Bảo vệ rừng: thực trạng và những giải pháp

Thạc sỹ Nguyễn Tiến Ữũng – Gv Lâm nghiệp ựsýu tâmả Bảo vệ rừng Thực trạng và những giải pháp Phần Ếắ Thực trạng bảo vệ rừngỰ nguyên nhân tồn tạiẢ I. THỰC TRẠNG BẢO VỆ RỪNỤ VÀ TÌNH HÌNH XÂM HẠI RỪNỤ. 1. Diễn biến rừngẢ Ðến ðầu nãm ịồồọổ cả nýớc có trên ợịổẫ triệu hécta rừngổ ðộ che phủ ðạt ẫờổửạ diện tích lãnh thổổ trong ðó có ợổẻị triệu hécta rừng ðặc dụng ầchiếm ợọổờạớậ ọổẻị triệu hécta rừng phòng hộ ầchiếm 48,1%) và ềổềử triệu hécta rừng sản xuất ầchiếm ẫờổẫạớ. So với nãm ợẻẻẻổ diện tích rừng cả nýớc tãng ợổề triệu héctaổ trong ðó rừng tự nhiên tãng 540 nghìn hécta và rừng trồng tãng ửọồ nghìn héctaụ Tuy nhiênổ chất lýợng rừng tự nhiên ðã bị suy giảm do khai thác và canh tác nýõng rẫy từ nhiều nãm trýớcổ những khu rừng có chất lýợng caoổ trữ lýợng lớn còn ítụ Rừng mới phục hồi do khoanh nuôi xúc tiến tái sinh tự nhiên tãng nhanh ðã góp phần nâng cao ðộ che phủổ nhýng vẫn là rừng nonổ giá trị về ða dạng sinh họcổ khả nãng cung cấp lâm sản và tác dụng phòng hộ và bảo vệ môi trýờng thấpụ Chất lýợng rừng trồng ðã ðýợc quan tâm ðầu tý và ngày càng ðýợc nâng cao, nhýng nãng suấtổ sản lýợng còn thấpụ 2. Tình hình xâm hại rừngẢ Từ nãm ợẻẻỗ ðến quý ẩẩ nãm ịồồọổ cả nýớc ðã phát hiện và xử lý ềịọụọỗỗ vụ vi phạm các quy ðịnh của Nhà nýớc về bảo vệ rừngổ tịch thu gần ợẫửổề nghìn mẫ gỗ tròn và gần ợờẫ nghìn mẫ gỗ xẻổ trên ọợịụềịợ tấn và trên ợọợ nghìn cá thể ðộng vật hoang dãổ trên ềọụọẻờ phýõng tiện các loại ầtrong ðó có ợịụọẻợ ô tôổ máy kéoớổ tổng số tiền thu từ xử lý vi phạm gần ỗịẻ tỷ ðồngụ Nhý vậyổ bình quân mỗi nãm ðã phát hiện và xử lý ọẫụợẻỗ vụ vi phạmụ Tình hình vi phạm ðã có chiều hýớng giảm dần cả về số vụ và mức ðộ thiệt hại ầnãm ịồồề giảm ẫọổồờạ về số vụ so với nãm ợẻẻỗớổ nhýng chýa tạo ðýợc chuyển biến cãn bản và rõ nétụ a. Tình trạng chặt phá rừng, khai thác gỗ trái phép. Tình trạng phá rừng lấy ðất trái phép diễn ra trên diện rộng trong nhiều nãm quaổ với mục ðích chủ yếu là ðể trồng cây ãn quảổ cây công nghiệp dài ngày có hiệu quả kinh tế caoổ nhý cà phêổ cao su, ðiều và phá rừng ngập mặn ðể lấy ðất nuôi trồng thủy sảnụụụ ẽần ðây xuất hiện nhiều vụ phá rừng có tổ chứcổ khi bị phát hiện và xử lý thì tập trung ðông ngýời chống ðối quyết liệtụ Ðối týợng trực tiếp phá rừng chủ yếu là ðồng bào dân tộcổ bao gồm cả ngýời dân tộc tại chỗ và ngýời dân di cý tự doụ Sau khi phá rừng trồng cây nông nghiệpổ cây công nghiệp và nuôi trồng thủy sảnổ tiếp tục sang nhýợng trái phép cho những ngýời có tiền ầtrong ðó có cả cán bộổ công chức nhà nýớcớ ðể phát triển trang trạiổ tạo ra tình hình phức tạp trong quản lý ðất ðai. Hậu quả phá rừng làm trầm id2933828 pdfMachine by Broadgun Software - a great PDF writer! - a great PDF creator! - Thạc sỹ Nguyễn Tiến Ữũng – Gv Lâm nghiệp ựsýu tâmả trọng thêm sự tàn phá của thiên nhiênổ việc xây dựng ðê ven biển không gắn với rừng phòng hộ ở Nam Ðịnhổ ằải Phòng bị tàn phá do cõn bão số ờổ ử vừa qua là ví dụ cụ thểụ ỏác ðiểm nóng về phá rừng hiện nay làể ỉình Phýớc ầử tháng ðầu nãm ịồồọ có ửồịổọềha rừng bị pháớậ Ðắk Nông ầử tháng ðầu nãm ịồồọ có ịỗồổọha bị pháớụ ẽần ðây các ðịa phýõng ðang tổ chức nhiều biện pháp giải quyết kiên quyết tại các ðiểm nóng thuộc huyện Tánh ẹinhổ ằàm Tân thuộc lâm phần của Trýờng bắn Mây Tàuụ ầỉình Thuậnớụ Phá rừng ngập mặn ven biển ðể lấy ðất nuôi trồng thủy sản diễn ra ở hầu hết các ðịa phýõng có rừng phòng hộ ven biểnụ Tình hình khai thác gỗ trái phép diễn ra ở hầu khắp các tỉnh có rừngổ với quy mô chủ yếu là nhỏổ lẻổ tập trung ở những nõi còn rừng giàuổ khu vực giáp ranh, nõi thuận lợi về giao thông ðýờng bộổ ðýờng sôngụ Những trọng ðiểm khai thác gỗ trái phép là khu vực giáp ranh giữa các tỉnhể ằà Tĩnh- Quảng ỉình ầằýõng Sõn- Tuyên ằóaớổ ẽia ẹai- Kon Tum (khu vực Sê Sanớổ Ðắc Nông- Bình Phýớc ầÐắk R’lấp- Phýớc ẹongổ ỉù Ðãngớổ Phú Yên- Khánh ằòaổ Ninh Thuận- Khánh ằòaổ ỉình Thuận- Lâm Ðồngổ ỉình Phýớc- Lâm Ðồng- Ðắc Nôngụ Trên tuyến ðýờng ằồ chí Minhể Ðông ẽiangổ Nam ẽiang ầtỉnh Quảng Namớậ huyện Tuyên Hóaổ Minh ằóa ầQuảng ỉìnhớụ ỡhu rừng lân cận diện tích rừng chuyển mục ðích sử dụngể thủy ðiện Ðại Ninh ầỉắc ỉình- Bình Thuậnớổ thủy ðiện ở Výõng ầÐông ẽiang- Quảng Namớụ Ðã có những vụ lợi dụng chủ trýõng quy hoạchổ hỗ trợ ðất ởổ ðất sản xuất cho ðồng bào dân tộc các tỉnh Tây Nguyên theo Quyết ðịnh số ợẫịấịồồịấQÐ-TTg ðể khai thác gỗ trên diện tích rừng không thuộc ðối týợng chuyển mục ðích sử dụng ầẹâm trýờng Ðắk N’Taoổ Ðắk Nôngớổ ỏông ty lâm sản ỉình Thuận tổ chức khai thác tận dụng gỗ tại xã ẹa ĩạổ huyện ằàm Thuận ỉắcổ tỉnh ỉình Thuậnụ Gần ðâyổ ðã phát hiện những bãng nhóm khai thác gỗ trái phép chuyên nghiệpổ có tổ chứcổ mua chuộc một số cán bộ ở ðịa phýõng nhý bãng nhóm do ằai ỏhi ầtức Nguyễn Thanh ẽýõngớ cầm ðầu tại ằàm Tân- Bình Thuậnậ bãng nhóm do tên Ðinh Du Chiên cầm ðầu tại Sõn ằà- Quảng Ngãiụụụ Ðáng chú ý làổ tại một số ðịa phýõngổ ngýời dân ðã phá cả rừng trồng của một số lâm trýờngổ chủ rừng nhà nýớc ðể làm rẫy hoặc sử dụng vào mục ðích khácụ b. Tình hình buôn bán lâm sản trái phép. Do lợi nhuận cao từ buôn bán gỗ và ðộng vật hoang dã trái phépổ tình hình diễn ra phức tạp ở hầu khắp các ðịa phýõngụ Ðầu nậu thýờng giấu mặt và dùng nhiều thủ ðoạn tinh vi ðể vận chuyểnổ tiêu thụ gỗ lậuổ ðộng vật hoang dã trái phép nhý dùng xe kháchổ xe chuyên dùngổ xe cải hoán ầhai ðáyổ hai muiổ dùng biển số giả… ớổ giấu gỗ lậu dýới hàng hóa khácổ kết bè gỗ chìm dýới mặt nýớcổ sử dụng giấy tờ quay vòng nhiều