Bài giảng Tổng quan mạng máy tính - Trương Văn Thắng

Giaùo trình TIN HOÏC ÑAÏI CÖÔNG Bieân soaïn: Nhoùm Giaûng vieân Tin hoïc vaên phoøng Duøng cho khoái sinh vieân khoâng chuyeân tin (Löu haønh noäi boä) TP. HCM, 09-2011 Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang i MỤC LỤC PHẦN WINDOWS ....................................................................................................... 1 I. GIỚI THIỆU ........................................................................................................2 1. Các phiên bản của Windows 7 .........................................................................2 2. Yêu cầu phần cứng ...........................................................................................2 II. SỬ DỤNG WINDOWS 7 CHO NGƢỜI DÙNG PHỔ THÔNG:.......................3 1. Các thành phần giao diện .................................................................................3 2. Các tính năng của Taskbar: ..............................................................................4 3. Menu Start ........................................................................................................6 4. Một số thành phần khác....................................................................................8 III. CÁC TÍNH NĂNG CƠ BẢN ..............................................................................8 1. Themes .............................................................................................................8 2. Desktop Background ........................................................................................9 3. Backup và Restore: .........................................................................................10 4. Libraries ..........................................................................................................14 5. Cài đặt font chữ cho Windows .......................................................................14 6. Quản lý tập tin và thƣ mục trên Windows Explorer: .....................................14 IV. CONTROL PANEL ...........................................................................................17 1. Bitlocker drive Encryption .............................................................................18 2. Date and Time ................................................................................................20 3. Region and Language .....................................................................................21 4. User Accounts ................................................................................................22 V. CÁC PHÍM TẮT TRÊN WINDOWS 7 ............................................................23 PHẦN INTERNET..................................................................................................... 25 Chƣơng 1: CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ MẠNG MÁY TÍNH VÀ MẠNG INTERNET ............................................................................................................ 26 I. GIỚI THIỆU VỀ MẠNG MÁY TÍNH ..............................................................26 1. Khái niệm .......................................................................................................26 2. Ƣu điểm ..........................................................................................................26 3. Phân loại .........................................................................................................26 4. Mô hình mạng ................................................................................................26 II. GIỚI THIỆU VỀ MẠNG INTERNET ..............................................................27 Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang ii 1. Lịch sử ............................................................................................................27 2. Khái niệm .......................................................................................................27 3. Intranet và Extranet ........................................................................................27 4. Các dịch vụ trên Internet ................................................................................27 5. Các thuật ngữ liên quan ..................................................................................28 6. Điều kiện để kết nối máy tính đến Internet ....................................................29 Chƣơng 2: SỬ DỤNG TRÌNH DUYỆT WEB VÀ THƢ ĐIỆN TỬ .................. 30 I. TRÌNH DUYỆT WEB .......................................................................................30 1. Trình duyệt web là gì ? ...................................................................................30 2. Các trình duyệt web hiện nay .........................................................................30 3. Sử dụng trình duyệt web ................................................................................30 II. THƢ ĐIỆN TỬ (EMAIL) ..................................................................................31 1. Các khái niệm cơ bản .....................................................................................31 2. Một số nghi thức khi viết thƣ điện tử .............................................................31 3. Cơ chế phát hiện spam của các hệ thống thƣ điện tử thƣờng là: ....................32 4. Nguy cơ bị nhiễm virut khi nhận thƣ điện tử, khi mở tệp đính kèm ..............32 Chƣơng 3: TÌM KIẾM THÔNG TIN TRÊN INTERNET ................................. 33 I. MỞ ĐẦU ............................................................................................................33 II. XÁC ĐỊNH NỘI DUNG TÌM KIẾM ................................................................33 III. CHỌN PHƢƠNG PHÁP VÀ CÔNG CỤ TÌM KIẾM ......................................33 1. Đã biết địa chỉ.................................................................................................33 2. Tìm kiếm bằng Directory ...............................................................................33 3. Tìm kiếm bằng từ khóa...................................................................................34 IV. TÌM KIẾM THÔNG TIN ..................................................................................35 1. Tìm kiếm chuẩn với Google ...........................................................................35 2. Sử dụng chức năng tìm kiếm nâng cao của Google .......................................39 V. LƢU TRỮ THÔNG TIN ...................................................................................40 VI. VẤN ĐỀ BẢN QUYỀN ....................................................................................41 PHẦN MICROSOFT WORD 2010 .......................................................................... 42 Chƣơng 1: TỔNG QU N VỀ MICROSOFT WORD 2010 ................................ 43 I. GIỚI THIỆU MICROSOFT WORD 2010 ........................................................43 II. LÀM QUEN VỚI GIAO DIỆN MICROSOFT WORD 2010 ...........................43 III. HỆ THỐNG RIBBON .......................................................................................44 Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang iii 3. Tab File ...........................................................................................................44 4. Tab Home .......................................................................................................45 5. Tab Insert ........................................................................................................47 6. Tab Page Layout .............................................................................................47 7. Tab Reference .................................................................................................48 8. Tab Mailings...................................................................................................48 9. Tab Review .....................................................................................................48 10. Tab View ........................................................................................................48 11. Tab Developer ................................................................................................48 12. Tab Add-Ins ....................................................................................................48 Chƣơng 2: CÁC TH O TÁC CƠ BẢN ................................................................ 50 I. TẠO MỘT TÀI LIỆU MỚI ...............................................................................50 II. NHẬP VĂN BẢN ..............................................................................................50 III. MỞ MỘT TÀI LIỆU CÓ SẴN ..........................................................................51 IV. LƢU TRỮ TÀI LIỆU ........................................................................................53 V. BẢO MẬT TÀI LIỆU........................................................................................55 VI. ĐÓNG LẠI MỘT TÀI LIỆU .............................................................................55 VII. CÁC CHẾ ĐỘ HIỂN THỊ TÀI LIỆU ................................................................56 VIII. CÁC THAO TÁC CƠ BẢN TRÊN KHỐI VĂN BẢN .............................56 1. Chọn khối văn bản ..........................................................................................56 2. Hủy bỏ chọn khối ...........................................................................................57 3. Xóa khối văn bản đƣợc chọn ..........................................................................57 4. Di chuyển khối văn bản (Cut) ........................................................................57 5. Sao chép khối văn bản (Copy) .......................................................................58 6. Sử dụng Undo và Redo...................................................................................58 Chƣơng 3: ĐỊNH DẠNG TÀI LIỆU ..................................................................... 59 I. GIỚI THIỆU ......................................................................................................59 II. ĐỊNH DẠNG KÝ TỰ ........................................................................................59 1. Định dạng ký tự ..............................................................................................59 2. Tạo chữ hiệu ứng (Text Effect) ......................................................................63 3. Chèn ký hiệu (Symbol) vào văn bản ..............................................................64 4. Tạo ký tự hoa lớn đầu đoạn (Drop Cap).........................................................66 5. Chuyển đổi khối văn bản thành chữ hoa và ngƣợc lại ...................................67 Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang iv III. ĐỊNH DẠNG ĐOẠN.........................................................................................68 6. Thụt lề đoạn văn (Indentation) .......................................................................68 7. Canh lề đoạn văn (Alignment) .......................................................................71 8. Thay đổi khoảng cách đoạn và khoảng cách dòng (Paragraph Spacing an Line Spacing) .........................................................................................................73 9. Đánh dấu và đánh số đầu mục (Bullets and Numbering) ...............................76 10. Tạo danh sách đa cấp (Multilevel List) ..........................................................79 11. Sử dụng Tab trong văn bản ............................................................................81 12. Đóng khung và tô nền cho văn bản (Boder and Shading) ..............................84 IV. ĐỊNH DẠNG TRANG ......................................................................................87 1. Khổ giấy (Paper Size).....................................................................................87 2. Lề trang (Margins)..........................................................................................88 3. Dàn trang (layout) ..........................................................................................90 V. ĐỊNH DẠNG MỘT PHÂN ĐOẠN – PHÂN TRANG .....................................91 1. Tạo một phân đoạn: ........................................................................................91 2. Xóa bỏ một dấu ngắt phân đoạn .....................................................................92 3. Phân trang .......................................................................................................92 Chƣơng 4: PHÂN TRANG – TIÊU ĐỀ ĐẦU TR NG, CUỐI TR NG ........... 