Bài giảng môn Mạng máy tính

Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 1 Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM Bieân soaïn: Nguyeãn Cao Ñaït Email: dat@hcmut.edu.vn BAØI GIAÛNG MOÂN: MAÏNG MAÙY TÍNH (caäp nhaät 08/2006) Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 2 GIÔÙI THIEÄU MOÂN HOÏC Muïc ñích cuûa moân hoïc : Cô baûn veà maïng maùy tính. Hieåu bieát caùc lôùp trong moâ hình tham khaûo OSI. Hieåu bieát moâ hình TCP/IP. Thieát keá maïng ñôn giaûn. Taøi lieäu tham khaûo : Computer Networks Data Communications, Computer Networks and Open System Baøi giaûng Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 3 GIÔÙI THIEÄU MOÂN HOÏC Chöông trình hoïc : Lyù thuyeát : 11 buoåi Thöïc haønh : 3 buoåi Moät soá vaán ñeà khoâng ñöa vaøo chöông trình giaûng daïy : Caùc khía caïnh veà thöông maïi : Saûn phaåm, nhaø cung caáp, giaù caû, caùc heä ñieàu haønh maïng. Laøm theá naøo ñeå mua, caáu hình vaø ñieàu khieån caùc thieát bò maïng. Laøm theá naøo ñeå thieát keá vaø hieän thöïc caùc giao thöùc. Thoâng tin lieân laïc : E-mail : dat@cse.hcmut.edu.vn Ñieän thoaïi : 8647256-5200 Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 4 GIÔÙI THIEÄU MOÂN HOÏC Chöông trình hoïc chi tieát : Chöông 1 : Toång quan veà maïng maùy tính Chöông 2 : Lôùp Physical Chöông 3 : Lôùp Data Link Chöông 4 : Lôùp Network Chöông 5 : Lôùp Transport Chöông 6 : Lôùp 5,6,7 Caùc chuyeân ñeà : Toång quan veà TCP/IP Quy trình xaây döïng maïng maùy tính OÂn taäp Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 5 Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM CHÖÔNG I Toång quan veà maïng maùy tính Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 6 TỔNG QUAN VỀ MẠNG MÁY TÍNH z Thuaät ngöõ computer network ñeà caäp ñeán vieäc keát noái nhöõng maùy tính hoaït ñoäng ñoäc laäp laïi vôùi nhau thoâng qua moâi tröôøng truyeàn thoâng. Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 7 VÌ SAO PHẢI SỬ DỤNG MẠNG MÁY TÍNH • Chia xẻ thoâng tin. • Chia xeû phaàn cöùng vaø phaàn meàm. • Hoã trôï vaø quaûn lyù taäp trung. Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 8 CÁC CẤU HÌNH MẠNG MÁY TÍNH Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 9 CÁC CẤU HÌNH MẠNG MÁY TÍNH Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 10 CÁC CẤU HÌNH MẠNG MÁY TÍNH z Caùc yeáu toá quyeát ñònh löïa choïn caáu hình maïng: – Kích thöôùc cuûa toå chöùc. – Möùc ñoä an toaøn. – Möùc ñoä quaûn trò coù theå. – Löu löôïng thoâng tin maïng. – Nhu caàu söû duïng maïng cuûa ngöôøi duøng. – Ngaân saùch maïng. Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 11 MẠNG NGANG HÀNG Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 12 MẠNG NGANG HÀNG z Caùc thoâng tin – Coøn goïi laø workgroup, khoaûng 10 maùy tính hay nhoû hôn. – Ngöôøi duøng coù theå chia xeû taøi nguyeân nhö taäp tin, maùy in. – Ngöôøi duøng töï quaûn lyù maùy tính cuûa mình. – Ñöôïc xaây döïng treân nhieàu heä ñieàu haønh. – Reû tieàn. z Caùc vaán ñeà quan taâm – Ngöôøi duøng caàn ñöôïc ñaøo taïo – Caáu hình yeâu caàu cuûa caùc maùy tính Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 13 MẠNG KHÁCH CHỦ (Server –based) Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 14 MẠNG KHÁCH CHỦ (Server –based) z Caùc thoâng tin – Caùc heä thoáng maùy chuû: z File & Printer Server z Application Server z Mail Server z Directory Service Server z … – Giôùi haïn maïng chuû yeáu do cô sôû haï taàng maïng. – Quaûn lyù taäp trung. – Ñaét tieàn. z Caùc vaán ñeà quan taâm – Trình ñoä vaø kinh nghieäm cuûa ngöôøi quaûn trò maïng: an toaøn maïng, sao löu, döï phoøng, … – Caáu hình vaø khaû naêng môû roäng cuûa caùc heä thoáng maùy chuû. Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 15 MÔ HÌNH MẠNG ( Network Topology) z Topology laø gì ? – Sô ñoà boá trí caùc maùy tính, moâi tröôøng truyeàn vaø caùc thaønh phaàn khaùc cuûa maïng. – Tham chieáu ñeán thieát keá maïng. – Caùc töø khoùa lieân quan: Physical layout, Design, Diagram, Map – Cô baûn döïa treân phaân loaïi keânh truyeàn. z Taàm aûnh höôûng: – Loaïi thieát bò maïng caàn thieát. – Khaû naêng cuûa caùc thieát bò maïng. – Khaû naêng phaùt trieån maïng trong töông lai. – Cô caáu quaûn trò maïng Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 16 MÔ HÌNH MẠNG ( Network Topology) z Phaân loaïi keânh truyeàn : – Caùc keânh truyeàn daïng ñieåm ñieåm (point to point channels). – Keânh truyeàn daïng ña truy caäp ( multiaccess channels hay broadcast channels). Point to Point Broadcast Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 17 MÔ HÌNH MẠNG ( Network Topology) z Multiaccess : – Moät keânh lieân laïc coù theå ñöôïc duøng chung cho nhieàu maùy khaùc nhau treân maïng. – Moïi maùy treân keânh chung ñoù coù theå nhaän ñöôïc moïi goùi thoâng tin treân ñoù. – Khi laáy thoâng tin vaøo thì caùc maùy seõ phaûi kieåm tra ñòa chæ cuûa mình vaø ñòa chæ trong packet – Khi muoán truyeàn thoâng tin thì caùc maùy phaûi tranh chaáp ñöôøng truyeàn theo moät phöông thöùc naøo ñoù. Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 18 MÔ HÌNH MẠNG ( Network Topology) z Point to point : – Store-and-forward hay packet switched. – Haàu heát nhöõng maïng dieän roäng duøng cô cheá naøy. z Caùc topology cô baûn : – Bus – Star – Ring – Mesh z Vaán ñeà quan taâm : – Döïa treân caùc tieâu chí naøo ñeå choïn topology ? Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 19 Star Ring Tree Bus Ring Satellite Ring MÔ HÌNH MẠNG ( Network Topology) Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 20 MỘT SỐ THUẬT NGỮ THÔNG DỤNG – LANs (Local Area Networks) z Coù giôùi haïn veà ñòa lyù. z Toác ñoä truyeàn duõ lieäu khaù cao. z Moät toå chöùc quaûn lyù. z Nhöõng kyõ thuaät thöôøng duøng : – Ethernet : 10/100/1000 Mbps, – Token Ring : 16 Mbps – FDDI : 100 Mbps Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 21 MỘT SỐ THUẬT NGỮ THÔNG DỤNG Local-Area Network Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 22 MỘT SỐ THUẬT NGỮ THÔNG DỤNG – MANs(Metropolitan Area Networks) z Coù kích thöôùc vuøng ñòa lyù lôùn hôn LAN tuy nhieân nhoû hôn WAN. z Moät toå chöùc quaûn lyù. z Thöôøng duøng caùp ñoàng truïc, caùp quang hay soùng ngaén. Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 23 MỘT SỐ THUẬT NGỮ THÔNG DỤNG – WANs (Wide Area Networks) z Chuùng thöôøng laø söï keát noái nhieàu LANs. z Khoâng coù giôùi haïn veà ñòa lyù. z Toác ñoä truyeàn döõ lieäu khaù thaáp. z Nhieàu toå chöùc quaûn lyù. z Truïc chính thöôøng duøng keânh truyeàn ñieåm ñieåm z Nhöõng kyõ thuaät thöôøng duøng : – Caùc ñöôøng daây ñieän thoaïi. – Truyeàn thoâng baèng veä tinh. Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 24 MỘT SỐ THUẬT NGỮ THÔNG DỤNG Wide-Area Network Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 25 MỘT SỐ THUẬT NGỮ THÔNG DỤNG – Internet: z Moät heä thoáng maïng cuûa caùc maïng maùy tính ñöôïc keát noái vôùi nhau qua heä thoáng vieãn thoâng treân phaïm vi toaøn theá giôùi nhaèm trao ñoåi thoâng tin. DSL Cable Internet Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 26 z Caùc chủ thể tham gia hoạt động Internet – Bậc cơ sở z Người sử dụng dịch vụ Internet – Bậc trung chuyển z Nhà cung cấp dịch vụ Internet (Internet Service Provider - ISP) – Bậc treân cuøng : z Nhaø cung cấp kết nối mạng Internet (Internet Access Provider – IAP / IXP) – Ở Việt Nam thì sao ? MỘT SỐ THUẬT NGỮ THÔNG DỤNG Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 27 z Caùc loaïi keát noái vaät lyù ñeán Internet – Keát noái chuyeân duøng z Kết nối trực tuyến (online), 24/24 z Duøng ñöôøng thueâ bao (leased line) z Sử dụng ở trường học, viện nghieân cứu … z Ñaùng tin caäy. z Chi phí cao. Main Office Cable ISP/IXP MỘT SỐ THUẬT NGỮ THÔNG DỤNG Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 28 z Caùc loại kết nối vật lyù đến Internet – Kết nối tạm thời z Những kết nối thông qua line điện thoại. z Rẻ tiền, xu hướng lựa chọn hiện nay (ADSL). PSTN ISDNRouter/Modem MỘT SỐ THUẬT NGỮ THÔNG DỤNG Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 29 PROTOCOL, LAYER, OSI MODEL z Giao thöùc (Protocol): – Qui taéc caùc thaønh phaàn lieân laïc nhau. – Caàn quan taâm: z Ñònh daïng hay thöù töï cuûa message trao ñoåi. z Haønh ñoäng khi nhaän message Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 30 PROTOCOL, LAYER, OSI MODEL z Lôùp (Layer) : Sorting at Post Office Write a letter SDP110 Profess ional Workstation 5000 Put letter into an envelope and address it Letter goes on truck for delivery Translate letter to another language Monitoring sorted mail on conveyor Put letter in mailbox Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 31 PROTOCOL, LAYER, OSI MODEL Moâ hình tham khaûo OSI: Interconnectivity Interoperability Local connection Remote connection Logical connection Physical Data Link Network Transport Session Presentation Application user 1 2 3 4 5 6 7 Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 32 z Headers vaø trailers : – Moãi lôùp caàn theâm vaøo caùc thoâng tin ñieàu khieån theo thöù töï ñeå thöïc hieän coâng vieäc cuûa noù. Sau ñoù toaøn boä seõ ñöôïc gôûi xuoáng lôùp thaáp hôn. – Lôùp ngang haøng khi nhaän ñöôïc thoâng tin seõ söû duïng caùc thoâng tin ñieàu khieån naøy. PROTOCOL, LAYER, OSI MODEL Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 33 z Cô cheá trao ñoåi thoâng tin PROTOCOL, LAYER, OSI MODEL Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 34 z Ñònh daïng thoâng tin PROTOCOL, LAYER, OSI MODEL Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp.HCM Baûn quyeàn ®2001- Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Trang 35 TỔNG KẾT z Khaùi nieäm veà maïng maùy tính. z ÖÙng duïng cuûa maïng maùy tính. z Caùc caáu hình maïng vaø topology. z Moät soá thuaät ngöõ thoâng duïng. z Khaùi nieäm veà giao thöùc, lôùp, moâ hình OSI, …