Báo cáo Khoa học Các yếu tố gây bệnh vỡ vai trò của Salmonella trong hội chứng tiêu chảy của bê, nghé

Báo cáo khoa học Các yếu tố gây bệnh vỡ vai trò của Salmonella trong hội chứng tiêu chảy của bê, nghé T¹p chÝ KHKT N«ng nghiÖp 2007: TËp V, Sè 4: 27-32 §¹i häc N«ng nghiÖp I C¸c yÕu tè g©y bÖnh vµ vai trß cña Salmonella trong héi chøng tiªu ch¶y cña bª, nghÐ A Study on pathogenous factors and the role of Salmonella spp in causing diarrhea in cattle and buffalo calves Tr−¬ng Quang*, Ph¹m Hång Ng©n*, Tr−¬ng Hµ Th¸i* SUMMARY A survey was conducted to determine pathogenous factors and the role of Salmonella spp in causing diarrhea in cattle and buffalo calves. It was found that the incidence of Salmonella spp isolated from cattle and buffalo calves suffering from diarrhea was higher than that from normal animals. At the same time, the incidences of those Salmonella strains havingpathogenous factors and producing enterotoxins were apparently increased. The results of this study confirmed that Salmonella played an important role as a real pathogenous agent causing serious diarrhea in cattle and buffalo calves. The parameters corresponding to normal and diarrheal calves of cattle and buffalo were as follows: i) Total count of Salmonella per gram of feces sample: 1.50x106 and 1.42x106 CFU vs. 2.80x106 and 2.52x106 CFU ii) The incidence of animals that were positive with Salmonella spp: 47.11% and 53.19% vs. 72.26% and 66.66%. iii) The incidence of Salmonella isolates having fimbrial antigens: 55.55% and 62.50% vs. 74.19% and 68.42%. iv) The incidence of of Salmonella strains producing enterotoxins: 18.52% and 25.00% vs. 51.16% and 68.42% producing ST; 22.22% and 25.00% vs. 41.94% and 57.98% producing LT; or 14.81% and 18.75% vs. 29.03% and 47.37% producing both ST and LT. v) Toxicity: 100% Salmonella strains isolated from diarrheal animals were able to kill Swiss-mice within 24h to 48h after injection. vi) Antimicrobial susceptibility test showed that 66.66% and 73.33% Salmonella strains were sensitive to colistin and norfloxacin. Key words: Salmonella, diarrhea, calves, cattle, buffalo. 