Bài giảng Nguyên lý thống kê kinh tế - Chương 2: Quá trình nghiên cứu thống kê - Nguyễn Văn Phong

7/05/2011 1 XÁC ĐỊNH MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU, PHÂN TÍCH ĐỐI TƯỢNG, XÁC ĐỊNH NỘI DUNG VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU. XÂY DỰNG HỆ THỐNG CÁC KHÁI NIỆM, CHỈ TIÊU THỐNG KÊ, ĐỊNH HƯỚNG CÔNG TÁC ĐIỀU TRA  ĐIỀU TRA THỐNG KÊ XỬ LÝ SỐ LIỆU: - TỔ CHỨC, TRÌNH BÀY DỮ LIỆU - CHỌN PHẦN MỀM XỬ LÝ SỐ LIỆU - PHÂN TÍCH THỐNG KÊ SƠ BỘ - LỰA CHỌN CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH THỐNG KÊ THÍCH HỢP BÁO CÁO, TRUYỀN ĐẠT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU PHÂN TÍCH GIẢI THÍCH KẾT QUẢ, DỰ ĐOÁN XU HƯỚNG PHÁT TRIỂN GIAI ĐOẠN 3: PHÂN TÍCH THỐNG KÊ GIAI ĐOẠN 2: TỔNG HỢP THỐNG KÊ GIAI ĐOẠN 1: ĐIỀU TRA THỐNG KÊ SƠ ĐỒ QUÁ TRÌNH NGHIÊN CỨU THỐNG KÊ 2.1 ĐIỀU TRA THỐNG KÊ 2.1.1. KHÁI NIỆM VÀ Ý NGHĨA - ĐIỀU TRA THỐNG KÊ LÀ TỔ CHỨC MỘT CÁCH KHOA HỌC VÀ THEO MỘT KẾ HOẠCH THỐNG NHẤT ĐỂ THU THẬP TÀI LIỆU VỀ HIỆN TƯỢNG NGHIÊN CỨU DỰA TRÊN HỆ THỐNG CHỈ TIÊU ĐÃ XÁC ĐỊNH TRƯỚC. - YÊU CẦU CỦA ĐIỀU TRA THỐNG KÊ LÀ CHÍNH XÁC, KỊP THỜI, ĐẦY ĐỦ. 7/05/2011 2 Chương 2 QUÁ TRÌNH NGHIÊN CỨU THỐNG KÊ - LÀ GIAI ĐOẠN ĐẦU TIÊN CỦA QUÁ TRÌNH NGHIÊN CỨU THỐNG KÊ. - CUNG CẤP CÁC TÀI LIỆU BAN ĐẦU DÙNG LÀM CĂN CỨ TỔNG HỢP VÀ PHÂN TÍCH THỐNG KÊ. 2.1.2. CÁC LOẠI ĐIỀU TRA THỐNG KÊ: + CĂN CỨ VÀO TÍNH CHẤT LIÊN TỤC HAY KHÔNG LIÊN TỤC CỦA VIỆC ĐĂNG KÝ, GHI CHÉP: - ĐIỀU TRA THƯỜNG XUYÊN. - ĐIỀU TRA KHÔNG THƯỜNG XUYÊN. 7/05/2011 3 Chương 2 QUÁ TRÌNH NGHIÊN CỨU THỐNG KÊ + CĂN CỨ VÀO PHẠM VI CỦA ĐỐI TƯỢNG ĐIỀU TRA: - ĐIỀU TRA TOÀN BỘ. - ĐIỀU TRA KHÔNG TOÀN BỘ: GỒM ĐIỀU TRA CHỌN MẪU, ĐIỀU TRA TRỌNG ĐIỂM, ĐIỀU TRA CHUYÊN ĐỀ. 2.1.3. CÁC PHƯƠNG PHÁP VÀ HÌNH THỨC ĐIỀU TRA - PHƯƠNG PHÁP TRỰC TIẾP: NGƯỜI LÀM CÔNG TÁC ĐIỀU TRA PHẢI TỰ MÌNH TRỰC TIẾP QUAN SÁT, PHỎNG VẤN THỰC TẾ, CÂN, ĐONG, ĐO ĐẾM VÀ TỰ GHI CHÉP TÀI LIỆU. 7/05/2011 4 Chương 2 QUÁ TRÌNH NGHIÊN CỨU THỐNG KÊ - PHƯƠNG PHÁP GIÁN TIẾP: NGƯỜI ĐIỀU TRA THU THẬP TÀI LIỆU THEO CÁC NỘI DUNG CẦN NGHIÊN CỨU PHẢI THÔNG QUA MỘT PHƯƠNG TIỆN TRUNG GIAN NHƯ ĐIỆN THOẠI, THƯ TÍN, HOẶC CÁC CHỨNG TỪ SỔ SÁCH ĐÃ GHI CHÉP Ở THỜI GIAN TRƯỚC - CÁC HÌNH THỨC ĐIỀU TRA THỐNG KÊ:  BÁO CÁO THỐNG KÊ ĐỊNH KỲ.  