Bài giảng Siêu âm bệnh lý bánh nhau - Lê Thị Thu Hà

1 SIÊU ÂM BỆNH LÝ BÁNH NHAU TS.BS. LÊ THỊ THU HÀ 2 ĐẠI C ƯƠ NG - Bánh nhau đư ợc quan sát qua siêu âm từ tuần 9 - Vôi hóa nhau: tiến trình sinh lý th ư ờng xảy ra suốt thai kỳ: 6m đ ầu Vôi hóa vi thể 3 tháng sau : Vôi hóa đ ại thể - Tích tụ calci : Bản đ áy, vách, bản đ ệm - Tần suất vôi hóa :  theo tuổi thai từ 29 tuần - Không t ă ng vôi hóa nhau ở thai quá ngày - Vôi hóa nhau: th ư ờng gặp ở phụ nữ có PARA thấp, không liên quan đ ến bệnh lý khác 3 VÒNG TĂNG ÂM /THAI 5.5W 4 VỊ TRÍ NHAU BÁM / 9W 5 6 ECHO NHAU ECHO C Ơ TỬ CUNG 7 VÔI HÓA NHAU 8 Thay đ ổi vị trí bám của màng đ ệm vào bánh nhau - Bình th ư ờng : màng đ ệm bám phủ đ ến tận rìa BN - Thay đ ổi : - màng đ ệm chỉ che phủ 1 phần màng đ ệm không bao hết rìa BN và có 1 nếp gấp ngay chỗ bám gây tai biến: sẩy thai, đ ẻ non, xuất huyết rìa BN hay trong buồng ối. NHỮNG THAY ĐỔI VỀ HÌNH DẠNG BÁNHNHAU  9 10 Thay đ ổi về hình dạng bánh nhau - Bình th ư ờng : BN có hình đ ĩa tròn gồm nhiều múi nhau, giữa dày 3 -4cm, ngoài rìa giảm dần - Thay đ ổi : - BN hình nhẫn : ả h ư ởng tuần hoàn nhau thai BN màng : gai nhau bao bọc hoàn toàn màng ối ở giai đ oạn thai đ ủ tháng, gây xuất huyết tr ư ớc và sau sanh NHỮNG THAY ĐỔI VỀ HÌNH DẠNG BÁNHNHAU  11 Thay đ ổi về chiều dày bánh nhau - Bình th ư ờng : Thai 15 tuần: 2.2cm 0.3cm Thai 37 tuần: 3.5cm 0.6cm Thai > 37 tuần: có giảm dần - T ă ng : - Khi chiều dày BN > 5cm. (Đái đư ờng, bất đ ồng nhóm máu, TSG, bệnh lý tán huyết của thai ) - Giảm : - Thai kém phát triển, đ a ối NHỮNG THAY ĐỔI VỀ HÌNH DẠNG BÁNHNHAU  12 13 Thay đ ổi về vị trí nhau bám - Bình th ư ờng : BN bám đ áy lan mặt tr ư ớc hoặc mặt sau, phải hoặc trái nh ư ng rìa không bám tới đ oạn d ư ới TC - Thay đ ổi: Nhau tiền đ ạo loại I, II III IV Nhau bám màng NHỮNG THAY ĐỔI VỀ HÌNH DẠNG BÁNHNHAU  14 15 16 17 Tích tụ fibrine d ư ới bản đ ệm (Subchorionic fibrin Depositon) - Tần suất : 10- 15% nhau đ ủ tháng - Vị trí : ngay chỗ bám dây rốn, giữa bản đ ệm và vi nhung mao - Hình ảnh SA : Những phiến mỏng Có dòng chảy chậm Chorioangioma NHỮNG SANG TH ƯƠ NG ĐẠI THỂ NHAU Bình th ư ờng 18 Tích tụ fibrine quanh vi nhung mao (Perivillous fibrin Depositon) - Vị trí : quanh vi nhung mao và d ư ới bản đ ệm - Hình ảnh SA : echo trống hay kém trong nhau - Không biểu hiện lâm sàng NHỮNG SANG TH ƯƠ NG ĐẠI THỂ NHAU Bình th ư ờng 19 Huyết khối khoảng liên gai nhau (Intervillous Thrombosis) - Tần suất : 50% thai tr ư ởng thành (t ă ng Rh ) - Vị trí : trong nhau - Huyết khối khác nhau tuỳ vào tuổi sang th ươ ng: đ ỏ sậm