Bài giảng Sự cố và đánh giá, phòng ngự, tránh sự cố đối với chất thải nguy hại

BÀI GIẢNG : SỰ CỐ VÀ ĐÁNH GIÁ, PHÒNG NGỰ , TRÁNH SỰ CỐ ĐỐI VỚI CTNH CHƯƠNG 7: SỰ CỐ VÀ ĐÁNH GIÁ, PHÒNG TRÁNH SỰ CỐ ĐỐI VỚI CTNH 1 NGUỒN GỐC CTNH THEO HƯỚNG XÂM NHẬP • Xaâm nhaäp vaøo ñaát nöôùc, hay khoâng khí do con øingöô ; • Quaù trình boác hôi hay do gioù töø caùc ñoáng raùc thaûi phaùt taùn vaøo khoâng khí; • Roø ræ töø caùc ñoáng raùc xaâm nhaäp aøo nöôùc ngaàmv , nöôùc maët vaø caùc sinh vaät nöôùc; NGUỒN GỐC CTNH THEO HƯỚNG XÂM NHẬP • Roø ræ töø caùc beå chöùa ngaàm hay ñöôøng oáng; S h ù h l é ñ• öï t oat ra ay ang oïng do caùc tai naïn nhö chaùy, åno; • Söï thoaùt ra töø caùc heä thoáng xöû lyù hay baûo quaûn chaát thaûi khoâng ñuùng qui caùch. Söï dòch chuyeån cuûa chaát thaûi ñoäc haïi • Quaù trình dòch chuyeån cuûa chaát thaûi ñoäc haïi = f (tính chaát vaät lyù cuûa chuùng vaø cuûa moâi tröôøng xung quanh ñieàu kieän vaät lyù vaø, caùc yeáu toá hoùa hoïc) • Caùc chaát thaûi deã bay hôi thì deã dòch chuyeån trong moâi tröôøng khoâng khí • chaát thaûi deã tan thì deã dòch chuyeån trong nöôùc. • dòch chuyeån trong caùt roãng dễ hôn laø trong ñaát neùn chaët. • Chaát thaûi deã bay hôi seõ linh ñoäng hôn khi nhieät ñoä cao vaø coù gioù á û ã• chat thai de tan thì linh ñoäng trong muøa möa. • Chaát thaûi deã bieán ñoåi baèng hoùa hoïc vaø sinh hoïc seõ khoâng dòch chuyeån xa baèng chaát thaûi keùm hoat hoùaï . Đánh giá nguy cơ 4 giai đoạn: • Xác định tính nguy hại Đá h iá đ ờ tiế ú• n g con ư ng p x c • Đánh giá độc tính • Đặc trưng của nguy cơ Xác định tính nguy hại • Xác định CON nào là đáng kể tại vùng ô nhiễm hay hóa chất nào cần phải xử lý • Lựa chọn CON chính để đánh giá dựa vào các đặc tính: ấ9 Có tính độc nh t, khó phân hủy và linh động trong môi trường 9 Có nồng độ cao và phân bố rộng rãi trong môi trường 9 Tiếp xúc dễ dàng với đối tượng tiếp nhận Đánh giá con đường tiếp xúc Q Qua hệ tiê hó ua hệ hô hấ Qua da u ap 7 Các triệu chứng lâm sàng và rối Đánh giá độc tính iế b k h h h đ i loạn chức năng Đường tiêu hoá tăng t t nước ọt, íc t íc ường t êu hoá, nôn, tiêu chảy, chảy máu đường tiêu hoá, vàng da. tím tái thở nông ngừngĐường hô , , thở, phù phổi hấp CÁC NGUY CƠ KHI TIẾP XÚC VỚI CTNH Họat động Các mối nguy hại Vận chuyển chất thải nguy hại Đổ tràn Ô nhiễm nước Tiếp xúc với chất nguy hại trong cộng đồng Lưu trữ chất nguy Gây cháy hại Đổ tràn Ô nhiễm nước và không khí Ô nhiễm đất Sử dụng chất nguy hại Công nhân tiếp xúc với chất nguy hại Đổ tràn và cháy Ô nhiểm nước và không khí Thải bỏ chất nguy hại Nhiễm bẩn sông rạch và khu chôn lấp Chất nguy hại tiếp xúc với con