Bài giảng Nhập môn ngành ô tô

Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 1 BÀI GIẢNG NHẬP MÔN NGÀNH Ô TÔ Tài liệu lưu hành nội bộ - dành cho sinh viên Ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Đà Nẵng – Tháng 08/2017 ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG KHOA CÔNG NGHỆ Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 2 MỤC LỤC CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU VỀ CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO NGÀNH CÔNG NGHỆ KỸ THUẬT Ô TÔ ......................... 5 1.1. CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO ................................................................................................................................ 5 1.1.1. Mục tiêu đào tạo ................................................................................................................................ 5 a. Mục tiêu chung ......................................................................................................................................... 5 b. Mục tiêu cụ thể ......................................................................................................................................... 5 1.1.2. Chuẩn đầu ra của sinh viên tốt nghiệp ngành Công nghệ kỹ thuật ô tô gồm: ................................... 5 1.1.3. Văn bằng tốt nghiệp ........................................................................................................................... 6 1.2. CẤU TRÚC VÀ KHỐI LƯỢNG KIẾN THỨC ĐÀO TẠO (XEM NIÊN GIÁM SINH VIÊN) ......................................................... 6 1.3. THÔNG TIN ..................................................................................................................................................... 6 CHƯƠNG 2. KIẾN THỨC TỔNG QUÁT VỀ Ô TÔ.................................................................................................. 7 2.1. PHÂN LOẠI Ô TÔ THEO NGUỒN ĐỘNG LỰC .......................................................................................................... 7 2.1.1. Ô tô dùng động cơ xăng ..................................................................................................................... 7 2.1.2. Ô tô dùng động cơ diesel .................................................................................................................... 7 2.1.3. Ô tô dùng động cơ điện ...................................................................................................................... 8 2.1.4. Ô tô dùng động cơ lai (Hybrid)............................................................................................................ 8 2.2. PHÂN LOẠI Ô TÔ THEO LOẠI KIỂU DÁNG .............................................................................................................. 8 2.2.1. Sedan (Anh) - Saloon (Mỹ) .................................................................................................................. 9 2.2.2. Coupe .................................................................................................................................................. 9 2.2.3. Convertible .......................................................................................................................................... 9 2.2.4. Cabriolet............................................................................................................................................ 10 2.2.5. Hardtop ............................................................................................................................................. 10 2.2.6. Lift back (Hatch back) ...................................................................................................................... 10 2.2.7. Van và Wagon .................................................................................................................................. 10 2.2.8. Pick up .............................................................................................................................................. 11 2.2.9. SUV (Sport utility vehicle) .................................................................................................................. 11 2.2.10. Crossover......................................................................................................................................... 14 2.2.11. MPV (Multi purpose vehicle) ........................................................................................................... 15 2.3. PHÂN LOẠI THEO KIỂU TRUYỀN ĐỘNG .............................................................................................................. 15 2.3.1. Loại cầu trước chủ động (Hình A) ..................................................................................................... 15 2.3.2. Loại cầu sau chủ động (Hình B) ....................................................................................................... 15 2.3.3. Loại truyền động 4 bánh - 4WD ........................................................................................................ 15 2.4. PHÂN LOẠI THEO PHÂN KHÚC ......................................................................................................................... 18 2.4.1. Phân khúc xe ô tô A - xe mini, xe gia đình cỡ nhỏ ............................................................................. 18 2.4.2. Phân khúc xe ô tô B - xe gia đình cỡ nhỏ .......................................................................................... 18 2.4.3. Phân khúc xe ô tô C - bình dân hạng trung ....................................................................................... 19 2.4.4. Phân khúc xe ô tô D - xe bình dân cỡ lớn .......................................................................................... 20 2.4.5. Phân khúc xe ô tô E - xe hạng sang ................................................................................................... 20 2.4.6. Phân khúc xe ô tô F - xe hạng sang cỡ lớn ........................................................................................ 21 2.4.7. Phân khúc xe ô tô S - xe coupe thể thao ........................................................................................... 22 2.4.8. Phân khúc xe ô tô M - xe MPV hay minivan ...................................................................................... 22 2.4.9. Phân khúc J - xe SUV ......................................................................................................................... 22 2.5. CÁC CÔNG TY Ô TÔ NỔI TIẾNG VÀ BIỂU TƯỢNG ..................................................................................................... 23 2.5.1. FORD MOTOR COMPANY ................................................................................................................ 23 2.5.2. VOLKSWAGEN .................................................................................................................................. 28 2.5.3. AUDI .................................................................................................................................................. 29 2.5.4. BMW MOTOR COMPANY ................................................................................................................ 31 2.5.5. MERCEDES BENZ: ............................................................................................................................. 36 2.5.6. TOYOTA ............................................................................................................................................. 45 2.5.7. GMC .................................................................................................................................................. 49 2.5.8. Lexus ................................................................................................................................................. 50 2.5.9. Land Rover ........................................................................................................................................ 55 2.5.10. FIAT ................................................................................................................................................. 57 Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 3 2.5.11. FERRARI ........................................................................................................................................... 63 2.5.12. Peugeot .......................................................................................................................................... 66 2.5.13. NISSAN: ........................................................................................................................................... 67 2.5.14. Mazda ............................................................................................................................................ 69 2.5.15. Honda ............................................................................................................................................ 72 2.5.16. Suzuki ............................................................................................................................................. 73 2.5.17. Mitsubishi ....................................................................................................................................... 75 2.5.18. GM-Daewoo .................................................................................................................................... 76 2.5.19. Porsche............................................................................................................................................ 77 2.5.20. Audi ................................................................................................................................................ 79 2.5.21. Renault .......................................................................................................................................... 81 2.5.22. Rolls-Royce ...................................................................................................................................... 84 2.6. CÁC THÔNG SỐ CHÍNH CỦA Ô TÔ ..................................................................................................................... 88 2.7. CÁC THUẬT NGỮ Ô TÔ ................................................................................................................................... 88 CHƯƠNG 3. TÌM KIẾM THÔNG TIN VỀ Ô TÔ ................................................................................................... 92 3.1. TÌM KIẾM THÔNG TIN QUA MẠNG ...................................................................................................................... 92 3.2. TÌM KIẾM THÔNG TIN QUA CÁC GIÁO TRÌNH ĐIỆN TỬ.............................................................................................. 93 3.3. TÌM KIẾM THÔNG TIN QUA CÁC TẠP CHÍ CHUYÊN NGÀNH: Ô TÔ XE MÁY, CÔNG NGHIỆP Ô TÔ, GIAO THÔNG ...................... 93 CHƯƠNG 4. CẤU TẠO TỔNG QUÁT VỀ Ô TÔ ................................................................................................... 94 4.1. KIẾN THỨC TỔNG QUAN VỀ ĐỘNG CƠ ................................................................................................................. 94 4.1.1. Động cơ 4 kỳ..................................................................................................................................... 94 4.1.2. Động cơ 2 kỳ..................................................................................................................................... 94 4.1.3. Động cơ xăng .................................................................................................................................. 94 4.1.4. Động cơ diesel ................................................................................................................................. 94 4.2. CÁC HỆ THỐNG CƠ BẢN TRÊN ĐỘNG CƠ Ô TÔ ....................................................................................................... 