Bài giảng Pháp luật tài chính và ngân hàng - Vấn đề 4: Pháp luật về thu NSNN

PHÁP LUẬT VỀ THU NSNN Th.S Đỗ Phương Thảo VẤN ĐỀ 4 DHTM_VCU Luật Ngân sách nhà nước 2015 Pháp lệnh phí và lệ phí 2001 Nghị định số 60/2003/NĐ-CP hướng dẫn thi hành NSNN 2002 Nghị định 57/2002/NĐ-CP Quy định chi tiết PL phí và lệ phí Nghị định 24/2006/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung NĐ 57/2002/NĐ-CP Nghị định 115/2011/NĐ-CP sửa đổi bổ sung Điểm 2 Mục IV Phần B danh mục chi tiết phí và lệ phí ban hành kèm theo Nghị định 24/2006/NĐ-CP Thông tư 59/2003/TT-BTC hướng dẫn thi hành Nghị định số 60/2003/NĐ_CP Thông tư 80/2003/TT-BTC Hướng dẫ tập trung quản lý các khoản thu NSNN qua kho bạc nhà nước. VĂN BẢN PHÁP LUẬT DHTM_VCU I. KHÁI NIỆM – PHÂN LOẠI CÁC KHOẢN THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CẦN CÓ NGUỒN LỰC TÀI CHÍNH  THU NS NHÀ NƯỚC BMNN TỔ CHỨC $ QUẢN LÝ XÃ HỘI ĐẢM BẢO PHÁT TRIỂN KT-XH KO TT SX CC VẬT CHẤT DHTM_VCU I. KHÁI NIỆM – PHÂN LOẠI CÁC KHOẢN THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC QUỸ NSNN KHÁI NIỆM Thu NSNN là huy động một phần giá trị sản phẩm xã hội, theo quy định của pháp luật DHTM_VCU I. KHÁI NIỆM – PHÂN LOẠI CÁC KHOẢN THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC ĐẶC ĐIỂM Phải thực hiện trong khuân khổ pháp luật Luôn gắn chặt với thực trạng kinh tế của đất nước, với mức độ phát triển kinh tế Được thực hiện thông qua 2 cơ chế pháp lý điển hình: BẮT BUỘC & TỰ NGUYỆN Chủ thể tham gia hoạt động thu NSNN gồm 2 nhóm: (1) Chủ thể đại diện nhà nước thực hiện quyền thu (2) Chủ thể đóng góp khoản thu NS DHTM_VCU CÁC KHOẢN THU CỦA NSNN I. KHÁI NIỆM – PHÂN LOẠI CÁC KHOẢN THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC NSNN THUẾ, PHÍ, LỆ PHÍ H.ĐỘNG KINH TẾ ĐÓNG GÓP THU KHÁC VIỆN TRỢ DHTM_VCU CÁC KHOẢN THU CỦA NSNN I. KHÁI NIỆM – PHÂN LOẠI CÁC KHOẢN THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC THUẾ PHÍ – LỆ PHÍ THUẾ Là khoản thu mang tính cưỡng chế do NN huy động từ các t/c, cá nhân và tập trung vào quỹ NSNN T/c: bắt buộc & không hòan trả trực tiếp -. PHÍ Là khoản tiền mà t/c, CN phải trả khi được một t/c, CN khác cung cấp DV được quy định trong Danh mục ban hành kèm theo PL phí và lệ phí. T/c: bb tương đối & hoàn trả trực tiếp LỆ PHÍ Là khoản tiền mà t/c, CN phải trả khi được cqnn, t/c được ủy quyền cung cấp các dv gắn với chức năng qly NN T/c: bb tương đối & hoàn trả trực tiếp DHTM_VCU 1. Thuế Xuất khẩu, nhập khẩu 2. Thuế tiêu thụ đặc biệt 3. Thuế giá trị