa song loan trïn àoáng dûúái caâi Anh thûúng em chi cho lùæm thò cuäng àûáng ngoaâi ngoá vö". (Hoâ giaä gaåo miïìn Trung) "Nguä sûå lû hûúng àöìng, Anh muöën chúi hûúng aán phaãi vïì chöìng tiïìn trùm Anh àêy hai baân tay trùæng, hai nùæm tay khöng, Tiïìn trùm àêu coá maâ em baão chöìng, Anh vïì tùæm saåch nöìi àöìng, Röìi treâo lïn hûúng aán daåo böën voâng cho em coi". (Haát phûúâng vaãi) "Chiïìu chiïìu trûúác Phuá Vùn Lêu; Ai ngöìi ai cêu, ai sêìu, ai thaãm, ai thûúng, ai caãm, ai nhúá, ai tröng? Thuyïìn ai thêëp thoaáng bïn söng, Àûa cêu maái àêíy, chaånh loâng nûúác non". (Ca Huïë) Röìi, möåt caách lùång leä, nhûäng luåc baát biïën thïí laåi chui vaâo thú caác nhaâ thú baác hoåc thúâi trung - cêån àaåi, vaâ taái sinh trong thú hiïån àaåi: "Búãi vò em maâ anh phaãi ra ài Treâo non röìi lùån suöëi, anh chùèng coá quaãn gò caái têëm thên". (Taãn Àaâ - Cêu haát àûúâng trûúâng) "Súå chi soáng gioá taâu bay Têy kia mònh àaä thùæng, Myä naây ta chùèng thua!" (Töë Hûäu - Meå Suöët) "Àaãng ta vô àaåi nhû biïín röång nhû söng sêu Ba mûúi nùm phêën àêëu vaâ thùæng lúåi biïët bao nhiïu tònh". (Höì Chñ Minh) 3. Möåt kïët cuåc qui chuêín vaâ biïën têëu khaác cuãa luåc baát Biïën thïí luåc baát, theo caách hiïíu lêu nay, chuã yïëu dûâng laåi úã sûå gia giaãm söë lûúång êm tiïët hay caách hiïåp vêìn. Vïì cêëu hònh nhaåc àiïåu, biïën thïí - noái theo thuêåt ngûä êm nhaåc laâ biïën têëu - sûå caãi biïën úã nghôa röång nhêët vïì giai àiïåu lêîn tiïët têëu. Trong yá nghôa naây, biïën thïí luåc baát khöng nhêët thiïët phaãi giaãm thiïíu hay gia tùng êm tiïët maâ chó cêìn biïën têëu thanh àiïåu, tiïët àiïåu. Coá nghôa laâ noá coá thïí qui chuêín úã hònh thaái chung nhûng laåi biïën têëu úã nhûäng àún võ cêëu truác khaác. Giai àiïåu laâ àöå cao thêëp, trêìm böíng cuãa doâng chaãy êm thanh. Chûâng nhû luåc baát àõnh hònh luêåt bùçng trùæc úã caác êm tiïët chùén khöng àûúåc chùåt cheä cho lùæm, cho nïn nhaâ thú khi cêìn rêët dïî phaá luêåt. Loaåi luåc baát gieo vêìn úã êm tiïët thûá 4 cuãa doâng baát, vïì nguyïn tùæc, êm tiïët thûá 2 phaãi mang thanh trùæc àïí taåo nïn thïë quên bònh tam phên: 2 4 6 T B T Nhûng sûå thûåc, êm tiïët naây coá thïí mang thanh bùçng maâ khöng phaá vúä luêåt hoaâ êm: "Boáng ai thêëp thoaáng vûúân àaâo Phaãi duyïn cö naâo thò cûá viïåc ra". (Ca dao) Coi nhû boã qua luêåt cho êm tiïët naây vaâ thay vaâo àoá thïë quên bònh tam phên úã võ trñ khaác cho doâng thú: 32♦K H O A H OÏ C X AÕÕ H OÄ I V AØØ N H AÂ N V AÊ N 4 6 8 B T B Möåt khi doâng baát àoáng vai troâ chuã àaåo vïì luêåt quên bònh trong nguyïn tùæc hoaâ thanh, thò doâng luåc coá thïí bêët chêëp moåi qui tùæc: "Caách mêëy mûúi con söng sêu Vaâ trùm ngaân vaån nhõp cêìu chïnh vïnh". (Nguyïîn Bñnh - Lúä bûúác sang ngang) "ÚÁ Àõch úi! Lïå coá nguöìn Haäy chia búát nûãa nöîi buöìn sang töi". (Haân Mùåc Tûã- Naây àêy lúâi ngoåc song song) "Höìn bay! höìn bay! höìn bay! Ngûãa nghiïng tùæm maát vaâng lay nhaåc hûúâng". (Bñch Khï - Mú tiïn) Têët nhiïn, àöëi