94 4.2.1. Hệ thống nạp ................................................................................................................................... 94 4.2.2. Hệ thống nhiên liệu .......................................................................................................................... 97 4.2.3. Hệ thống bôi trơn ............................................................................................................................. 99 4.2.4. Hệ thống làm mát .......................................................................................................................... 102 4.2.5. Hệ thống thải ................................................................................................................................. 104 4.3. CÁC CHI TIẾT ĐỘNG CƠ: ................................................................................................................................ 105 4.4. CÁC THÔNG SỐ CƠ BẢN CỦA ĐỘNG CƠ ............................................................................................................. 111 4.5. KIẾN THỨC TỔNG QUAN VỀ GẦM Ô TÔ .............................................................................................................. 112 4.5.1. Kiến thức tổng quan về hộp số ...................................................................................................... 112 4.5.2. Kiến thức tổng quan về cầu xe ....................................................................................................... 116 4.5.3. Hệ thống phanh ............................................................................................................................. 116 4.5.4. Tổng quan về hệ thống lái và hệ thống treo: ................................................................................. 120 4.6. KIẾN THỨC TỔNG QUAN VỀ ĐIỆN ĐỘNG CƠ: ...................................................................................................... 124 4.7. KIẾN THỨC TỔNG QUAN VỀ HỆ THỐNG ĐIỆN THÂN XE: .......................................................................................... 130 CHƯƠNG 5. MỘT SỐ CÔNG NGHỆ MỚI ÁP DỤNG TRÊN Ô TÔ ...................................................................... 141 5.1. THIẾT KẾ KHÍ ĐỘNG HỌC TRÊN XE HƠI ............................................................................................................... 141 5.2. TRUY TÌM NGUỒN NĂNG LƯỢNG MỚI CHO XE HƠI ............................................................................................... 143 5.3. KHẢ NĂNG TỰ ĐỐI PHÓ VỚI CHƯỚNG NGẠI VẬT .................................................................................................. 145 5.4. HỆ THỐNG TRÁNH VA CHẠM ........................................................................................................................... 147 5.5. HỆ THỐNG DẪN ĐỘNG 4 BÁNH ..................................................................................................................... 148 5.6. CÔNG NGHỆ VTEC CỦA HONDA...................................................................................................................... 151 5.7. CÔNG NGHỆ ECORNER .................................................................................................................................. 154 5.8. HỆ THỐNG TUẦN HOÀN KHÍ THẢI EGR ........................................................................................................... 156 5.9. VIN (VIHICLE IDENTIFICATION NUMBER)- SỐ KHUNG ......................................................................... 157 5.10. CVMATIC- CÔNG NGHỆ KẾT HỢP GIỮA XE GA VÀ XE SỐ CỦA HONDA .................................................................... 164 5.11. HỆ THỐNG CHUYỂN HƯỚNG XE TOÀN PHẦN ..................................................................................................... 165 5.12. HỆ THỐNG LÁI CẢ 4 BÁNH ............................................................................................................................ 166 CHƯƠNG 6. TÌNH HÌNH PHÁT TRIỂN CỦA CÔNG NGHIỆP Ô TÔ ..................................................................... 172 Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 4 6.1. TÌNH HÌNH PHÁT TRIỂN Ô TÔ TRÊN THẾ GIỚI .................................................................................................... 172 6.2. TÌNH HÌNH PHÁT TRIỂN Ô TÔ Ở VIỆT NAM ....................................................................................................... 172 6.3. TÌNH HÌNH XE GẮN MÁY Ở VIỆT NAM .............................................................................................................. 173 6.4. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CẦN TRAO ĐỔI VỀ THỰC TRẠNG NGÀNH CÔNG NGHIỆP Ô TÔ TRONG NƯỚC .................................. 174 CHƯƠNG 7. CÔNG VIỆC SAU KHI TỐT NGHIỆP.............................................................................................. 189 7.1. CÔNG VIỆC GIẢNG DẠY KỸ THUẬT .................................................................................................................. 189 7.2. CÔNG VIỆC Ở CÁC NHÀ MÁY SẢN XUẤT LẮP RÁP Ô TÔ ....................................................................................... 189 7.3. CÔNG VIỆC Ở CÁC TRẠM BẢO DƯÕNG, SỬA CHỮA............................................................................................ 189 7.4. CÔNG VIỆC Ở CÁC TRẠM ĐĂNG KIỂM .............................................................................................................. 189 7.5. CÔNG VIỆC Ở CÁC CƠ QUAN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC............................................................................................. 189 7.6. CÔNG VIỆC Ở CÁC LĨNH VỰC KHÁC .................................................................................................................. 189 Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 5 Chương 1. GIỚI THIỆU VỀ CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO NGÀNH CÔNG NGHỆ KỸ THUẬT Ô TÔ CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC NGÀNH CÔNG NGHỆ KỸ THUẬT Ô TÔ (ĐÀO TẠO KỸ SƯ NGÀNH CÔNG NGHỆ KỸ THUẬT Ô TÔ 4 năm) 1.1. Chương trình đào tạo 1.1.1. Mục tiêu đào tạo a. Mục tiêu chung Chương trình này nhằm đào tạo ra những Kỹ sư Công nghệ (Chuyên ngành Kỹ thuật Ô tô) có chất lượng cao, có kiến thức, trình độ chuyên môn và tay nghề đạt chuẩn để tham gia trực tiếp vào quá trình thiết kế, chế tạo, lắp ráp, sửa chữa động cơ ô tô đáp ứng được đòi hỏi của sự phát triển kinh tế - xã hội, đáp ứng được yêu cầu sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Do đó chương trình đào tạo của ngành CNKT Ô tô sẽ chú trọng đến kỹ năng thực hành, năng lực giải quyết vấn đề do thực tiễn đặt ra và nội dung đào tạo được mở rộng để sinh viên có thể tiếp tục tự học sau khi ra trường. b. Mục tiêu cụ thể - Chấp hành tốt chủ trương chính sách của Đảng và pháp luật nhà nước, thể hiện ý thức công dân và ý thức xã hội, tham gia bảo vệ môi trường và góp phần giải quyết các vấn đề xã hội trong khả năng tình huống cho phép. - Có động cơ học tập vì sự phát triển bản thân và nghĩa vụ với gia đình, xã hội. Yêu nghề, có hoài bão lập nghiệp và ý thức học tập suốt đời. Ứng xử giao tiếp tốt trong đời sống và trong công việc. Tham gia hoạt động rèn luyện sức khỏe và thể thao cộng đồng. - Sử dụng ngoại ngữ trong giao tiếp thông thường, đọc hiểu các tài liệu chuyên môn nghề nghiệp, sử dụng thành thạo máy tính phục vụ các hoạt động công tác thông dụng. - Thiết kế và vẽ được bản vẽ kỹ thuật Cơ khí bằng tay và bằng máy tính nhờ một trong những phần mềm: AutoCAD, Space Claim, Solid work, Pro E, Inventer... - Tháo lắp, vận hành được động cơ đốt trong. Đo kiểm tra, điều chỉnh được: hệ thống phân phối khí, hệ thống nhiên liệu, hệ thống bôi trơn, hệ thống làm mát, hệ thống đánh lửa, hệ thống khởi động, hệ thống điện thân xe; hệ thống truyền lực, hệ thống phanh, hệ thống lái, hệ thống treo, hệ thống thủy lực trên máy công trình. - Phân tích hư hỏng, sửa chữa được: Các chi tiết động cơ đốt trong, hệ thống phân phối khí, hệ thống nhiên liệu, hệ thống bôi trơn, hệ thống làm mát, hệ thống đánh lửa, hệ thống khởi động, hệ thống điện thân xe; hệ thống truyền lực, hệ thống phanh, hệ thống lái, hệ thống treo, hệ thống thủy lực trên máy công trình. - Thiết kế và chế tạo được một số chi tiết động cơ, ô tô phục vụ công việc lắp ráp, sửa chữa. - Thiết kế được quy trình bảo dưỡng, sửa chữa ô tô, kiểm định được ô tô. - Có kiến thức khoa học tự nhiên và chuyên nghiệp để học tập nâng cao trình độ, tham gia thị trường lao động khu vực và quốc tế. - Có khả năng tham gia hoạt động nghiên cứu khoa học, làm việc nhóm, giao tiếp, thuyết trình và soạn thảo văn bản. - Phân tích, đánh giá được ưu, nhược điểm của các loại hệ thống ưu việt như: hệ thống tăng áp động cơ, hệ thống phân phối khí thông minh, hệ thống phanh ABS. 1.1.2. Chuẩn đầu ra của sinh viên tốt nghiệp ngành Công nghệ kỹ thuật ô tô gồm: a. Kiến thức và lập luận kỹ thuật - Có kiến thức cơ bản về toán học và khoa học tự nhiên để ứng dụng trong kỹ thuật; có khả năng học tập nâng cao trình độ. - Có kiến thức cơ sở ngành để ứng dụng trong lĩnh vực Công nghệ kỹ thuật ô tô. Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 6 - Có kiến thức chuyên môn trong lĩnh vực công nghệ kỹ thuật ô tô như: Lý thuyết động cơ, lý thuyết ô tô, hệ thống điện ô tô, hệ thống điều khiển tự động trên ô tô, quản lý dịch vụ ô tô, kinh doanh dịch vụ ô tô Nắm vững kiến thức chuyên môn nâng cao để ứng dụng trong tính toán, thiết kế, thử nghiệm và chẩn đoán các hệ thống trên ô tô. b. Phát triển năng lực khám phá tri thức, tư duy hệ thống, giải quyết các vấn đề chuyên ngành công nghệ kỹ thuật ô tô - Phân tích, giải thích và lập luận giải quyết các vấn đề kỹ thuật ô tô. - Thực nghiệm và khám phá tri thức các vấn đề kỹ thuật ô tô. - Khả năng tư duy và suy nghĩ hệ thống đến các vấn đề kỹ thuật ô tô. - Có các kỹ năng góp phần năng cao hiệu quả hoạt động kỹ thuật - Có đạo đức nghề nghiệp, có ý thức bảo vệ môi trường và tính chuyên nghiệp c. Các kỹ năng làm việc - Có kỹ năng lãnh đạo, làm việc nhóm - Có kỹ năng giao tiếp. - Có kỹ năng sử dụng ngoại ngữ trong giao tiếp, chuẩn đầu ra ngoại ngữ đạt trình độ bậc 3 theo Khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc Việt Nam (tương đương trình độ B1 theo khung tham chiếu chung Châu Âu). d. Phát triển kỹ năng hình thành ý tưởng, thiết kế, triển khai, và vận hành các hệ thống trên lĩnh vực công nghệ kỹ thuật ô tô phù hợp với nhu cầu xã hội - Nhận thức rõ ảnh hưởng, nhu cầu của xã hội đối với ngành công nghệ kỹ thuật ô tô. - Khả năng khái quát được các tổ chức, hoạt động trong lĩnh vực ô tô. Tôn trọng văn hóa xã hội và văn hóa doanh nghiệp; - Hình thành ý tưởng về các hệ thống và các hoạt động trong lĩnh vực ô tô. - Thiết kế, tính toán, mô phỏng các hệ thống và các hoạt động trong lĩnh vực ô tô. - Triển khai các hệ thống và các hoạt động trong lĩnh vực ô tô. - Vận hành các hệ thống và các hoạt động trong lĩnh vực ô tô. 1.1.3. Văn bằng tốt nghiệp Kỹ sư công nghệ - NGÀNH CÔNG NGHỆ KỸ THUẬT Ô TÔ 1.2. Cấu trúc và khối lượng kiến thức đào tạo (xem niên giám Sinh viên) 1.3. Thông tin Trang web của Khoa Trang web của Ngành https://sites.google.com/site/nganhotocdcn/ Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 7 Chương 2. KIẾN THỨC TỔNG QUÁT VỀ Ô TÔ 2.1. Phân loại ô tô theo nguồn động lực 2.1.1. Ô tô dùng động cơ xăng Động cơ dùng tia lửa để đốt cháy hỗn hợp hơi xăng và không khí. Hơi xăng được hòa trộn với không khí trước khi đi vào xi lanh động cơ. Điều này tạo ra hỗn hợp khí-xăng có khả năng cháy cao. Sau đó hỗn hợp không khí – hơi xăng được nén lại và bốc cháy nhờ tia lửa điện ở bougie, tạo ra sự giãn nở nhiệt trong xi lanh sinh lực đẩy piston đi xuống. Chuyển động tịnh tiến của piston được biến đổi thành chuyển động quay của trục khuỷu nhờ vào cơ cấu trục khuỷu –thanh truyền. Hình 2.1. Động cơ xăng 2.1.2. Ô tô dùng động cơ diesel Khác với động cơ xăng, động cơ diesel nén không khí với tỉ số nén vào khoảng 22:1. Không khí được nén tới áp suất rat lớn nên nhiệt độ tăng cao (khoảng 538 oC), lúc này, dầu diesel được phun vào xi lanh dưới áp suất cao sẽ tự bốc cháy, sinh công