Bài giảng Tổ chức và định mức lao động

TỔ CHỨC VÀ ĐỊNH MỨC LAO ĐỘNG 3 TC (36,9) Bộ môn: KINH TẾ NGUỒN NHÂN LỰC DHTM_TMU Mở đầu - Học phần học trước: QTNL căn bản - Vị trí HP: thuộc khối kiến thức ngành trong chương trình đào tạo ngành QTNL - Mục tiêu: Trang bị cho người học kiến thức cơ bản về TCLĐ trong DN, định mức LĐ và xác định định mức LĐ và vấn đề định biên LĐ trong DN nói chung và DNTM nói riêng. Trang bị cho người học kỹ năng thực hành TCLĐ, xác định ĐMLĐ và định biên LĐ. DHTM_TMU NỘI DUNG Chương 1: Tổng quan về tổ chức và định mức lao động Chương 2: Tổ chức lao động trong doanh nghiệp Chương 3: Định mức lao động trong doanh nghiệp Chương 4: Định mức lao động trong các loại hình tổ chức lao động Chương 5: Tổ chức và định mức lao động thương DHTM_TMU TÀI LIỆU THAM KHẢO TLTK bắt buộc: [1] Nguyễn Vân Điềm, Nguyễn Ngọc Quân (2007), Giáo trình quản trị nhân lực, NXB Kinh tế Quốc dân, Hà Nội. [2] Nguyễn Tiệp (2008), Định mức lao động (Tập I và II), NXB Lao động – Xã hội, Hà Nội. [3] Nguyễn Tiệp (2007), Tổ chức lao động, NXB Lao động – Xã hội, Hà Nội. [4] Lloyd L. Byars và Leslie W. Rue (2004), Human ressources management, tái bản lần 7, NXB Mc Graw Hill TLTK khuyến khích (Websites): [5] Luis R.Gómez – Mejía – David. Balkin – Robert L.Cardy (2007), Managing human ressource, NXB Vangonotes. [6] Trường Đại học KTQD (1994), Tổ chức lao động khoa học (Tập I và II), Hà Nội. [7] Trang web DHTM_TMU CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ TỔ CHỨC VÀ ĐỊNH MỨC LAO ĐỘNG 1.1 Tổ chức lao động 1.1.1. Khái niệm về tổ chức lao động Người lao động Công cụ lao động Đối tượng lao động DHTM_TMU CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ TỔ CHỨC VÀ ĐỊNH MỨC LAO ĐỘNG 1.1.2. Mục đích và nhiệm vụ của tổ chức lao động Mục đích • Đảm bảo tính khoa học • An toàn, phát triển toàn diện • Củng cố mối quan hệ lao động Nhiệm vụ • Về kinh tế • Về tâm sinh lý • Về xã hội DHTM_TMU CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ TỔ CHỨC VÀ ĐỊNH MỨC LAO ĐỘNG 1.1.3. Các nguyên tắc của tổ chức lao động Khoa học Tương hỗ Đồng bộ Kế hoạch Huy động Tiết kiệm DHTM_TMU CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ TỔ CHỨC VÀ ĐỊNH MỨC LAO ĐỘNG 1.1.4. Các hình thức cơ bản của tổ chức lao động: TCLĐ theo Taylor TCLĐ theo những người kế tục Taylor Một số hình thức mới DHTM_TMU 1.1.5 Những nội dung cơ bản của tổ chức lao động Tổ chức và phục vụ nơi làm việc Phân công và hiệp tác lao động Xác định mức lao động khoa học, hợp lý Tạo điều kiện thuận lợi và chế độ nghỉ ngơi Hoàn thiện các hình thức kích thích lợi ích Tăng cường kỷ luật lao động DHTM_TMU 1.2 Định mức lao động Khái niệm định mức lao động Vai trò của định mức lao động Nguyên tắc xây dựng định mức lao động Phân loại mức lao động DHTM_TMU CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ TỔ CHỨC VÀ ĐỊNH MỨC LAO ĐỘNG 1.2. Định mức lao động 1.2.3. Nguyên