vúái thú Viïåt, luêåt bùçng trùæc chó laâ möåt caách mö phoãng êm luêåt hoåc Trung Hoa, noá coân möåt thûá luêåt hoaâ thanh khaác nhúâ hïå àöëi lêåp cao thêëp trong cuâng möåt hïå thanh bùçng hoùåc hïå thanh trùæc cuäng nhû caác àöëi lêåp êm võ hoåc khaác maâ tiïëng Viïåt cho pheáp. Tiïët têëu laâ àöå daâi ngùæn, nhùåt khoan cuãa caác àún võ êm thanh trong nhûäng khoaãng caách thúâi gian bùçng nhau. Nïëu xem tiïët têëu laâ neát khu biïåt roä nhêët cuãa chûác nùng thi ca, thò nhûäng biïën thïí vïì tiïët têëu múái laâ hònh thûác taåo sinh cao nhêët cuãa thú luåc baát. Ta trúã laåi Nguyïîn Du vúái kiïåt taác Truyïån Kiïìu. Nhûäng luác cêìn hònh thûác nghiïm trang, nhaâ thú duâng löëi àöëi xûáng tïì chónh trïn kia. Khi muöën taåo nïn nhûäng àöåt biïën bêët thûúâng, nhaâ thú lêåp tûác thay àöíi tiïët nhõp taåo nïn àöå co giaän maånh meä cuãa soáng êm: "Ngûúâi lïn ngûåa/ keã chia baâo Rûâng phong thu/ àaä nhuöëm maâu quan san". "Kiïëp höìng nhan/ coá mong manh Nûãa chûâng xuên/ thoùæt/ gaäy caânh thiïn hûúng". Luåc baát tûúãng chûâng àaä bõ vùæt kiïåt sûác khi noá leo tûâ ca dao lïn àïën àónh cao kiïåt taác Truyïån Kiïìu, thïë maâ noá vêîn cûá àuã sûác àïí söëng àöång, trûúâng töìn. Noá nghiïîm nhiïn vêîn múái trong phong traâo Thú Múái vaâ hiïån àaåi trong thú ca hiïån àaåi: "Lúån khöng nuöi/ àùåc ao beâo Giêìu khöng dêy/ chùèng buöìn leo vaâo giaân Giïëng thúi/ mûa ngêåp nûúác traân Ba gian/ àêìy caã ba gian/ nùæng chiïìu". (Nguyïîn Bñnh - Qua nhaâ) - Da chiïìu/ múái toã sao höm Maâu thanh thiïn/ àaä vaâo öm giûäa höìn (Huy Cêån - Tröng lïn) - AÁo chaâm àûa/ buöíi phên ly Cêìm tay nhau/ biïët noái gò/ höm nay (Töë Hûäu - Viïåt Bùæc) - Bao giúâ/ cho túái ngaây xûa yïu nhû caác cuå/ cho vûâa loâng ta caái thúâi/ chûa nhiïîm SIDA yïu lùn yïu loác/ la àaâ/ àaä chûa. (Nguyïîn Duy - Àûúåc yïu nhû thïí ca dao) Vúái sûác söëng maånh meä tûå nhiïn êëy, luåc baát khöng cêìn biïën thïí - taåo sinh vïì êm hònh nhaåc àiïåu nûäa. Chó cêìn chuöìi theo doâng chaãy cuãa êm thanh theo cú chïë tûå àöång, Buâi Giaáng trong cún mï - höìn nhiïn - vö thûác - tuöíi thú àaä laâm nïn nhûäng vêìn thú bêët chêëp moåi qui tùæc kïët húåp ngûä nghôa: Möåt höm gêìu guöëc gêìm ghò Hai höm gêìn guäi cuäng vò ba höm Böm ha? Àaån haã? bao göìm Böìm gao gaåo àoã boã göìm gaåo àen (Ngêîu hûáng) Giai nhên tinh thïí mùåt trúâi Nam nhi chñ khñ muön àúâi mùåt trùng Mùåt trúâi yïu dêëu mùåt trùng Thaánh nhên yïu dêëu mùåt trùng mùåt trúâi (Chuyïån giai nhên) Cêu chuyïån Xuên Thu nhaä têåp möåt thúâi bõ xem laâ "tùæc tõ", "huä nuát" àaä àûúåc nhaâ thú kò dõ naây laâm cho noá höìi sinh vaâ söëng àöång bùçng chñnh thïí luåc baát. Noá coá thïí tùæc tõ vïì ngûä nghôa nhûng khöng tùæc tõ vïì êm thanh. Trong khi caác qui tùæc kïët húåp ngûä nghôa coá thïí bõ "phên maãnh" dûúái caãm quan hêåu hiïån àaåi thò möåt qui tùæc kïët húåp khaác hònh thaânh: sûå hoaâ àiïåu cuãa caác àún võ êm thanh. Troâ chúi ngûä nghôa cuãa thi ca coá xu hûúáng quay vïì troâ chúi ngûä êm cuãa