lầnụụụ Từ nãm ợẻẻỗ ðến nayổ ðã phát hiệnổ xử lý trên ịửọ nghìn vụ vận chuyểnổ buôn bán trái phép lâm sản ầbình quân hõn ẫồụồồồ vụấnãmớụ ẽần ðây xuất hiện một số ðýờng dây buôn bán gỗổ ðộng vật hoang dã xuyên biên giớiổ quá cảnh qua nýớc ta sang nýớc thứ ba. c. Tình hình chống ngýời thi hành công vụ. Thạc sỹ Nguyễn Tiến Ữũng – Gv Lâm nghiệp ựsýu tâmả Thời gian gần ðâyổ do các ðịa phýõng triển khai quyết liệt các biện pháp bảo vệ rừng theo ỏhỉ thị của Thủ týớng ỏhính phủ nên bọn lâm tặc tìm mọi cách chống ðốiụ Tình hình chống ngýời thi hành công vụ diễn ra gay gắt ở nhiều nõiổ chống ðối có tổ chức ầcó nõi bầu ngýời lãnh ðạoổ tổ chức canh gácổ ðặt bẫy chôngổ bẫy ðá… ớụ ỏhúng dùng các thủ ðoạn trắng trợnổ côn ðồổ nhý ðập phá phýõng tiện của các cõ quanổ cá nhânậ ðe dọaổ xâm hại tính mạngổ sức khỏeổ tài sản của ngýời thi hành công vụ và thân nhânổ gia ðình họậ khi bị phát hiệnổ thì chúng dùng nhiều phýõng tiện tấn côngổ kể cả việc ðâm xe vào lực lýợng kiểm traổ dùng kim tiêm có máu nhiễm ằẩVụụụ Từ ðầu nãm ịồồọ ðến nay, lâm tặc ðã làm chết ẫ ngýời và bị thýõng hàng chục ngýời khácụ Một số ðịa phýõng diễn ra tình trạng chống ngýời thi hành công vụ nghiêm trọng là ỉù Ðãngổ Phýớc ẹong ầỉình Phýớcớậ Ðắk R’lấp ầÐắk Nôngớậ Tánh ẹinh ầỉình Thuậnớậ Ðắk ẹắkổ ằòa ỉìnhổ Nghệ ởnổ Gia Lai, Ðà Nẵngổ Quảng ỉình và Yên ỉáiụ d. Tình hình phòng cháy, chữa cháy rừng. Tình hình cháy rừng trong những nãm qua diễn biến phức tạp do biến ðổi về thời tiết và diện tích rừngụ Từ nãm ợẻẻỗ ðến nayổ cả nýớc xảy ra ửụịịẻ vụ cháy rừngổ gây cháy ọịụợỗ8ha rừngổ bình quân mỗi nãm bị cháy ờụọịềha ầtrong ðó thiệt hại mức ðộ ợồồạ là ẫụẫỗỗ haớụ Trong mùa khô ịồồề- 2005 mặc dù các cấpổ ngành ðã tãng cýờng công tác phòng cháyổ chữa cháy rừng nhýng tình hình cháy rừng vẫn diễn raụ ỏả nýớc ðã xảy ra ợụồọẫ vụ cháy rừngổ diện tích rừng bị cháy ờụọỗồha ầtrong ðó thiệt hại mức ðộ ợồồạ là ọụềọọhaớụ Ðặc biệtổ có những diện tích rừng bị cháy ðã ðýợc dự báo trýớcổ nhýng do sự thiếu sát sao của chủ rừng nên ðã ðể xảy ra cháy rừng trên ợụọồồha trong ề tháng mùa khô ịồồọ tại khu vực rừng nguyên liệu giấy ỡon Tumụ Rừng bị cháy chủ yếu là rừng trồngổ với các loài cây chính là thôngổ tràmổ bạch ðànổ keo và rừng non khoanh nuôi tái sinh ầchiếm ẻửạ diện tích rừng bị cháyớụ Nguyên nhân trực tiếp gây cháy rừng chủ yếu do ðốt dọn thực bì làm nýõng rẫyổ ðốt dọn ðồng ruộng ềợổỗạậ do ngýời vào rừng dùng lửa ðể sãn bắt chim thúổ ðốt ðìa bắt cáổ trãnổ rùaổ rắnổ lấy mật ong ẫồổẻạậ do ðốt thực bì tìm phế liệu ờổợạậ cháy lân tinh ọổọạậ nguyên nhân khác là ợọổửạ ầtrong số này có biểu hiện ngýời nhận ðấtổ nhận rừng phátổ ðốt rừngổ chủ yếu là rừng tràm ðể lấy ðất trồng cây nông nghiệpớụ e) Công tác phòng trừ sinh vật hại rừng. Những nãm quaổ chýa xảy ra dịch bệnh làm mất rừng với quy mô lớnụ Nhýng ở một số tỉnh nhý Quảng Ninhổ ẹạng Sõnổ ằà Tĩnhổ Quảng ỉìnhổ Quảng Trịổ Thừa Thiên ằuế ðã xảy ra dịch sâu róm thôngổ có nãm hàng chục nghìn hécta bị nhiễm bệnhổ ðã ảnh hýởng ðến sinh trýởngổ phát triển và nãng xuất nhựa thôngụ Ngành lâm nghiệp ðã áp dụng nhiều biện pháp phòng trừ có hiệu quả nhý sử dụng thuốc sinh học trong phòng trừụ Tuy nhiênổ việc nghiên cứuổ ứng dụng công nghệổ kỹ thuật về công tác này còn rất hạn chếổ chủ yếu mới thực hiện các giải pháp ứng phó khi dịch xảy raổ các biện pháp phòng chýa ðýợc quan tâm ðúng mứcổ do vậyổ sẽ rất lúng túng nếu dịch xảy ra trên quy mô lớnụ ằiện nayổ công tác phòng trừ sinh vật hại rừng ðýợc giao cho cõ quan bảo vệ thực vậtổ nhýng Thạc sỹ Nguyễn Tiến Ữũng – Gv Lâm nghiệp ựsýu tâmả cõ quan này chỉ tập trung bảo vệ cây trồng nông nghiệpổ chýa có ðủ nãng lực ðể thực hiện các biện pháp phòng trừ sinh vật hại rừng. II. CÁỀ BIỆN PHÁP BẢO VỆ RỪNỤ Ðà TIẾN HÀNH TRONG THỜI GIAN QUA. 1. Giao ðấtỰ giao rừngỰ khoán bảo vệ rừngỰ tổ chức thực hiện cõ chế hýởng lợi của ngýời làm rừngỰ sắp xếp lại lâm trýờng quốc doanhẢ Trong những nãm quaổ theo thống kê chýa ðầy ðủổ ðến nay cả nýớc ðã giao ðýợc ẻổợ triệu hécta rừng và ðất lâm nghiệpổ trong ðó giao cho các doanh nghiệp nhà nýớc gần ẫổờ triệu héctaổ các ỉan quản lý rừng ðặc dụng và phòng hộ quản lý trên ịổỗ triệu héctaậ hộ gia ðìnhổ tập thể quản lý ịổử triệu héctaụ Ðã cấp gần ờ30 nghìn giấy chứng nhận quyền sử dụng ðất cho trên ọợọ nghìn hộ gia ðìnhổ cá nhân và trên ử nghìn tổ chức với gần ẫổẫ triệu hécta rừng và ðất lâm nghiệpổ ðạt ẫỗạ tổng diện tích ðất lâm nghiệp ðã giaoụ Nhý vậyổ còn ử triệu hécta ðất lâm nghiệpổ trong ðó có trên ẫổị triệu hécta rừng chýa có chủ thực sựổ hiện ðang do Uỷ ban nhân dân cấp xã quản lýụ Ðến nayổ ðã có gần ịổềọ triệu hécta rừng ðýợc khoán bảo vệổ trong ðó rừng ðặc dụng ịỗọ nghìn héctaổ rừng phòng hộ ị triệu héctaổ rừng sản xuất ịợọ nghìn héctaụ Thực hiện chính sách về quyền hýởng lợi của chủ rừng và ngýời nhận khoán bảo vệ rừng theo Quyết ðịnh ợửỗấịồồợấQÐ-TTg ngày ợịấợợấịồồợ của Thủ týớng ỏhính phủổ ỉộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và ỉộ Tài chính ðã ban hành Thông tý hýớng dẫn số ỗồấịồồẫấTTẹT-BNN-BTC ngày ẫấẻấịồồẫụ Tuy nhiênổ quy ðịnh hiện hành còn nhiều ðiểm chýa rõổ ít khả thi trong thực tiễnổ chýa kích thích chủ rừng và ngýời nhận khoán ðầu tý bảo vệ và phát triển rừngậ thực tế cho thấyổ phần lớn ngýời làm rừng chýa thể ðảm bảo cuộc sống chủ yếu bằng nghề rừngụ ĩo vậyổ cần tổng kết thực tiễn ðể sớm sửa ðổiổ bổ sung chính sách về quyền hýởng lợi cho phù hợp với thực tiễnụ Việc ðổi mới tổ chức và cõ chế quản lý lâm trýờng quốc doanh ðã ðýợc triển khai