93 I. PHÂN TRANG ..................................................................................................93 II. ĐÁNH SỐ TRANG ĐƠN GIẢN.......................................................................94 III. TIÊU ĐỀ ĐẦU TRANG VÀ TIÊU ĐỀ CUỐI TRANG ...................................94 IV. IN TÀI LIỆU ......................................................................................................96 1. Chọn máy in ...................................................................................................96 2. Xem lại văn bản trƣớc khi in ..........................................................................97 3. In tài liệu .........................................................................................................97 Chƣơng 5: VĂN BẢN CỘT BÁO .......................................................................... 99 I. MỞ ĐẦU ............................................................................................................99 II. ĐỊNH DẠNG VĂN BẢN DẠNG NHIỀU CỘT (CỘT BÁO) ..........................99 III. CHÈN THÊM DẤU NGẮT CỘT ....................................................................103 Chƣơng 6: LÀM VIỆC VỚI BẢNG BIỂU ......................................................... 104 I. TẠO MỚI MỘT BẢNG ..................................................................................104 1. Tạo bảng bằng khung lƣới Insert Table .......................................................105 2. Tạo bảng bằng lệnh Insert Table ..................................................................105 Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang v 3. Tạo bảng bằng lệnh Draw Table ..................................................................106 4. Tạo bảng bằng lệnh Excel Spreadsheet ........................................................106 5. Tạo bảng bằng lệnh Quick Tables ................................................................106 II. CÁC THÀNH PHẦN CỦA BẢNG .................................................................107 III. CÁC THAO TÁC TRÊN BẢNG BIỂU ..........................................................108 1. Di chuyển con trỏ trong bảng .......................................................................108 2. Nhập dữ liệu vào bảng ..................................................................................108 3. Các thao tác chọn bảng .................................................................................108 4. Điều chỉnh chiều rộng cột và chiều cao dòng ..............................................109 5. Chèn thêm dòng, cột .....................................................................................110 6. Xóa cột, dòng, bảng ......................................................................................111 7. Xóa bỏ ô .......................................................................................................111 8. Trộn nhiều ô thành một ô .............................................................................111 9. Tách một ô thành nhiều ô .............................................................................111 10. Tách một bảng thành hai bảng .....................................................................112 11. Hiệu chỉnh bảng............................................................................................112 12. Thêm đƣờng viền và tô nền cho bảng ..........................................................113 13. Định dạng đoạn bên trong bảng ...................................................................115 14. Chuyển đổi qua lại giữa văn bản và bảng ....................................................116 IV. SẮP XẾP THỨ TỰ TRONG BẢNG ...............................................................117 V. TÍNH TOÁN TRONG BẢNG .........................................................................118 Chƣơng 7: LÀM VIỆC VỚI CÁC ĐỐI TƢỢNG ĐỒ HỌ TRONG VĂN BẢN .............................................................................................................. 120 I. GIỚI THIỆU ....................................................................................................120 II. CHÈN VÀ HIỆU CHỈNH HÌNH VẼ (SHAPES) ............................................121 1. Chèn hình vẽ .................................................................................................121 2. Thêm văn bản vào hình vẽ (Add Text).........................................................122 3. Hiệu chỉnh hình vẽ .......................................................................................122 III. CHÈN VÀ HIỆU CHỈNH CHỮ NGHỆ THUẬT (WORDART) ...................129 1. Chèn WordArt ..............................................................................................130 2. Hiệu chỉnh WordArt .....................................................................................131 IV. CHÈN VÀ HIỆU CHỈNH HÌNH ẢNH (PICTURE) .......................................137 1. Chèn hình ảnh ...............................................................................................137 Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang vi 2. Hiệu chỉnh hình ảnh .....................................................................................137 V. CHÈN VÀ HIỆU CHỈNH CLIPT ART...........................................................140 VI. CHÈN VÀ HIỆU CHỈNH SƠ ĐỒ (SMARTART) .........................................141 1. Chèn sơ đồ ....................................................................................................142 2. Hiệu chỉnh sơ đồ ...........................................................................................143 VII. CHÈN VÀ HIỆU CHỈNH BIỂU ĐỒ (CHART) .............................................145 3. Chèn biểu đồ .................................................................................................145 4. Hiệu chỉnh biểu đồ .......................................................................................146 VIII. LẬP VÀ HIỆU CHỈNH BIỂU THỨC TOÁN HỌC (EQUATATION) ..147 Chƣơng 8: TRỘN VÀ IN THƢ (M IL MERGE) ............................................. 151 I. GIỚI THIỆU ....................................................................................................151 II. TRỘN VÀ IN THƢ VỚI MAIL MERGE WIZARD ......................................152 III. TRỘN VÀ IN THƢ BẰNG TAB MALLINGS ..............................................158 Chƣơng 9: MỘT SỐ TÍNH NĂNG MỚI TRÊN WORD 2010 ......................... 160 I. Lƣu dƣới dạng file PDF ...................................................................................160 II. Chụp ảnh cửa sổ và chèn vào văn bản (tab Insert > Screenshot) .....................161 III. Cải tiến chức năng tìm kiếm ............................................................................161 IV. Paste Preview (tab Home > Paste) ...................................................................162 V. Cover Page (tab Page Layout > Cover Page)...................................................162 VI. Watermark ........................................................................................................162 VII. Compare và Combine document (tab Review > Compare) .............................163 VIII. Quick Parts (tab Insert > Quick Parts) ......................................................164 Bài tập thực hành ..................................................................................................... 165 Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 1 PHẦN WINDOWS Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 2 I. GIỚI THIỆU Windows 7 là hệ điều hành kế tiếp của Windows Vista, hỗ trợ đa nhiệm và các thiết bị cảm ứng. Windows 7 cung cấp nhiều tính năng mới và cải tiến các tính năng cũ so với các phiên bản trƣớc đó giúp tăng tốc độ xử lý, nâng cao hiệu suất làm việc cho ngƣời sử dụng. 1. Các phiên bản của Windows 7 Microsoft phát hành 06 phiên bản khác nhau dành cho các đối tƣợng sử dụng khác nhau:  Window 7 starter: chỉ bao gồm các tính năng cơ bản, ko có giao diện aero, ko hỗ trợ đa màn hình hiển thị, ko hỗ trợ chơi DVD, ko có chế độ xp mode, thiếu hỗ trợ quản lí mạng và các chức năng dành cho máy tính xách tay.  Window 7 Home Basic: thiếu giao diện Aero, ko có chức năng xem trƣớc cửa sổ phần mềm khi đƣa chuột qua biểu tƣợng trên thanh taskbar, hỗ trợ chia sẻ kết nối Internet.  Window 7 Home Premium:hỗ trợ giao diện Aero, cảm ứng chạm đa điểm, có thành phần Windows Media Center, nhằm hỗ trợ các tính năng giải trí đa phƣơng tiện dành cho xem phim và ghi đĩa, hỗ trợ tạo mạng nội bộ thuận tiện.  Window7 Professional : hỗ trợ các tính năng tạo và quản lí mạng phức tạp, sao lƣu thuận tiện, in ấn thông minh ,cùng các tính năng dành cho ngƣời dùng di động và thuyết trình. Có chế độ XP Mode, hỗ trợ chức năng Domain Join giúp cho việc kết nối các máy tính trong cùng 1 mạng dễ dàng và an toàn hơn.  Window 7 Enterprise:tƣơng tự Professional, bổ sung 1 số tính năng bảo mật cao cấp nhƣ Direct Acess, Bitlocker,AppLocker.  Window 7 Ultimate: có đầy đủ tất cả các tính năng của các phiên bản còn lại. 2. Yêu cầu phần cứng Windows 7 có hai phiên bản 32bit và 64bit. Yêu cầu phần cứng đối với hai phiên bản nay là: Windows 7 32bit Windows7 64bit Tốc độ CPU 1GHz hoặc hơn RAM Tối thiểu 1GB Tối thiểu 2GB HDD Tối thiểu 16GB Tối thiểu 20GB Card đồ họa DirectX 9.0 hoặc hơn Bộ nhớ đồ họa Tối thiểu 128MB Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 3 II. SỬ DỤNG WINDOWS 7 CHO NGƢỜI DÙNG PHỔ THÔNG: 1. Các thành phần giao diện a. Các Icons: Bao gồm các icon của hệ thống và các icon của chƣơng trình cài đặt trên máy tính. Mỗi icon của hệ thống liên kết đến một chức năng đặc biệt có sẵn trong Windows. Các icon này mặc định đƣợc đặt trên desktop khi cài đặt Windows. Mỗi icon của chƣơng trình liên kết đến một chƣơng trình cụ thể do ngƣời dùng cài đặt thêm. Các icon này đƣợc tạo ra trong quá trình cài đặt chƣơng trình và mặc định đƣợc đặt trên desktop. Các Icon hệ thống Các Icon chương trình Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 4 b. Gadgets Là các ứng dụng nhỏ nằm trên Desktop để trang trí hoặc thực hiện nhanh một số chức năng của hệ thống: xem ngày giờ, xem tình trạng bin, ghi chú… Bắt đầu từ Windows Vista, ngƣời dùng đƣợc cung cấp một loạt các Gadgets phong phú, ngoài ra có thể cài đặt thêm. Đối với Windows 7, các gadget có thể đƣợc đặt tại vị trí tùy ý trên màn hình và phóng to thu nhỏ tùy ý. 2. Các tính năng của Taskbar: Taskbar cho phép truy cập nhanh đến các ứng dụng, xem ngày giờ, mở các chƣơng trình có trên máy và liệt kê các chƣơng trình đƣợc sử dụng gần nhất. Preview: Xem cửa sổ đang ở trạng thái minimize dƣới dạng thumbnail khi rê chuột qua biểu tƣợng của nó. Trong trƣờng hợp, một ứng dụng có nhiều cửa sổ đang mở thì tất cả đều hiện thị dƣới dạng thumbnail. Điều này giúp bạn không cần phải phóng lớn cửa sổ mà vẫn theo dõi đƣợc chƣơng trình của mình hoạt động nhƣ thế nào Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 5 Jumplist: là tính năng mới trong Windows 7. Xem jumplist của chƣơng trình bằng cách click phải chuột vào biểu tƣợng của chƣơng trình đó trên taskbar. Các thông tin đƣợc hiển thị bao gồm các file đƣợc mở gần đây nhất, mở cửa sổ mới, đóng chƣơng trình. Ví dụ: đối với Firefox, jumplist sẽ hiển thị các trang web mới mở, đối với Windows media player, jumplist sẽ hiển thị các bài hát bạn nghe gần đây nhất. Điều này giúp bạn nhanh chóng tìm đƣợc thứ mình vừa mới làm việc với nó ngày hôm qua. Với tính năng Pin, bạn có thể cố định một file để file đó luôn luôn xuất hiện trong jumplist. (Lƣu ý: mục frequent chỉ hiển thị những file mở gần đây nhất và luôn luôn bị thay đổi, còn mục pinned thì cố định cho đến khi bạn gỡ bỏ nó thì thôi) Cách thƣc hiện: click chuột phải vào chƣơng trình muốn pin, chọn Pin to this list. Muốn gỡ bỏ một chƣơng trình thì chọn Unpin from this list. Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 6 3. Menu Start Liệt kê các thƣ mục hệ thống, danh sách các chƣơng trình đƣợc mở gần đây nhất và danh sách các chƣơng trình đƣợc truy cập thƣờng xuyên. Từ menu start, bạn có thể pin một chƣơng trình vào taskbar để tiết kiệm thời gian tìm kiếm khi muốn mở nó (mục đích này tƣơng tự với mục đích của thanh Quick Launch trong Windows XP, 2003) Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 7 Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 8 4. Một số thành phần khác III. CÁC TÍNH NĂNG CƠ BẢN 1. Themes Theme là gói giao diện của Windows bao gồm một bộ hình nền phong phú, hiệu ứng màu sắc, âm thanh và trình bảo vệ màn hình (Screen Saver). Click chuột phải trên Desktop, chọn Personalize Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 9 Windows 7 cung cấp sẵn khoảng 13 theme, ngoài ra trên các trang web chia sẻ, có rất nhiều bộ theme khác cho ngƣời dùng download. Khi chọn một theme, nếu muốn, bạn có thể thay đổi hình nền, hiệu ứng màu sắc, âm thanh và sreensaver để cá nhân hóa máy tính của mình. 2. Desktop Background Bạn có thể chọn hình ảnh từ thƣ viện có sẵn của Windows 7 hoặc từ thƣ mục riêng của mình. Nếu chọn một lúc nhiều hình, Windows sẽ hiển thị chúng dƣới dạng slideshow (thay đổi background tự động sau một khoảng thời gian do bạn ấn định). Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 10 3. Backup và Restore: Ngay cả với một máy tính tốt nhất và một ngƣời dùng cẩn thận nhất thì vẫn có thể bị sự cố nếu bị lỗi phần cứng hoặc lỡ tay xóa mất một tập tin quan trọng. Nếu điều này xảy ra, bạn sẽ thấy một file backup (sao lƣu) là cần thiết. Windows 7 cho phép bạn sao lƣu toàn bộ hệ thống hoặc từng tập tin riêng lẻ. Và nếu bạn không có thời gian hoặc không nhớ để thực hiện sao lƣu thƣờng xuyên thì có thể lập lịch để Windows tự động thực hiện công việc đó. Chỉ với vài cái click chuột, bạn đã có thể thực hiện tác vụ này a. Backup Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 11 Tiếp theo, chọn ổ đĩa để lƣu file backup của bạn. Một kinh nghiệm khôn ngoan là bạn nên lƣu file này vào một ổ đĩa gắn ngoài. Vì nếu hệ thống bị lỗi, rất nhiều khả năng ngay cả file backup của bạn cũng bị mất. Tiếp theo, Windows 7 đƣa ra cho bạn hai lựa chọn  Let Windows choose: Để Windows tự quyết định sẽ sao lƣu cái gì. (Với lựa chọn này, Windows sẽ chỉ sao lƣu các thƣ mục hệ thống).  Let me choose: Tự bạn chọn file hoặc folder của mình để sao lƣu. Sử dụng lựa chọn này khi bạn muốn sao lƣu những tập tin cá nhân của mình. Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 12 Đánh dấu check vào mục Include a system image of drives, ngoài thƣ mục cá nhân của bạn, Windows sẽ tự động sao lƣu toàn bộ đĩa cứng. Click vào Change schedule để lập lịch cho Windows 7 tự động sao lƣu. Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 13 b. Restore Trở lại mục Control Panel>System and Security>Back up your computer Chọn Restore my file để phục hồi dữ liệu. Trong trƣờng hợp có nhiều file backup khác nhau thì bạn chọn Select another backup to restore files from. Nếu muốn tắt chức năng cập nhật tự động, chọn Turn off schedules Click vào đây để bắt đầu sao lƣu Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 14 4. Libraries Đây là một tính năng mới trong Windows 7. Với Libraries, bạn có thể truy xuất nhanh các file và folder ở bất kỳ vị trí nào trên máy tính hoặc trong mạng. Đối với những dữ liệu thƣờng xuyên sử dụng, nên tích hợp vào Libraries để tiết kiệm thời gian tìm kiếm khi cần đến. Khi cài đặt, Windows 7 tự động tạo ra libraries cho các thƣ mục thƣờng dùng nhƣ Documents, pictures, music, videos. Trong quá trình sử dụng, bạn có thể thêm libraries của mình vào đây bằng cách click chuột phải lên tập tin và thƣ mục muốn thêm, chọn Include in libraries. 5. Cài đặt font chữ cho Windows Windows chỉ có sẵn các bộ font Unicode. Nếu muốn soạn thảo hoặc đọc các văn bản đƣợc soạn chữ tiếng Việt nhƣ VNI Windows hoặc TCVN thì phải cài thêm vào. Cách cài đặt đơn giản và nhanh nhất là mở mục Control Panel>Fonts và copy-paste bộ font muốn cài đặt vào đó. 6. Quản lý tập tin và thƣ mục trên Windows Explorer: Để mở chƣơng trình Windows Explorer có thể dùng tổ hợp phím tắt +E. Windows Explorer là công cụ quản lý hệ thống tập tin và thƣ mục trên máy cục bộ hoặc trên các Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 15 máy tính nối mạng trong nhà bạn. Một số tiện ích đặc trƣng mà chƣơng trình này đem lại là sắp xếp các tập tin và thƣ mục theo nhiều tiêu chí khác nhau, xem trƣớc nội dung tập tin, lƣu giữ địa chỉ trên thanh address để tiết kiệm thời gian di chuyển giữa các thƣ mục, chỉ báo tình trạng của dung lƣợng ổ đĩa, ghi trực tiếp tập tin và thƣ mục ra đĩa CD/DVD, chia sẻ dữ liệu với các máy tính trong mạng cục bộ, tìm kiếm tập tin và thƣ mục Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 16 a. Các chế độ xem: Windows 7 hỗ trợ thao tác chuyển đổi chế độ xem nhanh chóng. Bạn có thể click chọn vào 8 chế độ xem đƣợc liệt kê trong menu bên hoặc dùng chuột kéo thanh cuộn để thay đổi kích thƣớc hiển thị của tập tin. Xem trƣớc nội dung file với preview pane b. Các lệnh cơ bản về thƣ mục và tập tin: Hệ thống thƣ mục trong Windows7 đƣợc tổ chức theo dạng cây nhƣ hình bên Cách tạo thƣ mục: Chọn ổ đĩa và thƣ mục chứa thƣ mục mới. Click vào New folder dƣới thanh address bar. Nhập tên thƣ mục mới. Đƣa một thƣ mục vào library: Chọ thƣ mục đó và click vào Include in library. Bạn có thể tự tìm hiểu thêm về cách thực hiện qua menu ngữ cảnh (click chuột phải lên tập tin/thƣ mục để mở menu ngữ cảnh) Các thao tác khác trên thƣ mục/tập tin (đổi tên/sao chép/di chuyển/xóa) đều đƣợc thực hiện qua menu ngữ cảnh. Đặc biệt đối với thao tác xóa, bạn có thể chọn thƣ mục/tập tin cần xóa và bấm phím Delete trên bàn phím. Đối với thao tác copy thì dùng tổ hợp phím Ctrl+C và sao chép sang thƣ mục mới bằng phím Ctrl+V Cách tạo shortcut: Shortcut (lối tắt) cho phép ngƣời dùng mở nhanh một thƣ mục/tập tin dù thƣ mục/tập tin đó đƣợc lƣu trữ ở bất kỳ vị trí nào. Khi đổi tên hoặc xóa Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 17 shortcut sẽ không làm thay đổi thƣ mục/tập tin gốc. Ngƣợc lại, khi đổi tên/xóa/di chuyển thƣ mục/tập tin gốc thì shortcut sẽ mất hiệu lực. Click chuột phải lên thƣ mục/tập tin muốn tạo shortcut, chọn Send to>Desktop (create shortcut). Shortcut đƣợc tạo ra sẽ nằm mặc định trên desktop. Sau đó, bạn có thể sao chép hoặc di chuyển đến bất kỳ vị trí nào trên máy tính. IV. CONTROL PANEL Hầu hết tất cả các công cụ quản lý Windows đều đƣợc tổ chức trong Control Panel. Ngoài các tính năng đã có trong các phiên bản trƣớc nhƣ Fonts, Region and language, Mouse, Audio…Windows 7 cũng cung cấp nhiều tính năng mới nhƣ Parental Control, Bitlocker, cải tiến tốc độ cài đặt và gỡ bỏ chƣơng trình trong máy. Sau đây là một số tính năng thông dụng có trong Control Panel. Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 18 1. Bitlocker drive Encryption Đây là tính năng cho phép mã hóa bảo vệ dữ liệu trên đĩa cứng, USB, hoặc ổ đĩa gắn ngoài (External HDD) khỏi sự truy cập trái phép, kể cả khi đĩa cứng của ngƣời dùng đƣợc gắn vào một máy khác. Mặc định, tính năng này không đƣợc mở. Windows sẽ liệt kê danh sách các ổ đĩa có trên máy ngƣời dùng, bạn muốn bảo vệ dữ liệu trên ổ đĩa nào thì click chuột vào nút bên cạnh ổ đĩa đó. Windows sẽ cung cấp các tùy chọn nhƣ sau: Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 19  Use a password to unlock the drive: dùng mật khẩu để bảo vệ dữ liệu.  Use my smart card to unlock the drive: dùng thẻ nhớ để bảo vệ dữ liệu. Đối với tùy chọn này, các thông tin về ổ đĩa sẽ đƣợc lƣu vào một thẻ nhớ. Mỗi khi cần mở ổ đĩa để xem dữ liệu cần phải dùng chính thẻ nhớ này.  Automatically unlock this drive on this computer: tự động unlock ổ đĩa này mỗi khi bạn đăng nhập vào máy tính. Tiếp theo, Windows sẽ yêu cầu bạn tạo một recovery key. Recovery key đƣợc lƣu dƣới dạng một file, đƣợc sử dụng khi ngƣời dùng quên mật khẩu hoặc mất thẻ nhớ không truy cập đƣợc vào ổ đĩa. Windows không cho phép ngƣời dùng lƣu recovery key trên ổ đĩa đƣợc mã hóa. Trong trƣờng hợp ổ đĩa đó nằm trên đĩa cứng của máy, ngƣời dùng cũng không đƣợc lƣu recovery key lên bất kỳ ổ đĩa nào của đĩa cứng đó. Quá trình mã hóa nhanh hay chậm phụ thuộc vào kích thƣớc dữ liệu trên ổ đĩa đƣợc mã hóa. Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 20 2. Date and Time Windows 7 cải tiến tính năng tùy chỉnh thời gian và ngày tháng của hệ thống, cho phép ngƣời dùng hiển thị thêm thời gian của hai múi giờ khác.  Tab Date and Time: chỉnh sửa ngày tháng và thời gian trên máy tính với nút , thay đổi múi thời gian với nút  Tab Additional Clocks: cho phép hiển thị thêm một hoặc hai đồng hồ tƣơng ứng với hai múi thời gian khác. Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 21 3. Region and Language Tính năng này cho phép ngƣời dùng thay đổi định dạng thời gian, tiền tệ, số trên máy tính của mình. Trong ô Format, chọn quốc gia hiển thị , các định dạng sẽ tự động thay đổi theo. Nếu bạn muốn tự tay mình thực hiện những thay đổi đó, click chuột vào nút để mở hộp thoại Customize format. Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 22 Thực hiện tùy chỉnh trên các tab Numbers, Currency, Time, Date. Sau đó click OK để hệ thống cập nhật. 4. User Accounts Trên một máy tính, Windows cho phép tạo nhiều account khác nhau và không giới hạn về số lƣợng. Việc này giúp ngƣời dùng bảo vệ tính riêng tƣ của dữ liệu và ngƣời sử dụng chính (administrator) có thể hạn chế việc cài đặt, thay đổi cấu hình, phần cứng, phần mềm từ các ngƣời sử dụng khác (non-administrator). Mặc định, nếu máy chỉ có một ngƣời dùng thì account của ngƣời đó là administrator, và có toàn quyền kiểm soát cũng nhƣ tạo/xóa/thay đổi các account khác. Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 23 Trên hộp thoại User Accounts có các tùy chọn nhƣ sau:  Change your password: thay đổi mật khẩu đăng nhập  Remove your password: gỡ bỏ mật khẩu đăng nhập, tự động đăng nhập khi khởi động máy tính.  Change your picture: thay đổi hình đại diện.  Change your account type: thay đổi loại account (từ administrator sang non- administrator và ngƣợc lại).  Manage another accounts: tạo và quản lý account khác.  Change User Account Control Settings: đặt chế độ cảnh báo khi có sự thay đổi xảy ra trên hệ thống. V. CÁC PHÍM TẮT TRÊN WINDOWS 7 Phím tắt Ý nghĩa +  Mở tối đa cửa sổ hiện tại +  Khôi phục hoặc thu nhỏ cửa sổ hiện tại +  Đƣa cửa sổ hiện tại về nửa bên trái màn hình +  Đƣa cửa sổ hiện tại về nửa bên phải màn hình + [số] Kích hoạt/Chạy chƣơng trình đƣợc "pinned" ở thanh taskbar (Chƣơng trình đang chạy không bị ảnh hƣởng) + Home Thu nhỏ tất cả của sổ, trừ cửa sổ hiện tại Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 24 + Spacebar Làm trong suốt tất cả các cửa sổ để bạn có thể nhìn thấy màn hình desktop + Pause/Break Mở hộp thoại System Properties + B Di chuyển về thanh taskbar (Thanh dƣới cùng bên phải) + Tab Mở Aero 3D [Ấn nút Tab để thay đổi các cửa sổ] + D Hiện/ Ẩn desktop + E Bật Window Explorer + F Tìm kiếm + G Đƣa tất cả gadgets lên đầu + L Khóa máy + M Thu nhỏ tất cả các cửa sổ + P Mở menu cho máy chiếu + T Hiện thumbnail của các ứng dụng đang chạy dƣới thanh Taskbar mà không cần di chuột qua + = Phóng to màn hình + Shift +  Chỉnh tối đa kích thƣớc cửa sổ theo chiều dọc + Shift +  Khôi phục kích thƣớc cửa sổ theo chiều dọc + Shift +  Chuyển sang màn hình trái + Shift +  Chuyển sang màn hình phải Shift + Del Xóa vĩnh viễn thƣ mục/tập tin Ctrl+Shift+N Tạo thƣ mục mới F2 Đổi tên thƣ mục F3 Tìm kiếm Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 25 PHẦN INTERNET Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 26 Chƣơng 1: CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ MẠNG MÁY TÍNH VÀ MẠNG INTERNET I. GIỚI THIỆU VỀ MẠNG MÁY TÍNH 1. Khái niệm  Mạng máy tính là một hệ thống các máy tính đƣợc kết nối với nhau và có thể trao đổi thông tin cho nhau 2. Ƣu điểm  Dùng chung tài nguyên qua mạng nhƣ máy in, thiết bị lƣu trữ, chƣơng trình ứng dụng.  