Bài giảng Phân tích tài chính - Bài 1: Tổng quan về phân tích tài chính - Trường Đại học Kinh tế quốc dân

v1.0015106223 PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH Bộ môn: TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP Viện: NGÂN HÀNG TÀI CHÍNH Trường: ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN 1 v1.0015106223 GIỚI THIỆU HỌC PHẦN I. Mục tiêu học phần • Nhận biết, nhắc lại các nội dung phân tích, phương pháp phân tích về các vấn đề tài chính cụ thể của doanh nghiệp. • Tổng hợp các tài liệu, thông tin được cung cấp để xác định vấn đề tồn tại của doanh nghiệp. • Phân tích, đánh giá dữ liệu thứ cấp và sơ cấp nhằm đưa ra khuyến nghị, giải pháp cụ thể cho vấn đề tồn tại của doanh nghiệp Xây dựng và thiết kế các tình huống hoặc đưa thêm vào các giả định để cải thiện tình hình tài chính, kinh doanh hiện nay của doanh nghiệp. 2 v1.0015106223 GIỚI THIỆU HỌC PHẦN (tiếp theo) 3 II. Nội dung nghiên cứu • Bài 1: Tổng quan về phân tích tài chính • Bài 2: Hệ thống báo cáo tài chính • Bài 3: Phân tích hoạt động kinh doanh • Bài 4: Phân tích hoạt động đầu tư • Bài 5: Phân tích hoạt động tài chính • Bài 6: Phân tích dòng tiền và khả năng thanh toán • Bài 7: Phân tích khả năng sinh lời • Bài 8: Dự báo báo cáo tài chính và ứng dụng phân tích tài chính v1.0015106223 GIỚI THIỆU HỌC PHẦN (tiếp theo) 4 III. Tài liệu tham khảo • Giáo trình Tài chính doanh nghiệp, Chủ biên: PGS.TS Lưu Thị Hương, 2012. • Fundamentals of Corporate Finance, Ross, Seventh Edition, Mc Graw Hill, 2007; John J. Wild, K.R. Surammamyam, Robert F. Halsey (2005), Financial statement Analysis_Ninth Edition, Mc Graw Hill. • Giáo trình Tài chính doanh nghiệp, TS Bùi Văn Vần và TS Vũ Văn Ninh đồng chủ biên, Nxb Tài chính, 2013. • Quản trị Tài chính doanh nghiêp, Nguyễn Hải Sản, Nxb Thống kê, 2010. • PGS.TS Nguyễn Ngọc Quang, Phân tích Báo cáo tài chính, Nhà xuất bản tài chính, Đại học Kinh tế Quốc dân, năm 2011. • TS. Nguyễn Minh Kiều, Tài chính công ty, Nhà xuất bản thống kê, Năm 2006. • TS. Lê Thị Xuân, Giáo trình Phân tích tài chính doanh nghiệp, Học viện Ngân hàng, năm 2011. v1.0015106223 BÀI 1 TỔNG QUAN VỀ PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH Giảng viên: ThS. Phạm Văn Tuệ Nhã Trường: Đại học Kinh tế Quốc dân 5 v1.0015106223 TÌNH HUỐNG KHỞI ĐỘNG Vinamilk – Doanh nghiệp dẫn dắt thị trường sữa Việt Nam Trên thị trường tiêu dùng Sữa Việt Nam, cũng như thị trường chứng khoán, không ai không biết tới CTCP Sữa Việt Nam. Như vậy, có thể nói Vinamilk đã khẳng định được vị thế của mình. Vậy, đâu là lý do để các nhà đầu tư lựa chọn công ty này? 1. Điều kiện nào để ra quyết định đầu tư? 2. Các đối tượng khác nhau có quan tâm tới tình hình tài chính của công ty như nhau không? 6 v1.0015106223 MỤC TIÊU Sau khi học xong bài học này, sinh viên có thể thực hiện được các việc sau: • Mô tả mục tiêu của những đối tượng quan tâm tới tình hình tài chính của doanh nghiệp. • Phương pháp sử dụng trong phân tích tài chính. • Quy trình phân tích tài chính. • Thu thập thông tin sử dụng trong phân tích tài chính. • Nội dung phân tích. • Nghiên cứu tình huống làm ví dụ minh họa. 7 v1.0015106223 NỘI DUNG Khái niệm phân tích tài chính Mục đích phân tích tài chính Phương pháp phân tích tài chính Quy trình phân tích tài chính Nội dung phân tích 8 v1.0015106223 1. KHÁI NIỆM PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH Phân tích tài chính là sử dụng một tập hợp các khái niệm, phương pháp và công cụ để thu thập và xử lý các thông tin kế toán và các thông tin khác trong quản lý doanh nghiệp, nhằm đánh giá tình hình tài chính, khả năng và tiềm lực của doanh nghiệp, giúp người sử dụng thông tin đưa ra được các quyết định tài chính, quyết định quản lý phù hợp. 9 v1.0015106223 2. MỤC ĐÍCH PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH • Đối với từng đối tượng khác nhau thì mục đích phân tích khác nhau:  Đối với nhà quản trị tài chính doanh nghiệp.  