Bài giảng Thị trường tài chính - Chương 4: Thị trường cổ phiếu (Phần 1) - Vũ Hữu Thành

9/2/2016 1 Thị trường tài chính Chương 4 Thị trường cổ phiếu – Phần 1 Vũ Hữu Thành • Cổ phiếu thường • Cổ phiếu ưu đãi • Thị trường sơ cấp của cổ phiếu. • Thị trường thứ cấp của cổ phiếu. Nội dung 9/2/2016 2 Tại sao doanh nghiệp nên phát hành cổ phiếu ra đại chúng? +0.5 1. Cổ phiếu thường Common stock Nhận cổ tức theo q/đ của HĐQT Quyền hưởng lợi sau cùng Trách nhiệm hữu hạn Quyền biểu quyết Discretionary dividend payments Residual claim status Limited Liability Voting rights 9/2/2016 3 1. Cổ phiếu thường Nhận cổ tức • Nhận dòng cổ tức dài hạn nếu công ty có lãi dài hạn • Quy mô, thời điểm và cách thức chi trả phụ thuộc và HĐQT • Cổ đông không thể yêu cầu doanh nghiệp phá sản khi họ không nhận được cổ tức. • Doanh nghiệp có lợi nhuận cao không đồng nghĩa với việc cổ đông chắc chắn nhận được cổ tức cao. • Thu nhập của cổ đông thông qua cổ tức bị đánh thuế hai lần: Thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế thu nhập cá nhân (double taxation) 2 loại thuế dành cho cổ phiếu đang lưu hành • Thuế thu nhập cá nhân đối với cổ tức: 5% • Thuế thu nhập cá nhân đối với chuyển nhượng vốn: 0.1% trên giá chuyển nhượng từng lần (dù lỗ hay lãi). 9/2/2016 4 3 loại thuế dành cho cổ phiếu thưởng • Thuế thu nhập cá nhân đối với cổ tức: 5% • Thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập từ đầu tư vốn: 5% tính trên mệnh giá, nếu giá bán lớn hơn hoặc bằng mệnh giá; 5% tính trên giá trị chuyển nhượng nếu giá bán nhỏ hơn mệnh giá. • Thuế thu nhập cá nhân đối với chuyển nhượng vốn: 0.1% trên giá chuyển nhượng từng lần (dù lỗ hay lãi). Ra quyết định? Tái đầu tư cổ tức vào công ty thông qua hình thức lợi nhuận giữ lại Nhận cổ tức Bán Bán Hoặc +0.5 9/2/2016 5 Trường hợp thông minh của HIG khi xử lý thuế TNCN Mua lại cổ phiếu với giá gấp 3 lần thị giá CTCP Tập đoàn HIPT (mã CK: HIG ) chuẩn bị chốt danh sách cổ đông để mua lại 2,16 triệu cổ phiếu, tương ứng 10% cổ phiếu của từng cổ đông đang sở hữu cổ phần của công ty. Mức giá HIPT trả cho mỗi cổ phần HIG là 20.000 đồng, cao hơn gần 3 lần so với thị giá ngày 15/08/2016 của HIG. Như vậy, HIPT sẽ phải chi ra khoảng 43 tỷ đồng để mua lại 2,16 triệu cổ phần. Mua lại cổ phiếu với giá gấp 3 lần thị giá 9/2/2016 6 • Doanh nghiệp ABC làm ăn có lãi và quyết định chia cổ tức vào ngày 31/09. Giả sử các yếu tố khác không đổi: • Giá chứng khoán có thể biến động như thế nào trước ngày 31/09 ? • Giá chứng khoán có thể biến động như thế nào sau ngày 31/09 ? +0.5 1. Cổ phiếu thường Quyền hưởng lợi sau cùng Khi công ty phá sản, cổ đông thường sẽ hưởng lợi sau cùng từ tài sản còn lại. Nợ ngân hàng Nợ trái chủ Nợ thuế Nợ lương Nợ nhà cung cấp Cổ đông sở hữu CP ưu đãi 9/2/2016 7 1. Cổ phiếu thường Trách nhiệm hữu hạn • Chỉ chịu trách nhiệm hữu hạn trên phần vốn góp theo điều lệ • Nếu giá trị thua lỗ vượt quá giá trị vốn chủ sở hữu thì cổ đông không chịu trách nhiệm bù đắp khoản lỗ vượt quá. Một công ty gồm 4 cổ đông với vốn điều lệ là 10 tỷ. Giá trị góp vốn thực trong 2 năm đầu tiên của 4 cổ đông là 1 tỷ. Bốn cổ đông