ĐIỀU TRA CHUYÊN MÔN. 7/05/2011 5 Chương 2 QUÁ TRÌNH NGHIÊN CỨU THỐNG KÊ 2.1.4. XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN ĐIỀU TRA THỐNG KÊ - PHƯƠNG ÁN ĐIỀU TRA LÀ MỘT VĂN BẢN ĐỀ CẬP ĐẾN NHỮNG VẤN ĐỀ CẦN ĐƯỢC THỰC HIỆN TRƯỚC, TRONG VÀ SAU QUÁ TRÌNH TỔ CHỨC ĐIỀU TRA THU THẬP TÀI LIỆU VỀ MỘT CHỦ ĐỀ NÀO ĐÓ CỦA HiỆN TƯỢNG NGHIÊN CỨU. - NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA PHƯƠNG ÁN ĐIỀU TRA THỐNG KÊ:  MỤC ĐÍCH CỦA CUỘC ĐIỀU TRA;  ĐỐI TƯỢNG ĐIỀU TRA VÀ ĐƠN VỊ ĐIỀU TRA; 7/05/2011 6 Chương 2 QUÁ TRÌNH NGHIÊN CỨU THỐNG KÊ - NỘI DUNG ĐIỀU TRA; - BIỂU MẪU ĐIỀU TRA VÀ BẢNG GIẢI THÍCH CÁCH GHI BIỂU; - XÁC ĐỊNH THỜI ĐIỂM, THỜI KỲ ĐIỀU TRA; - XÂY DỰNG KẾ HOẠCH ĐIỀU TRA. 7/05/2011 7 Chương 2 QUÁ TRÌNH NGHIÊN CỨU THỐNG KÊ 2.2. TỔNG HỢP THỐNG KÊ: 2.2.1. KHÁI NIỆM VÀ Ý NGHĨA - TỔNG HỢP THỐNG KÊ LÀ SỰ TẬP TRUNG, CHỈNH LÝ VÀ HỆ THỐNG HOÁ CÁC TÀI LIỆU BAN ĐẦU THU THẬP ĐƯỢC TRONG ĐIỀU TRA THỐNG KÊ CỦA TỪNG ĐƠN VỊ TỔNG THỂ THÀNH TÀI LIỆU PHẢN ÁNH ĐẶC TRƯNG CHUNG CỦA CẢ TỔNG THỂ. - LÀ CƠ SỞ RẤT QUAN TRỌNG CHO GIAI ĐOẠN PHÂN TÍCH THỐNG KÊ. 7/05/2011 8 Chương 2 QUÁ TRÌNH NGHIÊN CỨU THỐNG KÊ - TỔNG HỢP THỐNG KÊ LÀ GIAI ĐOẠN THỨ 2 CỦA QUÁ TRÌNH NGHIÊN CỨU THỐNG KÊ, NÓ LÀ CƠ SỞ RẤT QUAN TRỌNG CHO GIAI ĐOẠN PHÂN TÍCH THỐNG KÊ. 2.2.2. PHÂN TỔ THỐNG KÊ + KHÁI NIỆM VÀ Ý NGHĨA PHÂN TỔ THỐNG KÊ: - PHÂN TỔ THỐNG KÊ LÀ CĂN CỨ VÀO MỘT HAY MỘT SỐ TIÊU THỨC NÀO ĐÓ ĐỂ SẮP XẾP CÁC ĐƠN VỊ QUAN SÁT VÀO CÁC TỐ, NHÓM CÓ TÍNH CHẤT KHÁC NHAU; HAY NÓI CÁCH KHÁC LÀ CHIA TỔNG THỂ HAY MẪU NGHIÊN CỨU THÀNH CÁC TỔ, NHÓM CÓ TÍNH CHẤT KHÁC NHAU. 7/05/2011 9 Chương 2 QUÁ TRÌNH NGHIÊN CỨU THỐNG KÊ - PHÂN TỔ THỐNG KÊ LÀ PHƯƠNG PHÁP CƠ BẢN CỦA TỔNG HỢP THỐNG KÊ. - PHÂN TỔ THỐNG KÊ LÀ CƠ SỞ VÀ LÀ MỘT PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH THỐNG KÊ. 7/05/2011 10 Chương 2 QUÁ TRÌNH NGHIÊN CỨU THỐNG KÊ TG GG ĐG TG