tắc xây dựng định mức lao động - ĐMLĐ tổng hợp phải hoàn thành từ định mức nguyên công - Tính định mức lao động phải dựa tiêu chuẩn, kinh nghiệm, qui định của nhà nước - Phải điều chỉnh khi công nghệ kĩ thuật, điều kiện làm việc thay đổi - Thử nghiệm 3 tháng rồi sau đó hoàn thiện và ban hành. - Phải do hội đồng định mức lao động xây dựng DHTM_TMU CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ TỔ CHỨC VÀ ĐỊNH MỨC LAO ĐỘNG 1.2. Định mức lao động 1.2.4. Phân loại mức lao động Theo phương pháp • Mức phân tích khảo sát • Mức phân tích tính toán • Mức thống kê • Mức kinh nghiệm • Mức so sánh • Mức bình nghị Theo đối tượng • Mức chi tiết • Mức mở rộng • Mức lao động cho một đơn vị sản phẩm Theo hình thức • Mức lao động cá nhân • Mức lao động tập thể Theo phạm vi • Mức lao động thống nhất • Mức cơ sở • Mức mẫu Theo hình thức phản ánh chi phí • Mức thời gian • Mức phục vụ • Mức biên chế • Mức nghiệp vụ DHTM_TMU CHƯƠNG 2: TỔ CHỨC LAO ĐỘNG TRONG DOANH NGHIỆP 2.1 Phân công và hiệp tác • Phân công lao động • Hiệp tác lao động 2.2 Hình thức tổ chức lao động • Theo Taylor • Theo những người kế tục Taylor • Một số hình thức mới 2.3 Tổ chức điều kiện làm việc • Thiết kế nơi làm việc • Trang bị nơi làm việc DHTM_TMU Phân công lao động - Khái niệm - Các yêu cầu - Phân loại Phân công và hiệp tác lao động Hiệp tác lao động - Khái niệm - Phân loại 2.1 Phân công và hiệp tác lao động DHTM_TMU Khái niệm & yêu cầu phân công lao động • Là sự chia nhỏ các công việc để giao/ khoán cho người lao động • Phù hợp với khả năng của họ Khái niệm • phù hợp giữa nội dung và hình thức phân công • tương ứng với trình độ phát triển của tổ chức • chọn người lao động phù hợp để giao • tính đến khả năng phát triển nghề nghiệp của người lao động Yêu cầu phân công lao động DHTM_TMU 2.1.1. Phân công lao động Theo chức năng • Là phân công lao động theo nhóm các công việc, nhiệm vụ nhằm thực hiện chức năng nào đó • Các chức năng như sản xuất, thương mại, tài chính, nhân lực, Theo công nghệ • Phân công lao động theo tính chất công việc, • Phân công theo quy trình công nghệ Theo mức độ phức tạp • lao động quản lý • thực hành • công nghệ cao • công nghệ đơn giản, DHTM_TMU CHƯƠNG 2: TỔ CHỨC LAO ĐỘNG TRONG DOANH NGHIỆP 2.1.1. Phân công lao động c. Phân loại phân công lao động: - Hệ số phân công lao động Kpc phản ánh mức độ chuyên môn hóa lao động ∑ tk Kpc = 1 - ————— Tca x n + Tca: Thời gian làm việc của một ca làm việc + n: Số người lao động của nhóm được phân tích + tk : Thời gian lao động làm việc không đúng nhiệm vụ được phân công DHTM_TMU CHƯƠNG 2: TỔ CHỨC LAO ĐỘNG TRONG DOANH NGHIỆP 2.1.1. Phân công lao động c. Phân loại phân công lao động: ∑ tk - Tỉ lệ ——— (luôn < 1), càng nhỏ  thời gian Tca x n làm đúng công việc được giao càng cao  tính chuyên môn hóa LĐ càng cao. Kpc = 1: tất cả mọi người LĐ đều làm đúng công việc DHTM_TMU 2.1.2. Hợp tác lao