người do việc ẩtận dụng các bao bì đã nhiễm b n trong các sinh họat gia đình TÁC HẠI CỦA CTNH Nhó m Tên nhóm Nguy hại đối với người tiếp xúc Nguy hại đối với môi trường 1 Chất dễ cháy nổ Gây tổn thương da bỏng và có Phá hủy vật liệu dẫn đến phá hủy công trình Một số chất dễ , thể dẫn đến tử vong . cháy, nổ hay sản phẩm sinh ra từ quá trình là chất độc, nên gây ô nhiểm môi trừơng không khí, nước, đất2 Khí nén hay khí hóa lỏng 2.1 Khí dễ Hỏa họan, gây Chất gây ô nhiễm không khí cháy bỏng 2.2 Khí không Làm thiếu oxy, gây ngạt Gây ảnh hưởng không đáng kể cháy 2 3 Khí độc Ảnh hưởng đến Chất gây ô nhiễm không khí. sức khỏe, có thể gây tử vong 3 Chất lỏng dễ há Cháy nổ gây bỏng Chất gây ô nhiễm không khí từ nhẹ đến nghiêm trọng Chất â ô hiễ ớ hiêc y g y n m nư c ng m trọng 4 Chất rắn dễ cháy Hỏa họan, gây bỏng Thường giải phóng các sản phẩm cháy độc hại 5 Tác nhân hó Các phản ứng hó h â Chất gây ô nhiễm không khí Chất ó khả ă â hiễoxy a a ọc g y cháy nổ c n ng g y n m độc nước 6 Chất độc 6.1 Chất độc Gây ảnh hưởng cấp tính và mãn Chất gây ô nhiễm nước nghiêm trọng tính đến sức khỏe 6.2 Chất lây Lan truyền bệnh Một vài hậu quả về môi trường, nhiễm gây ra/hình thành những nguy cơ lan truyền bệnh tật 7 Chất phóng xạ Tổn thương các tổ chức máu, â á bệ h Gây ô nhiễm đất Mức phóng xạ tăng và các hậu ảg y c c n về máu, viêm da, họai tử xương đột biến qu , gen, bệnh ung thư 8 Chất ăn mòn Ăn mòn, cháy da, ảnh hưởng đến phổi và mắt Ô nhiễm nước và không khí Gây hư hại vật liệu Sự Cố Nguy Cơ Tiếp Xúc CTNH Các sự cố môi trường do CTNH 1.Chứng bệnh Minamata 2. Vụ mây khí độc ở Bhopal 3 V há ở S d. ụ c y an oz 4. Chất độc màu da cam 5. Bùn đỏ Page 14 Quản lý rủi ro chất thải nguy hại Về mặt kỹ thuật quản, lý hay ngăn ngừaxác định và đánh giá rủi ro Các bước thực hiện Thông báo rủi ro Mô tả rủi ro Ngăn ngừa rủi ro trong quá trình thu gom vận chuyển Tại nguồn phát sinh: phải kiểm kê số lượng, thành phần chất thải cần thu gom. Hoạt động thu gom,vận chuyển CTNH: • Chỉ được thực hiện bởi đơn vị được cấp giấy phép • Đảm bảo an toàn, tánh ro rỉ, đổ vỡ. • Lộ trình không quá dài tránh khu đông dân cư khu công, , cộng. • Đơn vị thu gom phải có nhật kí hành trình có kế hoạch ứng , cứu khi xảy ra sự cố. CTNH phải được đóng gói và ghi nhãn theo quy định. Vận chuyển CTNH xuyên biên giới phải tuân theo công ước basel. Ngăn ngừa rủi ro trong quá trình lưu trữ Lưu trữ lượng lớn CTNH cần có địa điểm kho đáp Chỉ được lưu chứa tạm, ứng về kết cấu, kiến trúc, phòng cháy nổ nhằm thời trong khu vực quyđảm bảo an toàn, tránh sự cố rò rỉ,thất thoát ra định, có biển báo từ xamôi trường xung quanh. . Ngăn ngừa