Bài giảng Tài chính công - Chương 2: Thu nhập công và chi tiêu công

CHƯƠNG 2 THU NHẬP CÔNG VÀ CHI TIÊU CÔNG 2.1. THU NHẬP CÔNG 2.2. CHI TIÊU CÔNG Bộ môn Tài chính doanh nghiệp 1 DHTM_TMU CHƯƠNG 2 THU NHẬP CÔNG VÀ CHI TIÊU CÔNG 2.1. THU NHẬP CÔNG 2.1.1. Khái niệm, đặc điểm và phân loại thu nhập công 2.1.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến thu nhập công 2.1.3. Phân tích và đánh giá thu nhập công Bộ môn Tài chính doanh nghiệp 2 DHTM_TMU 2.1. Thu nhập công (TNC) 2.1.1. Khái niệm, đặc điểm và phân loại TNC a. Khái niệm: - TNC là hệ thống các q.hệ k.tế và phi k.tế p.sinh trong quá trình h.thành các quỹ tài chính của NN. - TNC là các khoản TN của NN được h.thành trong q.trình NN tham gia p.phối sản phẩm XH dưới h.thái g.trị. Nó p/ánh các q.hệ k.tế nảy sinh trong q.trình phân chia các nguồn tài chính để tạo lập nên các quỹ t.tệ của NN nhằm p.vụ cho việc t.hiện các c.năng vốn có của NN. Bộ môn Tài chính doanh nghiệp 3 DHTM_TMU b. Đặc điểm của TNC  Phần lớn các khoản TNC được XD trên nền tảng nghĩa vụ công dân, mang tính bắt buộc, cưỡng chế là chủ yếu.  Các khoản TNC không mang tính bồi hoàn trực tiếp là chủ yếu.  TNC gắn chặt với việc t.hiện các n.vụ của NN.  TNC khó kiểm soát và đánh giá hiệu quả Bộ môn Tài chính doanh nghiệp 4 DHTM_TMU c. Phân loại TNC * Căn cứ theo tính chất của TNC - Các khoản thu thuế - Các khoản thu không phải thuế * Căn cứ vào phạm vi lãnh thổ: - Thu trong nước - Thu nước ngoài Bộ môn Tài chính doanh nghiệp 5 DHTM_TMU c. Phân loại TNC * Căn cứ vào nội dung kinh tế: - Khoản thu không mang nội dung kinh tế - Khoản thu mang nội dung kinh tế Bộ môn Tài chính doanh nghiệp 6 DHTM_TMU 2.1.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến TNC a. Trình độ phát triển kinh tế. b.Trình độ tổ chức hoạt động thanh toán và hạch toán. c. Trình độ nhận thức của dân chúng. d. Năng lực pháp lý của bộ máy NN e. Hiệu quả hoạt động của Chính phủ Bộ môn Tài chính doanh nghiệp 7 DHTM_TMU 2.1.3. Phân tích và đánh giá TNC * Khái niệm Đánh giá TNC là h.thống quan điểm, p.pháp luận và chỉ tiêu nhằm p.tích, xem xét tính hợp lý về mặt KT-XH lẫn chính trị của các khoản TNC. Bộ môn Tài chính doanh nghiệp 8 DHTM_TMU * Các chỉ tiêu đánh giá TNC  Đánh giá khả năng huy động một phần tổng GDP.  Đánh giá cơ cấu TN công.  Đánh giá khả năng tài trợ chi tiêu công.  Đánh giá khả năng vay và trả nợ công  Dự báo triển vọng thu nhập công. Bộ môn Tài chính doanh nghiệp 9 DHTM_TMU 2.2. CHI TIÊU CÔNG 2.2.1. Khái niệm, đặc điểm, phân loại chi tiêu công. 2.2.2. Vai trò chi tiêu công 2.2.3. Nhân tố ảnh hưởng đến chi tiêu công. 2.2.4. Đánh giá chi tiêu công. Bộ môn Tài chính doanh nghiệp 10 DHTM_TMU 2.2.1. Khái niệm, đặc điểm, phân loại chi tiêu công (CTC) a. Khái niệm:  CTC là các khoản chi tiêu của các cấp chính quyền, các c.quan NN, các đ.vị sự nghiệp được k.soát và tài trợ bởi CP.  