Báo cáo Hoàn thiện thiết kế, công nghệ chế tạo và lắp ráp dòng xe mini buýt thông dụng 6 - 8 chỗ ngồi mang nhãn hiệu Việt Nam

BCN VSAE CATD Bé C«ng nghiÖp Héi Kü s− « t« ViÖt Nam Trung t©m ph¸t triÓn c«ng nghÖ « t« =====o0o===== B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc kü thuËt Dù ¸n Hoµn thiÖn thiÕt kÕ, c«ng nghÖ chÕ t¹o vµ l¾p r¸p dßng xe mini buýt th«ng dông 6 ÷ 8 chç ngåi mang nh∙n hiÖu ViÖt Nam M· sè: KC.05.DA.13 _______________________________________________________________ PGS.TS. D− Quèc ThÞnh 6091 07/9/2006 Hµ Néi, 06-2006 B¶n quyÒn 2006 thuéc Trung t©m Ph¸t triÓn C«ng nghÖ ¤ t« §¬n vÞ sao chÐp toµn bé hoÆc tõng phÇn tµi liÖu nµy ph¶i göi ®Õn Gi¸m ®èc Trung t©m Ph¸t triÓn C«ng nghÖ « t« trõ tr−êng hîp sö dông víi môc ®Ých nghiªn cøu - 1 - Danh s¸ch nh÷ng ng−êi thùc hiÖn Dù ¸n TT Hä vµ tªn Häc vÞ §¬n vÞ c«ng t¸c Chuyªn m«n 1. TrÞnh Minh Hoµng Th¹c sÜ Tr−êng §HBK Hµ Néi C¬ khÝ « t« 2. D−¬ng Ngäc Kh¸nh Th¹c sÜ Tr−êng §HBK Hµ Néi C¬ khÝ « t« 3. NguyÔn Kh¾c Hu©n Th¹c sÜ NCS Häc ViÖn kü thuËt Qu©n sù C¬ khÝ « t« 4. NguyÔn Quang Anh Th¹c sÜ NCS Häc ViÖn kü thuËt Qu©n sù C¬ khÝ « t« 5. §µo Ngäc §iÖp Th¹c sÜ NCS Häc ViÖn kü thuËt Qu©n sù C¬ khÝ « t« 6. Lª Hång Qu©n TiÕn sÜ Tr−êng §H C«ng nghiÖp HN C¬ khÝ « t« Danh s¸ch c¸c ®¬n vÞ cïng tham gia phèi hîp thùc hiÖn Dù ¸n a) C«ng ty TNHH §Çu t− Tr−êng ThÞnh §Þa chØ : Sè 65 L¹c Trung, Hai Bµ Tr−ng, Hµ Néi §iÖn tho¹i : 04-6363787 Fax: 04-6363788 b) C«ng ty ¤ t« Sµi Gßn (SAGACO) (tr−íc lµ XÝ nghiÖp C¬ khÝ Giao th«ng quËn 5) §Þa chØ : Sè 278 TrÇn Phó, ph−êng 8, QuËn 5, thµnh phè Hå ChÝ Minh §iÖn tho¹i : 08-9234167 Fax: 08-7505046 - 2 - Bµi tãm t¾t Tõ n¨m 1997 Bé Giao th«ng VËn t¶i ®· cã QuyÕt ®Þnh cÊm c¸c lo¹i xe lam ho¹t ®éng ë c¸c thµnh phè nªn UBND thµnh phè Hå ChÝ Minh ®· cã yªu cÇu ®èi víi nhµ m¸y c¬ khÝ giao th«ng QuËn 5 (nay ®æi tªn lµ C«ng ty « t« Sµi Gßn (SAGACO)) nghiªn cøu ®ãng xe 6-8 chç ngåi. Dù ¸n "hoµn thiÖn thiÕt kÕ, c«ng nghÖ chÕ t¹o vµ l¾p r¸p dßng xe mini buýt th«ng dông 6-8 chç ngåi mang nh·n hiÖu ViÖt Nam" ®−îc x©y dùng ®Ó ®¸p øng trªn mét ®¬n vÞ yªu cÇu sö dông lo¹i xe 6-8 chç ngåi ë Hå ChÝ Minh, Hµ Néi, §µ N½ng, H¶i Phßng vµ nhiÒu thµnh phè kh¸c ®· ®−îc Bé Khoa häc phª duyÖt. Thñ t−íng ChÝnh phñ ®· cã QuyÕt ®Þnh sè 498/CP-CN cho phÐp C«ng ty « t« Sµi Gßn thµnh phè Hå ChÝ Minh ®−îc s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p xe 6-8 chç ngåi theo lo¹i h×nh CKDII tíi n¨m 2004 vµ tõ n¨m 2005 ph¶i chuyÓn sang d¹ng IKD. Dù ¸n ®· hoµn thµnh c¸c h¹ng môc theo Hîp ®ång nghiªn cøu Khoa häc vµ Ph¸t triÓn C«ng nghÖ sè 13/2004/H§-DACT-KC.05 ngµy 01/01/2004 ®· hoµn thiÖn 4 d©y chuyÒn (hµn, s¬n, l¾p r¸p, kiÓm ®Þnh). 20 xe mÉu cña Dù ¸n ®· ®−îc C«ng ty « t« Sµi Gßn l¾p r¸p. S¶n phÈm ®· ®−îc tiªu thô vµ ®−îc thÞ tr−êng chÊp nhËn. Nhµ m¸y « t« Sµi Gßn ®· t¹o ®−îc 150 viÖc lµm, thu l·i tõ viÖc s¶n xuÊt, l¾p r¸p hµng tû ®ång. §¬n vÞ chñ tr× Dù ¸n ®· ®µo t¹o 10 c¸n bé thiÕt kÕ vµ chuyÓn giao hµng chôc phÇn mÒm chuyªn ngµnh t¹o ®iÒu kiÖn cho C«ng ty tù thiÕt kÕ xe ®−îc Bé Giao th«ng VËn t¶i- Côc §¨ng kiÓm ViÖt Nam xÐt duyÖt cho l−u hµnh. Bªn c¹nh ®ã Dù ¸n ®· cã ®µo t¹o 5 Th¹c sÜ (®· b¶o vÖ) vµ 3 TiÕn sÜ kü thuËt (01 ®· b¶o vÖ c¬ së) víi c¸c §Ò tµi theo néi dung cña Dù ¸n. Cã 06 l−ît c¸n bé Dù ¸n ®i b¸o c¸o khoa häc t¹i c¸c Héi nghÞ quèc tÕ t¹i NhËt B¶n, Hµn Quèc. §· cã 01 cuèn s¸ch Danh môc phô tïng « t« vµ trªn 20 bµi b¸o ®−îc ®¨ng trªn c¸c t¹p trÝ quèc gia vµ quèc tÕ. - 3 - Môc lôc Danh s¸ch nh÷ng ng−êi thùc hiÖn Dù ¸n ........................................................................1 Danh s¸ch c¸c ®¬n vÞ cïng tham gia phèi hîp thùc hiÖn Dù ¸n .....................................1 Bµi tãm t¾t .......................................................................................................................2 Môc lôc ...........................................................................................................................3 Danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t ..............................................................................................4 C¸c ®¹i l−îng vµ ký hiÖu ................................................................................................4 Danh môc c¸c h×nh vÏ ...................................................................................................4 Danh môc c¸c b¶ng biÓu ................................................................................................5 Ch−¬ng 1: Tæng quan .....................................................................................................6 1.1 T×nh h×nh nghiªn cøu vµ triÓn khai ë n−íc ngoµi .............................................6 1.2 T×nh h×nh nghiªn cøu vµ triÓn khai trong n−íc ................................................7 1.3 LuËn cø vÒ xuÊt xø vµ tÝnh cÊp thiÕt cña dù ¸n ................................................9 1.3.1. LuËn cø vÒ xuÊt xø cña Dù ¸n .................................................................9 1.3.2 LuËn cø vÒ tÝnh cÊp thiÕt cña dù ¸n .........................................................9 1.4 Môc tiªu cña Dù ¸n ........................................................................................11 1.5 Nh÷ng th«ng tin chÝnh cña Dù ¸n ...................................................................11 1.6 XuÊt xø cña Dù ¸n tõ c¸c ®Ò tµi nghiªn cøu khoa häc c«ng nghÖ ................12 1.7 Néi dung cña Dù ¸n .........................................................................................13 1.8 Ph−¬ng ¸n triÓn khai ......................................................................................13 1.9 S¶n phÈm cña Dù ¸n .......................................................................................14 Ch−¬ng 2: Hoµn thiÖn d©y chuyÒn hµn .........................................................................15 2.1 ChuÈn bÞ ..........................................................................................................17 2.2 G¸ l¾p vµ hµng c¸c m¶ng c¬ b¶n .....................................................................17 2.3 G¸ l¾p vµ hµn trªn ®å g¸ tæng hîp ...................................................................33 2.4 Hµn bæ sung .....................................................................................................38 2.5 Hoµn thiÖn .......................................................................................................38 2.6 Qui tr×nh kiÓm tra chÊt l−îng hµn vá xe ..........................................................39 2.7 Yªu cÇu an toµn b¶o hé lao ®éng ...................................................................44 Ch−¬ng 3: Hoµn thiÖn d©y chuyÒn s¬n ........................................................................46 3.1 TiÒn xö lý .........................................................................................................48 3.2 C¸c b−íc s¬n nhóng tÜnh ®iÖn (s¬n nhóng ®iÖn ly ©m cùc) ............................52 3.3 ThiÕt bÞ chuyÒn t¶i ...........................................................................................55 3.4 Tæ hîp thiÕt bÞ vµ nguyªn lý lµm viÖc yªu cÇu kü thuËt d©y chuyÒn s¬n nhóng ®iÖn ly ..................................................................................................55 3.5 Danh môc hîp thµnh thiÕt bÞ d©y chuyÒn s¬n .................................................68 3.6 Yªu cÇu vµ chØ tiªu n¨ng l−îng tiªu thô ..........................................................75 3.7 Nguyªn t¾c an toµn lao ®éng ...........................................................................75 Ch−¬ng 4: Hoµn thiÖn d©y chuyÒn l¾p r¸p ..................................................................78 4.1 B¨ng truyÒn l¾p r¸p Chassi ..............................................................................79 4.2 D©y chuyÒn l¾p r¸p hoµn thiÖn (néi thÊt) ........................................................80 Ch−¬ng 5: Hoµn thiÖn d©y chuyÒn kiÓm ®Þnh ..............................................................82 5.1 D©y chuyÒn kiÓm ®Þnh theo Qui ®Þnh cña Côc §¨ng kiÓm ViÖt Nam ............82 5.2 §−êng thö xe theo Qui ®Þnh 115 .....................................................................85 KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ ....................................................................................................89 Lêi c¶m ¬n ....................................................................................................................89 PhÇn phô lôc - 4 - Danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t TT Néi dung ViÕt t¾t 1. Phßng ch¸y ch÷a ch¸y PCCC 2. B¶o hé lao ®éng BHL§ 3. Tiªu chuÈn ViÖt Nam TCVN C¸c ®¹i l−îng vµ ký hiÖu TT §¹i l−îng ý nghÜa §¬n vÞ ®o 1. d §−êng kÝnh mèi hµn mm 2. LxWxH Dµi x Réng x Cao mm Danh môc c¸c h×nh vÏ H×nh 2.1: S¬ ®å d©y chuyÒn hµn vá xe H×nh 2.2: 05 chi tiÕt ®Çu tiªn ®−îc ®Æt lªn ®å g¸ cña b−íc hµn thø nhÊt H×nh 2.3: 05 chi tiÕt tiÕp theo ®−îc ®Æt lªn ®å g¸ cña b−íc hµn thø nhÊt H×nh 2.4: 04 chi tiÕt ®−îc ®Æt lªn ®å g¸ cña b−íc hµn thø hai H×nh 2.5: 06 chi tiÕt ®−îc ®Æt lªn ®å g¸ cña b−íc hµn thø ba H×nh 2.6: 03 chi tiÕt ®−îc ®Æt lªn ®å g¸ cña b−íc hµn thø t− H×nh 2.7: Chi tiÕt ®−îc ®Æt lªn ®å g¸ cña b−íc hµn cuèi cïng H×nh 2.8: §å g¸ hµn b−íc thø nhÊt. H×nh 2.9: KÑp b»ng m¸ kÑp H×nh 2.10: Chèt ®Þnh vÞ H×nh 2.11: KÑp b»ng tay kÑp cã chèt ®Þnh vÞ H×nh 2.12: Tay kÑp khung sau cã sö dông chèt ®Þnh vÞ H×nh 2.13: Chèt ®Þnh vÞ H×nh 2.14: M¸ng kÑp H×nh 2.15: §å g¸ b−íc hµn thø hai H×nh 2.16: MÆt chÆn tÊm ngang ®ì sµn. H×nh 2.17: KÑp tÊm èp sau xe - 5 - H×nh 2.18: Hµn 2 s−ên bªn H×nh 2.19: MÆt ®ì vµ kÑp tÊm ngoµi H×nh 2.20: C¸c chi tiÕt cña tèm èp bªn trong H×nh 2.21: C¸c chi tiÕt cña tÊm bao bªn ngoµi H×nh 2.22. §å g¸ hµn s−ên bªn H×nh 2.23: §å g¸ tæng hîp H×nh 3.1: Quy tr×nh c«ng nghÖ s¬n vá xe H×nh 3.2: Quy tr×nh c«ng nghÖ s¬n vá xe H×nh 3.3. BÓ ng©m H×nh 3.4. H×nh ¶nh s¬n nhóng ®iÖn th©n xe H×nh 3.5. Nguyªn lý s¬n nhóng ®iÖn ly ©m cùc H×nh 3.6. S¬ ®å s¬n nhóng ®iÖn ly ©m cùc H×nh 3.7. S¬n « t« H×nh 3.8. CÊu t¹o bÓ ®iÖn nhóng H×nh 3.9. S¬ ®å cña hÖ thèng quÊy trén dung dÞch tuÇn hoµn H×nh 4.1: S¬ ®å d©y chuyÒn l¾p r¸p xe H×nh 5.1: S¬ ®å d©y chuyÒn kiÓm ®Þnh xe Danh môc c¸c b¶ng biÓu B¶ng 2.1: ThiÕt bÞ chñ yÕu cña trong mçi d©y chuyÒn hµn B¶ng 3.1: Qui tr×nh tiÒn xö lý bao gåm c¸c c«ng ®o¹n sau B¶ng 3.2: C¸c b−íc c«ng nghÖ s¬n tÜnh ®iÖn B¶ng 3.3: C¸c thiÕt bÞ cña bé phËn tuÇn hoµn chÝnh B¶ng 3.4: C¸c thiÕt bÞ cña hÖ thèng siªu läc ®iÖn nhóng B¶ng 3.5: Hîp thµnh thiÕt bÞ ph¶n thÈm thÊu B¶ng 3.7: Danh môc hîp thµnh thiÕt bÞ kh¸c B¶ng 3.6: Danh môc hîp thµnh thiÕt bÞ s¬n ®iÖn tÜnh ®iÖn B¶ng 5.1: ThiÕt bÞ d©y chuyÒn kiÓm ®Þnh - 6 - Ch−¬ng 1 : Tæng quan 1.1 T×nh h×nh nghiªn cøu vµ triÓn khai ë n−íc ngoµi: Hµng n¨m trªn thÕ giíi c¸c nhµ s¶n xuÊt «t«, s¶n xuÊt vµ tiªu thô tõ 60-75 triÖu xe. Trong ®ã xe mini buýt th× xe 7-8 chç ngåi ®−îc chó ý ®Æc biÖt v× nã lµ lo¹i xe ®a dông cã thÓ sö dông nh− ph−¬ng tiÖn giao th«ng c«ng céng, taxi ®−êng dµi phôc vô môc ®Ých du lÞch, cã thÓ dïng lµm xe gia ®×nh hoÆc cã thÓ c¶i tiÕn thµnh xe chuyªn dông nh−: xe cøu th−¬ng, xe b−u ®iÖn v.v... Tuú môc ®Ých sö dông hoÆc theo yªu cÇu mµ nhµ s¶n xuÊt sÏ chÕ t¹o xe 1 cÇu chñ ®éng hoÆc 2 cÇu chñ ®éng víi tÝnh n¨ng viÖt d· cao. Dßng xe 6-8 chç ngåi lo¹i 2 cÇu chñ ®éng rÊt næi tiÕng nh− xe Toyota Landcruiser, Ford Escape, Mitsubishi Pajero, Isuzu Trooper hoÆc Nissan Patrol ... §ã lµ nh÷ng lo¹i xe ®¾t tiÒn, ®Æc chñng cã gi¸ trÞ kho¶ng 50.000-60.000 USD/xe. Bªn c¹nh ®ã c¸c nhµ s¶n xuÊt cßn s¶n xuÊt nh÷ng lo¹i xe 6-8 chç ngåi 1 cÇu chñ ®éng nh− xe Toyota Previa, Honda Odysey, G.M Bruick h¹ng sang träng cã gi¸ 50.000-70.000 USD/xe hoÆc nh÷ng xe b×nh d©n h¬n nh− xe Toyota Zace hoÆc Mitsubishi Jolie cã gi¸ trÞ trung b×nh 20.000 USD/xe. ë ch©u ¸, ®Æc biÖt lµ ë 4 n−íc cã ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p «t« kh¸ ph¸t triÓn lµ Th¸i Lan, Malaysia, Indonesia, Philippin th× c¸c nhµ s¶n xuÊt «t« rÊt chó ý ph¸t triÓn lo¹i xe nµy. Xe Toyota Zace ®−îc s¶n xuÊt, l¾p r¸p vµ tiªu thô hµng n¨m hµng chôc ngµn chiÕc t¹i Indonesia hoÆc Mitsubishi Jolie còng s¶n xuÊt t¹i ch©u ¸ hoÆc xe Asia s¶n xuÊt t¹i Malaysia còng ®−îc s¶n xuÊt vµ tiªu thô víi sè l−îng lín. §Æc biÖt lµ ë Trung Quèc, ®Êt n−íc hiÖn nay ®øng hµng thø 4 trªn thÕ giíi vÒ s¶n xuÊt «t« th× hµng n¨m s¶n xuÊt tíi gÇn nöa triÖu lo¹i xe nµy ®Ó phôc vô giao th«ng c«ng céng. ChØ tÝnh riªng tËp ®oµn Changan ®· s¶n xuÊt tíi 300.000 xe n¨m 2002, tËp ®oµn Wuling s¶n xuÊt tiªu thô tíi 200.000 xe n¨m 2002. C¸c xe lo¹i 6-8 chç ngåi ngµy cµng ®−îc chó ý c¶i tiÕn ®Ó t¨ng tÝnh tiÖn nghi, mÉu m· ®Ñp vµ t¨ng tÝnh n¨ng kü thuËt nh− cã hÖ thèng ABS, cã tói khÝ, cã hÖ thèng phun x¨ng ®iÖn tö EFI vµ trang bÞ hÖ thèng xö lý khÝ x¶ ®éng c¬ ®Ó gi¶m « nhiÔm m«i tr−êng nªn cµng ngµy cµng ®−îc −a chuéng bëi tÝnh n¨ng ®a dông, tÝnh kinh tÕ vµ gi¸ c¶ hîp lý chØ kho¶ng 6.000-8.000 USD/xe. §èi t−îng nghiªn cøu cña Dù ¸n lµ lo¹i xe cã nguån gèc tõ Asian, mÉu m· ®Ñp phï hîp thÞ hiÕu ng−êi tiªu dïng ViÖt Nam cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi hµng ngo¹i, ®ñ ®iÒu - 7 - kiÖn ®Ó néi ®Þa ho¸, gi¸ phæ thæng 6.000-8.000 USD/xe chØ b»ng 60-70% gi¸ xe cïng tÝnh n¨ng ®−îc nhËp ngo¹i. 