thực hiện theo tinh thần Nghị quyết ịỗ của Bộ ỏhính trịổ Quyết ðịnh số ợỗửấợẻẻẻấQÐ-TTg, Nghị ðịnh số ịồồấịồồềấNÐ-CP. Ðến nayổ có ẫ tỉnh ðã ðýợc Thủ týớng ỏhính phủ phê duyệt và ịề tỉnh ðýợc ỉộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thẩm ðịnh ðề án sắp xếp lại nôngổ lâm trýờng quốc doanhụ Nhiều tỉnh hiện ðã và ðang triển khai sắp xếp lại các lâm trýờng theo tinh thần nàyụ 2. Giải quyết vấn ðề về ổn ðịnh ngýời di cý tự doẢ Di cý tự do là một trong những nguyên nhân phá rừngụ ằiện nayổ lýợng ngýời dân di cý tự do ðã giảmổ nhýng vẫn còn diễn biến phức tạp cả về di cý ngoài tỉnh và nội vùngụ Trong những nãm qua, các ðịa phýõng ðã tích cực bố trí sắp xếpổ ổn ðịnh ðời sống cho khoảng ửọạ tổng số hộ ðã di cý tự doụ ằiện nayổ còn trên ịẫ nghìn hộ ầtrên ẻồ nghìn nhân khẩuớ dân di cý tự do sống phân tán trong rừng cần ðýa vào các khu quy hoạchổ tập trungụ ỏác tỉnh ðang triển khai thực hiện hõn ờồ dự án xây dựng các ðiểm quy hoạch ổn ðịnh dân cýổ ðã ðýa ra khỏi rừng ðýợc ợụợẻử hộụ Trong ðóổ các tỉnh thực hiện khá làể Ðắk Lắk ðã di dời vào vùng quy hoạch ọờẻ hộổ ỡiên Giang 450 hộổ ỏà Mau ợọỗ hộ… Thực hiện các Quyết ðịnh số ợẫịấịồồịấQÐ-TTg, Quyết ðịnh số ợẫềấịồồềấQÐ-TTg của Thủ Thạc sỹ Nguyễn Tiến Ữũng – Gv Lâm nghiệp ựsýu tâmả týớng ỏhính phủ về giải quyết ðất ởổ ðất sản xuấtổ hỗ trợ nhà ở cho ðồng bào dân tộc nghèoổ ỉộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ðã ban hành Quyết ðịnh số ồẫấịồồọấQÐ-BNN Quy ðịnh về khai thác gỗ ðể hỗ trợ nhà ở cho ðồng bào dân tộc thiểu số nghèoổ ðời sống khó khãnổ ðồng thời khẩn trýõng phối hợp với các ngànhổ ðịa phýõng trong việc quy hoạch sử dụng ðất ðai phục vụ cho mục ðích nàyụ Ðến nayổ ðã có trên ềồụồồồ hộấỗờụồềồ hộ ðýợc cấp ðất với diện tích trên 20.000ha/52.789ha. 3. Trách nhiệm quản lý nhà nýớc về rừng và ðất lâm nghiệp của chính quyền các cấpẢ Thực hiện Quyết ðịnh số ịềọấợẻẻỗấQÐ-TTg ngày ịọấợợấợẻẻỗ của Thủ týớng ỏhính phủ quy ðịnh trách nhiệm quản lý nhà nýớc của các cấp về rừng và ðất lâm nghiệpổ Uỷ ban nhân dân các tỉnh ðã và ðang tiến hành tổ chức rà soát chiến lýợc bảo vệ và phát triển lâm nghiệpổ chỉ ðạo Uỷ ban nhân dân cấp huyệnổ xã thực hiện các biện pháp tãng cýờng trách nhiệm quản lýổ bảo vệ rừng và ðất lâm nghiệp trên ðịa bàn và tổ chức theo dõi diễn biến rừng và ðất lâm nghiệpụ Nhìn chungổ trong thời gian qua các cấp chính quyền ðịa phýõng ðã nâng cao vai trò trách nhiệm trong bảo vệ rừngổ tuy nhiên ở một số ðịa phýõngổ nhất là chính quyền cõ sở vẫn chýa coi trọng và quan tâm ðúng mức ðến công tác nàyụ ỉộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ðã hýớng dẫn các tỉnh tổ chức ðýa gần 5.000 công chức kiểm lâm về phụ trách ðịa bàn cấp xã ðể giúp chính quyền cõ sở nắm vững tình hình tài nguyên rừng và thực hiện các biện pháp bảo vệ rừng tại gốcụ 4. Tổ chức truy quét ở những ðịa bàn trọng ðiểmẢ Các tỉnh trọng ðiểm về phá rừng ðã chỉ ðạo cõ quan kiểm lâm phối hợp với cõ quan công an tổ chức ðiều traổ xác ðịnh các ðịa bàn trọng ðiểm phá rừngổ khai thác lâm sảnổ sãn bắt ðộng vật hoang dã trái phépậ phân loại các tổ chứcổ cá nhân phá rừngổ các cõ sở chế biếnổ thu gomổ kinh doanhổ vận chuyển lâm sản trái phépậ tổ chức tuyên truyềnổ vận ðộng các ðối týợng ký cam kết không vi phạm các quy ðịnh của Nhà nýớcụ Tổ chức hàng nghìn ðợt kiểm traổ truy quét lâm tặcổ nhýể ỏà Mau ẫửỗ ðợtậ Thừa Thiên ằuế ẫềồ ðợtậ ỡhánh ằoà ẫịờ ðợtậ ỉình Thuận ịẫồ ðợtậ Ninh Thuận ợợờ ðợtậ ỉình Ðịnh ịợồ ðợt… Qua truy quét ðã xóa bỏ ðýợc trên ẫồạ các tụ ðiểm phá rừngổ khai thác trái phép lâm sảnụ Tuy nhiênổ việc kiểm traổ truy quét còn chýa ðýợc thýờng xuyênổ do vậy sau ðó lại tái xuất hiện các tụ ðiểm mớiổ lâm tặc tiếp tục phá rừngổ khai thác gỗ trái phépụ 5. Tổ chức bảo vệ rừng dọc tuyến ðýờng Hồ Ềhí MinhẢ Thực hiện ỏhỉ thị số ẫồấịồồợấỏT-TTg ngày ềấợịấịồồợ của Thủ týớng ỏhính phủ về tãng cýờng các biện pháp chống chặt phá rừng dọc tuyến ðýờng ằồ ỏhí Minh ði qua, các ðịa phýõng ðã xây dựng và triển khai thực hiện các phýõng án bảo vệ rừngụ Ðến nayổ các tỉnh ðã bố trí gần ềồ trạm bảo vệ rừngổ ðồng thời tổ chức lực lýợng tãng cýờng tuần tra bảo vệ rừngổ các tỉnh Quảng Trịổ Thừa Thiên ằuếổ Quảng Nam ðã tổ chức ðóng mốc giớiổ ghi hình hiện trạng rừng hai bên ðýờng ðể theo dõi và quản lýụ Tình trạng khai thác rừng trái phép trên tuyến ðýờng ằồ ỏhí Minh tuy có xảy raổ Thạc sỹ Nguyễn Tiến Ữũng – Gv Lâm nghiệp ựsýu tâmả nhýng ở quy mô nhỏ lẻ và ðã ðýợc ngãn chặn kịp thờiổ không ðể xảy ra các vụ vi phạm nghiêm trọngụ 6. Thực hiện chủ trýõng hạn chế khai thác rừng tự nhiênẢ Thực hiện chỉ ðạo của Thủ týớng ỏhính phủổ từ nãm ợẻẻọổ việc khai thác gỗ rừng tự nhiên ðã giảm từ hõn ửồồụồồồm3 nãm ợẻẻọ xuống còn ợọồụồồồm3 nãm ịồồọụ Việc giảm chỉ tiêu khai thác gỗ rừng tự nhiên thể hiện quan ðiểm của Nhà nýớc nhằm tãng cýờng bảo vệ rừngổ bảo tồn ða dạng sinh học và các giá trị nhân vãn của rừng tự nhiênổ nhýng cũng ðặt ra cho công tác quản lýổ bảo vệ rừng trýớc những thách thức to lớnổ mất cân ðối trong quan hệ cung - cầu về gỗ ðã tạo sức ép lên những diện tích rừng hiện cóụ 7. Về kiện toànỰ ðổi mới một býớc lực lýợng kiểm lâmẢ Thực hiện ỏhỉ thị của Thủ týớng ỏhính phủổ lực lýợng kiểm lâm býớc ðầu ðýợc ðổi mới theo hýớng kiểm lâm phải bám rừngổ bám dânổ gắn với chính quyền cõ sởổ ðẩy mạnh tuyên truyền vận ðộng nhân dânổ huy ðộng sức mạnh của toàn xã hội cho sự nghiệp bảo vệ rừngụ Thời gian quaổ ỉộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ðã ban hành nhiều vãn bản quy ðịnh tãng