Bài giảng Triết học Mác - Lênin - Chương 7: Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân

CHƯƠNG VIISỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN Mục tiêu  * Hiểu được vì sao giai cấp công nhân có sứ mệnh lịch sử: Thủ tiêu các chế độ áp bức, bóc lột và Xây dựng xã hội mới (CNXH & CNCS). Giai cấp công nhân bao gồm những ai? Họ có sứ mệnh lịch sử là gì và vì sao? Làm rõ được sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay và Nhận thức được vai trò lãnh đạo của giai cấp công nhân Việt Nam cũng như ĐCS hiện nay PHẦN 1 KHÁI NIỆM VÀ ĐẶC ĐIỂM CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN Quan niệm kinh điển của chủ nghĩa Mác-Lênin  Dùng nhiều thuật ngữ: giai cấp vô sản, giai cấp công nhân công nghiệp...). Là con đẻ và là chủ thể của nền đại công nghiệp; Đại diện cho lực lượng sản xuất tiên tiến, Đại diện cho phương thức sản xuất hiện đại Có 2 thuộc tính cơ bản: THUỘC TÍNH 1 Phương thức lao động (PTSX), gồm: người lao động trực tiếp hay gián tiếp vận hành các công cụ SX có tính chất CN ngày càng hiện đại. THUỘC TÍNH 2 Giai cấp công nhân không có tư liệu sản xuất, Phải bán sức lao động cho nhà TB, bị nhà TB bóc lột - GC vô sản. Giai cấp có lợi ích cơ bản đối lập trực tiếp với lợi ích cơ bản của GC TS; Giai cấp có tinh thần CM triệt để; Giai cấp trung tâm giữ vai trò tổ chức, lãnh đạo nhằm thủ tiêu chế độ TB , xây dựng CNXH & CNCS GCCN ngày nay - đặc điểm mới Lao động với trình độ công nghệ ngày càng hiện đại; Cơ cấu XH của GCCN ngày càng đa dạng; Trình độ học vấn, khoa học công nghệ, tay nghề ngày càng được nâng cao (trí thức hoá); Gồm: LĐ công nghiệp trực tiếp + LĐ dịch vụ công nghiệp, Gắn liền với sản xuất công nghiệp, có tính chất công nghiệp. Ở các nước tư bản, đã có ít nhiều tư liệu sản xuất (tuy nhiên, họ vẫn là những người đi làm thuê và bị bóc lột). Ở các nước GCCN đã giành được chính quyền, CN làm chủ tư liệu sản xuất, làm  chủ NN và XH. Khái niệm giai cấp công nhân Là giai cấp của những người lao động được hình thành và phát triển cùng với nền sản xuất công nghiệp ngày càng hiện đại và xã hội hoá cao; là giai cấp đại biểu lực lượng sản xuất và phương thức sản xuất tiên tiến trong thời đại hiện nay, có sứ mệnh lịch sử lãnh đạo và tổ chức nhân dân lao động các nước tiến hành cách mạng xã hội chủ nghĩa, xây dựng chế độ xã hội chủ nghĩa, chủ nghĩa cộng sản. Những đặc điểm cơ bản chung nhất của giai cấp CN ĐẶC ĐIỂM 1 Lao động sản xuất vật chất là chủ yếu (với trình độ trí tuệ ngày càng cao, đồng thời cũng ngày càng có những sáng chế, phát minh lý thuyết được ứng dụng ngay trong sản xuất). Vì thế giai cấp công nhân vẫn có vai trò quyết định nhất sự tồn tại và phát triển của xã hội. ĐẶC ĐIỂM 2 Có lợi ích cơ bản đối lập với lợi ích cơ bản của giai cấp tư sản (giai cấp công nhân: xoá bỏ chế độ tư hữu; xoá bỏ áp bức bóc lột; giành chính quyền và làm chủ xã hội. Giai cấp tư sản không bao giờ tự rời bỏ những vấn đề cơ bản đó). Do vậy, giai cấp công nhân có tinh thần cách mạng triệt để. ĐẶC ĐIỂM 3 Có ý thức tổ chức kỷ luật cao, do lao động trong môi trường công nghiệp ngày càng hiện đại và do được tôi luyện trong quá trình tham gia các cuộc đấu tranh do giai cấp tư sản tổ chức chống giai cấp phong kiến. ĐẶC ĐIỂM 4 Có hệ tư tưởng riêng của giai cấp mình, đó là chủ nghĩa Mác-Lênin phản ánh sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân, đồng thời hệ tư tưởng đó dẫn dắt quá trình giai cấp công nhân thực hiện sứ mệnh lịch sử của mình nhằm giải phóng xã hội, giải phóng con người. Giai cấp công nhân có Đảng tiên phong của mình là Đảng Cộng sản (Đảng Mác-Lênin). Chọn phương án trả lời đúng 1.  