1.2 T×nh h×nh nghiªn cøu vµ triÓn khai trong n−íc: ë ViÖt Nam, c¸c nhµ s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p cña 11 liªn doanh cã vèn FDI th× ngay tõ ®Çu khi míi thµnh lËp ®· chó ý tíi c¸c lo¹i xe 6-8 chç ngåi lo¹i 4x4 nh− Toyota Landcruiser, Isuzu Trooper, Mitsubishi Pajero vµ Nissan Patrol b¸n víi gi¸ kho¶ng 50.000-60.000 USD/xe. Kho¶ng 2-3 n¨m trë l¹i ®©y do nhu cÇu t¨ng vät th× c¸c h·ng ®· s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p c¸c lo¹i xe 6-8 chç ngåi lo¹i 1 cÇu chñ ®éng nh− Toyota Zace, Mitsubishi Jolie hoÆc nhËp b¸n c¸c lo¹i xe nh− Hyundai Galooper, Toyota Previa, Honda Odysey... Nh−ng nh÷ng lo¹i xe nµy kh¸ ®¾t nªn sè l−îng b¸n kh«ng nhiÒu vµ nh÷ng lo¹i xe sang träng nµy chØ ®¸p øng nhu cÇu c«ng vô hoÆc môc ®Ých gia ®×nh hoµn toµn kh«ng phï hîp víi ch−¬ng tr×nh giao th«ng c«ng céng. Tõ n¨m 1997, Bé Giao th«ng VËn t¶i ®· cã quyÕt ®Þnh cÊm c¸c lo¹i xe lam lo¹i 3 b¸nh l−u hµnh t¹i c¸c thµnh phè lín, tr−íc m¾t t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ Hµ néi. Theo ®ã cÇn cã hµng chôc ngµn xe 6-8 chç ngåi thay thÕ xe lam tham gia vËn t¶i c«ng céng t¹i c¸c thµnh phè lín. Th¸ng 12/2002 Thñ t−íng ChÝnh phñ ®· phª duyÖt chiÕn l−îc ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp «t« tíi n¨m 2010 vµ tÇm nh×n tíi n¨m 2020. Theo quyÕt ®Þnh nµy th× nhµ n−íc sÏ cho phÐp c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t− trong n−íc ®−îc tham gia ®Çu t− x©y dùng c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p c¸c dßng xe th«ng dông víi c«ng nghÖ phï hîp vµ gi¸ thµnh hîp lý. S¶n phÈm «t« chë kh¸ch lµ s¶n phÈm träng ®iÓm giai ®o¹n tíi 2010. Trong 3 n¨m qua ®· cã hµng chôc nhµ m¸y ®· ®−îc cÊp giÊy phÐp nh− nhµ m¸y 1/5 ®−îc cÊp phÐp s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p xe kh¸ch tõ 24 chç ngåi trë lªn; nhµ m¸y c¬ khÝ «t« xe - m¸y c«ng tr×nh ®−îc cÊp phÐp s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p xe t¶i nhá1,5 - 3 tÊn, nhµ m¸y c¬ khÝ «t« Thanh Xu©n, Bé c«ng an ®−îc cÊp phÐp s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p xe YAZ; nhµ m¸y c¬ khÝ ®éng lùc thuéc Tæng c«ng ty Than ®−îc cÊp phÐp s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p xe vËn t¶i nÆng Kraz cña n−íc Nga v.v... Nhµ m¸y s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p «t« thuéc C«ng ty «t« Sµi Gßn, thµnh phè Hå ChÝ Minh lµ ®¬n vÞ duy nhÊt ®−îc Thñ t−íng quyÕt ®Þnh cho phÐp s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p lo¹i xe 6-8 chç ngåi, hiÖn ®ang ë giai ®o¹n thö nghiÖm lo¹t nhá cÇn thiÕt ph¶i ®−îc hoµn thiÖn vÒ mÆt c«ng nghÖ tõ kh©u thiÕt kÕ tíi s¶n xuÊt, - 8 - l¾p r¸p ®Ó ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu míi vÒ mét nhµ m¸y s¶n xuÊt «t« víi c«ng suÊt 1.000 xe/n¨m trë lªn. Riªng thµnh phè Hå ChÝ Minh hiÖn ®ang cã nhu cÇu thay thÕ hµng ngµn xe buýt lín lo¹i: 45-50 chç ngåi vµ 7.000 xe lam cÇn ®−îc thay thÕ b»ng xe 6-8 chç ngåi vµ ®ã chÝnh lµ ®iÒu kiÖn ®Ó C«ng ty «t« Sµi Gßn, thµnh phè Hå ChÝ Minh x©y dùng nhµ m¸y s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p lo¹i xe 6-8 chç ngåi thuéc dßng xe phæ th«ng ®Ó tr−íc m¾t ®¸p øng nhu cÇu cÊp b¸ch cña thµnh phè Hå ChÝ Minh trong viÖc thay 5.000-7.000 xe lam lo¹i 3 b¸nh ®· cã quyÕt ®Þnh hÕt h¹n sö dông vµ sau ®ã lµ c¸c tØnh phÝa Nam vµ nhiÒu thµnh phè kh¸c trong toµn quèc. Bªn c¹nh sù ®Çu t− ®Ó x©y dùng c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p «t«. NhiÒu nhµ khoa häc c«ng nghÖ còng tËp trung rÊt nhiÒu nç lùc ®Ó tham gia ®ãng gãp x©y dùng ngµnh c«ng nghiÖp nµy. C¸c ®Ò tµi cÊp bé nh− B91-03, B2001-35-21-T§ ®· cã nh÷ng nghiªn cøu x©y dùng c¸c ch−¬ng tr×nh tÝnh cã sù trî gióp cña m¸y tÝnh nh− c¸c ch−¬ng tr×nh tÝnh kh¶ n¨ng ®éng lùc häc xe, ch−¬ng tr×nh tÝnh, thiÕt kÕ vµ kiÓm ®Þnh c¸c hÖ thèng phanh, l¸i, treo, dao ®éng v.v... §Ó gióp c¸c c¬ së s¶n xuÊt trong qu¸ tr×nh thiÕt kÕ vµ tÝnh to¸n xe do c¬ së s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p lµ FEM (ph−¬ng ph¸p phÇn tö h÷u h¹n víi s¬ ®å l−íi Monter - Carlo) vµ ph−¬ng ph¸p phÇn tö cÊu tróc ®¬n nguyªn. C¸c nghiªn cøu vÒ tÝnh bÒn vá xe víi c¸c ph−¬ng ph¸p míi tr−íc ®©y ch−a ®−îc ¸p dông ®· ®−îc c¸c nhµ khoa häc thuéc hai bé m«n «t«-xe m¸y cña tr−êng §¹i häc B¸ch khoa Hµ néi vµ Häc viÖn Kü thuËt Qu©n sù nghiªn cøu triÓn khai, ®ã lµ ®iÒu kiÖn rÊt tèt ®Ó ¸p dông vµo viÖc hoµn thiÖn c«ng nghÖ thiÕt kÕ kü thuËt xe mang th−¬ng hiÖu ViÖt Nam. Mét sè lo¹i ®å g¸ linh ho¹t sö dông trong d©y chuyÒn hµn vá xe ®Òu cã thÓ ®−îc nghiªn cøu tù thiÕt kÕ ®Ó sö dông kh«ng cÇn nhËp ngo¹i. Nh÷ng kinh nghiÖm cã thÓ häc tËp tõ c¸c liªn doanh nh− qu¸ tr×nh xö lý tr−íc khi s¬n vá xe b»ng kü thuËt DI (kü thuËt Ion ho¸) hoÆc qui tr×nh s¬n tÜnh ®iÖn ED, ®Òu cã thÓ tõng b−íc øng dông vµo c¸c nhµ m¸y cña ViÖt Nam v.v... Nh− vËy cã thÓ nãi vÒ mÆt c«ng nghÖ vµ lùc l−îng lao ®éng cña ViÖt Nam ®Òu cã thÓ ®¶m ®−¬ng ®−îc c«ng viÖc cña mét nhµ m¸y s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p «t«. §ã còng chÝnh lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn rÊt tèt ®Ó cã thÓ hoµn thµnh dù ¸n s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p xe mang th−¬ng hiÖu ViÖt Nam. - 9 - 1.3 LuËn cø vÒ xuÊt xø vµ tÝnh cÊp thiÕt cña dù ¸n 1.3.1. LuËn cø vÒ xuÊt xø cña Dù ¸n a) Phï hîp víi chñ tr−¬ng cña §¶ng vµ ChÝnh phñ • Theo QuyÕt ®Þnh cña Thñ t−íng ChÝnh phñ sè 175/2002/Q§-TTg vÒ phª duyÖt chiÕn l−îc ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp «t« ViÖt nam ®Õn n¨m 2010, tÇm nh×n tíi n¨m 2020 , §¶ng vµ ChÝnh phñ ViÖt nam quyÕt t©m x©y dùng ngµnh c«ng nghiÖp «t« ViÖt nam. • Trong ch−¬ng tr×nh c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ träng ®iÓm cña Nhµ n−íc tíi n¨m 2010 th× s¶n phÈm xe chë kh¸ch lµ s¶n phÈm träng ®iÓm ®−îc Nhµ n−íc ®Æc biÖt quan t©m ®Çu t−. b) §¸p øng nhu cÇu cÊp thiÕt cña thÞ tr−êng néi ®Þa • Thñ ®« Hµ néi, thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ c¸c thµnh phè lín cã chñ tr−¬ng s¶n xuÊt xe th«ng dông 6-8 chç ngåi thay thÕ xe lam ®· hÕt h¹n sö dông theo quy ®Þnh cña Bé Giao th«ng. • Thµnh phè Hå ChÝ Minh cã nhu cÇu thay thÕ 5.000-7.000 xe lam 3 b¸nh ®· hÕt h¹n sö dông. • C¸c tØnh ®ång b»ng Nam bé, T©y Nguyªn c¸c khu du lÞch rÊt cÇn c¸c lo¹i xe chë kh¸ch 6-8 chç ngåi cã gi¸ phæ th«ng 6.000-8.000 USD/xe ®Ó ®Çu t− m¹ng l−íi giao th«ng c«ng céng. c) Phï hîp vÒ tÝnh ph¸p lý • Thñ t−íng ChÝnh phñ ®· cã QuyÕt ®Þnh sè 498/CP-CN cho phÐp C«ng ty «t« Sµi Gßn, thµnh phè Hå ChÝ Minh ®−îc s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p xe 6-8 chç ngåi. 1.3.2 LuËn cø vÒ tÝnh cÊp thiÕt cña Dù ¸n • HiÖn nay thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ c¸c thµnh phè lín cã nhu cÇu thay thÕ hµng ngµn xe lam 3 b¸nh ®· cã quyÕt ®Þnh hÕt h¹n sö dông tõ n¨m 1997 cÇn thay thÕ. §Ó ®¶m b¶o giao th«ng thµnh phè Hå ChÝ Minh nãi riªng vµ c¸c thµnh phè trong c¶ n−íc nãi chung. §©y lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc cÊp b¸ch cÇn x©y dùng nhµ m¸y ®Ó s¶n xuÊt lo¹i xe 6-8 chç ngåi phôc vô giao th«ng c«ng céng theo yªu cÇu cña Nhµ n−íc. - 10 - • Sau khi C«ng ty «t« Sµi Gßn, thµnh phè Hå ChÝ Minh ®· thùc hiÖn thµnh c«ng §Ò tµi cÊp thµnh phè sè 191/TB-SKHCNMT ngµy 15/07/2002 vÒ ®Ò tµi "ThiÕt kÕ, l¾p ®Æt d©y chuyÒn s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p xe kh¸ch 07 chç ngåi (MEFA5 - LAVI) c«ng suÊt 300 xe n¨m. D©y chuyÒn s¶n xuÊt l¾p r¸p lo¹i xe 6-8 chç ngåi ®· ®−îc x©y dùng vµ ®−îc Bé Khoa häc vµ C«ng nghÖ x¸c nhËn ®ñ ®iÒu kiÖn l¾p r¸p CKD theo quyÕt ®Þnh sè 1814/BKHCNMT-TDC • Côc §¨ng kiÓm, Bé Giao th«ng VËn t¶i cã quyÕt ®Þnh x¸c nhËn c¸c thiÕt bÞ dïng trong d©y chuyÒn ®· ®ñ ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng, C«ng ty ®−îc Bé C«ng nghiÖp vµ Bé Khoa häc vµ C«ng nghÖ ®ång ý tr×nh Thñ t−íng ký duyÖt vÒ x©y dùng nhµ m¸y s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p xe 6-8 chç ngåi cho C«ng ty «t« Sµi Gßn, thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ ngµy 21/4/2003 Thñ t−íng ®· chÝnh thøc phª duyÖt theo c«ng v¨n sè 498/CP-CN ngµy 21/04/2003 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ cho phÐp C«ng ty «t« Sµi Gßn ®−îc s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p xe chë kh¸ch 7-8 chç ngåi. • Tr−íc ®©y, d©y chuyÒn s¶n xuÊt thö nghiÖm chØ ®−îc thiÕt kÕ cho 300 xe/n¨m kh«ng phï hîp víi yªu cÇu vµ tÝnh chÊt cña mét nhµ m¸y «t« theo qui ®Þnh cña Bé C«ng nghiÖp vÒ qui m« cho nhµ m¸y cã c«ng suÊt 5.000 xe/n¨m vµ yªu cÇu cña thÞ tr−êng, nªn viÖc x©y dùng Dù ¸n "Hoµn thiÖn thiÕt kÕ, c«ng nghÖ chÕ t¹o vµ l¾p r¸p dßng xe mini buýt th«ng dông 6-8 chç ngåi mang nh·n hiÖu ViÖt nam" lµ vÊn ®Ò cÊp b¸ch ®Ó gióp c¬ së hoµn thiÖn c«ng nghÖ s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p, ®Ó cã thÓ s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p xe 6-8 chç ngåi mang th−¬ng hiÖu ViÖt nam víi c«ng suÊt cña giai ®o¹n I lµ: 1.000 xe/n¨m. Dù tÝnh ®Õn giai ®o¹n 2 lµ giai ®o¹n ®Çu t−, më réng, x©y dùng nhµ m¸y víi c«ng suÊt 5.000 xe/n¨m t¹i khu c«ng nghiÖp « t« Cñ Chi thµnh phè Hå ChÝ Minh. • Theo kinh nghiÖm chung quanh viÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ cña 11 nhµ m¸y thuéc liªn doanh th× nh×n chung còng cã nh÷ng khã kh¨n nhÊt ®Þnh vµ ph¶i tr¶ nh÷ng kho¶n tiÒn kh«ng nhá (kho¶ng 400.000-600.000 USD) v× vËy khi h×nh thµnh Dù ¸n lµ mét dÞp tËp hîp ®«ng ®¶o c¸c nhµ khoa häc c«ng nghÖ tõ kh©u thiÕt kÕ c«ng nghÖ, vËt liÖu ®Õn kh©u ®iÒu hµnh nhµ m¸y s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p «t« mang th−¬ng hiÖu ViÖt nam ch¾c ch¾n qua c¸c ®Ò tµi ®· ®−îc triÓn khai tr−íc nh÷ng kinh nghiÖm vµ kh¶ n¨ng cña c¸c nhµ khoa häc c«ng nghÖ ViÖt nam sÏ ®ãng gãp nh÷ng kh¶ n¨ng nhÊt ®Þnh vµo sù thµnh c«ng cña Dù ¸n nµy. - 11 - • Theo quyÕt ®Þnh sè 20/2003/Q§-BKHCN thay thÕ quyÕt ®Þnh 17/1992 th× c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p «t« cña ViÖt nam ph¶i thùc hiÖn viÖc nhËp khÈu bé linh kiÖn CKD gåm 60 côm, riªng vá xe lµ 21 m¶nh rÊt kh¸c biÖt víi quyÕt ®Þnh cò. Nh− vËy, c¸c d©y chuyÒn cò ph¶i hoµn thiÖn theo quyÕt ®Þnh míi. Dù ¸n h×nh thµnh ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô trªn • ViÖc x©y dùng nhµ m¸y s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p «t« nµy sÏ t¹o ®−îc ®éng lùc thóc ®Èy mét sè ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c nh−: ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt phô tïng, s¶n xuÊt ¾c qui, s¨m lèp, s¬n vµ c¸c ho¸ chÊt sö dông cho c«ng nghiÖp «t«, kÝnh «t«, ®Öm ghÕ «t«,... t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho hµng ngµn lao ®éng cã kü thuËt. • ViÖc x©y dùng nhµ m¸y s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p xe 6-8 chç ngåi mang th−¬ng hiÖu ViÖt nam lµ hoµn toµn phï hîp víi chiÕn l−îc ph¸t triÓn nghµnh c«ng nghiÖp «t« ®−îc Thñ t−íng phª duyÖt 12/2002 vµ phï hîp víi ®−êng lèi cña §¶ng vÒ ph¸t huy néi lùc ®Ó tham gia vµo qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc. 1.4 Môc tiªu cña Dù ¸n • X©y dùng bé tµi liÖu hoµn thiÖn vÒ C«ng nghÖ thiÕt kÕ vµ chÕ t¹o, l¾p r¸p « t«. • Hoµn thiÖn d©y chuyÒn thiÕt bÞ C«ng nghÖ chÕ t¹o vµ l¾p r¸p « t« mini buýt víi c«ng suÊt 1000 xe/n¨m. • ChÕ t¹o vµ l¾p r¸p hoµn chØnh 02 mÉu xe víi sè l−îng tèi thiÓu 10 xe mçi lo¹i mÉu. ChÊt l−îng vµ gi¸ thµnh c¹nh tranh ®−îc víi hµng nhËp khÈu, ®−îc c¬ së s¶n xuÊt hîp ®ång øng dông. • Gãp phÇn ®µo t¹o, n©ng cao tr×nh ®é, tay nghÒ cña c¸n bé vµ c«ng nh©n trong nÒn c«ng nghiÖp chÕ t¹o, l¾p r¸p « t«. 