Tăng tính hiệu quả, an toàn, tin cậy khi khai thác dữ liệu lƣu trữ trên máy tính.  Muốn xây dựng mạng máy tính cần chuẩn bị phần cứng và phần mềm cho mạng  Phần cứng gồm máy tính, vỉ mạng, dây cáp, Hub, Switch... Tuỳ theo kiểu kiến trúc mạng mà chúng ta chọn lựa phần cứng cho đúng.  Phần mềm gồm các chƣơng trình cài đặt trên máy tính để các máy tính có thể nhận ra nhau và có thể truyền dữ liệu cho nhau. 3. Phân loại  LAN (Local Area Network) – Mạng cục bộ: Liên kết các máy tính, thiết bị gần nhau thƣờng là trong phạm vi một tòa nhà, bán kính 2 – 5 km  MAN (Metropolitan Area Network): kết nối các máy tính trong phạm vi một thành phố  WAN (Wide Area Network) – Mạng diện rộng: kết nối các máy tính trong phạm vi một quốc gia hay giữa các quốc gia trong cùng một châu lục 4. Mô hình mạng Mô hình Chủ-Khách Mô hình ngang hàng Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 27 II. GIỚI THIỆU VỀ MẠNG INTERNET 1. Lịch sử  Năm 1969, theo dự án của Bộ quốc phòng Mỹ mạng máy tính ARPAnet ra đời.  Năm 1983, ARPAnet sử dụng bộ giao thức TCP/IP và sau đó, Tổ chức Khoa học Quốc gia của Mỹ (National Science Foundation - NSF) tài trợ cho việc xây dựng NSFnet thay thế cho ARPAnet.  Năm 1986 NSFnet liên kết 60 đại học Mỹ và 3 đại học châu Âu. Điểm quan trọng của NSFnet là mạng này cho phép mọi ngƣời cùng sử dụng.  Năm 1989, tại Trung tâm nghiên cứu nguyên tử Châu Âu CERN, Tim Berners Lee triển khai thành công dịch vụ World Wide Web (WWW).  Năm 1990, Email và Web làm cho Internet trở thành công cụ làm việc không thể thiếu của hàng triệu ngƣời trên thế giới.  Tháng 12 năm 1997, Việt Nam chính thức tham gia vào Internet. 2. Khái niệm  Mạng Internet là sự kết hợp của các máy tính trong phạm vi toàn cầu (mạng của các mạng) và có khả năng truy cập nguồn tài nguyên dữ liệu và thông tin trên những máy tính ở những vị trí khác nhau trên toàn thế giới  m t v t ly : mạng Internet sử dụng một phần của toàn bộ các tài nguyên của các mạng viễn thông công cộng đang tồn tại (Public Telecomunication Networks – PTN)  m t thu t: trên Internet, các máy tính đƣợc kết nối với nhau thông qua một phƣơng thức truyền dữ liệu gọi chung là giao thức TCP/IP (Tranmission Control Protocol / Internet Protocol) 3. Intranet và Extranet Trong một mạng LAN chúng ta hoàn toàn có thể triển khai các dịch vụ Internet. í dụ: chúng ta có thể xây dựng một hệ thống thƣ điện tử dùng riêng trong cơ quan, những trang Web thông báo tin tức nội bộ hàng ngày... Nhƣ vậy khi chúng ta xây dựng một LAN theo chuẩn phần mềm Internet thì chúng ta có một mạng Intranet. Sau khi đã có Intranet, chúng ta nối mạng Intranet vào Internet và bắt đầu giao tiếp với thế giới Internet, chúng ta có đƣợc một Extranet. 4. Các dịch vụ trên Internet Internet trở thành phƣơng tiện không thể thiếu trong xã hội hiện đại do tính hiệu quả cao của các dịch vụ sau đây:  World Wide Web (WWW)  Thƣ điện tử (Electronic Mail)  Chat (Internet Relay Chat)  Dịch vụ truyền tập tin (File Transfer Protocol)  Công cụ tìm kiếm (Search Engines) Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 28  Thƣơng mại điện tử (Electronic Commerce)  Usenet hay Newsgroup  … 5. Các thuật ngữ liên quan  Browser (trình duyệt web): là chƣơng trình giúp ngƣời sử dụng xem đƣợc nội dung trên trang web (Internet Explorer, Mozilla FireFox, …)  Web Server (máy chủ web)  Website  Home page (trang chủ)  Hyperlink (siêu liên kết): là một nhóm các ký tự, hình ảnh, biểu tƣợng dùng để liên kết đến các trang web khác  Domain name (tên miền): là tên giao dịch của công ty hay tổ chức nào đó trên Internet Ví dụ: www.hoasen.edu.vn ; www.viettel.com.vn; www.intel.com  Tên miền cấp 1: cho biết mã của quốc gia tham gia Internet và lĩnh vực hoạt động của tổ chức í dụ: edu.vn ; .com.vn; .com  Tên miền cấp 2: thƣờng là tên của tổ chức í dụ: hoasen, vietttel, intel M quốc gia: đƣợc quy định bằng 2 chữ cái theo tiêu chuẩn ISO-3166 vn: Vietnam. jp: Japan. au: Australia. ca: Canada. de: Germany cn: Chinese. cn: Chinese. hk: Hong Kong. th: Thailand. sg: Singapore. Các lĩnh vực d ng chung:  edu (education), ac (acedamic): trƣờng học, tổ chức giáo dục  com (commercial): các trang web thƣơng mại  gov (goverment): các trang web của chính phủ  mil (military): các tổ chức quân sự  int (international organizations): các tổ chức quốc tế  org (other organizations): các tổ chức khác  net, biz, info: các mạng  HTML (Hyper Text Markup Language): ngôn ngữ đánh dấu siêu văn bản  URL (Uniform Resource Locator): Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 29  Cho biết chính xác vị trí chính xác của một tài nguyên mạng trên Internet.  Địa chỉ website là duy nhất trên toàn mạng Internet.  Hầu hết các URL có dạng: protocol://host.domain/directory/filename.  Email Address: tên ngƣời@địa chỉ mail server Ví dụ: ptttam@khcn.hoasen.edu.vn hoặc ptttam.khcn@gmail.com 6. Điều kiện để kết nối máy tính đến Internet  Đƣờng dây điện thoại  Modem  Tài khoản Internet do nhà cung cấp dịch vụ Internet (ISP) cung cấp  Chƣơng trình duyệt Internet Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 30 Chƣơng 2: SỬ DỤNG TRÌNH DUYỆT WEB VÀ THƢ ĐIỆN TỬ I. TRÌNH DUYỆT WEB 1. Trình duyệt web là gì ? Trình duyệt web (web browser) là một phần mềm ứng dụng cho phép ngƣời sử dụng xem nội dung của các tập tin ở dạng trang web trên mạng toàn cầu hoặc mạng nội bộ. Ngƣời lƣớt web có thể truy cập các thông tin trên các trang web một cách nhanh chóng và dễ dàng thông qua các siêu liên kết (hyperlink). 2. Các trình duyệt web hiện nay Một số trình duyệt web thông dụng hiện nay cho máy tính cá nhân bao gồm Internet Explorer, Mozilla Firefox, Safari, Google Chrome, Opera. 3. Sử dụng trình duyệt web Các trình duyệt web có thể có bố cục và giao diện khác nhau, tuy nhiên về cơ bản các chức năng này là tƣơng đối giống nhau. Tên nút lệnh Chức năng Back Quay lại trang mà bạn vừa mới xem trƣớc đó. Nút Back chỉ hiển thị khi bạn đã tiến hành một bƣớc duyệt thông tin nào đó trên cùng cửa sổ trình duyệt. Forward Tiến tới trang mà bạn vừa lùi về. Nút Forward chỉ hiển thị khi bạn đã từng sử dụng nút Back. Stop Ngừng tải về một trang web. Refresh Tải lại nội dung trang web mà bạn đang xem. Nút Refresh giúp bạn luôn có đƣợc thông tin mới nhất từ phía máy chủ Home Đƣa bạn đến với trang khởi động mặc định. Địa chỉ của trang web gán cho nút Home có thể thay đổi do ngƣời sử dụng. Favorite/Bookmark Lƣu địa chỉ các trang web yêu thích. Để đƣa các trang web mình thích vào trong danh sách này, bạn mở trang web đó ra rồi chọn chức năng “add to favorites/bookmark” (đƣa vào danh sách yêu thích). History Lƣu danh sách các trang web mà bạn đã từng truy cập. Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 31 Print Kết nối tới chức năng in ấn của hệ điều hành để bạn có thể có các lựa chọn nhƣ in trang web đang hiển thị, in vùng đang lựa chọn (select) trên trang web… II. THƢ ĐIỆN TỬ (EM IL) 1. Các khái niệm cơ bản a. Các ƣu điểm của hệ thống thƣ điện tử  Tốc độ cao và khả năng chuyển tải trên toàn cầu.  Giá thành thấp.  Linh hoạt về mặt thời gian. b. Các thành phần cấu trúc của một địa chỉ thƣ điện tử  Cấu trúc chung một địa chỉ thƣ điện tử có dạng nhƣ sau: tênđăngký@tênmiền Ví dụ: minhdn@hoasen.edu.vn  Nhƣ vậy, tên đăng ký là: minhdn  Sau đó đến ký tự @, buộc phải có với mọi địa chỉ Email.  Rồi đến tên miền là địa chỉ website của cơ quan tổ chức mà ngƣời đó đăng ký hoặc đang công tác: vnu.edu.vn (Đây là tên miền của Đại học Hoa Sen) Lƣu ý: Địa chỉ thƣ điện tử của mỗi ngƣời đƣợc xác định duy nhất trên phạm vi toàn cầu. 2. Một số nghi thức khi viết thƣ điện tử a. Vấn đề “x giao mạng”  Sử dụng các tiêu đề ngắn gọn, chính xác.  Không nên sử dụng tất cả các chữ hoa trong nội dung thƣ.  Sử dụng chức năng kiểm tra chính tả.  Đừng “nổi nóng”.  Ngoài ra, đừng bao giờ trả lời những spam mail.  Vấn đề an toàn khi dùng thƣ điện tử. b. Thƣ rác và hậu quả  Đặc điểm chung của thƣ rác: Không mời mà đến, nội dung thƣờng là quảng cáo, tuyên truyền, gạ gẫm...  Ở nhiều nƣớc việc gửi các spam mail là vi phạm pháp luật. Lƣu ý: Một số hệ thống máy chủ có cơ chế tự động phát hiện spam nhƣ MDEAMON sẽ đánh dấu bức thƣ nghi ngờ là spam bằng cách thêm vào tiêu đề bức thƣ đó dòng chữ [SPAM…]. Còn hòm thƣ điện tử Yahoo thì tự động sinh ra thƣ mục bulk mail để tự động chuyển vào đó những thƣ nghi ngờ là spam. Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 32 3. Cơ chế phát hiện spam của các hệ thống thƣ điện tử thƣờng là:  Hệ thống đã có một danh sách các địa chỉ cố định nào đó luôn là nguồn phát tán spam mail, nhƣ vậy, cứ có thƣ từ địa chỉ đó là hệ thống sẽ bật ra chức năng ngăn chặn hoặc đánh dấu cảnh báo.  Một trong những dấu hiệu dễ dàng nhận ra từ các thƣ phát tán là từ một nguồn gửi cho rất nhiều ngƣời. Nhƣ vậy, hệ thống nếu gặp những bức thƣ nhƣ thế, cũng sẽ đánh dấu cảnh báo… Chú ý: Vì cơ chế trên, đôi khi Mail server liệt luôn cả những bức thƣ do bạn bè của bạn gửi là spam và bạn lại phải tìm trong đống spam mail bức thƣ thực sự của bạn bè gửi cho mình. Hoặc bạn bè của bạn vô tình gửi thƣ cho bạn từ miền đã bị Mail server cảnh giác thì cũng rất có thể bức thƣ đó sẽ bị Mail server chặn lại và không chuyển đến cho bạn đƣợc… 4. Nguy cơ bị nhiễm virut khi nhận thƣ điện tử, khi mở tệp đính kèm Hết sức cẩn thận với những lá thƣ lạ, không rõ nguồn gốc. Không nên mở ngay những bức thƣ đó ra xem mà cần phải quét virus trƣớc, sau đó mới đọc nội dung. Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 33 Chƣơng 3: TÌM KIẾM THÔNG TIN TRÊN INTERNET I. MỞ ĐẦU Với một kho dữ liệu khổng lồ trên Internet nhƣ hiện nay, để tìm kiếm đƣợc thông tin trên Internet một cách hiệu quả, bạn cần thực hiện các bƣớc sau :  Xác định nội dung cần tìm.  Chọn phƣơng pháp và công cụ tìm kiếm.  Tìm kiếm thông tin.  Lƣu trữ thông tin tìm đƣợc.  Vấn đề bản quyền. II. XÁC ĐỊNH NỘI DUNG TÌM KIẾM Để xác định đƣợc nội dung cần tìm, bạn phải trả lời đƣợc các câu hỏi sau :  Cái tôi cần là gì?  Thuộc lĩnh vực nào?  Loại thông tin nào?  Giới hạn thời gian?  Thông tin bằng ngôn ngữ gì? í dụ: Tìm hiểu về sự biến động về giá cả xăng dầu đối với nền kinh tế Việt Nam III. CHỌN PHƢƠNG PHÁP VÀ CÔNG CỤ TÌM KIẾM 1. Đ biết địa chỉ Khi cần tìm thông tin trên Internet, nếu nhƣ bạn biết thông tin đó nằm ở chính xác trên trên web nào thì bạn đánh địa chỉ của trang web đó trên thanh Address 2. Tìm kiếm bằng Directory  Tiếng Anh  www.yahoo.com  www.excite.com  Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 34  …  Tiếng Việt  www.vietseek.com  … 3. Tìm kiếm bằng từ khóa Các trang web tìm kiếm thông dụng:  Tiếng Anh  www.google.com  www.altavista.com Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 35  www.alltheweb.com  www.excite.com   Tiếng Việt  www.google.com.vn IV. TÌM KIẾM THÔNG TIN 1. Tìm kiếm chuẩn với Google a. Tìm kiếm vói từ khóa đơn, nhóm từ khóa Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 36 b. Tìm chính xác nhóm từ với dấu “ ” c. Tìm nhóm ký tự chứa trong tiêu đề của trang web intitle:nhóm từ cần tìm Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 37 Kết quả tìm kiếm bằng từ khóa intitle:Văn hóa Việt Nam d. Tìm kiếm ký tự chứa trong phạm vi tên miền nhóm từ cần tìm site:tên miền Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 38 e. Tìm kiếm ký tự chứa trong trong URL inurl:nhóm từ cần tìm f. Tìm kiếm theo phần mở rộng của file filetype:ext nhóm từ Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 39 2. Sử dụng chức năng tìm kiếm nâng cao của Google Ngoài các kỹ thuật tìm kiếm chuẩn với các từ khóa ở trên, bạn có thể sử dụng chức năng tìm kiếm nâng cao của google bằng cách click chọn liên kết Tìm kiếm nâng cao trên trang chủ của Google (www.google.com.vn) Một trang web đƣợc hiển thị với mẫu tìm kiếm nâng cao có sẵn của Google Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 40 Bạn có thể nhập vào các từ khóa trong các ô theo mẫu yêu cầu. Một số ô sẽ cho ra kết quả tƣơng tự nhƣ khi bạn sử dụng từ khóa chuyên dụng nhƣ trong tìm kiếm chuẩn. í dụ: Bạn muốn tìm kiếm Giáo trình Internet dƣới dạng file PDF trong trang web  Trong tìm kiếm chuẩn, bạn phải gõ vào ô tìm kiếm của Google là: "Giáo trình Internet" filetype:pdf site:tailieu.vn.  