rủi ro trong quá trình xử lý Người lao động tuyệt đối tuân thủ quy trình kỹ thuật xử lý và an toàn lao động, giúp loại trừ sự cố rủi ro á h hấ h á ò ỉ CTNH à ôi ờtr n t t t o t r r v o m trư ng. Thao tác xử lý CTNH được ghi thành hướng dẫn cụ thể: các nguy hại khi xảy ra sự cố cách thức trước , và sau sự cố, kỹ thuật sơ cưu tương ứng. CHƯƠNG 8: HỆ THỐNG QUẢN LÝ CHẤT THẢI RẮN VÀ CHẤT THẢI NGUY HẠI 19 HỆ THỐNG QUẢN LÝ CHẤT THẢI RẮN Giới thiệu nghị định 59/2007/NĐ-CP về Quản lý CTR Hoạt động quản lý chất thải rắn bao gồm các hoạt động quy hoạch quản lý, đầu tư xây dựng cơ sở quản lý chất thải ắ á h t độ hâ l i th l iữ ậ r n, c c oạ ng p n oạ , u gom, ưu g , v n chuyển, tái sử dụng, tái chế và xử lý chất thải rắn nhằm ngăn ngừa, giảm thiểu những tác động có hại đối với môi trường và sức khoẻ con người. Nguyên tắc quản lý chất thải rắn 1. Tổ chức, cá nhân xả thải hoặc có hoạt động làm phát sinh chất thải rắn phải nộp phí cho việc thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn. 2 Chất thải hải đ hâ l i t i ồ hát i h đ. p ược p n oạ ạ ngu n p s n , ược tái chế, tái sử dụng, xử lý và thu hồi các thành phần có ích làm nguyên liệu và sản xuất năng lượng. 3. Ưu tiên sử dụng các công nghệ xử lý chất thải rắn khó phân huỷ, có khả năng giảm thiểu khối lượng chất thải được chôn lấp nhằm tiết kiệm tài nguyên đất đai . 4. Nhà nước khuyến khích việc xã hội hoá công tác thu gom, phân loại, vận chuyển và xử lý chất thải rắn. Nội dung quản lý nhà nước về chất thải rắn 1. Ban hành các chính sách, văn bản pháp luật về ấ ắ ề ổhoạt động quản lý ch t thải r n, tuyên truy n, ph biến, giáo dục pháp luật về quản lý chất thải rắn và hướng dẫn thực hiện các văn bản này. 2. Ban hành quy chuẩn và tiêu chuẩn kỹ thuật áp dụng cho hoạt động quản lý chất thải rắn. 3 Quản lý việc lập thẩm định phê duyệt và công bố. , , quy hoạch quản lý chất thải rắn. 4. Quản lý quá trình đầu tư cho thu gom, vận h ể â d ô t ì h ử lý hất thải ắc uy n, x y ựng c ng r n x c r n. 5. Thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm pháp luật trong quá trình hoạt động quản lý chất thải rắn. Các hành vi bị cấm 1. Để chất thải rắn không đúng nơi quy định. 2. Làm phát thải bụi, làm rơi vãi chất thải rắn trong quá trình thu gom, vận chuyển. 