Bài giảng Mười trò mát mẻ có thể làm trên Internet

Chương 26 Mười trò mát mẻ có thể làm trên Internet Trong chương này Mười trò giải trí vui vẻ trên Internet Hài hước Giáo dục Giết thì giờ I nternet là một trong những chỗ tốt nhất để trốn việc, theo một nguyên tắc rất cơ bản cho rằng khi bạn thật sự là đúng thật phải hoàn thành một báo cáo vào buổi chiều nay, thì đầu tiên là bạn phải chơi một ván Tetris cái đã. Sau đây là mười cách dùng Internet cho mục đích cao cả này. Học một trò đùa mới Ai cũng phải thỉnh thoảng cần đến một trò đùa mới, đúng không? Đã từ lâu USENET có một nhóm tin tức gọi là rec.humor, trong đó người ta đưa ra những gì họ cho là buồn cười nhất. Khẩu vị không giống nhau, và phần lớn những gì ở đó không thật rất gây cười. Thật ra thì phần nhiều những gì có ở đó là những lời phàn nàn rằng các chuyện bông đùa không đáng cười tí nào, và rồi những lời phàn nàn rằng những lời phàn nàn trước không có gì đáng cười, và v.v... May mắn là một gã USENET có đầu óc công dân tên là Brad Templeton đã nhảy vào cuộc chơi vô vị này và đưa ra một nhóm tin tức cải tiến tên là rec.humor.funny, trong đó y chọn ra những mẩu chuyện cười nào mà y thích trong số những mẩu gởi đến. Cạnh tranh thật là dữ dội và khoảng chừng 95% những chuyện định coi là chuyện cười cuối cùng không phải. Brad đã nghỉ hưu không làm Giám sát nữa, nhưng người kế vị của anh làm việc này cũng khá tốt. Sau khi cẩn thận theo dõi rec.humor.funny trong nhiều năm (dĩ nhiên chỉ vì mục đích nghiên cứu thôi), tôi đã kiểm chứng là phần lớn những chuyện cười ở đó thật sự là đáng cười. Lần sau khi bạn đọc tin tức, hãy nhìn thử vào đó xem. Bạn sẽ có nhiều người cùng làm việc này với bạn: thống kê về các độc giả hầu như luôn luôn báo cáo lại rằng rec.humor.funny luôn luôn là nhóm đơn được đọc nhiều nhất trên Net. Nếu bạn thích đọc chuyện cười, hãy xem tóm lượt những chuyện hay nhất của những năm trước. Đọc thông báo hàng tháng của Brad để xem làm thế nào đăng ký mua. Học một ngoại ngữ Vâng, ít nhất việc này cũng không phải là lãng phí thì giờ - Đó chính là cầu tiến. Bởi vì Internet trải rộng trên khắp thế giới, có nhiều ngôn ngữ được nói trên Net, không cứ là Anh ngữ. Vòng quanh thế giới trên USENET USENET có rất nhiều nhóm văn hoá xã hội - soc.culture khác nhau ở nhiều nước (nhiều hơn nhiều so với những gì được liệt kê trong chương 12), phần lớn những thảo luận thời sự trên đó sử dụng bản ngữ. Thành ra nếu bạn quan tâm đến tiếng Pháp, thử vào nhóm soc.culture.french. Với tiếng Đức thì vào soc.culture.german. Cũng vậy, Gopher cho phép bạn tìm ra những Gopher trên khắp thế giới. Từ menu tất-cả-các-Gopher-trên-thế-giới ở Gopher mẹ ở Minnesota - đây cũng thường là một mục chọn trên nhiều Gopher khác vì nó rất hữu dụng - bạn có thể tìm ra tất cả các Gopher trên các lục địa (vâng, thật ra thì chưa có ở Nam cực, nhưng như tôi đã lưu ý, đã có những máy chủ Internet ở đó rồi, thành ra ai biết được?) Ngôn ngữ thứ hai ưa thích cho tất cả mọi người Thế giới tính toán thường không ồn ào nhưng rõ là rất có quan tâm đến quốc tế ngữ Esperanto, một ngôn ngữ được sáng tạo từ cuối những năm 1800. Mặc dù chẳng ai có tiếng