1.5 Nh÷ng th«ng tin chÝnh cña Dù ¸n - Tªn Dù ¸n: "Hoµn thiÖn thiÕt kÕ, c«ng nghÖ chÕ t¹o vµ l¾p r¸p dßng xe mini buýt th«ng dông 6-8 chç ngåi mang nh∙n hiÖu ViÖt nam". - Thuéc ch−¬ng tr×nh khoa häc c«ng nghÖ cÊp Nhµ n−íc: Nghiªn cøu khoa häc vµ ph¸t triÓn c«ng nghÖ ChÕ t¹o m¸y - 12 - - M· sè: KC.05.DA.13. - CÊp qu¶n lý: Bé Khoa häc vµ C«ng nghÖ - Thêi gian thùc hiÖn: 24 th¸ng, tõ th¸ng 01/2004 ®Õn th¸ng 12/2005 - Kinh phÝ thùc hiÖn dù ¸n: 26.109,40 triÖu ®ång Trong ®ã, tõ ng©n s¸ch SNKH: 4.300,00 triÖu ®ång - Thu håi: Kinh phÝ ®Ò nghÞ thu håi: 3.434,000 triÖu ®ång (80% kinh phÝ hç trî tõ ng©n s¸ch SNKH) Thêi gian ®Ò nghÞ thu håi (sau khi dù ¸n kÕt thóc): §ît 1: 12 th¸ng, §ît 2: 36 th¸ng - Tæ chøc ®¨ng ký chñ tr× thùc hiÖn Dù ¸n: Trung t©m Ph¸t triÓn C«ng nghÖ «t« §Þa chØ: Sè 109 (33cò) A4 khu tËp thÓ Kh−¬ng Th−îng, §èng §a, Hµ néi §iÖn tho¹i/Fax: 04 5744535 - C¸ nh©n ®¨ng ký chñ nhiÖm Dù ¸n: PGS. TS. D− Quèc ThÞnh Häc vÞ : TiÕn sÜ kü thuËt Chøc vô : PGS. TS, gi¶ng viªn chÝnh §Þa chØ : Bé m«n «t«, C3/306 - §¹i häc B¸ch Khoa Hµ Néi §Þa chØ :Sè 1, §¹i Cå ViÖt, Hai Bµ Tr−ng - Hµ Néi Mobile : 0905519999, ®iÖn tho¹i c¬ quan : 04-5744535, nhµ riªng: 04-6361588 E-mail : thinh_vsae@hn.vnn.vn 1.6 XuÊt xø cña Dù ¸n tõ c¸c ®Ò tµi nghiªn cøu khoa häc c«ng nghÖ: a) §Ò tµi nghiªn cøu khoa häc cÊp thµnh phè "ThiÕt kÕ, l¾p ®Æt d©y chuyÒn s¶n xuÊt l¾p r¸p xe kh¸ch cì nhá MEFA5 - LA07CN, 300 xe/n¨m". M· sè: 191/TB- SKHCNMT thuéc së Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i tr−êng, thµnh phè Hå ChÝ Minh. - 13 - b) §Ò tµi nghiªn cøu khoa häc cÊp Bé m· sè B91-03 thuéc Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o: "Tèi −u ho¸ dao ®éng «t« n©ng cao tÝnh ªm dÞu chuyÓn ®éng cña c¸c lo¹i xe ca vµ xe t¶i cì nhá" ®· ®−îc nghiÖm thu vµ ®¸nh gi¸ suÊt x¾c. c) §Ò tµi nghiªn cøu khoa häc cÊp Bé m· sè B2001-35 -21-T§ thuéc Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o: "Nghiªn cøu thiÕt kÕ vµ s¶n xuÊt l¾p r¸p mét sè mÉu «t« t¶i nhá t¶i träng tõ 0.5-1.25 tÊn phôc vô giao th«ng n«ng th«n vµ miÒn nói ViÖt Nam". 1.7 Néi dung cña Dù ¸n a) Bé tµi liÖu thiÕt kÕ gåm 12 tËp tµi liÖu thiÕt kÕ, 3 tËp tµi liÖu tÝnh to¸n vµ c«ng nghÖ chÕ t¹o l¾p r¸p hai mÉu xe mini buýt hoµn chØnh ®¸p øng yªu cÇu cña Bé Giao th«ng VËn t¶i vµ Bé C«ng nghiÖp. b) Hoµn thiÖn 04 d©y chuyÒn thiÕt bÞ c«ng nghÖ chÕ t¹o vµ l¾p r¸p xe mini buýt c«ng suÊt 1000 xe/n¨m (d©y chuyÒn hµn, d©y chuyÒn s¬n, d©y chuyÒn l¾p r¸p, d©y chuyÒn kiÓm ®Þnh). c) S¶n xuÊt vµ l¾p r¸p 20 xe mÉu cña Dù ¸n (10 xe mçi mÉu) víi chÊt l−îng t−¬ng ®−¬ng chÊt l−îng vïng vµ ®¶m b¶o Tiªu chuÈn ViÖt Nam. 1.8 Ph−¬ng ¸n triÓn khai a) Ph−¬ng ¸n tæ chøc s¶n xuÊt thö nghiÖm • §Þa ®iÓm thùc hiÖn dù ¸n: t¹i C«ng ty «t« Sµi Gßn, thµnh phè HCM. • M«i tr−êng x©y dùng ®· ®−îc ®¸nh gi¸ vÒ t¸c ®éng m«i tr−êng ®èi víi ®iÒu kiÖn thùc hiÖn dù ¸n. • Khi nhµ m¸y x©y dùng d©y chuyÒn 5.000 xe/n¨m sÏ chuyÓn sang ®Þa ®iÓm t¹i Khu C«ng nghiÖp víi diÖn tÝch kho¶ng 120 ha c¸ch trung t©m Thµnh phè 7 km rÊt thuËn tiÖn vÒ ®−êng giao th«ng. • VËt t− thiÕt bÞ chñ yÕu b¶o ®¶m cho thùc hiÖn dù ¸n: vËt t− nhËp khÈu ®−îc tËp ®oµn ChangAn vµ Hafie ®¶m b¶o c¸c ®¬n vÞ phèi hîp thùc hiÖn nh− C«ng ty TNHH §Çu t− Tr−êng ThÞnh Hµ Néi vµ C«ng ty TNHH VÜnh H»ng, Trung Quèc nhËn tr¸ch nhiÖm nhËp khÈu. • Nh©n lùc triÓn khai dù ¸n: ngoµi c¸c c¸n bé tham gia chÝnh thùc hiÖn Dù ¸n. Dù ¸n cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó huy ®éng nh÷ng nhµ khoa häc c«ng nghÖ vµ c«ng nh©n lµnh - 14 - nghÒ ®Ó thùc hiÖn Dù ¸n. Dù ¸n còng ®−îc sù hç trî vÒ chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ trî gióp cña c¸c chuyªn gia n−íc ngoµi. b) Ph−¬ng ¸n tiªu thô s¶n phÈm vµ qu¶ng b¸ c«ng nghÖ ®Ó thÞ tr−êng ho¸ kÕt qu¶ Dù ¸n • Dù ¸n chÕ t¹o thö nghiÖm 20 xe ®Ó hoµn thiÖn c«ng nghÖ. §¬n vÞ chñ tr× Dù ¸n chuyÓn giao c«ng nghÖ thiÕt kÕ ®Ó C«ng ty « t« Sµi Gßn tù thiÕt kÕ 02 mÉu xe tr×nh Côc §¨ng kiÓm ViÖt Nam phª duyÖt th«ng qua hîp ®ång ®µo t¹o 10 c¸n bé thiÕt kÕ t¹i C«ng ty « t« Sµi Gßn. • C¬ quan tiÕp nhËn s¶n phÈm cña dù ¸n : C«ng ty ¤ t« Sµi Gßn thµnh phè Hå ChÝ Minh lµ ®¬n vÞ tiÕp nhËn s¶n phÈm cña dù ¸n vµ ®· tiªu thô toµn bé xe cña Dù ¸n. 1.9 S¶n phÈm cña Dù ¸n (1). Bé tµi liÖu thiÕt kÕ vµ c«ng nghÖ chÕ t¹o, l¾p r¸p hai mÉu xe mini buýt hoµn chØnh ®¸p øng yªu cÇu cña Bé GTVT vµ Bé C«ng nghiÖp. (2). D©y chuyÒn thiÕt bÞ c«ng nghÖ chÕ t¹o vµ l¾p r¸p xe mini buýt c«ng suÊt 1000 xe/n¨m. (3). 20 xe cña Dù ¸n (10 xe mçi mÉu) víi chÊt l−îng t−¬ng ®−¬ng chÊt l−îng vïng vµ ®¶m b¶o tiªu chuÈn ViÖt Nam. (4) §µo t¹o ®é ngò c¸n bé khoa häc, c«ng nghÖ, kü thuËt viªn vµ c«ng nh©n lµnh nghÒ phôc vô cho ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt l¾p r¸p «t« ViÖt nam. - 15 - Ch−¬ng 2: Hoµn thiÖn d©y chuyÒn hµn H×nh 2.1: S¬ ®å d©y chuyÒn hµn vá xe Trªn h×nh 2.1 vÏ s¬ ®å d©y chuyÒn hµn vá xe mini buýt, c¨n cø vµo s¶n l−îng vµ t×nh h×nh ®Çu t−. Néi dung chÝnh cña d©y chuyÒn bao gåm: §å g¸ hµn chuyªn dông, thiÕt bÞ hµn, thiÕt bÞ phô trî. C¸c m¶ng vá tõ d©y chuyÒn dËp G¸ sµn G¸ thµnh tr¸i G¸ thµnh ph¶i G¸ mÆt sau G¸ mÆt ®Çu G¸ nãc G¸ hµn tæng hîp Hµn bæ sung Hoµn chØnh D©y chuyÒn s¬n - 16 - C¬ së h¹ tÇng cña thiÕt bÞ tiÒn xö lý nh− ®iÖn, n−íc khÝ nÐn còng ph¶i dÉn ®Õn nh÷ng vÞ trÝ yªu cÇu theo qui ®Þnh. * C¬ së thiÕt kÕ Ph−¬ng ¸n thiÕt kÕ nµy c¨n cø vµo yªu cÇu kü thuËt vµ s¬ ®å mÆt b»ng tæng thÓ, yªu cÇu n¨ng suÊt cña nhµ m¸y s¶n xuÊt. Ph−¬ng ¸n tho¶ m·n ®Çy ®ñ c¸c tiªu chuÈn vµ qui ®Þnh th«ng th−êng vÒ c«ng viÖc hµn vá vµ chÊt l−îng theo TCVN ISO 9001-2000. ThiÕt bÞ vµ bè trÝ thiÕt bÞ trong ph−¬ng ¸n thiÕt kÕ ®Òu ®· ®−îc tÝnh to¸n ®Çy ®ñ tÝnh tin cËy vµ tÝnh dÔ söa ch÷a trong sö dông thiÕt bÞ. §ång thêi cã kh¶ n¨ng c¬ ®éng cao trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o, söa ch÷a thay thÕ. Kü thuËt ®−îc chän dïng trong ph−¬ng ¸n ®Òu lµ nh÷ng kü thuËt nhuÇn nhuyÔn tin cËy, vµ ®· vËn dông thµnh c«ng, kh«ng bao gåm bÊt cø tÝnh thö nghiÖm nµo. Dù kiÕn s¶n l−îng: 1.000 xe/n¨m. * Nh÷ng yªu cÇu kü thuËt ®èi víi chÊt l−îng vá xe sau khi hµn bao gåm: - TÊt c¶ c¸c mèi hµn ph¶i tháa m·n nh÷ng yªu cÇu kü thuËt vÒ hµn ®iÓm vµ hµn MIG. - C¸c mèi hµn, ®iÓm hµn kh«ng bÞ bung trong qu¸ tr×nh ch¹y thö xe, kh«ng bÞ nghiÕn g©y tiÕng kªu. NÕu cã sù cè x¶y ra th× bªn x−ëng hµn cÇn cã c¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc ngay. - C¸c vÞ trÝ l¾p ®Æt c¸c chi tiÕt cÇn ®−îc ®o chÝnh x¸c víi dung sai n»m trong kho¶ng cho phÐp. - C¸c chi tiÕt kh«ng bÞ dËp mÐo, c¸c mÆt ph¼ng kh«ng bÞ cong vªnh, låi lâm, x−íc ®Ó qu¸ tr×nh s¬n kh«ng bÞ ¶nh h−ëng. - C¸c chi tiÕt tr−íc khi hµn ph¶i ®−îc kiÓm tra, lau s¹ch dÇu chèng gØ, mµi hÕt bavia, sau khi hµn xong ph¶i c¾t bá c¸c chi tiÕt thõa. - Dung sai l¾p ghÐp c¸c chi tiÕt nh−: cöa tr−íc, cöa kÐo, cöa lËt ph¶i tháa m·n dung sai cho phÐp, v× khi l¾p ®Æt c¸c gio¨ng cÇn ph¶i kÝn khÝt, tr¸nh lät n−íc vµ lät giã. Qui tr×nh c«ng nghÖ hµn ®−îc thiÕt kÕ dùa trªn nguyªn t¾c tho¶ m·n ®iÒu kiÖn yªu cÇu cho phÐp vÒ t×nh h×nh s¶n l−îng vµ chÊt l−îng, ®¬n gi¶n ho¸ tèi ®a qui tr×nh c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ liªn quan, gi¶m qui m« ®Çu t−. - 17 - * Qui tr×nh c«ng nghÖ hµn gåm 5 nhãm c«ng ®o¹n chÝnh: - ChuÈn bÞ tr−íc khi hµn. - G¸ l¾p vµ hµn c¸c m¶ng c¬ b¶n. - G¸ l¾p vµ hµn trªn ®å g¸ tæng hîp. - Hµn bæ sung. - Hoµn thiÖn. 2.1. ChuÈn bÞ Qu¸ tr×nh chuÈn bÞ tr−íc khi hµn bao gåm c¸c c«ng ®o¹n sau: - C¸c chi tiÕt tr−íc khi hµn ph¶i ®−îc kiÓm tra chÊt l−îng tr−íc khi nhËp kho vµ tr−íc khi ®−a vµo khu vùc x−ëng hµn. - §¸nh s¹ch dÇu mì bôi bÈn. - KiÓm tra c¸c ®å g¸, c¸c ®Þnh vÞ, c¸c tay kÑp ho¹t ®éng æn ®Þnh. - KiÓm tra c¸c sóng hµn, ®Çu hµn, c¸c chÕ ®é hµn lµm viÖc æn ®Þnh b»ng c¸c ph−¬ng ph¸p hµn thö. - KiÓm tra c¸c ®iÒu kiÖn lµm viÖc: chiÕu s¸ng, hÖ thèng th«ng giã. - KiÓm tra c¸c thïng vËt liÖu ®· ®¹t yªu cÇu ch−a. - KiÓm tra c¸c thiÕt bÞ b¶o hé lao ®éng trong qu¸ tr×nh hµn: + KÝnh b¶o hé sö dông ®Ó chèng c¸c tia cã h¹i ph¸t ra tõ sóng hµn khi hµn. + G¨ng tay, quÇn ¸o b¶o hé: do c«ng nh©n lµm viÖc víi c¸c tÊm kim lo¹i dËp cã bavia, c¹nh s¾c rÊt dÔ g©y tæn th−¬ng ®èi víi c«ng nh©n. + Mò b¶o hé: Tr¸nh hiÖn t−îng c«ng nh©n bÞ va ®Çu vµo sóng hµn vµ c¸c thiÕt bÞ treo trªn cao. + GiÇy b¶o hé: giÇy cña lao ®éng trong x−ëng hµn cÇn cã mòi cøng ®Ó tr¸nh c¸c vËt nÆng r¬i vµo ch©n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. 2.2. G¸ l¾p vµ hµn c¸c m¶ng c¬ b¶n §©y lµ qu¸ tr×nh g¸ l¾p c¸c chi tiÕt vá xe lªn ®å g¸ tr−íc khi hµn c¸c m¶ng c¬ b¶n, th«ng th−êng cã c¸c m¶ng c¬ b¶n lµ ®Çu xe, nãc, hai thµnh bªn, ®u«i, sµn xe vµ satxi. Ngoµi ra cã mét sè chi tiÕt phô nh− c¸c thanh gi»ng t¨ng cøng cho nãc xe, b¶n lÒ cöa,... §èi víi c¸c d©y chuyÒn CKD, ®©y lµ nh÷ng c«ng ®o¹n b¾t buéc. T¹i nhµ m¸y cã - 18 - 5 ®å g¸ ®Ó hµn c¸c m¶ng c¬ b¶n, ®Æt cè ®Þnh trªn nÒn nhµ x−ëng (th«ng qua ch©n ®Õ ®−îc b¾t chÆt b»ng bu l«ng), cã thÓ di chuyÓn cho phï hîp víi ph¹m vi kh«ng gian nhµ x−ëng nhê b¸nh xe hoÆc r·nh tr−ît. D©y chuyÒn sÏ b¾t ®Çu tõ hai bªn s−ên xe, do khã kh¨n trong vÊn ®Ò g¸ kÑp vµ ®Þnh vÞ nªn mçi s−ên xe gåm hai ®å g¸: g¸ c¸c tÊm g©n t¨ng cøng bªn trong vµ g¸ toµn bé m¶ng s−ên, sau khi hµn xong, s−ên xe sÏ ®−îc nhÊc lªn nhê pal¨ng, sau ®ã chuyÓn lªn xe goßng råi ®−a tíi ®å g¸ tæng hîp. TiÕp theo lµ ®Çu xe, sau ®ã lµ ®å g¸ hµn nãc. Hai ®å g¸ nµy t−¬ng ®èi ®¬n gi¶n, chØ hµn mét sè thanh gi»ng gia cè. Nèi tiÕp lµ ®å g¸ hµn gÇm xe, gåm cã phÇn hµn satxi vµ hµn sµn xe, ®−îc bè trÝ chung trªn mét ®å g¸, hµn satxi tr−íc, sau ®ã míi ®Æt sµn lªn, khoang ®éng n»m d−íi sµn xe, ®éng c¬ ®−îc g¾n vµo satxi. Sau ®ã, gÇm ®−îc n©ng lªn nhê xylanh thñy lùc, ®−a xe goßng vµo, h¹ gÇm xuèng xe goßng, ®Èy xe goßng th¼ng vµo ®å g¸ tæng hîp. Qu¸ tr×nh hµn c¸c m¶ng c¬ b¶n ®−îc thùc hiÖn b»ng m¸y hµn ®iÓm hoÆc m¸y hµn ®iÖn cÇm tay (®èi víi nh÷ng m¶ng cã kÝch th−íc nhá vµ Ýt chi tiÕt). §èi víi hµn ®iÖn hå quang tay, que hµn ®iÖn φ3mm (lo¹i E46). M¸y hµn ®iÖn 1 chiÒu ®Êu ng−îc cùc d−¬ng ®Êu víi vËt hµn, c−êng ®é dßng ®iÖn 150 - 180A. Cho phÐp hµn ®Ýnh tr−íc ®Ó kiÓm tra, mèi hµn ®Ýnh ph¶i dµi Ýt nhÊt 5mm. 2.2.1. C¸c b−íc hµn m¶ng c¬ b¶n. Nh− ®· ph©n tÝch ë trªn, chóng ta cã n¨m m¶ng c¬ b¶n chÝnh gåm: m¶ng s−ên tr¸i, m¶ng s−ên ph¶i, m¶ng gÇm, m¶ng ®Çu vµ m¶ng trÇn nh− ®· giíi thiÖu ë trªn. C¸c m¶ng nµy gåm nhiÒu chi tiÕt l¾p ghÐp víi nhau, tuy nhiªn, khi ®−a lªn ®å g¸ chÝnh, chØ ®−a vµo nh÷ng chi tiÕt lín, cã kh¶ n¨ng g¸ ®Æt, còng nh÷ng chi tiÕt nhá h¬n ®−îc hµn trªn c¸c ®å g¸ nhá chuyªn dông sau khi chóng ®−îc dËp xong. Do cÊu t¹o vµ biªn d¹ng cña c¸c chi tiÕt kh¸c nhau, nªn viÖc g¸ ®Æt, kÑp chÆt vµ hµn c¸c chi tiÕt l¹i còng kh¸c nhau. T¹i c¸c vÞ trÝ kh¸c nhau do ®å g¸, do kho¶ng c¸ch, do bÒ dµy chi tiÕt kh¸c nhau nªn yªu cÇu ph−¬ng ph¸p hµn, lo¹i sóng hµn còng kh¸c nhau. Do ®ã, chóng ta ph¶i ®−a ra c¸c ph−¬ng ¸n phï hîp víi tõng vÞ trÝ hµn cô thÓ trªn c¸c m¶ng c¬ b¶n. * Ph©n tÝch nguyªn t¾c ®Þnh vÞ vµ g¸ kÑp khung vá xe trªn ®å g¸ hµn: - Chi tiÕt ®−îc ®Þnh vÞ b»ng 2 chèt (1 chèt trô vµ 1 chèt tr¸m) h¹n chÕ 3 bËc tù do - 19 - vµ c¸c mÆt ®ì, mÆt chÆn h¹n chÕ 3 bËc tù do ®èi víi c¸c chi tiÕt lín. - Chi tiÕt ®−îc ®Þnh vÞ b»ng 1 chèt trô h¹n chÕ 2 bËc tù do vµ c¸c mÆt ®ì, mÆt chÆn h¹n chÕ 3 bËc tù do ®èi víi c¸c chi tiÕt nhá. - C¸c chi tiÕt ®−îc kÑp chÆt b»ng c¸c m¸ kÑp. - Tuy nhiªn s¶n phÈm cña chóng ta lµ c¸c chi tiÕt d¹ng vá máng ®−îc hµn víi nhau, ®ång thêi chi tiÕt ®−îc ®Æt n»m trªn c¸c ®å g¸ nªn bÒ mÆt ch©n ®Õ réng t¹o cho chi tiÕt n»m ë vÞ trÝ t−¬ng ®èi ch¾c ch¾n. §ång thêi c¸c chi tiÕt kh«ng chÞu t¸c dông cña c¸c lùc gia c«ng, c¸c lùc c¾t däc, lùc ®Èy ngang, m«men uèn xo¾n nªn yªu cÇu vÒ lùc kÑp c¸c chi tiÕt kh«ng kh¾t khe. - C¸c chi tiÕt ®Õn 90% sö dông ph−¬ng ph¸p hµn ®iÓm, ®Æc ®iÓm cña ph−¬ng ph¸p nµy lµ chØ g©y nãng côc bé t¹i vÞ trÝ hµn (víi ®−êng kÝnh ®iÓm hµn tõ 8- 10 mm) nªn kh¶ n¨ng g©y biÕn d¹ng chi tiÕt lµ rÊt thÊp (gÇn nh− kh«ng x¶y ra) trong qu¸ tr×nh hµn khung vá xe. VËy ®é chÝnh x¸c cña s¶n phÈm hµn khung vá xe phô thuéc rÊt nhiÒu vµo ®é chÝnh x¸c g¸ ®Æt cña c¸c chi tiÕt trªn ®å g¸ vµ c¸c yÕu tè chñ quan cña c«ng nh©n g©y ra. *Ph©n tÝch viÖc c¨n chØnh ®å g¸ hµn khung vá xe: Trªn mçi ®å g¸, viÖc c¨n chØnh lµ yªu cÇu b¾t buéc trong kü thuËt, bëi c¸c sai sè cña chi tiÕt, cña dông cô, c¸c hiÖn t−îng mßn, biÕn d¹ng cña dông cô... Tuy nhiªn viÖc c¨n chØnh lµ hÕt søc h¹n chÕ, ®Æc biÖt lµ trong s¶n xuÊt d©y chuyÒn, cô thÓ lµ d©y chuyÒn hµn khung vá xe « t«. VËy khi x¶y ra lçi cña s¶n phÈm do qu¸ tr×nh hµn g©y ra, ph¶i tiÕn hµnh kiÓm tra: - NÕu trong lo¹t s¶n phÈm, sè phÕ phÈm lµ nhá, x¶y ra ng¾t qu·ng kh«ng liªn tôc, c¸c lçi x¶y ra t¹i nhiÒu vÞ trÝ kh¸c nhau trªn vá xe th× nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do nh©n tè chñ quan cña con ng−êi ®· lµm sai quy tr×nh, c¸c chi tiÕt gia c«ng kh«ng chÝnh x¸c, bÞ mÐo