Bài giảng Tư tưởng Hồ Chí Minh - Chương mở đầu: Đối tượng, phương pháp nghiên cứu và ý nghĩa học tập môn Tư tưởng Hồ Chí Minh

CHƯƠNG MỞ ĐẦU ĐỐI TƯỢNG, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ Ý NGHĨA HỌC TẬP MÔN TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH Bộ môn Tư tưởng Hồ Chí Minh Đại học Thương mại 1 DHTM_TMU NỘI DUNG CHƯƠNG I. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU II. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU III. Ý NGHĨA HỌC TẬP MÔN HỌC ĐỐI VỚI SINH VIÊN 2 DHTM_TMU I. Đối tượng nghiên cứu a. Khái niệm tư tưởng 1 . Khái niệm tư tưởng và tư tưởng HCM Tư tưởng Nhà tư tưởng Tư tưởng là sự phản ánh hiện thực trong ý thức, là biểu hiện quan hệ của con người với thế giới xung quanh. Trong thuật ngữ “TTHCM”, khái niệm “tư tưởng” có ý nghĩa ở tầm khái quát triết học. Là người biết giải quyết trước người khác tất cả những vấn đề chính trị - sách lược, các vấn đề về tổ chức, những yếu tố vật chất của phong trào không phải một cách tự phát (V.I.Lênin). 3 DHTM_ MU Từ sau ĐH VII, công tác nghiên cứu TTHCM được tiến hành nghiêm túc và đạt kết quả quan trọng ĐH IX (4-2001) và ĐH XI (1-2011) đã xác định khá toàn diện và có hệ thống những vấn đề cốt yếu thuộc nội hàm khái niệm TTHCM Dựa trên định hướng cơ bản các văn kiện đại hội của Đảng cộng sản Việt Nam, các nhà khoa học đã đưa ra định nghĩa Tư tưởng Hồ Chí Minh b . Khái niệm Tư tưởng Hồ Chí Minh Quá trình nhận thức của Đảng về TTHCM đi từ thấp đến cao, từ những vấn đề cụ thể đến hệ thống hoàn chỉnh. 4 DHTM_TMU  Khái niệm TTHCM (theo góc độ khoa học): TTHCM là một hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc về những vấn đề cơ bản của CMVN, từ CMDTDCND đến CM XHCN; là kết quả của sự vận dụng sáng tạo và phát triển Chủ nghĩa Mác- Lênin vào điều kiện cụ thể của nước ta, đồng thời là sự kết tinh tinh hoa dân tộc và trí tuệ thời đại nhằm GPDT, GPGC và GPCN Định nghĩa đã làm rõ Cấu trúc Nội dung Mục đích, ý nghĩa Nguồn gốc 5 DHTM_TMU 2. Đối tượng và nhiệm vụ của môn học a. Đối tượng nghiên cứu Hệ thống các quan điểm, lý luận được thể hiện trong toàn bộ di sản của HCM. Quá trình vận động, hiện thực hoá các quan điểm, lý luận của HCM vào thực tiễn cách mạng Việt Nam. 6 DHTM_TMU b. Nhiệm vụ của môn học Cơ sở hình thành TTHCM Các giá trị tư tưởng, lý luận của HCM đối với kho tàng tư tưởng, lý luận CM TG của thời đại. Vai trò nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động của TTHCM đối với CMVN. Các thời kỳ hình thành, phát triển của TTHCM. Nội dung, bản chất cách mạng, khoa học, đặc điểm của các quan điểm trong hệ thống TTHCM. Quá trình nhận thức, VD, phát triển TTHCM qua các giai đoạn CM của Đảng, Nhà nước ta. 7 DHTM_TMU 3. Mối quan hệ giữa môn học TTHCM với các môn Lý luận chính trị khác 8 DHTM_TMU Bảo đảm sự thống nhất nguyên tắc tính đảng và tính khoa học 1. Cơ sở phương pháp luận Quan điểm lịch sử - cụ thể Quan điểm kế thừa và phát triển Quan điểm thực tiễn và nguyên tắc lý luận gắn liền với thực tiễn Quan điểm toàn diện và hệ thống Kết hợp nghiên cứu tác phẩm với thực tiễn chỉ đạo cách mạng của HCM 1 3 5 2 4 6 II. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 9 DHTM_TMU Tính đảng và tính khoa học thống nhất với nhau trong phản ánh trung thực, khách quan TTHCM trên cơ sở lập trường, phương pháp luận và định hướng chính trị. Phải đứng trên lập trường, quan điểm, phương pháp luận CNMLN và quan điểm, đường lối của Đảng CSVN. Bảo đảo tính khách quan khi phân tích, lý giải và đánh giá TTHCM a. Bảo đảm sự thống nhất nguyên tắc tính đảng và tính khoa học 10 DHTM_TMU • Bám sát thực tiễn, coi trọng tổng kết thực tiễn để nâng cao năng lực hoạt động thực tiễn và trình độ lý luận. • Coi trọng kết hợp lý luận với thực tiễn, luôn xuất phát từ thực tiễn, vận dụng sáng tạo và phát triển CNMLN để đề ra đường lối cách mạng đúng đắn HCM luôn: • Quán triệt quan điểm lý luận gắn liền với thực tiễn, học đi đôi với hành • Biết vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn, phục vụ sự nghiệp cách mạng của đất nước. Nghiên cứu, học tập TTHCM cần: b. Quan điểm thực tiễn và nguyên tắc lý luận gắn liền với thực tiễn 11 DHTM_TMU Nghiên cứu TTHCM phải xem xét các quan điểm của Người đã xuất hiện trong lịch sử như thế nào, đã trải qua những giai đoạn phát triển chủ yếu nào và hiện nay trở thành như thế nào. Khi học tập nghiên cứu cần nắm vững quan điểm lịch sử - cụ thể mới giúp chúng ta nhận thức được bản chất của TTHCM. c. Quan điểm lịch sử - cụ thể 12 DHTM_TMU Khi nghiên cứu TTHCM cần phải Nắm vững và đầy đủ hệ thống các quan điểm trong TTHCM. Quán triệt mối liên hệ qua lại giữa các yếu tố, các nội dung trong hệ thống. Hạt nhân cốt lõi là tư tưởng độc lập, tự do, dân chủ và CNXH. d. Quan điểm toàn diện và hệ thống 13 DHTM_TMU HCM là một mẫu mực về sự vận dụng, phát triển CNMLN vào ĐK cụ thể của VN. Người đã bổ sung, phát triển sáng tạo CNMLN trên nhiều lĩnh vực và hình thành nên hệ thống các luận điểm lý luận mới mẻ. Khi NC, học tập không chỉ kế thừa, vận dụng mà còn phải phát triển sáng tạo TTHCM trong ĐK lịch sử mới. đ. Quan điểm kế thừa và phát triển 14 DHTM_TMU e. Kết hợp nghiên cứu tác phẩm với thực tiễn chỉ đạo cách mạng của Hồ Chí Minh HCM là một nhà lý luận - thực tiễn, người xây dựng lý luận, vạch cương lĩnh, đường lối và trực tiếp tổ chức, lãnh đạo thực hiện trong thực tiễn. Cần nghiên cứu các tác phẩm và hoạt động thực tiễn của HCM; nghiên cứu thực tiễn cách mạng dưới sự tổ chức, lãnh đạo của Đảng do Người đứng đầu. Kết quả hoạt động thực tiễn chính là lời giải thích rõ ràng về giá trị khoa học của TTHCM. 15 DHTM_TMU 16 2. Phương pháp cụ thể Kết hợp nhuần nhuyễn giữa PP lô gíc và PP lịch sử. Phương pháp liên ngành của các khoa học xã hội, nhân văn với LLCT để nghiên cứu hệ thống TTHCM VD các PP cụ thể như: phân tích, tổng hợp, so sánh, đối chiếu, văn bản học, điều tra điền dã, phỏng vấn nhân chứng lịch sử, v.v DHTM_TMU III. Ý NGHĨA HỌC TẬP MÔN HỌC ĐỐI VỚI SINH VIÊN 1. Nâng cao năng lực tư duy lý luận và phương pháp công tác Nâng cao nhận thức về vai trò, vị trí của TTHCM, làm cho TTHCM ngày càng giữ vai trò chủ đạo trong đời sống tinh thần của thế hệ trẻ nước ta. Bồi dưỡng, củng cố cho sinh viên lập trường, quan điểm CM; kiên định mục tiêu ĐLDT gắn liền với CNXH. Giúp sinh viên tích cực, chủ động trong đấu tranh phê phán những quan điểm sai trái, bảo vệ CNM-LN, TTHCM, đường lối, chính sách, luật pháp của Đảng, Nhà nước. Giúp sinh viên biết vận dụng TTHCM vào giải quyết những vấn đề đặt ra trong cuộc sống của bản thân. 17 DHTM_TMU 2. Bồi dưỡng phẩm chất đạo đức CM và rèn luyện bản lĩnh chính trị Nâng cao lòng tự hào về người “Anh hùng dân tộc”, “Nhà văn hoá kiệt xuất” HCM; từ đó “Sống, chiến đấu, lao động và học tập theo tư tưởng, đạo đức, phong cách HCM” Tăng thêm niềm tự hào về dân tộc, về ND và về Đảng; có niềm tin vào tương lai tươi sáng của đất nước trong thời đại mới Có khả năng vận dụng kiến thức đã học vào CS, tu dưỡng, rèn luyện bản thân để hoàn thành tốt NV của mình, có sự đóng góp thiết thực, hiệu quả vào sự nghiệp CM theo con đường HCM và Đảng ta đã lựa chọn. 18 DHTM_TMU 19 DHTM_TMU