và đẩy piston đi xuống. Hình 2.2. Động cơ diesel Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 8 2.1.3. Ô tô dùng động cơ điện Loại xe này sử dụng nguồn điện của accu để vận hành mô tơ điện. Thay vì dùng nhiên liệu, chỉ cần nạp điện cho accu mà thôi. Loại xe này mang lại nhiều lợi ích như: không gây ô nhiễm, không tiếng ồn khi hoat động Hình 2.3. Ô tô dùng động cơ điện 1-Bộ điều khiển công suất 2-Mô tơ điện 3-Accu 2.1.4. Ô tô dùng động cơ lai (Hybrid) Loại xe này được trang bị đồng thời hai nguồn động lực khác nhau là động cơ đốt trong và mô tơ điện. Do động cơ đốt trong dẫn động máy phát tạo điện năng nên không cần nguồn bên ngoài nạp điện cho accu. Hệ thống dẫn động bánh xe dùng nguồn điện 270V – 550V, ngoài ra các thiết bị khác dùng nguồn 12V. Khi xuất phát hoặc chạy trong thnh phố, xe dùng động cơ điện cho ra moment xoắn cao mặc dù tốc độ thấp (đây chính là ưu điểm của động cơ điện). Khi tăng tốc hoặc chạy trên xa lộ, xe sẽ dùng động cơ đốt trong vì động cơ loại này có hiệu suất cao hơn khi vận hành ở tốc độ lớn. Bằng cách phân bố tối ưu hai nguồn động lực nêu trên sẽ giúp giảm ô nhiễm do khí thải và nâng cao tính kinh tế nhiên liệu. Hình 2.4. Ô tô hybrid 1-động cơ 2-Bộ đổi điện 3-Hộp số 4-Bộ chuyển đổi 5-Accu 2.2. Phân loại ô tô theo loại kiểu dáng Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 9 2.2.1. Sedan (Anh) - Saloon (Mỹ) Là loại xe mui kín 4 chỗ ngồi, chú trọng tiện nghi của hành khách và lái xe. Hình 2.5. Mẫu xe sedan 2.2.2. Coupe Đây là loại xe hai cửa nhưng thường được gán cho các xe hai cửa có mui liền. Các mác xe thường gặp: Alfa Romeo GTV, Aston Martin DB7 Vantage, BMW M Coupé, Mitsubishi Eclipse Hình 2.6 Mẫu xe coupé 2.2.3. Convertible Là các xe có mui tháo hoặc gấp lại được. Mui có thể là loại hardroof (mui cứng), nhưng cũng có thể là loại phủ bạt hoặc da với gọng kim loại. Hiện nay, người ta có xu thế ít coi convertible là một dòng xe riêng, nó được liệt vào dòng cabriolet. Hình 2.7. Mẫu xe Convertible Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 10 2.2.4. Cabriolet Là xe mui trần, nội thất sang trọng. Loại xe này thường gặp ở các nước có khí hậu ôn đới vì khí hậu ở đây không làm cho nội thất xe bị hư. Các xe thường gặp: Alfa Romeo, Spider, Aston Martin DB7 Volante, Opel Astra Cabriolet, Volkswagen Polo Cabrio Hình 2.8. Mẫu xe Cabriolet 2.2.5. Hardtop Đây là loại xe sedan không có khung cửa sổ cũng như trụ đỡ giữa. Hình 2.9. Mẫu xe Hardtop 2.2.6. Lift back (Hatch back) Về cơ bản loại nay gần giống như loại coupe nhưng khu vực danh cho người và hàng hoá được gắn liền nhau, cửa hậu và cửa sổ hậu mở ra cùng với nhau. Hình 2.10. Hatchback 2.2.7. Van và Wagon Loại này có không gian dành cho hành khách và hàng hoá liền nhau. Nó chở được nhiều người hay hàng hoá. Van chủ yếu chở hàng hoá còn Wagon chủ yếu chở người. Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 11 Hình 2.11. Van và Wagon 2.2.8. Pick up Đây là loại xe tải nhẹ có khoang động cơ kéo dài về phía trước của ghế lái xe và có khoang sau không mui để chứa hàng. Hình 2.12. Xe Pick up 2.2.9. SUV (Sport utility vehicle) Hình 2.13. Loại xe SUV Lịch sử dòng xe thể thao đa dụng SUV Ra đời từ 1953, xe thể thao đa dụng SUV đạt cực thịnh vào những năm 1990 nhờ khả năng vượt địa hình hoàn hảo nhưng đang là gánh nặng của các hãng xe Mỹ. Nếu câu hỏi ai là người sáng tạo nên xe "cơ bắp" hay xe đa dụng (minivan) không bao giờ có câu trả lời chính xác thì với xe thể thao đa dụng SUV, mọi chuyện dễ dàng hơn nhiều. Theo New York Times, danh hiệu thuộc về International Harvester. Năm 1953, International Harvester, khi đó là nhà sản xuất máy cày và xe tải thương mại nổi tiếng, đã trình làng một mẫu mang tên Travelall có thiết kế dựa trên hai dòng wagon và bán tải. Trước đó hơn 20 năm, Chevrolet đã trình làng Suburban có vóc dáng tương tự nhưng đáng Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 12 tiếc nó không có hệ dẫn động 4 bánh, một trong những đặc trưng cơ bản của dòng SUV. Mãi đến 1960, Suburban mới trang bị hệ dẫn động này trong khi Travelall đã có từ 1956. Một ứng cử viên khác cho danh hiệu "xe SUV đầu tiên trên thế giới" là Town Wagon của Dodge nhưng bản dẫn động 4 bánh lại xuất hiện một năm sau Travelall. Thế nhưng, không may cho International là hãng này có quá ít hậu thuẫn về kỹ thuật và thương mại. Vào lúc phải trang bị thêm để có thể bán cho các gia đình ngoại thành, International đã quyết định tập trung vào dòng xe thương mại mà bỏ quên Travelall. Trong lúc đó, những ông lớn như Chevrolet, Dodge và Jeep vẫn tiếp tục với SUV và dĩ nhiên, đã thu lợi lớn khi nước Mỹ bùng nổ làn sóng đi xe to. Hình 2.14. Travelall thế hệ đầu tiên Lịch sử của Travelall đến nay ít được nhắc tới bởi ngay cả quyết định khai sinh ra nó cũng rất mơ hồ. Theo Dee Kapur, Tổng giám đốc International Truck Group tại Navistar, không ai biết nguyên nhân tại sao và làm thế nào dự án Travelall được phê chuẩn. Bởi vào thời điểm đó, không một cuộc nghiên cứu thị trường nào được thực hiện dù Travelall khác xa những gì hãng này đang sản xuất. Tất cả chỉ dựa vào linh cảm. Hình 2.15. Hummer H2, một trong những mẫu xe địa hình mẫu mực nhất Kapur lý giải khi đó, các quan chức International Harvester đơn giản cho rằng Travelall sẽ thắng lớn khi là sản phẩm đầu tiên kết hợp được lợi thế của cả xe tải và xe con. Và thực sự, nó đã thành công và bán tốt trong suốt 22 năm kể từ 1953 đến 1975. Travelall chỉ được thiết kế lại một lần đáng kể vào 1969. Ban đầu, Travelall có 2 cửa. đến giai đoạn 1957-1961, nó được tăng thêm một cửa nữa và sau đó ít lâu hoàn chỉnh thành mẫu xe 4 cửa. Một trong những dấu ấn đậm nhất về Travelall là nhiếp ảnh gia nổi tiếng Ansel Adams sử dụng một chiếc để đi khắp nước Mỹ. Những bức ảnh phong cảnh nổi tiếng được chụp từ nóc Travelall mà ông đề nghị độ thêm. Cuộc đời đoản mệnh của Travelall và do xuất xứ từ một hãng ít tên tuổi nên nó ít xuất Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 13 hiện trong các tài liệu xe hơi. Thậm chí các nhà sưu tập xe cổ gần như không còn giữ lại một chiếc Travelall nào. Từ rất lâu, mỗi khi nói về SUV là khách hàng liên tưởng ngay tới những sản phẩm của Jeep, Chevrolet hay Land Rover. Hình 2.16. Land Rover Range Rover Supercharged Tuy nhiên, một chi tiết thú vị là cái tên SUV, viết tắt từ "Sport Utility Vehicle", lại do Toyota phát minh chứ không phải những hãng có truyền thống như Chevrolet hay Jeep. Ở Mỹ, khách hàng thích gọi là "dẫn động 4 bánh" hoặc "4x4". Sau hơn 10 năm im ắng, SUV bắt đầu thời cực thịnh của mình vào những năm 1990. Nó nhanh chóng trở nên phổ biến ở những nước rộng lớn và địa hình hiểm trở như Mỹ, Canada hay Australia. Lợi thế của SUV là gầm cao, khả năng vượt địa hình tốt và an toàn cho hành khách. Để thỏa mãn khách hàng, các hãng xe Mỹ đã liên tiếp cho ra đời các thế hệ SUV với động cơ to và khỏe hơn. Và đây là điểm yếu căn bản khiến General Motors, Ford hay Chrysler thất bại trước các hãng xe Nhật khi mà giá xăng ngày càng lên cao vào đầu những năm 2000. Hình 2.17. Xe địa hình nổi tiếng của Mỹ, Jeep Commander.. Vào thời hoàng kim, các hãng tung ra hàng loạt sản phẩm và những biến tấu của SUV cũng thay nhau xuất hiện. Quan niệm truyền thống về SUV biến đổi và giờ đây, xe một cầu, gầm thấp và thậm chí chẳng bao giờ vượt địa hình cũng được xếp vào phân khúc này. Nguyên nhân đơn giản là yêu cầu đa dạng hóa sản phẩm khiến các nhà sản xuất có hai phiên Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 14 bản một cầu hoặc hai cầu trên cùng một mẫu xe vẫn được gọi là SUV. Vì thế, thể thao đa dụng giờ chỉ còn giữ lại phần cơ bản là những chiếc có khung gầm dựa trên xe tải hạng nhẹ, khoảng sáng gầm xe lớn và vào thời điểm này, chỉ còn Hummer, Land Rover và Jeep là những đại diện tiêu biểu nhất. 2.2.10. Crossover Mới xuất hiện trong 10 năm trở lại đây nhưng crossover đã nhanh chóng chiếm được tình cảm của thị trường nhờ cấy ghép sức mạnh dòng xe thể thao đa dụng (SUV) với vẻ đẹp sedan. Ở Việt Nam, Porsche Cayenne, Nissan Murano, Lexus RX, BMW X5 là những ví dụ điển hình nhất. Hình 2.18. Murano - mẫu crossover của Nissan rất được chuộng tại Việt Nam. Đa số những người lần đầu tiên gặp gỡ, và kể cả nhiều lần sau nữa vẫn giữ cảm giác mới lạ và hấp dẫn trước sự xuất hiện của Nissan Murano, Lexus RX, Infiniti FX hay BMW X5 trên đường phố Việt Nam. Uyển chuyển, mạnh mẽ và đầm chắc là nhận xét chung nhất mà mọi người dành cho dòng xe non trẻ này. Nhưng đối với giới hâm mộ xe thể thao đa dụng truyền thống (còn gọi là xe địa hình) thì crossover ra đời giống như sự lai tạp không đáng có. Họ tôn thờ nét cứng cáp, góc cạnh, phong trần của Jeep hay Land Rover hơn là vẻ "nữ tính" của những chiếc xe lai. Tuy nhiên, trước trào lưu thiết kế "cong hóa" trong những năm gần đây, crossover nhận được sự đồng tình của khách hàng và đặc biệt là người Mỹ. Trong 5 năm, số mẫu crossover tại đây tăng từ 14 lên 41, gấp gần 3 lần và doanh số tăng từ 541.000 lên 2,24 triệu. Trong khi đó, SUV giảm từ 2,98 triệu xuống 2,45 triệu xe. Những ưu điểm nổi bật của crossover là an toàn, dễ lái và tiết kiệm nhiên liệu. Bên cạnh đó, giá cả cũng là lợi thế của dòng xe này do nó chủ yếu dựa trên khung sườn của các dòng xe du lịch hạng nhỏ. Cho đến nay, không phải ai cũng đồng ý với khái niệm “crossover”. Theo họ, crossover là từ “vô định hình” và nó liên quan tới mọi thứ, từ những chiếc wagon của Audi tới Porsche Cayenne. Sự ra đời của nó cũng không làm hài lòng các nhà sản xuất Hoa Kỳ. Do không thể cạnh tranh với nhóm 3 ông lớn (Big Three) của Mỹ trong phân khúc xe SUV nên các hãng xe Nhật Bản đã mượn thiết kế của dòng xe du lịch, ghép với SUV để sáng tạo nên “crossover”. Lần đầu tiên thuật ngữ “crossover” được đặt cho chiếc RAV4 của Toyota năm 1995. Nhưng sau đó, Honda mới là hãng có cú “huých” vào thị trường Nhật Bản với mẫu CR-V có khung sườn lấy từ Honda Civic. Tại Mỹ, phản ứng của thị trường trước sự xuất hiện của crossover làm sửng sốt hầu hết các nhà sản xuất, đặc biệt là 3 ông lớn ngự tại Detroit gồm Ford, Chrysler và General Motors. Thủ phủ ngành công nghiệp Mỹ đã miễn cưỡng phải thay đổi tư duy về SUV và bắt đầu “mặn mà” với crossover. Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 15 Hiện tại, Honda là hãng dẫn đầu phân khúc crossover ở Mỹ với doanh số 365.000 chiếc. Tuy bước chân vào thị trường chậm hơn nhưng GM cũng đạt được thành tựu đáng kể với vị trí thứ 2, Ford thứ 3 còn Toyota xếp thứ 4. Doanh số của 3 công ty Mỹ tăng 30% trong năm nay. Với những bước tiến quan trọng trong thời gian gầy đây, các chuyên gia cho rằng crossover sẽ dần tiếm ngôi SUV, cho dù nó không tạo nên "cơn sốt" trên thị trường như SUV đã từng có. 2.2.11. MPV (Multi purpose vehicle) Xe đa dụng, có thể vừa chở hàng vừa chở người. Hình 2.19. Loại xe MPV 2.3. Phân loại theo kiểu truyền động 2.3.1. Loại cầu trước chủ động (Hình A) Ở xe loại này động cơ được đặt ở phía trước và cầu trước là cầu dẫn động. Hình 2.20. Loại cầu trước và cầu sau chủ động 2.3.2. Loại cầu sau chủ động (Hình B) Ở loại này động cơ đặt ở phía trước và xe được dẫn động bằng cầu sau. 2.3.3. Loại truyền động 4 bánh - 4WD Loại này xe được dẫn động thường xuyên bằng cả 2 cầu, do vậy, xe loại này có công suất kéo tốt hơn loại xe thường vì tận dụng được khả năng bám tốt hơn. Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 16 Hình 2.21. Loại 4WD Ưu nhược điểm của các hệ dẫn động Mỗi hệ dẫn động cầu trước, cầu sau, 4 bánh và toàn bộ các bánh có ưu và nhược điểm riêng. Tùy thuộc vào nhu cầu sử dụng và tùy vào từng loại xe mà các hãng có cách áp dụng thích hợp. Chẳng hạn xe địa hình thường là dẫn động 4 bánh còn sedan đa số sử dụng hệ dẫn động cầu trước. Động cơ sinh ra công suất và mô-men xoắn. Để truyền năng lượng tới các bánh khiến chúng quay, chiếc xe của bạn cần phải có cơ cấu dẫn động. Tuy nhiên, không phải tất cả các bánh đều trực tiếp nhận công suất và mô-men xoắn từ động cơ. Tùy thuộc yêu cầu kỹ thuật giữa các loại xe và tại từng thời điềm mà người ta có những phương pháp truyền động khác nhau. Hình 2.22. Sơ đồ hệ dẫn động 4 bánh của Hummer. Một cách tổng quát nhất, hiện có 4 cơ cấu dẫn động gồm AWD (all-wheel drive) tức là hệ dẫn động tất cả các bánh; 4WD (four-wheel drive) để chỉ xe dẫn động 4 bánh; RWD (rear-wheel drive) là hệ dẫn động cầu sau và cuối cùng là FWD (front-wheel drive) - dẫn động cầu trước. Bánh nào trực tiếp nhận công suất và mô-men xoắn được gọi là bánh dẫn động. Dẫn động cầu trước FWD Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 17 Gần như tất cả các xe ngày nay đều sử dụng hệ dẫn động cầu trước. Những năm đầu thế kỷ 20, kiểu FWD thuộc loại "hiếm có khó tìm" nhưng giờ đây, nó được trang bị trên khoảng 70% số xe mới xuất xưởng. Như vậy, rõ ràng đã có một cuộc dịch chuyển ngoạn mục trong ngành công nghiệp ô tô khi từ hệ dẫn động cầu sau chuyển hết sang dẫn động cầu trước. Nguyên nhân chính nằm ở chỗ các xe hiện đại đều có động cơ đặt trước thay vì đặt sau như trước kia. Vì vậy, để loại bỏ cơ cấu truyền động từ trước ra sau vốn "lằng nhằng" và tiêu hao nhiều năng lượng, truyền công suất tới ngay bánh trước là giải pháp khả thi nhất. Ngoài ra, áp dụng FWD đồng nghĩa với việc các nhà sản xuất có thể giảm bớt các chi tiết, hạ thấp chi phí. đồng thời, khối lượng xe giảm đi cũng khiến nó "ăn" ít xăng hơn. Ưu điểm quan trọng nữa của hệ dẫn động FWD là do động cơ đặt phía trên trục trước nên trọng lượng của nó được truyền thẳng xuống bánh dẫn động khiến độ bám đường tăng lên, giúp xe hoạt động tốt ở các mặt đường trơn trượt. Ngoài những ưu điểm trên, FWD còn có nhược điểm liên quan tới tính năng của xe. đầu tiên, trong trường hợp phân bố trọng lượng tập trung xuống phía sau, hệ dẫn động cầu trước rất khó tăng tốc và luôn thất thế trên các đoạn đường thẳng. điều khiển các xe sử dụng FWD rất dễ bị hiện tượng "oversteer", tức bánh sau bị trượt và không còn ma sát. Nhược điểm cuối cùng là dù FWD hết sức thực tế nhưng thiết kế của chúng lại mâu thuẫn với tính năng vận hành của xe. Tại sao xe của bạn đi bằng 4 bánh nhưng lại đặt tất cả nhiệm vụ định hướng, phanh và tăng tốc lên hai bánh trước? Hệ dẫn động cầu sau RWD Rõ ràng hai kiểu FWD và RWD có những ưu nhược điểm trái ngược nhau. Với RWD, xe tăng tốc tốt hơn. Hai bánh trước được giải thoát khỏi nhiệm vụ dẫn động và chỉ tập trung vào việc dẫn hướng (bánh lái). Tuy nhiên, ưu điểm này không làm RWD trội hơn so với FWD. Thời kỳ đầu, sử dụng RWD xe phải có trục truyền động và một bộ vi sai để truyền công suất từ động cơ xuống trục sau. Thiết bị này làm tăng giá thành sản xuất và cùng với đó, trọng lượng xe tăng lên. Vì vậy, RWD thực tế là không hiệu quả hơn FWD. Ngoài ra, khi đi xe dẫn động cầu sau mà không có hệ thống kiểm soát độ bám đường, tài xế rất dễ mất lái ở các đoạn đường trơn trượt hay mắc kẹt xuống rãnh, mương, ổ gà. Dẫn động 4 bánh (4WD) và toàn bộ các bánh (AWD) Hai hệ dẫn động giới thiệu ở trên chỉ sử dụng một nửa số bánh để dẫn động. Và tất nhiên, sẽ có người đặt ra câu hỏi tại sao không sử dụng cả 4 bánh. đáp lại, ngành công nghiệp ô tô có câu trả lời rất sớm khi mà hãng xe nước đức Spyker trình làng hệ thống dẫn động 4 bánh toàn thời gian (full-time) từ năm 1903 tại triển lãm xe hơi Paris. Trước hết, cần phải nói rõ rằng tại sao lại có sự khác biệt giữa dẫn động bánh 4WD và dẫn động tất cả các bánh AWD. Thuật ngữ 4WD hình thành trên cơ sở dùng để chỉ kiểu dẫn động 4 bánh thời kỳ đầu của hãng xe địa hình Jeep và xe tải. Nó ám chỉ các xe có chế độ chọn dẫn động 2 bánh hoặc 4 bánh bằng công tắc gắn trong xe. Trên các mẫu xe sử dụng 4WD thường có chế độ "low - thấp" và "high - cao". Khi chọn "low", hệ truyền động cấp nhiều mô-men xoắn hơn để đi trên các đoạn đường gồ ghề hay trèo đèo. Còn chế độ "high" sử dụng trên các đoạn đường trơn trượt. 4WD còn sử dụng bộ khoá vi sai trung tâm nhằm tránh những chênh lệch không cần thiết giữa bánh bên trái và bên phải khi đi trên địa hình không bằng phẳng. AWD dùng để chỉ các xe dẫn động 4 bánh tại mọi thời điểm và không có chế độ "low" hay "high". Trong khi khái niệm 4WD chủ yếu dùng cho xe thể thao đa dụng SUV, liên quan tới khả năng vượt địa hình thì AWD lại quen thuộc với các xe sedan, wagon, đa dụng minivan. AWD có ý nghĩa giúp cải thiện độ bám đường trong điều kiện thời tiết xấu. Một vài mẫu xe như Lexus RX330 là ví dụ điển hình, mặc dù chúng là xe SUV nhưng lại sử dụng AWD thay vì 4WD. Vì thế, người ta gọi kiểu xe là "crossover". Chữ "all - tất cả" trong từ All Wheel Drive có một chút mâu thuẫn và dễ gây hiểu lầm khi mà hiện nay hầu hết các xe AWD có khả năng phân bổ toàn bộ công suất xuống bánh Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 18 sau khi phát hiện bánh trước bị trượt. Những chiếc Subaru hay Chrysler có thể đi trên đường trơn trượt một cách thoải mái vì chúng có thể chuyển công suất từ bánh trượt (mất độ bám đường) sang bánh không bị trượt. Với những khả năng như vậy 4WD hay AWD dường như là hệ dẫn động tốt nhất. Nhưng thực tế lại không hoàn toàn chính xác. Cả hai đều có trọng lượng tăng lên đáng kể, thiết kế phức tạp và giá thành cao. Chúng còn làm tăng mức tiêu hao nhiên liệu bởi tăng sức cản gió do cồng kềnh. đến một lúc nào đó, khi bộ kiểm soát độ bám đường trở nên phổ biến hơn trên các xe RWD hay FWD, 4WD và AWD sẽ trở thành dĩ vãng. Với tất cả các ưu nhược điểm trên, không thể có hệ dẫn động tốt nhất trong tất cả các hệ quy chiếu. Vì vậy, bạn hãy chọn cho mình một chiếc xe có chế độ hợp lý, tuỳ thuộc vào điều kiện, công việc và sở thích của mình. 2.4. Phân loại theo phân khúc 2.4.1. Phân khúc xe ô tô A - xe mini, xe gia đình cỡ nhỏ Xe mini, xe gia đình cỡ nhỏ hay xe nội thị thường sử dụng động cơ dung tích khoảng dưới 1L đến 1,2L. Những mẫu xe nàu có công năng sử dụng cũng thuận tiện trong thành phố nhờ kích thước nhỏ, dễ dàng xoay trở trong đường hẹp. Trên cao tốc, nếu muốn, xe vẫn có thể đi nhanh hơn các "đàn anh" nhưng do kích thước nên phân khúc A luôn thiệt thòi hơn nếu xảy ra va chạm. Hình 2.23 Kia Morning là mẫu xe dẫn đầu phân khúc này về doanh số tại Việt Nam Khách hàng chủ yếu ở Việt Nam là những người mới mua xe lần đầu, đặc biệt là phụ nữ. Những cái tên tiêu biểu là Fiat 500, Chevrolet Spark, Kia Morning/Picanto, Toyota iQ hay Tata Nano. 2.4.2. Phân khúc xe ô tô B - xe gia đình cỡ nhỏ Là dòng xe hatchback từ 500 đến 650 triệu đồng và Sedan dưới 600 triệu đồng. Đó là những Ford Fiesta, Hyundai i20 hay Toyota Yaris quen thuộc trên thị trường Việt Nam. Xe thuộc phân khúc này có 3, 4 hoặc 5 cửa và thiết kế với 4 ghế và đăng ký chở 5 người. Những mẫu hatchback hiện hành có chiều dài tối đa 3.900 mm, trong khi kiểu sedan dài khoảng 4.200 mm. Phân khúc B duy trì tốt lợi thế đi trên phố nhưng cải tiến đáng kể tốc độ trên xa lộ. Động cơ từ 1.4 đến 1.6 nên đạt vận tốc cao hơn. Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 19 Hình 2.24. Ford Fiesta ghi điểm nhờ kiểu dáng hiện đại, cảm giác lái tốt 2.4.3. Phân khúc xe ô tô C - bình dân hạng trung Thường là xe sedan từ 600 - 800 triệu đồng, những mẫu xe Hatchback từ 700 - 850 triệu Chiều dài tối đa 4.250 mm với kiểu hatchback và 4.500 mm với sedan, xe compact đủ chỗ cho 5 người lớn và thường trang bị động cơ từ 1.4 đến 2.2, đôi khi lên tới 2.5. Đây là loại xe phổ biến nhất trên thế giới bởi nó "vừa đủ" cho tất cả các nhu cầu từ trên phố, xa lộ hay nông thôn. Hình 2.25 Những cái tên trong phân khúc này như Honda Civic, Toyota Altis, Ford Focus... Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 20 Trong danh mục xe bán chạy nhất thế giới có tên Toyota Corolla, thuộc phân khúc C, với danh số 35 triệu chiếc, tính đến 2007. Trong 40 năm tồn tại, cứ 40 giây lại có một chiếc Corolla được bán ra. Ngoài ra, có thể nhắc tới Ford Focus, Honda Civic và những sản phẩm mới nổi như Kia K3 hay Chevrolet Cruze. 2.4.4. Phân khúc xe ô tô D - xe bình dân cỡ lớn Là mẫu xe sedan từ 900 - 1,2 tỷ đồng Đủ chỗ cho 5 người lớn và một khoang chứa đồ rộng, động cơ mạnh hơn xe compact và và phiên cao cấp nhất thường là loại 6 xi-lanh. Kích thước xe tùy theo khu vực: ở châu Âu hiếm khi dài hơn 4.700 mm, trong khi ở Bắc Mỹ, Trung Đông và Australia lại thường dài hơn 4.800 mm. Hình 2.26. Sự lớn mạnh của các hãng xe Hàn khiến các hãng xe Nhật phải "nóng mặt" Những mẫu xe trong phân khúc này như Ford Mondeo, Toyota Camry, Honda Accord. Hyundai Sonata... 2.4.5. Phân khúc xe ô tô E - xe hạng sang Ở châu Âu và một số thị trường, phân hạng E dành cho những mẫu xe được đưa lên hàng sang trọng, bắt đầu từ Audi A4, Mercedes C-class, BMW serie 3 hay Lexus IS. Giữa hạng E và hạng D, khái niệm về chiều dài tổng thể không còn được sử dụng. Trên thị trường sẽ chỉ so các dòng xe hạng sang với nhau. Ít ai so sánh Toyota Camry với Mercedes C-class bởi một điều chúng "không cùng đẳng cấp" dù không gian cabin Camry rộng rãi hơn khá nhiều Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 21 Hình 2.27. Phân khúc xe hạng sang cỡ nhỏ mẫu xe Audi A4, Mercedes C-class, BMW serie 3 2.4.6. Phân khúc xe ô tô F - xe hạng sang cỡ lớn Là những mẫu sedan hạng sang dành cho các ông chủ. Từ Audi A6, Mercedes E-class, BMW serie 5 hay Jaguar XF có thể thấy xe thuộc phân khúc này thường rộng rãi, có sức mạnh (dung tích động cơ trên 2.000 phân khối) và trang thiết bị sang trọng. Hình 2.28. Nội thất trên Mercedes S500L 2014 tại Việt Nam. Cao hơn nữa là các đàn anh A8, S-class, LS hoặc serie 7 vốn thường được gọi là "hạng sang cao cấp". Nằm chung phân hạng F nhưng các mẫu "hạng sang cao cấp" dài hơn, động cơ với 6, 8 hoặc 12 xi-lanh và trang bị tốt hơn xe sang hạng trung. Chúng là những mẫu sản xuất trên dây chuyền hàng loạt cao cấp nhất. Tất cả những công nghệ mới nhất, trang bị tốt nhất và chất lượng phục vụ tốt nhất đều được Mercedes, Audi, BMW, Lexus ưu tiên cho phân khúc Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 22 này. Cao hơn hạng F là những mẫu xe "ngoại hạng" hay còn gọi là "siêu sang" như các sản phẩm của Rolls-Royce, Maybach và một vài loại của Bentley. Sản lượng của dòng siêu sang thấp do đối tượng mà chúng nhắm tới là những triệu phú, tỷ phú đô-la và có mức giá rất đắt. Các công đoạn lắp ráp thường làm bằng tay và có những chế độ đặt hàng trực tiếp từ khách hàng tới nhà máy. 2.4.7. Phân khúc xe ô tô S - xe coupe thể thao Những mẫu xe thể thao dưới 2 tỷ đồng tại Việt Nam Những siêu xe tăng tốc nhanh nhất thế giới Hình 2.29. Xe thể thao, grand tourer (thể thao hạng sang với kiểu coupe 2 cửa, 2 ghế phía trước và 2 ghế nhỏ hơn phía sau), xe mui trần, roadster (mui trần 2 chỗ) và siêu xe đều thuộc phân khúc này. Có thể kể đến BMW serie 6, Mercedes CLK, Audi TT, Mazda MX-5, Porsche 911, Ferrari 458 Italia, Lamborghini Gallardo, Jaguar XK, Maserati GranTurismo, Bugatti Veyron, Pagani Zonda... 2.4.8. Phân khúc xe ô tô M - xe MPV hay minivan Những chiếc MPV có thể chở tới 8 người. Cao hơn xe gia đình, xe MPV còn tạo tầm quan sát tốt hơn cho tài xế như Toyota Sienna hay Honda Odyssey. Hình 2.30. 2.4.9. Phân khúc J - xe SUV Xe 7 chỗ ở các phân khúc Gầm cao 5 chỗ dưới 1,5 tỷ đồng Gầm cao 5 chỗ hạng sang từ 1,5 - 1,7 tỷ đồng Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 23 Lựa chọn xe gầm cao 5 chỗ dưới 2,5 tỷ đồng Hình 2.31. Có thể vượt qua những địa hình khó với hệ dẫn động 2 cầu, xe SUV thường có khoảng sáng gầm cao với thiết kế thân xe có thế đứng thẳng và kiểu hình hộp vuông vức. Những người thích xe SUV có thể chọn Ford Explorer, BMW X5, Toyota RAV4, Volkswagen Touareg hay Cadillac Escalade EXT. Đây chỉ là phân loại chung. Trong dòng này còn chia ra có loại như hạng nhỏ, hạng trung và cỡ lớn. Xe bình dân và xe sang. Hình 2.32 Là những mẫu xe hạng nhẹ có khoang chở hàng hóa lộ thiên. Thành viên của gia đình bán tải gồm Mitsubishi Triton, Ford Ranger hay Toyota Tundra. 2.5. Các công ty ô tô nổi tiếng và biểu tượng 2.5.1. FORD MOTOR COMPANY a. Vài nét về Ford Motor Company -Vào ngày 16/6/1903, với ý tưởng vĩ đại là sản xuất xe hơi cho mọi người, Henry Ford đã cùng với các cộng sự đã lặng lẽ khai trương Công ty ô tô Ford ở Mỹ. Từ đó đến nay, Ford Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 24 không ngừng lớn mạnh và trở thành tập đoàn sản xuất ô tô lớn tren thế giới. 1922, Ford Motor Company đã mua lại công ty Lincoln với giá 8 triệu USD. Lincoln là hãng xe được đặt theo tên của tổng thống Mỹ Lincoln, chỉ sản xuất vài dòng xe rất sang trọng, được cải tiến mỗi năm. -Công ty ô tô Ford tiếp tục mở rộng phát triển trên toàn thế giới. Năm 1925, công ty mở nhà máy lắp ráp Koyasu tại thành phố Yokohama, Nhật Bản. 1990 Ford Motor Company mua lại công ty Jaguar (Anh). 