3 Để lẫn chất thải rắn thông thường và chất thải rắn. nguy hại. 4. Nhập khẩu, quá cảnh trái phép chất thải rắn trên lã h thổ Việt Nn am. 5. Gây cản trở cho hoạt động thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn theo dự án đã được các cơ ẩ ềquan có th m quy n cho phép. 6. Các hành vi bị cấm khác theo quy định của pháp luật. QUY HOẠCH QUẢN LÝ CHẤT THẢI RẮN • Quy hoạch quản lý chất thải rắn là công tác điều tra, khảo sát, dự báo nguồn và tổng lượng phát thải các loại chất thải rắn; xác định vị trí, quy mô các điểm thu gom, trạm trung chuyển tuyến vận chuyển và các cơ sở xử lý , chất thải rắn; xác định phương thức thu gom, xử lý chất thải rắn; xây dựng kế hoạch và nguồn lực nhằm xử lý ể ấ ả ắtriệt đ ch t th i r n. Nội dung quy hoạch quản lý chất thải rắn a) Điều tra, đánh giá, dự báo các nguồn phát thải, thành phần, tí h hất à tổ khối l á hất thải ắ thô th ờn c v ng ượng c c c r n ng ư ng và nguy hại; b) Đánh giá khả năng phân loại tại nguồn và khả năng tái chế, tái sử dụng chất thải rắn; c) Xác định vị trí, quy mô các điểm thu gom, trung chuyển, cơ sở xử lý và chôn lấp chất thải rắn; d) Xác định phương thức thu gom, tuyến đường vận chuyển chất thải rắn; đ) Đề xuất các tiêu chí cần đạt được khi lựa chọn công nghệ xử lý chất thải rắn; ế ồ ể ốe) Xây dựng k hoạch và ngu n lực thực hiện đ bảo đảm th ng kê đầy đủ và xử lý triệt để tất cả các loại chất thải rắn. Trách nhiệm tổ chức lập, phê duyệt và ả lý h h ả lý hất thải ắqu n quy oạc qu n c r n 1. Quy hoạch quản lý chất thải rắn cấp vùng, liên tỉnh, liên đô thị, ù ki h tế t điể d Thủ t ớ Chí h hủ hê d ệtv ng n rọng m o ư ng n p p uy hoặc uỷ quyền cho Bộ trưởng Bộ Xây dựng phê duyệt. Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (sau đây gọi tắt là Ủy ban nhân dân cấp tỉnh) và các ngành liên quan tổ chức lập quy hoạch quản lý chất thải rắn cấp vùng, liên tỉnh, liên đô thị và vùng kinh tế trọng điểm. ấ ắ ấ2. Quy hoạch quản lý ch t thải r n c p địa phương do Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh tổ chức lập, phê duyệt. 3. Bộ Quốc phòng chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương liên quan lập phê duyệt quy hoạch xây dựng quản , , lý bãi chôn lấp, tiêu hủy vật liệu nổ và chất thải nguy hại được thải ra từ các hoạt động quân sự, quốc phòng. 4. Quy hoạch quản lý chất thải rắn các cấp phải được công bố công khai theo quy định của pháp luật về quy hoạch xây dựng NỘI DUNG QUẢN LÝ CHẤT THẢI NGUY HẠI 1. Tổng quan về hệ thống quản lý chất thải nguy hại (CTNH) 2 C ở há lý liê đế ả lý CTNH. ơ s p p n quan n qu n 3 Hệ thống quản lý CTNH ở Việt Nam. 4. Định hướng tăng cường công tác quản lý CTNH ở Việt 27Nam TỔNG QUAN VỀ HỆ THỐNG QUẢN LÝ CTNH a. Lịch sử hình thành & phát triển của quản lý CTNH trên thế giới Khái niệm “Quản lý CTNH” bắt nguồn từ thập kỷ 60 và được quan tâm đặc biệt từ những năm đầu của thập kỷ 80. • Nhật Bản: thải các chất thải chứa thủy ngân hữu cơ (methyl mercury) của một số nhà máy bên bờ vịnh Minamata; • I Raq đầu thập niên 60: ô nhiễm