dËp trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn... th× kh«ng thÓ c¨n chØnh trªn ®å g¸. Khi ®· cÇn gi¸m s¸t kiÓm tra l¹i quy tr×nh, thao t¸c cña c«ng nh©n, kh¾c phôc nh÷ng sai sãt mang tÝnh chÊt côc bé, ®−a ra nh÷ng chó ý, nhËn xÐt cho c«ng nh©n tr¸nh c¸c lçi hay gÆp. - NÕu trong lo¹t s¶n phÈm, sè phÕ phÈm lµ lín, x¶y ra hµng lo¹t, t¹i cïng 1 vÞ trÝ, lÆp ®i lÆp l¹i nhiÒu lÇn trªn s¶n phÈm th× lóc ®ã cã thÓ can thiÖp vµo ®å g¸. Tuy nhiªn, - 20 - ®©y lµ gi¶i ph¸p cuèi cïng sau khi ®· ®−îc kiÓm tra vµ t×m hiÓu râ nguyªn nh©n. C¸c ®å g¸ sÏ ®−îc ®Æt lªn mÆt chuÈn, ®−îc ®o theo c¸c täa ®é t−¬ng ®èi cña b¶n vÏ thiÕt kÕ. C¸c vÞ trÝ ®−îc ®iÒu chØnh ®ång lo¹t, bëi c¸c chi tiÕt liªn kÕt phô thuéc vµo nhau, nªn khi vÞ trÝ nµy c¨n chØnh, vÞ trÝ kh¸c sÏ bÞ sai lÖch (nªn viÖc c¨n chØnh ®å g¸ rÊt phøc t¹p, nªn h¹n chÕ). - Trong thùc tÕ s¶n xuÊt hµn vá xe minibus 8 chç ngåi, cÇn quan t©m h¬n c¶ ®Õn ®å g¸ hµn gÇm, sµn xe vµ ®å g¸ hµn s−ên, th©n xe v× nh÷ng ®©y lµ nh÷ng m¶ng c¬ b¶n cã kÕt cÊu phøc t¹p, nhiÒu chi tiÕt vá vµ khã gia c«ng khi hµn. Do ®ã, trong qu¸ tr×nh thiÕt kÕ c«ng nghÖ th× c¸c b−íc hµn nh÷ng m¶ng nµy g¾n liÒn víi ®å g¸ chuyªn dông ®Ó cã thÓ thao t¸c ®−îc thuËn tiÖn, dÔ dµng h¬n. D−íi ®©y lµ ph©n tÝch vµ nh÷ng ®å g¸ chuyªn dïng cho c¸c b−íc hµn phøc t¹p nµy. 2.2.2. Hµn m¶ng gÇm: C¸c chi tiÕt ®−îc g¸ lªn ®å g¸ hµn m¶ng gÇm: Gåm 24 chi tiÕt ®−îc g¸ ®Æt lªn ®å g¸: B−íc hµn thø nhÊt gåm c¸c chi tiÕt sau: H×nh 2.2: 05 chi tiÕt ®Çu tiªn ®−îc ®Æt lªn ®å g¸ cña b−íc hµn thø nhÊt 1. Thanh vu«ng sau 3. Khung ph¶i gi÷a 2. Khung tr¸i gi÷a 4. Khung tr¸i tr−íc 5. Khung ph¶i tr−íc - 21 - H×nh 2.3: 05 chi tiÕt tiÕp theo ®−îc ®Æt lªn ®å g¸ cña b−íc hµn thø nhÊt C¸c chi tiÕt nµy ®−îc g¸ ®Æt vµ ®Þnh vÞ theo ®óng thø tù lªn ®å g¸, sau ®ã ®−îc hµn theo ®óng quy tr×nh, t¹o thµnh m¶ng gÇm c¬ b¶n cho sµn xe. Sau khi hµn xong 10 chi tiÕt trªn, chóng ta th¸o 1 sè tay kÑp trªn ®å g¸, ®Ó qu¸ tr×nh g¸ ®Æt tiÕp theo kh«ng bÞ v−íng. G¸ c¸c chi tiÕt tiÕp theo lªn ®å g¸. B−íc hµn thø hai gåm c¸c chi tiÕt sau: H×nh 2.4: 04 chi tiÕt ®−îc ®Æt lªn ®å g¸ cña b−íc hµn thø hai 6. Khung tr¸i sau 8. Thanh ngang trßn sau 7. Khung ph¶i sau 9. Thanh ngang trßn gi÷a 10. Thanh ngang trßn tr−íc 11. MiÕng ®Öm tr¸i buång ®éng c¬ 13. TÊm èp sau khung xe 14. TÊm ngang ®ì d−íi sµn 12. MiÕng ®Öm ph¶i buång ®éng c¬ - 22 - Sau khi c¸c chi tiÕt tõ 11- 14 ®−îc ®Þnh vÞ vµ kÑp chÆt, chóng ta tiÕn hµnh hµn c¸c chi tiÕt theo c¸c b−íc nh− trong quy tr×nh hµn quy ®Þnh. C¸c chi tiÕt ®−îc hµn theo ®óng tiªu chuÈn ®Ò ra. Sau khi hµn xong c¸c chi tiÕt nµy, chóng ta th¸o c¸c tay kÑp ra, tiÕp tôc thùc hiÖn ®Þnh vÞ vµ g¸ ®Æt c¸c chi tiÕt theo. B−íc hµn thø ba gåm c¸c chi tiÕt sau: H×nh 2.5: 06 chi tiÕt ®−îc ®Æt lªn ®å g¸ cña b−íc hµn thø ba 15. TÊm ®ì mÆt ®Çu tr¸i 17. ô b¸nh tr−íc tr¸i 19. TÊm ch¾n buång ®éng c¬ 20. TÊm sµn tr−íc 16. TÊm ®ì mÆt ®Çu ph¶i 18. ô b¸nh tr−íc ph¶i - 23 - C¸c chi tiÕt ®−îc hµn chÆt víi nhau theo h−íng dÉn cña quy tr×nh hµn kÌm theo, tháa m·n c¸c tiªu chuÈn ®Ò ra. Sau ®ã, mét sè tay kÑp ®−îc th¸o ra ®Ó g¸ ®Æt c¸c chi tiÕt kh¸c lªn ®å g¸. B−íc hµn thø t− gåm c¸c chi tiÕt sau: H×nh 2.6: 03 chi tiÕt ®−îc ®Æt lªn ®å g¸ cña b−íc hµn thø t− 21. TÊm bao tr¸i 22. TÊm bao ph¶i 23. TÊm sau buång ®éng c¬ - 24 - B−íc cuèi cïng gåm 1 chi tiÕt lµ tÊm sµn chÝnh, tÊm sµn nµy do tù träng b¶n th©n nÆng, yªu cÇu chÝnh x¸c t−¬ng ®èi víi c¸c chi tiÕt kh¸c kh«ng cao, chñ yÕu chÞu lùc cña hµng hãa vµ hµnh kh¸ch. §ång thêi, chi tiÕt ®−îc hµn t¹i vÞ trÝ hµn sÊp, nªn chi tiÕt nµy cã thÓ kh«ng cÇn kÑp chÆt b»ng c¸c tay kÑp, mµ chØ cÇn ®Æt chi tiÕt lªn sµn vµ ®Þnh vÞ theo biÕn d¹ng sµn. Sau ®ã, ta tiÕn hµnh hµn mét sè vÞ trÝ ®Þnh vÞ sµn, råi hµn c¸c ®iÓm cßn l¹i. H×nh 2.7: Chi tiÕt ®−îc ®Æt lªn ®å g¸ cña b−íc hµn cuèi cïng Sau khi m¶ng sµn ®−îc hµn xong, chóng ta th¸o toµn bé c¸c tay kÑp ra khái c¸c chi tiÕt, ®ång thêi dùng xylanh thñy lùc n©ng sµn lªn (trong qu¸ tr×nh g¸ ®Æt, kÑp chÆt vµ hµn cã sù x« lÖch chi tiÕt g©y nªn ma s¸t gi÷a c¸c chi tiÕt víi ®å g¸, do ®ã cÇn sö dông xylanh thñy lùc n©ng m¶ng sµn lªn). §−a m¶ng sµn lªn xe goßng, chuyÓn ra ®å g¸ tæng hîp. Trong qu¸ tr×nh hµn, cã mét sè vÞ trÝ kh«ng hµn ®−îc do v−íng tay kÑp, nªn trong qu¸ tr×nh chuyÓn m¶ng sµn trªn xe goßng, ta cã thÓ tiÕn hµnh hµn nèt mét sè ®iÓm cßn l¹i ®Ó tháa m·n nh÷ng yªu cÇu ®Ò ra. * §å g¸ hµn gÇm: Sè l−îng tay kÑp vµ sè chèt ®Þnh vÞ trªn ®å g¸ quyÕt ®Þnh bëi sè m¶ng cÇn hµn trªn ®å g¸ ®ã, ®ång thêi phô thuéc vµo yªu cÇu vÒ ®é chÝnh x¸c t−¬ng ®èi gi÷a c¸c m¶ng. MÆt kh¸c do c¸c m¶ng trªn ®å g¸ cã ®é cøng v÷ng kh«ng cao nªn viÖc h¹n chÕ toµn bé 6 bËc tù do ®«i khi lµ kh«ng cÇn thiÕt mµ nã cßn cã thÓ lµm cong vªnh chi tiÕt ®ång thêi ¶nh h−ëng xÊu ®Õn ®é chÝnh x¸c cña chi tiÕt. T¹i mét sè vÞ trÝ m¶ng cã thÓ 24. TÊm sµn - 25 - kh«ng ®¶m b¶o ®é cøng v÷ng do ®ã bè trÝ thªm c¸c mÆt ®ì m¶ng vá ®ã ®¶m b¶o cho chÊt l−îng cho vá cÇn hµn. * B−íc hµn thø nhÊt: H×nh 2.8: §å g¸ hµn b−íc thø nhÊt. C¸c chi tiÕt satxi ®−îc kÑp trªn ®å g¸. Do c¸c chi tiÕt nµy cã mÆt c¾t h×nh ch÷ U vµ ng¾n nªn ®é cøng v÷ng còng kh¸ cao do vËy ta h¹n chÕ ®−îc 6 bËc tù do. Trong thø tù l¾p c¸c chi tiÕt ®Ó hµn th× khung gi÷a ®−îc l¾p ®Çu tiªn, nã ®−îc ®Þnh vÞ b»ng 2 m¶ng kÑp vµ chèt ®Þnh vÞ. - 26 - H×nh 2.9: KÑp b»ng m¸ kÑp H×nh 2.10: Chèt ®Þnh vÞ Khung tr−íc, khung sau do mét ®Çu ®−îc ®Æt trong lßng m¸ng cña khung gi÷a nªn chØ sö dông thªm 1 chèt ®Þnh vÞ vµ m¸ng kÑp t¹i ®Çu cßn l¹i lµ ®ñ gi¶m ®−îc 4 tay kÑp t¹i c¸c vÞ trÝ nµy. Sö dông lu«n tay kÑp t¹i vÞ trÝ kÑp khung gi÷a ®Ó kÑp ®Çu cña khung tr−íc vµ khung sau. Thanh vu«ng sau: H×nh 2.11: KÑp b»ng tay kÑp cã chèt ®Þnh vÞ H×nh 2.12: Tay kÑp khung sau cã sö dông chèt ®Þnh vÞ - 27 - T¹i vÞ trÝ nµy do khung sau ®Ì lªn trªn thanh vu«ng sau nµy nªn sau khi kÑp thanh kÑp khung sau sÏ lµm cho thanh vu«ng sau cßng bÞ Ðp xuèng do ®ã kh«ng cÇn thiÕt ph¶i cã thªm tay kÑp t¹i vÞ trÝ nµy. Do ®èi víi thanh nµy chØ cÇn ®Þnh vÞ b»ng m¸ng kÑp vµ chèt ®Þnh vÞ lµ ®ñ. Trªn satxi cßn cã 3 thanh ngang t¨ng cøng, do c¸c tai trªn c¸c thanh ngang ®−îc hµn b»ng m¸y hµn th«ng th−êng nªn ®Ó ®¬n gi¶n trong viÖc l¾p r¸p còng nh− trong qu¸ tr×nh hµn nªn chóng ®−îc hµn sau. Khi l¾p trªn satxi chóng ®−îc ®−a qua lç sÏ dÔ dµng h¬n. * B−íc hµn thø 2: Hµn tÊm èp sau khung xe, tÊm ngang ®ì d−íi sµn, c¸c miÕng ®ì buång ®éng c¬ H×nh 2.13: Chèt ®Þnh vÞ H×nh 2.14: M¸ng kÑp - 28 - H×nh 2.15: §å g¸ b−íc hµn thø hai §èi víi tÊm ngang ®ì sµn d−íi, tÊm nµy cã chøc n¨ng t¨ng cøng cho sµn xe, yªu cÇu vÒ ®é chÝnh x¸c vÞ trÝ cña tÊm ®ì sµn d−íi kh«ng cao nªn ®Ó ®¬n gi¶n chØ sö dông mÆt chÆn ®Ó ®ì chèng tr−ît cho tÊm nµy vµ ®−îc kÑp lªn satxi b»ng k×m chÕt H×nh 2.16: MÆt chÆn tÊm ngang ®ì sµn. - 29 - TÊm èp sau xe: H×nh 2.17: KÑp tÊm èp sau xe Do tÊm nµy khã kh¨n trong viÖc ®Þnh vÞ mÆt phÝa d−íi do viÖc l¾p r¸p ph¶i tõ phÝa sau cña ®å g¸ vµo kh«ng cã kh¶ n¨ng cho tõ trªn xuèng. MÆt kh¸c khi hµn xong chi tiÕt ®−îc lÊy ra theo chiÒu th¼ng ®øng nªn ph¶i sö dông chèt n»m trªn tay kÑp. Sö dông thªm tay kÑp Ðp chÆt tÊm èp sau xe. §ång thêi cã mÆt tùa ®ì ®Ó t¨ng cøng cho tÊm èp sau. Hµn hai bªn s−ên bªn: H×nh 2.18: Hµn 2 s−ên bªn §Æc ®iÓm cña tÊm bao ngoµi lµ dµi, ®é cøng v÷ng kÐm, ®ång thêi chØ cã kh¶ n¨ng ®Þnh vÞ trªn mÆt bªn. Nh−ng nÕu trªn mÆt bªn sö dông chèt ®Þnh vÞ cè ®Þnh th× kh«ng - 30 - cã kh¶ n¨ng th¸o ®−îc gÇm ra theo ph−¬ng th¼ng ®øng do vËy ë c¸c vÞ trÝ nµy sö dông c¸c chèt ®Þnh vÞ n»m trªn tay kÑp. MÆt kh¸c do ®é cøng v÷ng cña 2 tÊm bao nµy kh«ng cao nªn trªn mçi tay kÑp cã sö dông thªm mÆt ®ì ®Ó ®ì tÊm ngoµi nµy nh»m t¨ng cøng cho chóng. H×nh 2.19: MÆt ®ì vµ kÑp tÊm ngoµi 2.2.3. Hµn m¶ng s−ên Do cÊu t¹o vµ h×nh d¹ng cña m¶ng s−ên, nªn chóng ta chia m¶ng s−ên lµm hai ®å g¸ ®Ó thuËn tiÖn cho qu¸ tr×nh g¸ ®Æt vµ hµn. Gåm mét ®å g¸ c¸c tÊm èp t¨ng cøng bªn trong (inner) vµ mét ®å g¸ c¸c tÊm bao thµnh bªn ngoµi. Mçi m¶ng s−ên gåm kho¶ng 10 chi tiÕt, trong ®ã mét sè chi tiÕt ®· ®−îc hµn tr−íc víi nhau trªn c¸c ®å g¸ chung dùng nhá sau khi dËp xong, råi sau ®ã ®−îc chuyÓn tíi ®å g¸ chÝnh. *TÊm èp t¨ng cøng bªn trong gåm cã: H×nh 2.20: C¸c chi tiÕt cña tèm èp bªn trong 1. TÊm èp phÝa tr−íc 2. TÊm èp phÇn gi÷a bªn trªn 4. TÊm èp phÝa sau 3. TÊm èp phÇn gi÷a pillar - 31 - C¸c tÊm èp t¨ng cøng bªn trong cã nhiÖm vô: - Gia t¨ng ®é cøng v÷ng cho hai bªn s−ên xe. - C¸ch ©m vµ c¸ch nhiÖt gi÷a m«i tr−êng bªn trong vµ bªn ngoµi xe. - Gi¶m c¸c lùc va ch¹m t¸c ®éng tíi ng−êi ngåi trong xe khi x¶y ra tai n¹n, n©ng cao ®é an toµn cho xe. - KÕt hîp víi thµnh bªn ngoµi t¹o thµnh c¸c khoang cho c¸c ®−êng d©y, hÖ thèng ®iÒu hßa nhiÖt ®é ph©n phèi tíi toµn xe. C¸c chi tiÕt tÊm èp t¨ng cøng bªn trong ®−îc hµn trªn 1 ®å g¸, gäi lµ ®å g¸ inner. Sau khi hµn xong, chóng ®−îc chuyÓn tíi ®å g¸ chÝnh, hµn víi tÊm bao ngoµi, t¹o thµnh m¶ng s−ên hoµn chØnh. * TÊm bao bªn ngoµi gåm cã: H×nh 2.21: C¸c chi tiÕt cña tÊm bao bªn ngoµi Chøc n¨ng cña c¸c tÊm bao bªn ngoµi: - C¸c tÊm bao ngoµi lµ thµnh phÇn chÞu lùc chñ yÕu cña m¶ng s−ên, chóng t¹o lªn 5. R·nh dÉn n−íc m−a 6. TÊm bao mÆt ngoµi s−ên xe 7. TÊm èp phÝa ®Çu 8. TÊm èp trÇn gi÷a 9. TÊm èp phÝa trªn 10. TÊm èp t¨ng cøng phÝa sau cöa lïa - 32 - biªn d¹ng bªn cña xe, ®ång thêi ph¶i tháa m·n tÝnh chÊt khÝ ®éng häc cña xe. * §å g¸ hµn m¶ng s−ên Víi nh÷ng ph©n tÝch nh− trªn, ®å g¸ hµn s−ên xe cã h×nh d¸ng, kÕt cÊu nh− sau: H×nh 2.22. §å g¸ hµn s−ên bªn - 33 - 2.3. G¸ l¾p vµ hµn trªn ®å g¸ tæng hîp Tr−íc khi hµn trong mçi ca ph¶i kiÓm tra t×nh tr¹ng kü thuËt cña c¸c thiÕt bÞ (®å g¸, m¸y hµn, sóng hµn...). Quan träng nhÊt lµ c¸c vÞ trÝ ®Þnh vÞ c¸c m¶ng c¬ b¶n ®óng vÞ trÝ theo thiÕt kÕ. Trong c«ng ®o¹n g¸ vµ hµn trªn ®å g¸ tæng hîp (®å g¸ hµn c¸c m¶ng c¬ b¶n thµnh vá tæng thÓ) cÇn tõ 2 - 4 c«ng nh©n. NÕu cã ®−îc 4 c«ng nh©n lµ tèi −u (02 c«ng nh©n thùc hiÖn c¸c thao t¸c g¸ l¾p, th¸o dì vµ hµn phô trî, 02 c«ng nh©n thùc hiÖn thao t¸c ®iÒu khiÓn sóng hµn tiÕp ®iÓm). NÕu khi g¸ l¾p thÊy kh«ng ®¶m b¶o kü thuËt (nh− khã ®Þnh vÞ, kÑp chÆt) th× cÇn ph¶i kiÓm tra l¹i c¸c m¶ng c¬ b¶n. NÕu sai sãt nhá th× cã thÓ söa ch÷a nhá b»ng nguéi, nÕu sai lÖch h×nh häc lín cÇn ph¶i lo¹i bá ngay phÕ phÈm ®Ó ®¶m b¶o ®é thÈm mÜ vµ kÝn khÝt c¸c mèi hµn. NÕu liªn tôc gÆp sù cè khã g¸ l¾p cÇn chØnh l¹i ngay c¸c c¬ cÊu ®Þnh vÞ, kÑp trªn ®å g¸. C«ng viÖc nµy nhÊt thiÕt ph¶i do c¸n bé kü thuËt cã thÈm quyÒn ®¶m nhiÖm. * Qui tr×nh hµn trªn ®å g¸ tæng hîp Sè c«ng nh©n thao t¸c trªn ®å g¸ tæng hîp: th−êng 3-4 c«ng nh©n trong ®ã cã 1 thî c¶. Tæng thêi gian thao t¸c trong c¶ qu¸ tr×nh hµn th−êng 40-60 phót ®èi víi 1 vá xe. B−íc 1: 2 c«ng nh©n chuyÓn m¶ng bÖ sµn lªn xe goßng chÝnh tõ n¬i tËp kÕt m¶ng sµn ë gÇn ®ã, ®Þnh vÞ vµ di chuyÓn xe goßng ®ã trªn 1 xe goßng phô kh¸c vµo ®å g¸. B−íc 2: 1 C«ng nh©n kh¸c ®iÒu khiÓn xylanh n©ng sµn xe lªn, 2 c«ng nh©n ®Èy xe goßng tíi sÏ kÐo xe goßng ra. Sau ®ã ®iÒu khiÓn xylanh h¹ sµn xe xuèng, ®Þnh vÞ vµ kÑp chÆt m¶ng sµn nhê c¸c chèt ®ì, chèt tú vµ c¸c kho¸ kÑp sµn. B−íc 3: M¶ng s−ên ph¶i ®−îc 1 c«ng nh©n di chuyÓn nhê dÇm cÇu trôc h¹ xuèng s−ên ph¶i ®å g¸, c¸c c«ng nh©n cßn l¹i tiÕn hµnh ®Þnh vÞ vµ kÑp chÆt m¶ng nµy lªn s−ên ®å g¸ b»ng c¸c chèt ®Þnh vÞ, kho¸ kÑp s−ên. Sau ®ã di chuyÓn khèi s−ên ph¶i vµo ¸p s¸t m¶ng bÖ sµn nhê ®iÒu khiÓn xylanh ®Èy gi¸, ®−îc dõng l¹i nhê c¬ cÊu h¹n chÕ hµnh tr×nh. - 34 - B−íc 4: Lµm t−¬ng tù ®èi víi m¶ng s−ên tr¸i nh− b−íc 3. TiÕn hµnh dïng sóng hµn vµ kho¸ kÑp tay hµn c¸c vÞ trÝ cÇn hµn gi÷a m¶ng s−ên tr¸i, ph¶i víi m¶ng sµn. Th−êng cã 2 - 3 c«ng nh©n thao t¸c trªn sóng hµn, sè cßn l¹i lµ ®ì vµ thao t¸c phô trî. Tuy nhiªn mét sè vÞ trÝ do ®Æc ®iÓm kÕt cÊu vá xe mµ dïng m¸y hµn tay ®Ó hµn do ®ã cÇn cã 1 c«ng nh©n ®ì ®Öm lãt ë phÝa kia cña mèi hµn. B−íc 5: §Çu xe do träng l−îng nhÑ nªn ®−îc 2 c«ng nh©n bª tíi vµ ®Æt vµo, l¾p ghÐp ®Þnh vÞ vµ hµn víi c¸c m¶ng trªn ®å g¸: sµn vµ 2 m¶ng s−ên. B−íc 6: TiÕn hµnh hµn c¸c thanh gi»ng gi÷a 2 m¶ng s−ên, c¸c thanh gi»ng phÝa tr−íc cã thÓ hµn b»ng c¸ch kÑp chÆt b»ng c¸c kho¸ kÑp tay. Cßn thanh gi»ng sau ngoµi t¸c dông ®¶m b¶o kho¶ng c¸ch gi÷a 2 s−ên nh− 2 thanh gi»ng tr−íc, th× nã cßn ¶nh h−ëng tíi qu¸ tr×nh l¾p r¸p m¶ng ®u«i do vËy qu¸ tr×nh ®Þnh vÞ vµ kÑp chÆt thùc hiÖn bëi c¬ cÊu tay quay. B−íc 7: M¶ng trÇn cã thÓ ®−îc 2 c«ng nh©n ®Æt lªn do kÝch th−íc nhÑ (cã bÖ ®Ó chç c«ng nh©n ®øng, bè trÝ ngay ë c¹nh 2 bªn gi¸ s−ên) hoÆc cã thÓ ®−îc chuyÓn tíi nhê hÖ thèng pal¨ng. Sau ®ã ®Þnh vÞ vµ kÑp chÆt b»ng c¸c c¬ cÊu kho¸ kÑp trÇn, kho¸ tay. TiÕn hµnh hµn b»ng sóng hµn hay hµn tay gi÷a m¶ng trÇn vµ m¶ng ®Çu, 2 