1. §ÆT VÊN §Ò Tiªu ch¶y lµ mét hiÖn t−îng bÖnh lý phøc t¹p do nhiÒu nguyªn nh©n, hËu qu¶ cña nã bao giê còng g©y ra viªm nhiÔm, tæn th−¬ng thùc thÓ ®−êng tiªu ho¸ vµ cuèi cïng lµ mét "qu¸ tr×nh nhiÔm trïng". Theo Lª Minh ChÝ (1995) héi chøng tiªu ch¶y trÇm träng ë gia sóc non, phæ biÕn ë kh¾p c¸c vïng sinh th¸i n−íc ta, ®Æc biÖt ë bª nghÐ 70 - 80% tæn thÊt n»m trong thêi kú nu«i d−ìng b»ng s÷a vµ 80 - 90% trong sè ®ã lµ hËu qu¶ cña héi chøng tiªu ch¶y. E.coli vµ Salmonella lµ hai thµnh viªn cña hä vi khuÈn ®−êng ruét gi÷ vai trß chñ ®¹o g©y nªn qu¸ tr×nh bÖnh lý ë ®−êng tiªu ho¸ cña hÇu hÕt c¸c loµi gia sóc, nhÊt lµ gia sóc non. Trong nghiªn cøu nµy, kh¼ng ®Þnh vai trß cña Salmonella trong héi chøng tiªu ch¶y cña bª nghÐ th«ng qua viÖc so s¸nh tû lÖ ph©n lËp, sè l−îng vµ tû lÖ c¸c chñng Salmonella mang c¸c yÕu tè g©y bÖnh ph©n lËp ®−îc tõ ph©n cña bª nghÐ bÞ tiªu ch¶y vµ bª nghÐ kh«ng bÞ tiªu ch¶y. 2. §èI T¦îNG Vµ PH¦¥NG PH¸P NGHI£N CøU ThÝ nghiÖm tiÕn hµnh trªn bª, nghÐ d−íi 1 n¨m tuæi bÞ tiªu ch¶y vµ kh«ng bÞ tiªu ch¶y nu«i trong c¸c gia ®×nh thuéc huyÖn Gia L©m, quËn Long Biªn, TP. Hµ Néi vµ huyÖn Tiªn Du, Tõ S¬n, tØnh B¾c Ninh. MÉu xÐt nghiÖm Salmonella lµ ph©n ®−îc lÊy trùc tiÕp tõ trùc * Khoa Thó y, Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I- Hµ Néi. 27 Tr−¬ng Quang, Ph¹m Hång Ng©n, Tr−¬ng Hµ Th¸i... trµng hoÆc lÊy ngay khi bª, nghÐ th¶i ra. Nghiªn cøu xÐt nghiÖm Salmonella tõ 121 mÉu ph©n cña bª vµ 47 mÉu ph©n cña nghÐ kh«ng bÞ tiªu ch¶y; 128 mÉu ph©n cña bª vµ 52 mÉu ph©n cña nghÐ bÞ tiªu ch¶y. Salmonella ®−îc ph©n lËp, gi¸m ®Þnh theo Carter G.R (1995). Nghiªn cøu kiÓm tra 27 chñng Salmonella ph©n lËp ®−îc tõ bª kh«ng bÞ tiªu ch¶y, 31 chñng tõ bª bÞ tiªu ch¶y, 16 chñng tõ nghÐ kh«ng bÞ tiªu ch¶y vµ 19 chñng tõ nghÐ bÞ tiªu ch¶y ®Ó x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng b¸m dÝnh, ®éc tè ruét vµ ®éc lùc. YÕu tè b¸m dÝnh ®−îc x¸c ®Þnh b»ng ph¶n øng ng−ng kÕt trùc tiÕp hång cÇu chuét lang theo Jones (1974), Smith vµ cs (1976). §éc tè ruét ®−îc x¸c ®Þnh b»ng ph−¬ng ph¸p khuyÕch t¸n trong da thá theo Sandefur (1978). §éc lùc cña Salmonella ®−îc x¸c ®Þnh nh− sau: tiªm 0,2 ml canh trïng nu«i cÊy 24h/370C vµo phóc xoang chuét nh¾t tr¾ng. Theo dâi, ®¸nh gi¸ tû lÖ chuét chÕt vµ thêi gian g©y chÕt chuét. X¸c ®Þnh kh¶ n¨ng mÉn c¶m kh¸ng sinh cña Salmonella b»ng kü thuËt khoanh giÊy tÈm kh¸ng sinh cña Kirby - Bauer, m« t¶ bëi Cole vµ Carter (1993). Xö lý sè liÖu thu ®−îc b»ng ph−¬ng ph¸p thèng kª sinh vËt theo Ng« Nh− Hoµ (1981). 