nâu vàng trắng - Có cả tế bào máu thai và mẹ trong huyết khối - MSAFP cao ( ) NHỮNG SANG TH ƯƠ NG ĐẠI THỂ NHAU Bình th ư ờng 20 Huyết khối khoảng liên gai nhau (Intervillous Thrombosis) - Hình ảnh SA : echo trống hay kém trong nhau Kích th ư ớc thay đ ổi (vài mm đ ến vài cm) Nằm rải rác từ bản đ ệm đ ến bản đ áy xuất hiện từ thai 19 tuần NHỮNG SANG TH ƯƠ NG ĐẠI THỂ NHAU Bình th ư ờng 21 Hồ huyết mẹ (Maternal Lakes) - Sang th ươ ng giai đ oạn đ ầu của hiện t ư ợng tích tụ Fibrin và huyết khối khoảng liên giai nhau - Vị trí : quanh vi nhung mao và d ư ới bản đ ệm - Hình ảnh SA : echo trống hay kém bờ không đ ều trong nhau Có dòng chảy chậm tích tụ Fibrine NHỮNG SANG TH ƯƠ NG ĐẠI THỂ NHAU Bình th ư ờng 22 Nhồi máu (infarcts) - Do vỡ mạch máu mẹ hoại tử vi nhung mao - Vị trí : bản đ áy. - Kích th ư ớc: thay đ ổi từ vài mm vài cm - Nhỏ: 25% thai kỳ không biến chứng, t ă ng khi có TSG, CHA - Lớn: kích th ư ớc > 10% nhu mô nhau, liên quan bệnh mạch máu mẹ NHỮNG SANG TH ƯƠ NG ĐẠI THỂ NHAU Bình th ư ờng 23 Nhồi máu (infarcts) - Hình ảnh SA : Nhồi máu nhỏ: không quan sát thấy, trừ khi có biến chứng xuất huyết Nhồi máu lớn: Echo hỗn hợp (dịch và fibrin) NHỮNG SANG TH ƯƠ NG ĐẠI THỂ NHAU Bình th ư ờng 24 25 TÍCH TỤ FIBRIN D Ư ỚI BẢN ĐỆM 26 HUYẾT KHỐI KHOẢNG LIÊN GAI NHAU 27 28 HỒ HUYẾT MẸ 29 Bệnh nguyên bào nuôi (Gestational Trophoblastic Disease) - Hai loại: TT toàn phần và bán phần. HCG - Thai trứng toàn phần : Gai nhau thoái hóa n ư ớc, không có phôi thai 1 Trứng trống + 1 Tinh trùng (nhân đ ôi bộ NST) 1 trứng trống + 2 tinh trùng (dispermy) SA : Chùm nang echo trống kích th ư ớc khác nhau Có thể thấy phôi thai nếu là song thai NHỮNG SANG TH ƯƠ NG ĐẠI THỂ NHAU Bất th ư ờng 30 Bệnh nguyên bào nuôi (Gestational Trophoblastic Disease) - Thai trứng bán phần : Gai nhau thoái hóa n ư ớc xen kẻ gai nhau bình th ư ờng Có thể thấy phôi thai Tam bội thể (69NST) Dấu hiệu TSG xuất hiện sớm SA : Bánh nhau lớn, có nhiều vùng echo trống trong nhau + có thai bất th ư ờng. NHỮNG SANG TH ƯƠ NG ĐẠI THỂ NHAU Bất th ư ờng 31 THAI TRỨNG BÁN PHẦN 32 U tân sinh nguyên phát (Primary Neoplasm) - Hai loại: Chorioangioma và teratome - Chorioangioma: th ư ờng gặp Dị dạng mm (1%) Những u nhỏ trong nhau Những u lớn nhô lên mặt con bánh nhau Vi thể: T ă ng sinh mm trong mô đ ệm lỏng lẻo NHỮNG SANG TH ƯƠ NG ĐẠI THỂ NHAU Bất th ư ờng 33 U tân sinh nguyên phát (Primary Neoplasm) - Chorioangioma: th ư ờng gặp SA : khối đ ặc tròn trong nhau, bên trong có mạch máu. Có thể kèm thai tích dịch, tim lớn, thai SDD, thai dị tật SA Doppler : dòng