m¶ng s−ên tr¸i ph¶i. B−íc 8: Sau khi qu¸ tr×nh hµn c¸c m¶ng xong, tiÕn hµnh më kho¸ kÑp trÇn, kÑp sµn, kho¸ s−ên, kho¸ sµn, c¸c kho¸ tay trªn ®å g¸. §iÒu khiÓn xylanh ra 2 gi¸ s−ên. §iÒu khiÓn xylanh n©ng toµn bé vá xe lªn. Hai c«ng nh©n ®Èy xe goßng vµo, luån d−íi sµn vá xe, ®iÒu khiÓn h¹ xylanh thuû lùc xuèng, tiÕn hµnh di chuyÓn toµn bé vá ra khái ®å g¸, kÕt thóc qu¸ tr×nh hµn trªn ®å g¸ tæng hîp. - 35 - * §å g¸ hµn tæng hîp Trªn ®å g¸ gåm rÊt nhiÒu chi tiÕt, dùa vµo chøc n¨ng cña tõng côm, ta cã thÓ chia lµm mét sè côm chi tiÕt chÝnh nh− sau: * Côm chi tiÕt bÖ: - T¸c dông: ®ì vµ b¾t c¸c côm chi tiÕt kh¸c lªn nã, t¹o ®é cøng v÷ng cho toµn bé ®å g¸ vµ ®é chÝnh x¸c cho qu¸ tr×nh hµn. - CÊu t¹o: gåm cã tÊm ph¼ng ®−îc hµn víi c¸c tÊm thÐp chÞu lùc tiÕt diÖn kh¸c nhau, c¶ khèi nµy cã thÓ thay ®æi ®é cao nhê c¸c c¬ cÊu ®iÒu chØnh. * Côm gi¸ s−ên vµ gi¸ xoay - T¸c dông: ®Ó b¾t toµn bé c¸c côm kho¸ s−ên, kho¸ trÇn, vÊu, chèt vµ ®ì 2 m¶ng s−ên, m¶ng trÇn vµ thanh gi»ng trong toµn bé qu¸ tr×nh hµn. - CÊu t¹o: hµn bëi c¸c thÐp hép rçng tiÕt diÖn h×nh ch÷ nhËt, h×nh d¸ng gièng nh− biªn d¹ng m¶ng s−ên. H×nh 2.23: §å g¸ tæng hîp - 36 - * C¬ cÊu dÉn h−íng: - T¸c dông: dÉn h−íng cho 2 gi¸ s−ên di chuyÓn theo 1 ph−¬ng nhÊt ®Þnh - CÊu t¹o: con l¨n, ray dÉn h−íng, gi¸ dÉn h−íng, c¸c bul«ng ®Þnh vÞ vµ c¬ cÊu chèng lËt s−ên. * C¬ cÊu ®Þnh vÞ vµ kÑp chÆt: T¸c dông: ®Þnh vÞ vµ kÑp chÆt c¸c m¶ng vá trong qu¸ tr×nh hµn ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c, cøng v÷ng cho ®å g¸ vµ mèi hµn. Bao gåm c¸c lo¹i kho¸, vÊu ®ì vµ chèt ®Þnh vÞ. - C¸c lo¹i kho¸ nh− kho¸ trÇn, kho¸ sµn, kho¸ gi¸, kho¸ gi¸ xoay, kho¸ gi¸ s−ên cã thÓ ®iÒu chØnh vÞ trÝ theo nhiÒu ph−¬ng. - C¸c chèt ®Þnh vÞ bao gåm ®Þnh vÞ m¶ng sµn, m¶ng s−ên cã thÓ ®iÒu chØnh theo nhiÒu ph−¬ng. - C¸c vÊu ®ì dïng ®Ó ®ì c¸c m¶ng vá xe vµ ®Ó b¾t c¸c lo¹i kho¸, cã thÓ ®iÒu chØnh ®−îc theo c¸c ph−¬ng kh¸c nhau. * C¬ cÊu ®iÒu khiÓn thuû lùc: - T¸c dông: gióp c«ng nh©n thao t¸c mét sè c«ng viÖc nÆng nhäc mét c¸ch nhÑ nhµng h¬n: ra vµo gi¸ s−ên vµ n©ng h¹ sµn. - CÊu t¹o: gåm c¸c bé piston xylanh ®Æt trªn c¸c gi¸ ®ì b¾t cè ®Þnh trªn bÖ ®å g¸ nhê c¸c bul«ng. Chóng ®−îc cÊp ¸p suÊt nhê b¬m dÇu, qua mét sè van an toµn, èng dÉn vµ côm van ®iÒu khiÓn ®Ó cã thÓ di chuyÓn theo mét hµnh tr×nh yªu cÇu. * Mét sè c¬ cÊu phô trî: + C¬ cÊu chèng lËt s−ên: trong qu¸ tr×nh gi¸ s−ên chuyÓn ®éng nhanh, cã qu¸n tÝnh ®Ó ®¶m b¶o an toµn cÇn cã kÕt cÊu nµy, nã gióp con l¨n lu«n tiÕp xóc víi ray tr−ît mµ kh«ng bÞ rêi khái vÞ trÝ. + C¬ cÊu h¹n chÕ hµnh tr×nh: ®Ó ®¶m b¶o chÝnh x¸c vÞ trÝ cña c¸c m¶ng sau khi hµn th× c¸c côm trªn ®å g¸ lu«n lµm viÖc chÝnh x¸c ë 1 vÞ trÝ nµo ®ã, ®Æc biÖt - 37 - lµ côm gi¸ s−ên, ®©y lµ côm cã ¶nh h−ëng lín tíi nhiÒu côm kh¸c. V× vËy cÇn cã mét c¬ cÊu ®Ó h¹n chÕ chÝnh x¸c vÞ trÝ cña nã khi ®iÒu khiÓn. * Mét sè ®Æc ®iÓm khi vËn hµnh * Tr−íc khi vËn hµnh: - KiÓm tra bao qu¸t toµn bé vÊn ®Ò vÖ sinh trªn toµn ®å g¸, nÕu bÈn ph¶i vÖ sinh s¹ch sÏ, ®Æc biÖt cã vËt dông kh«ng liªn quan tíi ®å g¸ mµ ¶nh h−ëng tíi qu¸ tr×nh lµm viÖc cña c¸c côm chi tiÕt th× cÇn lo¹i bá khái vÞ trÝ lµm viÖc. - KiÓm tra nhanh chãng c¸c côm chi tiÕt chÝnh trªn ®å g¸: + C¬ cÊu dÉn h−íng: xem cã vËt c¶n trë trªn bÒ mÆt l¨n vµ con tr−ît hay kh«ng, nÕu cã cÇn lo¹i bá ngay. + C¸c cum kho¸: kh¶ n¨ng lµm viÖc vµ thao t¸c. + C¸c ®−êng èng, d©y dÉn dÇu thuû lùc kiÓm tra sù rß gØ, dËp n¸t, mÐo vµ ®¶m b¶o n»m ®óng vÞ trÝ cho phÐp. + KiÓm tra lµm viÖc c¶ c¸c b¬m dÇu, c¸c xylanh thuû lùc (rß gØ, ¸p suÊt dÇu kh«ng ®ñ). * Trong khi vËn hµnh: - Khi m¶ng sµn ch−a ®−îc ®−a vµo hay toµn bé vá xe ch−a ®−îc ®−a ra th× 2 gi¸ s−ên ph¶i n»m toµn bé vÒ hai phÝa xa nhÊt cã thÓ trªn bÖ ®å g¸. Khi ®ã c¶ c¬ cÊu gi¸ xoay còng ë vÞ trÝ kh«ng lµm viÖc. - Tr−íc khi c¸c m¶ng cña vá ®−îc ®−a vµo th× c¸c kho¸ ph¶i ë tr¹ng th¸i më (ch−a lµm viÖc). - Sau khi c¸c gi¸ s−ên ë vÞ trÝ lµm viÖc th× c¸c kho¸ gi¸ s−ên ph¶i ®−îc ®ãng l¹i ë vÞ trÝ lµm viÖc. - Tr−íc khi xylanh ®iÒu khiÓn gi¸ s−ên lµm viÖc th× c¸c kho¸ s−ên b¾t buéc ph¶i ë tr¹ng th¸i më. - Khi xylanh n©ng h¹ sµn lµm viÖc th× c¸c kho¸ sµn b¾t buéc ë tr¹ng th¸i më. - C¸c côm chi tiÕt háng hãc th× nªn thay c¶ côm ®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng lµm viÖc. - Khi cho m¶ng trÇn vµo hµn cÇn chó ý ®iÒu khiÓn chÝnh x¸c c¸c thao t¸c më - 38 - kho¸ trÇn: xoay mÆt tùa, cho m¶ng trÇn vµo sau ®ã míi kho¸. - Khi tiÕn hµnh cho c¸c m¶ng vá vµo ®å g¸ hay cho toµn bé vá xe ra khái ®å g¸ cÇn dõng tÊt c¶ c¸c c«ng viÖc kh¸c trªn ®å g¸. 2.4. Hµn bæ sung Sau khi hµn trªn ®å g¸ tæng hîp, tiÕn hµnh hµn bæ sung cho c¸c chi tiÕt phô nh− mét vµi g©n t¨ng cøng, bu l«ng ®Ó b¾t c¸c chi tiÕt kh¸c lªn vá. 2.5. Hoµn thiÖn §©y lµ c«ng ®o¹n cuèi cïng tr−íc khi xuÊt x−ëng (l−u kho hoÆc ®−a th¼ng sang d©y chuyÒn s¬n). KiÓm tra l¹i h×nh d¸ng, kÝch th−íc h×nh häc cña toµn bé vá xe (hoÆc cabin). VËn chuyÓn s¶n phÈm b»ng xe goßng cã b¸nh xe hoÆc tr−ît trªn ray tr−ît. B¶ng 2.1: ThiÕt bÞ chñ yÕu cña trong mçi d©y chuyÒn hµn TT ThiÕt bÞ Th«ng sè Sè l−îng Ghi chó I Th«ng sè vÒ d©y chuyÒn 1 D¹ng d©y chuyÒn hµn Xe cã thÓ di chuyÓn trong kh«ng gian 2 Sè l−îng 2 3 ChiÒu dµi d©y chuyÒn 90000mm 4 Kho¶ng c¸ch vÞ trÝ lµm viÖc 8000mm 5 Kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c thiÕt bÞ 6000mm 6 Kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c xe 4000 ~ 6000mm 7 VÞ trÝ hµn 07 II C¸c thiÕt bÞ chñ yÕu 1 DÇm cÇu trôc 01 Dïng ®Ó treo vµ vËn chuyÓn c¸c thiÕt bÞ 2 §å g¸ hµn nãc xe 01 3 §å g¸ hµn m¶ng ®Çu 01 - 39 - 4 §å g¸ hµn m¶ng thµnh bªn tr¸i 02 5 §å g¸ hµn m¶ng thµnh bªn ph¶i 02 6 §å g¸ hµn m¶ng ®u«i xe 01 7 §å g¸ hµn sµn xe 01 8 §å g¸ hµn tæng hîp 01 9 M¸y hµn ®iÓm h×nh ch÷ C 02 Dïng hµn tiÕp ®iÓm, trÇn 10 M¸y hµn ch÷ X 10 Dïng hµn tÊm sµn, xung quanh 11 Xe goßng 04 12 C¸c h¹ng môc kh¸c Thuû, khÝ, ®iÖn, PCCC, BHL§ Trong b¶n th©n thiÕt bÞ vµ nhµ x−ëng 2.6. Qui tr×nh kiÓm tra chÊt l−îng hµn vá xe. 2.6.1. Môc ®Ých cña viÖc qu¶n lý chÊt l−îng sau khi hµn. - §¶m b¶o cho s¶n phÈm sau qu¸ tr×nh hµn ®¶m b¶o ®−îc yªu cÇu kü thuËt, ®¶m b¶o cho c«ng ®o¹n l¾p r¸p sau ®ã. - KiÓm so¸t ®−îc lçi, c¸c h− háng cã thÓ dÉn ®Õn s¶n phÈm bÞ lo¹i trong s¶n xuÊt tõ ®ã t×m ra nguyªn nh©n vµ kh¾c phôc sù cè. - §−a ra nh÷ng ph−¬ng ph¸p, c¸c tiªu chuÈn ®¸nh gi¸, kiÓm tra mèi hµn cho phï hîp víi c«ng viÖc cña mçi c«ng nh©n, t¹i tõng vÞ trÝ. - H−íng dÉn mçi c«ng nh©n võa lµm ra s¶n phÈm, võa lµ gi¸m s¸t qu¶n lý, ®¸nh gi¸ vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ s¶n phÈm m×nh lµm ra. - §©y lµ mét kh©u thiÕt yÕu trong trong d©y chuyÒn s¶n xuÊt, nã sÏ lµ biÖn ph¸p tèt nhÊt ®¸nh gi¸ s¶n phÈm còng nh− c«ng viÖc trong tõng c«ng ®o¹n, ®ã lµ c¬ së ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cña tõng ®éi, còng nh− quy tr¸ch nhiÖm trong qu¸ tr×nh s¶n - 40 - xuÊt cña d©y chuyÒn. 2.6.2. C¸c ph−¬ng ph¸p kiÓm tra. a. KiÓm tra b»ng quan s¸t. KiÓm tra mèi hµn b»ng quan s¸t lµ so s¸nh ®Æc ®iÓm bªn ngoµi cña mèi hµn víi tiªu chuÈn vµ b»ng kinh nghiÖm ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt l−îng mèi hµn. TÊt c¶ c¸c kü thuËt viªn vµ c«ng nh©n t¹i khu vùc hµn ph¶i kiÓm tra chÊt l−îng mèi hµn b»ng quan s¸t theo quy tr×nh sau: * Víi mèi hµn ®iÓm. - Mèi hµn kÐm chÊt l−îng cã nh÷ng biÓu hiÖn sau: + Mèi hµn qu¸ nhá (d < 4mm) + Mèi hµn qu¸ lín (d > 8mm) + Mèi hµn bÞ låi ë gi÷a + Mèi hµn ch−a ngÊu, bÞ l−în sãng,... - Mèi hµn kh«ng ®¶m b¶o ®é bÒn: + Mèi hµn bÞ b¾n toÐt + Mèi hµn lâm qu¸ s©u (s©u h¬n 0,7 mm) + Mèi hµn bÞ nøt + Mèi hµn bÞ ch¸y rç, ch¸y thñng - §¸nh gi¸ chÊt l−îng mèi hµn tèt: + BÒ mÆt mèi hµn ph¼ng + Khi hµn chi tiÕt máng th× phÝa trong mèi hµn mµu tr¾ng, viÒn ngoµi mµu ®en + NÕu chi tiÕt hµn dµy th× cã mµu ®en ®ôc, bÒ mÆt h¬i lâm s©u. - Quy ®Þnh vÞ ®iÓm hµn: + Mèi hµn kh«ng ®−îc qu¸ gÇn nhau, kho¶ng c¸ch >15 mm + Mèi hµn kh«ng ®−îc qu¸ xa nhau, kho¶ng c¸ch <80 mm + Mèi hµn kh«ng ®−îc ra mÐp qu¸ 20% ®−êng kÝnh ®iÓm hµn - §−êng kÝnh mèi hµn: tiªu chuÈn ®−êng kÝnh mèi hµn tõ 4- 8 mm, ®−êng kÝnh to hay nhá tuú thuéc vµo chiÒu dµy cña vËt liÖu, nÕu chiÒu dµy ®iÓm hµn cµng lín th× b¸n kÝnh ®iÓm hµn cµng lín. - 41 - ChiÒu dµy vËt liÖu (mm) 0,8-1,2 1,2-1,6 1,6-2,0 2,0-2,4 >2,4 §−êng kÝnh mèi hµn (mm) 5 6 7 7,5 8 - NÕu mèi hµn kh«ng ®¹t yªu cÇu: + KiÓm tra l¹i phiÕu quy tr×nh c«ng nghÖ vµ tiÕn hµnh hµn l¹i cho ®ñ + KiÓm tra l¹i toµn bé c¸c mèi hµn ®· hµn bëi sóng ®ã. + KiÓm tra ®Çu tuýp hµn, ¸p lùc khÝ,... + B¸o cho ®éi b¶o d−ìng kiÓm tra chÕ ®é hµn (nÕu cÇn thiÕt). - NÕu mèi hµn ®· ®¹t yªu cÇu th× tiÕn hµnh c¸c b−íc tiÕp theo cña quy tr×nh c«ng nghÖ. * Víi mèi hµn MIG. - Mèi hµn kÐm chÊt l−îng: + Mèi hµn kh«ng ®ñ ®é cao vµ bÒ réng, mèi hµn kh«ng ®Òu + Mèi hµn qu¸ nhiÖt + Mèi hµn rç khÝ + Mèi hµn bÞ nøt + Mèi hµn bÞ ch¸y thñng + Mèi hµn kh«ng ®óng vÞ trÝ - Mèi hµn ®¹t yªu cÇu: + Sè l−îng mèi hµn ®ñ theo quy tr×nh c«ng nghÖ, ®óng vÞ trÝ + BÒ réng mèi hµn kh«ng qu¸ nhá + ChiÒu dµi mèi hµn ±10% víi nhiÒu mèi hµn trªn mét chiÒu dµi lín + Mèi hµn kh«ng bÞ ch¸y thñng, ch¸y c¹nh, rç khÝ, nøt, ngÊu, kh«ng ®Òu - NÕu mèi hµn kh«ng ®¹t yªu cÇu th× tiÕn hµnh hµn l¹i hoÆc thay ®æi chÕ ®é hµn. - NÕu mèi hµn ®¹t yªu cÇu th× chuyÓn sang c«ng ®o¹n tiÕp theo. * ¦u nh−îc ®iÓm cña ph−¬ng ph¸p: - KiÓm tra ®¬n gi¶n kh«ng cÇn trang thiÕt bÞ, thùc hiÖn theo c¸c mÉu tiªu chuÈn cã s½n. - C«ng viÖc kiÓm tra nhanh chãng, cã thÓ thùc hiÖn song song trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kh«ng lµm gi¸n ®o¹n d©y chuyÒn s¶n xuÊt. - Cã thÓ tiÕn hµnh kiÓm tra trªn mäi vÞ trÝ hµn. Nh−îc ®iÓm: - 42 - - KiÓm tra mang tÝnh chÊt tÝnh trùc quan. - Phô thuéc nhiÒu vµo kinh nghiÖm vµ kh¶ n¨ng quan s¸t cña nh©n viªn kiÓm tra. - §é chÝnh x¸c vµ tin cËy cña ph−¬ng ph¸p kh«ng cao. b. KiÓm tra b»ng mÉu thö. KiÓm tra mèi hµn b»ng mÉu thö (hay ph¸ hñy mèi hµn trªn mÉu thö) lµ sö dông nh÷ng tÊm kim lo¹i cã chiÒu dµy, chÊt liÖu t−¬ng øng víi chi tiÕt trªn s¶n phÈm, tiÕn hµnh hµn chóng vµo víi nhau, sau ®ã dùng ªt« vµ dông cô xÐ mÉu thö ra ®Ó kiÓm tra chÊt l−îng cña mèi hµn. - TÇn suÊt kiÓm tra mÉu thö: + KiÓm tra 100% sè sóng hµn cña mçi l« s¶n suÊt (1 l« kho¶ng 20 xe) + Thö tÊt c¶ c¸c chÕ ®é hµn cña sóng + KiÓm tra b»ng tÊm thö sau mçi lÇn söa ch÷a sóng hoÆc hiÖu chØnh chÕ ®é hµn - C¸ch thøc tiÕn hµnh: + Hµn mét mèi hµn thö trªn mÉu kim lo¹i theo chÕ ®é hµn cÇn kiÓm tra + §¸nh gi¸ mèi hµn b»ng quan s¸t, nÕu ®¹t yªu cÇu råi th× míi tiÕn hµnh xÐ + Dùng ªt« vµ dông cô xÐ mÉu thö ®Ó kiÓm tra chÊt l−îng mèi hµn - Mèi hµn kh«ng ®¹t yªu cÇu: + Mèi hµn kh«ng trßn hoÆc lâm s©u trªn bÒ mÆt + Mèi hµn ch¸y hoÆc r¹n nøt trªn bÒ mÆt + Mèi hµn bÞ bong khi t¸ch + Mèi hµn chØ ngÊu ®−îc mét phÇn (d < 4 mm) - NÕu x¶y ra 1 trong 4 tr−êng hîp trªn th× tiÕn hµnh kiÓm tra, söa ch÷a ®Çu hµn, hiÖu chØnh c¸c th«ng sè cña chÕ ®é hµn. - Sau ®ã tiÕn hµnh thö hµn l¹i vµ kiÓm tra theo c¸c b−íc trªn. - NÕu mèi hµn ®¹t yªu cÇu: + Mèi hµn trßn ®Òu: bÒ mÆt bªn trong cã mµu tr¾ng, bªn ngoµi ®en víi kim lo¹i máng vµ ®en toµn bé víi kim lo¹i dµy + §−êng kÝnh mèi hµn: 4 < d < 8 mm + Khi t¸ch mèi hµn kh«ng bong t¹i vÞ trÝ mèi hµn mµ chØ bÞ xÐ r¸ch kim lo¹i theo h×nh d¹ng cña mèi hµn - 43 - + Mèi hµn kh«ng bÞ ch¸y rç, r¹n nøt bÒ mÆt - NÕu tÊt c¶ c¸c sóng hµn kiÓm tra ®Òu ®¹t yªu cÇu th× ®−a vµo s¶n xuÊt. * ¦u nh−îc ®iÓm cña ph−¬ng ph¸p. - Ph−¬ng ph¸p thö cho ®é tin cËy cao vÒ kh¶ n¨ng ho¹t ®éng cña trang thiÕt bÞ m¸y mãc tr−íc khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt. - Ph−¬ng ph¸p nµy mang tÝnh thùc nghiÖm cao, ph¶n ¸nh chÝnh x¸c kÕt qu¶ kiÓm tra, bao gåm c¶ ph−¬ng ph¸p quan s¸t. Nh−îc ®iÓm: - Trang thiÕt bÞ phøc t¹p. - TÝnh linh ®éng kh«ng cao. - Kh«ng tiÕn hµnh ®−îc t¹i tÊt c¶ c¸c vÞ trÝ. c. KiÓm tra b»ng ®ôc thö. §ôc thö mèi hµn lµ sö dông ®ôc vµ bóa ®Ó vµo kho¶ng gi÷a cña 2 mèi hµn, kiÓm tra trùc tiÕp mèi hµn trªn s¶n phÈm trong qu¸ tr×nh hµn t¹i khu vùc hµn vá xe. - Quy ®Þnh chung: + Dông cô ®ôc thö gåm ®ôc s¾t vµ bóa s¾t cã kÝch cì phï hîp víi vÞ trÝ ®ôc thö + ChØ ®−îc phÐp ®ôc t¹i nh÷ng khu vùc cho phÐp, thùc hiÖn theo ®óng quy tr×nh c«ng nghÖ quy ®Þnh. + Kh«ng thùc hiÖn ®ôc mèi hµn liÒn trªn mét chiÒu dµi ng¾n, hoÆc c¸c nhãm mèi hµn gÇn nhau (kho¶ng c¸ch gi÷a 2 vÞ trÝ ®ôc thö ph¶i c¸ch nhau Ýt nhÊt 5 mèi hµn). - C¸ch tiÕn hµnh: dùng bóa vµ ®ôc ®Ó ®ôc vµo kho¶ng gi÷a cña 2 mèi hµn. - Mèi hµn ®¹t yªu cÇu: + TÊm kim lo¹i kh«ng bÞ t¸ch rêi nhau mµ chØ bÞ r¸ch (nÕu ®ôc qu¸ m¹nh) + NÕu r¸ch, ®−êng kÝnh mèi hµn hoÆc phÇn kim lo¹i g¾n vµo ph¶i cßn nguyªn chiÒu dµy vµ ®−êng kÝnh 4 ≤ d ≤ 8 mm. - Mèi hµn kh«ng ®¹t yªu cÇu: + §−êng kÝnh mèi hµn qu¸ nhá (d8mm). + TÊm kim lo¹i t¸ch rêi nhau sau khi ®ôc. + Kh«ng cßn nguyªn chiÒu dµy kim lo¹i do ch¸y, b¾n tãe,... - 44 - - Khi ph¸t hiÖn mèi hµn kh«ng ®¹t yªu cÇu b»ng ®ôc thö th× tiÕn hµnh: + KiÓm tra toµn bé mèi hµn ë khu vùc ®ã. + NÕu c¸c xe ®Òu bÞ lçi th× kiÓm tra l¹i sóng hµn + NÕu chØ cã Ýt xe bÞ lçi th× xem l¹i quy tr×nh hµn cã sai sãt g× kh«ng + KiÓm tra l¹i ®Çu tuýp hµn, c¸c th«ng sè chÕ ®é hµn + T×m nguyªn nh©n, ®−a ra c¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc vµ phßng ngõa. - Khi ph¸t ph¸t hiÖn mèi hµn kh«ng ®¹t b»ng ph−¬ng ph¸p ®ôc thö, tr−êng hîp ®Æc biÖt t¹i nhiÒu vÞ trÝ trªn nhiÒu xe th× cã thÓ ph¶i ngõng s¶n xuÊt ®Ó thÈm tra nguyªn nh©n. - Khi thùc hiÖn phÐp ®ôc thö xong ph¶i gâ cho hai tÊm kim lo¹i ph¼ng nhau. - Chó ý: T¹i nh÷ng vÞ trÝ kh«ng ®−îc phÐp ®ôc thö, ta cã thÓ tiÕn hµnh kiÓm tra b»ng c¸c biÖn ph¸p kh¸c nh−: quan s¸t hay dùng mÉu thö. * ¦u nh−îc ®iÓm cña ph−¬ng ph¸p: - Nhanh chãng, thö ®¬n gi¶n kh«ng cÇn trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i. - TÝnh linh ®éng cao. - §é tin cËy cao. Nh−îc ®iÓm: - Kh«ng tiÕn hµnh ®−îc t¹i mäi vÞ trÝ trªn vá. - DÔ g©y ra c¸c vÕt r¸ch trªn vá xe. 2.7. Yªu cÇu vÒ an toµn, b¶o hé lao ®éng - §¶m b¶o qui ®Þnh an toµn b¶o hé lao ®éng trong nhµ m¸y c«ng nghiÖp. - Ng−êi c«ng nh©n thùc hiÖn ®óng chØ dÉn kü thuËt. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ph¶i mang ®Çy ®ñ kÝnh, mò, g¨ng, gi©y, quÇn ¸o b¶o hé lao ®éng. - Tr−íc vµ sau mçi ca s¶n xuÊt ph¶i kiÓm tra t×nh tr¹ng, an toµn ho¹t ®éng thiÕt bÞ. tr−íc khi rêi khái nhµ x−ëng ph¶i ng¾t ®iÖn, n−íc vµ vÖ sinh nhµ x−ëng vµ khu vùc s¶n xuÊt. - 45 - Mét sè h×nh ¶nh vÒ d©y chuyÒn hµn - 46 - Ch−¬ng 3: Hoµn thiÖn d©y chuyÒn s¬n H×nh 3.1: Quy tr×nh c«ng nghÖ s¬n vá xe Vá xe tõ d©y chuyÒn hµn Röa n−íc nãng Khö dÇu mì Röa n−íc c«ng nghiÖp Trung hoµ & t¹o tinh thÓ mÞn Röa DI Phèt ph¸t ho¸ TÜnh ®iÖn Röa UF SÊy S¬n lãt MatÝt + Nh¸p Phun keo lµm kÝn SÊy D¸n b¨ng S¬n nÒn S¬n trang trÝ Nh¸p söa SÊy SÊy KiÓm tra D©y chuyÒn l¾p r¸p C ¸c b −í c ch uÈ n bÞ C ¸c b −í c s¬ n - 47 - Qui tr×nh c«ng nghÖ Môc tiªu S¬ ®å minh ho¹ DÇu mì T¨ng c−êng kh¶ n¨ng: Chèng ¨n mßn B¸m dÝnh cña líp s¬n Phèt ph¸t kÏm 0 T¨ng c−êng kh¶ n¨ng Chèng ¨n mßn B¸m dÝnh cña líp s¬n T¨ng c−êng kh¶ ng¨n B¸m dÝnh cña líp s¬n B¶o vÖ cña líp s¬n T¹o ra vµ gi÷a ®−îc h×nh thøc bªn ngoµi cña « t« 1-2 µ 20µ 35µ 50µ H×nh 3.2: Quy tr×nh c«ng nghÖ s¬n vá xe Tr−íc c«ng ®o¹n tiÒn xö lý TiÒn xö lý S¬n ED S¬n phñ Líp s¬n trang trÝ S¬n ED S¬n ED S¬n ED Líp phñ bÒ mÆt Líp phñ bÒ mÆt Metal Metal Metal Metal Líp s¬n trang trÝ - 48 - Trªn h×nh vÏ 3.1 lµ quy tr×nh c«ng nghÖ s¬n vá xe, c¨n cø vµo s¶n l−îng vµ t×nh h×nh ®Çu t−. Néi dung chÝnh cña d©y chuyÒn bao gåm: ThiÕt bÞ tiÒn xö lý (c¸c b−íc chuÈn bÞ), thiÕt bÞ s¬n nhóng tù ®éng, buång sÊy s¬n lãt, phßng lµm nguéi khÈn cÊp, phßng lµm s¹ch, phßng phun s¬n n−íc tuÇn hoµn, phßng ®iÒu chØnh mÆt líp s¬n, buång sÊy, xµ dÇm ®¬n, dÇm treo, thiÕt bÞ treo l¾p pal¨ng ®iÖn, xe ®Èy nhá... C¬ së h¹ tÇng cña thiÕt bÞ tiÒn xö lý nh− ®iÖn, n−íc khÝ nÐn còng ph¶i dÉn ®Õn nh÷ng vÞ trÝ yªu cÇu theo qui ®Þnh. * C¬ së thiÕt kÕ Ph−¬ng ¸n thiÕt kÕ nµy c¨n cø vµo yªu cÇu kü thuËt vµ s¬ ®å mÆt b»ng tæng thÓ, kÕt hîp x©y dùng trªn mét sè yªu cÇu kü thuËt cã liªn quan tiÒn xö lý, s¬n nhóng tÜnh ®iÖn, bít keo mèi hµn, buång phun s¬n, buång sÊy s¬n vµ thiÕt bÞ b¨ng chuyÒn. Ph−¬ng ¸n tho¶ m·n ®Çy ®ñ c¸c tiªu chuÈn vµ qui ®Þnh th«ng th−êng vÒ c«ng viÖc tiÒn xö lý s¬n nhóng tÜnh ®iÖn, s¬n phun, sÊy s¬n vµ b¨ng chuyÒn t¶i. ThiÕt bÞ vµ bè trÝ thiÕt bÞ trong ph−¬ng ¸n thiÕt kÕ ®Òu ®· ®−îc tÝnh to¸n ®Çy ®ñ tÝnh tin cËy vµ tÝnh dÔ söa ch÷a trong sö dông thiÕt bÞ. Kü thuËt ®−îc chän dïng trong ph−¬ng ¸n ®Òu lµ nh÷ng kü thuËt nhuÇn nhuyÔn tin cËy, vµ ®· vËn dông thµnh c«ng, kh«ng bao gåm bÊt cø tÝnh thö nghiÖm nµo. Qui tr×nh c«ng nghÖ s¬n nhóng tÜnh ®iÖn ®−îc thiÕt kÕ dùa trªn nguyªn t¾c tho¶ m·n ®iÒu kiÖn yªu cÇu cho phÐp vÒ t×nh h×nh s¶n l−îng vµ chÊt l−îng, ®¬n gi¶n ho¸ tèi ®a qui tr×nh c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ liªn quan, gi¶m qui m« ®Çu t−. KÕt hîp qui tr×nh c«ng nghÖ th«ng th−êng cña d©y chuyÒn s¬n nhóng tÜnh ®iÖn cho xe, qui tr×nh c«ng nghÖ bao gåm hai c«ng ®o¹n chÝnh: TiÒn xö lý (hay cßn gäi lµ c«ng ®o¹n chuÈn bÞ, bao gåm c¸c b−íc chuÈn bÞ tr−íc khi s¬n) vµ c«ng ®o¹n s¬n (c¸c b−íc tiÕn hµnh khi s¬n hoµn thiÖn). 3.1. TiÒn xö lý Qui tr×nh tiÒn xö lý hay cßn gäi lµ qui tr×nh chuÈn bÞ bao gåm c¸c c«ng ®o¹n sau: Röa n−íc nãng, tÈy dÇu mì, röa n−íc c«ng nghiÖp, ®iÒu chØnh æn ®Þnh bÒ mÆt, phèt ph¸t ho¸, röa DI. - 49 - B¶ng 3.1: C¸c c«ng ®o¹n cña qui tr×nh tiÒn xö lý C¸c b−íc thùc hiÖn Ph−¬ng ph¸p xö lý NhiÖt ®é (0C) Thêi gian (phót) ChiÒu dµi bÓ (m) TÈy dÇu ban ®Çu ng©m + phun t−íi 60 2～3 5.4 TÈy dÇu ng©m + phun t−íi 60 3～6 5.4 Röa n−íc 1 ng©m nhiÖt ®é trong phßng 2 5 Röa n−íc 2 ng©m nhiÖt ®é trong phßng 2 5 §iÒu chØnh bÒ mÆt ng©m nhiÖt ®é trong phßng 1 5 Phèt ph¸t ho¸ ng©m 40～45 5-8 5.4 Röa n−íc 3 ng©m + phun t−íi nhiÖt ®é trong phßng 2 5 Röa n−íc DI ng©m + phun nhiÖt ®é trong phßng 2 5 H×nh 3.3. BÓ ng©m Xö lý bÒ mÆt tr−íc khi s¬n ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn tuæi thä vµ hiÖu qu¶ trang trÝ cña líp s¬n. Môc ®Ých cña nã lµ trõ khö nh÷ng vËt b¸m dÝnh bªn ngoµi chi tiÕt s¬n, lµm s¹ch bªn trong ngoµi cña th©n xe vµ h×nh thµnh 1 líp mµng phèt ph¸t, ®Ó ®¶m b¶o líp s¬n cã kh¶ n¨ng chèng gØ vµ tÝnh thÈm mü tèt nhÊt. Ph−¬ng ¸n cña chóng t«i sö dông h−¬ng thøc xö lý ng©m lµ chÝnh phun lµ phô cßn gäi lµ ph−¬ng thøc ng©m xö lý. - 50 - - Trong xö lý bÒ mÆt c«ng ®o¹n phèt ph¸t ho¸ lµ quan träng nhÊt, ®Æc ®iÓm cña líp phèt ph¸t lµ: tØ lÖ phèt ph¸t cµng cao th× kh¶ n¨ng phèi hîp víi ®iÖn cùc ©m cµng tèt. C«ng ®o¹n lµm s¹ch ban ®Çu lµ lµm s¹ch xØ hµn, ba via, «xy ho¸, bôi bÆm cña th©n xe lµ b−íc chuÈn bÞ cho tiÒn xö lý. Trong b¶n ph−¬ng ¸n nµy ch−a bao gåm c¸c thiÕt bÞ vµ nhµ x−ëng cÇn thiÕt cña c«ng ®o¹n lµm s¹ch ban ®Çu. Líp mµng phèt ph¸t tèt chØ cã thÓ h×nh thµnh trªn bÒ mÆt chi tiÕt ®· xö lý triÖt ®Ó dÇu mì, bëi v× dÇu mì cßn sãt trªn bÒ mÆt kh«ng nh÷ng ¶nh h−ëng nghiªm träng ®Õn sù t¨ng tr−ëng cña phèt ph¸t mµ cßn ®Õn ®é b¸m dÝnh cña líp s¬n, tÝnh n¨ng se kh«, tÝnh thÈm mü vµ tÝnh chèng ¨n mßn. - C«ng ®o¹n lµm s¹ch s¬ lµ ph−¬ng ph¸p thñ c«ng dïng v¶i nh¸m, bµn ch¶i vµ ho¸ chÊt tÈy dÇu chuyªn dông tÈy ®i nh÷ng vÕt b¸m dÇu nghiªm träng, dïng giÊy nh¸m tÈy ®i nh÷ng vÕt gØ trªn th©n xe, dïng n−íc s¹ch sôc röa, xö lý triÖt ®Ó c¸c lo¹i bôi b¸m trªn th©n xe, ®Æc biÖt lµ bôi kim lo¹i. ë phÝa tr−íc bÓ tiÒn xö lý bít l¹i 30m2 diÖn tÝch nhµ x−ëng dµnh cho khu vùc lµm s¹ch ban ®Çu. - C«ng ®o¹n tÈy dÇu ban ®Çu sö dông ph−¬ng ph¸p ng©m vµ phun, trõ khö dÇu b¸m trªn vá ngoµi cña th©n xe vµ thïng xe. Thêi gian tÈy dÇu lµ 3 phót, nhiÖt ®é lµ kho¶ng 60 0C. Dïng ng©m lµ chñ yÕu, trong bÓ kh«ng cã ®Çu phun, nhiÖt ®é n−íc lµ nhiÖt ®é b×nh th−êng, ¸p lùc, l−u l−îng phun t−íi vµ miÖng phun ®Òu cã thÓ ®iÒu chØnh. ¸p lùc phun t−íi c«ng ®o¹n phun tÈy dÇu ban ®Çu th−êng khèng chÕ ë 0.15Mpa. Thµnh phÇn chñ yÕu: chÊt tÈy dÇu kiÒm tÝnh, n−íc m¸y. Yªu cÇu c«ng nghÖ: nhiÖt ®é 60oC, thêi gian 3 phót C¸ch thao t¸c: CÈu chi tiÕt vµo trong bÓ tÈy vµ tiÕn hµnh n©ng dËp, ng©m kho¶ng sau 5 phót, dïng bµn ch¶i röa bÒ mÆt chi tiÕt ®Ó t¨ng c−êng hiÖu qu¶ tÈy dÇu. - C«ng ®o¹n tÈy dÇu chÝnh thøc sö dông ph−¬ng ph¸p ng©m + phun trõ khö dÇu b¸m. Thêi gian tÈy dÇu lµ 4 phót, nhiÖt ®é kho¶ng 600C. Dïng ng©m lµ chñ yÕu, trong bÓ cã trang bÞ ®Çu phun, nhiÖt ®é n−íc lµ nhiÖt ®é b×nh th−êng, ¸p lùc, l−u l−îng phun t−íi vµ miÖng phun ®Òu cã thÓ ®iÒu chØnh. ¸p lùc phun t−íi c«ng ®o¹n phun tÈy dÇu ban ®Çu th−êng khèng chÕ ë 0.15Mpa. Thµnh phÇn chñ yÕu: chÊt tÈy dÇu kiÒm tÝnh, n−íc m¸y. Yªu cÇu c«ng nghÖ: nhiÖt ®é 60oC, thêi gian 4 phót - 51 - C¸ch thao t¸c: CÈu chi tiÕt vµo trong bÓ tÈy vµ tiÕn hµnh n©ng dËp, ng©m kho¶ng sau 5 phót, dïng bµn ch¶i röa bÒ mÆt chi tiÕt ®Ó t¨ng c−êng hiÖu qu¶ tÈy dÇu. - Röa n−íc 1: C«ng ®o¹n röa n−íc sö dông ph−¬ng ph¸p ng©m, môc ®Ých lµ ®Ó trõ khö dung dÞch cßn sãt sau khi tÈy dÇu. §é PH cña n−íc röa nªn khèng chÕ ë kho¶ng 5-7, ®Ó ®¶m b¶o møc ®é s¹ch cña n−íc. C¸ch thao t¸c: CÈu chi tiÕt vµo bÓ röa n−íc, ng©m kho¶ng 1-2 phót, trong qu¸ tr×nh ng©m n−íc cÇn nhÊc chi tiÕt lªn xuèng nhiÒu lÇn ®Ó t¨ng c−êng hiÖu qu¶ röa. - Röa n−íc 2: C«ng ®o¹n röa n−íc sö dông ph−¬ng ph¸p ng©m, môc ®Ých lµ ®Ó trõ khö dung dÞch cßn sãt sau khi tÈy dÇu. - §iÒu chØnh bÒ mÆt hay cßn goi lµ Trung hoµ vµ t¹o tinh thÓ mÞn lµ b−íc ®éc lËp tr−íc c«ng ®o¹n phèt ph¸t ho¸, sö dông réng r·i trong tiÒn xö lý s¬n trang trÝ. Nã cã kh¶ n¨ng lµm gi¶m m¹nh nhiÖt ®é phèt ph¸t (thÊp nhÊt cã thÓ gi¶m ®Õn 5o trë lªn) lµm cho mµng phèt ph¸t t¨ng thªm ®é ®ång ®Òu, kh¶ n¨ng chèng ¨n mßn ®ång thêi cã thÓ lµm n©ng cao c¸c ®Æc tÝnh cña líp s¬n. §iÒu chØnh bÒ mÆt sö dông ph−¬ng ph¸p ng©m, bÓ ®iÒu chØnh bÒ mÆt th«ng th−êng chØ khèng chÕ ®é PH vµ ®é PH cña nã tõ 8-9.5. - Phèt ph¸t ho¸ lµ chØ ph−¬ng ph¸p th«ng qua dung dÞch chøa axit photphoric dïng ph¶n øng ho¸ häc ®Ó xö lý t¹o thµnh mét líp mµng axit photphoric kh«ng hoµ hîp hoÆc khã hoµ hîp æn ®Þnh, mµng h×nh thµnh ®−îc gäi lµ mµng phèt ph¸t ho¸. T¸c dông chÝnh cña mµng phèt ph¸t lµ: n©ng cao søc b¸m vµ kh¶ n¨ng chèng ¨n mßn cña líp s¬n, dung dÞch phèt ph¸t ho¸ sö dông dung dÞch phèt ph¸t ho¸ hÖ kÏm kh«ng chØ dÔ thao t¸c mµ cßn cã c¸c −u ®iÓm nh− kh«ng mang nh÷ng vËt chÊt cã tÝnh ®éc h¹i gi¸ thµnh thÊp, tèc ®é phèt ph¸t ho¸ nhanh vµ tuæi thä sö dông cao. Phï hîp tiªu chuÈn mµng chuyÓn ho¸ muèi axit photphoric cña kim lo¹i. C«ng ®o¹n phèt ph¸t ho¸ sö dông ph−¬ng ph¸p ng©m, thêi gian phèt ph¸t ho¸ 6 phót. - Röa n−íc 3 Dïng ph−¬ng ph¸p ng©m. §é PH cña n−íc röa nªn khèng chÕ ë kho¶ng 5-7, ®Ó ®¶m b¶o møc ®é s¹ch cña n−íc. - 52 - - Röa n−íc 4 C«ng ®o¹n nµy dïng ph−¬ng ph¸p ng©m, môc ®Ých cña nã lµ trõ khö nèt l−îng dung dÞch cßn sãt tõ c«ng ®o¹n tÈy dÇu, ®é PH cña n−íc röa nªn khèng chÕ ë kho¶ng 5-7, ®Ó ®¶m b¶o møc ®é s¹ch cña n−íc. - Röa n−íc DI Röa n−íc nguyªn chÊt lµ trõ khö nh÷ng t¹p chÊt Ion cßn sãt trªn bÒ mÆt th©n xe, lµm cho ®é PH cña bÒ mÆt chi tiÕt biÓu hiÖn møc trung b×nh, tr¸nh mang nh÷ng t¹p chÊt vµo bÓ nhóng s¬n. Lµm nÒn t¶ng cho líp s¬n tÜnh ®iÖn sau. Röa n−íc nguyªn chÊt sö dông ph−¬ng ph¸p ng©m vµ phun, dïng ng©m lµ chñ yÕu trong bÓ cã trang bÞ ®Çu phun, nhiÖt ®é n−íc lµ nhiÖt ®é b×nh th−êng, ¸p lùc, l−u l−îng phun t−íi vµ miÖng phun ®Òu cã thÓ ®iÒu chØnh. ¸p lùc phun t−íi c«ng ®o¹n phun tÈy dÇu ban ®Çu th−êng khèng chÕ ë 0.15Mpa. Yªu cÇu c«ng nghÖ: nhiÖt ®é th−êng, thêi gian 1-3 phót C¸ch thao t¸c: CÈu chi tiÕt vµo bÓ röa, ng©m 1-3 phót, trong qu¸ tr×nh ng©m cÇn nhÊc chi tiÕt nhiÒu lÇn lªn xuèng ®Ó t¨ng c−êng hiÖu qu¶ röa. Nh÷ng ®iÒu cÇn chó ý: n−íc röa nguyªn chÊt cÇn duy tr× ®é s¹ch sÏ, cÇn tiÕn hµnh kiÓm nghiÖm ®é dÉn ®iÖn cña n−íc nguyªn chÊt hµng ngµy. Khi ®é dÉn ®iÖn cña n−íc v−ît qu¸ 50 µs/cm cÇn kÞp thêi bæ sung hoÆc thay n−íc nguyªn chÊt míi. §Ó tiÕt kiÖm gi¸ thµnh, n−íc thay ra tõ c«ng ®o¹n nµy cã thÓ dïng lµm n−íc sö dông cña c«ng ®o¹n röa n−íc 4 vµ n−íc sö dông phun röa. N−íc phun röa cÇn tr¸nh phun h−íng vÒ bÓ ng©m s¬n ®Ó tr¸nh « nhiÔm dung dÞch s¬n. 3.2. C¸c b−íc s¬n nhóng tÜnh ®iÖn (nhóng ®iÖn cùc ©m) C¸c b−íc trong qui tr×nh s¬n tÜnh ®iÖn bao gåm bèn côm c«ng ®o¹n chÝnh lµ (ChuÈn bÞ tÜnh ®iÖn (nhóng ®iÖn cùc ©m), söa bÒ mÆt (phun keo, matÝt), s¬n (s¬n lãt, s¬n nÒn, s¬n trang trÝ), sÊy). - 53 - B¶ng 3.2: C¸c b−íc c«ng nghÖ s¬n tÜnh ®iÖn: Ph−¬ng ph¸p NhiÖt ®é (oC) Thêi gian (phót) Ph−¬ng thøc gia nhiÖt MatÝt+Nh¸p b»ng tay nhiÖt ®é th−êng S¬n tÜnh ®iÖn ng©m + phun 20～30 6 ®iÖn gia nhiÖt Röa n−íc UF ng©m + phun nhiÖt ®é th−êng 2 Röa n−íc nguyªn chÊt (DI) ng©m + phun nhiÖt ®é th−êng 2 SÊy buång sÊy 70 ~ 80 20 ~25 - MatÝt: KÑp matÝt th« t¹i c¸c vÞ trÝ lâm s©u ®Ó t¹o bÒ mÆt ph¼ng ®Òu trªn toµn vá xe (<1mm). Dïng giÊy nh¸p (#80, #100, #180) ®Ó nguyªn ®é réng ®Æt trªn bµn ®¸nh b»ng gç ®¸nh däc theo ph−¬ng th¼ng cña thµnh xe ®Ó t¹o ®é ph¼ng bÒ mÆt. Sau ®ã phun h¬i thæi s¹ch ®ång thêi dïng giÎ lau s¹ch toµn bé bÒ mÆt vá xe tr−íc khi ®−a vµo mçi b−íc s¬n. SÊy kh« bÒ mÆt matÝt trong buång sÊy. S¬n nhóng tÜnh ®iÖn (electro-coating) lµ ph−¬ng ph¸p s¬n ®−a ®iÖn cùc d−¬ng (hoÆc ©m) vµo chi tiÕt s¬n cã tÝnh dÉn ®iÖn nhóng vµo bÓ chøa ®Çy dung dÞch cã tØ lÖ chÊt phô gia t−¬ng ®èi thÊp ®· ®−îc thiÕt lËp ®iÖn cùc ©m (hoÆc d−¬ng) mang tÝnh ®èi lËp, gi÷a hai cùc ®ång thêi cã dßng ®iÖn mét chiÒu t¹o lªn trªn bÒ mÆt chi tiÕt s¬n 1 líp mµng s¬n ®ång ®Òu