3. KÕT QU¶ Vµ PH¢N TÝCH KÕT QU¶ 3.1. Tû lÖ ph©n lËp vµ sè l−îng Salmonella trong ph©n cña bª nghÐ Khi bª nghÐ bÞ Øa ch¶y, th× tû lÖ ph©n lËp vµ sè l−îng cña Salmonella cã t¨ng gÊp nhiÒu lÇn so víi b×nh th−êng th−êng (B¶ng 1). §èi víi bª, tû lÖ ph©n lËp lµ 72,66% so víi 47,11%, sè l−îng vi khuÈn/gam ph©n: 2,80x106 so víi 1,50x106 (gÊp 1,87 lÇn). Møc ®é t¨ng nµy thÊp h¬n so víi kÕt qu¶ cña NguyÔn B¸ Hiªn (2001) 7,28 lÇn vµ NguyÔn V¨n Söu (2005) 2,73 lÇn. §èi víi nghÐ, tû lÖ ph©n lËp: 66,66% so víi 53,19% vµ sè l−îng vi khuÈn/gam ph©n lµ 2,52x106 so víi 1,42x106 (gÊp 1,77 lÇn). Møc ®é t¨ng cña Salmonella trong ph©n cña nghÐ bÞ tiªu ch¶y so víi b×nh th−êng thÊp h¬n so víi kÕt qu¶ nghiªn cøu cña NguyÔn B¸ Hiªn (2001) 7,28 lÇn vµ NguyÔn V¨n Söu (2005) 3,07 lÇn. B¶ng 1. Tû lÖ vµ sè l−îng Salmonella ph©n lËp tõ ph©n cña bª nghÐ kh«ng bÞ tiªu ch¶y vµ bÞ tiªu ch¶y Kh«ng bÞ tiªu ch¶y Tiªu ch¶y ChØ tiªu Loµi gia sóc §ît thÝ nghiÖm Sè mÉu kiÓm tra Sè mÉu d−¬ng tÝnh Tû lÖ d−¬ng tÝnh (%) Sè l−îng vi khuÈn (vk/gx106) Sè mÉu kiÓm tra Sè mÉu d−¬ng tÝnh Tû lÖ d−¬ng tÝnh (%) Sè l−îng vi khuÈn (vk/gx106) T¨ng so víi b×nh th−êng So s¸nh thèng kª (P) I 56 25 44,64 1,43 60 43 71,67 2,78 1,94 lÇn < 0,001 II 65 32 49,23 1,57 68 50 73,53 2,82 1,79 lÇn < 0,001Bª Tæng hîp 121 57 47,11 1,50 128 93 72,66 2,80 1,87 lÇn < 0,001 I 25 13 52,00 1,38 27 19 70,37 2,48 1,80 lÇn < 0,001 II 22 12 54,54 1,45 24 15 62,50 2,56 1,76 lÇn < 0,001NghÐ Tæng hîp 47 25 53,19 1,42 51 34 66,66 2,52 1,77 lÇn < 0,001 3.2. KÕt qu¶ x¸c ®Þnh mét sè yÕu tè g©y bÖnh cña vi khuÈn ph©n lËp ®−îc 3.2.1. KÕt qu¶ kiÓm tra kh¶ n¨ng b¸m dÝnh - §èi víi bª, 55,55% sè chñng ph©n lËp ®−îc tõ ph©n cña bª kh«ng bÞ tiªu ch¶y cã kh¶ n¨ng g©y ng−ng kÕt, tuy nhiªn hiÖu gi¸ ng−ng kÕt rÊt thÊp, tèi ®a chØ lµ 1/16. Nh−ng 74,19% sè chñng ph©n lËp tõ ph©n cña bª bÞ tiªu ch¶y, cã kh¶ n¨ng g©y ng−ng kÕt, trong ®ã 21,74% ng−ng kÕt ë hiÖu gi¸ cao (1/64) (B¶ng 2a). 