gi tăng 4. Thuế thu nhập doanh nghiệp 5. Thuế thu nhập cá nhân 6. Thuế sử dụng đất nông nghiệp 7. Thuế sử dụng đất phi nông nghiệp 8. Thuế môn bài 9. Thuế tài nguyên 10. Thuế bảo vệ môi trường I. KHÁI NIỆM – PHÂN LOẠI CÁC KHOẢN THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CÁC KHOẢN THU CỦA NSNN THUẾ PHÍ – LỆ PHÍ Các loại thuế DHTM_VCU I. KHÁI NIỆM – PHÂN LOẠI CÁC KHOẢN THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CÁC KHOẢN THU CỦA NSNN THUẾ PHÍ – LỆ PHÍ Các loại phí, lệ phí được phép thu được quy định tại Danh mục chi tiết Phí và lệ phí, ban hành kèm theo Nghị định số 24/2006/NĐ-CP ngày 06 tháng 3 năm 2006 của Chính phủ:  Chia thành 2 nhóm: -Phí, lệ phí thuộc NSNN -Phí, lệ phí không thuộc NSNN Các loại phí, lệ phí DHTM_VCU I. KHÁI NIỆM – PHÂN LOẠI CÁC KHOẢN THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CÁC KHOẢN THU CỦA NSNN THUẾ PHÍ – LỆ PHÍ -THUẾ: + Quốc hội -PHÍ, LỆ PHÍ: + Uỷ ban thường vụ Quốc hội + Chính phủ + HĐND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương + Bộ Tài chính THẨM QUYỀN QUY ĐỊNH DHTM_VCU I. KHÁI NIỆM – PHÂN LOẠI CÁC KHOẢN THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CÁC KHOẢN THU CỦA NSNN THUẾ PHÍ – LỆ PHÍ Nghĩa vụ của chủ thể thu phí -- Phải lập và cấp chứng từ thu cho đối tượng nộp phí, lệ phí - Phải niêm yết hoặc thông báo công khai tại địa điểm thu về tên phí, lệ phí, mức thu, phương thức thu và cơ quan quy định thu - Tổ chức thu đã được NSNN bảo đảm kinh phí hoạt động thì tổ chức thu phải nộp toàn bộ số tiền phí thu được vào NSNN - Tổ chức thu không được NSNN bảo đảm kinh phí hoạt động thì tổ chức thu được để lại 1 phần để chi phí hoạt động, phần còn lại nộp vào NSNN; DHTM_VCU CÁC KHOẢN THU CỦA NSNN I. KHÁI NIỆM – PHÂN LOẠI CÁC KHOẢN THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC THUẾ PHÍ – LỆ PHÍ Nước Thuế phí / GDP Ấn Độ 7,8% Indonesia 12,1% Malaysia 15,5% Philippines 13% Thái Lan 15,5% Trung Quốc 17,3% Việt Nam 21,6% Theo báo cáo kinh tế vĩ mô 2012 - UB kinh tế Quốc hội chủ trì DHTM_VCU CÁC KHOẢN THU CỦA NSNN I. KHÁI NIỆM – PHÂN LOẠI CÁC KHOẢN THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC THU TỪ HOẠT ĐỘNG KINH TẾ 1 THU HỒI VỐN NN TẠI CÁC CƠ SỞ KINH TẾ 2 THU HỒI TIỀN CHO VAY CỦA NN ĐỐI VỚI TỔ CHỨC, CÁ NHÂN 3 THU NHẬP DNNN, TỪ VIỆC GÓP VỐN VÀO CÁC CƠ SỞ KINH TẾ DHTM_VCU I. KHÁI NIỆM – PHÂN LOẠI CÁC KHOẢN THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC THU TỪ HOẠT ĐỘNG KINH TẾ -LN sau thuế: 3.900 tỷ -Nộp NSNN > 600 