Bài giảng Thị trường tài chính - Chương 3: Thị trường trái phiếu (Phần 2) - Vũ Hữu Thành

8/29/2016 1 Thị trường tài chính Chương 3 Thị trường trái phiếu – Phần 2 Vũ Hữu Thành • Trái phiếu chính phủ • Trái phiếu bảo lãnh bởi chính phủ • Trái phiếu chính quyền địa phương • Trái phiếu công ty Nội dung 8/29/2016 2 Công cụ nợ dài hạn do chính phủ phát hành nhằm thực hiện các hoạt động chi tiêu dài hạn của chính phủ. 1. Trái phiếu chính phủ Debt Longterm Treasury Notes and Bonds • Chi đầu tư. • Cơ cấu lại nợ. • Cho vay lại (địa phương, doanh nghiệp). • Khác: nhằm bảo đảm an ninh tài chính quốc gia 1. Trái phiếu chính phủ Việt Nam Nghị định: 01/2011/NĐ-CP Mục đích 8/29/2016 3 Kỳ hạn chuẩn là 2 năm, 3 năm, 5 năm, 7 năm, 10 năm, 15 năm, 20 năm và 30 năm. 1. Trái phiếu chính phủ Việt Nam Thông tư 111/2015/TT-BTC Kỳ hạn Lãi suất danh nghĩa: cố định hoặc lãi suất thả nổi theo thông báo của KBNN tại thời điểm phát hành Lãi suất Mệnh giá 100,000 đồng hoặc bội số của 100,000 đồng. Lãi được thanh toán 6 tháng hoặc 1 năm một lần. Tiền gốc được thanh toán cuối kỳ. 1. Trái phiếu chính phủ Việt Nam Thông tư 111/2015/TT-BTC Thanh toán Bộ TC đánh giá và lựa chọn thành viên đấu thầu và công bố danh sách trước 31/12 hàng năm. Thành viên ĐT Phương thức • Đấu thầu cạnh tranh lãi suất (CTLS); • Đấu thầu kết hợp CTLS và không CTLS 8/29/2016 4 Điều 9. Thành viên đấu thầu 2. Bảo hiểm xã hội Việt Nam và Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam được công nhận là thành viên đấu thầu, cụ thể như sau: a) Được tham gia dự thầu trực tiếp không cạnh tranh lãi suất; b) Được tham gia dự thầu cạnh tranh lãi suất thông qua thành viên đấu thầu khác; c) Bảo hiểm xã hội Việt Nam và Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam không phải tuân thủ các quy định về quyền lợi và nghĩa vụ của thành viên đấu thầu quy định tại Điều 10 Thông tư này. 4 Công ty chứng khoán • CK Bảo Việt, CK NH BIDV, Chứng khoán NH TMCP VCB, CK TP. Hồ Chí Minh 15 Ngân hàng • NH BIDV, NH VCB, NH Viettin, NH Agribank. • NH Á Châu, NH ANZ Việt Nam, NH Sài Gòn, NH Bưu điện Liên Việt, NH Quân đội, NH Hàng Hải Việt Nam, NH Sài Gòn- Thương Tín, NH Kỹ thương Việt Nam, NH Tiên Phong, NH Quốc tế Việt Nam, NH Việt Nam Thịnh Vượng. 8/29/2016 5 • T-Notes: 1 – 10 năm. • T-Bond: Trên 10 năm. 1. Trái phiếu chính phủ Mỹ Phân loại Thời gian Phòng ngừa lạm phát • TP nhận lãi cố định • TP nhận lãi điều chỉnh theo lạm phát Trả lãi định kỳ bán niên Tại sao trái phiếu có lãi suất cao hơn tín phiếu mặc dù chúng đều là các loại tài sản tài chính phi rủi ro? 8/29/2016 6 1. Trái phiếu chính phủ Mỹ Loại trái phiếu chính phủ mà từng kỳ nhận lãi coupon có thể tách rời nhau và tách khỏi kỳ thanh toán mệnh giá. STRIP 1. Trái phiếu chính phủ Mỹ Tạo ra 2 phần của trái phiếu: • Phần thứ nhất là từng khoản thanh toán coupon, gọi là “Treasury zero-coupon bonds” vì nhà đầu tư sẽ nhận được từng khoản coupon riêng lẻ. • Phần thứ hai là mệnh giá được nhận vào cuối kỳ. STRIP 8/29/2016 7 TP 5 năm 1 2 10 11 1/2C 1/2C 1/2C F Mỗi coupon hoặc mệnh giá có thể được bán riêng lẻ bởi người tạo ra TRIP tại thị trường thứ cấp. • Tại sao nhà đầu tư lại ưa thích TRIPs? +0.5 8/29/2016 8 1. Trái phiếu