CTC là quá trình p.phối và sd các quỹ tài chính công nhằm t.hiện các c.năng, n.vụ của NN. Bộ môn Tài chính doanh nghiệp 11 DHTM_TMU b. Đặc điểm chi tiêu công  P.vụ lợi ích chung của cộng đồng dân cư ở các vùng hay quốc gia.  Luôn gắn liền với bộ máy NN và những n.vụ KT, c.trị, XH của NN.  Hoàn toàn mang tính công cộng.  Không mang tính hoàn trả t.tiếp Bộ môn Tài chính doanh nghiệp 12 DHTM_TMU c. Phân loại chi tiêu công  Căn cứ chức năng vĩ mô của nhà nước  XD cơ sở hạ tầng.  Toà án và viện kiểm sát.  H.thống quân đội và an ninh XH.  H.thống giáo dục.  H.thống an sinh XH.  Hỗ trợ cho các DN.  H.thống q.lý hành chính NN.  Chi tiêu cho các c.sách đ.biệt  Chi khác. Bộ môn Tài chính doanh nghiệp 13 DHTM_TMU c. Phân loại chi tiêu công (tiếp)  Căn cứ vào tính chất kinh tế - Chi thường xuyên - Chi đầu tư phát triển. - Chi khác  Căn cứ quy trình lập ngân sách - CTC theo các y.tố đầu vào - CTC theo các y.tố đầu ra Bộ môn Tài chính doanh nghiệp 14 DHTM_TMU 2.2.2. Vai trò chi tiêu công a. CTC có vai trò q.trọng trong việc thu hút vốn đ.tư của KV tư và chuyển dịch cơ cấu k.tế b. CTC góp phần điều chỉnh chu kỳ k.tế c. CTC góp phần tái phân phối TN, t.hiện công bằng XH Bộ môn Tài chính doanh nghiệp 15 DHTM_TMU 2.2.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến CTC a. Sự phát triển vai trò Chính phủ b. Sự thay đổi quan niệm tổng quát về tài chính công c. Sự phát triển của lực lượng sản xuất d. Mô hình tổ chức bộ máy NN và những nhiệm vụ KT-XH mà NN đảm nhận trong từng thời kỳ e. Các nhân tố khác Bộ môn Tài chính doanh nghiệp 16 DHTM_TMU 2.2.4. Phân tích đánh giá chi tiêu công a. Khái niệm và mục đích đánh giá chi tiêu công * Khái niệm: Là việc đánh giá công tác hoạch định c/sách NS và XD thể chế. Nó là một c.cụ chủ yếu trong việc p.tích các v.đề của KV công và lý giải tại sao KV công cần thiết phải tài trợ cho các h.động KT-XH. Bộ môn Tài chính doanh nghiệp 17 DHTM_TMU * Mục đích Giúp CP sd hiệu quả hơn các nguồn lực TCC thông qua ưu tiên hóa các khoản chi tiêu nhằm đem lại lợi ích thiết thực vì m.đích p.triển KT-XH. Bộ môn Tài chính doanh nghiệp 18 DHTM_TMU b. Qui trình và nội dung phân tích đánh giá chi tiêu công Về tổng thể, đánh giá CTC là một quá trình phân tích trên 2 khía cạnh: -Mặt định tính: Lựa chọn những loại HH công mà CP nên c.cấp. - Mặt định lượng: Xem xét chi phí bỏ ra để c.cấp HH công và lợi ích mà HH công mang lại. Bộ môn Tài chính doanh nghiệp 19 DHTM_TMU b. Qui trình và nội dung phân tích đánh giá CTC (tiếp) Về chi tiết, tiến hành theo các bước: + Bước 1: P.tích chương trình CTC + Bước 2: P.tích thất bại của thị trường + Bước 3: Xác định những h.thức can thiệp của CP. + Bước 4: Đánh giá tính hiệu quả. + Bước 5: Xác định quy mô CTC và tôn trọng kỷ luật tài chính + Bước 6: Lựa chọn các m.tiêu của c/s CTC. Bộ môn Tài chính doanh nghiệp 20 DHTM_TMU