cýờng ðào tạo nghiệp vụ và rèn luyện phẩm chất chính trị ðối với lực lýợng kiểm lâmụ Ðã ban hành Quyết ðịnh số 105/2000/QÐ-BNN-KL về nhiệm vụ công chức kiểm lâm phụ trách ðịa bànổ ðã tổ chức nhiều lớp bồi dýỡng nghiệp vụ cho kiểm lâm ðịa bànụ Việc tuyển dụng ðýợc thực hiện theo quy trình chặt chẽ hõnụ Ðối với những cán bộ kiểm lâm có vi phạmổ dấu hiệu thoái hóa biến chấtổ kiên quyết xử lý kỷ luậtổ ðýa ra khỏi ngànhụ ỡiểm lâm ðang từng býớc nhận ðýợc sự tin týởngổ ủng hộ của nhân dânổ của chính quyền các cấp trong cuộc ðấu tranh bảo vệ rừngụ ằiện nayổ so với ðịnh mức bình quân 1.000ha rừng có ợ kiểm lâm viênổ thì cả nýớc hiện còn thiếu khoảng ẫ nghìn ngýờiổ không những thế hoạt ðộng của kiểm lâm trên ðịa bàn rộngổ chủ yếu là ở vùng sâuổ vùng xa ði lại khó khãnổ tiếp xúc với nhiều loại ðối týợng khác nhau là những thách thức không nhỏ ðối với lực lýợng kiểm lâmụ III. ÐÁNH ỤIÁ ỀHUNỤ VỀ ỀÔNỤ TÁỀ BẢO VỆ RỪNỤ Ðà TIẾN HÀNH TRONỤ THỜI ỤIểN QUA. 1. Những kết quả ðạt ðýợcụ Những nãm quaổ công tác bảo vệ rừng ðã có nhiều chuyển biến và ðạt ðýợc những kết quả quan trọngổ nhận thức về rừng ðýợc nâng caoổ quan ðiểm ðổi mới xã hội hóa về lâm nghiệp ðã ðýợc triển khai thực hiện có hiệu quảậ hệ thống pháp luật về bảo vệ và phát triển rừng ngày càng hoàn thiệnậ chế ðộ chính sách lâm nghiệpổ nhất là chính sách về ða dạng hóa các thành phần kinh tế trong lâm nghiệpổ giao ðấtổ giao rừngổ khoán bảo vệ rừng và quyền hýởng lợi từ rừng ðýợc ban hành và býớc ðầu ði vào cuộc sốngậ Nhà nýớc tãng cýờng ðầu tý thông qua nhiều chýõng trìnhổ dự án ðã tác ðộng tích cực tới việc bảo vệ rừngụ Vai trò trách nhiệm quản lý Nhà nýớc về rừng của các ngành và chính quyền các cấp ðýợc nâng cao hõnổ các tổ chức xã hội ðã có những nỗ lực tham gia vào công tác bảo vệ và phát triển rừngụụụ Nhiều biện pháp cýõng quyết ðể bảo vệ rừng ðã ðýợc tổ chức thực hiệnổ Thạc sỹ Nguyễn Tiến Ữũng – Gv Lâm nghiệp ựsýu tâmả nhýể tổ chức các ðợt truy quét lâm tặcổ giải toả các tụ ðiểm phá rừng trái phépậ ngãn chặn chuyển ðổi mục ðích sử dụng ðất lâm nghiệp ngoài quy hoạchậ xử lý vi phạm pháp luật trong lĩnh vực bảo vệ và phát triển rừng ðýợc thực hiện quyết liệt hõnụ Tình hình vi phạm các quy ðịnh của Nhà nýớc về bảo vệ và phát triển rừngổ tình trạng phá rừng trên quy mô lớn ðýợc kiềm chếổ giảm thiệt hại so với những nãm ợẻẻồụ Nhiều mô hình bảo vệ và phát triển rừng ðã hình thành ở các ðịa phýõngổ góp phần quan trọng vào việc khôi phục lại diện tích rừngậ phát triển kinh tế- xã hội và cải thiện chất lýợng môi trýờng ở ðịa phýõngụ 2. Những tồn tạiụ Mặc dù trong thời gian qua ðã có những nỗ lực không ngừng của các ngành các cấp trong lĩnh vực bảo vệ rừngổ nhýng nhìn chung kết quả ðạt ðýợc chýa toàn diệnổ chuyển biến chýa cãn bảnổ thiếu vững chắcụ Tình trạng phá rừngổ khai thácổ sử dụng ðất lâm nghiệp trái phép vẫn diễn ra ở nhiều nõiổ ðặc biệt ở các ðịa phýõng còn nhiều rừng tự nhiênổ khu vực ỉắc Trung ỉộổ Tây Nguyênổ Ðông Nam ỉộụ Nhiều bãng nhóm phá rừng chuyên nghiệpổ ðýờng dây buôn bán lâm sản trái phép chýa ðýợc theo dõiổ phát hiện và bóc gỡ kịp thờiụ Nhiều ðiểm nóng về phá rừng nghiêm trọngổ kéo dài chýa ðýợc giải quyết triệt ðể ầðến tháng ẻấịồồọổ có ịọ ðiểm nóngớổ tình hình cháy rừng vẫn xảy ra ở nhiều nõiụ 3. Nguyên nhân chủ yếu của tồn tạiụ a) Nguyên nhân chủ quanụ Một làể chính quyền các cấpổ ðặc biệt là cấp xã nhận thức chýa ðầy ðủổ tổ chức thực hiện thiếu nghiêm túc trách nhiệm quản lý nhà nýớc về rừng và ðất lâm nghiệpụ ở một số nõi do lợi ích cục bộổ ðã làm ngõổ thậm chí có biểu hiện tiếp tay cho các hành vi phá rừngổ khai thácổ tiêu thụ lâm sản, sang nhýợng ðất ðai trái phépổ nhýng không bị kiểm ðiểm hoặc xử lý nghiêm túcụ Sau một thời gian thực hiện các biện pháp kiên quyết ngãn chặn tình trạng phá rừngổ một số nõi chýa tập trung xử lý dứt ðiểm các vụ việc vi phạmổ một số ðịa phýõng có biểu hiện thoả mãn với thành tíchổ không duy trì hoạt ðộng thýờng xuyênổ do vậy tình trạng phá rừng và các hành vi vi phạm pháp luật tiếp tục xuất hiệnụ Một số ðịa phýõng có tuyến ðýờng ằồ ỏhí Minh ði qua chýa kịp thời tổ chức và triển khai các biện pháp bảo vệ rừng và kiểm soát lâm sản trên tuyến ðýờng ằồ ỏhí Minhổ nên xuất hiện nhiều tụ ðiểm khai thácổ vận chuyển lâm sản trái phépụ ỏông tác phổ biếnổ tuyên truyềnổ giáo dục pháp luật và cõ chế chính sách về lâm nghiệp còn hạn chế và chýa thực hiện có hiệu quảụ Ngýời dânổ nhất là ở vùng sâuổ vùng xa do khó khãn trong cuộc sốngổ nhận thức về pháp luật chýa ðầy ðủổ nên vẫn tiếp tục phá rừngổ có nõi còn tiếp tayổ làm thuê cho bọn ðầu nậuổ kẻ có tiềnụ Nhiều ðịa phýõng do kinh phí hạn hẹpổ chýa chú ý ðầu tý cho công tác bảo vệ và phát triển rừngổ vì vậy rất khó khãn cho công tác bảo vệ rừngụ Hai làể chủ rừng là các lâm trýờng quốc doanhổ ỏác ỉan quản lý rừng ðang quản lý trên ờổợ triệu hécta rừngổ nhýng không ðủ nãng lực ðể quản lýổ bảo vệ diện tích rừng ðýợc giaoổ một số chủ Thạc sỹ Nguyễn Tiến Ữũng – Gv Lâm nghiệp ựsýu tâmả rừng có biểu hiện thiếu trách nhiệmổ thông ðồngổ tiếp tay cho hành vi phá rừng ầÐắc Nôngổ ỡon Tum, Gia Lai, Bình Thuậnổụụụớụ ỏác chủ rừng là hộ gia ðìnhổ cá nhân và các tổ chức khác ðang quản lý trên ẫổề triệu hécta rừngổ nhýng mỗi chủ rừng có diện tích quy mô nhỏ nên không thể tự tổ chức lực lýợng bảo vệ rừng ðýợc giaoụ ỏòn lại gần ẫ triệu hécta rừng chýa có chủổ thuộc trách nhiệm quản lý của Uỷ ban nhân dân xãổ nhýng chýa có cõ chế ðể chính quyền cấp xã thực hiện công tác quản lýổ bảo vệ rừng có hiệu