Bài thu hoạch Tác động của thông tin, khoa học công nghệ đối với cơ quan thông tin - thư viện

TR
NG CAO NG S
PHM SÓC TRNG KHOA XÃ HI

 10/2009 HC PH N:THÔNG TIN HC I C
NG LP: TH
VIN - THÔNG TIN 14 (NHÓM 9) TÁC NG C A THÔNG TIN, KHOA HC CÔNG NGH I VI CÁC C QUAN THÔNG TIN-TH
VIN
   
  
   
 2 DANH SÁCH NHÓM 9 1.TRI
U KIM DUY 2.THCH MINH THÀNH 3.INH QUC KHI 4.VÕ VN LONG 5.THCH TH NGC PHÚ 6.NGUY N QUC C NG 7.LÝ TH PH NG THÚY 8. TH PH NG LINH 9.DI
P MINH THUN
   
  
   
 3 TÁC NG C A THÔNG TIN, KHOA HC CÔNG NGH I VI CÁC C QUAN THÔNG TIN-TH
VIN Theo t
in bách khoa Vit Nam (dictionary.bachkhoatoanthu.gov.vn) thì: Khoa hc là h thng tri thc v t nhiên, xã hi và t duy, c tích lu trong quá trình nhn thc trên c s thc tin, c th hin bng nhng khái nim, phán oán, h c thuy!t. Nhim v" c#a Khoa h c là phát hin ra b$n ch%t, tính quy lut c#a các hin tng, s vt, quá trình, t& ó mà d báo v s vn ng, phát trin c#a chúng, 'nh h(ng cho ho)t ng c#a con ng*i. Khoa h c giúp cho con ng*i ngày càng có kh$ n+ng chinh ph"c t nhiên và xã hi. Khoa h c v&a là mt hình thái ý thc xã hi v&a là mt d)ng ho)t ng, mt công c" nhn thc. M,i Khoa h c phát trin g-m có 4 y!u t c b$n: 1) Tri thc kinh nghim. 2) Tri thc lí lun. 3) Phng pháp, cách x. lí. 4) Gi$ thuy!t và k!t lun. H thng Khoa h c c chia thành Khoa h c t nhiên, Khoa h c xã hi, Khoa h c k/ thut; m,i lo)i Khoa h c nói trên u có ph0n c b$n và ph0n ng d"ng, chúng quan h bin chng v(i nhau. Song, s phân lo)i Khoa h c này ch1 mang tính ch%t r%t tng i. Trong iu kin c#a cuc cách m)ng khoa h c - k/ thut, Khoa h c ngày càng tr thành lc lng s$n xu%t trc ti!p. C2ng theo t& in bách khoa, khái nim Công ngh c hiu nh sau: 1. Môn khoa h c ng d"ng nhm vn d"ng các quy lut t nhiên và các nguyên lí khoa h c, áp ng các nhu c0u vt ch%t và tinh th0n c#a con ng*i. 2. Các phng tin k/ thut, là s th hin vt ch%t hoá các tri thc ng d"ng khoa h c. 3. Tp hp các cách thc, các phng pháp da trên c s khoa h c và c s. d"ng vào s$n xu%t trong các ngành s$n xu%t khác nhau  t)o ra các s$n ph3m vt ch%t và d'ch v". Trong nhng thp k1 g0n ây, có tác gi$ ã m rng khái nim công ngh: a) CN bao g-m nhiu y!u t hp thành nh phng tin máy móc thi!t b', các quy trình vn hành, các phng pháp t4 chc, qu$n lí $m b$o cho quá trình s$n xu%t và d'ch v" c#a xã hi.
   
  
   