Đối với nhà đầu tư.  Đối với nhà cho vay.  Đối với cơ quan của Nhà nước (thuế). • Ý nghĩa  Đối với nhà quản trị tài chính doanh nghiệp: Giúp nhà quản trị tài chính nhận biết được tình hình tài chính và trạng thái tài chính của doanh nghiệp, từ đó ra quyết định và dự báo về tình hình tài chính trong tương lai.  Đối với nhà đầu tư: Giúp nhà đầu tư đánh giá được khả năng sinh lời của doanh nghiệp và khả năng hoạt động của doanh nghiệp, từ đó giúp nhà đầu tư ra quyết định có nên đầu tư vốn vào doanh nghiệp này không.  Đối với nhà cho vay: Giúp người cho vay đánh giá được dòng tiền, mức độ rủi ro mất vốn và khả năng hoạt động của doanh nghiệp để từ đó ra quyết định có nên cho doanh nghiệp vay vốn không với nguyên tắc “doanh nghiệp vay vốn phải hoàn trả đủ gốc và lãi khi tới hạn”. 10 v1.0015106223 3. PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH • Phương pháp phân tích so sánh:  Phương pháp tỷ lệ.  Phương pháp so sánh theo thời gian.  Phương pháp so sánh chéo theo thời điểm.  Phương pháp phân tích kết hợp. • Phương pháp phân tích tách đoạn (Dupont). 11 v1.0015106223 3. PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH (tiếp theo) • Phương pháp so sánh Về nguyên tắc:  Điều kiện so sánh: phải đảm bảo tính chất so sánh được (có nhiều chỉ tiêu, có cùng nội dung, cùng đơn vị đo lường).  Xác định gốc để so sánh: phụ thuộc vào mục đích phân tích (VD: chỉ tiêu kỳ trước, chỉ tiêu kỳ kế hoạch, giá trị trung bình của ngành, tỷ trọng từng chỉ tiêu so với tổng thể).  Kỹ thuật so sánh: so sánh số tuyệt đối và so sánh số tương đối. • Phương pháp tỷ lệ Về nguyên tắc:  Xác định được định mức/ngưỡng để nhận xét.  Kết hợp với phương pháp so sánh. 12 v1.0015106223 3. PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH (tiếp theo) 13 • Phương pháp phân tích tách đoạn (Dupont) Mô hình Dupont tích hợp nhiều yếu tố của Báo cáo kết quả kinh doanh với Bảng cân đối kế toán, từ đó sẽ nhận biết được các nguyên nhân dẫn đến các hiện tượng tốt, xấu trong hoạt động của doanh nghiệp. Bản chất của phương pháp này là tách một tỷ số tổng hợp phản ánh sức sinh lợi của doanh nghiệp như thu nhập trên tài sản (ROA), thu nhập sau thuế trên vốn chủ sở hữu (ROE) thành tích số của chuỗi các tỷ số có mối quan hệ nhân quả với nhau. Điều đó cho phép phân tích ảnh hưởng của các tỷ số đó đối với tỷ số tổng hợp. v1.0015106223 4. QUY TRÌNH PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH • Thu thập thông tin; • Xử lý thông tin; • Dự đoán, ra quyết định. 14 v1.0015106223 4. QUY TRÌNH PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH – THU THẬP THÔNG TIN • Hệ thống các báo cáo tài chính: Xử lý các Báo cáo tài chính (BCTC)  Làm trong sạch các BCTC.  Báo cáo chuẩn năm gốc.  Báo cáo chuẩn tỷ trọng. • Các thông tin khác:  Thông tin nội bộ.  Thông tin bên ngoài (thông tin chung, theo ngành). 15 v1.0015106223 5. NỘI DUNG PHÂN TÍCH • Phân tích hoạt động sản xuất kinh doanh; • Phân tích hoạt động đầu tư; • Phân tích hoạt động tài chính; • Phân tích Dupont. 