GG ĐG TG GG ĐG GG ĐG ĐG GG GG ĐG GG ĐG GG GG ĐG GG GG GG GG TG GG TG TG ĐG GG ĐG GG GG TG GG GG GG ĐG TG GG TG TG ĐG GG GG ĐG TG GG ĐG TG 7/05/2011 11 VÍ DỤ: MỘT CUỘC THĂM DÒ Ý KIẾN 50 NHÀ ĐẦU TƯ VỀ VIỆC DỰ BÁO GIÁ CỦA CỔ PHIẾU STB VÀO CUỐI NĂM 2011 VÀ CÓ KẾT QUẢ TRẢ LỜI NHƯ SAU: PHÂN TỔ 50 NHÀ ĐẦU TƯ THEO TIÊU THỨC DỰ BÁO  Chương 2 QUÁ TRÌNH NGHIÊN CỨU THỐNG KÊ + PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH SỐ TỔ: - PHÂN TỔ THEO TIÊU THỨC THUỘC TÍNH HAY DỮ LIỆU ĐỊNH TÍNH:  TIÊU THỨC THUỘC TÍNH CÓ VÀI BIỂU HIỆN.  TIÊU THỨC THUỘC TÍNH CÓ NHIỀU BIỂU HIỆN. 7/05/2011 12 Chương 2 QUÁ TRÌNH NGHIÊN CỨU THỐNG KÊ - PHÂN TỔ THEO TIÊU THỨC SỐ LƯỢNG HAY DỮ LIỆU ĐỊNH LƯỢNG:  TIÊU THỨC SỐ LƯỢNG CÓ ÍT TRỊ SỐ.  TIÊU THỨC SỐ LƯỢNG CÓ NHIỀU TRỊ SỐ:  CÓ KHOẢNG CÁCH TỔ KHÔNG ĐỀU  CÓ KHOẢNG CÁCH TỔ ĐỀU: 7/05/2011 13 Chương 2 QUÁ TRÌNH NGHIÊN CỨU THỐNG KÊ 7/05/2011 14 Ño ä roäng cuûa khoaûng Löôïng bieán lôùn nhaát - Löôïng bieán nhoû nhaát = Soá toå muoán chiacaùch toå (gaàn ñuùng)    Löôïng bieán Löôïng bieán Soá toå 1 Ño ä roäng cuûa khoaûng lôùn nhaát nhoû nhaát muoán chia = caùch to å (gaàn ñuùng) Soá to å muoán chia   1 3 Soá toå muoán chia = 2 n Chương 2 QUÁ TRÌNH NGHIÊN CỨU THỐNG KÊ 91 78 93 57 75 52 99 80 97 62 71 69 72 89 66 75 79 75 72 76 104 74 62 68 97 105 77 65 80 109 85 97 88 68 83 68 71 69 67 74 62 82 98 101 79 105 79 69 62 73 7/05/2011 15 VÍ DỤ: CÓ GIÁ TRỊ CỦA 50 HÓA ĐƠN MUA HÀNG TRONG MỘT CÔNG TY NHƯ SAU: PHÂN TỔ 50 HÓA ĐƠN THÀNH 6 TỔ CÓ KHOẢNG CÁCH TỔ ĐỀU NHAU THEO TIÊU THỨC GIÁ TRỊ HÓA ĐƠN  ĐƠN VỊ TÍNH: TRIỆU ĐỒNG Chương 2 QUÁ TRÌNH NGHIÊN CỨU THỐNG KÊ  PHÂN TỔ MỞ. + CÁC VẤN ĐỀ CẦN LƯU Ý KHI PHÂN TỔ: - LỰA CHỌN TIÊU THỨC PHÂN TỔ:  TIÊU THỨC PHÂN TỔ LÀ TIÊU THỨC ĐƯỢC LỰA CHỌN LÀM CĂN CỨ ĐỂ TIẾN HÀNH PHÂN TỔ THỐNG KÊ.  NGUYÊN TẮC ĐỂ XÁC ĐỊNH ĐÚNG TIÊU THỨC PHÂN TỔ: 7/05/2011 16 Chương 2 QUÁ TRÌNH NGHIÊN CỨU THỐNG KÊ  THỨ NHẤT, PHẢI DỰA TRÊN CƠ SỞ PHÂN TÍCH LÍ LUẬN KINH TẾ – XÃ HỘI MỘT CÁCH SÂU SẮC ĐỂ CHỌN RA TIÊU THỨC PHẢN ÁNH BẢN CHẤT, PHÙ HỢP VỚI MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU.  