thóc giống làm chết hàng nghìn người; • Mỹ: ô nhiễm Polychlorinated biphenyl(PCB) và Polybrominated biphenyl (PBB) trong sữa, trứng tại các vùng ô nhiễm - đây là những chất được sử dụng trong các máy biến thế, sản phẩm plastic... đã bị cấm sản xuất 28 và sử dụng nhưng vẫn còn tồn đọng một lượng lớn đặc biệt là tại các nước đang phát triển như Việt Nam. Một số VD điển hình về nhiễm độc CTNH trên thế giới Vụ án Kanemi – hiễ độ PCB Gạo Jasmine của tỉnh Tak ở Thái n m c s và Dioxin trong dầu ăn tại Nhật, 04/2007 Lan nhiễm độc Cd, 2/2005 Nhiễm độc Hg hàm lượng cao trong nguồn nước từ sông Amazone do sử dụng hóa chất 647 người dân Quảng Tây phải sống chung với nguồn nước nhiễm As từ nhà máy hóa chất Ji h i M t ll Ch i l Nhà trong khai thác vàng, 2003 29 n a e a urgy em ca . máy này đã bị đóng cửa ngay sau đó, 10/2008 TỔNG QUAN VỀ HỆ THỐNG QUẢN LÝ CTNH b. Lịch sử hình thành & phát triển của quản lý CTNH tại Việt Nam • Báo cáo Diễn biến Môi trường Việt Nam của World Bank, tổng lượng CTNH phát sinh trong 2003 ước tính 160.000 tấn; • Dự báo lượng CTNH ngày càng tăng→ nguy cơ rất lớn về CTNH; • Nguyên nhân: phát triển CNH đô thị hóa nhanh chóng trong khi nhận , thức của nhà sản xuất, phân phối, người dân còn thấp và đặc biệt là khung pháp lý-luật, tiêu chuẩn có liên quan còn chưa hoàn chỉnh. 30 Một số VD điển hình về nhiễm độc CTNH tại Việt Nam Năm 2006, người dân tại Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình mắc chứng bệnh “tê tê ” d Viện Y học lao động & Vệ sinh môi trường đã nghiên cứu khảo sát môi t ờ á kh kh i Hồ Moong Đục say say o nhiễm độc Hg từ các hóa chất sử dụng trong khai thác vàng rư ng c c u vực a thác mỏ cho thấy ô nhiễm và suy thoái môi trường đất, nước ngầm 2005, thống kê của Bộ TNMT cả nước nghiêm trọng tại các tỉnh phía Bắc Bồng Miêu , tồn lưu một khối lượng lớn POPs (DDT, Dioxin, dầu biến thế chứa PCB) à á hất t t Kquả kiểm tra dư lượng thuốc trừ sâu trên rau ủ ố ẫ ễ v c c c ương ự PCB Bức tử sông và kênh rạch do CTNH từ các nhà 31 c tại thị trường VN: 98,95% s m u nhi m DDT và 77,89% mẫu nhiễm Wolfatox (thuốc bảo vệ thực vật gốc lân hữu cơ), 2004 máy thải ra chưa qua xử lý (sông Thị Vải, sông Hồng) Thành phần cơ bản của hệ thống quản lý CTNH Luật pháp Thiết bị Cưỡng chế Dịch vụ trợ giúp 32 CƠ SỞ PHÁP LÝ LIÊN QUAN ĐẾN QUẢN LÝ CTNH 1. Luật Bảo vệ Môi trường: chương VIII quy định về quản lý chất thải; 2. Bộ Luật Hình sự: chương XVIII quy định về tội phạm môi ề ấ ẩtrường, đi u 184: thải bỏ/ chôn l p CTNH quá tiêu chu n cho phép vào môi trường đất; 3. Nghị định 80/2006/ND-CP (9/8/2006): mục 4 quy định về trách nhiệm quản lý CTNH của các cơ quan