động (hiệp tác LĐ) Khái niệm • Là một đại lượng quan trọng của lao động tập thể, có kế hoạch do tác động của phân công lao động chuyên môn hóa Phân loại • về mặt không gian: hiệp tác giữa các nhóm/ bộ phận chuyên môn hóa • về mặt thời gian: Là hiệp tác các cá nhân trong thời gian làm việc DHTM_TMU CHƯƠNG 2: TỔ CHỨC LAO ĐỘNG TRONG DOANH NGHIỆP 2.1.2. Hợp tác lao động c. Hệ số đo lượng sự hiệp tác lao động trong 1 tổ chức/ doanh nghiệp: TLp Kht = 1 - ——— Tca + TLP: Thời gian lãng phí do hiệp tác không tốt dẫn đến ngưng trệ hoạt động trong 1 ca + Tca : Thời gian 1 ca làm việc DHTM_TMU CHƯƠNG 2: TỔ CHỨC LAO ĐỘNG TRONG DOANH NGHIỆP 2.2. Hình thức tổ chức lao động cơ bản trong DN 2.2.1. Tổ chức lao động theo nguyên tắc Taylor a. Nguyên tắc: - Chuyên môn hóa - Phân đoạn quá trình sản xuất thành các nhiệm vụ, công việc, thao tác - Cá nhân hóa: Làm việc tương đối độc lập, ít quan hệ với người/ bộ phận khác - Định mức thời gian bắt buộc - Tách bạch thực hiện với kiểm tra - Tách biệt giữa thiết kế, phối hợp và thực hiện DHTM_TMU CHƯƠNG 2: TỔ CHỨC LAO ĐỘNG TRONG DOANH NGHIỆP 2.2. Hình thức tổ chức lao động cơ bản trong DN 2.2.1. Tổ chức lao động theo nguyên tắc Taylor b. Ưu nhược điểm (tự nghiên cứu) DHTM_TMU CHƯƠNG 2: TỔ CHỨC LAO ĐỘNG TRONG DOANH NGHIỆP 2.2.2. Tổ chức lao động theo nguyên tắc của những người kế tục Taylor: Tiêu biểu là Gantt, Gillberth, Bedaux và Maynard Gantt và nguyên tắc chia nhỏ công việc • chia nhỏ nhiệm vụ thành các công việc nhỏ • hợp lí hóa lao động theo dây chuyền Gillberth và nguyên tắc chuẩn hóa các dãy thao tác thực thi công việc • chia hoạt động lao động thành thao tác • loại bỏ thao tác/ động tác thừa • chuẩn hóa chuỗi thao tác Bedaux và bấm giờ: • Bấm giờ để xác định thời gian chuẩn cho hoàn thành công việc Maynard và bảng thời gian • Maynard xây dựng bảng thời gian thực hiện mỗi động tác cơ bản DHTM_TMU 2.2.3 hình thức tổ chức lao động theo nhóm Tạo lập nhóm • Nhóm chính thức • Nhóm phi chính thức Xác định mục tiêu của nhóm • Nhóm chính thức • Nhóm phi chính thức Xác định nguyên tắc làm việc của nhóm • Quy định chung của tổ chức • Qui định riêng của nhóm (tự thỏa thuận) Phân công công việc • Đảm bảo cân đối công việc các thành viên phù hợp khả năng của họ Xây dựng tiêu chí đánh giá • Mức độ hoàn thành công việc • Kết quả, hiệu quả thực hiện DHTM_TMU 2.3.1 Tổ chức nơi làm việc Khái niệm: • Nơi làm việc • Tổ chức nơi làm việc Nhiệm vụ tổ chức và phục vụ nơi làm việc • Tạo điều kiện vật chất, kỹ thuật cần thiết để hoạt động được liên tục và nhịp nhàng. • Tạo những điều kiện thuận lợi nhất về môi trường, vệ sinh an toàn lao động, tạo hứng thú làm việc • Đảm bảo được khả năng thực hiện các động tác phù hợp với đặc điểm sinh lý. Nội dung • - Thiết kế nơi làm việc • - Trang bị nơi làm việc • - Bố trí nơi làm việc DHTM_TMU CHƯƠNG 2: TỔ CHỨC LAO ĐỘNG TRONG DOANH NGHIỆP 2.3.1. Tổ chức nơi làm việc