Báo cáo Khoa học kinh tế thế giới sau khủng hoảng, tình hình nợ công và tái cấu trúc nền kinh tế

KINH TẾ THẾ GIỚI SAU KHỦNG HOẢNG, TÌNH HÌNH NỢ CÔNG VÀ TÁI CẤU TRÚC NỀN KINH TẾ CVC. Hoàng Thị Tư Phó Vụ trưởng Vụ Kinh tế Văn phòng Trung ương Đảng Sau cuộc khủng hoảng suy thoái năm 2009, tăng trưởng kinh tế thế giới năm 2010 đang dần phục hồi ở mức 2,7%, kích thích tài khoá giảm dần, mất cân bằng thanh toán toàn cầu trở lại. Dự báo các nền kinh tế đang phát triển và phát triển sẽ đạt mức tương ứng là 5,2% và 2,3%.Quá trình phục hồi tăng trưởng hiện đang bước vào giai đoạn chuyển tiếp mới mang tính chất bản lề quan trọng : từ chủ yếu dựa vào kích thích kinh tế của các chính phủ sang dựa vào tiêu dùng và đầu tư tư nhân. Tuy nhiên, mặc dù khu vực tài chính ngân hàng có sự phục hồi, khả năng thanh khoản trên các thị trường tiền tê hầu như đã trở lại mức bình thường, song tín dụng vẫn khó khăn do nhu cầu vay vốn vẫn yếu khiến dòng vốn toàn cầu dồn về các thị trưởng trái phiếu chính phủ Mỹ, Nhật, Đức… nơi có mức độ an toàn cao, làm hình thành các " bong bóng nợ công", hoặc đổ vào các thị trường tài sản tại các nước mới nổi dẫn đầu quá trình phục hồi tăng trưởng như Trung Quốc, làm bủng nổ các " bong bóng tài sản " tại đây. Kinh tế thế giới hiện nay đang phải đối mặt với 3 rủi ro chính là : (1)rủi ro khủng hoảng nợ công; (2)rủi ro trở lại vòng luẩn quẩn " thất nghiệp cao- tiêu dùng thấp- đầu tư ít- thất nghiệp cao"; (3)rủi ro giảm sút sự phối hợp chính sách phục hồi kinh tế các quốc gia. Rủi ro lạm phát đã giảm hẳn và một số nước như Nhật Bản còn rơi vào tình trạng giảm phát. Trong quá trình phục hồi kinh tế thế giới, những bất đồng giữa các quốc gia về các vấn đề then chốt như : tỉ giá, cải cách hệ thống tài chính ngân hàng, rút lui hay tiếp tục kích thích kinh tế… đã nảy sinh gây lo ngại rằng : dường như giai đoạn đồng thuận của G-20 đã qua. Từ cuối 2009, Mỹ và EU gia tăng trở lại sức ép đòi Trung Quốc tăng giá đồng NDT để cải thiện mất cân bằng cán cân thương mại trong khi đó nước này vẫn tìm cách trì hoãn điều chỉnh tỉ giá đồng tiền của mình. Sự bất đồng ý kiến của Anh, Mỹ với Nhật Bản, Canada trong việc tăng thuế đánh vào các ngân hàng lớn. Anh, Mỹ ủng hộ việc tăng thuế nhưng không đồng tình việc đánh thuế các giao dịch tài chính của EU còn Nhật và Canada lại chống lại mọi giải pháp tăng thuế, trong khi đó Pháp, Đức lại không có quan điểm rõ ràng về việc tăng vốn cho các ngân hàng đồng thời xiết chặt các đòi hỏi về thanh khoản theo quan điểm của Mỹ. Tại Hội nghị thượng đỉnh các nước G-20, trong khi Mỹ thúc giục các nước tập trung vào cầu nội địa và nâng các chuẩn mực ngân hàng trên toàn cầu thì các nước Châu Âu lại muốn G-20 cam kết đánh thuế mới đối với khu vực Ngân hàng. Trung Quốc thì lại nhấn mạnh việc tăng vai trò của nước này tại các định chế toàn cầu. Không chỉ trên thế giới, sự bất đồng trong nội bộ các nước thuộc Liên minh Châu Âu cũng nảy