bản ngữ là Esperanto, nhưng ngôn ngữ này có thiết kế đơn giản, hợp qui tắc, và dễ học đến nỗi nó có thể trở thành một ngôn ngữ quốc tế. (khi đó không ai có thể thấy trước được là vào cuối thế kỷ 20, tiếng Anh bồi lại có thể trở thành ngôn ngữ quốc tế, nhưng đúng ra phải có một thay đổi bất thường của lịch sử). Những người sử dụng Mac có thể tìm thấy một chỗ Hypercard dạy những Esperanto sơ đẳng. Dùng Archie hay Gopher tìm esperanto để có một bản. Cũng có sẵn những danh sách thư tín esperanto, trình soạn thảo văn bản, và những nhóm thảo luận. Trên USENET, nhóm này có tên là soc.culture.esperanto. Viết một lá thư cho Tổng thống (Mỹ) Gần đây chính phủ có làm điều gì đúng ý bạn hay không? (Hừm, tôi nghĩ là không). Có điều gì bạn không chuẩn y hay không? (nhiều khả năng). Không nên chỉ phàn nàn về chuyện đó - Viết một lá thư cho tổng thống bảo cho ông ta biết bạn cảm thấy thế nào. Khi viết, nhớ chua thêm một chú thích gởi cho Phó tổng thống luôn thể. Địa chỉ của họ là: president@whitehouse.gov vice.president@whitehouse.gov Khi Nhà trắng nâng cấp hệ thống mạng của nó, nó sẽ in những thông điệp này ra và xử lý nó bằng thư giấy bình thường. Vậy đưa địa chỉ bình thường của bạn vào nếu muốn họ trả lời. Để biết thêm thông tin và dạng thức của lá thư, xem phần ghi chú bên lề cuối cùng trong chương 8. Học luật Bạn có biết tất cả các luật ảnh hưởng đến công việc, gia đình và thói quen của bạn hay không? Chắc chắn bạn biết là bỏ qua luật lệ thì sẽ không an toàn tí nào. Vậy bây giờ hãy bắt đầu học luật đi - bạn chẳng biết được khi nào là cần đến chúng đâu. Một vài server WWW và Gopher thử nghiệm đang được nạp vào những quyết định của Toà Thượng Thẩm Mỹ, vốn dĩ là một khởi điểm tốt bởi vì (không giống như đa số luật) nó được viết giống như tiếng Anh. Những server này cũng thấy có: luật bản quyền và bằng sáng chế, Bộ luật Thương mại Thống nhất, và nhiều thứ khác. Để tìm, bạn có thể Gopher đến fatty.law.cornell.edu hay gopher.law.csuohio.edu. Nếu chỗ bạn không có Gopher, bạn có thể telnet đến đó và login vào với tên là gopher. Nghiên cứu lịch sử Có đúng là những Điều khoản Thành lập Liên Bang có nói là Canada là một tiểu bang hay không? (Nếu bạn chú ý đến môn sử lớp bảy bạn có thể thấy rằng các Điều khoản Thành lập Liên bang chính là Hiếp pháp trong suốt thời gian Cách mạng Mỹ). Vâng, không nên thắc mắc gì về loại chuyện này nữa, đã có một kho những tư liệu lịch sử và tài nguyên đang đợi bạn trên Internet. Đủ tài liệu cho bất kỳ một người nào đến cũng phải đi ngủ Có một ít các archive về các tài liệu lịch sử có trên Net. Chúng đều khá mới, và phạm vi đề cập đến cũng không thật đầy đủ. ở ra.msstate.edu trong pub/docs/history có một bộ sưu tập các tư liệu lịch sử từ các Điều khoản Thành lập Liên bang (vâng chúng có nói đến Canada) đến các bài viết về Nội Chiến và tài liệu nước ngoài. Archive ở jade.tufts.edu trong pub/diplomacy thì hơi khác một tí: nó nói về lịch sử không nhiều bằng ngoại giao, với nhiều hiệp ước và những tài liệu liên quan trong thế kỷ này. Đi vào quá khứ Trường đại học Kansas có một dịch vụ tương tác cho những nhà sử học, khoảng một nửa trong số đó là lịch sử, còn lại là các trò kinh doanh lịch sử, các điểm hẹn, và các khoản trợ cấp nghiên cứu, v.v...