Giai cấp công nhân là những người: a) Lao động chân tay là chủ yếu b) Vừa lao động bằng chân tay, vừa lao động bằng máy móc c) Có trình độ học vấn thấp và lao động trong các nhà máy là chủ yếu d) Lao động trực tiếp trên các dây chuyền công nghiệp ngày càng hiện đại, có tính xã hội hoá ngày càng cao. 2. Những đặc điểm nào dưới đây không thuộc về giai cấp công nhân: a) Trực tiếp sản xuất trên dây chuyền công nghiệp ngày càng hiện đại b) Bị bóc lột bằng giá trị thặng dư (trong chủ nghĩa tư bản) c) Là giai cấp có tinh thần cách mạng triệt để d) Là giai cấp lao động chân tay là chủ yếu.   PHẦN 2 NỘI DUNG VÀ ĐIỀU KIỆN KHÁCH QUAN QUY ĐỊNH SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN  SMLS của GC Toàn bộ những nhiệm vụ lịch sử giao phó cho một giai cấp để nó thực hiện bước chuyển cách mạng từ một hình thái kinh tế - xã hội đã lỗi thời sang một hình thái kinh tế - xã hội mới cao hơn, tiến bộ hơn. SMLS của GCCN Phân tích một cách khách quan địa vị kinh tế, xã hội của giai cấp công nhân, Xoá bỏ chế độ TBCN, xây dựng XH CSCN, không có người bóc lột người trên cơ sở công hữu về TLSX, giải phóng giai cấp mình và giải phóng toàn xã hội khỏi mọi áp bức, bóc lột, bất công. CĂN CỨ NỘI DUNG Nội dung cơ bản 1 1. Phương thức: Thông qua Đảng tiên phong của mình, GCCN lãnh đạo và tổ chức để NDLĐ giành chính quyền về tay mình, xoá bỏ chính quyền của các chế độ tư hữu, áp bức, bóc lột, xoá bỏ GCTS (và mọi giai cấp áp bức bóc lột khác); giải tán chính quyền Nhà nước của các chế độ cũ, xây dựng chính quyền của GCCN và NDLĐ. 2. Biện pháp: bằng biện pháp bạo lực là chủ yếu, tuy nhiên tranh thủ tối đa biện pháp hoà bình khi có điều kiện để tránh đổ máu không cần thiết. Nội dung cơ bản 2 1. Phương thức Thông qua Đảng tiên phong của mình lãnh đạo, tổ chức nhân dân lao động xây dựng và bảo vệ chính quyền, bảo vệ đất nước và đồng thời tổ chức xây dựng đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa trên mọi lĩnh vực: chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội, con người..., để từng bước hình thành xã hội xã hội chủ nghĩa và cộng sản chủ nghĩa trên thực tiễn ở  mỗi nước và trên toàn thế giới. Nội dung cơ bản 2 Biện pháp: Đây là nội dung cơ bản quyết định cuối cùng của sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân và cũng là nội dung rất khó khăn, phức tạp vì nó rất mới mẻ và là quá trình cải biến cách mạng căn bản, toàn diện, triệt để trên phạm vi quốc gia, quốc tế. Do đó cần phải trải qua từng bước, lâu dài với yêu cầu ngày càng cao đối với giai cấp công nhân, nhân dân lao động, nhất là đối với Đảng cộng sản với Nhà nước cả về trí tuệ lẫn bản lĩnh và lập trường chính trị. Không thể nóng vội, giản đơn, chủ quan duy ý chí... mà hoàn thành được nội dung này. Nội dung cơ bản 3 Không có giai cấp công nhân lớn mạnh, không một nước nào (kể cả các nước phát triển nhất hiện nay) có thể tồn tại và phát triển trong thời đại hiện nay. Nội dung này là nội dung thường xuyên và thực hiện suốt trong các giai đoạn cách mạng của giai cấp công nhân ở tất cả các nước. Trực tiếp sản xuất ra những sản phẩm công nghiệp ngày càng hiện đại - cơ sở vật chất kĩ thuật, cơ sở kinh tế cho tất cả các nước theo xu hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá và phát triển ngày càng cao.. Điều kiện KQ đã qui định SMLS GCCN Địa vị kinh tế - xã hội GCCN là bộ phận quan trọng nhất, cách mạng nhất trong các bộ phận cấu thành LLSX của XH TB. Đại diện cho LLSX tiên tiến có trình độ XHH ngày càng cao, họ tạo ra phần lớn của cải cho XH, lao động thặng dư của họ là nguồn gốc chủ yếu đem lại