nhà nước và thu hồi xử lý sản phẩm đã qua sử dụng hoặc thải bỏ); ề ấ 33 4. Nghị định 21/2008/ND-CP (28/2/2008): đi u 12 nghiêm c m đổ chất thải xuống biển và khu bảo tồn thiên nhiên; CƠ SỞ PHÁP LÝ LIÊN QUAN ĐẾN QUẢN LÝ CTNH 5 Nghị định 81/2006/ND-CP (9/8/2006): điều 14 xử phạt việc vi. phạm các quy định về CTR, điều 15 xử phạt việc vi phạm các quy định về quản lý, vận chuyển và xử lý chất thải. 6. Thông tư 12/2011/TT-BTNMT (14/4/2011) hướng dẫn điều kiện hành nghề vận chuyển, xử lý và tiêu huỷ CTNH, thủ tục lập hồ sơ, đăng ký chủ nguồn thải CTNH, cấp phép hành nghề, mã số quản lý CTNH; 7. TCVN 6707:2000 Dấu hiệu cảnh báo CTNH; 8 TCVN 7629:2007 ban hành ngưỡng CTNH. . CƠ SỞ PHÁP LÝ LIÊN QUAN ĐẾN QUẢN LÝ CTNH Các công ước quốc tế C- ông ước Basel; - Công ước Stockhom về POP; - Các thoả thuận khác mà VN đã tham gia: Công ước của LHQ về sự biến đổi môi trường, các Công ước IAEA về sự cố hạt nhân, Công ước quốc tế ề ễ ề ế ố ế ề ổv ngăn ngừa ô nhi m do tàu thuy n MARPOL và Cam k t qu c t v ph biến và sử dụng thuốc diệt côn trùng; ố ế- Các công ước qu c t khác mà VN đang xem xét tham gia: Công ước quốc tế về trách nhiệm hình sự đối với thiệt hại do ô nhiễm dầu; Công ước ố tế liê ô hiễ dầ Cô ớ ề ă ừ ô hiễ biể d đỗ 35 qu c n quan n m u; ng ư c v ng n ng a n m n o chất thải và các chất khác… • 17/5/2001 Công ước Stockholm về các chất ô nhiễm hữu cơ bền, (POPs) chính thức có hiệu lực sau khi được 50 quốc gia phê chuẩn, cấm sử dụng 12 loại hoá chất công nghiệp được cho là gây tử vong và dị tật bẩm sinh. • Việt Nam đã phê chuẩn Công ước Stockholm vào ngày 22/7/2002 BAÈNG CAÙCH TOÁNG KHÖÙ SÖÏ TOÀN TAÏI CUÛA POPs ƒ Thaûi loaïi caùc tích tröõ POPs quaù haïn vaø khoâng caàn thieát • Caùc thieát bò nhaän bieát sö toàn tai POPs vaø loai boû noùï ï ï moät caùch ñuùng ñaén. • Thaûi loaïi caùc kho chöùa POPs trong moâi tröôøng laønh manhï • Nhaän bieát vaø thöû nghieäm caùc söï löïa choïn vôùi POPs BAÈNG CAÙCH TOÁNG KHÖÙ SÖÏ TOÀN TAÏI CUÛA POPs ƒ Thaûi loaïi caùc tích tröõ POPs quaù haïn vaø khoâng caàn thieát • Caùc thieát bò nhaän bieát sö toàn tai POPs vaø loai boû noù BAÈNG CAÙCH TRAÙNH HÔN NÖÕA SÖÏ SAÛN XUAÁT VAØ SÖÛ DUNG POPsï ï ï moät caùch ñuùng ñaén. • Thaûi loaïi caùc kho chöùa POPs trong moâi tröôøng laønh manh Ï •Tìm kieám vaø söû duïng caùc löïa choïn thay theá •Ngöng vaø han cheá sö saûn suaát vaø söû dungï • Nhaän bieát vaø thöû nghieäm caùc söï löïa choïn vôùi POPs ï ï ï •N aän bieát chaát hoaù hoïc vôùi caùc ñaëc tính POPs vaø traùnh POPs môùi •Giôùi han vieäc söû dung DDT ñeå khoáng cheá saâu beänhï ï BAÈNG CAÙCH TOÁNG KHÖÙ SÖÏ TOÀN TAÏI CUÛA POPs àƒ Thaûi loaïi