Bài giảng Một số vấn đề cơ bản về nhà nước

Baøi 1 MOÄT SOÁ VAÁN ÑEÀ CÔ BAÛN VEÀ NHAØ NÖÔÙC GV. Nguyeãn Thò Tuyeát Mai TAØI LIEÄU THAM KHAÛO Giaùo trình Lyù luaän chung veà Nhaø nöôùc vaø Phaùp luaät - Khoa NN&PL Hoïc vieän CTQG Hoà Chí Minh-Nxb LLCT, Haø noäi, 2004; Giaùo trình Lyù luaän chung veà Nhaø nöôùc vaø Phaùp luaät – Khoa Luaät, ÑH Quoác gia Haø Noäi, NXB ÑHQG Haø noäi, 2005; Giaùo trình Lyù luaän nhaø nöôùc vaø phaùp luaät - Tröôøng ÑH Luaät Haø Noäi-Nxb CAND, Haø noäi, 2005. Noäi dung - Nguoàn goác ra ñôøi nhaø nöôùc - Baûn chaát cuûa nhaø nöôùc - Ñaëc tröng cuûa nhaø nöôùc - Chöùc naêng cuûa nhaø nöôùc - Caùc kieåu nhaø nöôùc - Hình thöùc nhaø nöôùc - Boä maùy nhaø nöôùc I- Nguoàn goác ra ñôøi nhaø nöôùc 1. Caùc quan ñieåm phi maùc-xít lyù giaûi veà nguoàn goác ra ñôøi nhaø nöôùc Thuyeát “Thaàn hoïc”: NN do Thöôïng ñeá saùng taïo ra Hệ quả Tồn tại trong mọi xaõ hội Sự phục tuøng quyeàn löïc NN laø ñöông nhieân Thuyeát kheá öôùc: Nhaø nöôùc ra ñôøi laø keát quaû cuûa moät kheá öôùc ñöôïc kyù keát giöõa nhöõng con ngöôøi soáng trong traïng thaùi töï nhieân khoâng coù nhaø nöôùc. YÙ chí NHAØ NÖÔÙC Söï thoaû thuaän Söï thoaû thuaän YÙ chí CN Maùc-Leânin: Nhaø nöôùc laø moät hieän töôïng xaõ hoäi mang tính lòch söû. Nguyeân nhaân daãn ñeán söï ra ñôøi cuûa nhaø nöôùc naûy sinh töø trong loøng xaõ hoäi coäng saûn nguyeân thuyû. 1.1 Xaõ hoäi coäng saûn nguyeân thuyû vaø toå chöùc Thò toäc – Boä laïc - Cô sôû kinh teá : Cheá ñoä sôû höõu chung veà tö lieäu saûn xuaát vaø saûn phaåm lao ñoäng. - Ñôøi soáng xaõ hoäi: Xaõ hoäi coäng saûn nguyeân thuyû ñöôïc toå chöùc döôùi hình thöùc Thò toäc. Thị tộc Caáu truùc XH: Huyeát thoáng Quyeàn löïc: Quyeàn löïc Xaõ hoäi Hoäi ñoàng thị tộc Tuø tröôûng Thuû lónh Quaân söï Thị tộc…. BOÄ LAÏC BAØO TOÄC BAØO TOÄC 1.2 Toå chöùc thò toäc – boä laïc tan raõ vaø söï ra ñôøi cuûa nhaø nöôùc Quaù trình phaùt trieån cuûa xaõ hoäi coäng saûn nguyeân thuyû ñaõ laøm cho löïc löôïng saûn xuaát ngaøy caøng phaùt trieån, naêng suaát lao ñoäng ngaøy caøng cao. Xaõ hoäi traûi qua ba laàn phaân coâng lao ñoäng xaõ hoäi lôùn trong lòch söû: 3 laàn phaân coâng lao ñoäng xaõ hoäi Laàn thöù nhaát Chaên nuoâi taùch troàng troït Laàn thöù hai Thuû coâng nghieäp Laàn thöù ba Thöông nghieäp ra ñôøi Tö höõu(MN) CN>Hình thöùc nhaø nöôùc bao goàm 3 yeáu toá: - Hình thöùc chính theå: laø caùch thöùc toå chöùc quyeàn löïc chính trò ôû cô quan nhaø nöôùc toái cao. - Hình thöùc caáu truùc nhaø nöôùc: laø söï toå chöùc nhaø nöôùc thaønh caùc ñôn vò haønh chính – aõnh thoå vaø xaùc laäp moái quan heä giöõa caùc boä phaän vôùi nhau. - Cheá ñoä chính trò: laø caùch thöùc, bieän phaùp thöïc hieän quyeàn löïc chính trò cuûa moät giai caáp. HÌNH THÖÙC NHAØ NÖÔÙC HÌNH THÖÙC CHÍNH THEÅ HÌNH THÖÙC CAÁU TRUÙC CHEÁ ÑOÄ CHÍNH TRÒ QUAÂN CHUÛ LIEÂN BANG ÑÔN NHAÁT PHAÛN DAÂN CHUÛ DAÂN CHUÛ COÄNG HOAØ TUYEÄT ÑOÁI HAÏN CHEÁ QUÍ TOÄC DAÂN CHUÛ Hồng y giáo chủ Benedict XVI Benedict vẫy chào và mỉm cười với các đám đông tụ tập dọc con đường từ Vatican với căn hộ cũ của ông. “Giáo hoàng muôn năm”, một số người hô lớn. Đáp lại, ông giơ cả hai tay lên chào. 2.6- Boä maùy nhaø nöôùc a - Khaùi nieäm Bé m¸y Nhµ n­íc HÖ thèng CQNN Tõ TW ®Õn ®Þa ph­¬ng §­îc tæ chøc vµ ho¹t ®éng theo nh÷ng nguyªn t¾c chung, thèng nhÊt Thµnh c¬ chÕ ®ång bé nh»m thùc hiÖn chøc n¨ng nhiÖm vô b - Bé m¸y Nhµ n­íc Céng hoµ XHCN ViÖt Nam Cã hai tiªu chÝ c¬ b¶n x¸c ®Þnh c¸c c¬ quan trong BMNN: 1, Theo tiªu chÝ trËt tù hình thµnh, vÞ trÝ, tÝnh chÊt, chøc naêng cña c¸c c¬ quan; 2, Theo tiªu chÝ cÊu tróc hµnh chÝnh l·nh thæ vµ ph¹m vi thÈm quyÒn Đ­îc m« t¶ trong b¶ng sau: Họp Quốc hội