chính phủ Phần thanh toán coupon cộng dồn giữa kỳ thanh toán coupon gần nhất và thời điểm chuyển giao sở hữu trái phiếu (Settlement day) Lãi tích lũy Accrued Interest Phần thanh toán này do người mua phải thanh toán (compensate) cho người bán 𝐴𝑐𝑐𝑟𝑢𝑒𝑑 𝑖𝑛𝑡𝑒𝑟𝑒𝑠𝑡 = 𝐼𝑁𝑇 2 × 𝑆ố 𝑛𝑔à𝑦 𝑛ắ𝑚 𝑔𝑖ữ 𝑘ể 𝑡ừ 𝑘ỳ 𝑡ℎ𝑎𝑛ℎ 𝑡𝑜á𝑛 𝑐𝑜𝑢𝑝𝑜𝑛 𝑔ầ𝑛 𝑛ℎấ𝑡 𝑆ố 𝑛𝑔à𝑦 𝑡𝑟𝑜𝑛𝑔 𝑘ỳ 𝑛ℎậ𝑛 𝑙ã𝑖 𝑐𝑜𝑢𝑝𝑜𝑛 1. Trái phiếu chính phủ Lãi tích lũy Accrued Interest 8/29/2016 9 Ví dụ • Vào 13/03/2016 bạn mua một trái phiếu với mệnh giá $10,000 có thời gian đáo hạn vào 02/01/2019. Lãi suất Coupon là 6.0% và giá giao dịch (giá sạch – clean price) được niêm yết trên sàn giao dịch là 101:11 (=101.34375% so với mệnh giá). Thời gian gần nhất mà Coupon được thanh toán là vào ngày 02/01. Như vậy, người bán đã nắm giữ trái phiếu được 71 ngày tính từ thời điểm coupon được thanh toán gần nhất. • Tính lãi suất tích lũy. • Tính giá bẩn (Dirty price) của trái phiếu Ví dụ 6 tháng = 182 ngày 02/01 02/07 Thanh toán Coupon gần nhất 13/03 71 ngày 111 ngày Ngày chuyển giao quyền sở hữu TP Kỳ thanh toán Coupon tiếp theo Accurued interest 8/29/2016 10 Đáp án • Lãi suất cộng dồn: (6%/2)x(71/182) = 1.157% • Giá bẩn (giá toàn bộ - full price) = Giá sạch + lãi suất cộng dồn = 101.34375% + 1.157% = 102.50075% 8/29/2016 11 • Thực hiện chương trình tín dụng có mục tiêu của Nhà nước theo từng quyết định của Thủ tướng Chính phủ đối với từng chương trình, dự án 2. Trái phiếu bảo lãnh bởi CP Việt Nam Thông tư 99/2015/TT-BTC Mục đích Government guaranteed bonds Chủ thể phát hành trái phiếu được bảo lãnh là doanh nghiệp, các NH chính sách của nhà nước và các tổ chức tài chính, tín dụng thuộc đối tượng được cấp bảo lãnh Chính phủ Việt Nam Thông tư 99/2015/TT-BTC Chủ thể 2. Trái phiếu bảo lãnh bởi CP 8/29/2016 12 Các lưu ý quan trọng • (Đối với doanh nghiệp, có trách nhiệm sử dụng vốn từ phát hành trái phiếu được bảo lãnh đúng mục đích, có hiệu quả; • Đối với NH chính sách, nguồn vốn phát hành trái phiếu được bảo lãnh hòa đồng vào nguồn vốn hoạt động của NH Việt Nam “Trái phiếu chính quyền địa phương” là loại trái phiếu do Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (sau đây gọi là Ủy ban nhân dân cấp tỉnh) phát hành nhằm huy động vốn cho công trình, dự án đầu tư của địa phương. 3. Trái phiếu địa phương Việt Nam Municipal bonds 8/29/2016 13 1. Kỳ hạn phát hành: từ 1 năm trở lên. 2. Mệnh giá trái phiếu: một trăm nghìn (100,000) đồng, bội số của 100.000 đồng. 3. Lãi suất phát hành: Lãi suất phát hành trái phiếu chính quyền địa phương do chủ thể phát hành quyết định nhưng không được vượt quá khung lãi suất do Bộ Tài chính quy định. 3. Trái phiếu địa phương Việt Nam Municipal bonds Trái phiếu địa phương được phát hành bởi các bang hoặc các địa phương thuộc bang. 3. Trái phiếu địa phương Municipal bonds Mỹ 8/29/2016 14 Loại trái phiếu này hấp dẫn các nhà đầu tư vì phần lãi từ trái phiếu địa phương được miễn thuế thu nhập (FED, liên bang, địa phương). Vì vậy lãi suất vay mượn từ loại trái phiếu này thấp vì nhà đầu tư chấp nhận mức lợi suất thấp nhưng đổi lại là không bị đánh thuế trên thu nhập. 3. Trái phiếu địa phương Municipal bonds Mỹ The Trading Process for Municipal Bonds Mỹ 8/29/2016 15 Công cụ nợ dài hạn do doanh nghiệp phát hành, xác nhận nghĩa vụ trả gốc, lãi, và các nghĩa vụ khác (nếu có) của doanh nghiệp đối với chủ sở hữu trái phiếu. 4. Trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam Corporate bonds 4. Trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam Corporate bonds TP có thể chuyển đổi TP Không thể chuyển đổi TP kèm chứng quyền TP không kèm chứng quyền TP có tài sản đảm bảo TP không có tài sản đảm bảo TP có thể thu hồi trước hạn TP không thể thu hồi trước hạn Warrant-linked bonds Collateral bondsConvertible bonds Callable bonds 8/29/2016 16 Why Warrant-linked bonds Collateral bonds Convertible bonds Callable bonds +0.5 4. Trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam Hình thức phát hành Đấu thầu phát hành Bảo lãnh phát hành Đại lý phát hành Bán trực tiếp (tổ chức phát hành là tổ chức tín dụng) 8/29/2016 17 Hoán đổi trái phiếu Mua, bán hai trái phiếu khác nhau do cùng một doanh nghiệp phát hành tại cùng một thời điểm với mục tiêu cơ cấu lại danh mục nợ của doanh nghiệp Việt Nam • Tại sao tổ chức lại thực hiện hoán đổi trái phiếu? +0.5 8/29/2016 18 4. Trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam Lãi suất Cố định Thả nổi Kết hợp lãi suất cố định và thả nổi 4. Trái phiếu doanh nghiệp Corporate Bond Characteristics Mỹ • Bearer bonds: Loại TP mà lãi coupon được trả kèm theo trái phiếu theo từng thời hạn nhất định. • Registered bond: Thông tin của trái chủ được lưu trữ bởi nhà phát hành. Lãi coupon được trả qua tài khoản theo thông tin đăng ký của trái chủ. • Term bond: Loại trái phiếu có thời gian đáo hạn được ghi ở một ngày cụ thể. Phần lớn các loại TP là “Term bond” • Serial bonds: Loại trái phiếu có thời gian đáo hạn bao gồm nhiều ngày khác nhau thay vì một ngày duy nhất. Nhà phát hành sẽ trả theo từng phần tương ứng với kỳ đáo hạn. 8/29/2016 19 4. Trái phiếu doanh nghiệp Corporate Bond Characteristics Mỹ • Mortgage Bonds: Loại TP có tài sản đảm bảo cụ thể để khi nhà phát hành phát hành trái phiếu phục vụ cho một dự án đầu tư cụ thể. • Equipment Trust Certificates: Trái phiếu có tài sản đảm bảo là tài sản hữu hình dài hạn. • Debentures: Trái phiếu được phát hành dựa trên uy tín của người phát hành và không có tài sản đảm bảo. • Subordinated debentures: Loại trái phiếu không có tài sản đảm bảo, nhận quyền thanh toán sau Mortgage Bonds và Debentures. Đây là loại trái phiếu rủi ro nhất vì vậy lợi suất dành cho nó cao hơn những loại trái phiếu còn lại. Trog nhiều trường hợp trái phiếu này gọi là Junk bonk (xếp hạng dưới Baa của Moody’s, hoặc dưới BBB của S&P). 4. Trái phiếu doanh nghiệp Corporate Bond Characteristics Mỹ • Convertible Bonds: Là loại trái phiếu có thể chuyển đổi sang công cụ tài chính khác, thường là cổ phiếu. • Stock Warrants: Trái phiếu phát hành kèm theo chứng quyền – quyền mua cổ phiếu ở một mức giá và thời điểm xác định. • Callable Bonds: Trái phiếu có thể được mua lại bởi nhà phát hành trước thời gian đáo hạn với mức giá và thời gian thỏa thuận trước. • Sinking Fund Provisions: Loại trái phiếu mà trái chủ yêu cầu nhà phát hành hoàn trả một lượng giá trị nhất của trái phiếu theo từng năm. 8/29/2016 20 Bond Credit Ratings