sự giàu có cho XH. 2. Do bị tước đoạt hết TLSX trong XH TB, họ phải bán SLĐ để kiếm sống, họ bị GC TS tước đoạt hết GT M 3. Bị bóc lột nặng nề và bị lệ thuộc hoàn toàn vào sản phẩm họ làm ra, Có lợi ích cơ bản đối lập trực tiếp với GCTS. Do đó, GCCN là GC có vai trò đi đầu trong cải tạo các quan hệ XH, xoá bỏ GCTS và GC bóc lột khác. Đặc điểm chính trị - xã hội + GCCN có hệ tư tưởng độc lập, được vũ trang bởi lý luận tiền phong và có chính đảng của mình là ĐCS, do đó, có khả năng tổ chức, lãnh đạo các GC, tầng lớp khác trong cuộc đấu tranh chống GCTS vì lợi ích của GCCN phù hợp với lợi ích của NDLĐ. + GCCN là giai cấp tiên tiến nhất: do yêu cầu KQ của việc không ngừng đổi mới công nghệ, GCCN ngày càng được bổ sung thêm những CN có trình độ chuyên môn và học vấn ngày càng cao; môi trường lao động công nghiệp với kỹ thuật ngày càng hiện đại đã mở mang trí tuệ cho GCCN; cuộc đấu tranh vì dân sinh, dân chủ đã cung cấp những tri thức CT - XH cần thiết để trở thành GC tiên tiến. Đặc điểm chính trị - xã hội + Giai cấp công nhân có tinh thần cách mạng triệt để do bị áp bức bóc lột nặng nề dưới chủ nghĩa tư bản và các chế độ áp bức bóc lột khác; đồng thời sứ mệnh lịch sử của họ chỉ giành được thắng lợi hoàn toàn khi xã hội thoát khỏi tình trạng áp bức, bất công, do vậy, muốn tự giải phóng mình, giai cấp công nhân phải đồng thời tiến hành cuộc đấu tranh giải phóng toàn xã hội. + Giai cấp công nhân là giai cấp có tổ chức kỉ luật cao, do được tôi luyện trong môi trường lao động công nghiệp ngày càng hiện đại và trong cuộc đấu tranh chống giai cấp phong kiến trước đây cũng như chống giai cấp tư sản ngày nay. + Giai cấp công nhân có bản chất quốc tế do địa vị kinh tế- xã hội của họ trên toàn thế giới giống nhau, họ có khả năng đoàn kết để thực hiện được mục tiêu chung: xoá bỏ áp bức, bóc lột, bất công để xây dựng chủ nghĩa xã hội. Đặc điểm chính trị - xã hội + Giai cấp công nhân có tinh thần cách mạng triệt để do bị áp bức bóc lột nặng nề dưới chủ nghĩa tư bản và các chế độ áp bức bóc lột khác; đồng thời sứ mệnh lịch sử của họ chỉ giành được thắng lợi hoàn toàn khi xã hội thoát khỏi tình trạng áp bức, bất công, do vậy, muốn tự giải phóng mình, giai cấp công nhân phải đồng thời tiến hành cuộc đấu tranh giải phóng toàn xã hội. + Giai cấp công nhân là giai cấp có tổ chức kỉ luật cao, do được tôi luyện trong môi trường lao động công nghiệp ngày càng hiện đại và trong cuộc đấu tranh chống giai cấp phong kiến trước đây cũng như chống giai cấp tư sản ngày nay. + Giai cấp công nhân có bản chất quốc tế do địa vị kinh tế- xã hội của họ trên toàn thế giới giống nhau, họ có khả năng đoàn kết để thực hiện được mục tiêu chung: xoá bỏ áp bức, bóc lột, bất công để xây dựng chủ nghĩa xã hội. Mâu thuẫn cơ bản trong CNTB + Mặt KT - XH: LLSX XHH cao >< ĐQ. Giải quyết xã hội tư bản XÃ HỘI CSCN CM XHCN Phân kỳ HTKT – XH CSCN Từ khi chính quyền đã thuộc về GCCN và NDLD mà nền tảng là LM C-N-TT, do ĐCS lãnh đạo “là thời kì cải biến CM giữa 2 XH. Thích ứng với thời kì ấy là một thời kỳ quá độ chính trị và NN CCCM của GCVS Kết quả trực tiếp của thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã hội, khi đã xây dựng xong về cơ bản những cơ sở kinh tế, chính trị, tư tưởng - văn hoá của xã hội . Những đặc trưng cơ bản: + Hình thành sở hữu toàn dân duy nhất đối với tư liệu sản xuất. + Tạo ra năng suất lao động cao. + Phân phối của cải trong xã hội theo nhu cầu. + Không có phân biệt giai cấp. + Sự khác biệt căn bản giữa tư tưởng và nhận thức, giữa lao động chân tay và trí óc sẽ mất đi. + Cá nhân được giải phóng, được phát triển toàn diện.