quảụ Ba làể công tác quản lý Nhà nýớc về bảo vệ và phát triển rừng nhìn chung chýa theo kịp cõ chế ðổi mớiổ thể hiện ở việc thiếu những cõ chế chính sách hợp lý tạo ðộng lực thu hút các nguồn lực cho bảo vệ rừngậ quyền và nghĩa vụ của chủ rừng chýa rõ ràngổ khi rừng bị mấtổ chủ rừng ầnhất là các chủ rừng thuộc Nhà nýớcớ thýờng rất lúng túng trong xử lý và cũng ít phải chịu trách nhiệm trực tiếpụ ỏhính sáchổ quyền hýởng lợi từ rừng chýa phù hợp với thực tiễnổ lại chýa ðýợc các ðịa phýõng triển khai thực hiện nghiêm túcụ ỏông tác quy hoạchổ sử dụng ðất lâm nghiệp chýa ðýợc triển khai trên thực ðịaổ ðến từng chủ rừng và chýa ðýợc kiểm tra thýờng xuyênổ thýờng xuyên bị phá vỡ quy hoạch. Công tác giaoổ cho thuê rừngổ ðất rừngổ khoán bảo vệ rừng býớc ðầu ðã ðạt ðýợc những kết quả nhất ðịnhổ tuy nhiên hiệu quả sử dụng ðất sau giao ðất lâm nghiệp còn thấpổ việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ðấtổ theo dõi việc sử dụng ðất rừng sau khi giao, cho thuê chậmụ Việc xây dựng các vãn bản quy phạm pháp luật chýa kịp thờiụ Thiếu các quy ðịnh về các biện pháp phối hợp ðể xử lý nghiêm các hành vi vi phạm của lâm tặc và ngýời có trách nhiệm quản lý Nhà nýớcụ Bốn làể phối hợp giữa các lực lýợng công an, quân ðộiổ kiểm lâm ở nhiều ðịa phýõng chýa thật sự có hiệu quảổ ở nhiều ðịa phýõng còn mang tính hình thứcổ nhiều tụ ðiểm phá rừng trái phép chýa có phýõng án giải quyết cụ thể của liên ngànhụ Việc xử lý các vi phạm chýa kịp thờiổ thiếu kiên quyếtổ chýa xử lý nghiêm minhổ còn có những quan ðiểm khác nhau của các cõ quan chức nãng ở một số ðịa phýõngổ gây ra hiện týợng lâm tặc coi thýờng pháp luật và tiếp tục chống ngýời thi hành công vụ với mức ðộ phổ biếnổ hung hãn hõnụ Nãm làể lực lýợng kiểm lâm mỏngổ tổ chức thiếu thống nhấtổ ðịa vị pháp lý chýa rõ ràngổ trang thiết bịổ phýõng tiện thiếu thốnổ lạc hậuụ ỏhế ðộ chính sách chýa týõng xứng với nhiệm vụ ðýợc giao. Vì vậyổ ở những vùng trọng ðiểm phá rừng nếu chỉ có lực lýợng kiểm lâm không thể giải quyết dứt ðiểmụ Trình ðộ chuyên môn nghiệp vụ còn hạn chế ầnhất là vận ðộng quần chúngớổ một số công chức kiểm lâm giao ðộng trýớc khó khãnổ thậm chí có biểu hiện tiêu cựcụ ỏông tác ðào tạoổ huấn luyện nghiệp vụổ giáo dục ðạo ðức phẩm chất cho ðội ngũ bảo vệ rừng nhất là kiểm lâm chýa ðýợc coi trọng ðúng mứcổ chýa có cõ sở vật chất cho việc ðào tạoổ huấn luyệnụ Sáu làể cõ sở vật chất cho công tác bảo vệ rừng rất khó khãnụ Những nãm qua nguồn ðầu tý cho bảo vệ rừng chủ yếu từ chýõng trình ờờợổ tỷ trọng vốn ðầu tý cho công tác bảo vệ rừng không ðáng Thạc sỹ Nguyễn Tiến Ữũng – Gv Lâm nghiệp ựsýu tâmả kểổ các công trình phòng cháyổ chữa cháy rừngổ công trình nghiệp vụ khác ðýợc xây dựng không ðáp ứng ðýợc yêu cầu bảo vệ rừng bền vữngụ b) Nguyên nhân khách quanụ Một làể áp lực về dân số ở các vùng có rừng tãng nhanh do tãng cõ họcổ di cý tự do từ nõi khácổ ðòi hỏi cao về ðất ở và ðất canh tácổ những ðối týợng này chủ yếu là những hộ nghèoổ ðời sống gặp nhiều khó khãnổ sinh kế chủ yếu dựa vào phát nýõng làm rãyổ khai thác lợi dụng tài nguyên rừngụ Nhận thức về bảo vệ rừng còn hạn chếổ vẫn tiếp tục phá rừng kiếm kế sinh nhéctaiổ lấy ðất canh tác hoặc làm thuê cho bọn ðầu nậuổ kẻ có tiền ðể phá rừng hoặc khai thác gỗổ lâm sản trái phépụ Hai làể cõ chế thị trýờngổ giá cả một số mặt hàng nôngổ lâm sản tãng caoổ nhu cầu về ðất canh tác các mặt hàng này cũng tãng theoổ nên ðã kích thích ngýời dân phá rừng ðể lấy ðất trồng các loại cây có giá trị cao hoặc buôn bán ðấtổ sang nhýợng trái phépụ Ba làể nhiều công trình xây dựngổ ðýờng xá và cõ sở hạ tầng khác ðýợc xây dựng gây áp lực lớn ðối với rừng và ðất lâm nghiệpổ tạo môi trýờng thuận lợi cho các hoạt ðộng phá rừngổ khai thác và vận chuyển lâm sản trái phépụ Bốn làể tình hình thời tiết diễn biễn ngày càng phức tạpổ khô hạn kéo dàiổ bão lũ xảy ra thýờng xuyên gây thiệt hại không nhỏ tới tài nguyên rừngụ ĩiện tích rừng khoanh nuôi phục hồi và rừng trồng tãng lênổ dẫn ðến nguy cõ xảy ra cháy rừng và sinh vật hại rừng cao hõnụ Phần IIẢ NHỮNỤ ộIỆN PHÁP ộẢO VỆ RỪNỤ TRONỤ THỜI ỤIểN TỚI I. QUAN ÐIỂM VÀ MỤỀ TIÊUẢ 1. Quan ðiểmụ Bảo vệ chặt chẽ rừng tự nhiênổ ðặc biệt rừng ðặc dụngổ phòng hộổ mở rộng quyền chủ ðộng trong sản xuất kinh doanhụ ỉảo vệ rừng gắn với phát triển và sử dụng rừng bền vữngổ duy trì diện tích lâm phần ổn ðịnhổ gắn bảo vệ rừng với việc thực hiện các chýõng trìnhổ dự án phát triển ðời sống của ðồng bào trong vùngụ ỏhú trọng bảo vệ rừng tận gốc và kiểm soát lâm sản tại nõi chế biếnổ tiêu thụổ hạn chế kiểm soát trong lýu thôngụ Nâng cao trách nhiệm tự bảo vệ của chủ rừngậ bảo vệ rừng trýớc hết là trách nhiệm của chủ rừngổ các chủ rừng có diện tích lớn phải có lực lýợng bảo vệ rừng chuyên tráchậ ỏhính quyền các cấp có trách nhiệm tổ chức ðể toàn dânổ các cấpổ các ngành bảo vệ rừng trên ðịa bànổ trong ðó kiểm lâm là cõ quan tham mýuụ 2. Mục tiêuụ a) Mục tiêu tổng quátụ Nâng cao nãng lực quản lý bảo vệ rừng nhằm bảo vệ ổn ðịnh lâm phận các loại rừngổ phát huy vai tròổ lợi thế của từng loại rừngổ trên cõ sở kinh doanh rừng bền vữngổ góp phần phát triển kinh tế và xã hộiổ bảo tồn ða dạng sinh họcổ bảo vệ môi trýờng và cung cấp các dịch vụ khácụ b) Mục tiêu cụ thểụ ỉảo vệ nghiêm ngặtổ hạn chếổ tiến tới chấm dứt tình trạng phá rừngổ khai thác trái phépổ cháy rừng ðối với rừng ðặc dụngổ rừng phòng hộ ðầu nguồnụ ẽiảm cãn bản tình trạng Thạc sỹ Nguyễn Tiến Ữũng – Gv Lâm nghiệp ựsýu tâmả vi phạm các quy ðịnh về bảo vệ và phát triển rừng, hạn chế ðến mức thấp nhất tình trạng phá rừng trái phép và thiệt hại do cháy rừng gây raậ bảo ðảm kinh doanh bền vững ðối với rừng sản xuấtụ Xoá bỏ cãn bản các tụ ðiểm khai thácổ kinh doanh buôn bán lâm sản trái phépậ giải quyết triệt ðể tình trạng chống ngýời thi hành công vụụ II. NHỮNỤ ộIỆN PHÁP ộẢO VỆ RỪNỤ TRONỤ THỜI ỤIểN TỚI . 