tỷ -Bán vốn tại gần 600 DN, thu về >3.300 tỷ 2012 Nghị định 09/2009/ NĐ-CP -Nhà nước sẽ điều tiết một phần lợi nhuận sau thuế về quỹ hỗ trợ sắp xếp DN tại SCIC DHTM_VCU I. KHÁI NIỆM – PHÂN LOẠI CÁC KHOẢN THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC THU TỪ HOẠT ĐỘNG KINH TẾ -LN sau thuế: 3.900 tỷ -Nộp NSNN > 600 tỷ -Bán vốn tại gần 600 DN, thu về >3.300 tỷ 2012 2011 1.039 DNNN -LN 162.000 tỷ - Nộp NSNN 231.000 tỷ - 70% vốn ĐT toàn XH, - 50% vốn ĐTNN, - 60% tín dụng của NHTM - 70% vốn ODA ĐIỂM ĐEN - 31% DNNN bị lỗ -29% DNNN hđ ko hiệu quả -Nợ khu vực nhà nước >50% GDP (Vinashin 86.000 tỷ...) DHTM_VCU CÁC KHOẢN THU CỦA NSNN I. KHÁI NIỆM – PHÂN LOẠI CÁC KHOẢN THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC THU TỪ VIỆN TRỢ Viện trợ = ODA = Hỗ trợ phát triển chính thức = Cho vay không LS hoặc LS thấp (TB 0,25%), hoặc không hoàn lại, thời gian vay dài (25-40 N, ân hạn 8-10 năm) -Ngân hàng TG: 2012 2.197 tỷ USD -Nhật Bản. >40% số vốn ĐT -EU:2012-1,01 tỷUSD (324triệu USD ko hoàn lại) BẢN CHẤT NGUỒN CUNG CẤP DHTM_VCU CÁC KHOẢN THU CỦA NSNN I. KHÁI NIỆM – PHÂN LOẠI CÁC KHOẢN THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC THU TỪ ĐÓNG GÓP TỰ NGUYỆN Là khoản tiền mà nhà nước huy động từ sự đóng góp tự nguyện của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước KHÁI NIỆM DHTM_VCU CÁC KHOẢN THU CỦA NSNN I. KHÁI NIỆM – PHÂN LOẠI CÁC KHOẢN THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC THU TỪ ĐÓNG GÓP TỰ NGUYỆN - Thực hiện theo đúng nguyên tắc tự nguyện. - HĐND, UBND các cấp không được ra văn bản bắt buộc đóng góp, không được giao chỉ tiêu huy động cho cấp dưới, không gắn việc huy động đóng góp với việc cung cấp các dịch vụ công mà người dân được hưởng. - Các khoản thu không đúng quy định phải bãi bỏ - Thực hiện công khai, minh bạch trong việc huy động, quản lý và sử dụng các khoản đóng góp tự nguyện của nhân dân. Theo Chỉ thị 24/2007/CT-TTg: DHTM_VCU CÁC KHOẢN THU CỦA NSNN I. KHÁI NIỆM – PHÂN LOẠI CÁC KHOẢN THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CÁC KHOẢN THU KHÁC - Thu từ các di sản nhà nước được hưởng - Thu các khoản tiền phạt, tịch thu, thu hồi dự trữ nhà nước - Thu tiền bán hàng hóa, vật tư từ quỹ Dự trữ Nhà nước, bán hoặc cho thuê tài sản không dùng từ các đơn vị hành chính sự nghiệp - Thu từ hoạt động sự nghiệp DHTM_VCU PHÂN LOẠI CÁC KHỎAN THU CC nội dung kinh tế CC mức độ định kỳ khoản thu CC nội dung plý khoản thu CC vtri địa lý p.sinh Khoản thu mang tính chất thuế Khoản