Trong tìm kiếm nâng cao, bạn gõ và chọn từ khóa cho các ô theo mẫu sau: Cả hai cách tìm kiếm sẽ cho ra kết quả tƣơng tự nhau. Khi nhập vào các ô tìm kiếm, bạn có thể click vào chữ “mẹo” bên phải của ô nhập từ khóa, Google sẽ hiển thị mẹo cho bạn liên hệ giữa hai cách tìm kiếm. V. LƢU TRỮ THÔNG TIN a. Dạng Text Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 41 b. Dạng hình ảnh không có liên kết c. Dạng hình ảnh (có liên kết) d. Dạng File  File > Save As… (hoặc Save Page As…)  Dùng Download file  Lƣu các địa chỉ trang web vào Favorites (hoặc Bookmarks) VI. VẤN ĐỀ BẢN QUYỀN Phải ghi rõ tất cả các địa chỉ trang web đã lấy thông tin vào trong mục Tài liệu tham khảo Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 42 PHẦN MICROSOFT WORD 2010 Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 43 Chƣơng 1: TỔNG QU N VỀ MICROSOFT WORD 2010 I. GIỚI THIỆU MICROSOFT WORD 2010 Microsoft Word 2010 là một chƣơng trình chuyên dùng để xử lý văn trong bộ Microsoft Office 2010. Chƣơng trình giúp soạn theo cũng nhƣ định dạng các tài liệu cho các cá nhân hay tổ chức một cách nhanh chóng và hiệu quả. Bạn có thể sử dụng Word để :  Tạo các tài liệu chuyên nghiệp mà có sự kết hợp với các đối tƣợng đồ họa nhƣ : hình ảnh, sơ đồ, biểu đồ, lƣu đồ,…  Cung cấp cho tài liệu một cách trình bày nhất quán bằng cách áp dụng các style và theme, đó là cách mà có thể kiểm soát đƣợc font chữ, kích thƣớc, màu sắc, hiệu ứng hoặc nền của văn bản.  Lƣu trữ và tái sử dụng lại nội dung hay các định dạng của văn bản đã tạo.  Tạo tin nhắn và email cá nhân để gửi đến nhiều ngƣời mà không phải soạn thảo nhiều lần.  Tạo ra các thông tin cần thiết cho những tài liệu dài nhƣ : bảng nội dung (mục lục), chỉ mục, tài liệu tham khảo,…  Bảo vệ tài liệu của bạn bằng cách kiểm soát những ngƣời có thể thay đổi hoặc thay đổi các loại khác nhau trong tài liệu.. II. LÀM QUEN VỚI GI O DIỆN MICROSOFT WORD 2010 Giao diện làm việc của Microsoft Word 2010 nhƣ sau: Thanh truy cập nhanh Hệ thống Ribbon Thanh tiêu đề Thƣớc ngang Thƣớc dọc VÙNG SOẠN THẢO Thanh cuộn ngang Thanh cuộn dọc Chế độ hiển thị ZoomThanh trạng thái Hiển thị thƣớc Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 44 Thanh truy cập nhanh (Quick ccess Toolbar): Chứa các nút thực hiện các thao tác thông thƣờng nhƣ: lƣu một tài liệu, undo thao tác sau cùng, lặp lại thao tác sau cùng. Hệ thống Ribbon: thay thế cho hệ thống Menu trong các phiên bản trƣớc. Thanh tiêu đề (Title bar): hiển thị các tiêu đề chƣơng trình và tài liệu. Thanh cuộn ngang/dọc (Horizontal/ Vertical scroller): cho phép bạn di chuyển tài liệu theo chiều ngang/dọc. Thƣớc ngang/dọc (Horizontal/ Vertical ruler): cho phép canh chỉnh kích thƣớc của tài liệu theo chiều ngang/dọc. Thanh trạng thái (Status bar): hiển thị thông tin tài liệu cũng nhƣ vị trí điểm chèn. Từ trái sang phải, thanh này chứa số trang mà điểm chèn xuất hiện trên đó, tổng số trang, số từ của tài liệu, nút trạng thái ghi Macro, các nút View và thanh trƣợt Zoom. Chế độ hiển thị (View): cho phép xem tài liệu dƣới nhiều chế độ khác nhau. Zoom: cho phép xem tài liệu với nhiều kích thƣớc khác nhau. V ng soạn thảo (Edit region): vùng để nhập văn bản. Vạch đứng thẳng nhấp nháy đƣợc gọi là điểm chèn (insert point) tƣợng trƣng cho vị trí mà chữ sẽ xuất hiện khi nhập. III. HỆ THỐNG RIBBON Hệ thống “Ribbon” (thay thế cho hệ thống Menu trong các phiên bản cũ) với 03 thành phần chính: thẻ (Tab), nhóm (Group) và các nút lệnh (Command button). Các nút lệnh có liên quan với nhau đƣợc gom vào một nhóm. Nhiều nhóm có chung một tác vụ đƣợc gom vào trong một thẻ. 3. Tab File Khi click vào tab File sẽ mở khung xem Backstage giống nhƣ một menu (giống nhƣ menu File trong các phiên bản trƣớc của Word). Khung xem Backstage là nơi mở, lƣu, in cũng nhƣ hiển thị danh sách các file đã mở trƣớc đó, các file quản lý và các thiết lập tùy chọn của chƣơng trình và sổ tay hƣớng dẫn đặc biệt về Ribbon. Khi click vào một tùy chọn trong cột bên trái, các thông tin chi tiết sẽ đƣợc hiển thị trong cột bên phải. Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 45 4. Tab Home Gồm các lệnh định dạng văn bản nhƣ: Clipboard, Font, Paragraph, Styles, Editing, các nút lệnh chuẩn trên thanh công cụ Standard. Nếu cần, bạn có thể tùy chọn (customize) thanh công cụ theo sở thích riêng, hoặc để có công cụ riêng cho một loại tài liệu nào đó và lƣu giữ chúng theo các dạng tài liệu đặc biêt. a. Nhóm lệnh Clipboard Paste: Dán nội dung trong Clipboard vào vị trí điểm chèn trong tài liệu Cut: Cắt phần văn bản hay hình ảnh đƣợc chọn và lƣu trữ tạm thời trong Clipboard. Copy: Sao chép văn bản hay hình ảnh đƣợc chọn vào Clipboard. Format Painter: Sao chép các định dạng của đoạn văn bản này lên đoạn văn bản khác. b. Nhóm lệnh Font – định dạng ký tự Dùng để định dạng nhanh các định dạng thông thƣờng cho các đoạn văn bản hoặc ký tự nhƣ: Font, màu chữ (Font Color), kiểu chữ (Font Style), cỡ chữ (Size), màu chữ phát sáng (Highlight), … Font: cho phép chọn nhanh một font chữ và áp dụng font đó vào phần văn bản đƣợc chọn. Size: định kích thƣớc font chữ cho văn bản đƣợc chọn. Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 46 Bold (Ctrl + B): in đậm phần văn bản đƣợc chọn. Italic (Ctrl + I): in nghiêng phần văn bản đƣợc chọn. Underline (Ctrl + U): gạch dƣới phần văn bản đƣợc chọn. Strikethrough: tạo đƣờng ngang dòng văn bản đƣợc chọn. Subscript (Ctrl + =): tạo chữ nhỏ bên dƣới chữ. Superscript (Ctrl + Shift + =): tạo chữ nhỏ bên trên chữ. Grow Font (Ctrl + ]): tăng kích thƣớc font chữ. Shrint Font (Ctrl + [): giảm kích thƣớc font chữ. Change Case: thay đổi tất cả văn bản đƣợc chọn thành chữ in hoa, chữ thƣờng hoặc chữ hoa đầu từ. Text Effect: áp dụng hiệu ứng lên văn bản đƣợc chọn. Text Highlight Color: đánh dấu văn bản bằng cách tô vệt sáng. Font Color: chọn màu chữ cho văn bản đƣợc chọn. Clear Formatting: xóa các định dạng lên văn bản đƣợc chọn. c. Nhóm lệnh Paragraph – định dạng đoạn văn bản Dùng để định dạng nhanh các định dạng thông thƣờng cho các đoạn văn bản nhƣ: canh lề (Alignment), đánh dấu đầu đoạn (Bullets), đánh số tự động (Numbering), tăng/giảm khoảng cách thụt dòng (Decrease/Increase Indent), bật/tắt Border Toolbar (Borders), … Bullets: tự động đánh đấu đầu mục các đoạn văn bản đã chọn Numbering: tự động đánh số đầu mục các đoạn văn bản đã chọn Multilevel List: phân cấp các đoạn văn bản Decrease Indent: giảm mức thụt đầu dòng của đoạn bản Increase Indent: tăng mức thụt đầu dòng của đoạn văn bản Sort: sắp xếp dữ liệu theo mẫu tự ABC hoặc theo số Show/Hide: bật/tắt hiển thị của các ký tự định dạng văn bản nhƣ Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 47 các đánh dấu ngắt đoạn, dấu xuống dòng, dấu phân đoạn, dấu phân trang... Align Left: canh lề trái văn bản đƣợc chọn Center: canh giữa văn bản đƣợc chọn Align Right: canh lề phải văn bản đƣợc chọn Justify: canh đều hai lề trái phải văn bản đƣợc chọn Line and Paragraph Spacing: thay đổi khoảng cách giữa các đƣờng văn bản và đoạn văn bản Shading: tô nền cho chữ hoặc hoặc đoạn văn bản đƣợc chọn Border: đóng khung cho đoạn văn bản hoặc bảng d. Nhóm Styles Cho phép chọn nhanh một kiểu định dạng có sẵn và áp dụng dụng vào đoạn văn bản đƣợc chọn. Thay đổi kiểu thiết lập định dạng (màu chữ, font chữ, khoảng cách đoạn văn bản, v.v…) e. Nhóm Editing Tìm và chọn chữ chỉ định hoặc nhập nội dung trong văn bản Thay thế chữ trong văn bản Chọn chữ hoặc các đối tƣợng trong văn bản 5. Tab Insert Gồm các nút chèn bảng biểu (Table), hình ảnh (Picture), sơ đồ (Chart), lƣu đồ (SmartArt), ký hiệu toán học (Equatation), … 6. Tab Page Layout Gồm các nút lệnh liên quan đến sự hiển thị văn bản nhƣ định dạng trang (Page Setup), ngắt trang (Page Breaks), bố trí sắp xếp các đối tƣợng trong trang (Position), … Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 48 7. Tab Reference Bổ sung bảng nội dung (Table of Contents), cập nhật dữ liệu bảng (Update Table), chèn ghi chú ở cuối trang (Insert Footnote), chèn đoạn trích dẫn (Insert Citation), chèn đầu đề trang, chỉ mục văn bản (Insert Index), dấu trích dẫn (Mark Citation), … 8. Tab Mailings Tạo bao thƣ (Envelopes), chuyển đổi văn bản sang dạng thƣ (Mail Merge), soạn danh sách ngƣời nhận (Edit Recipent List), viết và chèn các trƣờng (Insert Merge Field), xem kết quả (Preview Results), gửi thƣ,… 9. Tab Review Kiểm tra lỗi chính tả (Spelling & Grammar), hỗ trợ dịch từ (Translate), thêm chú thích (New Comment), so sánh tài liệu (Compare), giới hạn (Restrict Editing),… 10. Tab View Thiết lập các chế độ hiển thị của trang văn bản (Document Views), phóng to, thu nhỏ (Zoom), chia màn hình (Split), đƣờng lƣới (Gridlines), thƣớc (Ruler), xem chƣơng trình máy thực hiện một số lệnh hoặc thao tác nhập từ bàn phím (Macro),… 11. Tab Developer 12. Tab Add-Ins Các chƣơng trình tiện ích bổ sung đƣợc tích hợp vào trong Word Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 49 Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 50 Chƣơng 2: CÁC TH O TÁC CƠ BẢN I. TẠO MỘT TÀI LIỆU MỚI Thông thƣờng khi khởi động Microsoft Word, chƣơng trình tự động mở ra một tài liệu mới với mặc định là trống. Nhƣng trong quá trình làm việc đôi khi bạn cũng cần tạo một tài liệu mới với những chọn lựa riêng của mình. Tùy thuộc vào nội dung văn bản, bạn có thể tạo một tài liệu trống hoặc chọn một trong số các mẫu có định dạng sẵn (gọi là template) của chƣơng trình hoặc của bạn. Thao tác tạo một tài liệu mới nhƣ sau:  Click chọn tab File > chọn New  Chọn một mẫu có sẵn trong Available Templates  Muốn có một tài liệu trống, double click vào Blank document. Muốn tạo nhanh, nhấn tổ hợp phím Ctrl + N.  Muốn có một tài liệu theo mẫu đã có, click New from Existing, tìm đến địa chỉ của tài liệu mẫu mà bạn muốn dùng và sau đó click Create.  Muốn có tài liệu theo một khuôn mẫu, click Sample templates hoặc My tem plates, và sau đó chọn kiểu mẫu mà bạn muốn. II. NHẬP VĂN BẢN Khi đã mở một tài liệu mới, lúc đó Word đã sẵn sàng cho phép bạn soạn thảo văn bản mới. Sau đây là một số điểm cần lƣu ý khi nhập văn bản:  Điểm chèn hay con trỏ: là một gạch đứng nhấp nháy, khi đánh văn bản thì chữ sẽ xuất hiện phía bên trái con trỏ và con trỏ sẽ nhích qua phải.  Các phím di chuyển con trỏ: Home/End: về đầu/cuối dòng Ctrl+Home/Ctrl+end: về đầu/cuối tài liệu. PageUp/PageDown: lên/xuống một trang màn hình. Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 51  Phím Backspace và Delete: hai phím này dùng để sửa lỗi sai khi nhập. Phím Backspace dùng để xóa ký tự bên trái con trỏ, phím Delete dùng để xóa ký tụ bên phải con trỏ.  Chế độ Insert và Overtype: Word mặc định khi nhập văn bản là ở chế độ đánh chèn (Insert), nghĩa là chèn thêm vào bên trái con trỏ. Còn chế độ Overtype là đánh chồng lên, nghĩa là khi bạn soạn thảo trong chế độ này nó sẽ thay thế các ký tự nằm phía bên phải con trỏ.  Phím Enter: phím này dùng để kết thúc một đoạn đồng thời sang một đoạn mới. Khi đó, Word sẽ chèn thêm vào cuối đoạn một ký hiệu gọi là dấu phân đoạn (paragraph mark).  Phím Shift+Enter: phím này dùng để sang dòng mới mặc dù chƣa đến cuối dòng. Dòng mới này vẫn còn thuộc đoạn cũ. Khi đó Word sẽ chèn thêm vào cuối dòng một ký hiệu gọi là dấu xuống dòng (Newline) Các dấu phân đoạn ( ) và xuống dòng ( ) chỉ hiện ra trên màn hình khi bạn nhấn nút Show/Hide ( ) trong nhóm lệnh Paragraph của tab Home.  Cuốn từ (Word Wrap): khi bạn nhập văn bản đến cuối dòng thì Word tự động cuốn các từ vƣợt dòng quá lề phải xuống dòng kế, hiện tƣợng này gọi là cuốn từ (word wrap) III. MỞ MỘT TÀI LIỆU CÓ SẴN Để mở một tài liệu có sẵn, dùng một trong các cách sau đây: Cách 1:  Click chọn tab File > chọn Open (hoặc nhấn tổ hợp phím Ctrl + O) để mở hộp thoại Open.  