Để tiếp cận dịch vụ này, telnet đến hnsource.cc.ukans.edu, và login vào là history. Những gì bạn login vào thực chất là một phiên bản của WWW (xem Chương 22), và nó có những liên kết đến tất cả các chỗ khác, không phải chỉ riêng cho lịch sử. Nó có cả liên kết đến Gopher mẹ, thành ra bạn có thể lấy được gần như tất cả các tài nguyên Gopher mà chỉ cần dùng lệnh WWW. Kết bạn mới Một trong những hoạt động xa xưa nhất, nếu không phải là đáng kính trọng nhất, của con người là nói chuyện tầm phào. Internet, vốn được phổ biến rộng rãi là do con người, nên cũng là một nơi để tán dóc như những nơi khác. Để nói chuyện phiếm ở mức độ hẹp, dùng lệnh talk, để cho phép bạn gõ và nhận với người khác trên Internet. Nhưng để nói chuyện phiếm thật sự, nghiêm túc, IRC (Internet Relay Chat) vẫn chưa có đối thủ. Mạng nói chuyện phiếm trực tuyến toàn cầu cho phép người ta ở khắp thế giới nói chuyện 24 giờ trong một ngày mà chẳng nói về cái gì cụ thể cả. Hãy xem chi tiết ở chương 13. Tạo kẻ thù mới IRC nói chung là khá thân thiện. Nhưng MUD (Multi-User Dungeons), cũng được gọi là MUSE (Multi-User Shared Environments) thì không được như thế. Có thể bạn đã từng chơi một trò chơi chế độ văn bản cũ gọi là Adventure hay Dungeon hay Colossal Cave, trong đó bạn gõ vào các lệnh để đi vào một cái hang có nhiều phòng để tìm kho tàng và cố gắng không bị giết. Vâng MUD cũng như tên gọi của nó (bôi nhọ). Cũng ý tưởng đó, nhưng chỉ có điều nhiều người chơi trên Net (tức là khắp thế giới). Bạn tương tác với những người khác theo kiểu rất là thù địch hoặc, à, rất mê hoặc. Thường thường là bạn tạo những cái phòng của bạn và ngăn ra một chỗ cho riêng bạn trong cái tổ đó. Có rất nhiều MUD và nhiều kiểu chơi MUD trên mạng. Bởi vì MUD có rồi mất rất thường xuyên, thành ra chẳng ích gì khi liệt kê chúng ra đây - danh sách này sẽ bị lạc hậu tức thời. Hãy hỏi nhóm tin tức USENET tên là rec.games.mud.announce và tìm danh sách MUD có ở đó vào mỗi thứ Sáu. Có một server thư tín ở mudlist@glia.biostr.washington.edu. Gởi một thông điệp help đến đó, hoặc FTP đến caisr@caisr.cwru.edu và tìm trong /pub/mud. Thăm một máy cô-ca Một truyền thống lâu đời là các hacker thì hay uống cô-ca. Một truyền thống cũng lâu như thế cho biết rằng các hacker thường có máy cô ca trực tuyến. Nhiều máy cô-ca trên Internet hoạt động tự động không nhiều thì ít. Một vài trong số đó chỉ cung cấp những báo cáo tình trạng thử xem bạn có thể mua một lon cô ca lạnh nếu bạn đi xuống dưới nhà hay không (hoặc là bay hàng ngàn dặm, tùy theo vị trí tương đối của bạn so với máy cô ca). Những máy khác có một hệ thống kế toán kỳ lạ để người sử dụng lập ra các tài khoản trên đó. Bạn có thể cho hiện ra bảng máy cô-ca trên màn hình trạm làm việc của mình và nháy vào thứ hợp khẩu, tài khoản của bạn sẽ bị ghi nợ khi máy đẩy một lon ra cho bạn. (Vài năm trước ở California, có một cái máy trực tuyến gọi là Prancing Pony có một tùy chọn gấp-đôi-hay-không-có-gì, trong đó bạn có cơ hội 50-50 là có một ly soda miễn phí hoặc tính giá gấp đôi). Sau đây là danh sách các máy cô-ca trên Internet. Trong mỗi cái, bạn có thể kiểm tra tình trạng bằng lệnh finger: drink@csh.rit.edu graph@drink.csh.rit.edu coke@cmu.edu bargraph@coke.elab.cs.cmu.edu mnm@coke.elab.cs.emu.edu (thật ra là máy kẹo) coke@cs.wisc.edu coke@gu.uwa.edu.au (Những hacker người úc cũng uống cô ca) Sử dụng một Siêu máy tính Có bao giờ muốn dùng một siêu máy tính nhiều triệu đô la, thuộc loại tốt nhất chưa? Chưa? Hừm, thử một cái rồi đem loè bạn bè hay đồng nghiệp xem? Bạn có thể nói với họ là bạn vừa mới dùng cái máy Thinking Machines CM-5 mắc song song diện rộng với một siêu máy tính thông qua một giao diện mạng client-server đồng đẳng. (Không hề gì nếu bạn không biết những từ đao to búa lớn này, chỉ có điều là bạn phải phun ra mà không bị vấp. Có thể luyện trước trong phòng tắm). Sử dụng một cái mắc song song diện rộng blah blah blah thì dễ thôi. Mỗi khi bạn dùng WAIS (xem chương 21) để tìm các cơ sở dữ liệu ở quake.think.com ở máy Thinking Machines, đó là bạn đang dùng một CM-5. Họ nối nó vào mạng một phần là để thử nghiệm, một phần là để quảng cáo - bởi vì nhiều người nghĩ rằng cái máy này kỳ lạ đến nỗi không ai có thể làm được một việc gì có ích với nó cả. (Cũng chẳng ích gì khi biết rằng người thiết kế ra nó đã trở nên nổi tiếng vì đã làm ra một cái máy ồn ào từ những món đồ chơi hư cũ và dây câu cá - và vì đã lái những chiếc AquaCar 1960 đâm sầm xuống sông Charles trong những ngày trời nắng). Đọc một cuốn sách Một cuốn sách? ngược lại chứ? Một lượng đáng kể những văn bản thuần túy có thể tìm thấy trên Net, từ các tác phẩm của Shakespeare đến Bill Gates. Có vài file rất lớn, chẳng hạn bản sao đầy đủ của Moby Dick. Hai chỗ chứa chủ yếu là: Internet Wiretap ở wiretap.spies.com (Rõ ràng đây là cái máy đặt tên xui rủi nhất trên Net) Online Book Initiative ở obi.std.com (std thay cho chữ Software Tool and Die - Công cụ phần mềm và Chết) Bạn cũng có thể lấy được chúng bằng FTP vô danh và Gopher. Nếu dùng FTP, ở wiretap, những cuốn sách để trong thư mục /Library và /Etext, và ở obi chúng để trong /obi. Nếu đi bằng Gopher, menu tự giải thích cũng đủ hiểu. Nếu được chọn, Gopher dễ dùng hơn và mô tả tốt hơn cái gì là cái gì - ví dụ, tác phẩm Một người Mỹ vùng Connecticut ở Toà án của Vua Arthur nghe chừng dễ hiểu hơn /Library/Classic/yankee.mt (một ví dụ thực sự ở wiretap). Hãy nghĩ về số tiền tiết kiệm được nếu bạn dùng FTP hay Gopher để có được bản sao cuốn sách đó. Bạn có thể in trên máy in laser của bạn, tốn khoảng chừng (giả sử như bây giờ là 272 trang giá 5 xu/trang, nhân ra) là 13,6 USD, trong khi một cuốn đóng bìa cẩn thận ngoài hiệu sách tốn khoảng chừng năm chục. Vâng, có thể in thì không rẻ hơn nhiều như vậy thật, nhưng nếu bạn chỉ đọc trên màn hình không thôi thì chẳng tốn đồng nào, hơn nữa, khi đọc như thế trông vào người ta tưởng bạn đang làm việc. Đừng cười to quá về câu nói đùa này. Còn nhiều những trò tươi mát nữa Scott Yanoff ở Đại học Tổng hợp wincosin có một danh sách các liên kết Internet có vô vàn những trò mát mẻ mà không đủ chỗ trình bày trong chương này. Để biết làm thế nào có được một bản, dùng lệnh finger đến yanoff@csd4.csd.uwm.edu