Bài giảng Quản trị học - Chương 1: Những vấn đề chung về quản trị - Nguyễn Đại Lương

QUẢN TRỊ HỌC Nguyễn Đại Lương2Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ QUẢN TRỊ3NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ QUẢN TRỊ 1. QUẢN TRỊ 1.1 Khái niệm 1.2 Hiệu quả và hiệu suất trong quản trị 1.3 Chức năng của quản trị 1.4 Tính phổ biến của quản trị2. NHÀ QUẢN TRỊ 2.1 Khái niệm 2.2 Các cấp bậc quản trị 2.3 Các kỹ năng của nhà quản trị 2.4 Vai trị của nhà quản trị3. KHOA HỌC VÀ NGHỆ THUẬT QUẢN TRỊ4So sánh 2 hoạt động:HĐ 1: một người đàn ơng sống trên đảo hoang cùng một bầy khỉ. Hằng ngày, ơng chăm sĩc cho khỉ, dạy khỉ ăn, làm việc.HĐ 2: một người giám đốc hằng ngày phải làm việc với nhân viên của mình. Ơng thường phải hướng dẫn, động viên, đào tạo nhân viên của mình. Cơng việc của ơng phải bảo đảm được mục tiêu sản xuất kinh doanh hằng năm. 1. Quản trị5H Đ 1Làm việc với khỉKhơng cĩ mục tiêu cụ thểH Đ 2Làm việc với người, trong tổ chứcCĩ mục tiêu cụ thể hoạt động quản trị6 1. Quản trị Khái niệm:“Quản trị là quá trình làm việc với con người và thơng qua con người nhằm đạt được mục tiêu của tổ chức trong mơi trường luơn thay đổi. Trọng tâm của quá trình này là sử dụng hiệu quả nguồn lực cĩ giới hạn.” ( QTH, 2004)“Need to be able to get things done through other people”7Tổ chức: là một tập hợp người được sắp đặt cĩ hệ thống nhằm thực hiện một mục tiêu nhất địnhMục tiêu: là những mong đơi mà tổ chức muốn đạt được trong tương lai. Mục tiêu trả lời cho câu hỏi: tổ chức tồn tại để làm gì?Nguồn lực: nhân lực, vật lực, nguồn tài chính, v.v8 Hiệu suất và hiệu quả Quản trịHiệu suất (Efficiency)Làm việc đúng cách, đúng phương pháp (do things right)Gắn liền với phương tiệnHiệu quả (Effectiveness)-Làm đúng việc (do right things) với hiệu suất cao- Gắn liền với mục tiêu thực hiện hoặc mục đích91.3. Các chức năng của quản trịHoạch địnhLựa chọn mục tiêuTổ chứcLàm việc cùng nhauĐiều khiển Phối hợp Kiểm sốtGiám sát và đo lường101.3.1 Hoạch địnhĐịnh nghĩa: Hoạch định là quá trình xác định mục tiêu và lập kế hoạch, biện pháp để thực hiện những mục tiêu đĩ.11Hoạch định liên quan đến dự báo và tiên liệu tương lai nhằm nhận ra cơ hội, rủi roHoạch định nhằm nhận diện điểm mạnh, điểm yếu của doanh nghiệpBiện pháp, kế hoạchMục tiêu1.3.1 Hoạch định12Các loại hoạch định:Hoạch định chiến lược: là loại hoạch định dài hạn nhằm: Xác định các mục tiêu sản xuất kinh doanh Các biện pháp lớn cĩ tính cơ bản để đạt được mục tiêu trên cơ sở các nguồn lực hiện cĩ và nguồn lực huy động.Hoạch định tác nghiệp: là loại hoạch định chi tiết và ngắn hạn nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động ở các đơn vị cơ sở, thường ở lĩnh vực cụ thể.1.3.1 Hoạch địnhCĩ 3 bước cho việc hoạch định tốt: 1. Những mục tiêu nào nên theo đuổi? 2. Cách thức mà mục tiêu nên được hồn thành? 3. Cách thức mà nguồn lực nên được phân bổ?13141.3.2 Tổ chứcKhái niệm: Tổ chức là chức năng quản trị cĩ mục đích:- Phân cơng nhiệm vụ- Tạo dựng cơ cấu- Thiết lập thẩm quyền- Phân phối ngân sách+ Tổ chức đúng đắn  tạo mơi trường nội bộ thuận lợi thúc đẩy hoạt động đạt mục tiêu+ Tổ chức kém  mơi trường nội bộ bất ổnĐể thực hiện kế hoạch151.3.3 Điều khiểnKhái niệm: Là chức năng quản trị nhằm gây ảnh hưởng, thúc đẩy, hướng dẫn nguồn nhân sự thực hiện mục tiêu của cơng ty16 Điều khiển liên quan đến việc:Tuyển dụng, đào tạo, bố trí nhân sựThúc đẩy quan hệ cá nhân và nhĩmThơng tin và truyền thơng trong tổ chức1.3.3 Điều khiển171.3.4 Kiểm sốtKhái niệm: Là chức năng quản trị nhằm: - Đo lường kết quả hoạt động thực tế và so sánh với những tiêu chuẩn trước đĩ - Phát hiện sai lệch và nguyên nhân sai lệch Đưa ra biện pháp điều chỉnh kịp thời nhằm khắc phục sai lệch hoặc nguy cơ sai lệch  mục tiêu181.4 Tính phổ biến của quản trịQuản trị cấp caoQuản trị cấp giữaQuản trị cấp thấpKhả năng chuyên mơnKhả năng quản trị192. Nhà quản trịCơng nhân đứng máy Cơng việc: trực tiếp làm cơng việc, nhiệm vụ của mình- Chỉ chịu trách nhiệm về cơng việc của mình, khơng cĩ trách nhiệm về việc của người khác- Khơng cĩ quyền