 4 b) Xét riêng v m5t kinh t!, trong quan h v(i s$n xu%t, công ngh c coi là phng tin  thc hin quá trình s$n xu%t, bi!n 4i các "0u vào"  các "0u ra" cho các s$n ph3m và d'ch v" mong mun. c) Công ngh cao (công ngh tiên ti!n), các phng tin vt ch%t và t4 chc c%u trúc áp d"ng khoa h c m(i nh%t (in, in t., tin h c và t ng iu khin, laze, k/ thut siêu âm, plasma, vt liu cng, siêu d6n... phát trin m)nh t& sau Chi!n tranh th! gi(i II). Các thành ph0n c b$n c#a công ngh, theo cách hiu hin nay, bao g-m c$ ph0n cng và ph0n mm, c" th là t4 hp c#a 4 thành ph0n có tác ng qua l)i v(i nhau và cùng thc hin quá trình s$n xu%t và d'ch v" b%t kì: thành ph0n trang thi!t b', bao g-m các thi!t b', máy móc, khí c", nhà xng, vv; thành ph0n k/ n+ng và tay ngh liên quan t(i kinh nghim ngh nghip c#a t&ng ng*i ho5c nhóm ng*i; thành ph0n thông tin liên quan t(i các bí quy!t, các quy trình, các phng pháp, các d liu, các b$n thi!t k!, vv; thành ph0n t4 chc th hin trong vic b trí, s7p x!p iu phi, qu$n lí và ti!p th', vv. Còn khái nim thông tin c hiu nh sau: -Thông tin là “iu mà ng*i ta ánh giá ho5c nói !n; là tri thc, tin tc”. Theo t& in Oxford English Dictionary. -“Thông tin là s chuyn giao tri thc làm t+ng thêm sc m)nh c#a con ng*i”. T& nhng khái nim trên ta có th nhn th%y rng: Thông tin và Khoa h c công ngh có tác ng r%t l(n !n nhiu ngành ngh, l/nh vc cuc sng…d6n !n nhiu thay 4i m)nh m8. S tác ng này c2ng $nh hng !n các c quan Thông tin-Th vin. 1/TÁC NG C A THÔNG TIN N CÁC C QUAN THÔNG TIN-TH
VIN Thông tin là nhu c0u thi!t y!u trong *i sng xã hi, là công c"  iu hành, qu$n lý hay ch1 )o c#a t&ng ch# th, giúp các cá nhân, t4 chc a ra quy!t 'nh phù hp và úng lúc. Thông tin c2ng là phng tin hu hiu  m rng giao lu hiu bi!t gia các quc gia, dân tc; là ngu-n cung c%p tri thc m i m5t cho công chúng, ngu-n lc phát trin kinh t!-xã hi. Thông tin là y!u t quy!t 'nh $nh hng !n s t-n t)i và phát trin c#a các c quan Thông tin-Th vin.Bi vì: -Mt c quan Thông tin –Th vin s8 không t-n t)i n!u thi!u thông tin ho5c thông tin nghèo nàn hay thông tin thi!u c s thc tin.Vì th!, có th nói, Thông
   
  
   
 5 tin là iu kin tiên quy!t và $nh hng nhiu nh%t !n c quan Thông tin- Th vin. -V(i các thông tin m(i c thu nhn thêm, thì các c quan Thông tin-Th vin s8 làm phong phú thêm ngu-n thông tin và giúp cho b)n  c c#a mình có c s hiu bi!t, nhn thc tt hn v nhng i tng trong *i sng xã hi và t nhiên. Nhng thông tin này c2ng giúp con ng*i thc hin hp lý, úng quy lut công vic c0n làm nhm )t t(i m"c ích. Nhà khoa h c c E.Pietch ã ch1 ra "Thông tin là mt s$n ph3m mà v(i ý ngh/a, công d"ng c#a nó có th xem ngang hàng v(i tr lng nguyên liu c#a n(c ó”… -V(i các thông tin ã có, s8 giúp cho b)n  c ti!p cn khi c0n !n.Lúc này, d(i s tác ng c#a thông tin thì các c quan Thông tin-Th vin tr thành ni lu tr tri thc. S phát trin m)nh m8 c#a thông tin trong th*i )i ngày nay t)o nhiu sc ép lên các c quan Thông tin-Th vin nh: -Lng thông tin trong xã hi r%t l(n và a d)ng. Ví d": Hng ngày, có r%t nhiu lo)i báo, t)p chí c xu%t b$n t& nhiu tòa so)n khác nhau, v(i nhiu thông tin khác nhau hay ch1 v(i mt thông tin nhng m,i ni l)i có cách trình bày khác nhau, ôi khi thông tin còn b' sai lch.N!u c quan Thông tin-Th vin không # kh$ n+ng x. lí các thông tin ti!p nhn t& các ngu-n tin s8 làm cho thông tin a !n ng*i dùng tin b' tràn lan, n!u nghiêm tr ng hn s8 gây ra nhng d lun không tt cho xã hi $nh hng !n uy tín c#a c quan Thông tin- Th vin. -Nhu c0u thông tin c#a ng*i dùng tin ngày càng a d)ng.Ch9ng h)n, vào nhng n+m tr(c ây, khi nh7c n c quan Thông tin-Th vin thì ng*i ta ch1 ngh/ ây là ni cha sách, cho mn sách và ch1 dùng nhng gì th vin có.Nhng trong nhng n+m g0n ây thì quan nim này ã thay 4i, ng*i dùng tin !n c quan Thông tin-Th vin  t tìm ki!m tài liu mình c0n ho5c gi$i trí…hay yêu c0u c quan Thông tin-Th vin tìm giúp khi tài liu không có trong c quan  t%t c$ các l/nh vc nh v+n hóa, xã hi, khoa h c, th d"c th thao…N!u c quan Thông tin-Th vin không áp ng c nhng nhu c0u ó thì ch7c ch7n s8 b' ào th$i. Chính nhng iu này òi h:i các c quan Thông tin-Th vin ph$i có nhng thay 4i cho phù hp v(i yêu c0u chung  t-n t)i và ph"c v" xã hi tt hn. gi$i quy!t bài toán khó này thì ph$i áp d"ng khoa h c công ngh vào công tác thông tin- th vin.
   