caùc tích tröõ POPs quaù haïn vaø khoâng can thieát • Caùc thieát bò nhaän bieát söï toàn taïi POPs vaø loaïi boû noùBAÈNG CAÙCH TRAÙNH HÔN NÖÕA SÖÏ SAÛN XUAÁT VAØ SÖÛ DUNG POPs moät caùch ñuùng ñaén. • Thaûi loaïi caùc kho chöùa POPs trong moâi tröôøng laønh maïnh Ï •Tìm kieám vaø söû duïng caùc löïa choïn thay theá •Ngöng vaø han cheá sö saûn suaát vaø söû dungBAÈNG GIAÛM THIEÅU TOÁI ÑA SÖ PHAÙT THAÛI • Nhaän bieát vaø thöû nghieäm caùc söï löïa choïn vôùi POPs ï ï ï•Nhaän bieát chaát hoaù hoïc vôùi caùc ñaëc tính POPs vaø traùnh POPs môùi •Giôùi han vieäc söû dung DDT ñeå khoáng cheá saâu beänh Ï POPs KHOÂNG THEÅ ÑÖÔÏC LOAÏI TRÖØ ƒNhaän ra caùc nguoàn vaø giaûm thaûi loaïi POPs -caùc saûn phaåm phu khoâng ñònh höôùng ï ï ï •Ñaåy maïnh caùc bieän phaùp bao goàm caùc kyõ thuaät toát nhaát coù theå (BAT) vaø thöïc haønh moâi tröôøng toát nhaát •Tieáp tuc toái thieåu hoaù vaø sö thaûi loai cuoái cuøng toaøn boäï , ï ï söï loaïi boû Dioxin, Furan vaø PCBs ôû nôi khaû thi POPs ( Persistant Organic pollutants ) : - Có nguồn gốc từ Cacbon í h l i h h á ô- T c ũy s n ọc trong c c m mỡ - Khuyếch đại sinh học thông qua chuỗi thức ăn - Khả năng phát tán xa - Gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người và môi trường POPs – Tính chất Vật lý: - Chứa nhóm halogen - Tan trong mỡ, tan ít trong nước Bề ới hiệt á h á à á t ì h hâ hủ i h h hó h- n v n , n s ng v qu r n p n y s n ọc, a ọc - Dễ bay hơi, phát tán xa - Dạng tồn tại: rắn (BVTV), lỏng (PCBs), khí (sản phẩm cháy) Hoá học: - Có khả năng phân huỷ trong axit và kiềm - Khả năng tích luỹ, phóng đại sinh học … POPs theo công ước Stockhom Là những hóa chất có tính độc hại, tồn tại bền vững trong môi trường, phát tán rộng và tích lũy trong hệ sinh thái, gây hại cho sức khỏe con người 1.PCBs: là một hóa chất công nghiệp sử dụng trong những dòng chất lỏng trao đổi nhiệt, chât phụ gia cho ngành sản xuất sơn, giấy, không chứa cacbon, nhựa và nhiều ứng dụng công nghệ khác. Đã bị cấm sản xuất và rất hạn chế trong mức độ sử dụng 2.Các hợp chất Dioxin: là sản phẩm phụ trong các hoạt động sản xuất của các ngành công nghiệp, bị hạn chế khi sử dụng 3.Các hợp chất của Furan: là sản phẩm phụ của các ngành công nghiệp, sử dụng rất hạn chế. 4.DDT: là một trong những loại thuốc trừ sâu dùng để diệt côn trùng, bảo vệ mùa màng trong nông nghiệp. 