Báo cáo Nghiên cứu cám gạo lên men là thức ăn cho cá tại Cần Thơ

TRÆ ÅÌ NG ÂAÛ I HOÜ C CÁÖ N THÅ KHOA NÄNG NGHIÃÛ P VIÃÛ N HAÍ I SAÍ N BAÏ O CAÏ O KHOA HOÜ C NGHIÃN CÆÏ U SÆÍ DUÛ NG CAÏ M GAÛ O LÃN MEN LAÌ M THÆÏ C ÀN CHO CAÏ TAÛ I CÁÖ N THÅ CÅ QUAN CHUÍ QUAÍ N CHUÍ NHIÃÛ M ÂÃÖ TAÌ I SÅÍ KHOA HOÜ C CÄNG NGHÃÛ Ts. Nguyãù n Thanh Phæ ång & MÄI TRÆ ÅÌ NG TÈ NH CÁÖ N THÅ Caï n bäü phäú i håü p chê nh: Th.s. Tráö n Thë Thanh Hiãö n Ks. Buì i Thë Bê ch Hàò ng Ks. Huyì nh Thë Tuï Ths. Nguyãù n Vàn Ngoü c Th.s. Nguyãù n Anh Tuáú n P.ts. Nguyãù n Vàn Baï Ks. Træ ång Hoaì ng Minh Th.s. Dæ ång Nhæû t Long 1999 1 MUÛ C LUÛ C Pháö n I: GIÅÏ I THIÃÛ U Pháö n II: SÅ LÆ ÅÜ C TÇ NH HÇ NH NGHIÃN CÆÏ U 1. Nhæ î ng nghiãn cæ ï u vãö khaí nàng sæí duû ng caï m gaû o trong nuäi thuí y saí n 2. Lãn men vaì giaï trë dinh dæ åî ng cuí a náú m nem 3. Så læ åü c vãö âäú i tæ åü ng nghiãn cæ ï u Pháö n III: NÄÜ I DUNG VAÌ PHÆÅNG PHAÏ P NGHIÃN CÆÏ U 1. Näü i dung nghiãn cæ ïu 2. Phæ ång phaï p nghiãn cæ ï u 2.1. Âë a âiãø m vaì váû t liãû u nghiãn cæï u 2.1.1 Âë a âiãø m nghiãn cæ ï u 2.1.2. Hãû thäú ng thê nghiãû m: 2.1.3. Caï thê nghiãû m 2.1.4. Thiãú t bë vaì nguyãn liãû u thê nghiãû m: 2.1.5. Phæ ång phaï p laìm thæ ï c àn 2.2. Phæ ång phaï p bäú trê thê nghiãû m 2.2.1. Thê nghiãû m 1: Lãn men caïm gaû o âãø náng cao thaì nh pháö n dinh dæ åî ng 2.2.2. Thê nghiãû m trãn caï c âäú i tæ åü ng caï nghiãn cæ ï u 2.2.2.1. Thê nghiãû m 2: Sæ í duû ng caïm gaû o lãn men vaì khäng lãn men . . . 2.2.2.2. Thê nghiãû m 3: Thê nghiãû m nuäi caï trong läö ng vaì ngoaì i âäö ng 2.3.Caù c chæ tieâ u thu thaä p vaø tính toaù n soá lieä u: 2.4. Phán tê ch thäú ng kã 3. Phæ ång phaï p thu vaì phán tê ch máù u: 3.1. Maã u moâ i tröôø ng: 3.2. Máù u sinh hoï a PHÁÖ N IV: KÃÚ T QUAÍ THAÍ O LUÁÛ N 1. Lãn men caïm gaû o 1.1. AÍ nh hæ åí ng cuí a tyí lãû men lãn haì m læ åü ng protein trong häù n håü p caï m uí 1.2. Aí nh hæ åí ng cuí a thaì nh pháö n nguyãn liãû u lãn thaì nh pháö n sinh hoï a cuí a häù n håü p 2. Sæ í duû ng chãú pháø m caïm gaû o lãn men vaì khäng lãn men laì m thæ ï c àn cho caï . 2.1. Thê nghiãû m trong phoì ng 2.1.1. Caï Trã lai 2 2.1.1.1. Mäü t säú yãú u täú mäi træ åì ng bãø nuäi 2.1.1.2. Aí nh hæ åí ng cuí a thæ ï c àn lãn sinh træ åíng vaì hiãû u quaí sæ í duû ng . . . 2.1.2. Caï meì vinh trãn bãø 2.1.2.1. Mäü t säú yãú u täú mäi træ åì ng bãø nuäi 2.1.2.2. Aí nh hæ åí ng cuí a thæ ï c àn lãn sinh træ åíng vaì hiãû u quaí sæ í duû ng . . . 2.1.3. Caï Cheï p 2.1.3.1. Mäü t säú yãú u täú mäi træ åì ng bãø nuäi 2.2.3.2. Aí nh hæ åí ng cuí a thæ ï c àn lãn sinh træ åíng vaì hiãû u quaí sæ í duû ng. . . . 2.1.4. Thê nghiãû m trãn caï Räphi 2.1.4.1. Mäü t säú yãú u täú mäi træ åì ng bãø nuäi 2.1.4.2. Aí nh hæ åí ng cuí a thæ ï c àn lãn sinh træ åíng vaì hiãû u quaí sæ í duû ng .. .. 2. 2. Nuäi caï thê nghiãû m trong läö ng 2.2.1. Thê nghiãû m caï trã trãn läö ng 2.2.1.1. Mäü t säú yãú u täú mäi træ åì ng nuäi. 2.2.1.2. Aí nh hæ åí ng cuí a thæ ï c àn lãn sinh træ åíng vaì hiãû u quaí sæ í duû ng . . . . 2.2.2. Thê nghiãû mcaï räphi trong läö ng 2.2.2.1. Mäi træ åì ng nuäi 2.2.2.2. Aí nh hæ åí ng cuí a thæ ï c àn lãn sinh træ åíng vaì hiãû u uaí sæ í duû ng . . . . 2.3. Thê nghiãû m nuäi caï meì vinh, cheï p, räphi trong ruäü ng luï a våï i . . . 2.3.1. Mäü t säú yãú u täú mäi træ åì ng ruäng thê nghiãû m 2.3.2. Aí nh hæ åí ng cuí a viãû c bäø sung thæ ï c àn lãn sinh træ åíng cuí a caï meì vinh .. .. Pháö n V: KÃÚ T LUÁÛ N & ÂÃÖ XUÁÚ T TAÌ I LIÃÛ U THAM KHAÍ O 3 DANH SAÏ CH BAÍ NG Baí ng 1: Thaì nh pháö n caï c nguyãn liãû u trong häù n håü p caï m uí åí 3 mæï c men (3, 5, 7%) Baí ng 2: Thaì nh pháö n (%) nguyãn liãû u häù n håü p caï m uí cuí a 4 nghiãû m thæ cï thê nghiãû m Baí ng 3: Thaì nh pháö n (%) vaì haì m læ åü ng sinh hoï a cuí a caï c nghiãû m thæ ï c thæ ï c àn thê nghiãû m trãn caï rä phi, caï cheï p vaì caï meì vinh Baí ng 4: Thaì nh pháö n (%) vaì haì m læ åü ng sinh hoï a cuí a caï c nghiãû m thæ ï c thæ ï c àn thê nghiãû m trãn caï trã lai Baí ng 5: Thaì nh pháö n (%) vaì haì m læ åü ng sinh hoï a cuí a caï c nghiãû m thæ ï c thæ ï c àn thê nghiãû m trãn caï rä phi trong läö ng Baí ng 6: Thaì nh pháö n (%) vaì haì m læ åü ng sinh hoï a cuí a caï c nghiãû m thæ ï c thæ ï c àn thê nghiãû m trãn caï trã lai trong läö ng Baí ng 7: Thaì nh pháö n (%) vaì haì m læ åü ng sinh hoï a cuí a caï c nghiãû m thæ ï c thæï c àn thê nghiãû m trãn caï ruäü ng Baí ng 8: Biãú n âäø i haì m læ åü ng protein (% troü ng læ åü ng khä) cuí a caï m uí theo tyí lãû men vaì thåì i gian uí Baí ng 9: Biãú n âäü ng haì m læ åü ng sinh hoï a cuí a caï c nghiãû m thæ ï c häù n håü p uí khaï c nhau theo thåì i gian Baí ng10: Biãú n âäü ng haì m læ åü ng âaû m cuí a caï c nghiãû m thæï c thê nghiãû m theo thåì i gian Baí ng 11: Mäü t säú yãú u täú mäi træ åíng bãø nuäi thæ í nghiãû m caï Trã lai: Baí ng 12: Aí nh hæ åí ng cuí a thæ ï c àn coï chæ ï a caï c mæ ï c caïm khaï c nhau lãn sinh træ åí ng cuí a caï trã lai. Baí ng 13: Hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn cuí a caï trã lai nuäi trãn bãø våï i thæ ï c àn coï chæ ï a caï c mæ ï c caï m khaï c nhau. Baí ng 14: Aí nh hæ åí ng cuí a caï c nghiãû m thæ ï c thæ ï c àn khaï c nhau lãn thaì nh pháö n sinh hoï a cuí a caï trã lai Baí ng 15: Mäü t säú yãú u täú mäi træ åíng bãø nuäi thæ í nghiãû m caï meì vinh Baí ng 16: Aí nh hæ åí ng cuí a thæ ï c àn coï chæ ï a caï c mæ ï c caï m khaï c nhau lãn sinh træ åí ng cuí a caï meì vinh. Baí ng 17: Hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn (FCR) vaì hiãû u quaí sæ í duû ng protein (PER) cuí a caï meì vinh nuäi trãn bãø våï i thæï c àn coï chæï a caï c mæ ï c caï m khaï c nhau. Baí ng 18: Aí nh hæ åí ng cuí a caï c nghiãû m thæ ï c thæ ï c àn khaï c nhau lãn thaì nh pháö n sinh hoï a cuí a caï meì vinh. Baí ng 19: Aí nh hæ åí ng cuí a thæ ï c àn coï chæ ï a caï c mæ ï c caïm khaï c nhau lãn sinh træ åí ng cuí a caï cheï p. 4 Baí ng 20: Hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn (FCR) vaì hiãû u quaí sæ í duû ng protein (PER) cuí a caï cheï p nuäi trãn bãø våï i thæ ï c àn coï chæ ï a caï c mæ ï c caïm khaï c nhau. Baí ng 21: Aí nh hæ åí ng cuí a caï c nghiãû m thæ ï c thæ ï c àn khaï c nhau lãn thaì nh pháö n sinh hoï a cuí a caï cheï p Baí ng 22: Aí nh hæ åí ng cuí a thæ ï c àn coï chæ ï a caï c mæ ï c caïm khaï c nhau lãn sinh træ åí ng cuí a caï räphi. Baí ng 23: Hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn (FCR) vaì hiãû u quaí sæ í duû ng protein (PER) cuí a caï rä phi nuäi trãn bãø våï i thæï c àn coï chæï a caï c mæ ï c caï m khaï c nhau. Baí ng 24: Aí nh hæ åí ng cuí a caï c nghiãû m thæ ï c thæ ï c àn khaï c nhau lãn thaì nh pháö n sinh hoï a cuí a caï rä phi. Baí ng 25: Mäü t säú yãú u täú mäi træ åìng nuäi thæ í nghiãû m caï trã lai trãn läö ng: Baí ng 26: Aí nh hæ åí ng cuí a thæ ï c àn coï chæ ï a caï c mæ ï c caïm khaï c nhau lãn sinh træ åí ng cuí a caï trã lai nuäi läö ng. Baí ng 27: Hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn (FCR) vaì hiãû u quaí sæ í duû ng protein (PER) cuí a caï trã lai nuäi läö ng våï i thæ ï c àn coï chæ ï a caï c mæ ï c caïm khaï c nhau. Baí ng 28: Aí nh hæ åí ng cuí a caï c nghiãû m thæ ï c thæ ï c àn khaï c nhau lãn thaì nh pháö n sinh hoï a cuí a caï trã lai nuäi läö ng Baí ng 29: Aí nh hæ åí ng cuí a thæ ï c àn coï chæ ï a caï c mæ ï c caïm khaï c nhau lãn sinh træ åí ng cuí a caï rä phi nuäi läö ng Baí ng 30: Hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn (FCR) vaì hiãû u quaí sæ í duû ng protein (PER) cuí a caï rä phi nuäi läö ng våï i thæ ï c àn coï chæ ï a caï c mæ ï c caïm khaï c nhau. Baí ng 31: Aí nh hæ åí ng cuí a caï c nghiãû m thæ ï c thæ ï c àn khaï c nhau lãn thaì nh pháö n sinh hoï a cuí a caï rä phi nuäi läö ng. Baí ng 32: Biãú n âäü ng nhiãû t âäü , Oxy, pH trong ruäü ng nuäi Baí ng 33: Biãú n âäü ng täø ng âaû m, NH4, täø ng lán, PO4 trong ruäü ng nuäi Baí ng 34: Sinh træ åí ng cuí a caï meì vinh vaì caï cheï p våï i caï c nghiãû m thæ ï c thæ ï c àn khaï c nhau sau 7 thaï ng nuäi 5 DANH SAÏ CH ÂÄÖ THË Âäö thë 1: Sæû thay âäø i cuí a haì m læ åü ng âaû m vaì bäü t âæ åì ng (NFE) theo thåì i gian uí Âäö thë 2: Sæû thay âäø i cuí a haì m læ åü ng âaû m theo thåì i gian cuí a caï c nghiãû m thæ ï c Âäö thë 3a: Tàng troü ng caï trã lai sæ í duû ng thæï c àn coï thaì nh pháö n caï m thæ åì ng qua 7 tuáö n thê nghiãû m Âäö thë 3b: Tàng troü ng caï trã lai sæí duû ng thæ ïc àn coï thaì nh pháö n caïm uí qua 7 tuáö n thê nghiãû m. Âäö thë 4a: Tàng troü ng caï meì vinh sæ í duû ng thæ ï c àn coï thaì nh pháö n caï m thæ åì ng qua 8 tuáö n thê nghiãû m Âäö thë 4b: Tàng troü ng caï meì vinh sæ í duû ng thæ ï c àn coï thaì nh pháö n caï m uí qua 8 tuáö n thê nghiãû m Âäö thë 5a: Tàng troü ng caï cheï p sæ í duû ng thæ ï c àn coï thaì nh pháö n caï m thæ åì ng qua 6 tuáö n thê nghiãû m Âäö thë 5b: Tàng troü ng caï cheï p sæ í duû ng thæ ï c àn coï thaì nh pháö n caïm uí qua 6 tuáö n thê nghiãû m Âäö thë 6a: Tàng troü ng caï rä phi sæ í duû ng thæï c àn coï thaì nh pháö n caï m thæ åì ng qua 7 tuáö n thê nghiãû m Âäö thë 6b: Tàng troü ng caï rä phi sæí duû ng thæ ïc àn coï thaì nh pháö n caïm uí qua 7 tuáö n thê nghiãû m Âäö thë 7: Tàng troü ng caï trã lai trong läö ng qua caï c âåü t thu máù u Âäö thë 8: Tàng troü ng caï rä phi trong läö ng qua caï c âåü t thu máù u Âäö thë 9: Sinh træ åí ng cuí a caï meì vinh åí caï c nghiãû m thæ ï c thæ ï c àn khaï c nhau trong ruäü ng sau 7 thaï ng thê nghiãû m. Âäö thë 10: Sinh træ åí ng cuí a caï cheï p åí caï c nghiãû m thæ ï c thæï c àn khaï c nhau trong ruäü ng sau 7 thaï ng thê nghiãû m. 6 PHÁÖ N I GIÅÏ I THIÃÛ U Trong vaì i nàm gáö n âáy, saí n læ åü ng caï m gaû o åí Âäö ng Bàò ng Säng Cæ í u Long (ÂBSCL) gia tàng âaï ng kãø , æ åï c tê nh coï khoaí ng vaì i tràm ngaì n táú n caï m gaû o trong nàm vaì con säú naì y seî tiãú p tuû c gia tàng trong nhæî ng nàm tiãú p theo (Niãn giaï m thäú ng kã, 1997). Caï m gaû o laì nguäö n phuû pháø m chê nh tæ ì luï a gaû o âæ åü c sæ í duû ng cho chàn nuäi gia suï c gia cáö m. Ngoaì i ra, caï m coì n laì nguyãn liãû u laì m thæ ï c àn cho täm caï . Trong qui trç nh saí n xuáú t thæ ï c àn cho täm caï , caï m gaû o âæ åü c duìng nhæ mäü t nguyãn liãû u phäú i chãú chuí yãú u cung cáú p cháú t dinh dæ åî ng vaì laìm giaí m giaï thaì nh thæ ï c àn båí i giaï caï m gaû o tháú p. Trãn thãú giåï i ngæ åì i ta quan tám nhiãö u âãú n viãû c sæ í lyï caïm gaû o nhæ thãú naì o âãø coï thãø täö n træ î láu laì m thæ ï c àn cho täm caï vaì chàn nuäi gia suï c maì khäng bë giaí m cháú t læ åü ng. Âaî coï mäü t vaì i thê nghiãû m sæ í duû ng caï m gaû o laìm thæ ï c àn cho caï nhæ Mohantu (1986) sæ í duû ng 50% caï m gaû o thä laì m thæ ï c àn nuäi caï cheï p áú n âäü cho kãú t quaí täú t. Wee (1991) cho biãú t phæ ång phaï p lãn men caï c nguyãn liãû u laì m thæ ï c àn cho caï coï nguäö n gäú c thæû c váû t cho kãú t quaí täú t. Taï c giaí cuî ng cho biãú t quaï trçnh lãn men khäng chè laì m tàng haìm læ åü ng âaû m maì coìn laì m tàng tè lãû tiãu hoï a caï c amino acid vaì caí acid beï o tæû do. Trong næ åï c chæ a tháú y caï c cäng bäú naì o vãö sæ í duû ng caï m gaû o laì m nguyãn liãû u chê nh trong thæ ï c àn nuäi caï , nhæ ng trong thæû c tãú thç coï thãø sæ í duû ng âãú n 80-90% trong thæ ï c àn cuí a caï Basa nuäi beì , mang laû i kãú t quaí khaí quan nhæ ng cuî ng coì n nhiãö u nhæ åü c âiãø m (Phæ ång 1998). Trong chàn nuäi cuî ng âaî coï mäü t säú nghiãn cæ ï u lãn men caï m âãø náng cao thaì nh pháö n dinh dæ åî ng vaì gia tàng tè lãû tiãu hoï a thæ ï c àn åí heo. Xuáú t phaï t tæì yï tæ åí ng trãn, chuï ng täi cho ràò ng viãû c nghiãn cæ ï u sæ í duû ng hiãû u quaí caï m gaû o âãø nuäi caï våï i phæ ång thæ ï c âån giaí n coï taï c âäü ng cuí a cäng nghãû sinh hoü c laì ráú t cáö n thiãú t, hy voü ng coï thãø goï p pháö n náng cao nàng suáú t caï nuäi phäø biãú n åí caï c vuì ng däö ng bàò ng säng Cæ í u Long. Âáy cuî ng laì nghiãn cæï u tiãn phong nhàò m måí ra hæ åï ng måï i sæ í duû ng hiãû u quaí caï m gaû o âãø náng cao nàng suáú t caï nuäi bàò ng caï c biãû n phaï p kyî thuáû t âån giaí n, phuì håü p våï i âiãö u kiãû n cuí a caï c qui mä saí n xuáú t thuíy saí n nhoí . 