chảy bên trong NHỮNG SANG TH ƯƠ NG ĐẠI THỂ NHAU Bất th ư ờng 34 U tân sinh nguyên phát (Primary Neoplasm) - Hai loại: Chorioangioma và teratome - Teratome: hiếm gặp Nằm giữa màng ối và màng đ ệm Không có dấu hiệu lâm sàng NHỮNG SANG TH ƯƠ NG ĐẠI THỂ NHAU Bất th ư ờng 35 U tân sinh thứ phát (Secondary Neoplasm) Những ung th ư nguyên phát di c ă n đ ến bánh nhau gồm: Melanoma Carcinoma của vú Carcinoma của phổi NHỮNG SANG TH ƯƠ NG ĐẠI THỂ NHAU Bất th ư ờng 36 Abcess - Hiếm gặp - Vi khuẩn: Staphylococcus, -hemolytic streptococcus, Mycobacterium tuberculosis A. đ ại thể Listeria monocytogenes A. vi thể NHỮNG SANG TH ƯƠ NG ĐẠI THỂ NHAU Bất th ư ờng 37 C ơ n gò tử cung - Th ư ờng xuất hiện TCN II - C ơ TC dày lên thay đ ổi vị trí theo thời gian - : NTĐ Leiomyoma NHỮNG VÙNG SAU NHAU 38 39 40 Nhau cài r ă ng l ư ợc (Placenta Creta) - Khiếm khuyết khu trú hay lan tỏa màng rụng đ áy - Tần suất t ă ng: VMC, tiền thai t ă ng, nạo thai, sẹo trên TC - >30% tr ư ờng hợp nhau cài r ă ng l ư ợc kèm NTĐ - NCRL có thể gây xuất huyết ồ ạt và th ư ờng phải cắt TC - Vỡ TC có thể xảy ra (14%) NHỮNG VÙNG SAU NHAU 41 Nhau cài r ă ng l ư ợc (Placenta Creta) - Chia thành 3 loại: Placenta accreta vera : vi nhung mao gắn vào nh ư ng không xâm lấn c ơ TC Placenta increta : vi nhung mao xâm lấn c ơ TC Placenta percreta : vi nhung mao xuyên c ơ TC - Hình ảnh SÂ: Không thấy vùng giảm âm sau nhau của màng rụng giáp c ơ TC Có sự gia t ă ng hồ huyết trong nhau NHỮNG VÙNG SAU NHAU 42 NHAU BÁM CHẶT 43 Huyết tụ sau nhau (Retroplacetal Hematoma) - Xuất huyết sau nhau có thể biểu hiện 3 cách: XH ra ngoài : Không tạo thành khối máu tụ trong TC Tạo thành khối máu tụ sau nhau hoặc bờ nhau : Có hoặc không chảy máu ra ngoài Tạo thành khối máu tụ d ư ới màng ối : cách xa bánh nhau. Có hoặc không chảy máu ra ngoài - Hình ảnh SÂ: Khối echo kém hoặc hỗn hợp TD kích th ư ớc khối hematoma qua SA Đánh giá bánh nhau sau sanh XUẤT HUYẾT TR Ư ỚC CHUYỂN DẠ 44 Nhau bong non (Abruptio Placentae) - Bong nhau cấp: XH ồ ạt, đ au bụng, shock giảm thể tích. - Th ư ờng kèm mẹ CHA, nghiện cocaine Hình ảnh SÂ: Bánh nhau dày lên Echo kém hoặc hỗn hợp sau nhau XUẤT HUYẾT TR Ư ỚC CHUYỂN DẠ 45 Nhau tiền đ ạo (Placenta Previa) - Bánh nhau bao phủ 1 phần hay hoàn toàn CTC - Th ư ờng đư ợc lạm dụng trong 2 TCN đ ầu vì: BQ c ă ng C ơ n gò TC - Sau 20 tuần khó quan sát lỗ trong cổ TC vì đ ầu thai che (khi đ ó dùng đ ầu dò ÂĐ) XUẤT HUYẾT TR Ư ỚC CHUYỂN DẠ 46 HỒ HUYẾT MẸ 47 48 HUYẾT KHỐI KHOẢNG LIÊN GAI NHAU 49 HUYẾT KHỐI KHOẢNG LIÊN GAI NHAU 50 51 HUYẾT TỤ SAU NHAU 52