Bài giảng môn Kế toán - Chương III: Ngân hàng và các nghiệp vụ ngân hàng

CH NG III: NGÂN HÀNG VÀ ƯƠ CÁC NGHI P V NGÂN HÀNGỆ Ụ 2 3 Gi i thi u ch ngớ ệ ươ Tài li u tham kh o ệ ả detail K t c u ch ngế ấ ươ Lý lu n chungậ Ngân hàng trung ngươ Ngân hàng th ng m iươ ạ Các nghi p v c a ngân hàng th ng ệ ụ ủ ươ m iạ Các t ch c tín d ng phi ngân hàngổ ứ ụ 4 I. Lý lu n chungậ 1. S ra đ i và phát tri n c a ngân hàngự ờ ể ủ a. S ra đ i c a ngân hàng ự ờ ủ detail b. S phát tri n h th ng ngân hàng ự ể ệ ố detail 2. Các ho t đ ng c b n c a các ngân hàngạ ộ ơ ả ủ a. Ngân hàng th ng m i ươ ạ detail b. Ngân hàng trung ng ươ detail 5 II. Ngân hàng trung ngươ 1. Đ nh nghĩa ị detail 2. Lý do ra đ i c a ngân hàng trung ng ờ ủ ươ detail 3. Vai trò c a ngân hàng trung ng ủ ươ detail 6 III. Ngân hàng th ng m iươ ạ 1. Đ nh nghĩa ị detail 2. Phân lo i ạ detail 7 IV. Các nghi p v c a NH th ng m iệ ụ ủ ươ ạ 1. Nghi p v huy đ ng v n ệ ụ ộ ố detail 2. Nghi p v cho vay ệ ụ detail 3. Nghi p v trung gian ệ ụ detail 4. M i quan h gi a các nghi p v ố ệ ữ ệ ụ detail 5. S c hoàn tr c a ngân hàng th ng m i ứ ả ủ ươ ạ detail 8 V. Các t ch c tín d ng phi ngân hàng ổ ứ ụ 1. Công ty tài chính detail 2. Hi p h i cho vay và ti t ki m ệ ộ ế ệ detail 3. Qu tín d ng ỹ ụ detail Hết chương III 10 Thu t ng c n chú ýậ ữ ầ Ngân hàng Trung ngươ Ngân hàng th ng m iươ ạ T ch c tín d ng phi ổ ứ ụ NH S c hoàn tr c a ứ ả ủ NHTM Nghi p v huy đ ngệ ụ ộ Nghi p v nh n g iệ ụ ậ ử Nghi p v trung gianệ ụ 11 Tài li u tham kh oệ ả Lu t Ngân hàng Nhà n cậ ướ Lu t t ch c tín d ngậ ổ ứ ụ Ngh đ nh v t ch c và ho t đ ng c a ngân ị ị ề ổ ứ ạ ộ ủ hàng th ng m iươ ạ 12 a. S ra đ i c a ngân hàngự ờ ủ S ra đ i c a các ngân hàng đ c đánh d u ự ờ ủ ượ ấ b i vi c các ch hi u vàng nh n gi vàng ở ệ ủ ệ ậ ữ h ng i dânộ ườ Bên c nh đó, các ch hi u vàng cũng cho ạ ủ ệ vay, nh n th c đ c l i ích t vi c cho vay ậ ứ ượ ợ ừ ệ nên các ch hi u vàng khuy n khích g i ủ ệ ế ử ti nề S k t h p hai nghi p v c b n này đã t o ự ế ợ ệ ụ ơ ả ạ nên nh ng NHTM đ u tiênữ ầ 13 b. Quá trình phát tri n c a ngân hàngể ủ Lúc đ u các ngân hàng ch là các ngân hàng ầ ỉ th ng m i, các ngân hàng này t do phát ươ ạ ự hành gi y b cấ ạ Nhà n c quy đ nh nh ng ngân hàng đ c ướ ị ữ ượ quy n in ti n, g i là ngân hàng phát hànhề ề ọ Các ngân hàng còn l i đ c g i là các ngân ạ ượ ọ hàng trung gian 14 a. Ngân hàng th ng m iươ ạ Th c hi n nghi p v trung gian tín d ngự ệ ệ ụ ụ Th c hi n nghi p v trung gian thanh toánự ệ ệ ụ Th c hi n ch c năng t o ti n cho n n kinh ự ệ ứ ạ ề ề t thông qua c ch m r ng ti n g iế ơ ế ở ộ ề ử 15 b. Ngân hàng trung ngươ Là ngân hàng phát hành ti nề Là ngân hàng c a các ngân hàngủ Là ngân hàng c a Nhà n củ ướ 16 1. Đ nh nghĩa NHTWị “Ngân hàng trung ng là c quan th c ươ ơ ự hi n ch c năng qu n lý Nhà n c v ti n t ệ ứ ả ướ ề ề ệ và ngân hàng; là ngân hàng phát hành ti nề , ngân hàng c a các t ch c tín d ng và làm ủ ổ ứ ụ các d ch v ti n t cho chính phị ụ ề ệ ủ” 17 2. Lý do ra đ i ngân hàng trung ngờ ươ Các ngân hàng th ng m i l m d ng kh ươ ạ ạ ụ ả năng phát hành gi y b c ngân hàngấ ạ Các m u gi y b c c a các ngân hàng ẫ ấ ạ ủ th ng m i không đ ng nh t, d n đ n s ươ ạ ồ ấ ẫ ế ự l n x n trong ho t đ ng l u thông ti n t .