7 Âãö taì i “Nghiãn cæ ï u sæí duû ng caï m gaû o lãn men laì m thæ ï c àn cho caï taû i Cáö n Thå” âæ åü c tiãú n haì nh våï i muû c âê ch - Tç m ra qui trç nh caï m gaû o lãn men âån giaí n (coï thãø aï p duû ng räü ng raî i åí qui mä gia âç nh) âãø náng cao cháú t læ åü ng caï m gaû o laìm thæ ï c àn nuäi caï . - Tç m ra caï c cäng thæ ï c phäú i chãú vaì qui trç nh saí n xuáú t thæ ïc àn cho mäü t säú loaì i caï phäø biãú n vuì ng Âäö ng Bàò ng Säng Cæ í u Long dæû a trãn nãö n caï m gaû o lãn men vaì chæ a lãn men. - Phäø biãú n kãú t quaí nghiãn cæ ï u vaì chuyãø n giao kyî thuáû t cho ngæ åì i dán. 8 PHÁÖ N II SÅ LÆ ÅÜ C TÇ NH HÇ NH NGHIÃN CÆÏ U 1. Nhæ î ng nghiãn cæ ï u vãö khaí nàng sæ í duû ng caï m gaû o trong nuäi thuí y saí n Caï m laì mäü t trong nhæ îng saí n pháø m âæ åü c laìm ra tæ ì luï a gaû o, vaì theo Håü i vaì ctv. (1997) thç caï m chæ ï a protein vaì cháú t beï o cao nháú t so våï i caï c saí n pháø m âæ åü c laì m ra tæ ì quaï trç nh naì y. Âàû c biãû t, haì m læ åü ng Vitamin trong caï m gaû o ráú t cao vç trong quaï trç nh xay xaï t læ åü ng vitamin cuí a gaû o coï thãø máú t âi tæì 60-81% tuì y theo tæ ì ng loaû i gaû o. Boy vaì Goodyear (1971) cho biãú t trong caï m gaû o coï chæ ï a haì m læ åü ng cháú t beï o tæ ì 14-18%, âaû m tæ ì 11-16% nhæ ng haì m læ åü ng låï n cháú t xå vaì cháú t bäü t âæ åì ng (carbohydrate) cao nãn cáö n phaí i phäú i chãú våï i caï c nguyãn liãû u khaï c trong chãú biãú n thæï c àn cho caï . Nhiãö u næ åïc trãn thãú giåï i sæ í duû ng caï m gaû o laì m thæï c àn cho caï nhæ ÁÚ n Âäü , Malaysia, Philippines, Srilanka, Thaï i Lan. Caï c quäú c gia naì y âaî sæí duû ng säú læ åü ng låï n caï m gaû o duìng nuäi caï , åí ÁÚ n Âäü coï ê t nháú t laì 6 triãû u táú n caï m gaû o âæ åü c duì ng trong nuäi caï haì ng nàm, åí Thaï i Lan caï m gaû o laì nguyãn liãû u chênh âãø nuäi nhiãö u loaì i caï (Boy vaì Goodyear, 1971). Marck (1975) baï o caï o ràò ng caï c quäú c gia trãn duì ng caï m laì m nguyãn liãû u âãø phäú i träü n våï i loaû i nguyãn liãû u laì m thæ ï c àn khaï c trong saí n xuáú t thæ ï c àn cäng nghiãû p hoàû c duì ng cho caï àn træû c tiãú p. Mohantu (1986) sæ í duû ng caïm gaû o thä âãú n 50% thaì nh pháö n thæ ï c àn duì ng nuäi caï cheï p ÁÚ n Âäü cho kãú t quaí täú t. Thæ ï c àn viãn gäö m coí khä, caï m gaû o, bäü t caï våï i tè lãû 4: 3: 1 duì ng nuäi caï räphi cho täú c âäü tàng træ åíng tæ ång âäú i (SGR) laì 0.69 (Moriarty vaì ctv, 1973). Theo Pillay (1990), caï räphi coï troü ng læ åü ng 99g, nuäi åí Phillipine våï i thæ ï c àn coï thaì nh pháö n gäö m 65% caï m : 25% bäü t caï : 10% bäü t cuì i dæ ì a, coï hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn (FCR) laì 2.5 (tê nh theo thæ ï c àn khä). Caï coï troü ng læ åü ng ban âáö u 36g, våï i thæ ï c àn coï 70% caïm : 20% bäü t caï : 10% bäü t cuì i dæ ìa, cho FCR laì 3.6. Caï coï troü ng læ åü ng ban âáö u 55g, våï i 75% caï m : 25% bäü t caï , cho FCR laì : 3.1 (Guerrero, 1979). Caï räphi nuäi läö ng åí Phillipine våï i thæ ï c àn coï 24% âaû m vaì thaì nh pháö n thæ ï c àn gäö m 77% caï m vaì 23% bäü t caï seî cho FCR laì 2.5 (FAO, 1983). Ngæ åì i ta coì n quan tám nhiãö u âãú n viãû c xæ í lyï caï m gaû o nhæ thãú naìo âãø täö n træî láu maì khäng laì m giaí m cháú t læ åü ng âãø duìng laì m thæ ï c àn cho gia suï c vaì täm caï . Trong næ åï c chæ a tháú y caï c cäng trçnh naì o nghiãn cæ ï u vãö viãû c sæ í duû ng caï m gaû o nhæ nguyãn liãû u chê nh laì m thæ ï c àn cho täm caï . Nhæ ng trong thæû c tãú coï thãø sæ í duû ng caï m gaû o âãú n 80-90% trong thaì nh pháö n thæ ï c àn cho caï Basa nuäi beì thám canh åí An giang, Âäö ng Thaï p cho kãú t quaí khaí quan nhæ ng cuî ng coì n nhiãö u nhæ åü c âiãø m (Phæ ång 1998). 9 Háö u hãú t caï c häü nuäi gia âç nh saí n xuáú t nhoí åí Âäö ng Bàò ng Säng Cæ í u Long thæ åì ng sæ í duû ng caï m laì thæ ï c àn cho caï våï i hçnh thæ ï c raí i trãn màû t ao hoàû c träü n våï i thæû c váû t hoàû c mäü t vaì i daû ng khaï c laìm thæ ï c àn tæ åi cho caï . Våï i caï ch cho àn naì y chàõ c chàõ n seî laì m giaí m hiãû u quaí sæ í duû ng thæ ï c àn cuí a caï vç thæ ï c àn tæ åi nhanh tan raî trong næ åï c vaì coìn laì m ä nhiãù m mäi træ åì ng vaì aí nh hæ åí ng âãú n nàng suáú t caï nuäi. 2. Lãn men vaì giaï trë dinh dæ åî ng cuí a náú m nem Trãn thãú giåï i ngæ åì i ta khäng chè nghé âãú n phæ ång phaï p cho caï àn hiãû u quaí maì coì n nghé âãú n viãû c laì m thãú naì o âãø náng cao giaï trë dinh dæ åî ng cuí a nguyãn liãû u laì m thæ ï c àn træ åï c khi chãú biãú n. Wee (1991) cho biãú t phæ ång phaï p lãn men caïm laì m nguyãn liãû u thæ ï c àn coï nguäö n gäú c thæû c váû t âãø nuäi caï vaì cho kãú t quaí täú t. Taï c giaí cuî ng cho biãú t quaï trç nh lãn men khäng chè laì tàng haì m læ åü ng âaû m maì coì n laì m tàng tè lãû tiãu hoï a caï c amino acid vaì caí acid beï o tæû do. Båí i baí n thán náú m men laì mäü t chãú pháø m coï giaï trë dinh dæ åî ng cao, âæ åü c täø ng håü p theo con âæ åì ng sinh hoü c, gäö m âuí caï c thaì nh pháö n dinh dæ åî ng. Âaû m trong náú m men tæ ì 44-55% (Tiãú n, 1970). Náú m Saccharomyces cerevisiae coï chæ ï a nhiãö u loaû i acid amin, haì m læ åü ng âaû m cao, täú t, nhåì khaí nàng täø ng håü p træû c tiãú p tæ ì âæ åì ng cuí a caï m (Tiãú n, 1970). Mazid vaì ctv (1978) cho caï räphi àn 10 loaû i acid amin cáö n thiãú t, háö u hãú t coï trong náú m Saccharomyces cerevisiae thç tháú y sæû tàng træ åí ng cuí a caï nhanh hån. Haì m læ åü ng âæ åì ng trong náú m men tæ ì 25-35% (Tiãú n, 1970). Âæ åì ng trong náú m men laì caï c glicogen, âáy laì nguäö n nàng læ åü ng bäø sung quan troü ng cuí a caï (Lai vaì ctv., 1985). Theo Tiãú n (1970), cháú t beï o trong náú m men chiãú m 1.5-5%. Cháú t beï o laì nguäö n nàng læ åü ng cao nháú t vaì thuáû n låü i nháú t âãø sæ í duû ng. Cháú t beï o Triglycerit laì nguäö n nàng læ åü ng cå baí n trong cå thãø giuïp caï båi khoí e (Lai vaì ctv., 1985) Nguäö n Vitamin trong náú m men ráú t däö i daì o, coï hoaû t tê nh cao. Vitamin B chiãú m âa säú , ngoaì i ra coì n coï vitamin A vaì tiãö n vitamin D. Vitamin khäng thãø täø ng håü p âæ åü c trong cå thãø âäü ng váû t nhæ ng noï ráú t cáö n thiãú t cho âåì i säú ng âäü ng váû t (Lai vaì ctv., 1985). Âáy laì mäü t æ u thãú cho viãû c duì ng náú m men âãø laì m thæ ï c àn cho caï . Khoaï ng cháú t trong tãú baì o náú m men chæ ï a nhiãö u nguyãn täú vi læ åü ng quan troü ng nhæ Fe, Mn, Ca, . . . (Duî ng vaì ctv., 1982). 10 Toï m laû i, náú m men laì loaì i sinh váû t säú ng vaì coï khaí nàng täø ng håü p caï c cháú t dinh dæ åî ng nhæ âaû m, cháú t beï o, âæ åì ng, Vitamin, khoaï ng cháú t, biãú n âaû m phæ ï c taû p thaì nh âaû m âån giaí n, âaû m thæû c váû t thaì nh âaû m cuí a men, âaû m vä cå thaì nh âaû m hæ îu cå. Chê nh vç thãú , náú m men cung cáú p mäü t læ åü ng låïn caï c cháú t dinh dæ åî ng cáö n thiãú t cho sæû säú ng cuí a sinh váû t nuäi, keìm theo âàû c tê nh phaï t triãø n nhanh, taû o sinh khäú i låï n cuí a náú m. ÅÍ næ åï c ta hçnh thæ ï c duìng náú m men phäø biãú n laì âem náú m men uí våï i nguyãn liãû u coï chæ ï a cháú t bäü t âæ åì ng (bäü t gaû o, bäü t ngä, caï m) taû o nãn thæ ï c àn coï muì i vë thåm ngon, kê ch thê ch tê nh theì m àn cuí a caï vaì váû t nuäi, caï àn táû p trung, gia suï c àn nhiãö u vaì tiãu hoï a täú t, hãû säú thæ ï c àn giaí m. Âäú i våï i caï Tràõ m coí tæ ì hæ ång lãn giäú ng, nãú u náú m men laì 45% thç hãû säú thæ ï c àn laì 3.4 vaì nãú u laì 12% laì 4.4. Caï mau låï n khoí e maû nh, ê t bãû nh ngoaì i da, tè lãû säú ng cao vaì ê t bë giun saï n (Kyî thuáû t nuäi caï næ åï c ngoü t, ÂHCT, 1994). Thæ ï c àn uí men sæ í duû ng trong chàn nuäi cho kãú t quaí täú t, sæû tiãu täú n thæ ï c àn so våï i thæï c àn khäng uí men giaí m tæ ì 13.8-28.6% vaì troü ng læ åü ng heo gia tàng tæ ì 11.8-28.2% (Thuí y, 1982). Viãû c duì ng thæ ï c àn uí men trong chàn nuäi cho kãú t quaí roî , âäú i våï i ngaì nh thuí y saí n thç chæ a coï säú liãû u cuû thãø . Theo Ván (1992) sæ í duû ng caï m, luû c bç nh uí tè lãû 1:1 duì ng nuäi caï räphi vaì caï cheï p cho täú c âäü tàng træ åí ng caï cao hån nghiãû m thæ ï c thæï c àn sæ í duû ng caï m hoàû c nghiãû m thæ ï c thæ ï c àn sæ í duû ng caï m, luû c bçnh khäng uí tè lãû 1:1. 3. Så læ åü c âàû c âiãø m dinh dæ åî ng caï c âäú i tæ åü ng nghiãn cæ ïu Caï rä phi, meì vinh, caï cheï p vaì caï trã lai hiãû n âang laì caï c âäú i tæ åü ng nuäi phäø biãú n vaì âem laû i giaï trë kinh tãú cao åí âäö ng bàò ng säng Cæ í u Long. Caï rä phi vaì caï trã lai âæ åü c nuäi chuí yãú u trong ao, läö ng beì , trong khi caï meì vinh, cheï p vaì caí caï räphi chuí yãú u nuäi trong ruäü ng luaï . Caï rä phi laì loaì i àn taû p thiãn vãö muì n baî hæ îu cå, trong ao nuäi coï thãø cho àn thæ ï c àn nhán taû o. Mæ ï c âaû m thê ch håü p cho caï rä phi dao âäü ng trong khoaí ng 25- 35% (Pullin, 1982), 28% trong nuäi baï n thám canh (Guerrero, 1980). Hiãû n nay, trong nuäi beì caï rä phi âæ åü c cho àn thæ ï c àn chæ ï a chuí yãú u laì caïm gaû o åí daû ng thæ ï c àn viãn hay thæ ï c àn áø m (Phæ ång 1998). Caï trã lai laì loaì i àn taû p thiãn vãö âäü ng váû t. Thæ ï c àn chuí yãú u laì cua äú c, caï , âäü ng váû t âaï y,... Nhu cáö u cháú t âaû m cuí a caï trã lai khaï cao 30-35% (Balagun, 1994). Hiãû n nay, caï ï 11 trã lai âang âæ åü c nuäi chuí yãú u dæ åï i hç nh thæ ïc thám canh, thæ ï c àn chuí yãú u laì saí n pháø m phuû cuí a caï c nhaì maï y chãú biãú n thuí y saí n. Theo nghiãn cæ ï u cuí a Arunachalam, 1994) caï trã coï khaí nàng sæ í duû ng nhiãö u loaû i thæ ï c àn ngoaì i tæû nhiãn maì ngay caí trong ao nuäi, loaì i caï naì y coï khaí nàng thê ch æ ï ng nhanh våï i âiãö u kiãû n thæ ï c àn måï i nhæ caï m, baï nh dáö u âáû u phäü ng, nhäü ng tàò m,... Caï meì vinh loaì i caï coï phäø thæ ï c àn räü ng nhæ caï c loaû i thæû c váû t thæ åü ng âàó ng, rong beì o, sinh váû t phuì du, thæ ï c àn tinh,... Do âoï , viãû c giaí i quyãú t thæ ï c àn cho caï tæ ång âäú i dãù daì ng, caï meì vinh thæ åìng âæ åü c nuäi gheï p våï i nhiãö u loaì i caï khaï c vaì laì âäú i tæ åü ng nuäi chê nh trong ruäü ng luï a, coï thãø nuäi âãø diãû t coí xung quanh ao häö (Kyî thuáû t nuäi caï næ åï c ngoü t, ÂHCT, 1994). Theo Hickling (1984) caï meì vinh laì loaì i àn thæû c váû t täú t. Khi sæ í duû ng 100% caï m trong thæ ï c àn coï täú c âäü tàng træ åí ng cao hån khi thæï c àn coï (1 caï m : 2 luû c bç nh), sæû khaï c biãû t naì y laì coï yï nghé a (Tám, 1989). Âäú i våï i váú n âãö dinh dæ åî ng cuí a caï cheï p âaî âæ åü c nhiãö u taï c giaí nghiãn cæ ï u. Caï cheï p laì loaì i àn taû p thiãn vãö âäü ng váû t vaì âaî coï mäü t vaì i thê nghiãû m sæ í duû ng caï m gaû o laì m thæ ï c àn cho caï nhæ Mohantu (1986) sæ í duû ng 50% caï m gaû o thä laì m thæ ï c àn nuäi caï cheï p áú n âäü cho kãú t quaí täú t. Wee (1991) cho biãú t phæ ång phaï p lãn men caï c nguyãn liãû u laì m thæ ï c àn cho caï cheï p coï nguäö n gäú c thæû c váû t cho kãú t quaí täú t. ÅÍ caï c häü nuäi caï cheï p trong beì thæ ï c àn chuí yãú u laì caï m vaì bäü t caï , trong âoï caïm chiãú m tè lãû khaï cao. 12 PHÁÖ N III NÄÜ I DUNG VAÌ PHÆ ÅNG PHAÏ P NGHIÃN CÆÏ U 1 . Näü i dung nghiãn cæ ï u - Phán tê ch thaì nh pháö n hoï a hoü c (cháú t âaû m, cháú t bäü t âæ åìng, cháú t beïo, cháú t xå, âäü áø m, cháú t khä) cuí a caï m gaû o. - Nghiãn cæ ï u náng cao cháú t læ åü ng caï m gaû o bàò ng men vi sinh váû t doìng 2R (men thæ ï c àn gia suï c). - Âaï nh giaï aí nh hæ åí ng cuí a caï c cäng thæ ï c thæ ï c àn phäú i träü n giæ î a caï m gaû o lãn men, khäng lãn men lãn sinh træ åí ng vaì hiãû u quaí sæí duû ng thæ ïc àn cuí a mäü t säú caï nuäi (rä phi, meì vinh, cheï p, trã lai) trong âiãö u kiãû n phoì ng thê nghiãû m. - Nuäi thæ í nghiãû m caï c loaì i caï trãn trong läö ng vaì träng ruäü ng coï träö ng luï a (caï - ruäü ng) bàò ng caï c cäng thæ ï c thæ ï c àn choü n læû a tæì caï c thê nghiãû m trong phoì ng. 2. Phæ ång phaï p nghiãn cæ ï u 2.1. Âë a âiãø m vaì váû t liãû u nghiãn cæ ï u 2.1.1 Âë a âiãø m nghiãn cæ ï u - Thê nghiãm trong phoì ng vaì trong läö ng âæ åü c thæû c hiãû n taû i Viãû n Haí i saí n, Khoa Näng nghiãû p, Âaû i hoü c Cáö n Thå. - Thê nghiãû m ngoaì i âäö ng âæ åü c tiãú n haì nh taû i xaî Long Tuyãö n, Thaì nh phäú Cáö n Thå, tè nh Cáö n Thå. 2.1.2. Hãû thäú ng thê nghiãû m: - Hãû thäú ng thê nghiãû m trong phoì ng gäö m 27 