1993 Aston Martin trở thành công ty thuộc quyền sở hữu của hãng. Aston Martin là biểu tượng của dòng xe trang nhã, những xe thể thao có công suất lớn, được sản xuất bởi các thợ lành nghề. Trong hơn 85 năm tồn tại, chỉ có khoảng 16.000 chiếc được sản xuất và ¾ vẫn còn được sử dụng.1999 Volvo trở thành thành viên của tập đoàn Ford Motor Company. Năm 2000, Ford Motor Company mua lại tập đoàn Land Rover từ tay BMW. 2001 Ford Motor Company sở hữu 33,4% cổ phiếu của hãng Mazda và giữ quyền kiểm soát công ty này. -Ford không chỉ là động lực thúc đẩy ngành công nghiệp sản xuất ô tô trên thế giới phát triển mà còn góp phần rất lớn cho sự phát triển của xã hội nhờ các ý tưởng đột phá như sản xuất ô tô hàng loạt hoặc qui định mức lương tối thiểu vào thời bấy giờ. đi lên vững mạnh từ suốt hơn 100 năm qua, Ford Motor Company trở thành huyền thoại của nước Mỹ. Hiện nay Ford là tập đoàn đứng thứ ba trên thế giới về san xuất ô tô, có mặt trên hơn 200 thị trường ở khắp các châu lục. Sở hữu nguồn tài chính vững mạnh, nguồn nhân lực xuất chúng và chuyên cung cấp các sản phẩm và dịch vụ xuất sắc. Tập đoàn Ford Motor là một trong những công ty được kính trọng nhất, ngưỡng mộ và tin cậy nhất thế giới. b. Biểu tượng: Năm 2003, Ford Motor kỷ niệm 100 năm thành lập nhưng logo của hãng hiện nay mới chỉ có hơn 30 năm tuổi. Trong lịch sử phát triển, Ford đã không ít lần thay đổi logo. Năm 1903, thương hiệu “Ford Motor Company” được dùng trong các giao dịch thương mại đầu tiên, nhưng khi bắt đầu sản xuất hàng loạt những chiếc xe Model A, trợ lý của Henry Ford đã có những cải tiến đặc biệt để biến tên công ty trở thành biểu tượng của hãng bằng cách bao quanh nó một đường viền hết sức độc đáo và cực kỳ thời trang vào lúc đó. Hình 2.33. Logo của Ford năm 1903 Trải qua những bước phát triển ban đầu, Henry Ford nhận thấy cần phải có những thay đổi trong thiết kế logo sao cho đơn giản, ưa nhìn và ấn tượng. Cũng rất tâm linh, logo đó phải thể hiện bước tiến vượt bậc của Ford Motor trong tương lai. Năm 1906, logo với tên Ford viết nghiêng 45o được cách điệu ở chữ F và chữ D sao cho mềm mại, bay bổng, thể hiện sự tinh tế và ước muốn vươn cao, vươn xa hơn nữa của Henry Ford được trình làng và đăng ký bản quyền tại văn phòng phát minh sáng chế Mỹ năm 1909. Bên cạnh logo đã được đăng ký tại Mỹ, biểu tượng Ford hình oval lần đầu tiên được giới thiệu tại Anh vào năm 1907 do các đại lý Perry, Thornton và Schreiber - người đưa Ford đặt chân vào nước Anh - thiết kế với mục đích quảng cáo cho các sản phẩm của Ford như là “dấu chứng nhận cho lòng tin và sự tiết kiệm ”. Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 25 Hình 2.34. Logo Ford 1912 Năm 1911, Ford đưa ra logo hình oval quyết định và sử dụng nó để thống nhất các nhà buôn tại Anh. Tuy nhiên trên các sản phẩm và trong các giao dịch thương mại, Ford vẫn dùng logo đầu tiên cho đến những năm 1920. Năm 1912, chỉ trong một thời gian ngắn, Ford đã loại bỏ toàn bộ những logo hình oval và thay vào đó là logo cánh chim hình tam giác trên các sản phẩm của mình. Logo này được thiết kế để thể hiện cho tốc độ, sự nhẹ nhàng, vẻ duyên dáng và sự ổn định. Logo có hai màu, vàng và xanh đen, trên đó mang dòng chữ “Universal Car”. Henry Ford không thích biểu tượng này, và cũng chỉ trong một thời gian ngắn, người ta không còn thấy nó trên các sản phẩm của Ford. Hình 2.35. Logo Ford 1928 Năm 1927, người ta thấy một logo hình oval mang tên Ford xuất hiện trên lưới tản nhiệt của mẫu Model A mới với nền màu xanh hoàng gia thẫm tương tự với logo ngày nay của Ford. Logo này được sử dụng trong hầu hết các mẫu xe cho đến cuối những năm 1950. được sử dụng một cách thống nhất trong toàn bộ các giao dịch thương mại, đến giữa những năm 1970 ý tưởng về logo hình oval này mới được thiết kế lại. Năm 1976, logo Ford hình oval với hai gam màu xanh và bạc được sử dụng như là dấu hiệu để chứng nhận thương hiệu của Ford Motor Company. Nó dễ dàng trở nên phổ biến và thích nghi với tất cả các nhà máy sản xuất của Ford trên toàn thế giới. Hình 2.36. Logo hiện nay của Ford Logo mới gồm hai hình elip đồng tâm có tỷ lệ trục dài trên rộng là 2,55 phù hợp với kích cỡ của chữ Ford với tỷ lệ 2,4. Toàn bộ logo được in nổi tượng trưng cho sự mạnh mẽ và thịnh vượng. Hình oval ngoài cùng còn được đánh bóng màu bạc ánh kim, tượng trưng cho công nghệ vượt bậc của những sản phẩm mang thương hiệu Ford. Và dĩ nhiên chúng ta không thể bỏ qua gam màu xanh xuyên suốt 100 năm tồn tại, phát triển, đó là màu tượng trưng cho sự thân thiện, trường tồn và luôn quan tâm đến người tiêu dùng của Ford Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 26 Motor Company. c. Các sản phẩm tiêu biểu: Escape Hình 2.37. Mẫu xe Escape Loại động cơ Duratec 23-2,3 L V6 Duratec 30-3,0L V6 Điện động cơ EEV EEV Dung tích xi lanh 2,3 lít 3 lít Công suất cực đại 153 mã lực tại 4250v/p 193 mã lực tại 4850v/p Tỉ số nén 9,7:1 10:1 Phân phối nhiên liệu Phun đa điểm Phun đa điểm liên tục Kinh tế nhiên liệu Thành phố: 22l/100km Xa lộ: 25l/100km Thành phố: 20l/100km Xa lộ: 25l/100km Hộp số Số tay 5 tốc độ Số tự động 4 tốc độ Số tự động 4 tốc độ Hệ thống thải đơn, sử dụng catalyst đơn, sử dụng catalyst Ford GT Hình 2.38. Mẫu xe Ford Động cơ 5,4 L V8 32 van DOHC Điện động cơ EEV-V Công suất cực đại 550 mã lực tại số vòng quay 6500vòng/phút Tỉ số nén 8,4:1 Hệ thống nhiên liệu EFI Hộp số Số tay 6 tốc độ Mondeo Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 27 Hình 2.39. Mẫu xe Mondeo Động cơ Mondeo 2.0 Mondeo 2.5 Ghia Số van 16 van 24 van Bố trí xi lanh 4 xi lanh thẳng hàng V6 Công suất cực đại 105 kW tại 6000 v/p 127 kW tại 6100 v/p Moment xoắn cực đại 185 Nm tại 4500 v/p 226 Nm tại 4100 v/p Hộp số 4 số tự động 5 số tự động kết hợp với sang số tay Focus Hình 2.40. Mẫu xe Ford Focus Động cơ Duratec 20-2,0 l, 4 xi lanh thẳng hàng Điện động cơ EEV Dung tích xi lanh 2,0 lít Công suất cực đại 136 mã lực tại 6000v/p Tỉ số nén 10:1 Phân phối nhiênliệu Phun đa điểm liên tục Kinh tế nhiên liệu Thành phố: 26l/100km Xa lộ: 35l/100km Hộp số Số tay 5 tốc độ Hệ thống thải đơn, thép không rỉ, sử dụng bộ catalytic Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 28 Hình 2.41. Mẫu xe Ford Transit Động cơ Xăng Diesel Dung tích xi lanh 2.3 L thẳng hàng 2.4 L thẳng hàng Công suất cực đại 107 kW tại 5500 v/p 88 kW tại 4000 v/p Moment xoắn cực đại 200 Nm tại 2500 v/p 240 Nm tại 1800 v/p Hộp số 5 số tay 2.5.2. VOLKSWAGEN a. Lịch sử: - Volkswagen được thành lập theo mong muốn của Hitler. được biết rằng, trong toàn bộ thời gian bị giam (1924), Hitler đã đọc những cuốn sách viết về Henry Ford và ông đã có những ấn tượng rất sâu đậm. Khi Hitler lên nắm quyền lực, ông ta đã làm 2 việc: 1. Xây dựng siêu xa lộ mang tên Autobahn nối liền ccác thành phố quan trọng trong nước. 2. Chỉ thị cho một người Áo tên là Ferdinand Porsche phát triển ô tô cho quốc gia, Hitler mong là mỗi gia đình sẽ có một ô tô để trong nhà. Hitler đặt tên cho nó là Volkswagen nghĩa là ô tô của công chúng. - Đáp ứng theo yêu cầu của Hitler, Porsche thiết kế một chiếc xe cầu sau chủ động có động cơ 4 xi lanh được làm mát bằng không khí. Sở dĩ làm mát động cơ bằng không khí vì nhà độc tài này nghĩ là vương quốc của mình sẽ sớm mở rộng sang đến tận sa mạc Châu Phi. Chiếc xe không chỉ có những đặc trưng riêng biệt mà nó được thiết kế với độ tin cậy, tính kinh tế và sự thoải mái cao. Ngày nay đó chính là chiếc Beetle hay như cách người Mĩ hay gọi là Bug. - 1941 một nha máy rất lớn được xây dựng. Khi chiến tranh thế giới thứ II nổ ra, các xe của Volkswagen được dùng cho mục đích quân sự tại chiến trường sa mạc Bắc Phi. - Sau chiến tranh, khu vực mà nhà máy tọa lạc nằm dưới sự kiểm soat của Anh quốc. Người Anh không thích sản xuất ô tô tại nước họ n6n đã giúp đỡ Volkswagen xây dựng lại nhà máy và đổi tên là Wolfsburg. Ngày nay, Wolfsburg vẫn là đại bản doanh của Volkswagen đồng thời là nhà máy sản xuat ô tô lớn nhất thế giới. - Doanh số bán ra của Volkswagen trong suốt thập niên 90 đạt mức 21.000.000 chiếc phá vỡ kỉ lục 15.000.000 chiếc do chiếc Fod GT lập nên. - Từ khi xuất hiện lần đầu tiên cách đây 25 năm, Golf (hoặc là Rabit) là mẫu xe bán chạy nhất Châu Âu với 4 thế hệ được giới thiệu. - Xuyên suốt lịch sử của công ty, Volkswagen vẫn là công ty sản xuất ô tô lớn nhất nước đức với thành viên chỉ có Audi. Từ những năm 80, Volkswagen bắt đầu quốc tế hoá khi mua Seat (80), Skoda(đầu những năm 90). Năm 1998, Volkswagen có thêm 3 thành viên mới đó là Lamborghini, Bugatti và Bentley. -Các công ty trực thuộc VW: Audi, Seat, Skoda, Bentley, Lamborghini, Bugatti. b. Logo: Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 29 Hình 2.33. Logo Volkswagen c. Sản phẩm: Hình 2.34. Mẫu xe Volkswagen Loại động cơ 2.0l 4 xi lanh thẳng hàng Tỉ số nén 10:1 Công suất cực đại 115 hp tại 5200 v/p Moment xoắn cực đại 122 Nm tại 2600 v/p Tăng tốc 0-60mph 10,1 giây Tốc độ cực đại 118mph 2.5.3. AUDI a. Vài nét về Audi: - Audi là thành viên lớn nhất của Volkswagen. Không có những trang sử huy hoàng như các công ty khác, đơn giản chỉ vì Audi được sáng lập 1932 do 4 nhà sản xuất ô tô nhỏ là Audi, Horch, Wanderer và DKW. - Mặc dù là nhà sản xuất ô tô lớn nhì nước đức, nhưng Audi không sản xuất xe với số lượng lớn mà chú trọng tới sản xuất ô tô sang trọng với số lượng có hạn mà thôi. Mục tiêu hiện nay của Audi chính là Mercedes, dù vẫn chưa vượt qua được Mercedes ở dòng xe gia đình nhưng Audi lại rất thành công trong thiết kế kiểu dáng và tính năng thể thao. điều này tạo ra lợi thế cho Audi trong cạnh tranh với BMW và Jaguar. - Thế mạnh của Audi chính là chất lượng, ở điểm này Audi hơn hẳn BMW và Mercedes. Còn kĩ thuật thì không hẳn là Audi thua kém BMW và Mercedes như người ta thường nói. b. Biểu tượng: Có thể ít nổi tiếng hơn, nhưng bên cạnh biểu tượng của BMW và Mercedes-Benz, logo Audi với 4 vòng tròn đan vào nhau cũng là dấu hiệu chứng tỏ sự sang trọng và chất lượng hàng đầu mà bất cứ chủ xe nào cũng muốn có. Nước đức cuối thế kỷ XIX và nửa đầu thế kỷ XX, dân gian truyền tụng về một người thợ làm bánh vô danh, ngụ tại thành phố Munich, bỗng trở thành “nhà thiết kế” chính biểu tượng của hầu hết các hãng xe hơi. Thoạt đầu, anh ta lấy một chiếc bánh, chia thành 3 phần đều nhau và gửi cho Mercedes làm logo. Một chiếc bánh khác được chia đều thành 4 phần dành cho BMW. đến lượt Volkswagen, bí quá, người thợ “chém bừa” lên đó mấy nét, thành hình hai chữ V ngoắc vào nhau. Không hài lòng lắm nhưng Volkswagen cũng mang nó về. Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 30 Hình 2.35. Logo Audi Khi tới lượt 4 ông chủ của Audi đến và yêu cầu người thợ bánh thiết kế logo cho họ, anh ta thực sự bối rối. Chẳng còn ý tưởng gì để thực hiện trên chiếc bánh bé tí teo nữa. Nhưng trong lúc bày bánh ra đĩa mời khách, đến chiếc thứ tư, anh ta liền nảy ra ý: lấy 4 chiếc bánh tượng trưng cho 4 công ty thành lập nên Audi. Và bởi không muốn làm mếch lòng bất cứ ai trong số những vị khách sang trọng ngoài kia, một cách bình đẳng, anh ta đặt chúng thành hàng ngang, tuy hơi tốn diện tích. Lúc đĩa bánh cùng ý tưởng về logo của hãng được đặt lên bàn, 4 ông chủ nhìn nhau và... cười. Đây chỉ là câu chuyện mà dân mê xe hơi nghĩ ra để lý giải về sự gặp gỡ tình cờ trong thiết kế logo của các hãng xe hơi đức mà Audi là một trong số đó. Tuy còn ít được biết đến ở Việt Nam, nhưng sau gần 100 năm lịch sử, chất lượng và uy tín của các sản phẩm Audi thực sự là nhãn hiệu mang tên “Made in Germany”. Bằng chứng là Audi trở thành mác xe được ưa thích nhất năm 2004 tại Trung Hoa láng giềng và rất có thể không bao lâu nữa, những chiếc xe hơi Audi sẽ tung hoành trên đường phố Việt Nam. Hình 2.36.Phiên bản mui trần của A4 Audi “ngày nay” có tiền thân từ hãng xe và đội đua nổi tiếng mang tên Auto Union AG. Auto Union AG thành lập năm 1932 sau sự sáp nhập của bốn công ty có trụ sở tại quận Saxony bao gồm: Audi “ngày xưa” (thành lập năm 1909), Horch (thành lập năm 1899) tại Zwickau, Wanderer ở Chemnitz-Siegmar (thành lập năm 1885) và DKW trong khu Zschopau (1904). Thời điểm đó Auto Union AG là công ty có quy mô lớn thứ hai trên thế giới. Cũng trong năm 1932, Auto Union thông qua biểu tượng 4 hình tròn xếp lồng vào nhau, tượng trưng cho 4 công ty. Tất cả các hình tròn có kích thước hoàn toàn bằng nhau, nằm bình đẳng trên một đường ngang, lồng vào nhau, thể hiện sự đoàn kết và tôn trọng lẫn nhau. Sau đại chiến thế giới thứ hai, các nhà máy của Auto Union nằm trên lãnh thổ thuộc đông đức. Hầu hết những người lãnh đạo của hãng chuyển đến Bavaria, nơi đóng đô của BMW. Tại đây, họ thành lập nên Auto Union GmbH (công ty TNHH Auto Union) vào năm Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 31 1949. Auto Union GmbH sản xuất ô tô như truyền thống và 4 vòng tròn đan xen vẫn là biểu tượng chính thức của công ty. Năm 1969, Auto Union GmbH liên kết với hãng NSU để hình thành nên Audi NSU Auto Union AG (công ty cổ phần Audi NSU Auto Union). Do cái tên này quá dài, không thuận tiện cho việc kinh doanh và quảng bá thương hiệu, năm 1985, công ty đổi tên thành Audi AG (công ty cổ phần Audi). Mặc dù xuất hiện thêm công ty thứ 5 cùng tạo nên Audi “ngày nay”, nhưng trên quan điểm về giá trị thương hiệu, hãng vẫn dùng logo 4 vòng tròn, vốn đã quen thuộc với người tiêu dùng trong suốt 53 năm tới lúc đó. Hình 2.37. 