1. Những biện pháp chungụ a) Quy hoạch và xác ðịnh lâm phận các loại rừng ổn ðịnhụ ỉộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sớm ban hành tiêu chí phân cấp rừng phòng hộậ rà soát phân hạng các khu rừng ðặc dụng ðể triển khai công tác quy hoạch bảo vệ và phát triển rừngụ Trên cõ sở ðóổ các ỉộổ ỉan ngành và Uỷ ban nhân dân các tỉnhổ thành phố trực thuộc Trung ýõng tổ chức rà soátổ lập quy hoạch ẫ loại rừngụ Ðẩy mạnh công tác giao ðất, giao rừng và khẩn trýõng cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ðất lâm nghiệpổ ðể mọi diện tích ðất lâm nghiệp ðều có chủ thực sựổ giảm tối ða các diện tích ðất lâm nghiệp hiện do các cấp chính quyền cõ sở ðang quản lýụ Xác ðịnh ranh giới ba loại rừng và của từng chủ rừng ðang quản lý trên bản ðồ và thực ðịaậ thực hiện việc ðóng cọc mốcổ cắm biển báo ranh giới rừng ðặc dụngổ phòng hộụ b) Hoàn thiện thể chếổ chính sách và pháp luậtụ Phân ðịnh rõ chức nãngổ nhiệm vụ quản lý nhà nýớc của các ỉộổ ngànhổ Uỷ ban nhân dân các cấp ðối với công tác quản lýổ bảo vệ và phát triển rừngụ Thiết lập cõ chếổ tổ chức quản lý rừng và ðất lâm nghiệp theo ngành và liên ngành hợp lý ðể quản lýổ bảo vệ rừng có hiệu quảụ Rà soátổ hệ thống hóa hệ thống vãn bản quy phạm pháp luật hiện hành về bảo vệ và phát triển rừngậ sửa ðổiổ bổ sungổ xây dựng mới các vãn bản có liên quan ðảm bảo quyền lợiổ trách nhiệm và nghĩa vụ của chủ rừngổ chính quyền các cấp và ngýời dân trong công tác quản lýổ bảo vệ và phát triển rừngụ Xây dựng chính sách về bảo vệ rừng theo hýớng ðảm bảo lợi ích của những ngýời làm nghề rừngổ những ngýời trực tiếp tham gia bảo vệ rừngổ tạo ðộng lực thu hút ðầu tý cho công tác bảo vệ và phát triển rừngụ Sớm sửa ðổi chính sách về quyền hýởng lợi của chủ rừng theo Quyết ðịnh ợ78/2001/QÐ-TTg; chính sách giaoổ cho thuê rừngổ khoán bảo vệ rừngậ chính sách ðầu tý cõ sở hạ tầng lâm nghiệp trýớc hết là nâng cao tỷ trọng vốn ðầu tý xây dựng cõ sở hạ tầng từ nguồn vốn thuộc chýõng trình ờờợ lên mức ợọ - 20% tổng vốn chýõng trìnhậ chính sách khuyến khích nhập khẩu gỗ nguyên liệu và trồng rừng nguyên liệu thay thế gỗ rừng tự nhiênụ c) Nâng cao trách nhiệm của cấp uỷ Ðảng và chính quyền các cấp trong việc bảo vệ rừngụ Thực hiện nghiêm túc trách nhiệm quản lýổ bảo vệ rừng của chính quyền các cấpụ Tổ chức các lực lýợng truy quét lâm tặc phá rừng tại ðịa phýõngổ ngãn chặn kịp thời các trýờng hợp ðể khai thácổ phá rừng và lấn chiếm ðất rừngổ chỉ ðạo xử lý nghiêm minh các tổ chứcổ cá nhân phá hoại rừng và những kẻ bao che, tiếp tay cho lâm tặcụ Những ðịa phýõng ðể xảy ra tình trạng phá rừng trái phép thì ngýời ðứng ðầu cấp ủy Ðảngổ ỏhủ tịch Uỷ ban nhân dân các cấp phải kiểm ðiểm làm rõ trách nhiệm và bị xử lý theo quy ðịnhụ Tãng cýờng trách nhiệm tham mýu của cõ quan kiểm lâm cho chính quyền các Thạc sỹ Nguyễn Tiến Ữũng – Gv Lâm nghiệp ựsýu tâmả cấp huy ðộng lực lýợng và trang thiết bị của ðịa phýõng ầhay ðề nghị lên cấp trên ðể ðiều ðộng lực lýợng trang thiết bịớ phục vụ phòng cháyổ chữa cháy rừngổ chống chặt phá rừng trái phép trên ðịa bànụ Tổ chức khôi phục lại diện tích rừng bị pháổ lấn chiếm trái quy ðịnh của pháp luật trong thời gian qua và tiến hành kiểm traổ cýỡng chế tất cả những ngýời di cý tự do ra khỏi các vùng rừng nguyên sinhổ rừng ðặc dụngổ rừng phòng hộụ Xây dựng các chýõng trình về thông tin - giáo dục - truyền thôngổ phổ biến kiến thức về pháp luật bảo vệ và phát triển rừngổ nhằm nâng cao nhận thức về bảo vệ rừng của các chủ rừngổ chính quyền các cấpổ các ngành và toàn xã hộiụ Vận ðộng các hộ gia ðình sống trong và gần rừng ký cam kết bảo vệ rừngậ xây dựng và thực hiện các quy ýớc bảo vệ rừngụ d) Nâng cao trách nhiệm của chủ rừng trong việc bảo vệ rừngụ ỏhủ rừng phải chịu trách nhiệm chính trong việc bảo vệ rừng ðýợc Nhà nýớc giaoổ cho thuê theo quy ðịnh hiện hành của pháp luậtụ Những chủ rừng quản lý nhiều rừng cần có lực lýợng bảo vệ rừng chuyên tráchụ Xây dựng các chýõng trìnhổ dự án bảo vệ rừng trên diện tích ðýợc giaoổ ðýợc thuê ðảm bảo bố trí các nguồn lực không ðể rừng bị xâm hại trái pháp luậtụ ð) Tãng cýờng sự phối hợp các lực lýợng trong việc bảo vệ rừngụ Ðối với lực lýợng công anể Ðề nghị ỉộ ỏông an chỉ ðạo công an các tỉnhổ thành phố hỗ trợ và phối hợp thýờng xuyên với lực lýợng kiểm lâm theo một cõ chế thống nhấtậ tổ chức ðiều tra nắm chắc các ðối týợng ệðầu nậuệ về phá rừngổ kinh doanh buôn bán lâm sản trái phépụ Triển khai các biện pháp kiên quyết trừng trị thích ðáng và ngãn chặn triệt ðể tình trạng chống ngýời thi hành công vụậ phối hợp với các lực lýợng có liên quan truy quét bọn phá rừng và kiểm traổ kiểm soát lýu thông lâm sảnụ Phối hợp với cõ quan kiểm sát nhân dân rà soát và xử lý dứt ðiểm các vụ án hình sự tồn ðọng trong lĩnh vực bảo vệ rừngụ Ðối với lực lýợng quân ðộiể ủy ban nhân dân các cấp xác ðịnh những khu rừng ðang là ðiểm nóng về phá rừngổ ðể có phýõng án huy ðộng các ðõn vị quân ðội ðóng quânổ chốt giữổ xây dựng ðịa bàn quốc phòng an ninh gắn với bảo vệ rừngổ bố trí lực lýợngổ phýõng tiện thýờng trực sẵn sàng tham gia các ðợt truy quét chống chặt phá rừngụ Những khu vực có vị trí quan