sinh, đặc biệt là mâu thuẫn giữa Pháp và Đức vẫn tiếp tục kéo dài trong việc thực hiện giải pháp cứu trợ khủng hoảng nợ ở Châu Âu. Trong quá trình phục hồi kinh tế thế giới, các quốc gia phải đối mặt với khủng hoảng nợ công và các nền kinh tế chủ chốt tiếp tục kích thích kinh tế để vượt qua cuộc khủng hoảng này. Nợ công trở nên nghiêm trọng từ cuối 2009 khi các gói kích thích kinh tế với tổng số vốn hơn 2,2 ngàn tỉ đôla tương đương 4,7% GDP toàn cầu được triển khai cấp tập khiến thâm hụt ngân sách của chính phủ tăng vọt. Tỷ lệ nợ công trên GDP trung bình của các nước phát triển đã tăng từ 44% năm 2007 lên 71% hiện nay, còn các nước mới nổi tăng từ 32% lên 39%. Tại các nước Châu Âu, tình trạng nợ công đã có sự phân hoá mạnh trong năm 2009 : các nước Pháp, Đức và khu vực Bắc Âu kích thích tài khoá tương đối thận trọng kết hợp với kiểm soát bội chi ngân sách, trong khi nhiều nước Nam Âu và Đông Âu phải vay nợ ồ ạt (Hy Lạp nợ nước ngoài 79%, Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha trên 70% GDP). Trước tình hình thâm hụt ngân sách ngày càng lớn, việc phối hợp giữa các gói bảo lãnh tài chính của EU, IMF và ECB với các biện pháp "thắt lưng buộc bụng" được tiến hành từng bước đồng bộ, tăng trưởng kinh tế Châu Âu được WB dự báo có thể đạt 0,7% trong năm nay và sẽ cải thiện tốt hơn vào năm tới ở mức 1,3%. Các nước đầu tầu như Đức, Anh, Pháp hiện đang phục hồi khá mạnh sau khủng hoảng và đều có mức dự báo tăng trưởng năm 2010 khoảng 1,2%-1,3%, trong khi đó vẫn có một số nước mức tăng trưởng còn thấp (Hy Lạp : -3%, Tây Ban Nha : 0,4%, Bồ Đào Nha : 0,5%). Sản xuất công nghiệp tăng tương đối mạnh (9,5% trong tháng 5), tỉ lệ thất nghiệp cao (hơn 10,1%) làm tăng làn sóng biểu tình của người lao động tại nhiều nước. Không chỉ tại Châu Âu, tỉ lệ nợ công tại Châu Á như Nhật Bản cũng tăng vọt 20 điểm phần trăm, lên gần 220% GDP.Gần 95% khối nợ công khổng lồ này là do các tổ chức Chính Phủ và cá nhân trong nước nắm giữ. Đế khắc phục tình trạng này, tân thủ tướng Nhật Bản đã cam kết tiến hành cải cách về cơ cấu chi tiêu ngân sách, hệ thống thuế, … nhằm giảm dần tỉ lệ nợ công. Tuy nhiên, nền kinh tế Nhật Bản vẫn chưa đủ lực để đảm bảo một sự phục hồi bền vững, sản xuất công nghiệp tăng chưa cao, các doanh nghiệp chưa tăng tuyển dụng lao động, tỉ lệ thất nghiệp có xu hướng tăng (4,9% tháng 1 lên 5,2% tháng 5), đồng yên có chiều hướng tăng giá làm tăng áp lực giảm phát. Không chỉ Nhật Bản, Trung Quốc cũng đang đối mặt với tình trạng tăng trưởng giảm sút. Việc Trung Quốc hạn chế tăng cung tiền và tín dụng, đồng thời đưa ra các chính sách ngăn chặn nạn đầu cơ địa ốc đã làm giảm doanh số bán nhà và hoạt động xây dựng mới hạ nhiệt nhưng giá bất động sản vẫn tăng. Lạm phát tháng 5 đạt 3,1%, CPI vượt 4% trong 6 tháng cuối năm. Cung tiền và tín dụng bắt đầu chậm lại, giá cả có xu hướng đi lên, sản xuất công nghiệp và đầu tư tăng chưa cao, chỉ số quản lý sức mua và chỉ số lòng tin của doanh nghiệp giảm, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu tăng (đạt hơn 1.100 tỉ USD) nhưng thặng dư thương mại giảm (chỉ đạt 35,39 tỉ USD). Trước tình hình này, ngân hàng nhân dân Trung Quốc tuyên bố sẽ cải cách cơ chế hình thành tỉ giá hối đoái của đồng NDT và từng bước tăng tính linh hoạt của tỉ giá đồng tiền này, đẩy mạnh quá trình tái cấu trúc kinh tế nước này trong trung hạn, đồng thời ngăn chặn lạm phát trong ngắn hạn. Ngay tại một nước có nền kinh tế phát triển cao nhất thế giới như Mỹ cũng đang chịu tình trạng nợ công lên tới 8,4 ngàn tỉ USD, tương đương 59% GDP và dự kiến sẽ tăng thêm hàng năm gần 1 ngàn tỉ USD từ nay cho đến 2019. Trong ngắn hạn, khủng hoảng nợ công tại một số nước Châu Âu khiến dòng vốn đổ về thị trường trái phiếu Mỹ tăng mạnh, nâng tỉ trọng nợ nước ngoài của Mỹ lên 45% GDP (năm 2008 :27,6%), đồng thời lãi suất trái phiếu chính phủ Mỹ hạ xuống mức thấp gần như kỷ lục : 3,1%, tăng trưởng giảm (quý I/2010 : 2,7%, quý IV/2009 : 5,6%), dự báo 2010 tăng trưởng đạt 3%. Đầu tư tư nhân chưa có xu hướng cải thiện rõ rệt, cầu tín dụng từ phía các doanh nghiệp và người tiêu dùng vẫn yếu. Thị trường lao động phục hồi khá chậm do tỉ lệ thất nghiệp giảm chậm, tiêu dùng vẫn khá yếu nên mức bán lẻ bị sụt giảm, mức lạm phát giảm dần, tăng trưởng xuất nhập khẩu hàng hoá và dịch vụ có mức tăng khá (quý I/2010 : 16,7% và 14,8%), tuy nhiên lại giảm trong quý II dưới tác động của khủng hoảng nợ Châu Âu và tình trạng đồng euro giảm giá so với USD. Đế kích thích các doanh nghiệp vay vốn, Mỹ đã thông qua dự luật cung cấp tín dụng cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ và thành lập quỹ 30 tỉ USD nhằm cấp vốn cho các ngân hàng thực hiện các khoản tín dụng trên. Khủng hoảng kinh tế-tài chính toàn cầu hiện nay vừa mang tính cơ cấu vừa mang tính thể chế đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với tái cơ cấu nền kinh tế ở các nước nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh cao hơn và hướng tới sự phát triển bền vững hơn sau khủng hoảng. Khác với các đợt tái cơ cấu kinh tế sau khủng hoảng trước đây, đợt tái cơ cấu kinh tế trên thế giới trong và sau khủng hoảng kinh tế- tài chính toàn cầu hiện nay đang diễn ra một số xu hướng sau đây : - Xanh hoá nền kinh tế theo hướng giảm dần các ngành, công nghệ tiêu hao nhiều năng lượng, tài nguyên là một hướng ưu tiên trong kế hoạch tái cơ cấu kinh tế ở nhiều nước, bởi khủng hoảng kinh tế -tài chính toàn cầu cùng với thách thức an ninh năng lượng, biến đổi khí hậu làm bộc lộ rõ tính thiếu bền vững của mô hình và phương thức " tăng trưởng trước, làm sạch sau", bởi càng tăng trưởng nhanh càng tiêu hao nhiều tài nguyên, năng lượng và tổn hại môi trường. Các nước chú trọng sử dụng các chính sách đòn bẩy, đặc biệt là thuế và mua bán hạn ngạch khí thải, để khuyến khích chuyển dịch cơ cấu sản xuất và tiêu dùng sang các ngành, lĩnh vực và sản phẩm