44 chiếc Audi xếp thành hình logo, kỷ niệm con số 15 triệu xe bán ra trong 40 năm, 1975- 2004. Không ít người lần đầu tiên nhìn thấy logo Audi đã liên tưởng đến biểu tượng của thế vận hội Olympic. 5 vòng tròn trên lá cờ Olympic được bá tước Pierre de Coubertin, vị chủ tịch đầu tiên của Uỷ ban Olympic quốc tế, giới thiệu năm 1914 và trở thành biểu tượng của Thế vận hội 1920 tại Antwerp, Bỉ, tượng trưng cho 5 châu lục cùng sát cánh bên nhau trong phong trào Olympic. Tới nay, 4 vòng tròn liên hoàn của Audi đã có 73 năm tuổi và thương hiệu này cũng trải qua gần 100 năm tồn tại. Rất có thể, người thiết kế logo cho Audi đã chịu ảnh hưởng về ý nghĩa và nghệ thuật tạo hình từ biểu tượng Olympic. Xuyên suốt 73 năm tồn tại, trải bao thăng trầm, Audi vẫn là một trong những hiệu xe sang trọng hàng đầu nhờ những sản phẩm chất lượng không bị lẫn với bất cứ đối thủ nào. c. Sản phẩm: Hình 2.38. Một sản phẩm của Audi 2.5.4. BMW MOTOR COMPANY a. Vài nét về BMW: - Tên tiếng đức: Bayerische Motor Werke (BMW), nhà sản xuất của đức về ô tô, xe máy và động cơ máy bay. BMW có trụ sở đặt tại Munich, nước đức, là công ty hàng đầu về xuất khẩu ô tô tại Châu Âu. BMW có tên tiếng Anh là Bavarian Motor Works. - Công ty được thành lập vào năm 1913 với tên là Rapp Motor Werke do một người Bavaria tên là Karl Rapp. Năm 1917 công ty đổi tên thành Bayerische Motor Werke dưới sư Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 32 lãnh đạo của một kỹ sư người Áo Fran-Josef Popp. Vào năm đó kỹ sư chính Max Friz đã thiết kế thành công động cơ máy bay với 6 xi lanh đầu tiên cho công ty đáp ứng được nhu cầu cấp bách của công ty. Nam 1919, thoả hiệp Versailles đã cấm các công ty của đức sản xuất máy bay và động cơ máy bay do vậy BMW chuyển sang sản xuất thắng hơi cho xe lửa.1923 Friz sản xuất ra chiếc xe máy đầu tiên của công ty, R32, mẫu xe đã nắm giư kỷ lục về tốc độ trong suốt những năm của thập niên 30 của thế kỷ 20. - 1928 công ty đã đi vào kinh doanh ô tô. 1930 BMW bắt đầu sản xuất dòng xe du lịch lớn, và các mẫu xe thể thao. - Sau chiến tranh thế giới thứ 2, liên minh quyền lực đã tháo dỡ các nhà máy chính của công ty và công ty phải sản xuất dụng cụ nhà bếp và dụng cụ làm vườn.Vào những năm 50 công ty quay lại sản xuất xe hơi nhưng sản lượng bán ra lại quá thấp. Những nam 60 công ty tập trung vào sản xuất các loại xe nhỏ và xe du lịch để cạnh tranh với Mercedes Benz ở thị trường xe hạng sang tại Châu Âu và Mỹ. 1986 doanh thu công ty tụt dốc thảm hại do sự cạnh tranh khốc liệt đến từ chiếc Infiniti của Nissan và Lexus của Toyota. Khi bức tường Berlin sụp đổ làm cho xe bán rất chạy ở Châu Âu và năm 1992 lần đầu tiên doanh số bán của BMW vượt qua Mercedes ở thị trường Châu Âu. - 1990 BMW hợp tác với Roll-Royce đe sản xuất động cơ cho máy bay thương mại. Năm 1992 xây dựng nhà máy ở Spartanburg, Nam Carolina. - Công ty thành viên: Rolls-Royce. b. Biểu tượng: Hình 2.39. Biểu tượng của BMW Dù lúc thịnh lúc suy, thậm chí có khi lâm vào tình trạng gần như phá sản, hãng xe hơi đức BMW vẫn luôn gắn bó với biểu tượng hình cánh quạt trắng xanh nổi tiếng trong suốt lịch sử phát triển. điều đó tượng trưng cho sự kiên định với những lựa chọn của người đức. Luôn duy trì sự tập trung cao độ trong một thời gian dài với cùng một mục đích, đức tính đó giúp BMW vượt qua những thời điểm khó khăn nhất trong lịch sử. Ra đời năm 1916, công ty BMW, viết tắt của Bayerische Motoren Werke (tiếng Anh có nghĩa là Bavarian Motor Works), được thành lập với mục đích sản xuất ô tô xe máy. Tiền thân của BMW lại là hai công ty Raap Motor Works và BMW GmbH, chuyên sản xuất động cơ máy bay. đó chính là nguồn cảm hứng để thiết kế nên logo BMW nổi tiếng thế giới. Nó tượng trưng cho hình ảnh chuyển động của hai cánh quạt mà các phi công quan sát được trên những chiếc máy bay sản xuất vào thập kỷ 20. Khi chạy với tốc độ nhất định, hai cánh quạt này sẽ chia quỹ đạo của chúng thành bốn phần bằng nhau, hai phần mang màu trắng đậm, hai phần còn lại in màu xanh bầu trời xứ Bavaria. Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 33 Hinh 2.40. Nguồn gốc xuất phát logo của BMW. Như người ta thường nói, thiết kế logo là một trong những lĩnh vực khó nhất của ngành thiết kế tạo hình, bởi nó không chỉ là một hình ảnh đơn thuần, mà còn là bộ mặt của công ty, là lời giới thiệu ý nghĩa và hiệu quả nhất với khách hàng. Không phải là thời trang, đó là sự cô đọng của nghệ thuật. BMW hiểu rất rõ như vậy và họ cũng biết rằng không có gì biểu tượng cho sức sống, lòng trung thành và sự trường tồn hơn là màu cờ tổ quốc, không có gì dễ nhớ hơn là sự kết hợp giữa một hình khối giản đơn và những màu sắc quen thuộc. Vì thế, việc đưa hai màu xanh trắng trên lá cờ xứ Bavaria vào logo hàm nghĩa rằng BMW là công ty của người xứ Bavaria, BMW sẽ sống cùng, phát triển cùng với sự phát triển dân tộc. Sau chiến tranh thế giới lần thứ I, Hiệp ước Versaille (1919) không cho phép BMW sản xuất ô tô nên giai đoạn này, BMW tập trung vào các sản phẩm xe đạp và xe máy. Phải đến tận năm 1929, lần đầu tiên người ta mới thấy logo này xuất hiện trên mẫu xe Dixi tại triển lãm ô tô Berlin. Năm 1939, chiến tranh thế giới lần II bùng nổ, BMW trở thành nhà sản xuất xe máy và động cơ máy bay chuyên dụng cho quân đội đức. Khi chiến tranh kết thúc năm 1945 Hình 2.41. Chiếc Dixi 1927 (trên) chưa có logo và Dixi năm 1929 (dưới) mang logo của BMW. Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 34 cũng là lúc những nhà máy ở đông đức bị phá huỷ nặng nề, còn ở Munich, thủ phủ bang Bavaria, quang cảnh trở nên hoang tàn và đổ nát. Tại thời điểm mà những nhà máy tại Munich bắt tay vào quá trình hồi phục sản xuất, quân đồng minh ra lệnh đóng cửa BMW trong 3 năm và yêu cầu BMW ngừng sản xuất xe ô tô cho đến năm 1952. Sau khi được chính thức mở cửa trở lại, BMW bắt tay vào chế tạo chiếc ô tô, mở đầu cho một thời kỳ mới, thời của những chiếc ô tô sang trọng mang thương hiệu BMW xuất hiện trên khắp thế giới. Và logo trắng xanh dần trở thành một biểu tượng quen thuộc trên thế giới cho tới tận ngày nay. Gần 90 năm tồn tại, chịu tác động trực tiếp của 2 cuộc chiến tranh khốc liệt nhất trong lịch sử loài người, biểu tượng đó vẫn song hành cùng với những bước phát triển của BMW. Để thích ứng với quan niệm hiện đại và những thách thức mới, logo BMW giờ đây ngoài những giá trị truyền thống còn thể hiện cho trí tuệ với màu xám của vòng tròn bao quanh, sự mạnh mẽ, tính linh hoạt và hơn hết là tương lai tươi sáng của những dòng xe sang trọng hàng đầu thế giới. c. Sản phẩm: Series 3: Hình 2.42. BMW Series 3 động cơ 2,5 L, 6 xi lanh thẳng hàng Công suất cực đại (mã lực) 184 HP tai số vòng quay 6000 v/phút Moment xoắn cực đại (Nm) 175Nm tại 3500 v/p Tỉ số nén 10,5:1 Hộp số Tự động/tay Tốc độ tối đa (dặm/giờ) 128 mph Tăng tốc (giây) từ 0-60 mph 7,1 giây Kinh tế nhiên liệu (mpg) Hộp số thường Hộp số tự động Thành phố: 20 Xa lộ: 29 Thành phố: 19 Xa lộ: 27 Series 7: Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 35 Hình 2.43. BMW Series 7 Động cơ 4,4 L ; V8 Công suất cực đại (mã lực) 325 HP tai số vòng quay 6100 v/phút Moment xoắn cực đại (Nm) 330Nm tại 3600 v/p Tỉ số nén 10,5:1 Hộp số Tự động Tốc độ tối đa (dặm/giờ) 149mph Tăng tốc (giây) từ 0-60 mph 5,9 giây Kinh tế nhiên liệu (mpg) Thành phố: 18 Xa lộ: 26 M3: Coupe Hình 2.44. BMW Coupe Động cơ 3,2 l; 6 xi lanh thẳng hàng, 24 van Công suất cực đại (mã lực) 333HP tai số vòng quay 7900 v/phút Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 36 Moment xoắn cực đại (Nm) 262Nm tại 4900 v/p Giá bán 47.300 USD Hộp số Tay 6 cấp Tốc độ tối đa (dặm/giờ) 155 mph Tăng tốc (giây) từ 0-60 mph 4,8 giây Kinh tế nhiên liệu (mpg) Thành phố: 16 Xa lộ: 24 Z4: Hình 2.45. BMW Z4 động cơ 3,0 L; 6 xi lanh thẳng hàng, 24 van, DOHC Công suất cực đại (mã lực) 333 HP tai số vòng quay 7900 v/phút Moment xoắn cực đại (Nm) 225 Nm tại 5900 v/p Giá bán 214 Nm tại 3500 v/p Hộp số Tự động/tay Tốc độ tối đa (dặm/giờ) 155 mph Tăng tốc (giây) từ 0-60 mph 5,9 giây Kinh tế nhiên liệu (mpg) Thường Tự động Thành phố: 20 Xa lộ: 29 Thành phố: 19Xa lộ: 27 2.5.5. MERCEDES BENZ: a.Lịch sử phát triển: -Là công ty trực thuộc tập đoàn Daimler –Chrysler. 1886, Carl Benz đã sản xuất chiếc xe chạy bằng động cơ. 1888 Daimler thương lượng với William Steinway để sản xuất những sản phẩm của Daimler ở Mỹ. 1893 là năm mà chiếc Victoria, chiếc xe 4 bánh đầu tiên được sản xuất. 1895 Benz sản xuất chiếc xe tải đầu tiên. 1904-1907 Steinway sản xuất những chiếc xe chở khách Mercedes, xe tải nhẹ Daimler. Lịch sử đã nói về Daimler một cách châm biếm như sau: dù được coi là cha đẻ của ô tô hiện đại nhưng ông ta không bao giờ thích lái xe, nếu nói chính xác hơn là thực ra chưa bao giờ lái. Khi chiến tranh lần I bắt đầu, nhà máy chuyển sang sản xuất vật liệu chiến tranh. Xã hội rối ren cùng với sự suy thoái kinh tế dẫn đến sự khan hiếm nguồn nhiên liệu làm cho giá tăng. điều này buộc Benz Cie phải tìm cho mình một đối tác mạnh hơn và đó chính là DMG. Do đó, năm 1919 Karl Jahn thương lượng với Daimler Motoren Gesellschat về việc hợp nhất. Năm 1923, dù có khoảng 15 triệu xe được bán trên thế giới nhưng trên một nửa của chúng là sản phẩm của Ford Motor Company. - Ngày nay Mercedes là một trong những công ty sản xuất ô tô nổi tiếng trên thế giới về chất lượng tuyệt hảo cũng như kiểu dáng phong phú. Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 37 Hình 2.46. Một mẫu Mercedes- Benz 16 chỗ b. Biểu tượng: Biểu tượng ngôi sao 3 cánh của Mercedes-Benz Logo ngôi sao 3 cánh của Mercedes-Benz tượng trưng cho ước mong cháy bỏng đưa sản phẩm thống trị ở khắp mọi nơi: trên mặt đất, dưới biển và cả bầu trời. Hằng ngày, rong ruổi trên đường phố Việt Nam, chúng ta vẫn thường bắt gặp những chiếc ô tô sang trọng mang trên mũi xe biểu tượng hình ngôi sao 3 cánh hiên ngang. Hẳn cũng không ít người có những ấn tượng hết sức mạnh mẽ về nét thẩm mỹ mà logo đó mang lại. đơn giản, thanh thoát, mang tính đối xứng cao và rất dễ nhớ, biểu tượng đó tự nó đã làm tròn vai trò là hình ảnh, là lời giới thiệu trân trọng nhất đến cộng đồng của một trong những hãng xe hơi danh tiếng trên thế giới, Mercedes-Benz. Hình 2.47. Logo hình ngôi sao 3 cánh ngày nay của Mercedes-Benz Trở về lịch sử với những năm cuối thế kỷ 19, khi gửi cho người vợ thân yêu tấm bưu thiếp mang hình ngôi sao bao quanh ngôi nhà mà hai người sinh sống, Gottlieb Daimler, người đồng sáng lập nên hãng Mercedes-Benz, đã ghi vào đó dòng chữ "một ngày nào đó, ngôi sao này sẽ toả sáng sự nghiệp của anh". Và mọi chuyện đã đến đúng như những gì ông hy vọng. Năm 1909, hai người con trai của Gottlieb Daimler đã thiết kế logo mang hình ảnh ngôi sao 3 cánh cho công ty của cha mình, Daimler - Motoren - Gesellschaft. Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 38 Hình 2.48. Logo đầu tiên của Daimler Cũng trên nước đức, cách Gottlieb 120 km và trước 7 năm, Karl Benz thành lập công ty Benz&Co năm 1883, và đến năm 1899 trở thành Benz&Cie. Chưa gặp nhau bao giờ, nhưng 2 người đã cùng đặt nền móng cho công nghiệp ô tô hiện đại. Trước đó không lâu, một thương gia người Áo thành đạt tên Emil Jellinek đến thăm cơ sở sản xuất Daimler - Motoren - Gesellschaft và bày tỏ thái độ thán phục bằng cách mua 23 chiếc xe để phục vụ cho giải đua "Tour de Nice". Tất cả số xe này đều mang tên cô con gái cưng nhà Jellinek là Mercedes, và đã giành chiến thắng. Emil Jellinek tiếp tục mua thêm 36 chiếc xe nữa với điều kiện được thành lập các đại lý bán hàng tại một số nước, đồng thời Daimler cũng chấp nhận cho Emil Jellinek lấy tên Mercedes đặt cho 36 chiếc xe như một món quà nhân dịp sinh nhật lần thứ 10. Hình 2.49. Logo của Benz&Cie Theo tiếng Tây Ban Nha, Mercedes có nghĩa là vẻ yêu kiều, duyên dáng và không hiểu do tài kinh doanh của Emil Jellinek hay do cái tên Mercedes gợi cho người mua hàng nhiều điều may mắn, chỉ trong một thời gian ngắn, 36 chiếc xe đã được bán sạch. Rất nhạy bén, Daimler phát hiện tính thương mại trong cái tên đó và đề nghị Emil Jellinek cho phép đặt tên Mercedes cho tất cả các sản phẩm. Năm 1916, logo của Daimler - Motoren - Gesellschaft được thiết kế lại, bổ sung thêm 4 ngôi sao nhỏ và dòng chữ Mercedes, tất cả đặt trong một hình tròn và 4 ngôi sao nhỏ nằm trên 4 tiếp tuyến của một hình tròn khác. Năm 1923, logo này chính thức được đăng ký bản quyền thương mại. Tuy nhiên, tài liệu về ý nghĩa của logo, về việc đặt 4 ngôi sao nhỏ chia đều thành các góc 40 độ gần như không còn. Trên thực tế, logo này chỉ tồn tại được 3 năm, trước khi Daimler - Motoren - Gesellschaft và Benz&Cie sáp nhập. Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 39 Hình 2.50. Logo ban đầu của Mercedes-Benz. Để có thể vượt qua cuộc khủng hoảng kinh tế trầm trọng những năm 20 của thế kỷ trước, Daimler - Motoren - Gesellschaft và Benz&Cie sáp nhập thành công ty Daimler - Benz AG (AG viết tắt của Aktiengesellschaft - công ty cổ phần) chuyên sản xuất ô tô. Logo của Daimler - Benz AG được thiết kế bằng cách kết hợp những đặc điểm nổi bật của hai logo Daimler - Motoren - Gesellschaft và logo Benz&Cie. Hình ngôi sao 3 cánh được giữ nguyên, tên của Mercedes và Benz được ghi ở trên đỉnh và đáy của hình tròn, hai cành lá đặc trưng của logo Benz&Cie và hình tròn màu đỏ máu của logo Daimler - Motoren - Gesellschaft không thay đổi. Năm 1926, Daimler - Benz AG đăng ký bản quyền thương mại và sau khi đổi tên công ty thành Mercedes - Benz, họ vẫn dùng logo này cho đến tận những năm 1990. Năm 1996, Mercedes - Benz thiết kế lại logo sao đơn giản hơn, từ bỏ kiểu thiết kế hình ảnh kết hợp với tên công ty từ những năm 1920. Logo của Mercedes giờ đây chỉ còn hình ngôi sao 3 cánh nội tiếp trong một đường tròn. Trải qua gần 100 năm, ngôi sao 3 cánh đó vẫn tượng trưng cho những khát khao chinh phục của Gottlieb Daimler. c. Sản phẩm: C240 luxury sedan Hình 2.51. Mercedes C240 Giá bán 33.370 USD Loại động cơ 2,6 L, 18 van, V6 Công suất cực đại 168 mã lực tại 5700v/p Moment xoắn cực đại 177 Nm tại 4700v/p C320 luxury sedan Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 40 Hình 2.52. Mercedes C320 Giá bán 38.670 USD Loại động cơ 3,2 L, 18 van, V6 Công suất cực đại 215 mã lực tại 5700v/p Moment xoắn cực đại 229 Nm tại 4600v/p C55 AMG sport sedan Hình 2.53. Mercedes C55 Giá bán 54.620 USD Loại động cơ 5,5 L, 24 van, V8 Công suất cực đại 362 mã lực tại 5700v/p Moment xoắn cực đại 376Nm tại 4000v/p CLK: CLK320 cabriolet Hình 2.54. Mercedes CLK320 cabriolet Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 41 Giá bán 53.420 USD Loại động cơ 3,2 L, 18 van, V6 Công suất cực đại 215 mã lực tại 5700v/p Moment xoắn cực đại 229Nm tại 4600v/p CLK 320 coupe Giá bán 45.970 USD Loại động cơ 3,2 L, 18 van, V6 Công suất cực đại 215 mã lực tại 5700v/p Moment xoắn cực đại 229Nm tại 4600v/p CLS: CLS 500 coupe Hình 2.55. Mercedes CLS 500 coupe Giá bán 65.620 USD Loại động cơ 5,0 L, 24 van, V8 Công suất cực đại 302 mã lực tại 5600v/p Moment xoắn cực đại 339Nm tại 4600v/p CLS 55 AMG Hình 2.56. Mercedes CLS 55 AMG Giá bán 68.000 USD Loại động cơ 5,5 L, 24 van, V8, SOHC Công suất cực đại 469 mã lực tại 6100v/p Moment xoắn cực đại 516 Nm tại 4500v/p E class: Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 42 E 320 Hình 2.57. Mercedes E 320 Giá bán 49.795 USD Loại động cơ 3,2 L, diesel, 6 xi lanh thẳng hàng Công suất cực đại 201 mã lực tại 4200v/p Moment xoắn cực đại 369Nm tại 2600v/p E 320 sedan Hình 2.58. Mercedes E 320 sedan Giá bán 49.220 USD Loại động cơ 3,2 L, 18 van, V6 Công suất cực đại 221 mã lực tại 5600v/p Moment xoắn cực đại 232Nm tại 4800v/p E 500 sedan Hình 2.59. Mercedes E 500 sedan Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 43 Giá bán 57.620 USD Loại động cơ 5.0 L, 24 van, V8 Công suất cực đại 302mã lực tại 5600v/p Moment xoắn cực đại 339Nm tại 4250v/p S class: S430 sedan Hình 2.60. Mercedes S430 sedan Giá bán 76.020 USD Loại động cơ 4,3 L, 24 van, V8 Công suất cực đại 275mã lực tại 5750v/p Moment xoắn cực đại 295Nm tại 4400v/p S500 sedan Hình 2.61. Mercedes S430 sedan Giá bán 84.620 USD Loại động cơ 5.0 L, 24 van, V8 Công suất cực đại 302mã lực tại 5600v/p Moment xoắn cực đại 339Nm tại 4250v/p S 600 Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 44 Hình 2.62. Mercedes S 600 Giá bán 125.470 USD Loại động cơ 5.5 L, 36 van, V12, twin-turbocharged Công suất cực đại 493mã lực tại 5000v/p Moment xoắn cực đại 590Nm tại 2200 v/p SLK 55 Hình 2.63. Mercedes SLK 55 Giá bán 61.220 USD Loại động cơ 5.5 L, 24 van, V8, SOHC Công suất cực đại 355mã lực tại 5700v/p Moment xoắn cực đại 376Nm tại 3500v/p M class: ML350 SUV Hình 2.64. Mercedes ML 350 SUV Giá bán 38.670 USD Loại động cơ 3,7 L, 18 van, V6 Công suất cực đại 232 mã lực tại 5750v/p Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 45 Moment xoắn cực đại 254 Nm tại 3500v/p Sprinter Hình 2.65. Mercedes Sprinter Giá bán 35.300 USD Loại động cơ 2,148 L, 4 xi lanh thẳng hàng Công suất cực đại 109 mã lực tại 3800v/p Moment xoắn cực đại 270Nm tại 1900v/p 2.5.6. TOYOTA a. Giới thiệu: - Cùng với sự sụt giảm của Nissan và sự gia tăng quyền sở hữu từ 34,5% lên 51,2% trong Daihatsu, Toyota là công ty sản xuất ô tô lớn nhất ở Nhật và đứng thứ 2 trên thế giới sau GM. - Trong những năm gần đây, Toyota đã thành công trong việc đẩy mạnh sản xuất các sản phẩm của mình vào thị trường Mỹ va đưa Camry lên vị trí số 1 vượt qua Honda Acord và Ford Taurus. Thêm nữa Toyota đã lấy được nhiều mẫu mới ngoài Camry như Sienna, Avalon và Lexus RX 300. Nhà máy ở Kentucky có số lượng nhân công cao nhất thế giới. Các mẫu xe của Toyota vẫn giữ được sự kết hợp hài hoà giữa phong cách cổ điển như mẫu xe Crown /MarkII và sự đổi mới. Chẳng hạn như Lexus GS, Lexus IS 200, Pirus vẫn duy trì sự vượt trội trong nhiều năm. b. Lịch sử: -1937: Toyota Motor Co. Ltd được thành lập bởi Kichiro Toyota. -1955-1961: số lượng xe bán ra tăng vọt và Crown là sản phẩm hoàn toàn do Toyota thiết kế và sản xuất. 1966: Corolla là mẫu xe bán chạy nhất trong suốt 30 năm. 1976: Chiếc xe thứ 2 triệu được xuất xưởng. Các nhà máy nội địa ở Toyota City đã đạt tới ngưỡng 4 triệu xe/năm vào năm 1980. Do vậy, Toyota phải tăng sản phẩm ở nước ngoài và giảm sản xuất nội địa. Camry được sản xuất ở nhà máy Kentucky trở thành xe bán chạy nhất Châu Mỹ vào năm 1997. Đồng thời Corolla trở thành xe có số lượng bán chạy nhất thế giới. c. Biểu tượng: Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 46 Hình 2.66. Logo Toyota Cái tên Toyota được sửa đổi từ Toyoda, tên người sáng lập hãng ô tô lớn nhất Nhật Bản. Sau gần 7 thập kỷ phát triển, Toyota mới một lần duy nhất thay đổi logo của hãng. Xuất hiện sớm tại Việt Nam với những chiếc Toyota Crown sang trọng dành cho các quan chức cao cấp vào những năm 90 của thế kỷ trước, hiện nay, sản phẩm của Toyota đã trở nên phổ biến, đa dạng và phong phú hơn rất nhiều. Giá cả, chất lượng và dịch vụ là những ưu tiên hàng đầu mà Toyota dành cho người tiêu dùng, chính vì thế, sẽ không là ngạc nhiên khi trên đường phố Việt Nam, cứ 10 ô tô thì có chừng 4 chiếc mang thương hiệu Toyota. Hình 2.67. Mẫu xe SA năm 1947-1952, 955cc, 27 mã lực Hiện là công ty lớn thứ hai trên thế giới sau tập đoàn ô tô khổng lồ General Motors, Mỹ, và là công ty đứng đầu thị trường ô tô Việt Nam, thành công của Toyota bắt nguồn từ sự kết hợp giữa tài năng kinh doanh thiên bẩm và những sắc màu văn hoá truyền thống của người Nhật Bản. Sự ra đời và phát triển của thương hiệu Toyota gắn liền với dòng họ Toyoda, thuộc quận Aiichi, cách thủ đô Tokyo hơn 300 km về phía đông nam. Năm 1936, gia đình Sakichi Toyoda có ý tưởng thành lập công ty chuyên sản xuất ô tô khi họ giành được một trong hai giấy phép sản xuất ô tô của chính phủ Nhật Bản. Theo lời khuyên của chuyên gia người Nhật hàng đầu tại chi nhánh của General Motors ở Nhật Bản lúc đó là Shotaro Kamiya, Sakichi Toyoda tổ chức một cuộc thi sáng tác biểu tượng cho công ty mới với những tiêu chí phải dễ hiểu, gợi tả được đó là một công ty trong nước và chứa đựng những âm tiết Nhật Bản. Trong số 27.000 mẫu biểu tượng được gửi về, có một biểu tượng mang tên “Toyota” với hình tròn bao quanh. Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 47 Hình 2.68. Logo ban đầu của Toyota Cái tên “Toyota” phát âm không rõ như Toyoda, nhưng có vẻ như nó thích hợp hơn đối với tâm lý quảng cáo, hơn nữa, chữ Toyota chỉ có 8 nét so với 10 nét của Toyoda Logo đầu tiên của Toyota theo quan niệm truyền thống của người Nhật, con số 8 mang lại sự may mắn và tượng trưng cho sự lớn mạnh không ngừng, trong khi đó số 10 là một số tròn chĩnh, không còn chỗ cho sự phát triển. Thương hiệu Toyota ra đời từ đó và tháng 4/1937, Toyota chính thức được đăng ký bản quyền thương mại. Sau những năm chiến tranh thế giới thứ hai tàn khốc, đất nước Nhật Bản hoang tàn và đổ nát. May mắn thay, những nhà máy của Toyota tại tỉnh Aichi không bị bom nghiền nát. điều đó giúp Toyota bắt đầu quá trình hồi phục bằng việc sản xuất những chiếc ô tô thương mại đầu tiên mang tên Model SA. Năm 1950, công ty bán lẻ Toyota Motor Sales Co. được thành lập và đến năm 1956 là hệ thống phân phối Toyopet. Chiến lược kinh doanh đúng đắn mang lại cho Toyota những thành công vượt bậc về mặt thương mại, bên cạnh đó là sự phát triển vượt bậc về công nghệ sản xuất ô tô. Toyota không có nhiều bằng phát minh sáng chế như General Motors hay Ford Motor Company, tuy nhiên, chất lượng của sản phẩm mang thương hiệu Toyota luôn được đảm bảo ở mức độ cao nhất bởi Toyota sở hữu những kỹ sư, chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực công nghệ ô tô thế giới. Logo hiện nay của Toyota bao gồm 3 hình eclipse lồng vào nhau (tượng trưng cho 3 trái tim) mang ý nghĩa: một thể hiện sự quan tâm đối với khách hàng, một tượng trưng cho chất lượng sản phẩm và một là những nỗ lực phát triển khoa học công nghệ không ngừng. Trải qua thời gian 70 năm với những biến đổi không ngừng, Toyota vẫn đang bước trên con đường định mệnh của chính mình, con đường từ số 8 mạnh mẽ đến số 10 hoàn hảo của truyền thống đất nước mặt trời mọc. Hình 2.69. Logo toàn cầu hiện nay d. Sản phẩm: Camry Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 48 Hình 2.70. Toyota Camry Loại động cơ 3.0 L 24 van Công suất cực đại 2100 HP tại 5800v/p Tiêu thụ nhiên liệu Thành phố: 20 mpg Xa lộ: 28 mpg Hộp số 5 số tự động Vios Hình 2.71. Toyota Vios Corolla Altis Hình 2.72. Toyota Corolla Altis Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 49 Loại động cơ 1ZZ-FE 7A-FE Số xi lanh 4 Xi lanh 4 Xi lanh Dung tích xi lanh 1794 1762 đường kính x hành trình 79 x 91,5 81 x 85,5 Tỉ số nén 9,5:1 9,5:1 Cơ cấu phân phối khí DOHC 16 van DOHC 16 van Dẫn động xích Dẫn động đai Công suất cực đại 94 kW tại 6000v/p 85 kW tại 5600v/p Moment xoắn cực đại 162 Nm tại 4400v/p 155 Nm tại 4800v/p Sequoia: Hình 2.73. Toyota Sequoia Mẫu xe Sequoia động cơ tiêu chuẩn 4.7 L, V8 động cơ chọn lựa 4.7 L. V8 Hộp số tiêu chuẩn Tự động 4 cấp Hộp số chọn lựa Tự động 4 cấp Moment xoắn cực đại (N/vòng/phút ) 315/3400 Công suất cực đai 240 HP 2.5.7. GMC a. Vài nét: - GM được sáng lập bởi Oldsmobile, Chevrolet và Cadillac vào năm 1910, trở thành tập đoàn sản xuất ô tô lớn nhất trên thế giới. - Toà nhà GM được xây dựng ở Detroit vào năm 1920 như là biểu tượng của ngành công nghiệp Mỹ. Từ đó đến nay GM tiếp tục nghiên cứu và có những phát triển không ngừng. GM là công ty đứng đầu thế giới về sản xuất động cơ 6 và 8 xi lanh có tỉ số nén cao, hộp số tự động, điều hoà, cửa sổ điện - Các công ty thành viên: Chevrolet (US), Oldsmobile (US), Buick (US), Pontiac (US), Cadillac (US), Saturn (US), GMC (US), Opel (Germany), Vauxhall (UK), Fiat Auto (Italy), 20% - bao gồm Fiat, Lancia and Alfa Romeo, Saab (Sweden) - 50%, Holden (Australia), Isuzu (Japan) - 49%, Suzuki (Japan) - 20%, Subaru (Japan) - 24.2%, Daewoo (Korea) - 42%, Delphi (US) – nhà cung cấp phụ tùng. b. Logo Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 50 Hình 2.74. Logo GMC c. Sản phẩm tiêu biểu Hình 2.75. Mẫu xe Chevrolet Equinox 2.5.8. Lexus a. Giới thiệu: - Là công ty của Châu Á, ngay từ đầu Toyota đã xác định thị trường cho riêng mình đó là dòng xe trung bình nhờ vậy mà thương hiệu Toyota đã trở nên nổi tiếng toàn cầu với chất lượng vừa ý nhưng giá cả rất hợp lý nếu không muốn nói là rẻ so với các xe cùng chủng loại. - Tuy nhiên, để trở thành một tập đoàn sản xuất ô tô lớn thì Toyota phải có sản phẩm đa dạng.Với mục tiêu cạnh tranh với các hãng nổi tiếng như: Mercedes, BMW.