Click vào khung Look in để tìm đƣờng dẫn chỉ đến thƣ mục lƣu trữ file tài liệu.  Click chọn file cần mở và click Open. Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 52 Tại nút Open có các tùy chọn:  Open: mở bình thƣờng  Open Read-Only: không đƣợc lƣu thay đổi.  Open as Copy: tạo bản sao của file và mở ra.  Open in Browser: mở file bằng trình duyệt web mặc định.  Open in Protect View: mở ở chế độ bảo vệ  Open and Repair: mở trong trƣờng hợp file bị lỗi Cách 2:  Click chọn tab File > chọn Recent (mở các file đƣợc soạn thảo gần đây nhất)  Chọn tên file trong danh sách Recent Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 53 IV. LƢU TRỮ TÀI LIỆU Để lƣu trữ tài liệu, sử dụng một trong các cách sau đây:  Cách 1: Click chọn tab File > chọn Save (hoặc nhấn tổ hợp phím Ctrl +S)  Cách 2: Click chọn nút Save trên thanh truy cập nhanh Quick Access  Cách 3: Nhấn phím F12 khi muốn lƣu trữ tài liệu với tên khác. Nếu tài liệu đã đƣợc lƣu trƣớc đó rồi thì Word lƣu tiếp các dữ liệu cập nhật. Nếu lần đầu tiên lƣu tài liệu, hộp thoại Save As sẽ xuất hiện. Trong hộp thoại Save As, chọn địa chỉ lƣu trữ tài liệu, nhập tên file vào File name và chọn kiểu lƣu file tại Save as type, xong click nút Save lƣu để dữ liệu Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 54 Lưu ý: Quy tắc đặt tên file trong Word cũng giống nhƣ quy tắc đặt tên file trong Windows. Tên file dài tối đa 255 ký tự bao gồm cả khoảng trắng. Tuy nhiên, trong tên file không đƣợc dùng các ký hiệu nhƣ: \ ? : * “ > <. Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 55 V. BẢO MẬT TÀI LIỆU Để bảo mật tài liệu, bạn có thể cài đặt mật khẩu, cách thức tiến hành nhƣ sau:  Click tab File > chọn Save As. Hộp thoại Save As xuất hiện  Click nút Tools > chọn General Options. Trong hộp thoại General Options:  Nhập mật khẩu vào khung Password to open để bảo vệ tài liệu mỗi khi mở.  Nhập mật khẩu vào khung Password to modify mỗi khi muốn sửa tài liệu  Chọn Read-only recommended chỉ cho phép xem, không đƣợc sửa đổi.  Chọn xong, click OK Lưu ý: mật khẩu dài tối đa 15 ký tự và có phân biệt chữ hoa và chữ thƣờng. VI. ĐÓNG LẠI MỘT TÀI LIỆU Sau khi đã hoàn tất việc soạn thảo một tài liệu và đã lƣu trữ nó, ta cần đóng đóng tài liệu này. Để đóng một tài liệu, bạn click chọn tab File > chọn Close Lưu ý: Nếu trƣớc khi đóng tài liệu mà bạn chƣa lƣu trữ nó, Word sẽ hiển thị thông báo sau: Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 56 Chọn:  Yes: lƣu trữ và đóng tài liệu.  No: đóng và không lƣu trữ tài liệu.  Cancel: không đóng tài liệu. VII. CÁC CHẾ ĐỘ HIỂN THỊ TÀI LIỆU Word cung cấp các chế độ hiển thị khác nhau của tài liệu nhƣ:  Print Layout: cửa sổ hiển thị văn bản theo hai thƣớc canh, đƣợc phân trang theo trang giấy in  Full Screen Reading: cửa sổ hiển thị văn bản toàn màn hình để đọc.  Web Layout: cửa sổ hiển thị cách trình bày văn bản với thƣớc canh ngang theo dạng trang Web.  Outline: cửa sổ hiển thị văn bản không có thƣớc canh, chỉ thích hợp cho việc trình bày văn bản dài.  Draft: cửa sổ hiển thị văn bản ở dạng phác thảo VIII. CÁC TH O TÁC CƠ BẢN TRÊN KHỐI VĂN BẢN 1. Chọn khối văn bản Chọn khối văn bản là đánh dấu phần văn bản trong tài liệu để sau đó thực hiện một hay nhiều lệnh lên phần văn bản đã chọn này. Khi khối văn bản đƣợc chọn sẽ có nền màu đen nhƣ sau: Đây là khối văn bản đƣợc chọn. a. Sử dụng Mouse  Một hối văn bản: bấm và giữ mouse tại điểm đầu và kết thúc rồi đƣa mouse về hƣớng ngƣợc lại. Khối văn bản đƣợc chọn sẽ đổi màu.  Một từ: double click lên từ này.  Một dòng: click trên thanh chọn ở bên trái dòng văn bản.  Nhi u dòng: click lên thanh chọn ở đầu một dòng sau đó kéo con trỏ về trên hoặc dƣới  Một câu: nhấn và giữ Ctrl rồi nhấn mouse bất cứ chổ nào rtrống  Một đoạn:double click trên thanh chọn ở bên trái đoạn hay đƣa con trỏ hay đƣa con trỏ lên đoạn văn rồi nhấn  Toàn bộ tài liệu: bấm và giữ Ctrl rồi nhấn trên thanh chọn Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 57 b. Sử dụng bàn phím TỔ HỢP PHÍM CHỌN Shift +  Một ký tự bên phải con trỏ Shift +  Một ký tự bên trái con trỏ Shift +  Từ con trỏ lên trên một dòng Shift +  Từ con trỏ xuống dƣới một dòng Shift + Home Từ con trỏ đến đầudòng văn bản Shift + End Từ con trỏ dến cuối dòng văn bản Ctrl + A Toàn bộ văn bản 2. Hủy bỏ chọn khối  Bấm con trỏ mouse ở ngoài khối văn bản đƣợc chọn.  Nhấn bất kỳ mũi tên nào. 3. Xóa khối văn bản đƣợc chọn  Để xóa khối văn bản đã đƣợc chọn, bạn nhấn phím Delete hoặc Backspace.  Nếu vô ý lỡ xóa một khối văn bản nào thì có thể phục hồi lại bằng cách sử dụng nút lệnh Undo ( ) trên thanh thanh truy cập nhanh hoặc nhấn phím Ctrl+Z. 4. Di chuyển khối văn bản (Cut) Để di chuyển khối văn bản có thể có các cách sau:  Sử dụng nút lệnh Cut ( ) và Paste ( ) trong nhóm lệnh Clipboard của tab Home.  Sử dụng mouse. c. Sử dụng nút lệnh  Chọn khối văn bản  Chọn nút lệnh Cut ( ) trong nhóm Clipboard của tab Home hoặc nhấn phím Ctrl + X.  Di chuyển con trỏ về vị trí nơi muốn chuyển đến.  Chọn nút lệnh Paste ( ) trong nhóm Clipboard của tab Home hoặc nhấn phím Ctrl + V. d. Sử dụng mouse  Chọn khối văn bản muốn di chuyển.  Đƣa con trỏ mouse vào khối văn bản đƣợc chọn.  Bấm và giữ nút trái mouse, con trỏ mouse trở thành Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 58  Kéo con trỏ mouse về vị trí muốn chuyển đến và thả mouse ra 5. Sao chép khối văn bản (Copy) Để sao chép khối văn bản có thể có các cách sau:  Sử dụng nút lệnh Copy ( ) và Paste ( ) trong nhóm lệnh Clipboard của tab Home.  Sử dụng mouse. e. Sử dụng nút lệnh  Chọn khối văn bản  Chọn nút lệnh Copy ( ) trong nhóm Clipboard của tab Home hoặc nhấn phím Ctrl + C.  Di chuyển con trỏ về vị trí nơi muốn chuyển đến.  Chọn nút lệnh Paste ( ) trong nhóm Clipboard của tab Home hoặc nhấn phím Ctrl + V. f. Sử dụng mouse  Chọn khối văn bản muốn di chuyển.  Đƣa con trỏ mouse vào khối văn bản đƣợc chọn.  Bấm và giữ nút trái mouse và nhấn phím  Kéo con trỏ mouse về vị trí muốn chuyển đến và thả mouse ra Lưu ý: bạn có thể dùng nút phải mouse để thực hiện di chuyển hay sao chép khối văn bản nhƣ sau:  Chọn khối văn bản.  Đƣa con trỏ mouse về vị trí mới muốn di chuyển hay sao chép.  Di chuyển: giữ phím Ctrl và bấm nút phải mouse.  Sao chép: giữ phím Ctrl + Shift và bấm nút phải mouse 6. Sử dụng Undo và Redo  Mỗi lần bấm nút Undo ( ), Word cho phép bạn hủy bỏ các thao tác hay lệnh đã làm. Còn khi bấm nút Redo ( ), Word sẽ lấy lại thao tác vừa hủy bỏ (tức là thao tác vừa Undo. Bạn có thể bấm vào nút mũi tên bên phải của nút lệnh ( ) để hiện hộp danh sách kéo xuống và chọn thao tác hay lệnh cần hủy bỏ / lấy lại.  Nút Undo rất hữu hiệu khi bạn làm sai một thao tác hay một lệnh và muốn trở về trạng thái trƣớc khi thao tác sai hay ra lệnh sai. Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 59 Chƣơng 3: ĐỊNH DẠNG TÀI LIỆU I. GIỚI THIỆU Một số khái niệm cần biết khi định dạng tài liệu:  Một tài liệu bao gồm một hoặc nhiều phân đoạn (1 document = n sections)  Mỗi phân đoạn có thể có một hoặc nhiều trang (1 section = n pages)  Mỗi trang bao gồm nhiều đoạn văn (1 page = n paragraphs)  Mỗi đoạn văn bao gồm nhiều ký tự (1 parapraph = n characters) Chính vì vậy, Word chia ra làm nhiều mức độ định dạng tài liệu theo thứ tự từ nhỏ đến lớn nhƣ sau:  Định dạng ký tự  Định dạng đoạn  Định dạng trang  Định dạng phân đoạn II. ĐỊNH DẠNG KÝ TỰ 1. Định dạng ký tự Định dạng ký tự bao gồm một số định dạng cơ bản sau:  Font chữ (Font)  Kiểu chữ (Font Style)  Đậm (Bold)  Nghiêng (Italic)  Gạch chân (Underline)  Kích thƣớc chữ (Font Size)  Màu chữ (Font Color) Để định dạng ký tự, chọn phần văn bản muốn định dạng, sau đó bạn thực hiện một trong hai cách sau: Cách 1: Sử dụng các lệnh trong nhóm lệnh Font của tab Home (định dạng nhanh) Mục chọn Định dạng Chọn Font chữ. Xác định kích thƣớc chữ cho văn bản đƣợc chọn. (Ctrl + B) In đậm phần văn bản đƣợc chọn. (Ctrl + I) In nghiêng phần văn bản được chọn. (Ctrl + U) Gạch dƣới phần văn bản đƣợc chọn. Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 60 Tạo đƣờng ngang dòng văn bản đƣợc chọn. (Ctrl + =) Tạo chỉ số dƣới (chữ nhỏ bên dƣới chữ) (Ctrl + Shift + =) Tạo chỉ số trên (chữ nhỏ bên trên chữ) (Ctrl + Shift + >) Tăng kích thƣớc font chữ. (Ctrl + Shift + <) Gảm kích thƣớc font chữ. Đánh dấu văn bản bằng cách tô vệt sáng. Chọn màu chữ cho văn bản đƣợc chọn. Xóa các định dạng lên văn bản đƣợc chọn. Cách 2: Click vào mũi tên bên phải nhóm lệnh Font để mở ra hộp thoại Font (phím tắt là Ctrl + D) Trong hộp thoại Font, chọn tab Font để định dạng ký tự. Các thông số trong tab này bao gồm: Mục chọn Ý nghĩa Font Chọn Font chữ Font Style Chọn kiểu chữ, bao gồm Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 61  Regular: bình thƣờng  Italic: nghiêng  Bold: đậm  Bold Italic: đậm nghiêng Size Xác định kích thƣớc chữ cho văn bản đƣợc chọn Font color Chọn màu chữ cho văn bản đƣợc chọn Underline style Chọn kiểu đƣờng gạch chân Underline color Chọn màu cho đƣờng gạch chân Khi định dạng văn bản, ngoài việc thay đổi font chữ, kiểu chữ, kích thƣớc, màu sắc cho chữ,…bạn có thể sử dụng một hiệu ứng (Effect) cho chữ để làm thêm sự chú ý hay để biểu diễn những ký tự đặc biệt Hiệu ứng Ý nghĩa Strikethrough Tạo một đƣờng gạch ngang văn bản Double strikethrough Tạo hai đƣờng gạch ngang văn bản Super script Chỉ số trên (chữ nhỏ bên trên chữ) Subscript Chỉ số dƣới (chỉ nhỏ bên dƣới chữ) SMALL CAPS Mọi ký tự đều đƣợc in hoa, nhƣng ký tự đầu trong mỗi từ chó kích thƣớc bình thƣờng, trong khi các ký tự còn lại có kích thƣớc nhỏ hơn ALL CAPS Mọi ký tự đều đƣợc in hoa với chiều cao bằng nhau Hidden Ẩn dấu tạm thời phần văn bản đƣợc chọn, không hiển thị trên màn hình. Để hiển thị lại phần văn bản đã đƣợc ẩn dấu, click bỏ chọn Hidden Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 62 Với tab Advanced trong hộp thoại Font, bạn có thể thay đổi khoảng cách giữa các ký tự trong văn bản hoặc có thể làm cho các ký tự “nhích lên nhích xuống” theo chiều dọc so với đường dẫn văn bản (Text Base Line) thông thƣờng. Mục chọn Ý nghĩa Scale Co giãn tỉ lệ của chữ theo phần trăm Spacing Khoảng cách ngang giữa các ký tự  Expanded: tăng khoảng cách ngang giữa các ký tự  Condensed: giảm khoảng cách ngang giữa các ký tự Position Vị trí dọc so với Text Base Line  Normal: đặt văn bản nằm đúng theo Text Base Line  Raise: đặt văn bản nằm phía trên Text Base Line  Lower: đặt văn bản nằm phía dƣới Text Base Line Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 63 2. Tạo chữ hiệu ứng (Text Effect) Tạo hiệu ứng cho chữ là làm cho chữ phát sáng, nổi lên hoặc phản chiếu nhằm để gây bắt mắt ngƣời đọc và thu hút sự chú ý đến các đề mục. Để sử dụng tính năng này, bạn thực hiện nhƣ sau:  Chọn phần văn bản muốn áp dụng hiệu ứng.  Click vào nút lệnh Text Effect trong nhóm lệnh Font của tab Home.  Chọn lựa các hiệu ứng cần áp dụng. Để xóa hiệu ứng cho văn bản đƣợc chọn, bạn chọn Clear Text Effects. Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 64 Mục chọn Ý nghĩa Outline Đƣờng viền của chữ Shadow Tạo hiệu ứng chữ dạng đổ bóng Reflection Tạo hiệu ứng chữ dạng phản chiếu Glow Tạo hiệu ứng chữ dạng phát sáng Với mỗi chữ đã tạo hiệu ứng, bạn có thể thay đổi font chữ, màu sắc, kích thƣớc,… Ngoài ra, bạn có thể tùy chỉnh mỗi dạng hiệu ứng nhƣ Shadow Options, Reflection Options và Glow Options. 3. Chèn ký hiệu (Symbol) vào văn bản Chức năng Symbol cho phép bạn chèn vào tài liệu các ký tự mà không xuất hiện trên bàn phím. Các bƣớc thực hiện nhƣ sau: Đặt con trỏ chuột tại vị trí muốn chèn Symbol: Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 65  Click tab Insert > chọn Symbol  Một danh sách các symbol thƣờng xuyên đƣợc sử dụng sẽ xuất hiện.  Nếu symbol mà bạn muốn chèn xuất hiện trong danh sách, click chọn symbol đó. Nếu không, click chọn More Symbols.  Click chọn nhóm Symbol nhƣ: Symbol, Wingdings,… trong hộp Font và chọn symbol muốn chèn vào tài liệu  Click Insert để chèn vào tài liệu và làm tiếp nhƣ vậy cho các ký hiệu muốn chèn khác.  