bãø kê nh coï dung tê ch 50 lê t, 21 bãø nhæû a 60 lê t, 27 bãø ximàng 500 lê t. Táú t caí caï c hãû thäú ng âãö u duì ng loü c sinh hoü c (tuáö n hoaì n næ åï c), vaì coï suû c khê liãn tuû c trong suäú t thåì i gian thê nghiãû m. 13 - Hãû thäú ng läö ng thê nghiãû m gäö m 9 läö ng læ åï i, kê ch thæ åïc 2m x 2m x 1.5m, läö ng âæ åü c âàû t trong ao coï quaû t næ åï c thæ åì ng xuyãn. - Thê nghiãû m trong ruäü ng gäö m 6 ha ruäü ng träö ng luï a vaì âæ åc ngàn thaình 6 lä. Thê nghiãû m âæ åü c tiãú n haì nh theo nguyãn tàõ c váû n haì nh cuí a mäü t mä hç nh canh taï c caï - luï a thäng thæ åì ng. - Nguäö n næ åïc duì ng thê nghiãû m trong phoì ng thê nghiãû m laì næ åï c giãú ng âaî qua làõ ng loü c, næ åï c duì ng cho thê nghiãû m trong läö ng âæ åü c láú y tæ ì säng rau muäú ng, næ åï c ao âæ åü c thay khoaí ng 15% mäù i 2 ngaì y theo phæ ång thæ ï c næ åï c måï i båm vaì o mäü t âáö u vaì chaí y traì n ra åí âáö u kia. 2.1.3. Caï thê nghiãû m Caï thê nghiãû m laì caï giäú ng khoí e maû nh coï kêch cåî 3- 10 gam/con, gäö m 4 loaì i cheï p, rä phi, meì vinh, trã lai. Caï âæ åü c mua tæ ì caï c traû i caï giäú ng. Træ åï c khi âæ a vaì o thê nghiãû m caï âæ åü c thuáö n dæ åî ng khoaí ng 1 tuáö n âãø quen våï i âiãö u kiãû n thê nghiãû m vaì táû p cho àn thæ ï c àn chãú biãú n. 2.1.4. Thiãú t bë vaì nguyãn liãû u thê nghiãû m - Thiãú t bë gäö m caï c loaû i maï y moï c duì ng âãø phán tê ch thaì nh pháö n hoï a hoü c cuí a thæï c àn, cuí a caï vaì mäi træ åì ng næ åï c thê nghiãû m. - Nguyãn liãû u thê nghiãû m gäö m: caïm më n måï i, bäü t caï , táú m, bäü t mç , premix vaì mäü t säú hoï a cháú t khaï c. 14 2.1.5. Phæ ång phaï p laì m thæ ï c àn Nguyãn liãû u thä ↓ Cán, träü n âãö u Häù n håü p nguyãn liãû u ↓ Träü n, nhaì o âãö u ↓ Häù n håü p deío ↓ EÏ p viãn Såü i thæ ï c àn ↓ Sáú y åí nhiãû t âäü 45-50 0C Thæ ï c àn viãn khä (Baí o quaí n laû nh åí -18 oC) 2.2. Phæ ång phaï p bäú trê thê nghiãû m 2.2.1. Thê nghiãû m 1: Lãn men caï m gaû o âãø náng cao thaì nh pháö n dinh dæ åî ng Thê nghiãû m 1.1: Xaï c âë nh tè lãû phäú i chãú giæ î a men (doì ng 2R) vaì caï m âãø náng cao cháú t læ åü ng dinh dæ åî ng cuí a caï m (häù n håü p uí ) Thê nghiãû m âæ åü c tiãú n haì nh våï i 3 tè lãû men khaï c nhau laì 3, 5 vaì 7% cuí a häù n håü p caï m uí . Häù n håü p sau khi träü n âãö u seî âæ åü c uí trong caï c häü p nhæû a (20 cm x 20 cm x 20cm) coï âáû y bàò ng læ åï i muì ng âãø cho khäng khê vaì o giuï p cho men hoaû t âäü ng, nhæ ng haû n chãú sæû xám nháû p cuí a nhæ îng sinh váû t khaï c nháú t laì náú m. Mäù i tè lãû men âæ åü c làû p laû i 3 láö n. Thaì nh pháö n hoï a hoü c cuí a häù n håü p uí (nháú t laì âaû m) âæ åü c phán tê ch åí caï c thåì i âiãø m khaï c nhau: træ åï c khi uí (sau khi âaî träü n táú t caí caï c thaì nh pháö n kãø caí næ åï c) vaì 24, 32 vaì 48 giåì sau khi uí . Nhiãû t âäü trong thåì i gian uí âæ oü c ghi nháû n vaì pH cuí a häù n håü p uí cuî ng âæ åü c ghi nháû n vaì o caï c thåì i âiãø m thu máù u phán tê ch thaì nh pháö n hoï a hoü c. 15 Baí ng 1: Thaì nh pháö n caï c nguyãn liãû u trong häù n håü p caï m uí åí 3 mæ ï c men 3, 5 vaì 7% (%) Nguyãn liãû u Tè lãû men 3% 5% 7% Caï m 49.6 47.6 45.6 Men 3 5 7 Phán SA 2 2 2 Thyromin 0.3 0.3 0.3 KH2 PO4 0.1 0.1 0.1 Máû t âæ åì ng 5 5 5 Næ åï c 40 40 40 Thê nghiãû m 1.2: Aí nh hæ åí ng cuí a thaì nh pháö n nguyãn liãû u lãn sæû thay âäø i haì m læ åü ng âaû m cuí a häù n håü p caï m uí Viãû c bäø sung caï c cháú t trong häù n håü p uí nhæ KH2PO4, Thyromin, máû t âæ åì ng coï thãø seî gàû p khoï khàn cho viãû c aï p duû ng åí mäü t säú âë a phæ ång. Do âoï , muû c âê ch cuí a thê nghiãû m laì tçm ra cäng thæ ï c cuí a häù n håü p caïm uí thê ch håü p, cho haì m læ åü ng âaû m täú i æ u trãn cå såí duì ng caï c loaû i nguyãn liãû u dãù tçm hay sàô n coï taû i näng häü . Baí ng 2: Thaì nh pháö n (%) nguyãn liãû u cuí a 4 cäng thæ ï c uí caï m khaï c nhau Nguyãn liãû u Nghiãû m thæï c Nghiãû m thæï c 1 Nghiãû m thæï c 2 Nghiãû m thæï c 3 Nghiãû m thæï c 4 Caï m 49.6 54.7 57 60 Men 3 3 3 - Phán SA 2 2 - - Thyromin 0.3 - - - KH2 PO4 0.1 - - - Máû t âæ åì ng 5 - - - Næ åï c 40 40 40 40 Dæû a vaì o kãú t quaí cuí a thê nghiãû m 1.1 choü n ra mæ ï c men thê ch håü p sau âoï thay âäø i thaì nh pháö n cuí a häù n håü p caï m uí . Thê nghiãû m âæ åü c bäú trê våï i 3 nghiãû m thæ ï c våï i tè lãû men laì 3% (choü n ra tæ ì thê nghiãû m 1.1) våï i thaì nh pháö n nguyãn liãû u trong häù n håü p uí khaï c 16 nhau vaì 1 nghiãû m thæ ïc uí caï m khäng coï men (duì ng laìm âäú i chæ ï ng). Mäù i nghiãû m thæ ï c láû p laû i 3 láö n. Phæ ång phaï p thu tháû p säú liãû u giäú ng nhæ åí thê nghiãû m 1.1. 2.2.2. Thê nghiãû m trãn caï c âäú i tæ åü ng caï nghiãn cæ ï u 2.2.2.1. Thê nghiãû m 2: Sæ í duû ng caïm gaû o lãn men vaì khäng lãn men laì m thæ ï c àn cho caï Thê nghiãû m âæ åü c tiãú n haì nh trãn 4 âäú i tæ åü ng caï choü n læû a coï troü ng læ åü ng luï c bàõ t âáö u thê nghiãû m dao âäü ng tæ ì 4-5 g/con.Táú t caí caï c thê nghiãû m âãö u âæ åü c bäú trê theo phæ ång phaï p hoaì n toaì n ngáù u nhiãn, vaì mäù i nghiãû m thæ ï c làû p laû i 3 láö n. Caï thê nghiãû m âæ åü c choü n thaí vaì o mäù i bãø mäü t tuáö n træ åï c khi thê nghiãû m vaì cho àn cuì ng loaû i thæ ï c àn. Træ åï c khi bàõ t âáö u thê nghiãû m 2 caï thãø âæ åü c bàõ t tæ ì mäù i bãø thê nghiãû m vaì giæ î âäng (-18 oC)âãø phán tê ch thaì nh pháö n sinh hoï a. Troü ng læ åü ng caï âæ åü c cán (bàò ng cán coï âäü chê nh xaï c 0.1 g)vaì o luï c bàõ t âáö u thê nghiãû m vaì sau mäù i 7 hay 10 ngaì y (tuì y thê nghiãû m) cán âo mäü t láö n âãú n khi kãú t thuï c thê nghiãû m. Caï âæ åü c cho àn 4 láö n trong ngaì y ( 7:30; 10:30; 13:30; 16:30 giåì ). Kháø u pháö n àn haì ng ngaì y laì 4-5% troü ng læ åü ng thán. Kãú t thuï c thê nghiãû m, mäù i bãø thê nghiãû m hay mäù i láö n làû û p laû i cuí a nghiãû m thæ ï c thu ngáù u nhiãn 3 caï thãø âãø phán tê ch thaì nh pháö n hoï a hoü c. Máù u seî âæ åü c giæ î trong âiãö u kiãû n -18o C cho âãú n khi phán tê ch. Hç nh 1: Hãû thäú ng bãø thê nghiãû m trong phoì ng 17 Nghiãû m thæï c thæ ï c àn thê nghiãû m Âäú i våï i ba loaû i caï gäö m rä phi, meì vinh vaì caï cheï p, chê n cäng thæï c thæ ï c àn thê nghiãû m âæ åü c thiãú t láû p våï i caï c mæï c caï m khaï c nhau tæ ì 30-60% caïm trong thaì nh pháö n thæ ï c àn, caï c cäng thæ ï c thæ ï c àn coï cuì ng haì m læ åü ng âaû m vaì mæ ï c nàng læ åü ng. Riãng cäng thæ ï c thæ ï c àn duì ng laì m âäú i chæ ï ng khäng coï caï m trong thaì nh pháö n phäú i chãú . Baí ng 3 : Thaì nh pháö n (%) vaì haì m læ åü ng sinh hoï a cuí a caï c nghiãû m thæ ïc thæ ï c àn thê nghiãû m trãn caï rä phi, caï cheï p vaì caï meì vinh Caï m khäng uí Caï m uí Â C Nguyãn liãû u NT 1 NT 2 NT3 NT 4 NT 5 NT 6 NT 7 NT 8 NT 9 Bäü t caï 40.5 38.7 36.7 34.8 40.6 38.7 36.7 34.8 42.0 Caï m 30.0 40.0 50.0 60.0 30.0 40.0 50.0 60.0 0.0 Dáö u âáû u naình 12 .3 8.2 4.1 0.0 12.3 8.2 4.1 0.0 12.3 Vitamin 2.0 2.0 2.0 2.0 2.0 2.0 2.0 2.0 2.0 Cháú t kãú t dênh 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 Cellulose 12.1 8.1 4.2 0.2 12.1 8.1 4.2 0.2 10.9 Bäü t mç 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 29.2 Thaì nh pháö n hoaï hoü c Âäü khä 93.9 94.8 95.4 92.72 96.3 95.1 96.0 93.17 96.9 Âaû m thä 31.2 32.1 31.0 31.07 33.7 34.2 34.7 34.45 31.8 Cháú t beï o 21.6 19.3 16.4 15.09 20.9 19.2 16.4 13.02 15.9 Xå thä 16.6 12.5 11.6 8.69 17.3 12.5 10.9 7.97 10.3 Tro 17.4 16.6 15.0 14.53 16.6 16.1 15.1 15.74 13.9 Bäü t âæ åì ng 13.2 19.5 26.0 30.62 11.5 18.0 22.9 28.82 28.1 Ghi chuï : NT: nghiãû m thæ ï c (∗): Bäü t caï Kiãn Giang (∗*): Trong 1 kg häù n håü p Vitamin coï : Vit.A: 4.000.000 UI; Vit.D3: 800.000 UI; Vit.E: 10 g; Vit.K: 1 g; Vit.B1: 0.3 g; Vit.B2: 2 g; Vit.B12: 0.006; Vit.H:0.02 g; Calcium D Pantothenate: 5 g; Folic acid: 0.4 g; Nicotinic acid: 10 g; Choline Chloride: 100 g; Iron: 12,8 g; Zinc: 16 g; Manganese: 25.6 g; Copper:3.2 g; Iodine:0.32 g; Cobalt: 0.16 g; Selenium: 0.064 g; DL.Methionin: 20 g; 3 Nitro acid: 20 g ; Oxytetracycline: 8 g; Antioxidant: 2 g Riãng âäú i våï i caï trã lai do tê nh àn thiãn vãö âaû m âäü ng váû t nãn chè bäú trê 7 nghiãû m thæ ï c thæ ï c àn våï i caï c mæï c caï m khaï c nhau tæ ì 30-50% caï m trong thaì nh pháö n thæ ï c àn, caï c cäng thæ ï c thæ ï c àn coï cuì ng haì m læ åü ng âaû m vaì mæ ï c nàng læ åü ng. 18 Baí ng 4 : Thaì nh pháö n (%) phäú i träü n vaì thaì nh pháö n hoï a hoü c cuí a caï c loaû i thæ ï c àn thê nghiãû m trãn caï trã lai Caï m khäng uí Caï m uí Âäú i chæ ï ng Nguyãn liãû u NT 1 NT 2 NT 3 Nt 4 NT5 NT 6 NT 7 Bäü t caï 40.5 38.7 36.7 40.6 38.7 36.7 42.0 Caï m 30.0 40.0 50.0 30.0 40.0 50.0 0.0 Dáö u âáû u naình 12 .3 8.2 4.1 12.3 8.2 4.1 12.3 Vitamin 2.0 2.0 2.0 2.0 2.0 2.0 2.0 Cháú t kãú t dênh 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 Cellulose 12.1 8.1 4.2 12.1 8.1 4.2 10.9 Bäü t mç 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 29.2 Thaì nh pháö n hoaï hoü c Âäü khä 93.9 94.8 95.4 96.3 95.1 96.0 96.9 Âaû m thä 31.2 32.1 31.0 33.7 34.2 34.7 31.8 Cháú t beï o 21.6 19.3 16.4 20.9 19.2 16.4 15.9 Xå thä 16.6 12.5 11.6 17.3 12.5 10.9 10.3 Tro 17.4 16.6 15.0 16.6 16.1 15.1 13.9 Bäü t âæ åì ng 13.2 19.5 26.0 11.5 18.0 22.9 28.1 Ghi chuï : NT: nghiãû m thæ ï c (∗): Bäü t caï Kiãn giang (∗*): Trong 1kg häù n håü p Vitamin coï : Vit.A: 4.000.000 UI; Vit.D3: 800.000 UI; Vit.E: 10 g; Vit.K: 1 g; Vit.B1: 0.3 g; Vit.B2: 2 g; Vit.B12: 0.006; Vit.H:0.02 g; Calcium D Pantothenate: 5 g; Folic acid: 0.4 g; Nicotinic acid: 10 g; Choline Chloride: 100 g; Iron: 12,8 g; Zinc: 16 g; Manganese: 25.6 g; Copper:3.2 g; Iodine:0.32 g; Cobalt: 0.16 g; Selenium: 0.064 g; DL.Methionin: 20 g; 3 Nitro acid: 20 g ; Oxytetracycline: 8 g; Antioxidant: 2 g 2.2.2.2. Thê nghiãû m 3: Thê nghiãû m nuäi caï trong läö ng vaì ngoaì i âäö ng Tæ ì kãú t quaí thê nghiãû m trong phoìng, åí mäù i loaì i caï thê nghiãû m choü n ra 2 cäng thæ ï c thæ ï c àn täú t nháú t (dæû a trãn sinh træ åí ng, hãû säú tiãu täú n thæ ïc àn FGR, chi phê thæ ïc àn cho 1 kg caï ) âãø bäú trê tháû t trong läö ng hoàû c ngoaì i âäö ng. Thê nghiãû m âæ åü c bäú trê theo phæ ång phaï p hoaì n toaì n ngáù u nhiãn mäù i nghiãû m thæ ï c làû p laû i 3 láö n. Caï thê nghiãû m âæ åü c choü n thaí vaì o mäù i läö ng mäü t tuáö n træ åï c khi thê nghiãû m bàõ t âáö u. Træ åï c thê nghiãû m 6 caï âæ åü c bàõ t vaì giæ î âäng âãø phán tê ch thaì nh pháö n hoï a hoü c. Troü ng læ åü ng caï âæ åü c cán vaì o luï c bàõ t âáö u thê nghiãû m vaì sau mäù i 10 ngaì y (âäú i våï i caï rä 19 phi) hoàû c 15 ngaì y (âäú i våï i caï trã) mäü t láö n . Caï âæ åü c cho àn 2 láö n trong ngaì y (7:30, 4:30 giåì ). Kháø u pháö n àn haì ng ngaì y laì 4-5% troü ng læ åü ng thán. Thê nghiãû m âæ åü c kãú t thuï c sau 2.5 thaï ng thê nghiãû m. Khi kãú t thuï c thê nghiãû m, mäù i nghiãû m thæ ï c seî giæ î laû i 6 caï âãø phán tê ch thaì nh pháö n hoï a hoü c. Âäú i våï i hai loaì i caï trã lai vaì rä phi, thê nghiãû m âæ åü c bäú trê våï i 3 nghiãû m thæ ï c thæ ï c àn trong âoï 2 nghiãû m thæ ï c choü n ra tæ ì thê nghiãû m 1 vaì 1 nghiãû m thæ ï c thæ ïc àn cäng nghiãû p (thæ ïc àn Con Coì duì ng nhæ thæ ï c àn âäú i chæ ï ng). Hç nh 2 : Hãû thäú ng thê nghiãû m trong läö ng Thæ ï c àn cho caï rä phi trong läö ng Bao gäö m 2 cäng thæ ï c thæ ï c àn (khäng cuì ng mæ ï c âaû m vaì nàng læ åü ng) coï mæ ï c caï m khaï c nhau laì 50% vaì 60%, vaì mäü t thæ ï c àn âäú i chæ ï ng (thæ ï c àn Con coì ). Caï räphi coï troü ng læ åü ng ban âáö u laì 4-5g âæ åü c choü n âæ a vaì o thê nghiãû m, máû t âäü thê nghiãû m 40 caï /läö ng. Caï âæ åü c cho àn 2 láö n trong ngaì y (7:30 saï ng vaì 4:30 chiãö u). Thu máù u tàng troü ng caï mäù i 10 ngaì y. 20 Baí ng 5 : Thaì nh pháö n (%) phäú i träü n vaì thaì nh pháö n hoï a hoü c cuí a caï c thæï c àn thê nghiãû m trãn caï rä phi trong läö ng Nguyãn liãû u I (50% caï m) II (60% caïm) III (cäng nghiãû p) Bäü t caï 38.0 28.0 Caï m 50.0 60.0 Vitamin 2.0 2.0 Táú m 10.0 10.0 Thaì nh pháö n hoï a hoü c Âäü khä 91.72 91.45 88.03 Âaû m thä 22.93 19.87 23.56 Cháú t beï o 12.41 14.60 8.41 Xå thä 6.72 7.84 5.58 Tro 15.48 14.86 12.47 Bäü t âæ åì ng 42.46 42.83 49.98 Thæ ï c àn thê nghiãû m cho caï trã lai trong läö ng Baí ng 6 : Thaì nh pháö n (%) nguyãn liãû u phäú i träü n vaì thaì nh pháö n hoï