ở thị phần xe sang trọng, công ty Toyota đã xây dựng nên một thương hiệu đủ sức cạnh tranh trên thị trường khó tính nhưng có lợi nhuận rất cao. - Ngày nay thương hiệu Lexus là một đối thủ nặng kí của của các hãng xe sang trọng của đức,Ý và Mỹ. Khi nói đến Lexus ta liên tưởng ngay đến một mác xe sang trọng với đầy đủ các tiêu chuẩn hiện đại nhưng vẫn giữ được phong cách Nhật. b. Biểu tượng: Hình 2.76. Logo Lexus đầu tiên Sinh ra từ gia đình Toyota, dưới sự chăm sóc đặc biệt và tuyệt mật bởi 4.000 con người xuất sắc, với cái tên tượng trưng cho tính cách Á đông: sang trọng mà tao nhã, sau 20 năm, Lexus đã giành được vị trí riêng tại sân chơi của ngành công nghiệp ô tô. Mùa xuân 1989, trước những bô lão, những bậc cha chú tại “chiếu chèo” triển lãm ô tô Detroit, Lexus bước ra và “xưng danh”. Đó là thành quả của nỗ lực kéo dài từ giữa năm 1983. Chủ tịch Toyota khi đó, Eiji Toyoda triệu tập một cuộc họp cấp cao và tuyệt mật, bao gồm các nhà quản lý, kỹ sư và những nhà chiến lược để đặt ra một câu hỏi: “Liệu chúng ta có thể sản xuất một chiếc xe đánh bại những mẫu ô tô đang được coi là tốt nhất?”. Câu trả lời được đưa ra và Eiji Toyoda quyết định thực thi dự án mang tên “F1”. Chữ F lấy từ "flagship" (thuật ngữ chỉ con tàu chở đô đốc trong một hạm đội và cũng là để chỉ sản phẩm đứng đầu của một hãng), còn số 1 thể hiện yêu cầu chất lượng cao nhất của một chiếc sedan hạng sang. Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 51 Hình 2.77. Logo Lexus hiện nay Các kỹ sư được lệnh tập trung phát triển toàn bộ thành phần của một chiếc xe hơi, từ tay lái, phanh, động cơ, hệ thống kiểm soát độ bám đường, hệ thống điện đến sự ăn mòn và vật liệu. Năm nhóm thiết kế được phái đến "nằm vùng" tại Mỹ, sát cánh với các nhà đại lý phân phối ở đây nghiên cứu về phong cách sống, quan điểm về thiết kế của những vị khách ưa thích dòng xe sang trọng. Gần 4.000 người được huy động để sản xuất những nguyên mẫu đầu tiên năm 1985. Để đặt tên cho mẫu sản phẩm mang kỳ vọng lớn của mình, Toyota quyết định ghép hai từ “Luxury” và “Elegance” thành cái tên Lexus. Ngoài ra, Lexus còn được ghép từ các chữ cái đầu của cụm từ Luxury Export to US (dòng xe sang trọng xuất khẩu sang Mỹ). đó là lý do vì sao Lexus có trụ sở đặt tại thị trường xe hơi lớn nhất thế giới. Trong nguyên tắc về công nghệ quảng bá sản phẩm, người ta không thể không nhắc đến vai trò của logo. Toyota dự định một sản phẩm sang trọng bậc nhất thì đương nhiên logo của nó cũng không phải tầm thường. Chất lượng sản phẩm sẽ đi về con số không nếu trong mắt khách hàng biểu tượng của nó không để lại chút ấn tượng nào. Vì thế, công ty thiết kế logo nổi tiếng Hunter/Korobkin, Inc. được thuê và trong hàng trăm mẫu thiết kế, Toyota quyết định lấy biểu tượng hình chữ “L” làm biểu tượng chính thức của Lexus. Tuy là bậc hậu thế, nhưng tất cả những gì thuộc về Lexus đều thể hiện cho sự hoàn hảo. Giữa lúc người ta tưởng rằng nguồn cảm hứng cho một biểu tượng thực sự ý nghĩa đã cạn kiệt thì logo của Lexus xuất hiện. Nó thoả mãn tất cả những tiêu chí thiết kế logo và được hình thành một cách thuần nhất mà không gắn với bất cứ một truyền thuyết hay một câu chuyện lịch sử nào. Vẫn là hình elipse chủ đạo có cảm hứng từ logo của Toyota, biểu tượng Lexus là sự cách điệu của chữ “L” mang phong cách hiện đại. Hình 2.78. Chiếc xe concept "đóng" cùng Tom Cruise trong phim Minority Report Đặc điểm đầu tiên mà logo Lexus sở hữu là sự khác biệt. Người ta không thể nói về mình khi bị nhầm lẫn với người khác và dĩ nhiên, logo đó không thể đại diện cho những gì không thuộc về Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 52 Lexus. Kích thước của hình elipse bao ngoài logo có tỷ lệ trục dài/rộng bằng 1,4, chữ L được cách điệu nghiêng 50 độ với hai nét đậm nhạt gấp đôi nhau, gợi lên cảm giác vững vàng, chắc chắn. Các nhà thiết kế tạo độ nghiêng cho chữ L chủ yếu do nếu viết thẳng sẽ dễ nhầm với biểu tượng của LG và hơn nữa, chẳng có một sự sang trọng tao nhã nào lại không ẩn chứa trong nó những nét mềm mại, thướt tha. Độ cao chữ L bằng khoảng 75% trục rộng, giữa nét nằm ngang và trục dài cũng có giá trị tương tự, điều đó tạo sự cân đối, hài hoà về tỷ lệ chiếm khoảng không của chữ L so với toàn bộ hình khối. Tỷ lệ 75% bù đắp tính không đối xứng của logo, làm cho người quan sát vẫn có cảm giác về sự cân bằng và bền vững, về yếu tố tĩnh nằm trong yếu tố động. Đặc điểm thứ hai mà một chiếc logo cần có là nó phải gợi lên cảm xúc, và biểu tượng của Lexus đã có. Toàn bộ logo hiện lên với những đường cong thanh thoát, không có bất cứ một nét góc cạnh chủ yếu nào, nuột nà như những đường gió lướt nhẹ trên thân xe. Nhẹ nhàng, êm ái, thân thiện nhưng tiềm ẩn sức mạnh là cảm giác của không ít người lần đầu tiên nhìn thấy. Điểm thứ ba là tính đơn giản. Sự cầu kỳ để tạo nên những nét giản đơn có giá trị hơn nhiều so với những nét phức tạp rối rắm. Không bị những đường ngang dọc, màu sắc làm loá mắt, tất cả logo là những đường cong đồng màu thống nhất. Lấy cảm hừng từ ký tự @ trong công nghệ thông tin, biểu tượng của Lexus bỗng trở nên gần gũi với người tiêu dùng hơn bao giờ hết. Và đó chính là tính thời đại. Không đi quá xa quan điểm của cộng đồng, nhưng cũng không tầm thường hoá, thực sự logo của Lexus là bước thành công đầu tiên của một thương hiệu. Một logo phải thể hiện được lịch sử của công ty, về đức tin của con người, triết lý sống, giá trị, phong cách của những người thiết kế và sử dụng nó. Phải tạo được niềm tin với khách hàng, công nhân cũng như những nhà đầu tư. Nó là sản phẩm nhưng đứng ngoài những sản phẩm khác về mặt ý nghĩa và giá trị. Với tất cả những tiêu chí ấy, trải qua 20 năm ra đời, logo của Lexus thành công khi đã, đang và sẽ đại diện cho sản những sản phẩm cao cấp của chính nó. c. Sản phẩm Concept:LFC Hình 2.79. Lexus LFC LFS: Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 53 Hình 2.80. Lexus LFS ES: Hình 2.81. Lexus ES động cơ 3,3 L V6 24 van Công suất cực đại 225 HP tại 5600v/p Moment xoắn cực đại 240Nm tại 3600v/p Tăng tốc từ 0-60 mph 7,2 giây Tốc độ tối đa 143 mph Kỹ thuật VVTi, TRAC, ABS, VSC (Vehicle Stability Control), ECTi GS Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 54 Hình 2.82. Lexus GS Động cơ 4,3 L V8 32 van Công suất cực đại 300 HP tai 5600v/p Moment xoắn cực đại 325Nm tại 3400v/p Tăng tốc từ 0-60 mph 5,8giây Tốc độ tối đa 149 mph Kỹ thuật VVTi, TRAC, ABS, VSC (Vehicle Stability Control), ECTi GX: Hình 2.83. Lexus GX Động cơ 4,7 L V8 32 van Công suất cực đại 270 HP tai5400 v/p Moment xoắn cực đại 330Nm tại 3400 v/p Tăng tốc từ 0-60 mph 8,1 giây Hộp số Tự động 5 tốc độ Kỹ thuật VVTi, TRAC, AVS (Adaptive variable suspension), VSC (Vehicle Stability Control), ETCS-i LS: Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 55 Hình 2.84. Lexus LS động cơ 4,3 L V8 32 van Công suất cực đại 290 HP tai 5600v/p Moment xoắn cực đại 320 Nm tại 3400v/p Tăng tốc từ 0-60 mph 5,9 giây Tốc độ tối đa 130 mph Kỹ thuật VVTi, TRAC, ABS, VSC (Vihicle Stability Control), ECTi SC: Hình 2.85. Lexus SC động cơ 4,3 L V8 DOHC Công suất cực đại 300 HP tại 5600v/p Moment xoắn cực đại 325 Nm tại 3400v/p Tăng tốc từ 0-60 mph 5,9 giây Hộp số ECT-i Kỹ thuật TRAC, ABS, VSC (Vihicle Stability Control), VVT-i 2.5.9. Land Rover a. Giới thiệu: Hãng Rover của Anh, sản xuất ô tô từ năm 1904. Sau chiến tranh thế giới thứ 2 chuyển Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 56 sang sản xuất xe địa hình với tên gọi là Land Rover có logo rất đơn giản, giống như chính như các chiếc xe của hãng. Land Rover trở nên nổi tiếng toàn thế giới, nhất là những nơi có địa hình xấu. Nhìn chung kết cấu Land Rover từ 1948 có rất ít thay đổi và chính màu xanh vĩnh cửu đã trở thành màu nền của logo Landrover. b. Biểu tượng: Hình 2.86. Logo Land Rover c. Sản phẩm: Hình 2.87.Mẫu xe Land Rover hiện nay Giá bán 44.995 USD Loại động cơ V8, 4,4 l Công suất cực đại 300 mã lực Hệ thống treo Hệ thống treo khí điều khiển điện tử Kỹ thuật điều khiển lực kéo bằng điện tử Free Lander Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 57 Hình 2.88. Mẫu xe Free Lander của Land Rover Giá bán 27.495 USD Loại động cơ V6, 2,5 l Công suất cực đại 174 mã lực tại 6250 v/p Moment xoắn cực đại 177 Nm tại 4000 v/p Kỹ thuật điều khiển lực kéo bằng điện tử Dẫn động 4 bánh thường xuyên 2.5.10. FIAT a. Giới thiệu: - Fiat là chữ viết tắt từ cụm từ tiếng ý Italy Fabbrica Italian di Automobili –Torino. Torino là thành phố, nơi nhà máy hoạt động và là đại bản doanh của hãng. - Nhà máy Fiat được thành lập vào lúc thế giới bùng nổ ngành ô tô, năm 1899. Hiện giờ Fiat đã có rất nhiều nhà máy ở Italia và nhiều quốc gia trên toàn thế giới chuyên sản xuất xe con, xe tải nhỏ, động cơ máy kéo - Chỉ từ 1 nhà máy đầu tiên, Fiat đã phát triển và lớn mạnh thành tổ hợp công nghiệp khổng lồ với sư có mặt của rất nhiều hãng ô tô lớn và nổi tiếng như Ferrari, Lancia, Alfa Romeo. b. Biểu tượng: Logo Fiat đơn giản chỉ gồm 4 chữ cái ghép lại trên nền màu. Hình 2.89. Logo Fiat Có lẽ hiếm có hãng xe nào trên thế giới lại thay đổi logo của mình nhiều như Fiat. Trải qua những thăng trầm của hơn một thế kỷ tồn tại, 14 logo đánh dấu các mốc thời điểm phát triển khác nhau của hãng xe từng có thời là số một châu Âu. Mặc dù không mấy thành công tại thị trường Việt Nam, nhưng nhà sản xuất ô tô lớn nhất Italy đã có lịch sử hơn 100 năm tuổi và danh tiếng sánh ngang với những “lão làng” như Mercedes-Benz, Ford hay General Motors... Năm 1999, cùng với lễ kỷ niệm 100 năm thành lập, Fiat trình làng logo mới gắn trên lưới tản nhiệt của “những chiếc xe thế kỷ”. được Fiat giới thiệu là mới, nhưng đối với không Nhập môn ngành Công nghệ Kỹ thuật Ô tô Khoa Công nghệ 58 ít người, dường như biểu tượng đó là động thái chứng tỏ rằng Fiat đang mong mỏi tìm lại vinh quang cho chính mình sau một thời kỳ chồng chất những khó khăn. Lấy ý tưởng từ logo của những năm 1920, Fiat hy vọng vào biểu tượng thứ 14 sẽ giúp họ vượt qua số 13 đầy bất trắc, trả lại cho Fiat vai trò dẫn đầu trên thị trường thế giới trong suốt những năm 50 của thế kỷ trước. Hình 2.90. Biểu tượng đầu tiên của Fiat Biểu tượng đầu tiên của Fiat ra đời vào năm 1899, khi Giovanni Agnelli, Lodovico Scarfiotti và Count Emanuele Bricherasio di Cacherano quyết định thành lập nhà máy sản xuất ô tô mang tên Fabbrica Italiana di Automobili Torino (Italian Car Factory of Turin). Để thuận lợi cho công việc kinh doanh, Giovanni Agnelli thuê một hoạ sĩ mang tên Giovanni Carpanetto vẽ poster quảng cáo cho công ty, Carpanetto lấy 4 chữ đầu của Fabbrica Italiana di Automobili Torino viết thành F.I.A.T trên một tấm da nhỏ. Sau đó, Giovanni Agnelli cho sản xuất hàng loạt poster mang dòng chữ Fabbrica Italiana di Automobili Torino và F.I.A.T trên một tấm đồng được thiết kế hết sức cầu kỳ, một phong cách phổ biến của châu Âu thế kỷ 18. Hình 2.91. Logo thứ hai của Fiat Biểu tượng thứ 2 của Fiat ra đời 2 năm sau. Năm 1901, Fiat thực sự trở thành một nhà máy quy mô công nghiệp, và vấn đề không còn là việc sản xuất những chiếc xe giống như xe ngựa với công suất bằng 4 con ngựa kéo. Vào thời điểm đó Giovanni Enrico chế tạo thành công động cơ 4 xi-lanh đầu tiên tại Turin, giúp Fiat sản xuất những chiếc xe có công suất lên đến 12 mã lực và 106 chiếc trong số đó được xuất khẩu sang nước Pháp láng giềng. Thành công về mặt tài chính giúp Fiat phát triển không ngừng và để phân biệt đứa “con cưng” 12HP (horse power - mã lực) với thế hệ trước, Fiat quyết định thiết kế logo mới với phong cách theo trường phái tự do. Từ bỏ kiểu viết của Giov