xanh. - Khủng hoảng kinh tế tài chính toàn cầu đã làm bộc lộ rõ khiếm khuyết của mô hình kinh tế tài chính tự do Âu Mỹ, buộc nhiều nước phải có những điều chỉnh khắc phục các khiếm khuyết theo hướng tiết kiệm nhiều hơn, cân bằng hơn phát triển tài chính và nền kinh tế thực, tự do hoá và vai trò điều tiết của nhà nước, tái cơ cấu kinh tế đi đôi với cải cách thể chế, tăng cường vai trò điều tiết của Nhà nước nhằm khắc phục khiếm khuyết của thị trường, nâng cao năng lực theo dõi và ứng phó với khủng hoảng, chú trọng giải quyết các vấn đề an sinh xã hội. - Nhiều nước, đặc biệt là các nền kinh tế hướng xuất khẩu, đang tái cơ cấu kinh tế theo hướng phát triển hài hoà cả thị trường trong nước và xuất khẩu. - Với việc những yếu kém về quản lý, giám sát tài chính là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến khủng hoảng kinh tế tài chính toàn cầu, vấn đề cải cách hệ thống tài chính ngân hàng là một trọng tâm trong tái cơ cấu kinh tế của nhiều nước, nhất là Mỹ và Châu Âu. Các đề xuất về cả cách tài chính ngân hàng gần đây chủ yếu tập trung quy định chặt chẽ toàn bộ hệ thống tài chính, hạn chế tỉ lệ đòn bẩy, tăng cường giám sát các định chế tài chính phi ngân hàng có chức năng hoạt động ngân hàng. Để thực hiện các xu hướng trên, một số nước đã đưa ra các phương thức tái cấu trúc nền kinh tế : 1.Mỹ : Qua thực tế xử lý khủng hoảng, cơ cấu kinh tế Mỹ chưa có nhiều chuyển biến.Tiêu dùng cá nhân đóng góp tới 1,96% vào tăng trưởng 2,8% trong quý III/2009 và chiếm 71% GDP.Nợ quốc gia lên tới 12 nghìn tỉ USD. Thâm hụt ngân sách năm tài chính 2009 đã lên mức kỷ lục 1,4 nghìn tỉ USD, tương đương 10% GDP. Bên cạnh đó, xu thế bảo hộ tiếp tục tăng mạnh áp lực đấu tranh và yêu sách của các công đoàn Mỹ đã tiếp tục làm méo mó các chỉ số và môi trường kinh doanh, giảm động lực thúc đẩy cải cách cơ cấu kinh tế, đồng thời dẫn đến mâu thuẫn thương mại với các đối tác của Mỹ. Vừa qua, chính quyền tổng thống Obama đã thông qua đạo luật cho phép các nhà sản xuất Mỹ khởi kiện các đối tác thương mại đã " có hành vi thương mại không công bằng, gian dối", đây là một bước lùi nghiêm trọng trong chính sách tự do thương mại của Mỹ. Một điểm sáng trong các chính sách của Mỹ là đã dành khoảng 150 tỉ USD trong gói kích thích kinh tế 782 tỉ USD để đầu tư cho các lĩnh vực kinh tế xanh, nhất là năng lượng mới và tái tạo (năng lượng gió, mặt trời, hạt nhân…) và đặt mục tiêu đến năm 2025, các nguồn năng lượng tái tạo sẽ chiếm khoảng 25% lượng phát điện.Từ 2012-2025, Mỹ sẽ dành 19% tiền mua được từ mua bán hạn ngạch khí thải cho các dự án hỗ trợ chuyển đổi sang sử dụng năng lượng sạch. Bên cạnh đó, Mỹ đang thúc đẩy các chương trình cải cách sâu rộng lĩnh vực giáo dục, y tế. Tuy nhiên, do mâu thuẫn giữa các nhóm lợi ích, việc thực hiện các chương trình cải cách cơ cấu kinh tế và xã hội của Mỹ đang gặp nhiều khó khăn.Về cải cách tài chính ngân hàng, Hạ viện Mỹ đang xem xét dự luật về cải cách tài chính, trong đó mọi tổ chức tài chính, kể cả các định chế tài chính lớn đều chịu sự quản lý và giảm sát của Cục Dự trữ liên bang, chính phủ có quyền tiếp quản các định chế tài chính có nguy cơ phá sản đe doạ ổn định hệ thống tài chính….