Bài giảng Tìm hiểu vai trò của chính phủ trong nền kinh tế thị trường

Vai trò của chính phủ trong nền kinh tế thị trường Vai trò của chính phủ trong nền kinh tế thị trường Thất bại của thị trường và sự can thiệp của chính phủ Vai trò, chức năng của chính phủ trong nền kinh tế thị trường Vai trò của chính phủ Quan điểm tân cổ điển Thị trường đóng vai trò trung tâm Chính phủ đóng vai trò nhỏ: đảm bảo môi trường kinh tế vĩ mô ổn định Quan điểm can thiệp Chính phủ can thiệp một cách rộng rãi bằng việc thúc đẩy các khu vực tư nhân một cách có lựa chọn Quan điểm thân thiện với thị trường Chính phủ nên can thiệp vào những nơi thị trường hoạt động không hoàn hảo, tác động ít hơn vào những nơi thị trường hoạt động tốt; Đầu tư hợp lý vào con người, đảm bảo không khí cạnh tranh giữa các doanh nghiệp, thương mại mở cửa, ổn định kinh tế vĩ mô. Chức năng của chính phủ Chức năng kinh tế vĩ mô: ổn định hóa, điều chỉnh cơ cấu Chức năng kinh tế vi mô: tác động tới sự phân bổ tài nguyên nhằm cải thiện hiệu quả kinh tế, hoạch định các chương trình phân phối lại thu nhập. Chức năng điều tiết: tạo cơ sở thương mại và luật pháp cho nền kinh tế thị trường: đặt và thực thi các quy tắc trò chơi kinh tế cho các hộ gia đình, doanh nghiệp và chính phủ. Quan điểm về cách thức thực hiện chức năng kinh tế vĩ mô Lập trường chính sách chủ động (activist) Lý do: Nền kinh tế chịu những cú sốc thường xuyên Những công cụ MP và FP có cơ sở đúng đắn Trên phương diện tổng thể chính phủ đã thành công trong việc ổn định hóa nền kinh tế Lập trường chính sách không chủ động (non-activist) Lý do: Đối mặt với sự không chắc chắn chính sách chủ động có thể làm cho nền kinh tế xấu đi. Chính sách kinh tế tác động đến nền kinh tế sau một thời gian trễ, khó đưa ra được dự báo chính xác dẫn đến việc ổn định hóa là không đáng tin cậy. Việc ra quyết định của chính phủ cũng mang tính thỏa hiệp vì không một cách đầy đủ vai trò của kỳ vọng. Quy tắc cố định hay chính sách năng động Quy tắc cố định vì chính sách kinh tế không nên trao vào tay các nhà chính trị. Chính sách năng động vì tính không nhất quán trong hoạch định chính sách phá hủy sự tin cậy của những thông báo chính sách. ảnh hưởng hướng ngoại Chi phí hướng ngoại Các biện pháp chính phủ sử dụng để tạo ra sự phân bổ tài nguyên hiệu quả Quyền sở hữu tài sản Định lý Coase Phí xả chất thải MSC MPB Chi phí và lợi ích của chất thải Lượng chất thải O B A C D Lợi ích và chi phí SX SY MSC Giới hạn chất thải MPBE MPBY MPBX EE PE PE PE Lợi ích và chi phí Lợi ích và chi phí Giấy phép xả chất thải có thể mua bán được Thuế Chi phí, giá, lợi ích MPC MSC Cân bằng cạnh tranh Điểm hiệu quả phân bổ Chi phí hướng ngoại P1 P0 C1 Q1 Q0 SC0 Lượng MB MPCt Lợi ích hướng ngoại Kinh tế học tri thức Biện pháp Điểm phân bổ hiệu quả Cân bằng cạnh tranh Lợi ích hướng ngoại P = MSC Chi phí, giá và lợi ích Số lượng Pe Qe MSB MPB PC QC Người học trả học phí PC, trợ cấp thanh toán là Pe – PC. Trợ cấp cho hoạt động giáo dục Cung cấp với giá thấp hơn chi phí Bằng phát minh sáng chế và bản quyền Chính sách cạnh tranh Điều tiết Điều tiết độc quyền tự nhiên D P MC ATC PA PD PB PC A B C QA QB QC QD C’ Điều tiết sản lượng (QD): PD Mục tiêu điều tiết là hiệu quả phân bổ: PC Mục tiêu điều tiết là công bằng: PB Q MR Các vấn đề về điều tiết: Chi phí thông tin Mua chuộc điều tiết Các tổ chức điều tiết khó đưa ra được cam kết về hành vi tương lai của mình. Sở hữu công cộng Hàng hoá công cộng Tính chất của hàng hoá công cộng Không loại trừ (non-exclusive) Không cạnh tranh (non-rival) Hàng hóa công cộng và hàng hoá cá nhân Hàng hoá công cộng tạo ra kẻ ăn không Cung cấp công cộng: bỏ phiếu để phân bổ ngân sách. Bất bình đẳng về kinh tế Có thể đánh giá sự bất bình đẳng về kinh tế bằng tỷ trọng của thu nhập (hay của cải) của một số phần trăm xác định hộ gia đình trong tổng số. Thu nhập của hộ gia đình là thu nhập mà hộ gia đình đó nhận được trong một khoảng thời gian xác định. Của cải của hộ gia đình là của cải mà hộ gia đình đó sở hữu tại một thời điểm xác định. % dân số % thu nhập Đường Lorenz Nguồn gốc của sự bất bình đẳng về kinh tế Giá các yếu tố sản xuất Lượng yếu tố sẵn có ban đầu mà một gia đình sở hữu Sự lựa chọn của các thành viên trong gia đình. Phân phối lại thu nhập Thuế thu nhập Các chương trình duy trì thu nhập Cung cấp hàng hoá và dịch vụ với giá thấp hơn chi phí cơ hội.