hạn điều khiển cơng việc của người khác Người thừa hànhQuản đốc phân xưởngCơng việc: tham gia điều khiển, quản lý cơng việc của người khácChịu trách nhiệm về cơng việc của mình và của cơng nhânCĩ quyền hạn điều khiển cơng việc của cơng nhân dưới quyền. Nhà quản trị202. Nhà quản trị2.1 Khái niệmNhà quản trị: Là những người cĩ quyền và trách nhiệm điều khiển cơng việc của người khác, họ được bố trí vào những vị trí cĩ tầm quan trọng khác nhau trong tổ chức212.2 Cấp bậc quản trị2. Nhà quản trịNGƯỜI THỪA HÀNHNQT CẤP CƠ SỞNQT CẤP GIỮANQT CẤP CAOXây dựng mục tiêuTriển khai mục tiêu, soạn thảo kế hoạchThi hành kế hoạch, đơn đốcMulti-divisionalManagement HierarchyCorporate-level general managersBusiness-level general managersFunctional managersFrontline managersCác cấp quản trị2324Thời gian dành cho mỗi chức năng ở các cấp:252.3 Các kỹ năng của nhà quản trị:QTV CẤP CAOQTV CẤP GIỮAQTV CẤP CƠ SỞKỹ năng Tư duyKỹ năng Nhân sựKỹ năng Kỹ thuậtSkilled leader:Drive strategic thinkingHave a plan for organizationProactively structure the organizationExercise control with a deft handUse the right kind of incentivesGet the best out of peopleBuild a high-quality team26272.4. VAI TRÒ CỦA NHÀ QUẢN TRỊ ( HENRY MINTZBERG – 1973 )LĨNH VỰC VAI TRÒQUAN HỆ VỚI CON NGƯỜI Người đại diện Người lãnh đạo Người liên lạcTHÔNG TIN- Cung cấp thông tin Phổ biến thông tin Thu thập và xử lý thông tin QUYẾT ĐỊNH Nhà kinh doanh Người giải quyết các xáo trộn Phân bổ các nguồn lực Đàm phán283. Khoa học và nghệ thuật quản trị3.1 Quản trị là khoa học:- Khoa học là một lĩnh vực tri thức gồm những kinh nghiệm đã được tổng kết và khái quát hĩa, nĩ cĩ thể áp dụng tổng quát trong mọi trường hợp. 293.1 Quản trị là khoa học:Cung cấp cho nhà quản trị cách suy nghĩ cĩ hệ thống.- Cung cấp cho nhà quản trị các quan niệm và ý niệm nhằm phân tích, đánh giá và nhận diện bản chất các vấn đề.- Cung cấp cho nhà quản trị những “kỹ thuật” đối phĩ với các vấn đề303. Khoa học và nghệ thuật quản trị 3.2 Quản trị là một nghệ thuật:Nghệ thuật quản trị cĩ được qua kinh nghiệm, nghiên cứu và quan sát Nghệ thuật thể hiện thơng qua việc áp dụng những lý thuyết, nguyên tắc quản trị vào tình huống quản trị cụ thể.Câu hỏiAre the functions of management only for managers in organizations or can they apply to you as a student as well? Explain. 3132THAM KHẢOChức năngNhiệm vụ chủ yếuXác định mục tiêu phát triển của doanh nghiệpXây dựng chiến lược kinh doanh để thực hiện mục tiêu.- Lập kế hoạch hành động.HOẠCH ĐỊNH TỔ CHỨCXác lập sơ đồ tổ chức Mô tả nhiệm vụ của từng bộ phậnThiết lập các mối quan hệ phối hợp ngang,dọcPhân chia quyền hạnXây dựng quy chế hoạt độngĐIỀU KHIỂNChỉ huy công việcĐộâng viênThiết lập hệ thống thông tin có hiệu quả -Xử lý xung độtKIỂM TRAXác định nội dung kiểm tra và hình thức kiểm traLập lịch trình kiểm traĐánh giá tình hình thực hiện và xác định nguyên nhân sai lệch - Đề xuất các biện pháp điều chỉnh Chức năngNhiệm vụ chủ yếuManagement RolesManagerial rolesLeaderFigureheadLiaisonEntrepreneurDisturbance handlerSpokespersonDisseminatorMonitorNegotiatorResource AllocatorInformational rolesInterpersonal rolesDecisional rolesCâu hỏi thảo luận CH1Vì sao trong quản trị làm đúng việc là quan trọng nhất?Phân biệt hiệu quả và hiệu suất. Để đạt được hiệu quả và hiệu suất, cần làm gì?Điểm giớng nhau và khác nhau giữa các nhà quản trị trong mợt tở chức?Từ phân tích đó cho anh chi nhận định điều gì?Các vai trò của nhà quản trị theo nghiên cứu của H. Minzberg. Nếu nhà quản trị khơng thực hiện tớt các vai trò này sẽ gây ảnh hưởng như thế nào đến hoạt đợng của tở chức ?( cho ví dụ).Tầm quan trọng của các kỹ năng quản trị? Chúng giúp ích gì cho các nhà quản trị trong cơng việc quản trị tở chức? Mức đợ đòi hỏi về các kỹ năng này thay đởi như thế nào theo các cấp bậc quản trị? Nhà quản trị Việt Nam cần làm gì để phát triển các kỹ năng này?Phân tích tính khoa học và tính nghệ thuật của quản trị và mới quan hệ giữa chúng, qua đó có thể rút ra điều gì?Từ phân tích các xu hướng của QT đương đại, giúp nhận ra điều gì?