möåt thúâi àöìng dao. R. Jakobson khùèng àõnh rùçng "vêën àïì cùn baãn cuãa thi ca laâ sûå song haânh", "Thú ca khöng phaãi lônh vûåc duy nhêët trong àoá yá nghôa tûúång trûng cuãa êm thanh böåc löå ra hiïåu ûáng cuãa chuáng, nhûng àoá laâ vuâng àêët maâ möëi liïn hïå giûäa êm thanh vaâ yá nghôa tûâ chöî tiïìm êín trúã thaânh hiïín nhiïn - vaâ àûúåc biïíu hiïån ra roä rïåt vaâ àêåm àaâ nhêët" [6]. Coá leä àêy laâ lñ do maâ qui tùæc kïët húåp ngûä nghôa dûúái caái nhòn cuãa ngûä phaáp hònh thûác bõ rúi vaâo thûá yïëu, caác chûác nùng khaác, nhêët laâ chûác nùng qui chiïëu hiïån thûåc, cuãa ngön ngûä K H O A H OÏ C X AÕÕ H OÄ I V AØØ N H AÂ N V AÊ N ♦33 TAÂI LIÏÅU THAM KHAÃO 1. Nguyïîn Phan Caãnh, 1987, Ngön ngûä thú, Àaåi hoåc vaâ Giaáo duåc chuyïn nghiïåp, Haâ Nöåi. 2. Àöî Hûäu Chêu, Buâi Minh Toaán, 1993, Àaåi cûúng ngön ngûä hoåc, Giaáo duåc, Haâ Nöåi (taái baãn 2006) 3. J. Derrida, 1974, Of Grammatology, John Hopkins University Press. 4. Lam Giang, 1967, Khaão luêån luêåt thú, Sún Quang xuêët baãn, Saigon. 5. R. Jakobson, 1937, Six Lectures on Sound & Meaning, MIT Press, Cambridge, Mass. 6. R. Jakobson, 1960, Thi phaáp hoåc (trñch Tiïíu luêån ngön ngûä hoåc àaåi cûúng - Trêìn Duy Chêu dõch 1994), Trûúâng Àaåi hoåc Sû phaåm thaânh phöë Höì Chñ Minh. 7. Nguyïîn Xuên Kñnh, 2006, Thi phaáp ca dao, Nxb. Khoa hoåc xaä höåi, Haâ Nöåi. 8. C. Leávi-Strauss, 1968, Structural Anthropology, Allen Lane, The Penguin Press. 9. F. Saussure, 1910, Giaáo trònh ngön ngûä hoåc àaåi cûúng, (Cao Xuên Haåo dõch), Nxb. Khoa hoåc xaä höåi, Haâ Nöåi (taái baãn 2005). nhûúâng bûúác cho chûác nùng thi ca. Àiïìu maâ J. Derrida quan têm vïì "tñnh chêët bêët àõnh cuãa cêëu truác ngön ngûä" [3], vúái ngön ngûä thöng thûúâng, coân coá chöî mú höì, nhûng vúái ngön ngûä thi ca laâ coá thûåc. Sûå liïn tûúãng vö têån giûäa caác lúáp êm thanh cuãa ngön tûâ cho pheáp coá nhûäng kïët húåp àöåc àaáo nùçm ngoaâi lögic thöng thûúâng àïí tûâ àoá taåo nïn möåt thûá lögic ngûä nghôa ngêìm êín bïn trong. Àiïìu naây khöng àún giaãn, chuáng ta seä baân trong möåt dõp khaác. SUMMARY VARIATIONS OR GENERATIVE ABILITY OF VIETNAMESE SIX-AND-EIGHT WORD VERSES (ON THE BASIC OF FOLK VERSES). Chêu Minh Huâng, M.A. The writing focuses on the following issues: 1. Elucidating the structural kinetic mechanism of six-and-eight word verses: with the nucleus of medial rhyme the verses go through several changes of rhyme position, number of syllables... resulting in changes of rhythm, tune and hence the diversified vitality of the verses. 2. Notwithstanding a generative from, the six-eight word verses are not self- destructible. In its evolution, the six-eight word verses have returned to itself as a self- assertion in the struggle for existence among other forms. 3. Once achieving the natural beauty of rhythm, poets of six-eight word verses tend to renew it with irregular semantic combination, the semantic game of poetry in its turn tends to get back to the phonological game.