trọng về quốc phòngổ có thể giao rừng cho các ðõn vị quân ðội quản lýụ ằuy ðộng các ðõn vị quân ðộiổ dân quân tự vệ tham gia chữa cháy rừng ở những khu vực rừng có nguy cõ cháy rừng caoổ ðồng thời chủ ðộng lập kế hoạch huấn luyện và diễn tập dã ngoại tại các khu vực nàyụ ỉộ Quốc phòng phối hợp với ỉộ Nông nghiệp và Phát triển nông thônổ các ỉộ ngành có liên quan trình ỏhính phủ ban hành chế ðộ chính sách và kinh phí ðầu tý trang thiết bị cần thiết cho quân ðội trong việc chữa cháy rừngụ Huy ðộng lực lýợng quân ðội tham gia trồng rừngổ khoanh nuôi tái sinh rừngụ Mở rộng diện tích rừng giao cho các ðõn vị quân ðội ầnhất là các Ðồn biên phòngớậ xây dựng các tuyến ðýờng an ninh quốc phòng gắn với bảo vệ rừng hai bên ðýờngổ dọc tuyến biên giớiậ hải ðảo và các khu vực rừng ở vùng sâuổ vùng xaụ Phối hợp với chính quyền ðịa phýõng xây dựng phýõng án bảo vệ rừngổ và mạng lýới thông tin tuyên truyền nâng cao nhận thức về cõ chế chính sáchổ quyền hýởng lợi ðến tận Thạc sỹ Nguyễn Tiến Ữũng – Gv Lâm nghiệp ựsýu tâmả ngýời dân trên diện tích lâm phận quân ðội quản lýụ Xây dựng ðiểm mô hình quản lýổ bảo vệ rừng gắn với phát triển rừng bền vữngụ Trýớc mắtổ xây dựng hai mô hình ðiểm ở khu kinh tế quốc phòng Quảng Sõn ầÐắc Nôngớ thuộc ỉinh ðoàn ợị và Quảng Tín ầÐắc Nôngớ thuộc ỉinh ðoàn ợờụ Ðối với các tổ chức xã hộiể Phối hợp với chính quyền và cõ quan kiểm lâm các cấp xây dựng và tổ chức thực hiện các chýõng trình tuyên truyềnổ vận ðộng và giáo dục pháp luật về bảo vệ rừng cho các thành viênậ phát hiệnổ ðấu tranhổ phòng ngừa các hành vi vi phạm pháp luậtậ tổ chức các phong trào quần chúng tham gia bảo vệ và phát triển rừngụ e) Chú trọng thực hiện các chýõng trìnhổ tổ chức phát triển kinh tế xã hội nâng cao ðời sống ngýời dân trong vùngụ Ðẩy mạnh việc giao rừng và ðất lâm nghiệpổ khoán bảo vệ rừng cho các hộ gia ðìnhổ cộng ðồng dân cý sống chủ yếu bằng nghề rừngổ ðặc biệt là ðối với ðồng bào dân tộc khu vực Tây Nguyên và Tây ỉắcổ hoàn thành việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ðất cho các chủ rừngụ Sớm hoàn thành chủ trýõng giải quyết ðất ởổ ðất sản xuấtổ hỗ trợ nhà ở cho ðồng bào dân tộc ðang gặp nhiều khó khãnổ gắn với các chýõng trình mục tiêu quốc gia về xóa ðói giảm nghèoổ chýõng trình ðịnh canh ðịnh cýổ quy hoạch và tổ chức thực hiện các dự án ổn ðịnh vùng kinh tế mới ðể ngýời dân có thu nhập từ sản xuấtổ sớm ổn ðịnh cuộc sống giảm bớt sự lệ thuộc vào thu nhập từ các hoạt ðộng khai thác rừng trái pháp luậtụụụRà soát ổn ðịnh diện tích canh tác nýõng rẫy theo phong tục tập quán của ðồng bào ở một số khu vựcổ từng býớc chuyển sang phýõng thức canh tác thâm canhổ cung cấp giống cây trồng phù hợp với lập ðịaổ có hiệu quả kinh tế cao và hýớng dẫn kỹ thuật cho ðồng bàoụ Nghiên cứu chính sách hỗ trợ của Nhà nýớc cho ðồng bào týõng ðýõng với thu nhập từ canh tác quảng canh nýõng rẫy hiện nay ầtýõng ðýõng khoảng ợ ðến ợổọ tấn thócấhaấnãmớ trong thời gian ẫ ðến ọ nãmổ cung cấp giống cây rừng và một số vật tý cần thiết khác cho ðồng bào dân tộc tại chỗ ðể chuyển cãn bản họ sang trồng rừng và hýởng lợi từ rừngụ g) Củng cốổ nâng cao nãng lực của lực lýợng kiểm lâmụ Ðổi mới tổ chức lực lýợng kiểm lâm trên tinh thần kiểm lâm gắn với chính quyềnổ với dânổ với rừng, thực hiện chức nãng tham mýu cho chính quyền ðịa phýõngổ tổ chức bảo vệ rừng ðặc dụng và rừng phòng hộổ bảo ðảm chấp hành pháp luật trong việc bảo vệ và phát triển rừngụ ỉố trí ðủ kiểm lâm ðịa bàn ở ợồồạ các xã có rừng ðể tham mýu cho chính quyền trong công tác quản lý nhà nýớc về rừngổ theo dõi chặt chẽ diễn biến rừngậ kịp thời phát hiệnổ ngãn chặn ngay từ ðầu những vụ vi phạmụ Tãng biên chế cho lực lýợng kiểm lâm ðể bảo ðảm ðịnh mức bình quân ợụồồồha rừng có ợ kiểm lâmổ ðồng thời tãng cýờng trang thiết bịổ phýõng tiệnổ hệ thống thông tin liên lạcổ một số chính sách cho kiểm lâmụ Xây dựng chiến lýợc ðào tạo về bảo vệ rừng và có kế hoạch thực hiện ðến nãm ịồợồụ Tổ chức các chýõng trình trao ðổi kinh nghiệm về công tác quản lýổ bảo vệ rừngụ h) Xây dựng cõ sở hạ tầngổ ðầu tý trang thiết bị bảo vệ rừngụ Nghiên cứu và xây dựng quy chế ðể tãng cýờng nguồn lực tài chính và thu hút các nguồn vốn ðầu tý cho bảo vệ rừngậ ban hành cõ chế tài chính ðầu tý cho các khu rừng ðặc dụngổ phòng hộậ xây dựng cõ chế về ðóng góp tài chính Thạc sỹ Nguyễn Tiến Ữũng – Gv Lâm nghiệp ựsýu tâmả cho hoạt ðộng bảo vệ rừng từ các tổ chứcổ cá nhân ðýợc hýởng lợi từ rừngụ Ðổi mới cõ chế cấp phát tài chính từ ngân sách nhà nýớcậ xây dựng ðịnh mức chi phí thýờng xuyên về quản lý bảo vệ rừng tính theo quy mô diện tích và yêu cầu thực tếụ ỉộ Kế hoạch và Ðầu týổ ỉộ Tài chính và Uỷ ban nhân dân các tỉnh ðáp ứng ðủ vốn ðầu tý cho các dự ánổ chýõng trình về bảo vệ và phát triển rừngậ các hoạt ðộng nghiệp vụ và xây dựng các công trình bảo vệ rừngậ xây dựng cõ sở và huấn luyện ðào tạoổ bồi dýỡng nâng cao nãng lực về bảo vệ rừngụ i) Tãng cýờng ứng dụng khoa học công nghệ và hợp tác quốc tếụ ứng dụng công nghệ tin họcổ GIS, viễn thám vào công tác quản lý bảo vệ rừngổ theo dõi diễn biến rừng và ðất lâm nghiệp và các vụ vi phạm ẹuật bảo vệ và phát triển rừngụ Xây dựng và tổ chức thực hiện quy trình giám sát và ðiều tra ða dạng sinh học ở các khu rừng ðặc dụngụ Nghiên cứuổ ứng dụng công nghệ phòng cháyổ chữa cháy rừngậ xây dựng và tổ chức thực hiện các quy trìnhổ quy phạm kỹ thuật phòng cháyổ chữa cháy rừng. Triển khai thực hiện tốt các Ðiều ýớc quốc tế mà Việt Nam là thành viên ầỏông ýớc về buôn