Đặc biệt, gần đây Chủ tịch Ủy ban Ngân hàng Thượng viện Mỹ đã đề xuất việc cơ cấu lại quy định quản lý tài chính Mỹ, trong đó tách chức năng giám sát ngân hàng của FED trao cho một cơ quan độc lập để FED tập trung vào chức năng ngân hàng trung ương. 2.Châu Âu : 2.1.EU : Lấy tăng trưởng xanh làm trung tâm trong tái cơ cấu kinh tế duy trì vị thế cạnh tranh của EU sau khủng hoảng. Đầu năm 2009, EU dành 6 tỉ Euro trong gói kích thích kinh tế chung để đầu tư cho các dự án năng lượng sạch. Một số nước EU cũng ưu tiên các gói kích thích kinh tế riêng của mình cho phát triển xanh thông qua phát triển nhà ở tiêu dùng hiệu quả năng lượng, tái cơ cấu ngành ô tô theo hướng phát triển các sản phẩm tiêu hao ít nhiên liệu…Bên cạnh đó, EU đang thảo luận các biện pháp cải cách cơ cấu thị trường hàng hoá, lao động, nghiên cứu và phát triển, giáo dục-đào tạo.EU luôn đi đầu trong cải cách tài chính ngân hàng trên nhiều diễn đàn quốc tế. Ủy ban Châu Âu đề xuất cải tổ cấu trúc các uỷ ban dịch vụ tài chính EU mà nền tảng là thành lập Hội đồng quản lý rủ ro hệ thống Châu Âu và một hệ thống các cơ quan giám sát tài chính Châu Âu. 2.2.Nga : Trong thông điệp Liên bang năm 2009, tổng thống Nga khẳng định để hiện đại hoá kinh tế Nga đẩy mạnh cải cách cơ cấu thông qua ưu tiên phát triển 5 lĩnh vực kinh tế mũi nhọn và cải cách thể chế nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và kinh tế quốc doanh. Cải cách thể chế tập trung vào đổi mới quản lý nhà nước phục vụ chuyển đổi kinh tế sang hướng phát triển công nghệ cao, nâng cao hiệu quả kinh tế nhà nước, duy trì tỉ trọng kinh tế nhà nước không dưới 40% GDP. 3.Trung Quốc : Khủng hoảng tài chính toàn cầu làm bộc lộ những điểm yếu của mô hình phát triển kinh tế Trung Quốc tích tụ sau 30 năm cải cách mở cửa, thúc đẩy TQ định vị lại mô hình phát triển theo hướng hiệu quả và bền vững hơn. Trung Quốc coi khủng hoảng lần này là cơ hội để cơ cấu lại kinh tế, chuyển hướng phát triển từ dựa vào " xuất khẩu, đầu tư, tiêu dùng" sang dựa vào "tiêu dùng, xuất khẩu, đầu tư", từ tăng trưởng thô sang tăng trưởng tinh, tiết kiệm tài nguyên- năng lượng, chú trọng cả thị trường trong nước và xuất khẩu. Trong gói kích thích kinh tế 568 tỉ USD trong 2 năm 2009-2010, Trung Quốc coi trọng đầu tư đổi mới công nghệ, tái cơ cấu kinh tế, phát triển năng lượng tái tạo nhằm từng bước chuyển dần sang mô hình tăng trưởng sử dụng hiệu quả năng lượng. Trung Quốc đang cơ cấu lại 10 ngành, nghề chủ chốt nhằm tạo việc làm, nâng cao năng lực cạnh tranh, đồng thời bước đầu hiện đại hoá các ngành này để tiếp cận công nghệ mới. Bên cạnh đó, Trung Quốc đang đẩy mạnh điều chỉnh cơ cấu công nghiệp, chuyển các ngành sử dụng