d. Đánh giá tổ chức nơi làm việc: - Đối với nhóm/ bộ phận: NLV – NLVK KNhóm/BFNLV = ―――――――――― NLV Trong đó + NLV : là tổng số nơi làm việc của nhóm/ bộ phận + NLVK Tổng số nơi làm việc không đạt yêu cầu của nhóm/ bộ phân DHTM_TMU CHƯƠNG 2: TỔ CHỨC LAO ĐỘNG TRONG DOANH NGHIỆP 2.3.1. Tổ chức nơi làm việc d. Đánh giá tổ chức nơi làm việc: - Đối với toàn bộ tổ chức, doanh nghiệp: ΣKnhóm/bphNLV KNLV toàn bộ = ―――――――――― Σ NLV Trong đó Σ NLV : là toàn bộ nơi làm việc của tổ chức, doanh nghiệp DHTM_TMU 2.3. Tổ chức và phục vụ nơi làm việc trong DN 2.3.2. Phục vụ nơi làm việc: Khái niệm • cung cấp cho nơi làm việc các nhu cầu cần thiết • đảm bảo cho quá trình lao động liên tục, hiệu quả. chức năng phục vụ chính • Cung cấp cho nơi làm việc các dụng cụ làm việc bảo quản, kiểm tra chất lượng dụng cụ, sửa chữa dụng cụ khi cần thiết • Cung cấp các phương tiện vận chuyển bốc dỡ, đảm bảo năng lượng một cách liên tục • Kiểm tra chất lượng nguyên vật liệu, bán thành phẩm trước sản xuất và sau chế tạo. Nguyên tắc • Phục vụ theo chức năng • Phục vụ phải căn cứ vào kế hoạch sản xuất • Phục vụ phải mang tính dự phòng • Phục vụ phải có sự phối hợp giữa các chức năng phục vụ khác nhau • Phục vụ phải mang tính linh hoạt • Đảm bảo chất lượng và độ tin cậy cao • Phục vụ phải mang tính kinh tế Hình thức phục vụ nơi làm việc • Hình thức phục vụ tập trung • Hình thức phục vụ phân tán • Hình thức phục vụ hỗn hợp Các chế độ phục vụ • Chế độ phục vụ trực nhật • Chế độ phục vụ theo kế hoạch dự phòng • Chế độ phục vụ theo tiêu chuẩn Đánh giá phục vụ nơi làm việc • Dựa vào kết quả • Dựa vào nguyên nhân DHTM_TMU CHƯƠNG 3: ĐỊNH MỨC LAO ĐỘNG TRONG DOANH NGHIỆP 3.1. Phương pháp định mức trong DN 3.2. Quy trình xây dựng định mức lao động trong DN DHTM_TMU CHƯƠNG 3: ĐỊNH MỨC LAO ĐỘNG TRONG DOANH NGHIỆP 3.1. Phương pháp định mức lao động trong doanh nghiệp Định mức lao động chi tiết Định mức lao động tổng hợp DHTM_TMU CHƯƠNG 3: ĐỊNH MỨC LAO ĐỘNG TRONG DOANH NGHIỆP 3.1. Phương pháp định mức lao động trong doanh nghiệp 3.1.1. Các phương pháp định mức lao động chi tiết: 5 phương pháp Phương pháp thống kê kinh nghiệm Phương pháp thống kê phân tích Phương pháp phân tích tính toán Phương pháp phân tích khảo sát Phương pháp so sánh điển hình DHTM_TMU 3.1.1.1 Phương pháp thống kê kinh nghiệm Bước 4: Kết hợp kinh nghiệm của cán bộ đê xác định định mức Bước 3: Tính NSLĐ trung bình tiên tiến Về mặt hiện vật Về mặt thời gian Bước 2: Tính giá trị trung bình của NSLĐ Về mặt hiện vật Về mặt thời gian Bước 1: Thống kê NSLĐ/bước công việc NSLĐ về mặt hiện vật NSLĐ về mặt thời gian DH M_TMU 3.1.1.2 Phương pháp thống kê phân tích Bước 4: Kết hợp với phân tích thực tế đê xác định định mức Bước 3: Tính NSLĐ trung bình tiên tiến Về mặt hiện vật Về mặt thời gian Bước 2: Tính giá trị trung bình của NSLĐ Về mặt hiện vật Về mặt thời gian Bước 1: Thống kê NSLĐ/bước công việc