a hoü c caï c thæ ï c àn thê nghiãû m trãn caï trã lai trong läö ng Nguyãn liãû u I (40% caï m) II (40% caï m uí ) III (thæ ï c àn cäng nghiãû p) Bäü t caï 38.7 38.7 Caï m 40.0 40.0 Dáö u âáû u naình 8.2 8.2 Vitamin 2.0 2.0 Cháú t kãú t dênh 3.0 3.0 Cellulose 8.1 8.1 Bäü t mç 0.0 0.0 Thaì nh pháö n hoï a hoü c Âäü khä 94.8 95.1 91.8 Âaû m thä 32.1 34.2 37.6 Cháú t beï o 19.3 19.2 16.5 Xå thä 12.5 12.5 6.14 Tro 16.6 16.1 10.6 Bäü t âæ åì ng 19.5 18.0 20.9 21 Thê nghiãû m ngoaì i âäö ng Thê nghiãû m nhàõ ïm tåï i hai loaì i caï meì vinh vaì caï cheï p trong häù n håü p caï nuäi trong ruäü ng. Thê nghiãû m âæ åü c bäú trê våï i 3 nghiãû m thæ ï c gäö m 2 nghiãû m thæ ï c täú t nháú t tæ ì thê nghiãû m trong phoì ng vaì mäü t nghiãû m thæ ï c khäng cho àn (nhæ âäú i chæ ï ng). Thê nghiãû m âæ åü c bäú trê theo phæ ång phaï p hoaì n toaì n ngáù u nhiãn. Mäù i nghiãû m thæï c làû p laû i 2 láö n. Máû t âäü caï thaí : 3 con/m2 , våï i tyí lãû 50% caï meì vinh: 34% caï cheï p vaì 16% caï rä phi. Cåî caï thaí 2 - 3 g/con. Troü ng læ åü ng caï âæ åü c cán vaì o luï c bàõ t âáö u thê nghiãû m vaì sau mäù i thaï ng cán âo mäü t láö n. Caï âæ åü c cho àn 2 láö n trong ngaì y (7:30, 4:30 giåì ). Kháø u pháö n àn mäù i ngaì y laì 1% troü ng læ åü ng thán. Thê nghiãû m âæ åü c kãú t thuï c sau 7 thaï ng thê nghiãû m. Baí ng 7: Thaì nh pháö n phäú i träü n thæ ï c àn vaì thaì nh pháö n hoï a hoü c caï c thæï c àn thê nghiãû m trãn caï c loaì i caï nuäi trong ruäü ng (%) Nguyãn liãû u NT caï m uí NT caï m thæ åì ng Bäü t caï 32 35 Caï m 40 40 Táú m 24 22 Vitamin 4 3 Thaì nh pháö n hoï a hoü c Âäü khä 91.5 96.0 Âaû m thä 21.7 21.8 Cháú t beï o 12.2 13.1 Tro thä 20.0 21.3 Xå thä 27.9 26.8 Bäü t âæ åì ng 18.3 17.1 22 KHÄNG CHO ÀN KHÄNG CHO ÀN THÆÏ C ÀN CAÏ M UÍ THÆÏ C ÀN CAÏ M UÍ THÆÏ C ÀN CAÏ M KHÄNG UÍ THÆÏ C ÀN CAÏ M KHÄNG UÍ Så âäö bäú trê thê nghiãû m trãn ruäü ng 3. Phæ ång phaï p thu vaì phán tê ch máù u 3.1. Máù u mäi træ åì ng: Trong quaï trç nh thê nghiãû m caï c yãú u täú mäi træ åì ng âæ åü c xaï c âë nh gäö m: - Oxy, nhiãû t âäü , pH: duì ng maï y âo âiãû n tæ í hiãû u HANNA. - N-NH3 täø ng xaï c âë nh bàò ng phæ ång phaï p Indophenol blue (duì ng maï y hiãû u UV- VIS 2). 3.2. Máù u thaì nh pháö n hoï a hoü c: Thaì nh pháö n hoï a hoü c cuí a thæ ï c àn vaì cå thãø caï âæ åü c phán tê ch theo phæ ång phaï p sau: (a). Âäü áø m (moisture content) laì læ åü ng máú t âi sau khi sáú y máù u trong tuí sáú y åí nhiãû t âäü 105oC trong 4-5hrs. (hay âãú n khi troü ng læ åü ng khäng âäø i). Âäü áø m (%) = 100 *(Wi - Wf)/Wi Trong âoï : Wi: troü ng læ åü ng máù u træ åï c khi sáú y Wf: troü ng læ åü ng máù u sau khi sáú y 23 (b). Cháú t beï o: âæ åü c tê nh qua quaï trçnh trê ch ly máù u trong dung dë ch chloroform noï ng trong hãû thäú ng Soxhlet. Cháú t beï o laì troü ng læ åü ng pháö n thu âæ åü c sau khi trê ch ly vaì sáú y trong tuí sáú y (nhiãû t âäü 105oC trong 4-5 hr.). Cháú t beï o (%) = 100 * (troü ng læ åü ng cháú t beï o / troü ng læ åü ng máù u) (c). Tro: laì pháö n phoï saí n cuí a máù u sau khi âäú i chaï y máù u 5 phuï t vaì nung máù u trong tuí nung 4-5 hr. åí nhiãû t âäü 550oC. Tro (%) = 100 * (troü ng læ åü ng tro/troü ng læ åü ng máù u) (d). Cháú t âaû m (protein) âæ åü c phán tê ch bàò ng phæ ång phaï p Kjeldahl (AOAC, 1965). Máù u âæ åü c cäng phaï trong dung dë ch H2O2 vaì H2SO4 vaì sau âoï chæ ng cáú t âãø xaï c âë nh læ åü ng nitå. Âaû m thä (crude protein) âæ åü c tê nh bàò ng caï ch nhán täø ng læ åü ng nitå våï i hãû säú 6.25 (ADCP, 1979). Âaû m thä (%) = 100 * (troü ng læ åü ng ct âaû m / troü ng læ åü ng máù u) (e). Cháú t xå: máù u âæ åü c thuí y phán trong trong dung dë ch acid vaì bazå. Cháú t xå laì troü ng læ åü ng phoï saí n cuí a máù u sau khi sáú y trong tuí sáú y åí nhiãû t âäü 105oC trong 4-5hr. Cháú t xå (%) = 100*(troü ng læ oü ng cháú t xå/troü ng læ åü ng máù u) (f). Cháú t bäü t âæ åì ng (NFE) (hay carbohydrate) laì phán coì n laû i cuí a máù u sau khi træ ì âi caï c cháú t trãn (âäü áø m, cháú t beï o, cháú t xå, cháú t âaû m, tro). Cháú t bäü t âæ åì ng (%) = 100%- (%beï o + %xå + %âaû m +%tro) 2.3. Caï c chè tiãu thu tháû p vaì tê nh toaï n säú liãû u - Tè lãû säú ng (%S) = ( Säú caï cuäú i thê nghiãû m/Säú caï thaí ban âáö u) × 100. 24 - Täú c âäü tàng træ åí ng tuyãû t âäú i ngaìy theo troü ng læ åü ng (Daily Weight Gain - DWG) DWG (g/ngaì y) = (Wc - W â) / thåì i gian (ngaì y) Trong âoï : Wc: Troü ng læ åü ng cuäú i Wâ: Troü ng læ åü ng ban âáö u - Täú c âäü tàng træ åí ng tæ ång âäú i ngaì y hay täú c âäü tàng træ åí ng âàû c biãû t (Specific Growth Rate, SGR) SGR (%/ngaì y) = 100 x (LnWc - LnWâ) / thåì i gian (ngaì y) Trong âoï : Wc: Troü ng læ åü ng cuäú i Wâ: Troü ng læ åü ng ban âáö u - Hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn (Feed per Gain Ratio - FGR): FGR = Thæ ïc àn sæ í duû ng /Tàng troü ng - Hiãû u quaí sæí duû ng protein (Protein Efficiency Ratio - PER): PER = Troü ng læ åü ng gia tàng /Protein sæ í duû ng - Giaï 1 kg caï tàng troü ng Giaï 1kg caï (â) = FGR x giaï 1kg thæ ï c àn 2.4. Phán tê ch thäú ng kã Nhæ î ng dæ î liãû u vãö tàng troü ng, hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn, hiãû u quaí sæ í duû ng protein vaì thaì nh pháö n hoï a hoü c cå thãø caï âæ åü c xæ í lyï theo chæ ång trç nh maï y tê nh Statgraphics. Sæû khaï c nhau giæ î a caï c nghiãû m thæ ï c âæ åü c so saï nh theo pheï p Duncan (P<0.05). 25 PHÁÖ N VI KÃÚ T QUAÍ THAÍ O LUÁÛ N 2. Lãn men caï m gaû o 1.1 AÍ nh hæ åí ng cuí a tè lãû men phäú i träü n lãn sæû thay âäø i haì m læ åü ng âaû m trong häù n håü p caï m uí Thê nghiãû m nhàò m xaï c âë nh tè lãû men sæ í duû ng thê ch håü p nháú t vaì thåì i gian uí âãø âaû t haì m læ åü ng âaû m trong häù n håü p täú i æ u. Trong âiãö u kiãû n mäi træ åì ng uí coï nhiãû t âäü äø n âë nh tæ ì 28-29 OC, pH tæ ì 6.3-6.4, kãú t quaí thê nghiãû m cho tháú y haì m læ åü ng âaû m åí táú t caí caï c nghiãû m thæ ïc âãö u tàng theo thåì i gian uí . ÅÍ thåì i âiãø m 48 giåì haìm læ åü ng âaû m åí caï c nghiãû m thæ ïc âaû t cao nháú t (25.9 ± 1.02%). Tuy nhiãn, qua theo doî i thê nghiãû m cho tháú y vaì o thåì i âiãø m khoaí ng 36-40 giåì sau khi uí táú t caí caï c nghiãû m thæ ï c âãö u coï xuáú t hiãû n náú m mäú c, do âoï thåì i gian uí khäng nãn væ åü t quaï 40 giåì . Qua kãú t quaí phán tê ch cuî ng cho tháú y åí cuì ng thåì i âiãø m thu máù u, haì m læ åü ng âaû m åí caï c nghiãû m thæ ï c khaï c biãû t khäng coï yï nghé a (P<0.05), nhæ váû y coï thãø choü n tè lãû men 3% trong häù n håü p uí laì täú i æ u. Baí ng 8: Biãú n âäø i haì m læ åü ng âaû m (% troü ng læ åü ng khä) cuí a caï m uí theo tè lãû men trong häù n håü p uí vaì thåì i gian uí Nghiãû m thæï c Træ åï c khi uí 24 giåì 32 giåì 48 giåì 3% 19.5 21.9 ± 0.34a 22.3 ± 0.20a 24.7 ± 0.13a 5% 18.7 21.7 ± 0.85a 23.8 ± 0.61a 25.8 ± 0.27a 7% 19.8 22.6 ± 0.43a 23.1 ± 1.02a 27.1 ± 0.04a - Caï c giaï trë trãn cuì ng mäü t cäü t coï caï c chæî caï i giäú ng nhau thç khaï c biãû t khäng coï yï nghé a thäú ng kã åí mæ ï c P<0.05. - Giaï trë thãø hiãû n laì säú trung bç nh vaì âäü lãû ch chuáø n 1.2. Aí nh hæ åí ng cuí a mäü t säú cháú t bäø sung vaì häù n håü p caï m uí lãn sæû thay âäø i thaì nh pháö n cháú t âaû m Viãû c âæ a thãm mäü t säú cháú t bäø sung vaì o trong häù n håü p caï m uí laì cung cáú p thãm caï c dæ åî ng cháú t ban âáö u cho men hoaû t âäü ng, âäö ng thåì i cuî ng coï yï âäö laì m âån giaí n hoï a thaì nh pháö n phäú i chãú , taû o thuáû n låü i cho viãû c aï p duû ng räü ng raî i åí cáú p näng häü . Våï i tè lãû men 26 phäú i chãú âæ åü c choü n læû a laì 3% (dæû a theo kãú t quaí thê nghiãû m 1, muû c 1.1), sæû biãú n âäü ng cuí a caï c thaì nh pháö n hoï a hoü c chuí yãú u cuí a häù n håü p uí sau 40 giåì uí âæ åü c trç nh baì y trong baí ng 9. Baí ng 9: Biãú n âäü ng haìm læ åü ng sinh hoï a cuí a caï c nghiãû m thæ ï c häù n håü p uí khaï c nhau theo thåì i gian Thåì i gian (giåì ) Âaû m Måî Tro Xå Bäü t âæ åì ng 0 17.2±2.6a 10.3±1.31b 9.99±0.63a 6.19±0.99a 55.7±2.35c 24 18.4±2.0b 11.5±2.54c 11.5±1.07b 11.2±2.11bc 47.4±3.09b 30 19.8±1.8c 8.38±0.71a 12.2±1.45c 10.5±2.76b 49.1±2.94b 36 20.7±1.52d 7.56±1.03a 12.6±1.45c 12.3±3.4c 46.8±3.61b 40 21.1±1.90d 9.98±1.95b 12.0±3.84c 12.0±3.84c 44.8±6.27a - Caï c giaï trë trãn cuì ng mäü t cäü t coï caï c chæî caï i giäú ng nhau thç khaï c biãû t khäng coï yï nghé a thäú ng kã åí mæ ï c P<0.05. - Giaï trë thãø hiãû n laì säú trung bç nh vaì âäü lãû ch chuáø n Xeï t vãö thåì i gian uí , kãú t quaí cho tháú y haì m læ åü ng âaû m tàng theo thåì i gian uí . Haì m læ åü ng âaû m åí thåì i âiãø m 36 giåì (20.7%) khaï c biãû t khäng coï yï nghé a thäú ng kã so våï i haì m læ åü ng âaû m åí thåì i âiãø m 40 giåì (21.1%), nhæ ng khaï c biãû t coï yï nghé a thäú ng kã so våï i caï c nghiãû m thæ ïc coì n laû i (P<0.05). Giäú ng nhæ thê nghiãû m vãö tè lãû men, âãú n thåì i âiãø m 40 giåì náú m mäú c xuáú t hiãû n åí táú t caí caï c nghiãû m thæ ï c thê nghiãû m. Do váû y, nãn choü n thåì i âiãø m 36 giåì laì thê ch håü p nháú t cho thåì i gian uí . Khaï c våï i sæû biãú n âäü ng cuí a haì m læ åü ng âaû m, haì m læ åü ng cháú t bäü t âæ åì ng giaí m dáö n theo thåì i gian uí . Taû i thåì i âiãø m 40 giåì haìm læ åü ng cháú t bäü t âæ åì ng giaí m tháú p nháú t (44.8%) vaì khaï c biãû t coï yï nghéa thäú ng kã so våï i caï c nghiãû m thæ ï c 24 giåì , 30 giåì (P<0.05). Haì m læ åü ng cháú t beï o khäng coï sæû biãú n âäø i theo thåì i gian uí (0giåì = 10.3% vaì 40 giåì = 9.98%). 27






































































































































































































































0 1 0 2 0 3 0 4 0 5 0 6 0 P h áön t rà m ( % ) 0 2 4 3 0 3 6 4 0 G iå ì











 a ûm N F E Âäö thë 1: Sæû thay âäø i cuí a haì m læ åü ng cháú t âaû m vaì cháú t bäü t âæ åì ng (NFE) theo thåì i gian uí Khi xem xeï t âãú n tæ ì ng nghiãû m thæï c häù n håü p caï m uí coï thaì nh pháö n caï c cháú t bäø sung trong häù n håü p uí khaï c nhau chuï ng täi ghi nháû n âæ åü c kãú t quaí nhæ sau: Baí ng 10: Biãú n âäü ng haìm læ åü ng âaû m cuí a caï c nghiãû m thæ ïc thê nghiãû m theo thåì i gian Nghiãû m thæ ï c 0 giåì 24 giåì 30 giåì 36 giåì 40 giåì 1 20.2±0.24d 20.3±0.14d 21.4±0.52d 22.2±0.24c 21.2±0.78b 2 19.2±0.33c 19.9±0.14c 20.6±0.27c 21.6±0.50c 23.0±0.70c 3 15.0±0.35a 17.2±0.22b 19.9±0.01b 20.4±0.34b 22.3±0.38b c 4 15.8±0.38b 16.2±0.03a 17.3±0.04a 18.7±0.62a 18.7±0.61c a - Caï c giaï trë trãn cuì ng mäü t cäü t coï caï c chæî caï i giäú ng nhau thç khaï c biãû t khäng coï yï nghé a thäú ng kã åí mæ ï c P<0.05. - Giaï trë thãø hiãû n laì säú trung bç nh vaì âäü lãû ch chuáø n Haì m læ åü ng âaû m giæ î a caï c nghiãû m thæ ï c thê nghiãû m giaím dáö n tæ ì nghiãû m thæ ï c 1 âãú n nghiãû m thæ ïc 4. Haì m læ åü ng âaû m âaû t cao nháú t åí nghiãû m thæï c 1 (22.2%) vaì o thåì i âiãø m 36 giåì sai khaï c coï yï nghéa thäú ng kã so våï i nghiãû m thæ ï c 3 vaì 4 (P<0.05). Haì m læ åü ng âaû m åí nghiãû m thæ ïc 2 âaû t 21.6% åí thåì i âiãø m 36 giåì vaì khaï c biãû t khäng coï yï nghé a thäú ng kã so 28 våï i nghiãû m thæ ï c thæ ï nháú t (P>0.05), nhæ ng thaì nh pháö n nguyãn liãû u uí cuí a nghiãû m thæ ï c 2 âån giaí n hån (khäng coï máû t âæ åì ng vaì KH2PO4). Âäö thë 2: Sæû thay âäø i cuí a haì m læû åü ng âaû m theo thåì i gian cuí a caï c nghiãû m thæ ïc thê nghiãû m khaï c nhau Thæ ï c àn náú m men coï giaï trë dinh dæ åî ng cao, chæ ï a nhiãö u cháú t âaû m. Cháú t âaû m trong náú m men âæ åü c coi laì tätú nháú t so våï i caï c loaû i thæ ï c àn âaû m âäü ng váû t vaì thæû c váû t. Váú n âãö âaï ng quan tám åí âáy laì náú m men coï mäü t hãû thäú ng enzym tæ ång âäú i hoaì n chè nh, coï khaí nàng täø ng håü p âaû m khäng coï giaï trë hoàû c coï giaï trë tháú p thaì nh âaû m coï giaï trë cao (Duî ng, 1970). Náú m men coï khaí nàng sæ í duû ng cháú t bäü t âæ åì ng ráú t hiãû u quaí (Duî ng, 1970). Kãú t quaí thê nghiãû m cuí a chuï ng täi cho tháú y haì m læ åü ng âaû m åí táú t caí caï c nghiãû m thæ ï c âãö u tàng theo thåì i gian cho tháú y men âaî sæ í duû ng nguäö n dinh dæ åî ng tæ ì caï m gaû o âàû c biãû t laì cháú t bäü t âæ åì ng âãø gia tàng sinh khäú i, laì m tàng haì m læ åü ng âaû m trong häù n håü p uí (chu trç nh Krebs). Kãú t quaí gia tàng vãö haì m læ åü ng âaû m coì n keì m theo sæû gia tàng vãö cháú t vç âaû m cuí a vi sinh váû t coï thaì nh pháö n acid amin phong phuï , âàû c biãû t laì acid amin khäng thay thãú ráú t cáö n thiãú t cho sæû phaï t triãø n cuí a âäü ng váû t (Duî ng, 1970) Viãû c sæ í duû ng caï m âån thuáö n trong häù n håü p uí khäng cho kãú t quaí cao vãö haì m læ åü ng âaû m, âiãö u naì y cho tháú y viãû c bäø sung âaû m (phán SA) âãø bäø sung thãm thaì nh pháö n cháú t dinh dæ åî ng cho náú m men phaï t triãø n laì cáö n thiãú t. Theo Duî ng (1970) thç mäi træ åì ng “caï m - âaû m - lán” laì mäi træ åì ng thê ch håü p cho viãû c nhán giäú ng náú m men trong âiãö u 10 12 14 16 18 20 22 24 0 24 30 36 40 giåì Ph áön tr àm (% ) NT 1 NT 2 NT 3 NT 4 29 kiãû n chàn nuäi. Khäng nãn sæ í duû ng âån âäü c caï m vç nhæ váû y khäng phaï t huy âæ åü c hãú t taï c duû ng cuí a nguäö n thæ ïc àn carbon coï chæ ï a phong phuï trong caï m. Viãû c bäø sung thãm máû t âæ åì ng vaì KH2PO4 trong nghiãû m thæ ï c 1 (Thê nghiãû m 2) coï sæû gia tàng vãö haì m læ åü ng âaû m khäng khaï c biãû t våï i nghiãû m thæ ïc 2 (khäng coï máû t âæ åì ng vaì KH2PO4) cho tháú y viãc bäø sung thãm Thyromin vaì phán SA laì âuí vãö “âaû m - lán” cho hoaû t âäü ng cuí a náú m men. Tæ ì kãú t quaí cuí a 2 thê nghiãû m lãn men caï m gaû o cho tháú y våï i mæ ï c men 3%, thaì nh pháö n häù n håü p caï m uí gäö m: caï m, phán SA, Thyromin (nghiãû m thæ ïc 2, baí ng2) vaì thåì i gian uí laì 36 giåì seî cho kãú t quaí täú t nháú t caí vãö haì m læ åü ng vaì cháú t læ åü ng âaû m trong häù n håü p uí . Ngoaì i ra qua quaï trç nh uí men cuî ng cho tháú y, häù n håü p caïm sau khi uí coï muì i vë thåm ngon, chàõ c chàõ n seî kê ch thê ch quaï trç nh bàõ t mäö i vaì tàng khaí nàng tiãu hoï a thæ ï c àn cuí a caï . 