n−íc kh«ng hoµ tan. Ph−¬ng ¸n nµy ¸p dông s¬n nhóng ®iÖn cùc ©m, −u ®iÓm cña s¬n nhóng ®iÖn cùc ©m lµ cã thÓ khèng chÕ ®é dµy cña líp s¬n, t¹o hiÖu qu¶ s¬n ®èi víi mÆt trong thËm chÝ c¸c ®iÓm mèi hµn cña chi tiÕt, cã thÓ ®¶m b¶o cho xe m−êi n¨m kh«ng gØ; tËn dông nguyªn liÖu s¬n ®¹t tíi 95% trë lªn, cã thÓ lo¹i bá c¬ b¶n « nhiÔm ®èi víi m«i tr−êng. Nhóng ®iÖn lµ ®em nhóng chi tiÕt s¬n vµo trong bÓ nhóng, cÊp ®iÖn theo qui ®Þnh cña ®iÒu kiÖn s¬n nhóng ®iÖn ®Ó dung dÞch s¬n trong bÓ b¸m líp lªn bÒ mÆt chi tiÕt s¬n. ®Æc ®iÓm cña bÓ nhóng ®iÖn lµ cã thÓ khèng chÕ thêi gian mµ chi tiÕt cÇn cã. - 54 - H×nh 3.4. H×nh ¶nh s¬n nhóng ®iÖn th©n xe Trong bÓ cã trang bÞ ®iÖn cùc mµng ng¨n vµ ®iÖn cùc ®¸y/ ®Ønh, ngoµi ra cßn phèi hîp c¸c hÖ thèng ®iÒu chØnh nhiÖt ®é dung dÞch, bæ sung nguyªn liÖu, quÊy trén tuÇn hoµn, läc vµ siªu läc (UF) v.v.. Röa n−íc UF sö dông ph−¬ng ph¸p phun ng©m kÕt hîp röa ®i dung dÞch s¬n b¸m trªn bÒ mÆt chi tiÕt, ®Ó n©ng cao vµ c¶i thiÖn chÊt l−îng bÒ mÆt mµng s¬n, gi¶m thiÓu c«ng mµi sau s¬n lãt tõ ®· n©ng cao kh¶ n¨ng chèng ¨n mßn cña líp s¬n. Läc siªu cÊp cã t¸c dông chñ yÕu lµ khèng chÕ hµm l−îng t¹p chÊt Ion trong bÓ nhóng. Do thµnh phÇn chñ yÕu cña dung dÞch UF lµ n−íc, chÊt xóc t¸c hoµ tan, chÊt trung hoµ vµ mét thµnh phÇn nhá nhùa nªn cã thÓ lîi dông röa n−íc chÆn bÞt nhiÒu cÊp, ngoµi viÖc röa ®i nguyªn liÖu s¬n nhóng ®iÖn b¸m phô vµo bÒ mÆt chi tiÕt s¬n cßn cã thÓ thu håi nguyªn liÖu s¬n ®ång thêi víi viÖc n©ng cao møc ®é tËn dông nguyªn liÖu cßn gi¶m lín c¸c chi phÝ vµ l−îng xö lý n−íc th¶i. Röa n−íc nguyªn chÊt lµ nh»m xö lý mét lÇn n÷a nh÷ng Ion cßn sãt cña s¬n nhóng ®iÖn. C«ng ®o¹n nµy ¸p dông ph−¬ng ph¸p ng©m vµ phun kÕt hîp. Trong ®ã ng©m lµ chÝnh, trong bÓ cã trang bÞ ®Çu phun, nhiÖt ®é n−íc lµ nhiÖt ®é b×nh th−êng, ¸p lùc, l−u l−îng phun t−íi vµ miÖng phun ®Òu cã thÓ ®iÒu chØnh. ¸p lùc phun t−íi c«ng ®o¹n phun tÈy dÇu ban ®Çu th−êng khèng chÕ ë 0.15Mpa. - 55 - (+) (-) (+) (-) H×nh 3.5. Nguyªn lý s¬n nhóng ®iÖn ly ©m cùc 3.3. ThiÕt bÞ chuyÒn t¶i ThiÕt bÞ chuyÒn t¶i sö dông Pal¨ng ®iÖn dÇm ®¬n, ®Ó ®¶m b¶o tÝnh æn ®Þnh khi ng©m nhóng chi tiÕt sö dông Pal¨ng ®iÖn liªn kÕt song song. 3.4. Tæ hîp thiÕt bÞ vµ nguyªn lý lµm viªc, yªu cÇu kü thuËt d©y chuyÒn s¬n nhóng ®iÖn. 3.4.1. BÓ nhóng ThiÕt bÞ tiÒn xö lý vµ nhóng ®iÖn ¸p dông ph−¬ng thøc lµm viÖc ngõng nghØ gi¸n ®o¹n, tæng céng cã 11 bÓ ng©m nhóng. BÓ tÈy dÇu s¬ gia nhiÖt ®Õn 40-60oC, bÓ phèt ph¸t gia nhiÖt ®Õn 40-500C, kÝch th−íc lµ 5.4 x 3 x 3.2m (dµi x réng x cao); BÓ nhóng ®iÖn lµ 6.8 x 3 x 3m; ngoµi ra 7 bÓ ng©m dung dÞch cßn l¹i lµ nhiÖt ®é th−êng cã kÝch th−íc lµ 5 x 3 x 3m. Th©n bÓ ®Òu thiÕt kÕ trªn mÆt ®¸t. c¸c bÓ nhóng ®iÖn, bÓ UF, bÓ n−íc nguyªn chÊt thiÕt kÕ trong phßng riªng vµ cã trang bÞ hót giã, c¸c bÓ cßn l¹i kh«ng thiÕt kÕ trong phßng. Suèt chiÒu dµi cña c¶ hÖ thèng thiÕt bÞ tiÒn xö lý vµ nhóng ®iÖn ®Òu thiÕt kÕ cã bÖ thao t¸c b»ng bªt«ng vµ lan can b¶o vÖ. *KÕt cÊu th©n bÓ: 11 bÓ ®Òu sö dông kÕt cÊu thÐp. Th©n bÓ lµ phÇn chÝnh cña thiÕt bÞ, sö dông kÕt cÊu bÓ h×nh hép ch÷ nhËt, ®Ó ®¶m b¶o tÝnh chÞu lùc cöa bÓ th©n bÓ lµm tõ thÐp chÊt cacbon cao cÊp (Q235A) thµnh ngoµi gia cè hép ch÷ U # 12 tr¸nh th©n bÓ biÕn d¹ng. §èi víi c¸c bÓ yªu cÇu gia nhiÖt nh− bÓ tÈy dÇu s¬, bÓ tÈy dÇu, bÓ phèt ph¸t, thµnh ngoµi cña th©n bÓ thiÕt kÕ 1 líp b¶o «n dÇy 50mm chÊt liÖu b¶o «n lµ EPS. Deposition O2 of coating film H2 Fe2+ ο OH- H+ H2O Deposition of O2 coating H2 H+ OH - H2O - 56 - BÓ phèt ph¸t d−íi ®¸y cã thiÕt kÕ 4 phÔu l¾ng cÆn H×nh 3.6. S¬ ®å s¬n nhóng ®iÖn ly ©m cùc Hai bªn thµnh bÓ cã thiÕt kÕ ®−êng l−u th«ng vµ lan can, bªn ngoµi thiÕt kÕ ®−êng réng 900- 1800, thiÕt kÕ 3 cöa kÝnh cã dïng cho thao t¸c. Phßng thao t¸c ®iÖn nhóng thiÕt kÕ ®Ìn chiÕu s¸ng 300XL, ë phÝa trªn ®−êng l−u th«ng thiÕt kÕ 3 qu¹t hót giã trªn nãc nhµ. * Xö lý chèng ¨n mßn th©n bÓ S¬n nhóng ®iÖn cã yªu cÇu rÊt cao ®èi víi t¹p chÊt Ion cña dung dÞch, do ®ã c¸c mÆt trong cña bÓ t−¬ng øng cÇn xö lý chèng ¨n mßn ®Ó ®¶m b¶o chÊt l−îng s¬n chi tiÕt. 9 lßng bÓ gåm bÓ tÈy dÇu s¬, bÓ tÈy dÇu, ®iÒu chØnh bÒ mÆt, phèt ph¸t, röa n−íc 3, röa n−íc nguyªn chÊt DI, nhóng ®iÖn, röa n−íc UF, röa n−íc nguyªn chÊt DI 2 lãt thÐp thuû tinh dµy 3mm 3.4.2. ThiÕt bÞ gia nhiÖt BÓ tÈy dÇu s¬, bÓ tÈy dÇu, bÓ phèt ph¸t dïng chung thiÕt bÞ gia nhiÖt, dïng lß n−íc nãng ®èt dÇu ®Ó gia nhiÖt, 3 bÓ nµy ®Òu trang bÞ hÖ thèng gia nhiÖt kiÓm tra vµ khèng chÕ tù ®éng . VËt liÖu chÝnh ®o¹n bøc x¹ cña th©n lß 25-20# (SUS310S), tÊm thÐp chÞu nhiÖt 1035oC. èng cña ®o¹n ®èi l−u lµ èng ®Æc ICY18N9TI, v¸ch ngoµi lµm b»ng t«n mµu, tÇng b¶o «n dµy 150, tÊm b«ng b¶o «n dung l−îng 100kg/m3. CATHODIC ELECTRODEPOSITION - + - 57 - §Çu ®èt dÇu lµ ®Çu ®èt 2 cÊp (cã thÓ sö dông lo¹i RIELLO cña Italy), lo¹i dÇu ®èt lµ dÇu ho¶ #O (mïa ®«ng tèt nhÊt lµ dïng dÇu #10), thiÕt bÞ gia nhiÖt lµ RL130 c«ng suÊt gia nhiÖt tèi ®a lµ: 140×104 Kcal. H×nh 3.7. S¬n « t« 1. Kim lo¹i trÇn; 2. Líp phèt ph¸t kÏm 1-2µ, 3. Líp s¬n ED; 4,5,6 líp s¬n trang trÝ * Th«ng sè kü thuËt chñ yÕu cña hÖ thèng gia nhiÖt (1) NhiÖt ®é sÊy trong phßng: cã thÓ ®iÒu chØnh tuú ý ®Õn 60oC (2) Ph¹m vi khèng chÕ nhiÖt ®é 0～60oC (3) Thêi gian t¨ng nhiÖt 3-4 h (4) TÝnh ®ång ®Òu nhiÖt ®é khu vùc lµm viÖc trong phßng ≤ ±5℃ (5) Dung sai ®iÒu khiÓn nhiÖt: ±3℃ (6) Dung sai kiÓm tra nhiÖt: ±0.1℃ (7) Ph¹m vi kiÓm tra nhiÖt: - 5~8℃ Model RL130 lµ lo¹i m¹nh chÕ t¹o ®ång bé th«ng giã, ®èt 2 cÊp, khèng chÕ tù ®éng hoµn toµn 1) Ph−¬ng thøc ®iÒu chØnh lµ: hai giai ®o¹n song song. 2) §Çu ®èt cã trang bÞ thiÕt bÞ ®iÖn tö: mµn h×nh hiÓn thÞ tr¹ng th¸i, cã thÓ cung cÊp th«ng sè vËn hµnh cña ®Çu ®èt.: sè giê vËn hµnh, sè lÇn ®¸nh löa vµ th«ng tin sù cè. 3) Sö dông qu¹t l¸ nghiªng tr−íc vµ chç cöa vµo cña qu¹t cã trang bÞ chÊt liÖu - 58 - c¸ch ©m b¶o ®¶m cho ®é ån thÊp nhÊt. 4) Sù c¶i tiÕn tÝnh n¨ng qu¹t vµ ®Çu ®èt, ®¶m b¶o hiÖu suÊt cao nhÊt cho vËn hµnh. 3.4.3. HÖ thèng hót giã vµ hÖ thèng chiÕu s¸ng. Do s¬n ®iÖn nhóng s¶n sinh khÝ th¶i cã ®éc, cã t¸c h¹i ®èi víi m«i tr−êng vµ ng−êi lµm viÖc. V× vËy, trong khu lµm viÖc s¬n nhóng ®iÖn thiÕt kÕ chiÕu s¸ng, ®é chiÕu s¸ng trong ®−êng l−u th«ng lµ 300LX, ë phÝa trªn ®−êng cã thiÕt kÕ 3 qu¹t hót mái. 3.4.4. HÖ thèng ®−êng èng 3.4.5. ThiÕt bÞ ®iÖn nhóng ThiÕt bÞ ®iÖn nhóng lµ thiÕt bÞ chñ chèt cña d©y chuyÒn s¬n nhóng ®iÖn, chñ yÕu t¹o thµnh do bÓ nhóng, hÖ thèng quÊy trén dung dÞch tuÇn hoµn, hÖ thèng läc, thiÕt bÞ trao ®æi nhiÖt, hÖ thèng tuÇn hoµn ®iÖn cùc vµ cùc dung dÞch, ®iÖn nguån 1 chiÒu, phßng s¬n nhóng ®iÖn, hÖ thèng läc siªu cÊp. a. BÓ ®iÖn nhóng Chøa dung dÞch vµ tiÕn hµnh s¬n nhóng chi tiÕt s¬n (th©n xe) trong ®ã. TÊt c¶ c¸c thiÕt bÞ kh¸c ®Òu lµ phôc vô cho bÓ nµy mµ th«i. H×nh 3.8. CÊu t¹o bÓ ®iÖn nhóng 1.TÊm ®æi dßng; 2.cöa hót tr−íc; 3.lãt trong c¸ch ®iÖn thÐp thuû tinh 4.®Çu phun quÊy trén; 5.bÓ nhóng chÝnh; 6.®−êng èng liªn kÕt; 7.bÓ nhóng phô; 8.tÊm ®iÒu chØnh dßng trµn BÓ ®iÖn nhóng chia thµnh bÓ chÝnh vµ bÓ phô, dung dÞch trµn ch¶y vµo bÓ phô tõ cöa ra bÓ. Th©n bÓ ®−îc hµn gép tõ thÐp 8mm, v¸ch ngoµi dïng thÐp ch÷ U gia cè. Trong lßng bÓ lãt thÐp thuû tinh 3-4 mm, thÐp thuû tinh nµy chÞu ®iÖn ¸p 20,000 V trë lªn. b. HÖ thèng quÊy trén dung dÞch tuÇn hoµn - 59 - 1.miÖng phun; 2.®−êng èng; 3.thiÕt bÞ läc; 4.b¬m H×nh 3.9. S¬ ®å cña hÖ thèng quÊy trén dung dÞch tuÇn hoµn Dïng èng phun tuÇn hoµn ®Æt d−íi ®¸y bÓ thæi dung dÞch lªn, tiÕn hµnh quÊy trén trong bÓ. ë vÞ trÝ thÊp nhÊt cña ®¸y bÓ cã thiÕt kÕ èng tho¸t dung dÞch, èng tho¸t dïng èng kÏm 2”; b¶o ®¶m dung dÞch trong bÓ lu«n ®Òu nhau, phßng tr¸nh nguyªn liÖu mµu s¬n bÞ l¾ng ®äng; lo¹i bá bät khÝ khuÕch t¸n ë nh÷ng bÒ mÆt s¬n cÇn gia nhiÖt vµ lµm nguéi. HÖ thèng quÊy trén dung dÞch do b¬m tuÇn hoµn, hÖ thèng èng trong bÓ, vµ miÖng thæi t¹o thµnh; hÖ thèng èng trong bÓ, miÖng phun ®−îc lµm b»ng nhùa, hÖ thèng èng ngoµi bÓ ®−îc lµm b»ng Inox ®Ó tr¸nh ¨n mßn. Tèc ®é ch¶y bÒ mÆt dung dÞch: 0.2m/s; tèc ®é ch¶y ®¸y bÓ 0.4m/sB¬m ho¸ chÊt sö dông b¬m Inox tiªu chuÈn IH100-80-160, l−u l−îng 100m3/h, kh¶ n¨ng ®Èy 32m c«ng suÊt m¸y 15KW lµm dung dÞch ®iÖn nhóng tuÇn hoµn 2-3 lÇn trong mçi tiÕng ®ång hå, tr¸nh hiÖn t−îng l¾ng ®äng cña dung dÞch. D−íi ®¸y cña bÓ nhóng thiÕt kÕ miÖng phun quÊy trén, kho¶ng c¸ch s¾p xÕp èng phun th«ng th−êng lµ 1100mm, kho¶ng c¸ch miÖng phun 420mm, h−íng miÖng phun ng−îc víi h−íng vËn hµnh cña chi tiÕt s¬n vµ lµm thµnh 1 gãc 100～150 so víi ®¸y bÓ, miÖng phun c¸ch ®¸y bÓ 125mm. Sù h×nh thµnh cña dßng ch¶y bÒ mÆt sö dông miÖng phun ph¼ng dÑt, bè trÝ ë d−íi mÆt dung dÞch 100～150mm, h−íng nghiªng lÖch chØ vÒ phÝa bÓ ®iÖn nhóng phô, t¹o thµnh 1 gãc 250 so víi trôc chuyÒn cu¶ bÓ nhóng ®iÖn, chiÒu dµi bè trÝ b»ng kho¶ng 1/3, - 60 - kho¶ng c¸ch miÖng phun 200mm. §Ó lo¹i bá cã hiÖu qu¶ kh«ng khÝ tËp trung ë c¸c chç lâm cña chi tiÕt s¬n, trong èng quÊy trén d−íi ®¸y bÓ chç chi tiÕt b¾t ®Çu vµo bÓ, bè trÝ 1 èng phun phun th¼ng lªn trªn. èng phun th«ng th−êng sö dông Inox chÕ t¹o, phÝa ngoµi quÐt 1 líp c¸ch ®iÖn dµy 3mm. Khi liªn kÕt miÖng phun víi ®−êng èng bªn ngoµi sö dông ph−¬ng ph¸p nèi c¸ch ®iÖn Nguyªn t¾c thiÕt kÕ ®−êng èng quÊy trén tuÇn hoµn dung dÞch ®iÖn nhóng lµ ®¶m b¶o dung dÞch s¬n kh«ng ®ãng kÕt trong lßng èng, trong ph−¬ng ¸n nµy tèc ®é ch¶y trong èng hót cña b¬m lµ 2.2m/s, tèc ®é ch¶y cña dßng trong c¸c ®−êng èng ®Çu ra lµ 2.7m/s. Do ®ã gi÷a èng chÝnh vµ èng nh¸nh ¸p dông thay ®æi ®−êng kÝnh ®Ó duy tr× tèc ®é ch¶y trong èng; ngoµi ra cßn tr¸nh tuyÖt ®èi hiÖn t−îng t¹o gãc chÕt vµ èng tÞ trong ®−êng èng, van sö dông van cÇu, chÊt liÖu èng sö dông chÊt liÖu 1Cr18Ni9Ti. ë nh÷ng bé phËn cÇn b¶o d−ìng nh− b¬m, thiÕt bÞ läc v.v.. cÇn l¾p ®Æt van kho¸, ®Ó khi cÇn thiÕt ng¨n dßng tiÕn hµnh xö lý. Ngoµi ra thiÕt kÕ ®−êng èng cÇn tiÖn cho th¸o l¾p, mçi ®o¹n èng kh«ng dµi qu¸ 3m, dïng mÆt bÝch kÕt nèi. c.ThiÕt bÞ läc Läc ®iÖn nhóng t¹o thµnh do thiÕt bÞ läc th« vµ thiÕt bÞ läc tinh. ThiÕt bÞ läc th«: läc bá nh÷ng t¹p chÊt r¬i vµo ®Ó b¶o vÖ b¬m tuÇn hoµn. ThiÕt bÞ läc tinh: läc bá cÆn bôi, h¹t t¹p chÊt. gi¶m thiÓu c¸c lçi nèt cã thÓ h×nh thµnh trªn th©n xe. ThiÕt bÞ läc th« dïng l−íi Inox m¾t #80. ThiÕt bÞ läc tói tuÇn hoµn chÝnh (thiÕt bÞ läc tinh) dïng 2 thiÕt bÞ läc 3 tói d¹ng tói inox sè 2, mçi tói sè 2 cã l−u l−îng lµ 20 m3/h, qui c¸ch cña tói läc lµ φ180*810, tæng l−u l−îng lµ 60 m3/h ®−êng kÝnh tói läc lµ φ450. Th«ng qua thiÕt bÞ läc tuÇn hoµn chÝnh lµm cho läc s¹ch c¸c lo¹i t¹p chÊt xuÊt hiÖn trong qu¸ tr×nh vËn hµnh, cã thÓ n©ng cao chÊt l−îng s¶n phÈm. d. ThiÕt bÞ trao ®æi nhiÖt Chñ yÕu lµ chuyÓn ®iÖn n¨ng vµ n¨ng l−îng lµm viÖc cña m¸y b¬m thµnh nhiÖt l−îng, ®¶m b¶o cho nhiÖt ®é dung dÞch trong bÓ lu«n æn ®Þnh 28±10C. ThiÕt bÞ trao ®æi - 61 - nhiÖt l¾p trong ®−êng èng tuÇn hoµn dung dÞch, sö dông thiÕt bÞ trao ®æi nhiÖt kiÓu tÊm Inox. Th«ng th−êng dïng n−íc cã nhiÖt ®é lµm nguéi 7-100C; gia nhiÖt40-450C. - §−êng èng tuÇn hoµn dung dÞch s¬n: TuÇn hoµn dung dÞch s¬n dïng b¬m ®Ó tiÕn hµnh tuÇn hoµn, ph−¬ng ¸n nµy ¸p dông ph−¬ng thøc tuÇn hoµn kÝn. - ThiÕt bÞ trao ®æi nhiÖt sö dông thiÕt bÞ kiÓu tÊm, chÊt liÖu thiÕt bÞ trao ®æi nhiÖt lµ 1Cr18Ni9Ti. - Côm m¸y n−íc l¹nh lµ thiÕt bÞ chñ yÕu ®iÒu chØnh nhiÖt ®é ®iÖn nhóng, kÕt hîp thiÕt kÕ sö dông víi th¸p gi¶i nhiÖt, thiÕt bÞ trao ®æi nhiÖt vµ n−íc ®ãng b¨ng, n−íc lµm m¸t, b¬m van tuÇn hoµn, ®¶m b¶o khèng chÕ cho dung dÞch ®iÖn nhóng lµ 280C. e. HÖ thèng ®iÖn vµ cùc dung dÞch HÖ thèng ®iÖn vµ cùc dung dÞch lµm cùc d−¬ng cña ®iÖn nhóng ©m cùc, t¹o thµnh ®−êng håi ®iÖn; trõ khö nh÷ng axit trung hoµ cßn thõa mµ nhóng ®iÖn sinh ra, duy tr× nång ®é trung hoµ æn ®Þnh; ®¹t ®Õn môc ®Ých cña s¬n nhóng ®iÖn vµ duy tr× ®é axit trong bÓ. T¸c dông cña thiÕt bÞ ®iÖn cùc lµ h×nh thµnh ®iÖn tr−êng trong bÓ nhóng khi chi tiÕt s¬n ®−îc ®−a vµo trong bÓ, lµm cho Ion trong dung dÞch s¬n di chuyÓn h−íng vÒ bÒ mÆt chi tiÕt s¬n vµ h×nh thµnh líp s¬n. Ngoµi ra thiÕt bÞ ®iÖn cùc cßn kÕt hîp thµnh phÇn t¹p chÊt Ion th¶i ra trong bÓ nhóng tõ hÖ thèng tuÇn hoµn cùc dung dÞch, ®iÒu chØnh ®é PH cña dung dÞch s¬n. ChÊt liÖu ®iÖn cùc lµ Inox chèng oxy ho¸. T¸c dông cña hÖ thèng tuÇn hoµn cùc dung dÞch lµ khèng chÕ tØ lÖ dÉn ®iÖn cùc dung dÞch trong 1 ph¹m vi nhÊt ®Þnh, tõ ®ã ®¶m b¶o qu¸ tr×nh ®iÖn nhóng ®−îc tiÕn hµnh b×nh th−êng. HÖ thèng tuÇn hoµn cùc dung dÞch do c¸c bé phËn bÓ cùc dung dÞch, b¬m tuÇn hoµn, ®−êng èng tuÇn hoµn vµ c¸c phô kiÖn cña nã t¹o nªn. B¬m tuÇn hoµn hót cùc dung dÞch tõ trong bÓ ra th«ng qua ®−êng èng ®−a ®Õn ®iÖn cùc mµng ng¨n, tõ ®iÖn cùc mµng ng¨n trë vÒ bÓ cùc