Sau khi đã chèn xong thì nhấn nút Cancel. * Nút lệnh AutoCorrect dùng để đƣa các symbol này thành một mục từ của AutoCorrect. * Nút lệnh Shortcut Key dùng để gán một tổ hợp phím tắt cho một symbol thƣờng sử dụng. * Chọn tab Special Character để chèn các ký tự đặc biệt nhƣ Copyright ©, Register ®,… Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 66  Bấm mouse vào dòng chứa ký tự đặc biệt muốn chèn và bấm nút Insert để chèn vào tài liệu.  Bạn tiếp tục làm nhƣ vậy cho các ký tự đặc biệt khác. Nếu không chọn ký hiệu hay ký tự đặc biệt nào, bấm nút Cancel.  Bấm nút Close để đóng hộp thoại Symbol 4. Tạo ký tự hoa lớn đầu đoạn (Drop Cap) Để việc trình bày văn bản thêm sinh động, lôi cuốn ngƣời đọc, bạn có thể sử dụng chức năng Drop Cap để phóng lớn ký tự đầu tiên của các đoạn văn. Để định dạng theo kiểu Drop Cap, bạn thực hiện các bƣớc sau:  Chọn đoạn văn bản muốn áp dụng Drop Cap bằng cách đặt điểm chèn vào trong đoạn văn bản đó.  Chọn lệnh Drop Cap từ nhóm Text của tab Insert để mở hộp thoại Drop Cap.  Chọn kiểu định dạng sẵn hoặc tùy chọn Drop Cap Options để thiết lập kiểu riêng Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 67 Hộp thoại Drop Cap xuất hiện. Các thông số trong hộp thoại Drop Cap bao gồm: Mục chọn Ý nghĩa Position Chọn kiểu, dạng của Drop Cap  None: Không sử dụng Drop Cap  Dropped: ký tự đầu tiên đƣợc phóng lớn, văn bản còn lại của đoạn văn bao quanh ký tự Drop Cap  In margin: ký tự đầu tiên đƣợc phóng lớn và đƣợc đặt trong vùng lề trang giấy Font Định dạng font chữ cho Drop Cap Lines to drop Xác định chiều cao (số dòng) của Drop Cap Distance from text Xác định khoảng cách giữa Drop Cap và phần văn bản kế tiếp bên phải 5. Chuyển đổi khối văn bản thành chữ hoa và ngƣợc lại Các ký tự khi đƣợc nhập vào văn bản tồn tại ở 02 dạng: chữ in hoa hoặc chữ thƣờng. Bạn có thể nhanh chóng định dạng in hoa hay in thƣờng cho từng ký tự hoặc từng từ với nhiều trạng thái khác nhau bằng cách sử dụng chức năng Change Case.  Chọn phần văn bản muốn thay đổi  Trong nhóm Font của tab Home, chọn lệnh Change Case. Click chọn kiểu muốn chuyển đổi Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 68  Khi sử dụng tổ hợp phím Shift + F3, bạn có thể nhấn nhiều lần đến khi đƣợc kiểu chuyển đổi nhƣ mong muốn Mục chọn Ý nghĩa Sentence case Tất cả các ký tự đều in thƣờng, riêng ký tự đầu tiên của mỗi câu đƣợc in hoa lowercase Tất cả các ký tự đều in thƣờng UPPERCASE (Ctrl + Shift + A) Tất cả các ký tự đều in hoa Title Case Các ký tự đầu tiên của mỗi từ đƣợc in hoa, các ký tự còn lại thì in thƣờng tOGGLE cASE Các ký tự đang đƣợc in thƣờng đổi lại thành in hoa và ngƣợc lại III. ĐỊNH DẠNG ĐOẠN Lưu ý chung:  Nếu chỉ định dạng cho một đoạn, bạn để con trỏ vào đoạn này; còn định dạng cho nhiều đoạn, bạn phải chọn các đoạn này.  Word có tính kế thừa định dạng đoạn, nghĩa là mỗi khi bạn nhấn phím Enter sẽ tạo ra một đoạn mới có định dạng giống y nhƣ đoạn kế trƣớc.  Nên thực hiện các lệnh định dạng trƣớc khi nhập văn bản để tận dụng tính kế thừa định dạng đoạn của Word. 6. Thụt lề đoạn văn (Indentation) Chức năng thụt lề đoạn văn (Indentation) cho phép dịch chuyển đoạn văn qua trái (Left Indent), hay phải (Right Indent) so với biên lề của văn bản. Ngoài ra, còn có các chọn lựa về cách thụt lề dòng đầu tiên của các đoạn văn (First line indent) hay thụt lề từ dòng thứ hai của đoạn văn (Hanging indent). Bạn có thể thụt lề đoạn văn bằng một trong các cách sau đây: Cách 1: Dùng các mục lựa chọn từ khung Indentation trên tab Indents and Spacing của hộp thoại Paragraph để tùy chọn cách thụt lề cho văn bản của bạn. Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 69 Mục chọn Ý nghĩa Left Thụt lề trái của đoạn văn sang phải một khoảng theo kích thƣớc xác định. Right Thụt lề phải của đoạn văn sang trái một khoảng theo kích thƣớc xác định. Special Thụt lề đặc biệt None Đoạn văn không thụt lề First Line Thụt lề dòng đầu tiên của đoạn văn một khoảng cách xác định đƣợc quy định trong ô By. Hanging Thụt lề từ dòng thứ hai của đoạn văn một khoảng cách xác định đƣợc quy định trong ô By. Cách 2: Click lên các nút lệnh Decrease Indent (giảm khoảng thụt lề) và Increase Indent (tăng khoảng thụt lề) trong nhóm lệnh Paragraph của tab Home. Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 70 Bạn cũng có thể chỉ định khoảng cách thụt lề trái (Left) và thụt lề phải (Right) của đoạn văn khung Spacing của nhóm lệnh Paragraph trên tab Page Layout Cách 3: Sử dụng thƣớc (Ruler) Trên thƣớc ngang có các nút dùng để ấn định khoảng cách thụt dòng vào so với lề trang. Công dụng của các nút này nhƣ sau: Ký hiệu Ý nghĩa (Tab) First Line Indent: định vị trí bắt đầu của dòng đầu đoạn văn (Ctrl + T) Hanging Indent: định vị trí bắt đầu các dòng còn lại (từ dòng thứ hai) của đoạn văn (Ctrl + M) Left Indent: định vị trí bắt đầu cho cả đoạn văn Right Indent: định vị trí kết thúc cho cả đoạn văn Minh họa các cách thụt lề: Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 71 First Line Indent Chủ yếu môn này liên quan đến kỹ năng, do đó sinh viên sẽ tự học dƣới sự hƣớng dẫn là chính. Môn học này đƣợc tiến hành tại phòng máy, với hình thức xen kẽ lý thuyết và thực hành trong mỗi buổi học. Hanging Indent Chủ yếu môn này liên quan đến kỹ năng, do đó sinh viên sẽ tự học dƣới sự hƣớng dẫn là chính. Môn học này đƣợc tiến hành tại phòng máy, với hình thức xen kẽ lý thuyết và thực hành trong mỗi buổi học. Left Indent Chủ yếu môn này liên quan đến kỹ năng, do đó sinh viên sẽ tự học dƣới sự hƣớng dẫn là chính. Môn học này đƣợc tiến hành tại phòng máy, với hình thức xen kẽ lý thuyết và thực hành trong mỗi buổi học. Right Indent Chủ yếu môn này liên quan đến kỹ năng, do đó sinh viên sẽ tự học dƣới sự hƣớng dẫn là chính. Môn học này đƣợc tiến hành tại phòng máy, với hình thức xen kẽ lý thuyết và thực hành trong mỗi buổi học. 7. Canh lề đoạn văn (Alignment) Chức năng canh lề đoạn văn (Alignment) cho phép canh lề đoạn văn bên trái (Align Text Left), bên phải (Align Text Right), canh giữa (Center) hay canh đều (Justify) đoạn văn so với biên lề của trang tài liệu. Bạn có thể canh lề đoạn văn bằng một trong hai cách sau đây: Cách 1: Dùng các mục lựa chọn từ mục Alignment trong khung General trên tab Indents and Spacing của hộp thoại Paragraph để tùy chọn cách canh lề cho văn bản của bạn. Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 72 Mục chọn Ý nghĩa Left (Ctrl + L) Canh đoạn văn thẳng theo lề trái Center (Ctrl + E) Canh đoạn văn ở giữa Right (Ctrl +R) Canh đoạn văn thẳng theo lề phải Justify (Ctrl + J) Canh đoạn văn thẳng theo cả lề trái và lề phải Cách 2: Click lên các nút lệnh dùng để canh lề trong nhóm lệnh Paragraph của tab Home. Minh họa các cách canh lề: Align Left Chủ yếu môn này liên quan đến kỹ năng, do đó sinh viên sẽ tự học dƣới sự hƣớng dẫn là chính. Môn học này đƣợc tiến Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 73 hành tại phòng máy, với hình thức xen kẽ lý thuyết và thực hành trong mỗi buổi học. Align Center Chủ yếu môn này liên quan đến kỹ năng, do đó sinh viên sẽ tự học dƣới sự hƣớng dẫn là chính. Môn học này đƣợc tiến hành tại phòng máy, với hình thức xen kẽ lý thuyết và thực hành trong mỗi buổi học. Align Right Chủ yếu môn này liên quan đến kỹ năng, do đó sinh viên sẽ tự học dƣới sự hƣớng dẫn là chính. Môn học này đƣợc tiến hành tại phòng máy, với hình thức xen kẽ lý thuyết và thực hành trong mỗi buổi học. Align Justify Chủ yếu môn này liên quan đến kỹ năng, do đó sinh viên sẽ tự học dƣới sự hƣớng dẫn là chính. Môn học này đƣợc tiến hành tại phòng máy, với hình thức xen kẽ lý thuyết và thực hành trong mỗi buổi học. 8. Thay đổi khoảng cách đoạn và khoảng cách dòng (Paragraph Spacing and Line Spacing) Trong quá trình soạn thảo tài liệu, đôi khi bạn cần tạo ra một khoảng cách trƣớc hay sau (trên hay dƣới) giữa các đoạn hoặc giữa các dòng nhằm tạo sự rõ ràng cho phần văn bản đó. Để thay đổi khoảng cách đoạn và khoảng cách dòng nhƣ vậy, bạn có thể dùng một trong các cách sau đây Cách 1: Từ khung Spacing trong tab Indents and Spacing của hộp thoại Paragraph. Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 74 Word đo khoảng cách giữa các đoạn theo đơn vị point (pt). Khoảng cách mặc định giữa các dòng đƣợc tính theo số dòng, nhƣng Word cho phép bạn thiết lập các khoảng cách này theo đơn vị Inch và cm. Trong khung Spacing, bạn có thể tạo ra các khoảng cách thông qua các mục chọn trong bảng bên dƣới Mục chọn Ý nghĩa Before Khoảng cách giữa đoạn văn đƣợc chọn so với đoạn văn trƣớc After Khoảng cách giữa đoạn văn đƣợc chọn so với đoạn văn sau Line Spacing Khoảng cách giữa các dòng trong đoạn văn. Single (Ctrl + 1) Khoảng cách là 1 dòng đơn 1.5 lines (Ctrl + 5) Khoảng cách là 1.5 dòng Double (Ctrl + 2) Khoảng cách là 2 dòng At least Khoảng cách tối thiểu giữa 2 dòng mà Word có thể chấp Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 75 nhận để làm vừa vặn font chữ. Khoảng cách này đƣợc hiển thị trong khung At Exactly Khoảng cách chính xác giữa 2 dòng. Khoảng cách này đƣợc hiển thị trong khung At Multiple Khoảng cách bẳng với số dòng đƣợc thiết lập thông qua hôp At Cách 2: Xác định khoảng cách dòng nhanh bằng lệnh Line and Paragraph Spacing trong nhóm lệnh Paragraph của tab Home  Click chọn Line Spacing Options để mở hộp thoại Paragraph định dạng khoảng cách đoạn và dòng tùy ý.  Click chọn Add/Remove Space Before Paragraph để thêm/loại bỏ khoảng cách trƣớc đoạn văn.  Click chọn Add/Remove Space After Paragraph để thêm/loại bỏ khoảng cách sau đoạn văn. Cách 3: Xác định khoảng cách trƣớc hay sau đoạn văn trực tiếp trong khung Spacing của nhóm lệnh Paragraph trên tab Page Layout Minh họa cho cách xác định khoảng cách đoạn và khoảng cách dòng Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 76 Các ví dụ về khoảng cách dòng SINGLE 1.5 LINES DOUBLE Chỉ có thuyền mới hiểu Biển mênh mông dƣờng nào Chỉ có biển mới biết Thuyền đi đâu về đâu Chỉ có thuyền mới hiểu Biển mênh mông dƣờng nào Chỉ có biển mới biết Thuyền đi đâu về đâu Chỉ có thuyền mới hiểu Biển mênh mông dƣờng nào Chỉ có biển mới biết Thuyền đi đâu về đâu 9. Đánh dấu và đánh số đầu mục (Bullets and Numbering) Chức năng đánh dấu đầu đoạn và đánh số tự động cho phép tự động tạo các danh sách liệt kê mà mỗi mục (mỗi đoạn văn) trong danh sách đều đƣợc đánh dấu (Bullets) hoặc đánh số (Numbers). Bạn có thể thêm các buller hoặc các số vào mỗi đầu mục trƣớc hoặc sau khi nhập dữ liệu. Để đánh dấu hoặc đánh số đơn giản cho các đầu mục, bạn click vào nút lệnh Bullets hoặc Numbering trong nhóm Paragraph của tab Home. Khi click vào mũi tên bên phải của mỗi nút lệnh, chƣơng trình sẽ hiển thị các dấu hoặc các số có sẵn trong thƣ viện. Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 77 Nếu bạn muốn thay đổi hoặc tạo ra một dạng Bullet hoặc Numbering mới, click vào Define New Bullet hoặc Define New Number Format, hộp thoại Define New Bullet hoặc Define New Number Format sẽ xuất hiện. Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 78 Trong hộp thoại Define New Bullet:  Để thay đổi dấu đƣợc lấy làm bullets, bạn click vào nút Symbol bên dƣới Bullet character để mở hộp thoại Symbol. Trong hộp thoại Symbol, click chọn ký tự mà bạn muốn dùng làm bullet. Click OK. Ký tự mới này sẽ xuất hiện trong khung Preview để xem trƣớc. Click OK để thêm dấu đầu mỗi mục phần văn bản đƣợc chọn.  Nếu bạn muốn dùng hình ảnh làm các đầu mục, click chọn Picture để mở hộp thoại Picture Bullet, chọn hình có sẵn trong danh sách hoặc click Import để thêm một hình mới. Click OK để chọn hình làm dấu đầu mục cho phần văn bản đƣợc chọn.  Để thay đổi màu sắc, kích thƣớc, font chữ cho các bullet, click chọn Font để mở hộp thoại Font và định dạng tùy ý. Nếu không định dạng thì các bullet ở chế độ mặc định là Auto.  Chọn kiểu canh lề (Left, Centered, Right) cho các bullet trong mục Alignment. Trong hộp thoại Define New Number Format:  Chọn kiểu của số (kiểu la mã: I, II,…; kiểu số: 1, 2,…; kiểu chữ: a, b,…; …) trong mục Number style và định dạng lại font chữ, màu sắc, kích thƣớc nếu muốn bằng cách click chọn nút Font. Nếu không định dạng thì các số ở chế độ mặc định là Auto. Kiểu số cùng với định dạnh sẽ xuất hiện trong ô Number format.  Chọn kiểu canh lề (Left, Centered, Right) cho các số trong mục Alignment. Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 79 10. Tạo danh sách đa cấp (Multilevel List) Ngoài việc sử dụng Bullets and Numbering đơn giản, Word còn cung cấp cho bạn một công cụ giúp bạn có thể trình bày văn bản một cách mạch lạc, đó là công cụ Multilevel List để phân văn bản thành nhiều cấp độ. Để áp dụng kiểu phân cấp, trƣớc tiên chọn các đoạn văn muốn phân cấp. Sau đó click nút lệnh trong nhóm lệnh Paragraph của tab Home. Nếu muốn thay đổi cấp độ của danh sách, chọn Change List Level, danh sách Level sẽ xuất hiện để bạn tùy chọn. Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 80 Để tạo mới danh sách phân cấp chọn Define New Multilevel List. Hộp thoại Define new Multilevel List xuất hiện. Muốn định dạng cho cấp nào, bạn phải chọn cấp trƣớc trong khung Level, sau đó chọn kiểu số cho cấp đó trong khung Number style for this level. Tiếp tục nhƣ vậy, bạn sẽ định dạng đƣợc tất cả các cấp của Multilevel list Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 81 Một số tùy chọn chính trong hộp thoại Define new Multilevel list Mục chọn Ý nghĩa Click level to modify Cấp độ để định dạng Start at Số bắt đầu cho các đầu mục Font Định dạng font chữ cho cấp độ Number style for this level Kiểu số định dạng Number alignment Canh lề cho cấp độ khoảng cách đƣợc xác định trong Aligned at Text indent at Khoảng cách thụt lề của đầu mục 11. Sử dụng Tab trong văn bản Trong khi soạn thảo tài liệu, bạn có thể sử dụng tab để tạo các điểm dừng (Tab stops) của riêng bạn. Các điểm dừng xác lập các mốc canh lề đƣợc xác định theo chiều ngang của tài liệu. Hộp thoại Tabs hiển thị các tab đƣợc thiết lập cho đoạn văn đang đƣợc chọn. Khi nhấn phím Tab trên bàn phím, điểm chèn con trỏ sẽ nhảy về điểm dừng kế tiếp. Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 82 Để mở hộp thoại Tabs, bạn double click vào các ký hiệu của Tab trên thanh thƣớc hoặc click nút Tabs trong hộp thoại Paragraph. a. Cài đặt Tab Để cho việc cài đặt Tab đƣợc thuận tiện, bạn nên cho hiển thị thƣớc ngang ở trên đỉnh tài liệu bằng cách nhấn nút View Ruler ở trên đầu thanh cuộn dọc hoặc click chọn mục Ruler trong nhóm lệnh Show của tab View. Bạn có thể nhanh chóng chọn tab bằng cách lần lƣợt nhấn vào ô tab selector – là ô giao nhau giữa thƣớc dọc và thƣớc ngang (ở góc bên trái trang tài liệu) cho khi chọn đƣợc kiểu tab mong muốn, sau đó click chuột vào thanh thƣớc nganng nơi bạn muốn đặt tab. Tùy từng trƣờng hợp cụ thể mà bạn có thể sử dụng một trong các loại tab sau:  Tab trái : Đặt vị trí bắt đầu của đoạn text mà từ đó sẽ chạy sang phải khi b n nhập liệu.  Tab giữa : Đặt vị trí chính giữa đoạn text. Đoạn text sẽ nằm giữa vị trí đặt tab khi bạn nhập liệu.  Tab phải : Nằ m ở bên phải cuối đoạn text. Khi bạn nhập liệu, đoạn text sẽ di chuyển sang trái kể từ vị trí đặt tab.  Tab thập phân : Khi đặt tab này, những dấu chấm phân cách phần thập phân sẽ nằm trên cùng một vị trí.  Bar Tab : Loại tab này không định vị trí cho text. Nó sẽ chèn một thanh thẳng đứng tại vị trí đặt tab. Hoặc Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 83 b. T y chỉnh Tab Sau khi cài đặt các tab, bạn có thể tùy chỉnh các tab này bằng cách sử dụng hộp thoại Tabs. Mục chọn Ý nghĩa Default tab stops Khoảng cách dừng của tab mặc định, thông thƣờng là 0.5” Tab stop posotion Vị trí các điểm dừng tab. Alignment Chọn một loại tab là Left – Center, Right, Decial, Bar (Bar tab là tab chỉ có tác dụng tạo một đƣờng kẻ dọc ở một vị trí đã định Leader chọn cách thể hiển tab 1 None tab tạo ra khoảng trắng 2-3-4 tab tạo ra là các dấu chấm, dấu gạch hoặc gạch liền nét Các nút lệnh  Set: đặt điểm dừng tab, vị trí đã xác định đƣợc đƣa vào danh sách.  Clear: xóa tab tại vị trí đã chọn.  Clear All: xóa tất cả các tab đã đặt. c. Xóa Tab  Để xóa một điểm dừng tab, bạn click giữ mouse lên ký hiệu Tab trên thƣớc rổi kéo ký hiệu Tab ra khỏi thƣớc, sau đó thả mouse.  Hoặc bạn có thể sử dụng nút lệnh Clear hoặc Clear All trong hộp thoại Tabs. Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 84 d. Nhập văn bản sử dụng Tab  Nhấn phím Tab để đƣa con trỏ đến vị trí của tab và nhập văn bản.  Đến cuối dòng, nhấn phím Shift + Enter hoặc Enter.  Nếu là dòng cuối cùng, nhấn Enter rồi nhấn Ctrl+Q để hủy bỏ các tab kế thừa 12. Đóng khung và tô nền cho văn bản (Boder and Shading) Để đóng khung và tô nền đơn giản cho văn bản, bạn click vào mũi tên bên phải của nút lệnh Border và Shading trong nhóm lệnh Paragraph của tab Home. Ngoài ra, bạn có thể click vào mục chọn Border and Shading trong nút lệnh Border để đóng khung và tô nền cho văn bản với nhiều tùy chọn hơn bằng hộp thoại Border and Shading. Để đóng khung, chọn tab Border. Một số tùy chọn trong tab này nhƣ sau: Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 85 Mục chọn Ý nghĩa Setting  None  Box  Shadow  3-D  Custom Chọn các hình thức đóng khung có sẵn  Không đóng khung  Đóng khung đoạn  Đóng khung đoạn có bóng  Đóng khung tạo hiệu ứng 3-D  Đóng khung theo ý muốn Style Kiểu đƣờng kẻ khung Color Màu của đƣờng kẻ Width Độ dày của đƣờng kẻ Preview Thể hiện đoạn văn bản muốn kẻ khung. Bạn bấm vào các cạnh muốn kẻ khung hay các nút bên trái và bên dƣới khung này. Apply to  Paragraph  Text  Đóng khung cho đoạn  Đóng khung cho khối văn bản Options Mở hộp thoại Border and Shading Options: ấn định khoảng cách từ văn bản đến các đƣờng kẻ trên, dƣới, trái, phải. Bạn nhập hay bấm mũi tên lên xuống trong các hộp Top, Bottom, Left, Right để ấn định giá trị cho các khoảng cách này. Để tô nền cho văn bản, sử dung tab Shading. Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 86 Một số tùy chọn trong tab này nhƣ sau: Mục chọn Ý nghĩa Fill Chọn màu nền cho đoạn văn Pattern  Style  Color  Chọn một kiểu hoa văn cho nền.  Chọn màu cho nền. Apply to  Paragraph  Text  Tô nền cho đoạn  Tô nền cho khối văn bản Ví dụ về đóng khung và tô nền cho văn bản nhƣ sau: Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 87 IV. ĐỊNH DẠNG TR NG 1. Khổ giấy (Paper Size) Giấy dùng để in có thể dùng hai loại nhƣ sau:  Giấy in từng tờ rời.  Giấy liên tục (Continnous paper) dùng cho máy in có trục giấy kéo (Tractor) Trang giấy đƣợc xác định bởi khổ giấy. Khổ giấy mặc định là Letter (8.5’’x11’’). Tuy nhiên, bạn cũng có thể chọn lại khổ giấy và hƣớng in trên giấy nhƣ sau:  Trên tab Page Layout > nhóm lệnh Page Setup > chọn nút lệnh Size. Một danh sách các loại khổ giấy xuất hiện nhƣ A3, A4, A5,…Bạn chọn một loại khổ giấy mà bạn muốn in ra  Bạn có thể click chọn lệnh More Page Size để thêm đƣợc các tùy chỉnh khác. Hộp thoại Page Setup xuất hiện, bạn sử dụng tab Paper. Mục chọn Ý nghĩa Paper Size  Width  Height Chọn khổ giấy muốn in  Kích thƣớc chiều ngang của khổ giấy  Kích thƣớc chiều dài của khổ giấy Paper Source Chọn nguồn nạp giấy cho máy in First Page  Tractor Quy định nguồn nạp giấy in cho trang thứ nhất  Trục kéo giấy (dùng cho giấy liên tục) Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 88  Default Tray  Manual Feed  Khay đựng giấy mặc định (dùng cho giấy rời)  Nạp giấy bằng tay (giấy rời) Other Pages Quy định nguồn nạp giấy in cho các trang còn lại Apply to  Whole document  This point forward  This section  Selected section  Selected text Chọn phạm vi áp dụng các lựa chọn trên cho tài liệu  Toàn bộ tài liệu  Từ vị trí con trỏ đến phân đoạn kế sau  Phân đoạn hiện tại  Các phân đoạn đƣợc chọn  Các đoạn văn bản đƣợc chọn Preview Xem thử kết quả của các lựa chọn Default Lƣu các ấn định này vào tập tin khuôn mẫu Normal và các ấn định này trở thành các giá trị mặc nhiên cho các trang của tài liệu nào sau này đƣợc tạo lập. 2. Lề trang (Margins) Trong Word phân ra các loại lề trang nhƣ sau:  Lề trên (Top margin): khoảng cách từ mép trên của giấy đến hàng đầu tiên của tài liệu.  Lề dƣới (Bottom margin): khoảng cách từ mép dƣới của giấy đến hàng cuối cùng của tài liệu.  Lề trái (Left margin): khoảng cách từ mép trái giấy đến cột đầu tiên bên trái của tài liệu.  Lề phải (Right margin): khoảng cách từ mép phải giấy đến cột cuối cùng bên phải của tài liệu.  Lề đóng tập (đóng kim) (Gutter margin): phần chừa thêm (không tính lề) ở lề trái và lề phải dùng để đóng tài liệu thành tập. Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 89 Để ấn định lề trang giấy:  Trên tab Page Layout > nhóm lệnh Page Setup > chọn nút lệnh Margins. Một danh sách các mẫu canh lề có sẵn…Bạn chọn một mẫu hoặc click chọn Custom Margins để canh lề theo ý mình. Hộp thoại Page Setup xuất hiện  Chọn tab Margins  Trong các ô Top, Bottom, Left, Right, Gutter bạn hãy nhập các số đo cho phù hợp Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 90  Trong khung Orientation: chọn hƣớng in: o Portrait (mặc định): in theo hƣớng giấy để dọc o Landscapte: in theo hƣớng giấy để nằm ngang  Mirror margins: trang đƣợc in hai mặt đối xứng nha. Khi chọn mục này, các ô Left, Right sẽ đổi thành Inside (lề trong) và Outside (lề ngoài). Các lề trong và lề ngoài sẽ thay đổi trên các trang chẵn và lẻ của tài liệu. 3. Dàn trang (layout) Trong hộp thoại Page Setup, chọn tab Layout  Khung Section Start: quy định phân đoạn mới bắt đầu từ đâu  Continuous: trên cùng một trang với phân đoạn trƣớc  New page: sang trang mới.  New column: sang cột mới  Even page: sang trang chẵn kế tiếp.  Odd page: sang trang lẻ kế tiếp.  Khung Header and Footer: các ấn định về tiêu đề đầu trang và cuối trang  Different odd and even: trang chẵn và trang lẻ có tiêu đề trang khác nhau.  Different first page: trang thứ nhất và các trang còn lại có tiêu đề trang khác nhau, chẳng hạn nhƣ trang thứ nhất có tiêu đề mà các trang còn lại không có tiêu đề.  From edge: định vị trí cho tiêu đề đầu trang và tiêu đề cuối trang. o Header: khoảng cách từ mép trên giấy đến hàng đầu tiên của tiêu đề đầu trang o Footer: khoảng cách từ mép dƣới giấy đến hàng cuối cùng của tiêu đề cuối trang. Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 91  Khung Vertical Alignment: các ấn định về canh lề văn bản theo chiều đứng (trong phạm vi giữa lề trên và lề dƣới).  Top: v ăn bản đƣợc canh từ lề trên của trang  Center: văn bản đƣợc canh giữa lề trên và lề dƣới của trang.  Justified: văn bản đƣợc trải rộng đều từ lề trên đến lề dƣới của trang. Word sẽ chỉnh khoảng cách hàng và khoảng cách giữa các đoạn sao cho các hàng văn bản đƣợc nằm đều trong khoảng từ lề trên đến lề dƣới.  Nút Line Number: đánh số thứ tự hàng trong văn bản. Hộp thoại Line Numbers xuất hiện  Add line numberring: thêm số thứ tự hàng vào văn bản.  Start at: bắt đầu đánh từ số mấy.  From text: số thứ tự hàng cách văn bản một khoảng bằng bao nhiêu.  Count by: bƣớc nhảy.  Khung Numberring: quy định cách thức đánh số thứ tự hàng. o Restart each page: đánh lại số thứ tự hàng mỗi khi qua một trang mới. o Restart each section: đánh lại số thứ tự hàng mỗi khi qua một phân đoạn khác. o Continuous: đánh số thứ tự hàng liên tục mỗi khi qua trang khác hay phân đoạn khác. V. ĐỊNH DẠNG MỘT PHÂN ĐOẠN – PHÂN TRANG 1. Tạo một phân đoạn: Phân đoạn dùng để chia tài liệu ra làm nhiều phần và mỗi phần này có thể đƣợc định dạng riêng rẽ. Để chèn một dấu ngắt phân đoạn vào tài liệu, các bƣớc tiến hành nhƣ sau:  Di chuyển con trỏ về nơi muốn đặt dấu ngắt phân đoạn.  Trên tab Page Layout > nhóm Page Setup > chọn nút lệnh Break. Một danh sách các kiểu phân đoạn và phân trang xuất hiện. Một số mục lựa chọn trong phần Section Breaks (phân đoạn) Đại học Hoa Sen Giáo trình Tin học Đại cƣơng Trang 92 Mục chọn Ý nghĩa (Phân đoạn bắt đầu từ) Next Page Đầu trang kế tiếp của tài liệu Continuous Sau phân đoạn kế trƣớc trên cùng một trang. Even Page Trang chẵn kế tiếp. Odd Page Trang lẻ kế tiếp. 2. Xóa bỏ một dấu ngắt phân đoạn  Chuyển sang chế độ xem văn bản là chế độ Draf hay bấm nút Show/Hide trong nhóm lệnh Paragraph của tab Home  Di chuyển con trỏ đến dấu phân đoạn muốn xóa (là đƣờng chấm chấm có tên End of section #).  Nhấn phím Delete hoặc Backspace. Khi đó, phân đoạn này sẽ có định dạng là của phân đoạn kế sau. 3. Phân trang  Sang hàng mềm: Word tự động sang hàng khi đã đủ số từ trên một hàng.  Sang hàng cứng: Nhấn tổ hợp Shift+Enter và khi đó Word chèn dấu ký hiệu sang hàng cứng (new line) vào cuối