  
   
 6 2/TÁC NG C A KHOA HC CÔNG NGH N CÁC C QUAN THÔNG TIN-TH
VIN Áp d"ng khoa h c công ngh vào c quan thông –th vin là xây dng phng thc m(i, công ngh m(i trong vic x. lý thông tin - tri thc. ó là b$o qu$n, su t0m, t4 chc, qu$ng bá, và truy cp thông tin bng các phng tin hin )i.Khoa h c công ngh (hay c" th hn chính là công ngh thông tin) ã góp ph0n làm thay 4i din m)o c#a các c quan thông tin th vin, t)o nhiu thun li trong công tác.Tuy nhiên v6n còn g5p mt s khó kh+n nh%t 'nh. a)Nh
ng thun li khi áp dng Công ngh-thông tin vào c quan Thông tin- th vin -Trong t chc ngun nhân lc: Nh* nhng thành tu c#a công ngh m(i mà mt s b phn c#a th vin s8 không còn c0n nhiu nhân viên na nh b phn liên th vin và b phn phân phi tài liu vì ngày càng có nhiu t liu trên m)ng cho ng*i dùng tin. Quy Lu hành ch cn mt cán b
   
  
   
 7 -Trong công tác nghip v : + B4 sung: Tr(c ây ng*i cán b b4 sung ph$i !n t&ng nhà xu%t b$n  l%y danh m"c sách sau ó la ch n t&ng lo)i tài liu phù hp v(i n v' mình r-i m(i ti!n hành b4 sung, nhng nay v(i CNTT ng*i cán b ch1 vic truy cp vào các Website c#a nhà xu%t b$n  xem và 5t các cun sách c0n thi!t. Khi áp d"ng CNTT các th vin có th ti!n hành b4 sung tp th nhm  gi$m chi phí. + Biên m"c: i v(i công tác biên m"c thì ã xu%t hin hình thc m(i ó là biên m"c trên m)ng hay còn g i là biên m"c sao chép. iu này có ngh/a là ng*i cán b biên m"c l%y nhng thông tin th m"c trong danh sách các tài liu mà n v' ã +ng ký b4 sung ho5c có th tìm tài liu ó trên m)ng thông qua ch1 s ISBN (m,i cun sách ch1 có duy nh%t mt ch1 s này). Sau ó có th thêm mt s y!u t riêng c#a n v' mình nh: ký hiu kho, ngày tháng x. lý tài liu ...Vic biên m"c này giúp cho cán b x. lý tài liu ti!t kim c nhiu th*i gian, -ng nh%t các y!u t x. lý.Ging nh công tác b4 sung thì c2ng có th ti!n hành biên m"c tp trung gia các th vin. Hình thc này s8 giúp cho các th vin ti!t kim c kinh phí trong x. lý tài liu và -ng nh%t các y!u t mô t$. + Qu$n lý lu thông tài liu: CNTT ã t)o ra mt công c" r%t hu ích cho ng*i qu$n lý so v(i phng pháp qu$n lý truyn thng ó là cho phép thc hin và qu$n lý các nghip v" yêu c0u (qua m)ng và bng phi!u) nh: mn/tr$, g.i/tr$, phôtô tài liu ... Ng*i qu$n lý có th xem b%t c thông tin v mt b)n  c: thông tin cá nhân, thông tin mn tr$, thông tin v l'ch s. mn tr$ ... -ng th*i c2ng có th tra cu mt tài liu b%t k;  n7m tình tr)ng tài liu ó:  âu, do ai n7m gi, khi nào !n h)n tr$ ... Có th ti!n hành thng kê s lng ph"c v" c2ng nh t0n su%t s. d"ng tài liu mt cách d dàng và thun tin.Nh* áp d"ng h thng mã v)ch, cán b th vin có th thc hin thao tác xu%t, nhp tài liu nhanh chóng và chính xác, a ra các d liu mn và tr$ tài liu là mt công c" 7c lc cho vic qu$n lý lu thông tài liu, nh%t là trong mt h thng Qun lí tài liu và ngi mn bng h thng mã vch
   
  
   