buôn bán quốc tế các loài ðộng vậtổ thực vật hoang dã nguy cấp - CITES; Hiệp ðịnh ởSẵởN về chống ô nhiễm khói mù xuyên biên giới - HAZE; Diễn ðàn hổ toàn cầu - GTF,...). Thu hút các nguồn vốn Oĩở và các hỗ trợ kỹ thuật của cộng ðồng quốc tế cho công tác bảo vệ rừngụ Xây dựng và thực hiện các thỏa thuận song phýõng về hợp tác bảo vệ rừng liên biên giới với các nýớc ẹào và Campuchia. Các biện pháp cấp bách thực hiện trong mùa khô ịồồọ - 2006: Uỷ ban nhân dân các cấp nõi ðang có các ðiểm nóng về phá rừng tổ chức ngay các ðoàn công tác liên ngành ðể vận ðộng nhân dânổ kiểm traổ kiểm kê thu hồi toàn bộ diện tích ðất rừng bị chặt pháổ lấn chiếmổ chuyển mục ðích sử dụng trái quy ðịnh của pháp luật từ khi có ỏhỉ thị ợịấịồồẫấỏT-TTg của Thủ týớng ỏhính phủ ðến nay; xử lý nghiêm minh các tổ chứcổ cá nhân vi phạmậ quản lý chặt chẽ việc khai thác gỗ theo chính sách ợẫềổ không ðể lợi dụng khai thác gỗ trái phépổ sử dụng gỗ không ðúng mục ðíchụ ỉộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chủ trìổ phối hợp với các ỉộổ cõ quan ngang ỉộ có liên quan quy ðịnh hoặc trình ỏhính phủ ban hành các quy ðịnh pháp luật về triển khai ẹuật bảo vệ và phát triển rừngổ tổ chức hoạt ðộng của lực lýợng kiểm lâmổ chế tài xử lý các hành vi vi phạm pháp luậtổ cõ chế sử dụng vũ khíổ công cụ hỗ trợ của kiểm lâm trong việc trấn áp lâm tặcổ cõ chế phối hợp giữa ỏông an, Quân ðội và ỡiểm lâm ðể giải quyết dứt ðiểm các ðiểm nóngụ ỉộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thônổ các ỉộ ðang quản lý các nôngổ lâm trýờng quốc doanh và Uỷ ban nhân dân các tỉnhổ thành phố trực thuộc Trung ýõng hoàn thành việc sắp xếp các nôngổ lâm trýờng quốc doanh theo Nghị ðịnh ịồồấịồồềấNÐ-CP; ðồng thời triển khai ngay việc bảo vệ rừngổ ðất lâm nghiệpổ không ðể tình trạng sau khi sắp xếp rừng không có chủ quản lýụ ỏủng cốổ ðổi mới một býớc về tổ chức và nâng cao hiệu quả hoạt ðộng của kiểm lâmổ trýớc hết là tãng cýờng kiểm lâm quản lý ðịa bàn cấp xãậ rà soátổ sắp xếp lại các hạt phúc kiểm lâm sản, trạm kiểm soát lâm sản theo hýớng giảm biên chếổ ðể tãng cýờng biên chế cho kiểm lâm ðịa bàn và kiểm lâm cõ ðộng phòng cháyổ chữa cháy Thạc sỹ Nguyễn Tiến Ữũng – Gv Lâm nghiệp ựsýu tâmả rừngậ ðào tạo nâng cao trình ðộ cho kiểm lâm ðể kịp thời ứng phó linh hoạt với tình trạng chống ngýời thi hành công vụ hiện nayụ Ðề nghị ỉộ Quốc phòng có phýõng án và biện pháp chỉ ðạo các ðõn vị quân ðội gắn công tác huấn luyệnổ hành quân dã ngoại ðể tham gia bảo vệ rừngổ tổ chức ðóng quân tại những vùng trọng ðiểm phá rừng trái phépụ Mở rộng diện tích rừng giao cho quân ðội quản lýổ nhất là những khu vực biên giớiổ hải ðảoụ Ðề nghị ỉộ ỏông an chỉ ðạo công an các ðịa phýõng phối hợp với cõ quan kiểm lâm truy quét bọn phá rừngổ khai thác gỗ trái phépổ ðiều traổ theo dõi triệt phá các ðýờng dâyổ bãng nhóm phá rừngậ ngãn chặn tình trạng chống ngýời thi hành công vụậ phòng cháyổ chữa cháy rừngụ Ðề nghị Viện kiểm sát nhân dân tối cao chỉ ðạo hệ thống tổ chức kiểm sát nhân dân các cấp phối hợp với ỏông anổ ỡiểm lâm rà soát việc xử lý các vụ án về bảo vệ rừngổ có biện phápổ thái ðộ xử lý nghiêm minhụ Phần IIIắ KÕT LUËN Vµ KIÕN NGHÞ Rừng gắn liền với cuộc sống của hàng chục triệu ðồng bào các dân tộcổ là ðịa bàn an ninhổ quốc phòng quan trọngổ bảo vệ rừng là nhiệm vụ của toàn xã hộiổ ðòi hỏi sự tham gia của các cấpổ các ngành, chủ rừngổ trong ðó lực lýợng kiểm lâm ðóng vai trò nòng cốtụ Ðể bảo vệ tài nguyên rừng bền vững phải thực hiện nhiều giải pháp cả trýớc mắt và lâu dàiổ nâng cao ðời sống của ngýời dân sống trong rừngổ gần rừng ðể giảm áp lực phá rừng trái phépổ mở rộng quyền chủ ðộng và nâng cao vai trò trách nhiệm của chủ rừngổ phân cấp trách nhiệm cụ thể của các ngànhổ các cấp trong việc quản lý nhà nýớc về lâm nghiệpổ ðặc biệt là chính quyền cõ sởụ ở những nõi phá rừng nghiêm trọng phải huy ðộng lực lýợng quân ðộiổ công an tham gia ðể giải quyết dứt ðiểm tình hìnhổ quán triệt quan ðiểm bảo vệ rừng vừa là bảo vệ kinh tếổ môi trýờngổ vừa bảo vệ an ninh quốc giaụ Ðể thực hiện có hiệu quả công tác bảo vệ rừng trong thời gian tớiổ ỉộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ðề nghịể - Các cấp ủy ðảng ðịa phýõng cần có Nghị quyết chuyên ðề về bảo vệ và phát triển rừngụ ỏhính quyền các cấp quy ðịnh rõ trách nhiệm của các tổ chứcổ cá nhân có liên quan ðể có chế ðộ thýởngổ phạt xứng ðáng trong bảo vệ rừngụ - Huy ðộng lực lýợng quân ðội tham gia bảo vệ và phát triển rừng là một chủ trýõng lớnổ vừa mang tính cấp bách ðể chặn ðứng tình trạng phá rừng trái phép và là chiến lýợc lâu dàiổ do vậy cần ðýợc nghiên cứuổ tổ chức triển khai một cách nghiêm túcổ xây dựng thành chýõng trình chỉ ðạo của Bộ ỏhính trị và ỏhính phủ ðể chuyển thành hành ðộng của cả hệ thống chính trịổ các ngànhổ các cấpụ - Ðề nghị ỏhính phủ xem xétổ có chủ trýõng xây dựng chính sách hỗ trợ cho ðồng bào ngýời dân tộc tại chỗ ðang canh tác nýõng rẫy có nguồn thu nhập týõng ðýõng với thu nhập về canh tác nýõng rẫy trong một số nãmổ Nhà nýớc cấp giống cây trồngổ hýớng dẫn cho ðồng bào chuyển ðổi phýõng thức canh tác nýõng rãy sang trồng rừngổ trồng cây công nghiệpụụụ Thạc sỹ Nguyễn Tiến Ữũng – Gv Lâm nghiệp ựsýu tâmả - Ðề nghị ỉộ Tài chính sớm quy ðịnh chế ðộ tài chính cho các lực lýợng chống buôn lậu ầtrong ðó có lực lýợng kiểm lâmớ ðể có kinh phí hoạt ðộng nghiệp vụ ðiều traổ tổ chức kiểm traổ xử lý vi phạm và tang vật nhất là ðối với việc bồi dýỡng mua tinổ cứu hộổ tiêu hủy ðộng vật hoang dãụụụ