2. Sæ í duû ng chãú pháø m caï m uí vaì khäng uí laì m thæ ï c àn cho caï . 2.1. Thê nghiãû m trong phoì ng 2.1.1. Caï Trã lai 2.1.1.1. Mäü t säú yãú u täú mäi træ åì ng bãø nuäi Caï c yãú u täú mäi træ åì ng, nháú t laì nhiãû t âäü vaì Oxy hoì a tan âoï ng vai troì ráú t quan troü ng trong suäú t quaï trç nh thê nghiãû m, båí i chuï ng coï aí nh hæ åí ng âãú n quaï trç nh bàõ t vaì tiãu hoï a thæ ï c àn. Caï c chè tiãu âæ åü c theo doî i bao gäö m nhiãû t âäü , Oxy, pH, NH3. Trong âiãö u kiãû n phoì ng thê nghiãû m vaì hãû thäú ng loü c sinh hoü c, næ åï c tuáö n hoaì n caï c yãú u täú mäi træ åì ng ê t thay âäø i vaì nãú u coï thç cuî ng âäö ng nháú t cho táú t caí caï c bãø thê nghiãû m. Trong suäú t thåì i gian thê nghiãû m caï c yãú u täú mäi træ åì ng biãú n âäü ng khäng låï n vaì nàò m trong giåï i haû n cho pheï p âäú i våï i sinh træ åíng vaì phaï t triãø n caï trã lai (Baí ng 11), vç thãú seî khäng coï sæû aí nh hæ åí ng naì o cuí a caï c yãú u täú mäi træ åìng lãn kãú t quaí cuí a caï c thê nghiãû m. 30 Baí ng 11: Mäü t säú yãú u täú mäi træ åìng bãø thê nghiãû m caï Trã lai Chè tiãu theo doî i Giaï trë (biãú n âäü ng) Nhiãû t âäü (oC) pH Oxy hoì a tan (mg/l) N-NH3 (mg/l) 28.6-29.0 7.4-7.5 5.4-5.9 0.06-0.08 2.1.1.2. Aí nh hæ åí ng cuí a thæ ï c àn lãn sinh træ åí ng vaì hiãû u quaí sæí duû ng thæï c àn cuí a caï Trã lai. Sinh træ åí ng Sau 7 tuáö n nuäi thæ í nghiãû m caï trã lai trong bãø bàò ng thæ ï c àn chæ ï a caï c mæ ï c caï m khaï c nhau tæ ì 30-50% caï m. Kãú t quaí sinh træ åí ng âæ åü c trç nh baì y qua baí ng sau 12. Baí ng 12: Aí nh hæ åí ng cuí a thæ ï c àn coï chæ ï a caï c mæ ï c caïm khaï c nhau lãn sinh træ åí ng cuí a caï trã lai. Nghiãû m thæï c W (g) Wc (g) DWG (g/ngaì y) SGR (%/ngaì y) I (30% caï m) 4,8 ± 0,14 21,7 ± 2,65a 0,44 ± 0,06ab 3,49 ± 0,20bc II (40% caïm) 4,7 ± 0,19 21,1 ± 2,18a 0,34 ± 0,05a 3,06 ± 0,16b III (50% caïm) 4,8 ± 0,21 18,8 ± 1,31a 0,29 ± 0,03a 2,79 ± 0,13a IV (30% caïm uí ) 4,9 ± 0,27 34,4 ± 0,40b 0,60 ± 0,21b 3,92 ± 0,61c V (40% caïm uí ) 5,1 ± 0,20 28,3 ± 5,50ab 0,47 ± 0,11ab 3,48 ± 0,33bc VI (50% caïm uí ) 4,9 ± 0,09 23,0 ± 3,71a 0,34 ± 0,08a 3,14 ± 0,30b VII (Âäú i chæï ng) 5,1 ± 0,31 25,5 ± 3,90ab 0,42 ± 0,18ab 3,20 ± 0,59b - Caï c giaï trë trãn cuì ng mäü t cäü t coï caï c chæî caï i giäú ng nhau thç khaï c biãû t khäng coï yï nghé a thäú ng kã åí mæ ï c P<0.05. - Giaï trë thãø hiãû n laì säú trung bç nh vaì âäü lãû ch chuáø n Xeï t vãö tè lãû caï m phäú i chãú trong thæ ï c àn cho tháú y troü ng læ åü ng cå thãø vaì täú c âäü tàng træ åí ng âàû c biãû t (SGR) cuäú i thê nghiãû m cao khi thæ ï c àn coï mæ ï c caï m tháú p. Caï àn thæ ï c àn III (50% caï m) coï troü ng læ åü ng cuäú i (18.8g) vaì täú c âäü tàng træ åí ng âàû c biãû t (2.79%) laì tháú p nháú t, sai khaï c coï nghé a thäú ng kã so våï i nghiãû m thæ ïc 30 vaì 40% caï m (P<0.05). Täú c âäü tàng træ åí ng âàû c biãû t cuaí caï àn thæ ï c àn I (3.49%) laì cao nháú t, tuy nhiãn khäng khaï c biãû t so våï i nghiãû m thæ ï c 40% caï m (SGR=3.06%) vaì nghiãû m thæ ï c âäú i chæ ï ng (SGR=3.20%) (P<0.05). 31 So saï nh giæî a nghiãû m thæ ï c coï caïm uí vaì caïm khäng uí trong thaì nh pháö n cho tháú y caï àn thæ ï c àn coï caï m uí tàng træ åí ng täú t hån caï àn thæ ï c àn coï caï m khäng uí . Täú c âäü sinh træ åí ng trung bç nh cuí a nghiãû m thæ ïc caï m uí laì (SGR = 3,11%) trong khi åí caï c nghiãû m thæ ï c caï m khäng uí laì (SGR = 3,51%). Trong âoï , caï àn thæ ï c àn IV (30% caïm uí ) coï troü ng læ åü ng cuäú i (34.4g) vaì täú c âäü tàng træ åíng âàû c biãû t (3.92%) cao nháú t vaì khaï c biãû t coï yï nghé a thäú ng kã våï i caï c nghiãû m thæ ï c coì n laû i træ ì nghiãû m thæ ï c 40% caï m uí . Kãú t quaí thê nghiãû m cho tháú y caï trã lai sæ í duû ng caï m khaï hiãû u quaí , mæ ï c caï m 40% laì thê ch håü p trong phäú i chãú thæ ï c àn nuäi caï . ÅÍ cuì ng mäü t mæ ï c caï m thç caï m uí cho täú c âäü tàng træ åí ng täú t hån caïm khäng uí . Hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn (FGR) vaì hiãû u quaí sæ í duû ng cháú t âaû m Hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn (FGR) laì chè tiãu quan troü ng âãø âaï nh giaï cháú t læ åü ng cuí a thæ ï c àn vaì khaí nàng sæ í duû ng thæ ï c àn cuí a caï . Baí ng 13: Hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn (FGR) vaì hiãû u quaí sæ í duû ng cháú t âaû m cuí a caï trã lai nuäi trãn bãø våï i thæ ï c àn coï chæ ï a caï c mæ ï c caïm khaï c nhau. Nghiãû m thæï c FGR PER Giaï kg caï tàng troü ng I (30% caï m) 1,05 ± 0,16ab 3,05 ± 0,34bc 5.320 II (40% caïm) 1,31 ± 0,12bc 2,40 ± 0,27ab 6.230 III (50% caïm) 1,55 ± 0,14c 2,10 ± 0,24a 6.660 IV (30% caïm uí ) 0,96 ± 0,20a 3,29 ± 0,78c 5.130 V (40% caïm uí ) 1,19 ± 0,15ab 2,49 ± 0,40ab 5.790 VI (50% caïm uí ) 1,25 ± 0,19bc 2,36 ± 0,44ab 5.490 VII (âäú i chæï ng) 1,30 ± 0,19bc 2,48 ± 0,47ab 6.960 - Caï c giaï trë trãn cuì ng mäü t cäü t coï caï c chæî caï i giäú ng nhau thç khaï c biãû t khäng coï yï nghé a thäú ng kã åí mæ ï c P<0.05. - Giaï trë thãø hiãû n laì säú trung bç nh vaì âäü lãû ch chuáø n Nhç n chung, hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn tàng cao khi thæ ï c àn coï thaì nh pháö n caïm tàng. Trong âoï , hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn åí nghiãû m thæ ï c III (50% caï m) laì cao nháú t (1,55) khaï c biãû t våï i nghiãû m thæ ï c 30% caï m (FGR = 1,05) Thæ ï c àn IV (30% caïm uí ) coï hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn (0,96) tháú p nháú t. Hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn åí hai nghiãû m thæ ï c coï mæ ï c caïm 40% uí vaì khäng uí khaï c biãû t khäng coï yï nghé a våï i hai nghiãû m thæ ï c 30% caïm uí vaì khäng uí . Hãû 32 säú tiãu täú n thæ ï c àn bç nh quán åí caï c nghiãû m thæ ï c caï m uí laì (FGR = 1.13) tháú p hån åí caï c nghiãû m thæ ïc caï m khäng uí (FGR = 1.30). Bãn caû nh âoï hiãû u quaí sæ í duû ng âaû m cuî ng laì yãú u täú quan troü ng âãø âaï nh giaï khaí nàng sæ í duû ng âaû m cuí a caï âäú i våï i thæ ï c àn. Thæ ï c àn coï mæ ï c caï m caì ng tàng thç hiãû u quaí sæ í duû ng thæ ï c àn caì ng giaím. Hiãû u quaí sæ í duû ng âaû m tháú p nháú t åí hai nghiãû m thæ ï c 50% caï m uí vaì caï m khäng uí , khaï c biãû t coï yï nghé a våï i caï c nghiãû m thæ ï c coï mæï c caï m tháú p hån. ÅÍ nghiãû m thæ ïc IV (30% caï m uí ) coï PER cao nháú t (PER = 3.29). Hiãû u quaí sæ í duû ng âaû m cuí a caï trã lai âäú i våï i caï m uí (PER = 2.71) cao hån caï m khäng uí (PER = 2.52). Ngoaì i ra, giaï thæ ï c àn cho 1 kg caï tàng troü ng cuî ng goï p pháö n giuï p choü n ra thæ ï c àn täú t vaì täú i æ u vãö màû t kinh tãú . Qua thê nghiãû m trãn, thæ ï c àn coï mæ ï c caï m caì ng cao thç giaï cuí a 1kg caï tàng troü ng caì ng cao, coï leî do hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn tàng cao. Nhæ ng thæï c àn coï chæ ï a caï m uí thç cho giaï cho 1 kg tàng troü ng cuí a caï tháú p. ÅÍ nghiãû m thæ ï c IV (30% caï m uí ) coï giaï cho 1kg caï tàng troü ng tháú p nháú t (5.130 âäö ng/1kg caï ) khaï c biãû t coï yï nghé a thäú ng kã (P<0.05) khi so saï nh våï i caï sæí duû ng thæ ïc àn âäú i chæï ng (6.960 âäö ng/1 kg caï ). Giaï thæ ï c àn bç nh quán cho 1 kg caï tàng troü ng åí caï c nghiãû m thæ ï c caï m uí (5470 âäö ng/1 kg caï ) tháú p hån so våï i nghiãû m thæ ï c caïm khäng uí (6070 âäö ng/1 kg caï ). Nhæ váû y, åí mæ ï c 30% caï m trong thæ ï c àn thç cho hiãû u quaí kinh tãú nháú t, duì åí mæ ï c 50% caï m thç cuî ng hiãû u quaí hån thæ ï c àn âäú i chæ ï ng. Tuy nhiãn, vãö hiãû u quaí kinh tãú cáö n âæ åü c kiãø m chæ ï ng laû i trong âiãö u kiãû n ngoaì i ao hay läö ng âãø coï thãø tê nh toaï n hiãû u quaí kinh tãú chê nh xaï c vaì thæû c tãú hån. Thaì nh pháö n hoï a hoü c cuí a caï Thaì nh pháö n hoï a hoü c cå thãø caï àn thæ ï c àn coï caï c mæ ï c caï m uí vaì khäng uí khaï c nhau khäng thãø hiãû n sæû khaï c biãû t coï yï nghé a thäú ng kã vãö thaì nh pháö n hoï a hoü c giæ î a caï c nghiãû m thæ ïc. Haì m læ åü ng âaû m thä cuí a cå thãø caï giaí m theo tè lãû caï m gia tàng trong thæ ï c àn tuy nhiãn khäng coï sæû khaï c biãû t coï yï nghé a thäú ng kã (P<0.05). Ngæ åü c laû i, haìm læ åü ng cháú t beï o trong cå thãø caï laû i gia tàng khi mæ ï c caï m trong thæ ï c àn tàng cao âäú i våï i thæ ï c àn coï caï m uí thç læ åü ng lipid cå thãø caï coï giaí m mäü t pháö n nhoí khi so saï nh thæ ï c àn coï cuì ng mæ ï c caï m khäng uí nhæ ng váù n khäng khaï c biãû t thäú ng kã. Haì m læ åü ng lipid cå thãø caï åí nghiãû m thæ ïc III (50% caï m) laì cao nháú t (11.0%) vaì åí nghiãû m thæ ï c âäú i chæ ï ng laì tháú p nháú t (7.21%) khi so saï nh våï i caï c nghiãû m thæï c khaï c cuí a thê nghiãû m. Caï âáö u thê nghiãû m coï haì m læ åü ng âaû m cao (58.3%) vaì haì m læ åü ng lipid tæ ång âäú i tháú p (7.58 33 Baí ng 14: Aí nh hæ åí ng cuí a caï c nghiãû m thæ ï c thæ ï c àn khaï c nhau lãn thaì nh pháö n sinh hoï a cuí a caï trã lai Thaì nh pháö n hoï a hoü c cå thãø caï (% troü ng læ åü ng khä) Nghiãû m thæï c Váû t cháú t khä Âaû m thä Lipid thä Tro I (30% caï m) 28,9 ± 2,09 54,1 ± 0,91 8,80 ± 0,57 12,4 ± 1,26 II (40% caïm) 29,0 ± 1,31 50,1 ± 1,68 9,52 ± 0,27 15,4 ± 0,66 III (50% caïm) 26,6 ± 2,78 49,2 ± 0,86 11,0 ± 0,63 17,0 ± 0,76 IV (30% caïm uí ) 30,2 ± 2,17 54,4 ± 3,52 8,76 ± 0,62 13,8 ± 1,72 V (40% caïm uí ) 29,9 ± 1,77 49,6 ± 2,20 9,29 ± 0,92 14,3 ± 1,80 VI (50% caïm uí ) 26,4 ± 0,24 48,4 ± 1,01 9,78 ± 0,88 13,9 ± 0,38 VII (âäú i chæï ng) 33,1 ± 152 50,3 ± 2,18 7,21 ± 0,42 12,8 ± 2,06 2.1.2. Caï meì vinh 2.1.2.1. Mäü t säú yãú u täú mäi træ åì ng bãø nuäi Caï c yãú u täú mäi træ åì ng ê t biãú n âäü ng trong thåì i gian thê nghiãû m, do hãû thäú ng thê nghiãû m laì næ åï c tuáö n hoaì n qua loü c sinh hoü c. Nhiãû t âäü næ åï c laì 27.9±0.35 oC, læ åü ng oxy hoì a tan trong næ åï c laì 5.8± 0.35 mg/l, pH: 6.9±0.17 vaì N-NH3: 0.06- 0.09 mg/l. Khoaí ng dao âäü ng cuí a caï c yãú u täú mäi træ åì ng hoaì n toaì n phuì håü p cho sæû tàng træ åí ng bç nh thæ åì ng cuí a caï . 