5.Toxaphene: là một loại thuốc trừ sâu. Dùng để diệt côn trùng trên cây bông vải, cây lúa, cây ăn trái, các loại đậu và rau quả… Bị cấm sử dụng rộng rãi 6 Aldrin: là một loại thuốc trừ sâu được dùng để diệt côn trùng trong đất bảo vệ mùa màng bị cấm sử. , , dụng 7.Dieldrin: là một loại thuốc trừ sâu, dùng để kiểm soát côn trùng và các tác nhân gây bệnh. Rất hạn chế sử dụng. 8 Eldrin: là loại thuốc trừ sâu Sử dụng trong các vụ mùa và kiểm soát động vật gặm nhấm bị cấm sử. . , dụng rộng rãi. 9.Heptaclo: dùng để diệt côn trùng, diệt mối. 10.Mirex: là một trong những loại thuốc trừ sâu bị cấm sử dụng rộng rãi. 11 H l b (HCB) th ộ hó th ố t ừ â à á ả hẩ h hát thải t ô HỆ THỐNG QUẢN LÝ CTNH Ở VN - Công cụ quản lý: các điều luật, quy định, TCVN, chính sách thuế, thưởng phạt; Cô ki h ế hí â ô hiễ hải ả ( hí h ậ- ng cụ n t : p g y n m p tr p t u gom, v n chuyển, xử lý, chôn lấp CTNH) và các hình thức xử phạt đối với các trường hợp vi phạm; - Tổ chức thực hiện: do các cty/ đvị chủ nguồn thải kết hợp với các cty có chức năng, đvị qlý nhà nước về chất thải, các cơ quan ban ngành của nhà nước thực hiện 43 . HỆ THỐNG QUẢN LÝ CTNH Ở VN Mục đích chủ yếu của hệ thống quản lý chất lượng môi trường là: Xâ d hi tiết kế h h à bộ á điề hỉ h để– y ựng c oạc v m y u c n quản lý CTCNNH và xây dựng địa điểm chôn lấp; – Bảo đảm 100% các xí nghiệp có hợp đồng cam kết về quản lý CTCNNH; – Thống kê hiện trạng của các hợp chất hữu cơ bền POPs và đề ra chiến lược giảm thiểu khả năng phát 44 tán POPs ra môi trường. Trình tự ưu tiên trong quản lý CTNH (sơ đồ) có mục đích nhằm quản lý CTNH từ các loại hình công nghiệp chưa có hình thức xử lý tại địa bàn Chất thải nguy hại Giảm thiểu CTNH tại nguồn Hủy bỏ Giảm thiểu Tái chế Tái sử dụng Biến đổi thành chất không độc hoặc ít độc hơn Xử lý vật lý/ hoá học Xử lý sinh học Xử lý nhiệt Thải bỏ phần còn lại một cách an toàn vào môi trường Thải vào đất Thải vào nước Thải vào khí quyển 45 Những biện pháp kiến nghị cho việc q ản lý CTNH ở VNu 1. Xây dựng lò đốt CTNH 2. Xây dựng hệ thống thu gom CTNH 46 Những biện pháp kiến nghị cho việc q ản lý CTNH ở VN 3. Xây dựng các quy định về CTNH u 4 Củ ố khả ă iả thiể tái. ng c n ng g m u, sử dụng, phân loại và tồn trữ CTNH 47 Những biện pháp kiến nghị cho việc quản lý CTNH ở VN 5. Tăng cường nhận thức 6. Thống kê hiện trạng của ấ ềcác hợp ch t POPs và đ ra chiến lược giảm thiểu sự phát tán ra môi trường 48 Định hướng tăng cường cho công tác ả lý CTNH t i VNqu n ạ 1 Đẩy mạnh việc nghiên cứu xây dựng và ban hành một hệ thống đồng. , bộ các văn bản pháp quy liên quan đến quản lý chất thải; 2 Quy hoạch các trung tâm khu vực xử lý CTNH;. , 3. Tìm giải pháp và nguồn vốn để tăng cường đầu tư công tác quản lý CTNH từ ngân sách địa phương, trung ương, đóng góp của các chủ nguồn thải có khối lượng chất thải lớn và vốn đầu tư nước ngoài; 4. Tăng cường công tác đào tạo và nâng cao nhận thức về quản lý chất thải. 49