THỨ HAI, PHẢI CĂN CỨ VÀO ĐIỀU KIỆN LỊCH SỬ CỤ THỂ CỦA HIỆN TƯỢNG NGHIÊN CỨU.  THỨ BA, TUỲ THEO TÍNH CHẤT PHỨC TẠP CỦA HIỆN TƯỢNG VÀ MỤC ĐÍCH YÊU CẦU NGHIÊN CỨU CÓ THỂ LỰA CHỌN 1 HAY NHIỀU TIÊU THỨC PHÂN TỔ. 7/05/2011 17 Chương 2 QUÁ TRÌNH NGHIÊN CỨU THỐNG KÊ 2.3. PHÂN TÍCH VÀ DỰ BÁO THỐNG KÊ 2.3.1. PHÂN TÍCH THỐNG KÊ - PHÂN TÍCH THỐNG KÊ LÀ GIAI ĐOẠN CUỐI CÙNG CỦA QUÁ TRÌNH NGHIÊN CỨU THỐNG KÊ. - PHÂN TÍCH THỐNG KÊ LÀ NÊU LÊN MỘT CÁCH TỔNG HỢP QUA CÁC BIỂU HIỆN BẰNG LƯỢNG BẢN CHẤT VÀ TÍNH QUY LUẬT CỦA HIỆN TƯỢNG VÀ QUÁ TRÌNH KINH TẾ XÃ HỘI TRONG ĐIỀU KIỆN THỜI GIAN VÀ ĐỊA ĐIỂM CỤ THỂ. 7/05/2011 I18 Chương 2 QUÁ TRÌNH NGHIÊN CỨU THỐNG KÊ - CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH PHÂN TÍCH THỐNG KÊ:  XÁC ĐỊNH MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ CỦA PHÂN TÍCH THỐNG KÊ.  LỰA CHỌN VÀ ĐÁNH GIÁ TÀI LIỆU ĐỂ PHÂN TÍCH.  XÁC ĐỊNH PHƯƠNG PHÁP VÀ CHỈ TIÊU PHÂN TÍCH.  RÚT RA KẾT LUẬN, DỰ BÁO VÀ ĐỀ XUẤT CÁC QUYẾT ĐỊNH QUẢN LÝ. 7/05/2011 I19 Chương 2 QUÁ TRÌNH NGHIÊN CỨU THỐNG KÊ 2.3.2. DỰ BÁO THỐNG KÊ: - DỰ BÁO LÀ VIỆC XÁC ĐỊNH MỨC ĐỘ HOẶC TRẠNG THÁI CỦA HIỆN TƯỢNG TRONG TƯƠNG LAI. - DỰ BÁO THỐNG KÊ LÀ XÁC ĐỊNH MỨC ĐỘ CỦA HIỆN TƯỢNG TR0NG TƯƠNG LAI BẰNG CÁCH SỬ DỤNG TÀI LIỆU THỐNG KÊ VÀ ÁP DỤNG CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÙ HỢP. - CÁC LOẠI DỰ BÁO 7/05/2011 I20 Chương 2 QUÁ TRÌNH NGHIÊN CỨU THỐNG KÊ - Ý NGHĨA CỦA DỰ BÁO:  GIÚP CÁC NHÀ QUẢN TRỊ CHỦ ĐỘNG TRONG VIỆC ĐỀ RA KẾ HOẠCH VÀ CÁC QUYẾT ĐỊNH CẦN THIẾT.  NÂNG CAO KHẢ NĂNG CẠNH TRANH TRÊN THỊ TRƯỜNG.  GIẢM BỚT MỨC ĐỘ RỦI RO.  LÀ CĂN CỨ HOẠCH ĐỊNH CÁC CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN.  KỊP THỜI ĐƯA RA NHỮNG BIỆN PHÁP ĐIỀU CHỈNH 7/05/2011 I21 Chương 2 QUÁ TRÌNH NGHIÊN CỨU THỐNG KÊ - CÁC PHƯƠNG PHÁP DỰ BÁO TRONG THỐNG KÊ:  DỰ BÁO TỪ CÁC MỨC ĐỘ BÌNH QUÂN.  MÔ HÌNH DỰ BÁO THEO PHƯƠNG TRÌNH HỒI QUY (HÀM XU THẾ).  DỰA VÀO HÀM XU THẾ VÀ BIẾN ĐỘNG THỜI VỤ.  PHƯƠNG PHÁP SAN BẰNG MŨ. 7/05/2011 I22 Chương 2 QUÁ TRÌNH NGHIÊN CỨU THỐNG KÊ