NSLĐ về mặt hiện vật NSLĐ về mặt thời gian DH M_TMU 3.1.1.3 Phương pháp phân tích tính toán Bước 3 Tính toán thời gian tác nghiệp chính, thời gian khác Tính thời gian cho từng bộ phận của bước công việc. Tổng hợp các hao phí thời gian Bước 2 Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến thời gian lao động Phân tích các điều kiện tổ chức kỹ thuật Xác định trình độ lành nghề của nhân viên Các thiết bị cần dùng, chế độ làm việc tối ưu Bước 1 Chia lao động thành các bộ phận hợp thành Nghiên cứu kết cấu của các bước công việc Hoàn thiện thiết kế kết cấu bước công việc DHTM_TMU 3.1.1.4 Phương pháp phân tích khảo sát Bước 3 Tạo các điều kiện tổ chức - kỹ thuật đúng như quy định ở nơi làm việc Chọn người lao động có năng suất trung bình tiên tiến Bước 2: Tính giá trị trung bình của NSLĐ phân tích các điều kiện tổ chức - kỹ thuật cụ thể nơi làm việc xác định trình độ lành nghề mà người lao động cần có, xây dựng những điều kiện tổ chức - kỹ thuật, tổ chức lao động hợp lý Bước 1 Phân chia bước công việc thành bộ phận hợp thành về công nghệ, lao động Loại bỏ những thao tác và động tác thừa Xây dựng kết cấu bước công việc hợp lý DHTM_TMU 3.1.1.5 Phương pháp so sánh điển hình Bước 5: Tính mức lao động có căn cứ kỹ thuật cho mỗi bước công việc trong nhóm Bước 4 Xác định hệ số quy đổi Ki cho các bước công việc trong nhóm Xác định hệ số của các bước công việc còn lại trong nhóm Bước 3: Xây dựng mức lao động có căn cứ kỹ thuật cho bước công việc điển hình Bước 2: Xác định quy trình công nghệ hợp lý và các điều kiện tổ chức - kỹ thuật để thực hiện bước công việc điển hình Bước 1 Phân các bước công việc thành từng nhóm Mỗi nhóm, chọn một bước công việc tiêu biểu cho nhóm (bước công việc điển hình) Bước công việc điển hình thường là bước công việc hay lặp lại nhất trong nhómDHTM_TMU CHƯƠNG 3: ĐỊNH MỨC LAO ĐỘNG TRONG DOANH NGHIỆP 3.1.2. Phương pháp định mức lao động tổng hợp PPĐMLĐ tổng hợp cho một đơn vị sản phẩm • Khái niệm & ý nghĩa • Đơn vị tính • Nguyên tắc xây dựng • Phương pháp xác định PPĐMLĐ tổng hợp theo định biên • Nguyên tắc • Phương pháp xác định DHTM_TMU PPĐMLĐ tổng hợp cho một đơn vị sản phẩm Tính ĐMLĐ tổng hợp cho đơn vị sản phẩm Tth = Tnv + Tpt + Tql (ngày - người/sản phẩm) Công tác chuẩn bị Xác định đơn vị sản phẩm Thu thập tài liệu Phân loại lao động lao động trực tiếp lao động phụ trợ, phục vụ lao động quản lý DHTM_TMU 3.1.2.2. Phương pháp định mức lao động tổng hợp theo định biên (định mức biên chế) Nguyên tắc • áp dụng đối với doanh nghiệp không thể xây dựng định mức lao động cho từng đơn vị sản phẩm. • phải xác định số lao động định biên hợp lý cho từng bộ phận Các bước ĐMLĐ • Bước 1: Phân loại lao động • Bước 2: Xác định khối lượng nhiệm vụ sản xuất, kinh doanh hàng năm • Bước 3: Định biên lao động cho từng bộ phận • Bước 4: tổng hợp định mức lao động theo định biên chung doanh nghiệp DHTM_TMU