nhiều lao động và công nghệ trung bình-thấp sang các tỉnh miền tây và ra nước ngoài. Đồng thời, Trung Quốc đang chấn chỉnh các ngành khai khoáng, tranh thủ tăng cường nhập khẩu tài nguyên và năng lượng, hạn chế khai thác và sản xuất trong nước nhằm chủ động ứng phó với các cú sốc năng lượng trong tương lai. 4. Hàn Quốc : Ưu tiên rất cao cho tái cơ cấu kinh tế theo hướng phát triển xanh. Tổng thống Li- Miung –Bắc đưa ra tầm nhìn mới "cacbon thấp, tăng trưởng xanh", coi đây là nền tảng cho phát triển của Hàn Quốc với mục tiêu chuyển sang mô hình phát triển dựa vào năng lượng tái tạo. Đầu năm 2009, Hàn Quốc thông qua kế hoạch phát triển xanh (Green New Deal) gồm 36 dự án trị giá 37,8 tỉ USD, tạo 1 triệu việc làm trong 4 năm 2009-2012 nhằm đổi mới công nghệ, tăng cường năng lực cạnh tranh và nâng cao chất lượng sống ở Hàn Quốc. Các hạng mục chính của Kế hoạch này gồm : (i) Tái tạo cơ cấu kinh tế theo hướng sử dụng năng lượng hiệu quả, trong đó ưu tiên 9 ngành chủ lực là thép, đóng tàu, chế tạo máy, ô tô, hoá dầu, dệt may, bán dẫn, màn hình và đồ điện gia dụng; (ii) Đầu tư xây dựng 2 triệu "ngôi nhà xanh"; (iii) Phát triển "vận tải xanh" thải ít cacbon (đường sắt cao tốc, giao thông công cộng,…). Trước những diễn biến của tình hình kinh tế thế giới, có thể đưa ra những đánh giá nhận định về những giải pháp ứng phó và dự báo diễn biến, mức độ ảnh hưởng lan toả tiếp theo trong thời gian tới : 1. Khủng hoảng kinh tế- tài chính toàn cầu đang đặt ra yêu cầu cấp thiết cho các nước về điều chỉnh mô hình phát triển, tái cơ cấu kinh tế, đặc biệt là tái cơ cấu công nghiệp, tài chính – ngân hàng, thị trường, doanh nghiệp, v.v… để có năng lực cạnh tranh cao hơn sau khủng hoảng. Trong nhiều năm qua, nước ta đã nỗ lực chuyển dịch cơ cấu kinh tế, song kết quả chưa được như mong muốn, cần phải có những điều chỉnh phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả, chất lượng tăng trưởng trong điều kiện hội nhập sâu rộng vào kinh tế thế giới. 2. Tái cơ cấu kinh tế là vấn đề lớn, lâu dài, rất khó khăn và phức tạp. Hiện nay, ta đang xây dựng Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2011-2020, nhiều vấn đề lớn liên quan đến định hướng cơ cấu kinh tế đang trong quá trình làm rõ. Tái cơ cấu kinh tế cần gắn kết chặt và phù hợp với Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2011-2020 và cần có lộ trình tái cơ cấu phù hợp cho từng giai đoạn, trên cơ sở đó xác định cụ thể hơn các nhóm iaỉ pháp, nhất là các giải pháp có tính đột phá. Qua kinh nghiệm của các nước, theo chúng tôi, nước ta nên lưu ý một số vấn đề sau : - Tái cơ cấu kinh tế ở một số nước Đông Á đều hướng tới phát triển các ngành kinh tế mũi nhọn chiến lược có hàm lượng tri thức và giá trị gia tăng cao thông qua phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Đối với Việt Nam, ta nên chủ động chuyển dần sang chiến lược phát triển các ngành dựa vào lợi thế lao động chất lượng cao. - Ta