dung dÞch. Trªn ®−êng èng ra cña b¬m tuÇn hoµn cùc dung dÞch nªn bè trÝ thiÕt bÞ kiÓm tra khèng chÕ dÉn ®iÖn, ®Ó khèng chÕ tØ lÖ dÉn ®iÖn cña cùc dung dÞch trong ph¹m vi 400～1000Us/cm. Khi tØ lÖ dÉn ®iÖn cña cùc dung dÞch v−ît qu¸ ph¹m vi nµy, do tÝn hiÖu tõ thiÕt bÞ ®o ®é - 62 - dÉn ®iÖn khèng chÕ van ®iÖn tõ tù ®éng bæ sung n−íc nguyªn chÊt vµo bÓ cùc dung dÞch, lµm trµn tho¸t 1 phÇn cùc dung dÞch, ®Ó ®¶m b¶o sù æn ®Þnh cña tØ lÖ dÉn ®iÖn cña cùc dung dÞch. Mçi 1 ®iÖn cùc mµng ng¨n cÇn ph¶i l¾p riªng 1 van ®iÒu tiÕt vµ 1 l−u l−îng kÕ ®Ó ®iÒu tiÕt l−u l−îng cùc dung dÞch cña nã. ChÊt liÖu cña bÓ cùc dung dÞch lµ nhùa c«ng tr×nh. g. Nguån ®iÖn 1 chiÒu. T¸c dông: ThiÕt bÞ chØnh l−u s¶n sinh dßng 1 chiÒu cÊp dßng cho s¬n nhóng ®iÖn, tr−êng hîp ®iÖn nhóng ©m cùc th©n xe lµm cùc ©m, dÉn ®iÖn th«ng qua ®−êng dÉn tõ trô treo. ThiÕt bÞ cung cÊp ®iÖn nguån cho thiÕt bÞ s¬n ®iÖn nhóng bao gåm c¸c bé phËn hÖ thèng tiÕp ®Þa, hÖ thèng th«ng ®iÖn cho chi tiÕt s¬n, chØnh l−u ®iÖn nguån vµ c¬ cÊu dÉn ®iÖn ®iÖn nguån. Trong qu¸ tr×nh s¬n ®iÖn nhóng, ®Ó ®¶m b¶o an toµn, 1 cùc cña ®iÖn nguån cÇn ph¶i tiÕp ®Þa. ph−¬ng ph¸p tiÕp ®Þa sö dông tiÕp ®Þa cÊu kiÖn; ngoµi ra, v¸ch ngoµi bÓ s¬n còng ph¶i tiÕp ®Þa; v¸ch trong bÓ lãt c¸ch ®iÖn ë tr¹ng th¸i kh« chÞu ®−îc ®iÖn ¸p tõ 20KV trë lªn. HÖ thèng dÉn ®iÖn: C¨n cø ph−¬ng thøc ®−a ®iÖn ¸p vµo cÊu kiÖn, chóng t«i lùa chän ph−¬ng thøc th«ng ®iÖn sau khi vµo bÓ. - Sù lùa chän nguån ®iÖn 1 chiÒu: ®iÖn ¸p ra cña ®iÖn nguån chØnh l−u nªn lín h¬n ®iÖn ¸p lµm viÖc 0.5 lÇn; dßng ra cña nã nªn lín h¬n dßng tèi ®a cña ®iÖn nhóng 0.5 lÇn. Mét thiÕt bÞ chØnh l−u biÕn ¸p 900A/400V, cã thÓ ®¶m b¶o yªu cÇu ®iÖn nguån s¶n xuÊt c«ng nghÖ ®iÖn nhóng ©m cùc. h. Phßng s¬n ®iÖn nhóng Phßng s¬n ®iÖn nhóng ®Ó b¶o vÖ bÓ ®iÖn nhóng, chèng ®iÖn giËt, chèng dung m«i bay h¬i khuÕch t¸n. Phßng s¬n ®iÖn nhóng ®−îc t¹o thµnh do th©n buång, hÖ thèng chiÕu s¸ng vµ hÖ thèng hót giã. KÕt cÊu cña th©n buång lÊy thÐp h×nh lµm x−¬ng, lÊy t«n 2 ly lµm tÊm v¸ch kiÓu kÝn. PhÝa trong ngoµi th©n buång tiÕn hµnh xö lý chèng ¨n mßn, ®¶m b¶o 10 n¨m kh«ng gØ. Trong phßng ®−îc thiÕt kÕ hÖ thèng chiÕu s¸ng, ®é s¸ng ≥ 300lx; mÆt bªn thiÕt kÕ hÖ thèng hót giã ®Ó hót lo¹i bá chÊt khÝ bay ra tõ dung - 63 - m«i; ë trªn v¸ch bªn cã më cöa ra vµo, kÝch th−íc lµ 800 x 1850mm (réng x dµi) , trªn cöa cã gio¨ng kÝn; ë v¸ch bªn cã bè trÝ cöa sæ quan s¸t BÓ nhóng ®iÖn sö dông cÊp giã phÝa trªn, hÖ thèng hót giã ë hai bªn bÓ nhóng, tèc ®é giã b¶o ®¶m 0.7m/S trë lªn, ¸p lùc giã lín h¬n 550Pa. i. ThiÕt bÞ röa n−íc sau ®iÖn nhóng Röa n−íc: Chi tiÕt sau khi nhóng s¬n, ë bÒ mÆt líp s¬n cã dÝnh theo s¬n næi ch−a ®−îc l¾ng ®äng, nÕu kh«ng dïng n−íc röa s¹ch, kh«ng nh÷ng bÒ mÆt s¬n th« nh¸m mµ cßn x¶y ra hiÖn t−îng t¸i hoµ tan lµm cho kh¶ n¨ng chÞu n−íc cña líp s¬n kém ®i. Ngoµi ra, dïng hÖ thèng läc siªu cÊp lµm thiÕt bÞ röa n−íc t¹o thµnh hÖ thèng tuÇn hoµn kÝn cßn cã thÓ tiÕn hµnh thu håi l−îng s¬n bÞ dÝnh theo bÒ mÆt gi¶m thiÓu tæn hao nguyªn liÖu. k. HÖ thèng läc siªu cÊp ®iÖn nhóng HÖ thèng siªu läc do b¬m nguyªn liÖu, thiÕt bÞ läc tói, thiÕt bÞ siªu läc, thïng dung dÞch thÈm thÊu, b¬m röa, vµ c¸c linh kiÖn liªn quan nh− van èng, ®ång hå ¸p lùc, ®ång hå l−u l−îng, tñ ®iÖn khung gi¸,.. hîp thµnh. B¬m nguyªn liÖu sö dông b¬m tõ lùc CQF50-40-160 l−u l−îng lµ 30 m3/h, søc ®Èy 32m, c«ng suÊt 4 KW. ThiÕt bÞ läc d¹ng tói dïng tói sè 2 kiÓu ®¬n ghÐp song song, tói sè 2 mçi tói cã l−u l−îng 20m3/h, qui c¸ch cña tói läc lµ φ180*810, tæng l−u l−îng lµ 40m3/h, vËt liÖu lµ Inox. HÖ thèng sö dông 20 mµng läc siªu cÊp ZDUF-4040, l¾p chia lµm 2 côm, mçi côm cã thÓ thùc hiÖn vËn hµnh ®éc lËp, còng cã thÓ vËn hµnh ®ång thêi. mçi ®Çu vµo cña mµng läc ®Òu l¾p 1 van vµo dung dÞch, ®Çu ra cã l¾p 1 ®ång hå l−u l−îng. Cã thÓ tiÕn hµnh kiÓm tra t×nh tr¹ng vËn hµnh cña mçi mµng, ®¶m b¶o sù vËn hµnh liªn tôc cña hÖ thèng läc. - 64 - * Sù phèi hîp thiÕt bÞ * Bé phËn tuÇn hoµn chÝnh B¶ng 3.3: C¸c thiÕt bÞ cña bé phËn tuÇn hoµn chÝnh Tªn thiÕt bÞ M«del- Qui c¸ch Sè l−îng Ghi chó B¬m ho¸ chÊt tuÇn hoµn chÝnh IH100-80-160 1 c¸i B¬m Inox chèng næ ThiÕt bÞ läc tói tuÇn hoµn chÝnh Tói sè 2 kiÓu 3 tói 2 c¸i Inox * HÖ thèng Siªu läc ®iÖn nhóng B¶ng 3.4: C¸c thiÕt bÞ cña hÖ thèng siªu läc ®iÖn nhóng Tªn thiÕt bÞ Model – qui c¸ch Sè l−îng Ghi chó b¬m nguyªn liÖu CQF50-40-160 1 c¸i b¬m tõ lùc thiÕt bÞ läc d¹ng tói tói sè 2 kiÓu tói ®¬n ghÐp song song 1 c¸i Inox mµng läc siªu cÊp ZDUF-4040 20 c¸i (tªn vËt liÖu sîi ho¸ häc) thïng dung dÞch thÈm thÊu PT-1000L 1 c¸i PE b¬m röa CHL16-30 1 c¸i Inox ®ång hå ¸p lùc Y60 6 c¸i ®ång hå l−u l−îng 20 c¸i Tñ ®iÒu khiÓn ®iÖn 1 bé Khung gi¸ ®ì 1 bé Inox 3.4.6. ThiÕt bÞ ph¶n thÈm thÊu ë tr−íc vµ sau bÓ nhóng ®iÖn, ®Òu cã 1 bÓ n−íc nguyªn chÊt, thiÕt bÞ ph¶n thÈm - 65 - thÊu lµ thiÕt bÞ s¶n sinh n−íc nguyªn chÊt. a. ThuyÕt minh c«ng nghÖ - HÖ thèng thiÕt bÞ ®−îc trang bÞ thïng vµ b¬m n−íc nguyªn liÖu ®Ó ®¶m b¶o cho sù vËn hµnh æn ®Þnh b×nh th−êng cña thiÕt bÞ. - ThiÕt bÞ läc c¬ giíi ThiÕt bÞ läc c¬ giíi bªn trong cã trang bÞ ®¸ th¹ch anh, dïng ®Ó läc nh÷ng t¹p chÊt d¹ng h¹t do n−íc nguyªn liÖu ®em ®Õn, sö dông ®Ó kÐo dµi tuæi thä sö dông cña thiÕt bÞ phÝa sau nã. - ThiÕt bÞ läc than ho¹t tÝnh ThiÕt bÞ läc than ho¹t tÝnh bªn trong cã trang bÞ than ho¹t tÝnh chuyªn dïng cho n−íc s¹ch, do diÖn tÝch tØ biÓu cña than ho¹t tÝnh rÊt lín, th«ng qua nã cã thÓ hót nh÷ng t¹p chÊt h÷u c¬, t¹p chÊt tæng hîp. - Bæ sung chÊt ng¨n cÆn Do trong n−íc nguån cã tån t¹i nh÷ng vËt chÊt t¹o ®é cøng n−íc rÊt dÔ sinh ra hiÖn t−îng kÕt cÆn, nªn cÇn cho chÊt chèng cÆn vµo tr−íc ph¶n thÈm thÊu - ThiÕt bÞ läc an toµn ThiÕt bÞ läc an toµn dïng ®Ó lo¹i bá nh÷ng vËt chÊt lÉn trong n−íc d¹ng h¹t cã ®−êng kÝnh 5 micron trë lªn, tr¸nh nh÷ng vËt d¹ng h¹t ®· lµm h− h¹i mµng ph¶n thÈm thÊu, b¶o ®¶m cho sù æn ®Þnh vµ tin cËy cÊp n−íc thiÕt bÞ ph¶n thÈm thÊu. - B¬m cao ¸p Do ¸p lùc thÈm thÊu cña mµng thÈm thÊu t−¬ng ®èi cao, do ®ã tr−íc thiÕt bÞ ph¶n thÈm thÊu cã trang bÞ b¬m cao ¸p. - ThiÕt bÞ ph¶n thÈm thÊu ThiÕt bÞ ph¶n thÈm thÊu lµ thø chñ chèt cña hÖ thèng nµy, thiÕt bÞ nµy sö dông mµng nguyªn kiÖn cña USA, tÇn suÊt t¸ch muèi cña thiÕt bÞ rÊt cao, tÇn suÊt t¸ch muèi cña 1 mµng ®¬n nguyªn kiÖn ®¹t > 99%, th«ng qua ph¶n thÈm thÊu cã thÓ n©ng cao ®é tinh s¹ch cña n−íc. - 66 - b. ThuyÕt minh khèng chÕ thiÕt bÞ. HÖ thèng sö dông tù ng¾t møc n−íc vµ ¸p lùc khèng chÕ nã vËn hµnh tù ®éng, thiÕt bÞ thÈm thÊu vÖ sinh thñ c«ng. Khi møc n−íc cña thïng n−íc nguyªn liÖu ®¹t møc trung b×nh th× b¬m ho¹t ®éng cung cÊp n−íc cho hÖ thèng. Khi gi¸ trÞ ¸p lùc tr−íc b¬m cao ¸p ®¹t ®Õn ¸p lùc cµi ®Æt cña c«ng t¾c ¸p lùc th× b¬m cao ¸p vµ b¬m ®o chÊt ng¨n cÆn ®−îc khëi ®éng cung cÊp n−íc cho thiÕt bÞ ph¶n thÈm thÊu. Khi mùc n−íc thïng n−íc s¶n phÈm ®¹t møc cao th× tù ®éng ng¾t thiÕt bÞ xö lý n−íc cÊp tr−íc. Khi mùc n−íc thïng n−íc nguyªn liÖu ë vÞ trÝ thÊp th× tù ng¾t c¶ b¬m n−íc nguån vµ b¬m cao ¸p. c. Sù hîp thµnh thiÕt bÞ B¶ng 3.5: Hîp thµnh thiÕt bÞ ph¶n thÈm thÊu Tªn thiÕt bÞ Model qui c¸ch Sè l−îng Ghi chó Thïng n−íc nguyªn liÖu PT－1000L 1 chiÕc PE thïng th©n liÒn B¬m n−íc CHL4-40 1 c¸i Inox P = 0.75 KW ThiÕt bÞ läc c¬ giíi 500x1500 1 c¸i Inox (cèt th¹ch anh 2#, 4#) ThiÕt bÞ läc than ho¹t tÝnh 500x1500 1 c¸i Inox (than ho¹t tÝnh vá tr¸i c©y) ChÊt c¶n cÆn AS601 1 bé b¬m ®o l−êng (Italy) thïng bæ sung ho¸ chÊt ThiÕt bÞ läc an toµn 5 lâix1000 1 c¸i Inox (®é mÞn lâi läc lµ: 5µm) B¬m cao ¸p SMP4-160 1 c¸i Inox P = 3.0 KW Ph¶n thÈm thÊu 2m3/h 1 bé 8 c¸i mµng nguyªn kiÖn ESPA – 4040, 4 c¸i vá mµng Inox (l¾p 2 c¸i) VÖ sinh ph¶n thÈm thÊu 1 bé b¬m, thïng chøa, thiÕt bÞ läc - 67 - Thïng chøa n−íc s¶n phÈm PT-2000L 1 c¸i PE – thïng th©n liÒn B¬m cÊp n−íc CHL2-30 1 c¸i Inox P=0.55 KW §ång hå ®o ¸p lùc, l−u l−îng 1 bé Thïng thiÕt bÞ ®iÖn 1 c¸i Linh kiÖn èng van thÊp ¸p 1 bé U－PVC Linh kiÖn èng van cao ¸p Inox C«ng t¾c møc n−íc 3 c¸i C«ng t¾c ¸p lùc JC201 1 c¸i Korea 3.4.7. ThiÕt bÞ phun t−íi Bªn xung quanh chç bÓ xuÊt cña bÓ tÈy dÇu s¬, bÓ tÈy dÇu, bÓ n−íc nguyªn chÊt (2), bÓ UF, bÓ ®iÖn nhóng ®Òu cã thiÕt kÕ hÖ thèng phun t−íi. HÖ thèng phun t−íi t¹o thµnh do b¬m Inox, ®−êng èng, van, miÖng phun vµ hÖ thèng ®iÒu khiÓn. ¸p lùc miÖng phun ®¶m b¶o 0.15 trë lªn, ®Òu sö dông miÖng phun nhùa. 3.4.8. ThiÕt bÞ chuyÒn t¶i chi tiÕt d¹ng treo Ph−¬ng thøc lµm viÖc cña d©y chuyÒn tiÒn xö lý vµ nhóng ®iÖn cùc ©m lµ ph−¬ng thøc gi¸n ®o¹n, chuyÒn t¶i chi tiÕt sö dông Pal¨ng ®iÖn treo 2T. Trªn toµn bé d©y chuyÒn, c¸ch 3m ®Æt 1 trô ®øng, tæng céng 28-30 trô ®øng. trô ®øng ®−îc hµn t¹o thµnh tõ thÐp h×nh, b¶o ®¶m ®ñ søc chÞu lùc. Ray Pal¨ng dïng thÐp ch÷ I lo¹i 20#, chia lµm 2 ®o¹n ray th¼ng vµ ray chuyÓn h−íng. Pal¨ng ®iÖn tæng céng gåm 3 chiÕc Pal¨ng ®iÖn ho¹t ®éng ®«i, Model CD-1T (tæng céng 2T); Pal¨ng cã bè trÝ d©y trôc tr−ît vµ ray dÉn h−íng hÖ nh«m. - 68 - 3.5. Danh môc hîp thµnh thiÕt bÞ d©y chuyÒn s¬n B¶ng 3.6: Danh môc hîp thµnh thiÕt bÞ s¬n ®iÖn tÜnh ®iÖn TT HÖ thèng ThiÕt bÞ vµ th«ng sè kü thuËt Ghi chó 1 BÓ c«ng nghÖ 8 c¸i kÝch th−íc lät lßng LxWxH=5200*3000*3000 4 2 BÓ Phèt ph¸t 1 c¸i LxWxH=5200x3000x300 kÝch th−íc lät lßng LxWxH=5200x3000x300 phÝa d−íi trang bÞ phÔu tho¸t 4 c¸i cÇn lµm b»ng nguyªn liÖu t«n Inox δ3 céng thªm thêi gian vµ phÝ gia c«ng. LxWxH=2000x1000x1500 bÓ gia nhiÖt phèt ph¸t ho¸ LxWxH=2000x1000x1500 3 thïng ch©m nguyªn liÖu phèt ph¸t D600 H1200 cÇn lµm b»ng Inox δ3 céng thªm thêi gian vµ chi phÝ gia c«ng b«ng b¶o «n 3 BÓ nhóng ®iÖn 1 c¸i bÓ chÝnh vµ bÓ phô 45m3 cÇn nguyªn liÖu còng nh− thêi gian vµ phÝ gia c«ng 4 BÓ UF 1 c¸i LxWxH=5800x3000x2600 kiªm sö dông lµm bÓ nhóng ®iÖn chuyÓn ®æi c¸c lßng bÓ trªn ®ây ®Òu chèng gØ vµ lãt thÐp thuû tinh c¸c thµnh ngoµi bÓ trªn ®ây ®Òu chèng gØ vµ s¬n trang trÝ 5 Trô ®øng Pal¨ng ®iÖn ®−êng l−u th«ng bé phËn trô ®øng Pal¨ng tiÒn xö lý, nhóng ®iÖn vµ siªu läc nhóng ®iÖn bao gåm d©y trô ®øng vµ xµ ngang Pal¨ng s¬n chèng gØ ®−êng l−u th«ng vµ bÖ thao t¸c bµn ch¶i l«ng kÝn khÝ ®Ìn chiÕu s¸ng c«ng nghiÖp cöa kÝnh (1000x1000 δ4) - 69 - 6 ThiÕt bÞ lµm s¹ch thiÕt bÞ t¸ch dÇu t¸ch n−íc CCF-5 sau nµy lùa chän sö dông m¸y khö cÆn kiÓu dÞch l¸ng xoay MF-2 thiÕt bÞ läc kiÓu tói RB-4AL (50µm) kim tõ lùc 7 Hîp thµnh c«ng nghÖ nhóng ®iÖn tñ biÕn ¸p chØnh l−u KYE900A/400V ®iÖn nguån CED tæ hîp m¸y lµm l¹nh n−íc: côm m¸y n−íc lanh 170 KW, th¸p gi¶i nhiÖt, thiÕt bÞ trao ®æi nhiÖt d¹ng tÊm 50M2 vµ b¬m èng tñ ®iÒu khiÓn ®iÖn vv tæ hîp m¸y läc: èng mµng kiÓu cuén cÊp 1 bao gåm 3 bÓ chøa cho m¸y b¬m ¸p lùc, bÓ chøa (1T/h)2M3 vµ m¸y b¬m UF tæ hîp n−íc nguyªn chÊt, bÓ chøa chèng thªm cÊp 1 (1.5T/h)5m3 chôp cùc d−¬ng kiÓu èng 20m2 tuÇn hoµn dung dÞch, trang bÞ ®iÒu khiÓn khèng chÕ tØ lÖ dÉn ®iÖn 8 ThiÕt bÞ bæ sung nguyªn liÖu dïng b¬m mµng bæ sung nguyªn liÖu bÓ tÈy dÇu, tæ hîp ®«i nhóng ®iÖn 9 ThiÕt bÞ gia nhiÖt thiÕt bÞ ®èt dÇu gia nhiÖt ( gåm b×nh n−íc nãng, hÖ thèng b¬m èng tuÇn hoµn) 10 Phun röa ®Çu phun hoµ trén dßng phun 6 nh¸nh phun dïng ®Çu phun l¾p nhanh 8 bé (35 èng nh¸nh) èng phun VC 2 bé èng Gas l¸ng (9 èng nh¸nh) gåm phô kiÖn 4 bé èng phun Inox gåm phô kiÖn 2 bé èng phun Gas l¸ng gåm phô kiÖn - 70 - b¬m phun röa Inox 50GB-32(I)B van b−ím Inox DN50 b¬m phun röa thÐp cacbon 50G-32(I)B van b−ím DN5D 11 QuÊy trén dung dÞch b¬m quÊy trén bÓ tÈy dÇu 80G-32A Q-88m3/h H=28m N=11KW b¬m quÊy trén röa n−íc 1 ®iÒu chØnh bÒ mÆt 80G-20 Q-50m3/h H=20m, N=5.5KW van b−ím inox DN80 4 bé b¬m tuÇn hoµn Gas l¸ng gåm phô kiÖn b¬m Inox quÊy trén phèt ph¸t ho¸ 65GB-32(I)B Q=40m3 H=24m N =4kW b¬m Inox quÊy trén röa n−íc 2, röa n−íc nguyªn chÊt 1,2 (80GB-20 ) van b−ím inox DN65 van b−ím inox DN80 b¬m chÞu nhiÖt tÈy dÇu, phèt ph¸t ho¸ 50G-32(I)B Q=20m3 H =24m N=2.2KW van b−ím DN 50 b¬m tuÇn hoµn nhóng ®iÖn CZ80-315 Q=100m3/h H=32m N=18.5KW-4P b¬m tuÇn hoµn UF IH125-100-315 Q=100m3/h H=32m N=18.5KW-4P van cÇu Inox DN 100 èng b¬m tuÇn hoµn Inox 6 bé gåm phô kiÖn c¸c lo¹i mÆt bÝch inox mÆt bÝch thÐp cacbon 100 c¸i 12 Treo t¶i Pal¨ng dÇm ®¬n (2T) ®−êng ray (gåm ray cong, d©y tr−ît 180m) 13 HÖ thèng ®iÒu khiÓn ®iÖn (3) - 71 - B¶ng 3.7: Danh môc hîp thµnh thiÕt bÞ kh¸c TT Tªn gäi VËt liÖu hoÆc sery Sè l−îng Ghi chó I. Buång sÊy s¬n lãt 1 1 Th©n buång 1 Khung x−¬ng èng thÐp vu«ng 1 T«n tÊm nhåi b«ng thuû tinh t=125mm 150m2 Khung x−¬ng cöa lín, tÇng b¶o «n, tay n¾m, kho¸ ¸p lùc. TÇng b¶o «n = 125mm 2 BÖ ®Æt qu¹t giã ThÐp ch÷ I, thÐp ch÷ U, thÐp tÊm, thÐp hoa v¨n Dïng vËt liÖu 3T 3 CÇu thang vµ lan can b¶o vÖ ThÐp tÊm, tÊm hoa v¨n, thÐp èng Dïng vËt liÖu 0.85T 4 HÖ thèng tuÇn hoµn giã