CHƯƠNG 3: ĐỊNH MỨC LAO ĐỘNG TRONG DOANH NGHIỆP 3.2. Quá trình xây dựng mức lao động trong doanh nghiệp Qui trình xây dựng định mức lao động DHTM_TMU CHƯƠNG 3: ĐỊNH MỨC LAO ĐỘNG TRONG DOANH NGHIỆP 3.2.2. Xây dựng tiêu chuẩn định mức lao động và lựa chọn phương pháp định mức phù hợp a. Xây dựng tiêu chuẩn định mức lao động Tiêu chuẩn dùng để định mức lao động: + số lượng, chất lượng, tiến độ công việc + chức năng, nhiệm vụ của người lao động - Phân loại tiêu chuẩn: + theo nội dung của tiêu chuẩn + theo kết cấu của tiêu chuẩn + theo phạm vi và mục đích sử dụng DHTM_TMU CHƯƠNG 3: ĐỊNH MỨC LAO ĐỘNG TRONG DOANH NGHIỆP 3.2.2. Xây dựng tiêu chuẩn định mức lao động và lựa chọn phương pháp định mức phù hợp b. Lựa chọn phương pháp định mức lao động phù hợp Căn cứ lựa chọn: - Tùy thuộc loại hình quá trình lao động - Hình thức phản ánh chi phí lao động - Tiêu chuẩn định mức lao động → Chọn phương pháp tính phù hợp DHTM_TMU CHƯƠNG 3: ĐỊNH MỨC LAO ĐỘNG TRONG DOANH NGHIỆP 3.2.2. Xây dựng tiêu chuẩn định mức lao động và lựa chọn phương pháp định mức phù hợp b. Lựa chọn phương pháp định mức lao động phù hợp - Định mức lao động cho các loại hoạt động đặc trưng của doanh nghiệp thương mại: + Phương pháp thống kê kinh nghiệm + Phương pháp thống kê phân tích + Phương pháp phân tích tính toán + Phương pháp phân tích khảo sát - Định mức lao động thực hiện các công việc thuộc các bộ phận chức năng Phương pháp thống kê kinh nghiệm, phương pháp thống kê phân tích, phương pháp so sánh điển hình. DHTM_TMU CHƯƠNG 3: ĐỊNH MỨC LAO ĐỘNG TRONG DOANH NGHIỆP 3.2.3. Thiết lập bản thuyết minhmức lao động Thuyết minh mức lao động mô tả: + Số liệu gốc được dùng để lập dự thảo + Tiêu chuẩn định mức + Các phương pháp và kết quả cụ thể định mức DHTM_TMU CHƯƠNG 3: ĐỊNH MỨC LAO ĐỘNG TRONG DOANH NGHIỆP 3.2.3. Thiết lập bản thuyết minhmức lao động Kết cấu bản thuyết minh định mức lao động gồm: - Phần mở đầu - Xác định tiêu chuẩn quá trình định mức - Dự thảo các hao phí lao động cho từng bộ phận quá trình - Tính trị số mức (mức lao động) toàn bộ quá trình - Kết luận (Giải pháp áp dụng mức lao động/ Dự kiến hiệu quả áp dụng mức) DHTM_TMU CHƯƠNG 3: ĐỊNH MỨC LAO ĐỘNG TRONG DOANH NGHIỆP 3.2.4. Quyết định mức lao động Các quyết định về mức lao động thường liên quan tới: - Hoạt động đánh giá tài chính trong giai đoạn phát triển - Hoạt động đánh giá việc thỏa mãn khách hàng DHTM_TMU Chương 4: ĐỊNH MỨC LAO ĐỘNG TRONG CÁC LOẠI HÌNH TỔ CHỨC LAO ĐỘNG 4.1. Định mức lao động đối với các loại lao động 4.2. Định mức lao động đối với các loại hình tổ chức lao động 4.3. Định mức lao động với vấn đề định biên trong tổ chức lao động DHTM_TMU 4.1. Định mức lao động đối với các loại lao động ĐMLĐ đối với LĐ quản lý • Mức quản lý • Xác định LĐ quản lý ĐMLĐ đối với nhân viên • XĐ tiêu hao lao động cần thiết cho từng công việc • XĐ số lượng, thành phần nhân viên • XĐ các loại mức: mức thời gian, mức sản lượng, mức phục vụ, mức tương quan, mức biên chế • XĐ phương pháp ĐMLĐ DHTM_TMU 4.2. Định mức lao động đối với các loại hình tổ chức lao động trong doanh nghiệp ĐMLĐ theo Taylor ĐMLĐ theo những người kế tục Taylor ĐMLĐ theo nhóm tự quản DHTM_TMU 4.2.1. Định mức lao động trong tổ chức lao động theo nguyên tắc Taylor Nguyên tắc • Xác định một cách khoa học khối lượng công việc hàng ngày của công nhân • Xây dựng định mức cho từng phần việc qua thực nghiệm Phân chia công việc • Cấp cao • Cấp dưới Cấu trúc tổ chức • Theo chức năng • Theo dây chuyền • Khác Tư tưởng • Tối ưu hóa quá trình sản xuất • Tiêu chuẩn hóa phương pháp thao tác và điều kiện tác nghiệp • Phân công chuyên môn hóa • Tư tưởng “con người kinh tế” Mặt trái • định mức lao động thường rất cao • Người thợ bị coi “công cụ biết nói”, thiếu tính nhân bản DHTM_TMU 4.2.2. Định mức lao động trong tổ chức lao động của những người kế tục Taylor Ông bà Gilbreth về việc loại bỏ các động tác thừa Henry L. Gantt (1861 - 1919) về hệ thống tiền thưởng DHTM_TMU 4.2.3. Định mức lao động trong tổ chức lao động theo nhóm tự quản Quan sát bấm giờ • Bấm giờ chọn lọc • Tự bấm giờ ĐMLĐ theo nhóm • ĐMLĐ phòng • ĐMLĐ nhóm nhỏ DHTM_TMU 4.3. Định mức lao động với vấn đề định biên trong tổ chức lao động ĐMLĐ là cơ sở định biên lao động • là căn cứ để tính toán chi phí nhân công và chi phí tổng sản phẩm • là căn cứ để tính định biên • Định biên nhân sự Các PP Định biên lao động • Phương pháp tính theo tiêu chuẩn định biên • Phương pháp ước lượng trung bình • Phương pháp hồi quy tuyến tính DHTM_TMU Chương 5: Tổ chức và định mức lao động thương mại trong doanh nghiệp 5.1. Đặc điểm và phân loại lao động trong doanh nghiệp thương mại 5.2. Tổ chức lao động trong doanh nghiệp thương mại 5.3. Định mức lao động trong doanh nghiệp thương mại DHTM_TMU 5.1. Đặc điểm và phân loại lao động trong doanh nghiệp thương mại Đặc điểm lao động • Là lao động dịch vụ có đối tượng của lao động là những hàng hóa hoàn chỉnh, các dịch vụ thương mại • Là lao động phức tạp đòi hỏi trình độ chuyên môn tổng hợp, tính giao tiếp cao • Tỷ lệ lao động nữ cao • Là lao động có tính thời vụ Phân loại lao động • Theo tính chất: LĐQL, LĐ CM-KT, LĐ phụ trợ • Theo ngành nghề: LĐ mua hàng, bán hàng, kho • Theo bậc: cao cấp, trung cấp, thấp cấp DHTM_TMU 5.2. Tổ chức lao động trong doanh nghiệp thương mại Phân công & hợp tác • Phân công: Theo chức năng, công nghệ, trình độ chuyên môn • Hiệp tác lao động: Về không gian và thời gian Tổ chức & phục vụ nơi làm việc • Nơi làm việc • Phân loại • Các yêu cầu • Tổ chức nơi làm việc • Phục vụ nơi làm việc DHTM_TMU 5.3. Định mức lao động trong doanh nghiệp thương mại 5.3.1. Xây dựng định mức lao động tổng hợp theo đơn vị sản phẩm 5.3.2. Xây dựng định mức lao động theo định biên DHTM_TMU • Câu hỏi ôn tập •Đề tài thảo luận •Bài tập thực hành DHTM_TMU DHTM_TMU