16 v1.0015106223 GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG Đứng trên hiều giác độ khác nhau mà người quan tâm tới tình hình tài chính của Vinamilk lại đưa ra các quyết định khác nhau. Cụ thể: • Đối với nhà quản trị tài chính doanh nghiệp, người sẽ quan tâm tới tất cả tình hình của doanh nghiệp từ hoạt động sản xuất kinh doanh, hoạt động đầu tư tới hoạt động tài chính. Bên cạnh đó, sẽ quan tâm tới những nhân tố ảnh hưởng từ bên trong và bên ngoài của doanh nghiệp này. • Đối với nhà đầu tư, họ lại quan tâm nhiều tới khả năng sinh lời. Tuy nhiên không phải vì mục tiêu này mà họ bỏ qua những đặc điểm hoạt động khác của doanh nghiệp. • Trên thị trường chứng khoán, việc lựa chọn Vinamilk hay không còn phụ thuộc rất lớn vào quan điểm của nhà đầu tư. Có nhà đầu tư thích mã cổ phiếu (của doanh nghiệp) cơ bản, có nhà đầu tư lại thích mã cổ phiếu đầu cơ. Như vậy, bên cạnh việc phân tích tình hình tài chính của doanh nghiệp, quan điểm của người quan tâm tới doanh nghiệp ở các giác độ khác nhau cũng cho những lựa chọn khác nhau, thậm chí đối nghịch. 17 v1.0015106223 CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 1 Các yếu tố khác không đổi, hành động nào sau đây sẽ làm giảm tỷ số khả năng thanh toán nhanh của doanh nghiệp? A. Tăng khoản phải thu. B. Tăng khoản phải trả. C. Tăng dự trữ. D. Tăng giấy nợ phải trả. Trả lời: • Đáp án đúng là: C. Tăng dự trữ. • Giải thích: Trên bảng cân đối kế toán, tăng dự trữ làm giảm tính thanh khoản ngắn hạn của doanh nghiệp. Khi xét khả năng thanh toán nhanh, dự trữ phải được loại ra khi xác định. 18 v1.0015106223 CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 2 Mục đích của phân tích tài chính là gì? A. Ra quyết định đầu tư. B. Ra quyết định quản trị. C. Ra quyết định huy động vốn. D. Ý kiến khác. Trả lời: • Đáp án đúng là: D. Ý kiến khác. • Giải thích: Mục đích của phân tích tài chính phụ thuộc vào từng quan điểm của đối tượng quan tâm tới tình hình tài chính doanh nghiệp. 19 v1.0015106223 BÀI TẬP PHÂN TÍCH BÁO CÁO CHUẨN TỶ TRỌNG • Biểu diễn báo cáo kết quả kinh doanh của công ty HC dưới dạng báo cáo tỷ trọng và đánh giá những thuận lợi, khó khăn của công ty. • Cho biết, Báo cáo kết quả kinh doanh đến ngày 31/12/2013 và 2014 Đơn vị: $ Năm 2013 Năm 2014 Doanh thu 720.000 535.000 Giá vốn hàng bán 475.200 280.340 Lãi gộp 244.800 254.660 Chi phí hoạt động 151.200 103.790 Thu nhập ròng 93.600 150.870 20 v1.0015106223 21 HƯỚNG DẪN BÀI TẬP PHÂN TÍCH BÁO CÁO CHUẨN TỶ TRỌNG • Lựa chọn năm gốc: Năm 2013 • Xác định chênh lệch so với năm gốc (tuyệt đối và tương đối) • Xác định cơ cấu: các khoản mục so với doanh thu • Báo cáo kết quả kinh doanh đến ngày 31/12/2013 và 2014. Đơn vị: $ Năm 2013 Tỷ trọng Năm 2014 ▲+/- % Doanh thu 720.000 100% 535.000 (185.000) (26%) Giá vốn hàng bán 475.200 66% 280.340 (194.860) (41%) Lãi gộp 244.800 34% 254.660 9.860 4% Chi phí hoạt động 151.200 21% 103.790 (47.410) (31%) Thu nhập ròng 93.600 13% 150.870 57.270 61% v1.0015106223 TÓM LƯỢC CUỐI BÀI • Mục tiêu của phân tích tài chính là khác nhau đối với từng chủ thể khác nhau: đối với các nhà quản trị doanh nghiệp; đối với chủ nợ (những người cho vay); đối với các nhà đầu tư (cổ đông và các nhà đầu tư khác). • Quy trình phân tích: thu thập thông tin (từ bên trong và bên ngoài doanh nghiệp); xử lý thông tin; dự báo và ra quyết định. • Phương pháp phân tích tài chính: so sánh (so sánh theo thời gian, so sánh chéo theo thời điểm, phân tích kết hợp); phân tích quy mô; tách đoạn (Dupont). • Nội dung phân tích tài chính, gồm:  Phân tích hoạt động sản xuất kinh doanh.  Phân tích hoạt động đầu tư.  Phân tích hoạt động tài chính.  Phân tích Dupont.  Phân tích cơ cấu: Đối với bảng cân đối kế toán và báo cáo kết quả kinh doanh.  Phân tích Dupont: Phân tích hiệu quả hoạt động. 22