2.1.2.2. Aí nh hæ åí ng cuí a thæ ï c àn lãn sinh træ åí ng vaì hiãû u quaí sæí duû ng thæï c àn cuí a caï meì vinh Tàng træ åíng cuí a caï Khi xem xeï t vãö mæ ï c âäü caï m phäú i chãú trong thæ ï c àn lãn caï meì vinh cho tháú y troü ng læ åü ng bç nh quán caï thãø vaì täú c âäü tàng træ åí ng âàû c biãû t cuí a caï giaím dáö n khi mæ ï c caï m trong thæ ï c àn tàng. Trong nhoï m caï cho àn thæ ï c àn coï caï m khäng uí thç sæû sai khaï c vãö troü ng læ åü ng caï thãø cuäú i thê nghiãû m vaì SGR âãö u khäng coï yï nghé a thäú ng kã (P<0.05 ), tuy nhiãn täú c âäü tàng træ åí ng âaû t cao nháú t åí mæ ï c caï m 40% (SGR = 2,72%). Âäú i våï i nhoï m caï c nghiãû m thæ ïc coï caï m uí trong thæ ï c àn thç täú c âäü tàng træ åí ng âaû t cao nháú t åí nghiãû m thæ ïc 30 vaì 40% (2,89% vaì 2,90%) khaï c biãû t coï yï nghé a so våï i caï c nghiãû m thæ ï c coì n laû i. Täú c âäü tàng træ åí ng âàû c biãû t bç nh quán cuí a caï trong caï c nghiãû m thæ ïc caï m uí (2.78%) cao hån åí caï c nghiãû m thæï c caï m khäng uí (2.42%). Täú c âäü tàng træ åí ng cuí a caï åí 34 caï c nghiãû m thæ ï c coï caïm khäng khaï c biãû t so våï i täú c âäü tàng træ åí ng cuí a caï åí nghiãû m thæ ï c âäú i chæï ng. Baí ng 16: Aí nh hæ åí ng cuí a thæ ï c àn coï chæ ï a caï c mæ ï c caïm khaï c nhau lãn sinh træ åí ng cuí a caï meì vinh. Nghiãû m thæï c W âáö u W cuäú i SGR I (30% caï m) 2,77 ± 0,08a 9,07 ±1,72abc 2,40 ± 0,42ab II (40% caïm) 2,66 ± 0,33a 10,1 ± 1,19abc 2,72 ± 0,26bc III (50% caïm) 2,78 ± 0,43a 8,23 ± 1,15ab 2,21 ± 0,03a IV (60% caïm) 2,61 ± 0,16a 7,99 ± 1,20a 2,27 ± 0,44ab V (30% caïm uí ) 2,95 ± 0,49a 12,1 ± 1,71e 2,89 ± 0,06c VI (40% caïm uí ) 2,68 ± 0,20a 11,4 ± 1,32de 2,90 ± 0,25c VII (50% caï m uí ) 2,78 ± 0,33a 10,1 ± 0,94bcde 2,64 ± 0,34abc VIII (60% caï m uí ) 2,86 ± 0,17 a 10,6 ± 0,40 cde 2,67 ± 0,20 abc IX (âäú i chæ ïng) 3,07 ± 0,38 a 10,9 ± 0,19 cde 2,60 ± 0,22 abc - Caï c giaï trë trãn cuì ng mäü t cäü t coï caï c chæî caï i giäú ng nhau thç khaï c biãû t khäng coï yï nghé a thäú ng kã åí mæ ï c P<0.05. - Giaï trë thãø hiãû n laì säú trung bç nh vaì âäü lãû ch chuáø n Hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn vaì hiãû u quaí sæ í duû ng cháú t âaû m Coï sæû khaï c biãû t tháú p vãö hiãû u quaí sæ í duû ng thæï c àn khi so saï nh caï c nghiãû m thæ ïc våï i nhau. Hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn tàng khi thæ ï c àn coï mæ ï c caï m tàng. Âàû c biãû t, hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn cao åí caï c nghiãû m thæ ï c thæï c àn coï thaì nh pháö n caï m khäng uí (FGR = 2.12) cao hån åí caï c nghiãû m thæ ïc thæ ï c àn coï thaì nh pháö n caï m uí (FGR = 1.76), tuy nhiãn sæû sai khaï c naì y khäng coï yï nghé a thäú ng kã (P<0.05). Hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn åí nghiãû m thæ ï c VI (40% caï m uí ) âaû t tháú p nháú t (FGR = 1.69) vaì åí nghiãû m thæ ï c IV (60% caï m) laì cao nháú t (FGR = 2.33). 35 Baí ng 17: Hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn (FGR) vaì hiãû u quaí sæí duû ng âaû m (PER) cuí a caï meì vinh nuäi trãn bãø våï i thæï c àn coï chæï a caï c mæ ï c caï m khaï c nhau. Nghiãû m thæï c FGR PER Giaï 1 kg caï tàng troü ng I (30% caï m) 2,20 ± 0,41ab 1,50 ± 0,31a 11,4937 II (40% caïm) 1,89 ± 0,20ab 1,67 ± 0,18a 8,9910 III (50% caïm) 2,23 ± 0,17ab 1,45 ± 0,11a 9,5972 IV (60% caïm) 2,33 ± 0,66ab 1,45 ± 0,35a 8,8626 V (30% caïm uí ) 1,71 ± 0,10a 1,79 ± 0,10a 9,1237 VI (40% caïm uí ) 1,69 ± 0,30a 1,76 ± 0,29a 8,2406 VII (50% caï m uí ) 1,91 ± 0,36ab 1,54 ± 0,26a 8,4092 VIII (60% caï m uí ) 1,73 ± 0,14a 1,68 ± 0,13a 6,7575 IX (âäú i chæ ïng) 1,97 ± 0,30ab 1,62 ± 0,23a 10, 5577 - Caï c giaï trë trãn cuì ng mäü t cäü t coï caï c chæ î caï i giäú ng nhau thç khaï c biãû t khäng coï yï nghé a thäú ng kã åí mæ ï c P<0.05. - Giaï trë thãø hiãû n laì säú trung bç nh vaì âäü lãû ch chuáø n Khäng coï sæû khaï c biãû t naì o vãö hiãû u quaí sæ í duû ng âaû m giæ î a caï c nghiãû m thæ ï c. Hiãû u quaí sæ í duû ng âaû m cuí a nghiãû m thæ ïc V (30% caï m uí ) cao nháú t (PER = 1.79) vaì nghiãû m thæ ï c III (50% caï m), IV (60% caïm) laì tháú p nháú t (PER = 1.45) tuy nhiãn khäng coï sæû khaï c biãû t coï yï nghé a thäú ng kã (P<0.05). Thaì nh pháö n hoï a hoü c cå thãø caï Sau 7 tuáö n thê nghiãû m thaì nh pháö n hoï a hoü c cå thãø caï àn thæ ï c àn coï caï c tè lãû caï m uí men vaì khäng uí men khaï c nhau trong thæ ï c àn khäng thãø hiãû n sæû khaï c biãû t coï yï nghé a thäú ng kã giæ î a caï c nghiãû m thæ ï c. Haì m læ åü ng lipid trong cå thãø caï khaï cao tuy nhiãn khäng coï thãø hiãû n mäú i liãn quan våï i sæû khaï c nhau vãö thaì nh pháö n thæ ïc àn âæ åü c sæí duû ng. 36 Baí ng 18: Aí nh hæ åí ng cuí a caï c nghiãû m thæ ï c thæ ï c àn khaï c nhau lãn thaì nh pháö n sinh hoï a cuí a caï meì vinh. Thaì nh pháö n hoï a hoü c cå thãø caï (% troü ng læ åü ng khä) Nghiãû m thæï c Váû t cháú t khä Âaû m thä Lipid thä Tro I (30% caï m) 23.2 ± 0.55 54.6 ± 2.00 16.5 ± 0.94 12.4 ± 1.11 II (40% caïm) 23.9 ± 0.60 56.7 ± 3.32 17.1 ± 1.09 14.2 ± 2.14 III (50% caïm) 24.8 ± 0.97 54.6 ± 2.10 16.5 ± 1.62 13.3 ± 1.48 IV (60% caïm) 23.9 ± 1.62 55.7 ± 3.17 16.7 ± 0.59 13.6 ± 1.48 V (30% caïm uí ) 24.1 ± 1.69 54.8 ± 3.56 17.5 ± 2.12 12.2 ± 0.99 VI (40% caïm uí ) 24.9 ± 1.73 53.0 ± 2.93 17.5 ± 1.33 11.8 ± 0.24 VII (50% caï m uí ) 25.2 ± 2.02 55.9 ± 0.88 15.8 ± 1.35 11.8 ± 0.76 VIII (60% caï m uí ) 24.3 ± 0.60 53.6 ± 1.16 17.0 ± 1.01 13.0 ± 0.73 IX (âäú i chæ ïng) 23.8 ± 1.00 56.5 ± 4.17 16.4 ± 3.13 12.5 ± 1.24 - Giaï trë thãø hiãû n laì säú trung bç nh vaì âäü lãû ch chuáø n 2.1.3. Caï Cheï p Thê nghiãû m âæ åü c tiãú n haì nh våï i 9 cäng thæ ï c thæ ï c àn âæ åü c thiãú t láû p theo caï c mæ ïc caï m khaï c nhau tæì 30-60% caï m trong thaì nh pháö n thæ ï c àn giäú ng nhæ thæ ïc àn sæ í duû ng cho thê nghiãû m caï meì vinh. 2.1.3.1. Mäü t säú yãú u täú mäi træ åì ng bãø nuäi Chuï ng täi tiãú n haì nh thê nghiãû m trong phoì ng nãn caï c yãú u täú mäi træ åì ng tæ ång âäú i äø n âë nh, nãn khäng coï aính hæ åí ng âãú n sinh træ åí ng caï . Tuy nhiãn, chuï ng täi cuî ng tiãú n haì nh âo caï c chè tiãu mäi træ åì ng theo âë nh kyì vaì thu âæ åü c kãú t quaí nhiãû t âäü næ åï c laì 28.9 ± 0.45o C, læ åü ng oxy hoì a tan trong næ åï c laì 5.8 ± 0.32ppm vaì pH laì 6.9 ± 0.17. 2.2.3.2. Aí nh hæ åí ng cuí a caï c loaû i thæ ï c àn khaï c nhau lãn sinh træ åí ng vaì hiãû u quaí sæ í duû ng thæ ï c àn cuí a caï cheï p. Sinh træ åí ng Qua nàm tuáö n thê nghiãû m cho tháú y caï coï tè lãû säú ng tæ ång âäú i cao vaì âäö ng âãö u giæ î a caï c nghiãû m thæ ïc (tè lãû säú ng tæ ì 95-100%). Nhçn chung, tàng troü ng cuí a caï täú t. Åí caí hai 37 nghiãû m thæ ïc caï m uí vaì khäng uí åí tè lãû caï m laì 40% âãö u cho caï tàng troü ng cao nháú t (troü ng læ åü ng caï thãø cuäú i thê nghiãû m laì 15.1 g/con) khaï c biãû t coï yï nghé a thäú ng kã åí mæ ïc P<0.05 so våï i caï c nghiãû m thæ ïc khaï c. Trong khi âoï caï àn thæ ï c àn III (50% caï m) vaì thæï c àn VII (50% caï m uí ) laû i coï troü ng læ åü ng cuäú i tháú p nháú t (âãö u laì 13.0 g/con) vaì sai khaï c coï yï nghé a so våï i caï c nghiãû m thæ ï c khaï c trong thê nghiãû m. Âàû c biãû t, åí nghiãû m thæ ï c IV (60% caï m khäng uí ) vaì VIII (60% caï m uí ) laû i cho caï tàng troü ng tæ ång âäú i cao (troü ng læ åü ng trung bç nh cuäú i thê nghiãû m 14.1 vaì 13.7 g/con), song chuï ng khäng coï sai khaï c coï yï nghé a thäú ng kã so våï i táú t caí caï c nghiãû m thæ ï c coì n laû i. Baí ng 19: Aí nh hæ åí ng cuí a thæ ï c àn coï chæ ï a caï c mæ ï c caïm khaï c nhau lãn sinh træ åí ng cuí a caï cheï p. Nghiãû m thæï c W âáö u W cuäú i SGR I (30% caï m) 8.80 ± 0.58ab 14.6 ± 1.21bc 1.44 ± 0.12bc II (40% caïm) 8.42 ± 0.33ab 15.1 ± 0.27c 1.67 ± 0.06d III (50% caïm) 8.79 ± 0.28ab 13.0± 0.71a 1.10 ± 0.07a IV (60% caïm) 8.99 ± 0.38b 14.1 ± 0.36abc 1.28 ± 0.09abc V (30% caïm uí ) 8.32 ± 0.39a 14.3 ± 1.31abc 1.53 ± 0.13cd VI (40% caïm uí ) 8.86 ± 0.24ab 15.1 ± 0.66c 1.52 ± 0.15cd VII (50% caï m uí ) 8.26 ± 0.13a 13.0 ± 0.81a 1.29 ± 0.14bc VIII (60% caï m uí ) 8.46 ± 0.21ab 13.7 ± 0.33abc 1.37 ± 0.05abc IX ( âäú i chæï ng) 8.54 ± 0.67ab 13.2 ± 1.47ab 1.24 ± 0.09ab - Caï c giaï trë trãn cuì ng mäü t cäü t coï caï c chæî caï i giäú ng nhau thç khaï c biãû t khäng coï yï nghé a thäú ng kã åí mæ ï c P<0.05. - Giaï trë thãø hiãû n laì säú trung bç nh vaì âäü lãû ch chuáø n Täú c âäü tàng træ åí ng âàû c biãû t cuaí caï àn thæ ï c àn II (40 % caï m khäng uí ) âaû t cao nháú t (SGR = 1.67%/ngaì y) khaï c biãû t coï yï nghéa thäú ng kã so våï i caï c nghiãû m thæ ï c khaï c (P<0.05) ngoaû i træ ì caï c nghiãû m thæ ï c V (30% caï m uí ) vaì nghiãû m thæ ï c VI (40% caï m uí ). Nghiãû m thæï c III (50% caï m) coï täú c âäü tàng træ åí ng âàû c biãû t tháú p nháú t (SGR = 1.10%/ngaì y) khaï c biãû t coï yï nghéa thäú ng kã (P<0.05) so våï i nghiãû m thæ ï c thæï c àn coï 30% vaì 40% caï m uí vaì khäng uí . Täú c âäü tàng træ åí ng âàû c biãû t cuí a caï àn thæ ïc àn âäú i chæ ï ng tæ ång âäú i tháú p (SGR = 1.24%) khi so saï nh våï i caï c nghiãû m thæ ï c trong thê nghiãû m. 38 Hãû säú tiãu täú n vaì hiãû u quaí sæ í duû ng thæ ï c àn Hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn cuí a caï khäng coï sæû khaï c biãû t låï n giæ î a caï c nghiãû m thæ ï c. Trong âoï åí thæ ï c àn III (50% caï m) coï hãû säú tiãu täú n thæ ïc àn cao nháú t (FGR = 3.94) vaì khaï c biãû t coï yï thäú ng kã so våï i caï c nghiãû m thæ ï c khaï c. Thæ ï c àn V (30% caï m uí ) coï hãû säú tiãu täú n tháú p nháú t (FGR = 2.32). Hiãû u quaí sæí duû ng âaû m cuî ng tæ ång âäú i tháú p, cao nháú t åí nghiãû m thæ ïc V (30% caï m uí ) laì PER = 1.29 vaì tháú p nháú t åí nghiãû m thæ ï c III (50% caï m) laì PER = 0.82. Baí ng 20: : Hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn (FGR) vaì hiãû u quaí sæí duû ng âaû m (PER) cuí a caï cheï p nuäi trãn bãø våï i thæ ï c àn coï chæ ï a caï c mæ ï c caïm khaï c nhau. Nghiãû m thæï c FGR PER Giaï 1 kg caï tàng troü ng I (30% caï m) 2.90 ± 0.65ab 1.16 ± 0.30 15.130 II (40% caïm) 2.38 ± 0.55ab 1.36 ± 0.28 11.310 III (50% caïm) 3.94 ± 0.32c 0.82 ± 0.07 16.960 IV (60% caïm) 2.93 ± 0.19ab 1.10 ± 0.07 11.150 V (30% caïm uí ) 2.32 ± 0.23a 1.29 ± 0.12 12.320 VI (40% caïm uí ) 2.44 ± 0.63ab 1.25 ± 0.28 11.870 VII (50% caï m uí ) 3.14 ± 0.31b 0.94 ± 0.18 13.830 VIII (60% caï m uí ) 3.10 ± 0.38ab 0.95 ± 0.12 12.080 IX ( âäú i chæï ng) 3.03 ± 0.23ab 1.04 ± 0.08 16.290 - Caï c giaï trë trãn cuì ng mäü t cäü t coï caï c chæî caï i giäú ng nhau thç khaï c biãû t khäng coï yï nghé a thäú ng kã åí mæ ï c P<0.05. - Giaï trë thãø hiãû n laì säú trung bç nh vaì âäü lãû ch chuáø n Giaï 1 kg caï tàng troü ng cuî ng laì mäü t yãú u täú quan troü ng âãø âaï nh giaï tàng troü ng vaì mæ ï c âäü låü i nhuáû n trong viãû c nuäi caï thæ ång pháø m. Trong phaû m vi thê nghiãû m naì y, giaï cho 1 kg caï tàng troü ng khaï cao. Cao nháú t laì åí nghiãû m thæ ï c III (50% caï m) (16.960 âäö ng/kg), nghiãû m thæ ïc âäú i chæ ï ng (16.290 âäö ng/kg) vaì tháú p nháú t åí nghiãû m thæ ï c IV (60% caï m) (11.150 âäö ng /kg caï ). Tuy nhiãn, chi phê cho 1 kg caï tàng troü ng trong thê nghiãû m trong phoì ng thæ åìng cho giaï trë tham khaí o vãö cháú t læ åü ng, hiãû u quaí sæ í duû ng thæ ï c àn vaì khaí nàng caï sæ í duû ng thæ ï c àn chãú biãú n ra sao vaì noï bë aí nh hæ åí ng båí i nguäö n nguyãn liãû u duì ng trong thæ ï c àn. Giaï thæû c cho 1 kg caï tàng troü ng trong âiãö u kiãû n nuäi thæû c nghiãû m seî cho kãú t quaí chê nh xaï c hån. 39 Thaì nh pháö n hoï a hoü c cå thãø caï cheï p Tæ ång tæû nhæ åí thê nghiãû m caï meì vinh, thaì nh pháö n hoï a hoü c cå thãø caï cheï p àn thæ ï c àn coï caï c mæ ï c caï m khaï c nhau tæì 30-60% âæ åü c uí vaì khäng uí khäng thãø hiãû n âæ åü c sæû khaï c biãû t naì o vãö haì m læ åü ng âaû m, cháú t beï o, tro cuî ng nhæ laì âäü khä giæ î a caï c nghiãû m thæ ï c. Haì m læ åü ng cháú t beï o trong cå thãø caï åí caï c nghiãû m thæ ï c tæ ång âäú i cao, åí nghiãû m thæ ï c II (40% caï m) læ åü ng lipid trong cå thãø caï laì 18.8%, cao nháú t so våï i caï c nghiãû m thæ ï c coì n laû i. Baí ng 21: Aí nh hæ åí ng cuí a caï c nghiãû m thæ ï c thæ ï c àn khaï c nhau lãn thaì nh pháö n sinh hoï a cuí a caï cheï p Nghiãû m thæï c Âäü khä Âaû m Lipid Tro I (30% caï m) 26.0 ± 1.82 55.2 ± 3.28 16.3 ± 2.71 11.5 ± 0.38 II (40% caïm) 26.2 ± 1.38 53.1 ± 2.79 18.8 ± 1.28 13.6 ± 2.62 III (50% caïm) 25.2 ±1.26 53.2 ± 3.59 16.9 ± 1.43 13.8 ± 0.38 IV (60% caïm) 26.4 ± 0.75 58.0 ± 3.69 15.9 ± 1.06 12.4 ± 1.32 V (30% caïm uí ) 24.4 ± 2.89 53.8 ± 1.38 15.1 ± 0.69 11.2 ± 0.34 VI (40% caïm uí ) 22.8 ± 7.65 54.7 ± 2.49 17.2 ± 1.33 13.0 ± 0.56 VII (50% caï m uí ) 25.2 ± 1.34 54.1 ± 1.69 15.3 ± 1.36 13.1 ± 1.51 VIII (60% caï