thuê giám đốc điều hành thay vì trực tiếp điều hành. • Rủi ro nào có thể xảy ra đối với đối tác của công ty? • Rủi ro của cổ đông là gì? +0.5 9/2/2016 8 1. Cổ phiếu thường Quyền biểu quyết • Quyền kiểm soát gián tiếp các hoạt động của công ty thông qua bầu/miễn nhiệm thành viên HĐQT. • Kiểm soát các quyết định quan trọng của công ty theo luật định thông qua quyền biểu quyết chấp thuận hay bác bỏ nghị quyết ĐHĐCĐ ≥ 51% ≥ 33% Tỷ lệ tối thiểu để đủ điều kiện tiến hành họp ĐHĐCĐ lần 1. Tỷ lệ tối thiểu để đủ điều kiện tiến hành họp ĐHĐCĐ lần 2. Việt Nam 9/2/2016 9 ≥ 65% ≥ 51% Thông qua các quyết định quan trọng trong ĐHCĐ: • Loại cổ phần và tổng số cổ phần của từng loại; • Thay đổi ngành, nghề và lĩnh vực kinh doanh; • Thay đổi cơ cấu tổ chức quản lý công ty; • Dự án đầu tư hoặc bán tài sản có giá trị bằng hoặc lớn hơn 35% tổng giá trị tài sản Chấp thuận đối với các quyết định thông thường Việt Nam ≥ 65% ≥ 51% ≥ 33% ≥ 33% ≥ 33.15% ≥ 26.01% Tỷ lệ tối thiểu tổng số cổ phần có quyền biểu quyết để thông qua quyết định quan trọng. Tỷ lệ tối thiểu tổng số cổ phần có quyền biểu quyết để thông qua quyết định thông thường. Việt Nam 9/2/2016 10 ≥ 10% Có quyền: Đề cử người vào Hội đồng quản trị và Ban kiểm soát. Yêu cầu Ban kiểm soát kiểm tra từng vấn đề cụ thể Yêu cầu triệu tập họp ĐHĐCĐ khi HĐQT sai phạm. Khác theo điều lệ quy định Việt Nam Biểu quyết cổ đông phổ thông 1 phiếu/1 quyền (One vote per share Cộng dồn phiếu (cumulative voting) Ủy quyền (Proxy vote) Số quyền dựa vào hạng của cổ phiếu (dual-class) Mỹ 9/2/2016 11 1. Cổ phiếu thường Cổ phiếu quỹ • Cổ phiếu quỹ là cổ phiếu đã được phát hành bởi công ty cổ phần và được mua lại bởi chính tổ chức phát hành đó. • Công ty sử dụng thặng dư vốn cổ phần hoặc quỹ đầu tư phát triển hoặc lợi nhuận sau thuế chưa phân phối hoặc nguồn vốn chủ sở hữu khác được sử dụng để mua lại cổ phần theo quy định của pháp luật Tại sao một số công ty lại quyết định mua cổ phiếu quỹ? +0.5 9/2/2016 12 2. Cổ phiếu ưu đãi Ưu đãi biểu quyết Ưu đãi cổ tức Ưu đãi hoàn lại 2. Cổ phiếu ưu đãi Ưu đãi biểu quyết • Có số phiếu biểu quyết nhiều hơn so với cổ phần phổ thông (thường trong 3 năm đầu thành lập). Số phiếu biểu quyết của một cổ phần ưu đãi biểu quyết do Điều lệ công ty quy định. • Cổ đông sở hữu cổ phần ưu đãi biểu quyết không được chuyển nhượng cổ phần đó cho người khác. 9/2/2016 13 2. Cổ phiếu ưu đãi • Cổ phần được trả cổ tức với mức cao hơn so với mức cổ tức của cổ phần phổ thông hoặc mức ổn định hằng năm. Cổ tức được chia hằng năm gồm cổ tức cố định và cổ tức thưởng. Cổ tức cố định không phụ thuộc vào kết quả kinh doanh của công ty. • Cổ đông sở hữu cổ phần ưu đãi cổ tức không có quyền biểu quyết, dự họp Đại hội đồng cổ đông, đề cử người vào Hội đồng quản trị và Ban kiểm soát Ưu đãi cổ tức 2. Cổ phiếu ưu đãi • Cổ phần được công ty hoàn lại vốn góp theo yêu cầu của người sở hữu hoặc theo các điều kiện được ghi tại cổ phiếu của cổ phần ưu đãi hoàn lại. • Cổ đông sở hữu cổ phần ưu đãi hoàn lại không có quyền biểu quyết, dự họp Đại hội đồng cổ đông, đề cử người vào Hội đồng quản trị và Ban kiểm soát. Ưu đãi hoàn lại