28 C¸c yÕu tè g©y bÖnh vµ vai trß cña Salmonella... - §èi víi nghÐ, 62,50% sè chñng ph©n lËp tõ nghÐ kh«ng bÞ tiªu ch¶y cã kh¶ n¨ng g©y ng−ng kÕt, hiÖu gi¸ ng−ng kÕt rÊt thÊp, trong ®ã 70,00% ng−ng kÕt ë hiÖu gi¸ 1/16. Ng−îc l¹i 68,43% sè chñng ph©n lËp tõ ph©n cña nghÐ bÞ tiªu ch¶y cã kh¶ n¨ng g©y ng−ng kÕt, trong ®ã 23,08% ng−ng kÕt ë hiÖu gi¸ 1/64 (B¶ng 2b). C¸c kÕt qu¶ nµy cao h¬n kÕt qu¶ c«ng bè cña NguyÔn V¨n Söu (2005), cã 51,57% sè chñng ng−ng kÕt ë hiÖu gi¸ 1/16. B¶ng 2a. KÕt qu¶ kiÓm tra kh¶ n¨ng b¸m dÝnh cña c¸c chñng Salmonella ph©n lËp tõ ph©n cña bª kh«ng bÞ tiªu ch¶y vµ bÞ tiªu ch¶y HiÖu gi¸ ng−ng kÕt 1/8 1/16 1/32 1/64 Nguån gèc ph©n lËp §ît thÝ nghiÖm Sè mÉu kiÓm tra Sè mÉu ng−ng kÕt Tû lÖ ng−ng kÕt (%) n % n % n % n % I 12 7 58,33 4 57,14 3 42,85 - - - - II 15 8 53,33 4 50,00 4 50,00 - - - - Bª kh«ng bÞ tiªu ch¶y Tæng hîp 27 15 55,55 8 53,33 7 46,66 - - - - I 14 10 71,43 - - - - 8 80,00 2 20,00 II 17 13 76,47 - - - - 10 76,92 3 23,08 Bª bÞ tiªu ch¶y Tæng hîp 31 23 74,19 - - - - 18 78,26 5 21,74 B¶ng 2b. KÕt qu¶ kiÓm tra kh¶ n¨ng b¸m dÝnh cña c¸c chñng Salmonella ph©n lËp tõ ph©n cña nghÐ kh«ng bÞ tiªu ch¶y vµ bÞ tiªu ch¶y HiÖu gi¸ ng−ng kÕt 1/8 1/16 1/32 1/64 Nguån gèc ph©n lËp §ît thÝ nghiÖm Sè mÉu kiÓm tra Sè mÉu ng−ng kÕt Tû lÖ ng−ng kÕt (%) n % n % n % n % I 7 4 57,14 1 25,00 3 75,00 - - - - II 9 6 66,66 2 33,33 4 66,66 - - - - NghÐ kh«ng bÞ tiªu ch¶y Tæng hîp 16 10 62,50 3 30,00 7 70,00 - - - - I 8 5 62,50 - - - - 4 80,00 1 20,00 II 11 8 72,72 - - - - 3 75,00 2 25,00 NghÐ bÞ tiªu ch¶y Tæng hîp 19 13 68,42 - - - - 10 76,92 3 23,08 3.2.2. KÕt qu¶ kiÓm tra kh¶ n¨ng s¶n sinh ®éc tè ®−êng ruét - §èi víi bª: 18,52% sè chñng ph©n lËp tõ bª kh«ng bÞ tiªu ch¶y s¶n sinh ®éc tè thÈm xuÊt nhanh; 22,22% s¶n sinh ®éc tè thÈm xuÊt chËm; 14,81% s¶n sinh ®ång thêi c¶ 2 lo¹i ®éc tè trªn. Ng−îc l¹i 51,61% sè chñng ph©n lËp tõ ph©n cña bª bÞ tiªu ch¶y s¶n sinh ®éc tè thÈm xuÊt nhanh (gÊp 2,78 lÇn b×nh th−êng); 41,94% s¶n sinh ®éc tè thÈm xuÊt chËm (gÊp 1,88 lÇn b×nh th−êng); P < 0,01 (B¶ng 3a). 