đang trong quá trình hội nhập sâu rộng vào khu vực và thế giới, kể cả hướng tới Cộng đồng kinh tế ASEAN. Do đó, cần nghiên cứu để xây dựng cơ cấu kinh tế nước ta sao cho tận dụng được tốt nhất lợi thế cũng như hạn chế bất lợi của ta trong kinh tế khu vực và quốc tế. - Kết hợp hài hoà thị trường trong nước và xuất khẩu. Nhiều chuyên gia, học giả quốc tế cho rằng kinh tế Việt Nam vẫn cần định hướng xuất khẩu, bởi đây là giai đoạn phát triển tuần tự mà nhiều nước phải trải qua trước khi đạt đến trình độ một nền kinh tế có cơ cấu đa dạng dựa vào thị trường nội địa. Tuy nhiên, cũng cần chú trọng phát triển thị trường trong nước, coi đây là một động lực "nội sinh" giúp nền kinh tế có thể khán chịu tốt hơn trước những biến động của kinh tế thế giới. Cần ưu tiên hơn phát triển hạ tầng thương mại, các ngành phục vụ sản xuất và tiêu dùng trong nước, thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh, tăng cường quản lý chất lượng hàng hoá – dịch vụ. - Tái cơ cấu kinh tế cần lấy tái cơ cấu doanh nghiệp làm trung tâm, phát triển các doanh nghiệp có khả năng cạnh tranh cao. Muốn vậy, cần tiếp tục tập trung tháo gỡ các vướng mắc về thể chế, cơ sở hạ tầng, nhân lực nhằm tạo môi trường thuận lợi và có chính sách đòn bẩy thúc đẩy các doanh nghiệp tự tái cơ cấu doanh nghiệp, theo đuổi phát triển các sản phẩm có năng lực cạnh tranh cao, đổi mới công nghệ, quy trình sản xuất, chuẩn bị tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu. - Tạo một môi trường kinh tế vĩ mô thuận lợi với các chỉ số kinh tế sát nhất với giá trị thị trường để định hướng đúng cho các nỗ lực tái cơ cấu kinh tế, trong đó có vấn đề tỉ giá và chính sách tiền tệ (Tại một buổi toạ đàm không chính thức vừa qua có sự tham gia của đại diện IMF, WB ở Việt Nam, một giáo sư kinh tế Mỹ, đại diện một số ngân hàng lớn của Anh đang hoạt động tại Việt Nam, các ý kiến đánh giá cao quyết định vừa rồi của Ngân hàng Nhà nước nâng lãi suất cơ bản của Đồng Việt Nam, cho rằng đây là một ước đúng hướng để hỗ trợ đồng tiền Việt Nam sau một thời gian lúng túng của các nhà hoạch định chính sách tiển tệ Việt Nam đứng giữa ngã ba đường giữa hai lựa chọn tiếp tục để Đồng Việt Nam mất giá, và can thiệp tích cực để giữ tỉ giá Đồng Việt Nam với đôla Mỹ ở một mức tối ưu. Đây là một bài toán khó trong bối cảnh còn phải xử lý sự biến động của thị trường vàng nội địa. Các chuyên gia kinh tế nói trên cũng đánh giá cao chính sách của Chính phủ Việt Nam lấy ổn định kinh tế vĩ mô làm trọng tâm và mục đích chủ yếu của điều hành nền kinh tế). - Tăng cường theo sát xu hướng tái cơ cấu kinh tế của các nước để từ đó thấy được cơ hội, thách thức đặt ra đối với tái cơ cấu kinh tế ở Việt Nam, trong đó thách thức lớn nhất là tái cơ cấu kinh tế ở nhiều nước có xu hướng đưa công nghệ cũ, tiêu hao nhiều tài nguyên – năng lượng ra bên ngoài, do đó cần có định hướng, chính sách phù hợp để giảm thiểu tác động không thuận của xu hướng này.