m uí ) 26.8 ± 0.79 51.7 ± 1.02 17.0 ± 0.63 11.8 ± 0.46 IX ( âäú i chæï ng) 26.3 ± 3.23 53.9 ± 4.05 18.5 ± 0.86 12.5 ± 1.91 - Giaï trë thãø hiãû n laì säú trung bç nh vaì âäü lãû ch chuáø n 1.4. Thê nghiãû m trãn caï Räphi 2.1.4.1. Mäü t säú yãú u täú mäi træ åì ng bãø nuäi Giäú ng nhæ caï c thê nghiãû m væ ì a trçnh baì y, caï c yãú u täú mäi træ åì ng tæ ång âäú i äø n âë nh trong suäú t thåì i gian thê nghiãû m vaì nàò m trong khoaí ng thê ch håü p cho loaì i caï thê nghiãû m, nhiãû t âäü næ åï c laì 27.6±0.43 oC, haì m læ åü ng oxy hoì a tan laì 5.4±0.38 mg/l vaì pH laì 6.7±0.17. Lyï do cuí a sæû äø n âë nh caï c yãú u täú mäi træ åì ng laì do thê nghiãû m âæ åü c tiãú n haì nh trong hãû thäú ng bãø coï næ åï c tuáö n hoaì n vaì loü c sinh hoü c. 40 2.1.4.2. Aí nh hæ åí ng cuí a thæ ï c àn lãn sinh træ åí ng vaì hiãû u quaí sæ í duû ng thæ ï c àn cuí a caï rä phi. Sinh træ åí ng Troü ng læ åü ng vaì täú c âäü tàng træ åí ng âàû c biãû t cuí a caï sau 6 tuáö n thê nghiãû m khäng coï sæû khaï c biãû t låï n giæ î a caï c nghiãû m thæ ï c thê nghiãû m. Nghiãû m thæ ï c âäú i chæ ï ng caï coï troü ng læ åü ng cuäú i (29.7 g/con) vaì täú c âäü tàng træ åí ng (SGR = 4.18 %/ngaì y) cao nháú t khaï c biãû t coï yï nghé a thäú ng kã (P<0.05). Caï c nghiãû m thæ ï c coï mæ ï c caï m caì ng tàng thç troü ng læ åü ng cuäú i vaì täú c âäü tàng træ åí ng âàû c biãû t cuí a caï caì ng tháú p. Tuy nhiãn, sæû khaï c biãû t naìy khäng coï yï nghé a thäú ng kã. Täú c âäü tàng træ åí ng cuí a caï åí caï c nghiãû m thæ ï c caï m uí vaì caïm khäng uí khäng coï sæû sai khaï c nhau. Baí ng 22: Aí nh hæ åí ng cuí a thæ ï c àn coï chæ ï a caï c mæ ï c caï m khaï c nhau lãn sinh træ åíng cuí a caï räphi. Nghiãû m thæï c W âáö u W cuäú i SGR I (30% caï m) 5.06 ± 0.10a 25.4 ± 2.07ab 3.81 ± 0.41a II (40% caïm) 5.17 ± 0.20a 24.7 ± 0.65ab 3.72 ± 0.13a III (50% caïm) 5.24 ± 0.15a 22.8 ± 4.54a 3.47 ± 0.53a IV (60% caïm) 5.08 ± 0.05a 22.8 ± 2.05a 3.57 ± 0.20a V (30% caïm uí ) 4.94 ± 0.09a 22.7 ± 1.66a 3.63 ± 0.18a VI (40% caïm uí ) 5.17 ± 0.14a 25.6 ± 3.17ab 3.79 ± 0.34a VII (50% caï m uí ) 4.98 ± 0.05a 24.7 ± 3.89ab 3.79 ± 0.40a VIII (60% caï m uí ) 4.99 ± 0.10a 20.9 ± 1.86a 3.41 ± 0.23a IX (âäú i chæ ïng) 5.13 ± 0.02a 29.7 ± 2.20b 4.18 ± 0.17b Hãû säú tiãu täú n vaì hiãû u quaí sæ í duû ng thæ ï c àn Hãû säú tiãu täú n cuí a thæ ï c àn tàng theo sæû gia tàng mæ ï c caïm trong thæï c àn. Hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn cuí a nghiãû m thæ ï c âäú i chæ ï ng laì tháú p nháú t (FGR = 1.05) so våï i caï c nghiãû m thæ ï c coì n laû i. Ngoaì i ra, thæ ï c àn coï thaì nh pháö n caï m uí thç coï hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn nhoí hån thæ ï c àn coï thaì nh pháö n caï m khäng uí nhæ ng sæû khaï c biãû t naì y ráú t nhoí . Tæ ång æ ï ngvåï i hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn, hiãû u quaí sæí duû ng âaû m cuí a caï åí giæ î a hai loaë caï m uí vaì khäng uí cuî ng khäng coï sæû sai khaï c. 41 Baí ng 23: Hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn (FGR) vaì hiãû u quaí sæ í duû ng âaû m (PER) cuí a caï rä phi nuäi trãn bãø våï i thæ ï c àn coï chæ ï a caï c mæ ï c caïm khaï c nhau. Nghiãû m thæï c FGR PER I (30% caï m) 1.18 ± 0.17 2.77 ± 0.43 II (40% caïm) 1.17 ± 0.07 2.68 ± 0.16 III (50% caïm) 1.26 ± 0.22 2.60 ± 0.41 IV (60% caïm) 1.22 ± 0.08 2.64 ± 0.17 V (30% caïm uí ) 1.13 ± 0.12 2.72 ± 0.29 VI (40% caïm uí ) 1.14 ± 0.18 2.59 ± 0.38 VII (50% caï m uí ) 1.30 ± 0.08 2.22 ± 0.14 VIII (60% caï m uí ) 1.18 ± 0.07 2.47 ± 0.16 IX (âäú i chæ ïng) 1.05 ± 0.04 3.01 ± 0.20 Giaï trë thãø hiãû n laì säú trung bç nh vaì âäü lãû ch chuáø n Thaì nh pháö n hoï a hoü c cå thãø caï Khäng tç m tháú y sæû khaï c biãû t naì o vãö thaì nh pháö n hoï a hoü c cå thãø caï giæ î a caï c nghiãû m thæ ï c trong thê nghiãû m. ÅÍ nghiãû m thæ ï c I (30% caï m) vaì nghiãû m thæï c V (30% caï m uí ), haì m læ åü ng âaû m trong cå thãø caï laì 54.2% vaì 54.1% (tê nh theo troü ng læ åü ng khä), cao hån læ åü ng âaû m cuí a cå thãø caï trong caï c nghiãû m thæ ï c khaï c. Haì m læ åü ng cháú t beï o vaì tro cuí a cå thãø caï trong caï c nghiãû m thæ ï c thê nghiãû m biãú n âäø i khäng tuán theo qui luáû t nháú t âë nh, khäng tç m tháú y mäú i tæ ång quan naì o giæ î a thæ ïc àn vaì thaì nh pháö n hoï a hoü c cuí a caï . Baí ng 24: Aí nh hæ åí ng cuí a caï c nghiãû m thæ ï c thæ ï c àn khaï c nhau lãn thaì nh pháö n sinh hoï a cuí a caï rä phi. Nghiãû m thæï c Âäü khä Âaû m Lipid Tro I (30% caï m) 26.9 ± 1.42 54.2 ± 0.54 18.3 ± 0.81 18.4 ± 1.18 II (40% caïm) 27.1 ± 1.36 52.1 ± 1.80 21.7 ± 0.79 17.3 ± 1.51 III (50% caïm) 27.2 ± 1.26 53.5 ± 0.61 18.8 ± 1.68 18.3 ± 2.45 IV (60% caïm) 26.2 ± 1.01 49.3 ± 2.14 21.3 ± 2.06 17.4 ± 3.61 V (30% caïm uí ) 27.9 ± 1.83 54.1 ± 1.92 20.0 ± 2.33 17.2 ± 3.30 VI (40% caïm uí ) 28.6 ± 1.28 51.8 ± 2.94 18.6 ± 0.90 19.4 ± 1.17 VII (50% caï m uí ) 27.4 ± 1.08 52.1 ± 1.46 19.7 ± 1.15 17.7 ± 3.51 VIII (60% caï m uí ) 27.1 ± 1.26 50.4 ± 3.11 19.7 ± 0.39 17.8 ± 2.46 IX ( âäú i chæï ng) 28.3 ± 0.42 52.0 ± 1.10 22.2 ± 2.96 15.2 ± 3.60 - Giaï trë laì säú trung bç nh vaì âäü lãû ch chuáø n 42 Caï m âæ åü c sæ í duû ng nhæ laì mäü t nguyãn liãû u chuí yãú u trong thæ ï c àn nuäi gia suï c cuî ng nhæ nuäi caï . Tuy nhiãn, haì m læ åü ng caï m laì bao nhiãu thç seî thê ch håü p cho sæû tàng troü ng caï váù n chæ a âæ åü c xaï c âë nh roí . Caï c kãú t quaí thê nghiãû m trãn âaî chè ra âæ åü c khäng coï sæû khaï c biãû t naì o vãö tè lãû tàng troü ng cuî ng nhæ thaì nh pháö n hoï a hoü c cå thãø caï giæ î a caï àn thæ ï c àn âäú i chæ ï ng vaì caï àn thæ ï c àn coï 30-40% caï m, âàû c biãû t laì caï m uí . Tuy nhiãn hiãû u quaí sæ í duû ng thæ ï c àn âæ åü c âaïnh giaï thäng qua hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn (FGR) vaì hiãû u quaí sæ í duû ng âaû m (PER), váù n khäng tç m tháú y sæû khaï c nhau giæ îa thæ ï c àn coï 30% caï m vaì thæ ï c àn âäú i chæ ïng. Âäú i våï i caï c loaì i caï trã, meì vinh, cheï p thç thæ ï c àn coï mæ ï c caï m caì ng cao thç tàng træ åí ng cuí a chuï ng giaí m xuäú ng roí rãû t, âàû c biãû t thãø hiãû n roí nháú t laì åí loaì i caï trã lai. Theo Baï u (1994) caï trã laì loaì i caï àn taû p thiãn vãö âäü ng váû t, thæ ïc àn æ a thê ch nháú t laì xaï c âäü ng váû t âang thäú i ræ í a. Våï i lyï do náö y nãn khaí nàng háú p thuû âaû m vaì cháú t bäü t âæ åì ng tæ ì caï m gaû o laì ráú t keï m, keï m hån so våï i caï c loaì i caï räphi hay caï cheï p. Thæ ï c àn coï mæ ï c caï m caì ng cao thç tàng træ åí ng cuí a caï trãn lai caì ng cháû m thãø hiãû n roí nháú t.. Theo Mohantu (1986) sæ í duû ng caï m gaû o thä chiãú m 50% thaì nh pháö n thæï c àn duì ng nuäi caï cheï p ÁÚ n Âäü cho kãú t quaí täú t, tuy nhiãn trong thê nghiãû m cuí a chuï ng täi trãn âäú i tæ åü ng caï cheï p thç sæ í duû ng 40% caï m trong thaì nh pháö n thæ ï c àn cho caï laì täú t nháú t, caï coï troü ng læ åü ng cuäú i (15.1 g/con) vaì täú c âäü tàng troü ng âàû c biãû t (FGR = 1.67%/ngaì y) cao nháú t, khaï c biãû t coï yï nghé a thäú ng kã so våï i caï c nghiãû m thæ ï c coìn laû i. ÅÍ thê nghiãû m caï räphi, troü ng læ åü ng cuäú i cuí a caï vaì täú c âäü tàng træ åíng âàû c biãû t háö u nhæ sai khaï c nhau ráú t ê t, khäng coï yï nghé a thäú ng kã. Kãú t quaí naì y khàó ng âë nh caï rä phi coï khaí nàng sæ í duû ng caï m gaû o täú t nháú t trong bäú n loaû i caï thê nghiãû m. Moriarty vaì ctv (1973) baï o caï o ràò ng thæ ï c àn viãn gäö m coí khä, caï m gaû o, bäü t caï våï i tè lãû 4: 3: 1 duì ng nuäi caï räphi, cho täú c âäü tàng træ åí ng âàû c biãû t (SGR) laì 0.69%/ngaì y. Caï räphi nuäi läö ng åí Phillipines våï i thaì nh pháö n thæ ï c àn gäö m 77% caï m vaì 23% bäü t caï cho kãú t quaí caï sinh træ åí ng täú t. (FAO, 1983). ÅÍ thê nghiãû m trãn caï meì vinh, caï àn thæ ï c àn coï 40% cho tàng troü ng cao, troü ng læ åü ng cuäú i cuí a caï laì 10.1 g/con vaì täú c âäü tàng træ åíng âàû c biãû t (SGR = 2.72 %/ngaì y) cao hån caí caï àn thæï c àn I (30% caï m). Âiãö u naì y cho tháú y caï meì vinh cuî ng coï khaí nàng sæ í duû ng nguäö n caï m gaû o khaï hiãû u quaí . Khi haì m læ åü ng caï m trong thæ ï c àn tàng thç FGR tàng vaì PER giaím. ÅÍ thæ ï c àn coï chæ ï a 30%-40% caï m khäng tç m tháú y sæû khaï c biãû t thäú ng kã vãö hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn (FGR) vaì hiãû u quaí sæ í duû ng âaû m (PER) khi so saï nh våï i thæ ï c àn âäú i chæ ï ng trãn caï c loaì i caï nhæ caï cheï p, meì vinh, räphi, riãng caï trã lai thç åí nghiãû m thæ ï c 40% caï m coï FGR cao 43 hån vaì PER tháú p hån caï àn thæ ï c àn âäú i chæ ïng. Theo Pillay (1990), caï räphi coï troü ng læ åü ng 99g, nuäi åí Phillipines våï i thæ ï c àn coï thaì nh pháö n gäö m 65% caï m : 25% bäü t caï : 10% bäü t cuì i dæ ì a, coï hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn (FGR) laì 2.5 (tê nh theo troü ng læ åü ng thæ ï c àn khä). Caï coï troü ng læ åü ng ban âáö u 36g, våï i thæï c àn coï 70% caï m : 20% bäü t caï : 10% bäü t cuì i dæ ì a, coï FGR laì 3.6. Caï coï troü ng læ åü ng ban âáö u 55g, våï i thæ ï c àn gäö m 75% caï m : 25% bäü t caï , coï FGR laì 3.1 (Guerrero, 1979). Caï räphi nuäi läö ng Phillipines våï i thæ ï c àn coï 24% âaû m vaì thaì nh pháö n thæ ï c àn gäö m 77% caï m : 23% bäü t caï seî cho FGR laì 2.5 (theo FAO, 1983). Kãú t quaí cuí a Pillay (1990) cho tháú y FGR cuí a nghiãn cæ ï u náö y håü p lyï vaì tháú p hån, tæì 1.18 åí nghiãû m thæ ï c ê t caï m nháú t âãú n 1.30 åí nghiãû m thæ ï c nhiãö u caï m nháú t. Tuy nhiãn, mæ ï c caï m sæí duû ng trong thê nghiãû m náö y täú i âa laì 60% so våï i 75% trong thê nghiãû m cuí a Pillay. Màû c khaï c, ngæ åì i ta khäng nhæ î ng chè quan tám âãú n säú læ åü ng caï m gaû o âæ åü c phäú i chãú trong thæ ï c àn maì coì n tç m caï ch laìm gia tàng haì m læ åü ng dinh dæ åî ng cuí a noï . Lãn men laì mäü t giaí i phaï p âãø náng cao cháú t læ åü ng dinh dæ åî ng caï m træ åï c khi phäú i chãú thæï c àn cho caï . Wee (1991) cho biãú t phæ ång phaï p lãn men caï c nguyãn liãû u laìm thæ ï c àn cho caï coï nguäö n gäú c thæû c váû t cho kãú t quaí täú t. Taï c giaí cuî ng cho biãú t quaï trç nh lãn men khäng chè laì m tàng haì m læ åü ng âaû m maì coì n laì m tàng tè lãû tiãu hoï a caï c amino acid vaì caí acid beï o tæû do. Caï c kãú t quaí thê nghiãû m cuí a chuï ng täi cuî ng cho tháú y caï àn thæï c àn coï thaì nh pháö n caï m uí tàng træ åí ng täú t hån caï àn thæ ï c àn coï thaì nh pháö n caï m thæ åì ng våï i cuì ng mäü t mæ ï c caï m. Trong thê nghiãû m caï trã lai trãn bãø täú c âäü tàng træ åíng âàû c biãû t cuaí caï àn thæ ï c àn I (30% caï m) laì 3.49 vaì thæ ï c àn II (40% caï m) laì 3.11%/ngaì y âãö u tháú p hån täú c âäü tàng træ åí ng cuí a caï àn thæ ï c àn V (30% caï m uí ) 4.18%/ngaì y vaì thæ ï c àn VI (40% caï m uí ) laì 3.44 %/ngaì y. Tæ ång tæû nhæ váû y, caï c thê nghiãû m trãn caï meì vinh, cheï p cuî ng cho kãú t quaí nhæ trãn. Våï i cuì ng mäü t mæ ï c caï m, thæ ï c àn coï thaì nh pháö n caï m uí âæ åü c caï sæ í duû ng täú t hån thæ ï c àn coï thaì nh pháö n caï m thæ åì ng, âiãö u âoï coï nghé a thæï c àn coï caïm uí cho hãû säú tiãu täú n tháú p hån vaì hiãû u quaí sæ í duû ng âaû m cao hån so våï i thæï c àn coï caïm khäng uí . Âäú i våï i caï tràõ m coí tæ ì hæ ång lãn giäú ng, nãú u náú m men laì 45% thç hãû säú thæ ï c àn laì 3.4 vaì nãú u laì 12% laì 4.4. Caï seî mau låï n khoí e maû nh, ê t bãû nh ngoaì i da, tè lãû säú ng cao vaì hçnh nhæ ê t bë giun saï n (Kyî thuáû t nuäi caï næ åïc ngoü t - ÂHCT (1994). Viãû c sæ í duû ng thæ ï c àn uí men trong chàn nuäi cho kãú t quaí täú t. Theo Ván (1992) sæ í duû ng caï m, luû c bç nh uí tè lãû 1:1 duì ng nuäi caï räphi vaì caï cheï p cho täú c âäü tàng træ åí ng caï cao hån nghiãû m thæ ïc thæ ï c àn sæ í duû ng caïm hoàû c nghiãû m thæ ï c thæï c àn sæ í duû ng caï m, luû c bç nh tè lãû 1:1. 