29 Tr−¬ng Quang, Ph¹m Hång Ng©n, Tr−¬ng Hµ Th¸i... B¶ng 3a. Kh¶ n¨ng s¶n sinh ®éc tè ®−êng ruét cña c¸c chñng Salmonella ph©n lËp tõ ph©n cña bª kh«ng bÞ tiªu ch¶y vµ bÞ tiªu ch¶y §éc tè thÈm xuÊt nhanh §éc tè thÈm xuÊt chËm C¶ hai lo¹i ®éc tè Nguån gèc ph©n lËp §ît thÝ nghiÖm Sè mÉu kiÓm tra Sè chñng Tû lÖ (%) Sè chñng Tû lÖ (%) Sè chñng Tû lÖ(%) I 12 2 16,67 3 25,00 2 16,67 II 15 3 20,00 3 20,00 2 13,33 Bª kh«ng bÞ tiªu ch¶y Tæng hîp 27 5 18,52 6 22,22 4 14,81 I 14 7 50,00 5 35,71 4 28,57 II 17 9 52,94 8 47,06 5 29,41 Bª bÞ tiªu ch¶y Tæng hîp 31 16 51,61 13 41,94 9 29,03 - §èi víi nghÐ: 68,42% sè chñng ph©n lËp tõ ph©n cña nghÐ bÞ tiªu ch¶y s¶n sinh ®éc tè thÈm xuÊt nhanh (gÊp 2,73 lÇn b×nh th−êng), 57,89% s¶n sinh ®éc tè thÈm xuÊt chËm (gÊp 2,35 lÇn b×nh th−êng), 47,37% s¶n sinh ®æng thêi c¶ 2 lo¹i ®éc tè trªn (gÊp 2,52 lÇn b×nh th−êng) P < 0,01. Tû lÖ c¸c chñng ph©n lËp tõ ph©n cña nghÐ kh«ng bÞ tiªu ch¶y, s¶n sinh ®éc tè ®−êng ruét thÊp h¬n rÊt nhiÒu, ®Òu cã 25,0% sè chñng s¶n sinh ®ét tè thÈm xuÊt nhanh vµ ®éc tè thÈm xuÊt chËm. ChØ cã 18,75% sè chñng s¶n sinh ®ång thêi c¶ hai thµnh phÇn ®éc tè (B¶ng 3b). C¸c kÕt qu¶ cña chóng t«i thÊp h¬n so víi kÕt qu¶ cña NguyÔn Quang Tuyªn, 1996 (77,14% sè chñng s¶n sinh ®éc tè thÈm xuÊt nhanh, 68,57% sè chñng s¶n sinh ®éc tè thÈm xuÊt chËm vµ 57,14% sè chñng s¶n sinh c¶ hai thµnh phÇn ®éc tè). B¶ng 3b. Kh¶ n¨ng s¶n sinh ®éc tè ®−êng ruét cña c¸c chñng Salmonella ph©n lËp tõ ph©n cña nghÐ kh«ng bÞ tiªu ch¶y vµ bÞ tiªu ch¶y §éc tè thÈm xuÊt nhanh §éc tè thÈm xuÊt chËm C¶ hai lo¹i ®éc tè Nguån gèc ph©n lËp §ît thÝ nghiÖm Sè mÉu kiÓm tra Sè chñng Tû lÖ (%) Sè chñng Tû lÖ (%) Sè chñng Tû lÖ (%) I 7 2 28,57 1 14,29 2 28,57 II 9 2 22,22 3 33,33 1 11,11 NghÐ kh«ng bÞ tiªu ch¶y Tæng hîp 16 4 25,00 4 25,00 3 18,75 I 8 5 62,50 4 50,00 4 50,00 II 11 8 72,72 7 63,63 5 45,45 NghÐ bÞ tiªu ch¶y Tæng hîp 19 13 68,42 11 57,89 9 47,37 3.2.3. KÕt qu¶ kiÓm tra ®éc lùc Salmonella ph©n lËp tõ ph©n bª nghÐ bÞ tiªu ch¶y cã ®éc lùc rÊt m¹nh, 64,52% sè chñng ph©n lËp tõ ph©n cña bª bÞ tiªu ch¶y g©y chÕt 100% chuét b¹ch thÝ nghiÖm, 11 chñng cßn l¹i g©y chÕt 50% sè chuét thÝ nghiÖm trong vßng 18-36 giê. Ng−îc l¹i chØ cã 29,63% sè chñng ph©n lËp tõ ph©n bª kh«ng bÞ tiªu ch¶y g©y chÕt 50% sè chuét thÝ nghiÖm trong vßng 24-48 giê, 70,37% sè chñng cßn l¹i kh«ng cã kh¶ n¨ng giÕt chÕt chuét thÝ nghiÖm (B¶ng 4a). Trªn nghÐ, 68,75% sè chñng ph©n lËp kh«ng bÞ tiªu ch¶y kh«ng cã kh¶ n¨ng giÕt chÕt chuét, 31,25% giÕt chÕt 50% sè chuét thÝ nghiÖm trong vßng 24-48 giê, 73,68% sè chñng ph©n lËp tõ ph©n nghÐ bÞ tiªu ch¶y giÕt chÕt 100% sè chuét thÝ nghiÖm; 26,32% sè chñng giÕt chÕt 50% sè chuét, trong vßng 18-36 giê (B¶ng 4b). 