thu không mang t/c thuế Khoản thu thường xuyên Khoản thu không thường xuyên Khoản thu mang tính chất bắt buộc Khoản thu tự nguyện Thu trong nước Thu ngoài nước I. KHÁI NIỆM – PHÂN LOẠI CÁC KHOẢN THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚCDHTM_VCU II. CHẾ ĐỘ THU CÁC KHOẢN THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC * Thu bằng chuyển khoản: - Thu bằng chuyển khoản từ tài khoản của người nộp tại ngân hàng, ngân hàng chuyển tiền vào tài khoản của KBNN để ghi thu NSNN; - Thu bằng chuyển khoản từ tài khoản của người nộp tại KBNN, KBNN thực hiện trích tài khoản của người nộp để ghi thu NSNN; * Thu bằng tiền mặt: - Thu bằng tiền mặt trực tiếp vào KBNN; -Thu bằng tiền mặt vào ngân hàng nơi KBNN mở tài khoản. - Thu bằng tiền mặt qua cơ quan thu. CÁC HÌNH THỨC THU NSNN DHTM_VCU II. CHẾ ĐỘ THU CÁC KHOẢN THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC THUẾ PHÍ LỆ PHÍ CHỦ THỂ CHỦ THỂ CÓ NGHĨA VỤ CHỦ THỂ ĐẠI DIỆN NHÀ NƯỚC Tổ chức, cá nhân thuộc diện nộp thuế. Tổ chức, cá nhân thụ hưởng dvụ hoặc công việc quản lý nhà nước. Quốc hội, UBTVQH, CP, BTC, UBND Tỉnh (quyết định, thay đổi) CQ Tài chính, CQ Thuế CQ hải quan, CQ # (CQ Thu - Đ 54LNS) DHTM_VCU II. CHẾ ĐỘ THU CÁC KHOẢN THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC THUẾ PHÍ LỆ PHÍ CÁCH THỨC THỰC HIỆN CƠ QUAN THU THUẾ CHỦ THỂ NỘP KHO BẠC NN THÔNG BÁO THU ĐĂNG KÝ THUẾ NỘP DHTM_VCU II. CHẾ ĐỘ THU CÁC KHOẢN THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC VAY NỢ VAY NỢ VIỆN TRỢ ĐÓNG GÓP PHÁT HÀNH TRÁI PHIẾU TẠM ỨNG NHNN CHÍNH PHỦ UBND CẤP TỈNH TRÁI PHIẾU KHO BẠC TÍN PHIẾU KHO BẠC TRÁI PHIẾU NGOẠI TỆ CÔNG TRÁI XD TQUỐC TRÁI PHIẾU CHÍNH QUYỀN ĐỊA PHƯƠNG NĐ 01/2011/NĐ-CP ĐK + NS thiếu hụt tạm thời + Đã tạm ứng Quỹ dự trữ TC và Nguồn TC # T/H + BTC đề nghị, TTCP quyết định + Phải hoàn trả trong năm NS DHTM_VCU II. CHẾ ĐỘ THU CÁC KHOẢN THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC VIỆN TRỢ VAY NỢ VIỆN TRỢ ĐÓNG GÓP Thực hiện theo cam kết của CP Việt Nam với các quốc gia, tổ chức quốc tế, không hoàn toàn chịu sự điều chỉnh pháp luật NSNN 85 triệu USD - từ Quỹ Hợp tác toàn cầu về giáo dục (GPE) Việt Nam: + Chuẩn bị một bộ HS (KH h.động, lộ trình, ND cụ thể) + Giải trình DHTM_VCU II. CHẾ ĐỘ THU CÁC KHOẢN THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CÁCH THỨC THỰC HIỆN HOẠT ĐỘNG KINH TẾ HOẠT ĐỘNG SỰ NGHIỆP MUA, THUÊ TÀI SẢN NN SỬ DỤNG ĐẤT TỔ CHỨC CÁ NHÂN CƠ SỞ KINH TẾ KHO BẠC NN CƠ QUAN TÀI CHÍNH THÔNG BÁO NỘP NỘP DHTM_VCU