44 Tuy nhiãn âäú i våï i caï rä phi trong thê nghiãû m cuí a chuï ng täi thç sinh træ åí ng cuî ng nhæ hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn cuí a caï khäng thãø hiãû n sæû khaï c biãû t giæ î a thæ ïc àn caï m uí vaì caï m khäng uí , âiãö u naì y coï thãø laì do thæï c àn sæ í duû ng trong thê nghiãû m coï haì m læ åü ng âaû m cao (caï m uí 34.3%) âaï p æ ïng nhu cáö u âaû m cuí a caï rä phi nãn coï thãø laì læ åü ng âaû m dæ âaî khäng âæ åü c sæ í duû ng coï hiãû u quaí . Do âoï khi thê nghiãû m trãn caï rä phi nãn choü n mæ ï c âaû m tháú p hån âãø xem xeï t mæ ï c âäü aí nh hæ åí ng cuí a caï m uí lãn sinh træ åíng cuí a caï . Thæ ï c àn thæ åì ng coï aí nh hæ åí ng nháú t âë nh âãú n thaì nh pháö n hoï a hoü c cuí a caï . Tuy nhiãn, trong âiãö u kiãû n thê nghiãû m våï i thæï c àn coï cuìng mæ ï c âaû m vaì nàng læ åü ng cho tháú y thaì nh pháö n hoï a hoü c cå thãø caï khäng liãn quan âãú n tè lãû caï m phäú i chãú trong thæ ï c àn cuî ng nhæ viãû c uí men hay khäng uí men cuí a caï m. 2.2. Nuäi caï thê nghiãû m trong läö ng 2.2.1. Thê nghiãû m nuäi caï trã trong läö ng Sau khi kãú t thuï c thê nghiãû m nuäi caï trãn bãø , thæ ï c àn coï 30-40% caï m âæ åü c uí vaì khäng uí âãö u cho caï tàng troü ng täú t nãn âæ åü c choü n cho nuäi thæû c nghiãû m trong läö ng. Tuy nhiãn, thæ ï c àn coï mæ ïc caï m 40% cho giaï thaì nh 1 kg caï tàng troü ng tháú p hån, nãn thê nghiãû m naìy, cäng thæ ïc thæ ï c àn coï mæ ï c caï m 40% uí vaì khäng uí âæ åü c choü n âãø so saï nh våï i thæ ï c àn âang phäø biãú n trãn thë træ åì ng. Thê nghiãû m trãn caï Trã lai coï kê ch cåí 6-7 g/con vaì nuäi trong läö ng âàû t trong ao. 2.2.1.1. Mäü t säú yãú u täú mäi træ åì ng nuäi. Caï c läö ng thê nghiãû m âæ åü c âàû t trong ao næ åï c té nh nhæ ng coï trao âäø i næ åï c (chi tiãú t âaî âæ oü c trç nh baì y trong pháö n phæ ång phaï p), nhçn chung caï c yãú u täú mäi træ åì ng quan troü ng tæ ång âäú i äø n âë nh, caï c yãú u täú mäi træ åì ng âæ åü c theo doî i bao gäö m nhiãû t âäü , pH, Oxy naì NH3. Nhç n chung caï c yãú u täú mäi træ åìng ao nuäi âãö u nàò m trong ngæ åî ng cho pheï p caï tàng træ åí ng, phaï t triãø n täú t (Baí ng 25). Baí ng 25 : Mäü t säú yãú u täú mäi træ åìng nuäi thæ í nghiãû m caï trã lai trãn läö ng Yãú u täú mäi træ åì ng Giaï trë Nhiãû t âäü (o C) 28.1 ± 1.26 Oxy (ppm) 4.26 ± 0.46 pH 7.06 ± 0.11 N-NH3 0.21 ± 0.02 45 2.2.1.2. Aí nh hæ åí ng cuí a thæ ï c àn lãn sinh træ åí ng vaì hiãû u quaí sæí duû ng thæï c àn cuí a caï Trã lai. Sinh træ åí ng caï trã lai nuäi thê nghiãû m trong läö ng. Baí ng 26: Aí nh hæ åí ng cuí a thæ ï c àn coï chæ ï a caï c mæ ï c caïm khaï c nhau lãn sinh træ åí ng cuí a caï trã lai nuäi läö ng. Nghiãû m thæï c W âáö u (g) W cuäú i (g) SGR (%/ngaì y) I (40% caï m) 7.12 ± 0.69a 50.9 ± 3.01a 2.63 ± 0.05a II (40% caïm uí ) 7.03 ± 0.59a 55.5 ± 3.73a 2.76 ± 0.05a III (Cäng nghiãû p) 6.81 ± 0.71a 70.5 ± 3.41b 3.12 ± 0.21b - Caï c giaï trë nàò m trãn cuì ng mäü t cäü t coï caï c chæ î caï i giäú ng nhau thç khaï c biãû t khäng coï yï nghé a thäú ng kã åí mæ ï c P<0.05. - Giaï trë thãø hiãû n laì säú trung bç nh vaì âäü lãû ch chuáø n Nhç n chung caï tàng træ åí ng tæ ång âäú i cao, caï åí nghiãû m thæ ï c III (thæ ï c àn cäng nghiãû p) coï troü ng læ åü ng trung bç nh sau thê nghiãû m cao nháú t (70.5 g/con), khaï c biãû t ráú t coï yï nghé a so våï i hai nghiãû m thæ ï c coìn laû i. Caï àn thæ ï c àn I (40% caï m) coï troü ng læ åü ng cuäú i (55.5 g/con) cao hån troü ng læ åü ng cuí a caï àn thæ ï c àn II (40% caï m uí ) (50.9 g/con), tuy nhiãn caï c sæû khaï c biãû t naì y khäng coï yï nghé a thäú ng kã åí mæ ï c P<0.05. Tæ ång tæû , täú c âäü tàng træ åí ng cuí a caï trã sæ í duû ng thuï c àn cäng nghiãû p cuî ng cao hån mäü t caï ch coï yï nghé a so våï i hai nghiãû m thæ ï c I (40% caï m) vaì II (40% caï m uí ) 46 0 10 20 30 40 50 60 70 80 1 2 3 4 5 6 Thåìi gian (âåüt) Tr oün g læ åün g (g ) I II III Âäö thë 7 : Tàng troü ng caï Trã lai trong läö ng qua caï c âåü t thu máù u Hãû säú tiãu täú n vaì hiãû u quaí sæ í duû ng thæ ï c àn Hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn giæ î a caï c nghiãû m thæ ï c khäng coï sæû khaï c biãû t thäú ng kã cao. ÅÍ nghiãû m thæ ïc âäú i chæ ï ng (duì ng thæ ïc àn cäng nghiãû p) coï hãû säú tiãu täú n tháú p nháú t (FGR = 1.81) vaì sai khaï c coï yï nghé a thäú ng kã åí mæ ï c P<0.05 so våï i nghiãû m thæ ï c I (40% caï m) (FGR = 2.56) nhæ ng khäng coï yï nghé a thäú ng kã so våï i nghiãû m thæï c II (40% caï m uí ) (FGR = 2.14). Nhç n chung hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn cuí a caï trong caï c nghiãû m thæ ï c coì n khaï cao. Hiãû u quaí sæí duû ng âaû m cuaí caï åí caí 3 nghiãû m thæ ï c âãö u khäng chè ra âæ åü c sæû khaï c biãû t naì o. Nghiãû m thæ ï c âäú i chæ ï ng (thæ ï c àn cäng nghiãû p) váø n cho kãú t quaí cao nháú t (PER = 1.50), nhæ ng khäng coï sæû khaï c biãû t coï yï nghé a thäú ng kã so våï i caï c nghiãû m thæ ï c khaï c mæ ï c P<0.05. Qua tê nh toaï n chuï ng täi nháû n tháú y giaï cho 1 kg caï tàng troü ng åí nghiãû m thæ ï c I (40% caï m khäng uí ) laì cao nháú t (12.180 âäö ng). ÅÍ nghiãû m thæ ï c âäú i chæ ï ng, chi phê cho 1 kg caï tàng troü ng khaï cao (10.425 âäö ng) vaì tæ ång âæ ång våï i giaï cuí a caï àn thæ ï c àn II (40% caï m uí ) (10.400 âäö ng). 47 Baí ng 27: Hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn (FGR) vaì hiãû u quaí sæ í duû ng âaû m (PER) cuí a caï trã lai nuäi läö ng våï i thæ ï c àn coï chæ ï a caï c mæ ï c caï m khaï c nhau. Nghiãû m thæï c FGR PER Giaï 1 kg caï tàng troü ng (âäö ng) I (40% caï m) 2.56b 1.25a 12.180 II (40% caïm uí ) 2.14a 1.37a 10.400 III (âäú i chæ ïng) 1.81a 1.50a 10.425 - Caï c giaï trë nàò m trãn cuì ng mäü t cäü t coï caï c chæ î caï i giäú ng nhau thç khaï c biãû t khäng coï yï nghé a thäú ng kã åí mæ ï c P<0.05. Thaì nh pháö n sinh hoï a Thaì nh pháö n sinh hoï a cå thãø caï trã lai thê nghiãû m trãn läö ng khäng coï sæû khaï c biãû t roî raì ng vãö chè tiãu tro. Tuy nhiãn, haì m læ åü ng váû t cháú t khä, âaû m, cháú t beï o thç coï sæû khaï c nhau, caï åí nghiãû m thæ ïc âäú i chæ ï ng (thæ ï c àn cäng nghiãû p) coï haì m læ åü ng váû t cháú t khä (27.5%) tháú p hån nhæ ng læ åü ng âaû m (51.4%) vaì cháú t beï o (12.5%) trong cå thãø caï laû i cao hån caï åí hai nghiãû m thæ ï c coìn laû i. Caï àn thæ ï c àn I (40% caï m) vaì thæ ï c àn II (40% caï m uí ) thç háö u nhæ coï thaì nh pháö n hoï a hoü c gáö n giäú ng nhau. Baí ng 28: Aí nh hæ åí ng cuí a caï c nghiãû m thæ ï c thæï c àn khaï c nhau lãn thaì nh pháö n sinh hoï a cuí a caï trã lai nuäi läö ng (tê nh theo troü ng læ oü ng khä) Nghiãû m thæï c Váû t cháú t khä Âaû m Cháú t beï o Tro I (40% caï m) 34.1 ± 1.18 48.2 ± 1.19 10.0 ± 2.50 14.4 ± 1.22 II (40% caïm uí ) 34.0 ± 3.75 48.6 ± 0.30 10.3 ± 0.65 13.9 ± 1.48 III (Cäng nghiãû p) 27.5 ± 1.33 51.4 ± 2.50 12.5 ± 0.97 13.0 ± 0.27 Giaï trë thãø hiãû n laì säú trung bç nh vaì âäü lãû ch chuáø n 2.2.2. Thê nghiãû m nuäi caï rä phi trong läö ng Thê nghiãû m naì y âæ åü c thæû c hiãû n nhàò m muû c âê ch tç m ra cäng thæ ï c thæ ïc àn täú i æ u cho caï , væ ì a cho tàng træ åí ng cao væ ì a haû tháú p chi phê thæ ï c àn. Thê nghiãû m âæ åü c tiãú n haì nh våï i 2 cäng thæ ïc thæ ï c àn khäng cuì ng mæ ï c âaû m vaì nàng læ åü ng våï i mæ ï c caï m khaï c nhau 50% vaì 60% caïm, mäü t thæ ïc àn âäú i chæï ng laì thæ ï c àn cäng nghiãû p hiãû n nay ráú t phäø biãú n trãn thë træ åì ng. Caï räphi coï troü ng læ åü ng ban âáö u laì 4-5 g/con âæ åü c choü n âæ a vaì o thê nghiãû m, máû t âäü thê nghiãû m 40 caï /läö ng. 48 2.2.2.1. Mäi træ åì ng nuäi Läö ng nuäi thê nghiãû m âæ åü c âàû t trong ao nãn caï c chè tiãu mäi træ åìng tæ ång âäú i äø n âë nh vaì thêch håü p cho sæû tàng træ åí ng cuí a caï . Tuy nhiãn chuï ng täi váù n tiãú n haình âo vaì phán tê ch caï c chè tiãu mäi træ åì ng theo âë nh kyì , kãú t quaí caï c yãú u täú mäi træ åì ng âæ åü c chuï ng täi ghi nháû n nhæ sau: nhiãû t âäü 27.1±3.26 oC, Oxy hoì a tan 4.29±0.67 mg/l vaì pH 7.06±0.11. 2.2.2.2. Aí nh hæ åí ng cuí a thæ ï c àn lãn sinh træ åí ng vaì hiãû u quaí sæí duû ng thæï c àn cuí a caï rä phi. Sinh Træ åíng Nhç n chung, troü ng læ åü ng caï cuäú i thê nghiãû m (sau 2.5 thaï ng) coï sæû khaï c biãû t roí giæ î a caï c nghiãû m thæ ï c, caï àn thæ ï c àn I (50% caï m) coï troü ng læ åü ng cuäú i cao nháú t (45.8 g/con) vaì khaï c biãû t thäú ng kã so våï i 2 nghiãû m thæ ï c coìn laû i (P<0.05). ÅÍ thæ ï c àn II (60% caï m) caï cho troü ng læ åü ng cuäú i tháú p nháú t (36.2 g/con) vaì cuî ng khaï c biãû t coï yï nghé a thäú ng kã (P<0.05). Täú c âäü sinh træ åí ng cuí a caï åí nghiãû m thæ ï c 50% caï m (SGR = 2.77 %/ngaì y) sai khaï c khäng coï yï nghé a thäú ng kã so våï i thæ ï c àn thæ ï c àn cäng nghiãû p (SGR = 2.75%/ngaì y) Baí ng 29: Aí nh hæ åí ng cuí a thæ ï c àn coï chæ ï a caï c mæ ï c caïm khaï c nhau lãn sinh træ åí ng cuí a caï rä phi nuäi läö ng Nghiãû m thæï c W âáö u W cuäú i SGR I (50% caï m) 5.03 ± 0.78a 45.8 ± 1.58c 2.77 ± 0.19b II (60% caïm) 4.90 ± 0.38a 36.2 ± 0.68a 2.50 ± 0.11a III (Cäng nghiãû p) 4.64 ± 0.38a 41.8 ± 0.20b 2.75 ± 0.11b - Caï c giaï trë nàò m trãn cuì ng mäü t cäü t coï caï c chæ î caï i giäú ng nhau thç khaï c biãû t khäng coï yï nghé a thäú ng kã åí mæ ï c P<0.05. - Giaï trë thãø hiãû n laì säú trung bç nh vaì âäü lãû ch chuáø n 49 0 1 0 2 0 3 0 4 0 5 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 T h å ìi g ia n ( â å üt ) T ro ün g l æ å ün g ( g N T 1 N T 2 N T 3 Âäö thë 8 : Tàng troü ng caï rä phi trong läö ng qua caï c âåü t thu máù u Hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn vaì hiãû u quaí sæ í duû ng âaû m Hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn cuí a thæ ï c àn I (50% caï m) laì tháú p nháú t (FGR = 1.32) khaï c biãû t coï thäú ng kã åí mæ ï c P<0.05 so våï i nghiãû m thæ ï c II (60% caï m) nhæ ng khäng sai khaï c so våï i nghiãû m thæ ï c âäú i chæï ng (thæ ï c àn cäng nghiãû p). Bãn caû nh âoï hiãû u quaí sæ í duû ng âaû m cuaí thæï c àn âäú i chæ ï ng laû i tháú p nháú t (PER = 2.82) vaì thæ ï c àn I (50% caï m) laû i cho hiãû u quaí sæ í duû ng âaû m cao nháú t (PER = 3.30) khaï c biãû t coï yï nghé a so våï i caï c nghiãû m thæ ï c coì n laû i. Nghiãû m thæï c I (50% caï m) cho giaï 1 kg caï tàng troü ng laì tháú p nháú t 3.995 âäö ng/kg. Cao nháú t laì thæ ïc àn cäng nghiãû p våï i giaï laì 5.281 âäö ng/kg. Baí ng 30: Hãû säú tiãu täú n thæ ï c àn (FGR) vaì hiãû u quaí sæ í duû ng âaû m (PER) cuí a caï rä phi nuäi läö ng våï i thæ ï c àn coï chæ ï a caï c mæ ï c caï m khaï c nhau. Nghiãû m thæï c FGR PER Giaï 1 kg caï tàng troü ng (âäö ng) I (50% caï m) 1.32 ± 0.04a 3.30 ± 0.11b 3.995 II (60% caïm) 1.62 ± 0.06b 3.10 ± 0.12a 4.525 III (Cäng nghiãû p) 1.51 ± 0.05ab 2.82 ± 0.09a 5.281 Caï c giaï trë nàò m trãn cuì ng mäü t cäü t coï caï c chæ î caï i giäú ng nhau thç khaï c biãû t khäng coï yï nghé a thäú ng kã åí mæ ï c P<0.05. Giaï trë thãø hiãû n laì säú trung bç nh vaì âäü lãû ch chuáø n 50 Thaì nh pháö n hoï a hoü c cå thãø caï sau thê nghiãû m Khäng tç m tháú y sæû khaï c biãû t naì o vãö haì m læ åü ng cháú t beï o vaì tro trong cå thãø caï giæ î a caï c nghiãû m thæ ï c. Tuy nhiãn, haì m læ åü ng cháú t âaû m trong cå thãø caï cuí a nghiãû m thæ ï c II (60% caï m) tháú p nháú t (43.1) so våï i 2 nghiãû m thæ ï c coì n laû i. Baí ng 31: Aí nh hæ åí ng cuí a caï c nghiãû m thæ ï c thæ ï c àn khaï c nhau lãn thaì nh pháö n sinh hoï a cuí a caï rä phi nuäi läö ng. Nghiãû m thæï c Âaû m Cháú t beï o Tro I (50% caï m) 45.8 ± 2.38 9.47 ± 0.64 25.5 ± 0.96 II (60% caïm) 43.1 ± 0.76 10.4 ± 0.82 26.0 ± 2.16 III (Cäng nghiãû p) 45.5 ± 2.85 9.72 ± 1.17 25.5 ± 0.71 Giaï trë thãø hiãû n laì säú trung bç nh vaì âäü lãû ch chuáø n Kãú t quaí thê nghiãû m caï trã lai nuäi trong läö ng cho tháú y, sæ í duû ng thæ ï c àn cäng nghiãû p nuäi caï seî cho tàng træ åí ng täú t hån laì thæ ï c àn tæû chãú coï thaì nh pháö n caï m uí vaì khäng uí laì 40%. Qua phán tê ch thaì nh pháö n hoï a hoü c cuí a thæ ï c àn cäng nghiãû p nháû n tháú y haì m læ åü ng âaû m laì 37.6% coì n thæ ïc àn I (40% caï m) laì 32.1% vaì thæ ï c àn II (40% caï m uí ) laì 34.2%. Theo Balagun vaì Arunachalam (1994) nhu cáö u âaû m cuí a caï trã giai âoaû n tiãö n træ åí ng thaì nh laì 34-35%, täú i âa laì 40%. Minh (1997) cuî ng âaî tiãú n haì nh thê nghiãû m trãn caï trã lai åí giai våï i caï giäú ng coï troü ng læ åü ng 8-10 g/con, máû t âäü 20 caï /m2 vaì thæ ï c àn gäö m 63% caï m : 35% bäü t caï : 2% khoaï ng vaì cháú t kãú t dê nh. ÅÍ thaï ng thæ ï 2 thç täú c âäü tàng træ åí ng âàû c biãû t laì 1.41 %/ngaì y, åí thaï ng thæ ï 3 coï SGR laì 2.18%/ngaì y. Theo Long (1995) thç sau 3 thaï n