 8 qu$n lý thông tin hin )i. Có th nói qu$n lý lu thông là mt công c" 7c lc h, tr cho cán b qu$n lý r%t nhiu trong vic ra quy!t 'nh. +S$n ph3m và d'ch v" thông tin: Xu%t hin nhiu lo)i hình s$n ph3m thông tin m(i: các CSDL, các b$n tin in t., sách in t., các trang ch# ... Các d'ch v" thông tin m(i: tra cu trc tuy!n, tra cu ch n l c ... Các s$n ph3m và d'ch v" thông tin này c coi là hàng hóa nên ng*i qu$n lý c0n ph$i có chi!n lc trong vic ánh giá, la ch n, phát trin. N!u t4 chc tt các s$n ph3m và d'ch v" thông tin có ch%t lng cao thì ây s8 là ngu-n kinh phí  b4 sung cho ho)t ng th vin. b)Nh
ng khó khn khi áp dng Công ngh-thông tin vào c quan Thông tin- th vin -V n  an ninh th vin: Khi áp d"ng CNTT vào ho)t ng th vin mt v%n  m(i ã xu%t hin ó là an ninh th vin. Công tác an ninh th vin  ây có th hiu ó H thng mn tr$ sách t ng
   
  
   
 9 là các ho)t ng  b$o v tài s$n c#a th vin bng các thi!t b' hin )i. Các thi!t b'  $m b$o cho công tác anh ninh th vin này là các c4ng t&, các camera, ... Thc hin tt công tác an ninh th vin s8 h)n ch! c m%t mát tài liu t)i các b phn ph"c v" t ch n nh kho m, phòng a phng tin... C4ng an ninh g-m có 01 hay nhiu li i cùng v(i B iu khin trung tâm dùng  b$o v tài liu chng trm c7p. ôi khi có kèm theo module !m ng*i ra vào th vin. -Kinh phí:  ti!n hành tin h c hóa công tác th vin thì òi h:i ph$i có mt ngu-n kinh phí r%t l(n mà ngân sách nhà n(c c%p cho các th vin r%t h)n ch! nên v%n  kinh phí luôn là bài toán nan gi$i cho các nhà qu$n lý. 0u t cho th vin th*ng không th%y ngay hiu qu$ cho nên vic xin kinh phí r%t khó kh+n do ó vic phát trin th vin th*ng không -ng b, manh mún. Hin nay r%t nhiu th vin do ng*i qu$n
   
  
   
 10 lý n+ng ng nên ã xin c vin tr c#a các t4 chc n(c ngoài  0u t cho th vin c#a mình. Nhng v%n  n$y sinh ti!p theo là làm sao có ngu-n tài chính  duy trì các ho)t ng c#a th vin khi ã h!t ngu-n kinh phí tài tr, ây c2ng là mt bài toán khó vì th vin không ph$i là mt n v' kinh doanh có thu.  gi$i quy!t bài toán này ng*i qu$n lý ph$i n+ng ng trong vic t)o ra các s$n ph3m và d'ch v" thông tin có ch%t lng nh: d'ch tài liu, làm t4ng lun, xây dng c s d liu, ..  t)o ra các ngu-n thu ngoài ngân sách. i v(i m t s c quan th vin vic 0u t  có 0y # trang thi!t b' hin )i c0n ngu-n ngân sách r%t l(n. Phòng a phng tin Tra cu m"c l"c trc tuy!n
   
  
   
 11 -Công ngh thông tin: ây là v%n  then cht trong vic tin h c hóa công tác th vin nên nó c0n c quan tâm và 0u t tt. Ng*i qu$n lý ph$i n7m b7t c công ngh  ti!n hành t4 chc và qu$n lý tt các ho)t ng c#a th vin. Ph$i n7m c các quy trình x. lý tài liu, t)o ra các s$n ph3m và d'ch v" thông tin ch%t lng cao. H thng máy ch th vin i hc Khoa hc t nhiên TP.HCM -Nhân s và t chc nhân s:Vì qu$n lý nhân s thuc qu$n lý xã hi phc t)p nh%t nên nó òi h:i ng*i lãnh )o ph$i hiu bi!t k v các thành viên d(i quyn qu$n lý c#a mình v trình  nhn thc, kh$ n+ng chuyên môn, mc  s. d"ng ngo)i ng ... T& nhng hiu bi!t ó m(i có th phân công, iu ng úng ng*i úng vic và có nhng ch!  u ãi thích hp  nhân viên c#a mình yên tâm công tác, cng hi!n h!t kh$ n+ng c#a h . Ng*i qu$n lý ph$i có nhng chính sách trong vic b-i d<ng cho nhân viên v trình  chuyên môn, kh$ n+ng s. d"ng máy tính và ngo)i ng. Ng*i qu$n lý ph$i có chi!n lc trong vic phát trin ngu-n  tránh h"t h6ng trong các v' trí công tác. *Nh
ng hình nh trong bài thu ho ch c chp t i Th vin  i h c Khoa h c t nhiên TP.HCM.