30 C¸c yÕu tè g©y bÖnh vµ vai trß cña Salmonella... B¶ng 4a. KÕt qu¶ kiÓm tra ®éc lùc cña c¸c chñng Salmonella ph©n lËp tõ ph©n cña bª kh«ng bÞ tiªu ch¶y vµ bÞ tiªu ch¶y KÕt qu¶ kiÓm tra ®éc lùc GiÕt chÕt 100% (2/2) sè chuét GiÕt chÕt 50% (1/2) sè chuét Kh«ng giÕt chÕt chuét Nguån gèc ph©n lËp §ît TN Sè mÉu kiÓm tra Sè chuét ®−îc tiªm (con) Sè chñng Tû lÖ (%) Sè chñng Tû lÖ (%) Thêi gian giÕt chÕt chuét sau tiªm (giê) Sè chñng Tû lÖ (%) I 12 24 - - 3 25,00 24-48 9 75,00 II 15 30 - - 5 33,33 24-48 10 66,66 Bª kh«ng bÞ tiªu ch¶y Tæng hîp 27 54 - - 8 29,63 24-48 19 70,37 I 14 28 9 64,29 5 35,71 24-36 - - II 17 34 11 64,71 6 35,29 18-36 - - Bª bÞ tiªu ch¶y Tæng hîp 31 62 20 64,52 11 35,48 18-36 - - B¶ng 4b. KÕt qu¶ kiÓm tra ®éc lùc cña c¸c chñng Salmonella ph©n lËp tõ ph©n cña nghÐ kh«ng bÞ tiªu ch¶y vµ bÞ tiªu ch¶y KÕt qu¶ kiÓm tra ®éc lùc GiÕt chÕt 100% (2/2 chuét) GiÕt chÕt 50% (1/2 sè chuét) Kh«ng giÕt chÕt chuét Nguån gèc ph©n lËp §ît thÝ nghiÖm Sè mÉu kiÓm tra Sè chuét ®−îc tiªm (con) Sè chñng Tû lÖ (%) Sè chñng Tû lÖ (%) Thêi gian giÕt chÕt chuét sau tiªm (giê) Sè chñng Tû lÖ (%) I 7 14 - - 2 28,57 24-48 5 71,43 II 9 18 - - 3 33,33 24-48 6 66,66 NghÐ kh«ng bÞ tiªu ch¶y Tæng hîp 16 32 - - 5 31,25 24-48 11 68,75 I 8 16 6 75,00 2 25,00 18-36 - - II 11 22 8 72,72 3 27,27 24-36 - - NghÐ bÞ tiªu ch¶y Tæng hîp 19 38 14 73,68 5 26,32 18-36 - - 3.3. KÕt qu¶ kiÓm tra kh¶ n¨ng mÉn c¶m víi kh¸ng sinh cña c¸c chñng vi khuÈn ph©n lËp ®−îc tõ bª, nghÐ bÞ tiªu ch¶y B¶ng 5. KÕt qu¶ kiÓm tra kh¶ n¨ng mÉn c¶m cña c¸c chñng Salmonella ph©n lËp ®−îc tõ ph©n cña bª, nghÐ tiªu ch¶y Møc ®é mÉn c¶m RÊt mÉn c¶m MÉn c¶m trung b×nh Kh¸ng Lo¹i kh¸ng sinh Sè chñng kiÓm tra n % n % n % Kanamycin 15 0 0 2 13,33 13 86,66 Tetramycin 15 2 13,33 10 66,66 3 20,00 Neomycin 15 3 20,00 11 73,33 1 6,66 Norfloxacin 15 11 73,33 4 26,66 0 0 Erythromycin 15 1 6,66 11 73,33 3 20,00 Streptomycin 15 1 6,66 10 66,66 4 26,66 Colistin 15 10 66,66 4 26,66 1 6,66 Ampicilline 15 2 13,33 3 20,00 10 6,66 Lincomycin 15 0 0 6 40,00 9 60,00 Penicillin 15 0 0 0 0 15 100 31 Tr−¬ng Quang, Ph¹m Hång Ng©n, Tr−¬ng Hµ Th¸i... Norfloxacin vµ Colistin lµ hai lo¹i kh¸ng sinh cã t¸c dông rÊt tèt ®èi víi c¸c chñng Salmonella ph©n lËp ®−îc tõ ph©n cña bª nghÐ bÞ tiªu ch¶y. 66,66% rÊt mÉn c¶m víi Colistin, 73,33% rÊt mÉn c¶m víi Norfloxacin (B¶ng 5). 4. KÕT LUËN Tõ c¸c chØ tiªu nghiªn cøu vÒ Salmonella ph©n lËp tõ bª nghÐ bÞ tiªu ch¶y so víi bª nghÐ kh«ng bÞ tiªu ch¶y nh−: tû lÖ ph©n lËp: 72,66% vµ 66,66% so víi 47,11% vµ 53,19%; Sè l−îng vi khuÈn/1 gam ph©n: 2,80x106 vµ 2,52x106 so víi 1,50x106 vµ 1,42x106 (gÊp 1,87 vµ 1,77 lÇn); Tû lÖ c¸c chñng mang kh¸ng nguyªn b¸m dÝnh: gÊp 1,33 lÇn vµ 1,09 lÇn, ®éc tè thÈm xuÊt nhanh gÊp 2,78 lÇn vµ 2,73 lÇn so víi b×nh th−êng; §éc tè thÈm xuÊt chËm gÊp 1,87 lÇn vµ 2,31 lÇn so víi b×nh th−êng; C¶ hai lo¹i ®éc tè trªn gÊp 1,96 lÇn vµ 1,63 lÇn so víi b×nh th−êng; §éc lùc: 100% cã kh¶ giÕt chÕt chuét thÝ nghiÖm sau 24-48 giê so víi 29,63% vµ 31,25% cã kh¶ n¨ng giÕt chÕt 50% sè chuét., chóng t«i kh¼ng ®Þnh Salmonella cã vai trß ®Æc biÖt quan träng vµ thùc sù lµ t¸c nh©n lµm cho qu¸ tr×nh tiªu ch¶y ë bª, nghÐ cµng trÇm träng thªm. Kh¶ n¨ng mÉn c¶m cña c¸c chñng Salmonella ph©n lËp ®−îc lµ t−¬ng ®èi cao (66,66% ®èi víi Colistin vµ 73,33% ®èi víi Norfloxacin). V× vËy, khi bª, nghÐ bÞ tiªu ch¶y, cã thÓ t×m c¸c lo¹i thuèc th−¬ng phÈm cã chøa c¸c lo¹i kh¸ng sinh trªn ®Ó ®iÒu trÞ. TµI LIÖU THAM KH¶O Lª Minh ChÝ (1995). BÖnh tiªu ch¶y ë gia sóc, Tµi liÖu Côc Thó y th¸ng 3/1995 NguyÔn B¸ Hiªn (2001). Mét sè vi khuÈn th−êng gÆp vµ biÕn ®éng sè l−îng cña chóng ë gia sóc khoÎ m¹nh vµ bÞ tiªu ch¶y nu«i t¹i vïng ngo¹i thµnh Hµ Néi. §iÒu trÞ thö nghiÖm. LuËn ¸n TiÕn sÜ N«ng nghiÖp, §H N«ng nghiÖp I- Hµ Néi Ng« Nh− Hoµ (1981). Thèng kª trong nghiªn cøu y häc, tËp I, NXB Y häc, Hµ Néi NguyÔn V¨n Söu (2005). Nghiªn cøu t×nh h×nh tiªu ch¶y cña bª nghÐ d−íi 6 th¸ng tuæi t¹i 3 tØnh miÒn nói phÝa B¾c vµ x¸c ®Þnh mét sè yªu tè g©y bÖnh cña vi khuÈn E.coli, Salmonell vµ Cl perfringens ph©n lËp ®−îc, LuËn ¸n TiÕn sÜ N«ng nghiÖp, ViÖn Thó y, Hµ Néi. NguyÔn Quang Tuyªn (1996). Nghiªn cøu ®Æc tÝnh cña mét sè chñng vi khuÈn Salmonella g©y bÖnh tiªu ch¶y ë bª nghÐ vµ biÖn ph¸p phßng trÞ, LuËn ¸n PTS N«ng nghiÖp, Hµ Néi. 32