ộ ộ ạ ộ ư ề ệ 18 3. Vai trò c a ngân hàng trung ngủ ươ Phát hành ti n ề detail Là ngân hàng c a các ngân hàng ủ detail Là ngân hàng c a Nhà n c ủ ướ detail 19 1. Đ nh nghĩa NHTMị “Ngân hàng th ng m i là trung gian tài ươ ạ chính th c hi n ch c năng kinh doanh ti n ự ệ ứ ề t v i n i dung c b n là nh n ti n g i, s ệ ớ ộ ơ ả ậ ề ử ử d ng ti n g i đó đ cho vay và cung ng ụ ề ử ể ứ các d ch v thanh toán.ị ụ ” 20 2. Phân lo i ngân hàng th ng m iạ ươ ạ D a theo tính ch t s h u ự ấ ở ữ detail D a theo lĩnh v c ho t đ ng ự ự ạ ộ detail 21 1. Nghi p v huy đ ng v nệ ụ ộ ố V n t có ố ự detail V n huy đ ng ố ộ detail V n ti p nh n ố ế ậ detail 22 2. Nghi p v cho vayệ ụ Các hình th c cho vay ứ detail Các bi n pháp b o đ m tín d ng ệ ả ả ụ detail 23 3. Nghi p v trung gianệ ụ a. Nghi p v thanh toán ệ ụ detail b. Nghi p v L/C du l ch ệ ụ ị detail c. Nghi p v thu h ệ ụ ộ detail d. Nghi p v tín thác ệ ụ detail e. Nghi p v qua l i đ ng nghi p ệ ụ ạ ồ ệ detail 24 4. M i quan h gi a các nghi p vố ệ ữ ệ ụ Gi a nghi p v cho vay và huy đ ngữ ệ ụ ộ Gi a nghi p v trung gian tín d ng và trung ữ ệ ụ ụ gian thanh toán 25 5. S c hoàn tr c a NHTMứ ả ủ Là năng l c hoàn tr ti n m t k p th i cho ự ả ề ặ ị ờ khách hàng khi đ n h nế ạ S c hoàn tr này đ c đánh giá d a trên c ứ ả ượ ự ơ s ti n d tr c a ngân hàng th ng m iố ề ự ữ ủ ươ ạ 26 1. Công ty tài chính Là ch th tài chính trung gian, không đ c ủ ể ượ huy đ ng v n ng n h n và không đ c phép ộ ố ắ ạ ượ làm d ch v thanh toánị ụ 27 2. Hi p h i cho vay và ti t ki mệ ộ ế ệ Là các hi p h i hình thành có tính ch t ệ ộ ấ t ng tr cho các thành viên trong h iươ ợ ộ 28 3. Qu tín d ngỹ ụ Đ c hình thành cũng nh m m c đích giúp ượ ằ ụ đ các h i viên c a qu tín d ng.ỡ ộ ủ ỹ ụ 29 a. Phát hành ti nề Tuỳ theo ch đ ti n t mà có nh ng nguyên ế ộ ề ệ ữ tăc phát hành ti n khác nhauề Nguyên t c đ m b o b ng tr kimắ ả ả ằ ữ Nguyên t c phát hành trên c s nhu c u ắ ơ ở ầ c a n n kinh tủ ề ế 30 b. Là ngân hàng c a các ngân hàngủ NH trung ng qu n lý các NHTM theo m t ươ ả ộ s cáchố B t bu c các NHTM ph i l p m t tài ắ ộ ả ậ ộ kho n ti n g i thanh toán t i NH trung ả ề ử ạ ngươ B t bu c các NHTM ph i l p m t tài ắ ộ ả ậ ộ kho n d tr b t bu c t i NH trung ngả ự ữ ắ ộ ạ ươ Bên c nh đó, NH trung ng còn th c hi n ạ ươ ự ệ vai trò “C u cánh cu i cùng”ứ ố 31 c. Là ngân hàng c a Nhà n củ ướ Làm th qu cho kho b c Nhà n củ ỹ ạ ướ Đ m b o qu d tr ngo i h i qu c giaả ả ỹ ự ữ ạ ố ố Xây d ng và t v n cho Nhà n c v các ự ư ấ ướ ề chính sách ti n t qu c giaề ệ ố Th c hi n ch c năng qu n lý Nhà n c đ i ự ệ ứ ả ướ ố v i các ho t đ ng kinh doanh ti n t , tín ớ ạ ộ ề ệ d ng và ngân hàngụ 32 a. D a theo tính ch t s h uự ấ ở ữ NHTM qu c doanhố NHTM ngoài qu c doanhố 33 b. D a theo lĩnh v c ho t đ ngự ự ạ ộ Ngân hàng th ng m i kinh doanh thông ươ ạ th ngườ Ngân hàng th ng mươ ại chính sách 34 a. V n t cóố ự V n đi u lố ề ệ L i nhu n gi l i không chiaợ ậ ữ ạ 35 b. V n huy đ ngố ộ V n huy đ ng t doanh nghi pố ộ ừ ệ V n huy đ ng t cá nhânố ộ ừ V n đi vay t ngân hàng trung ng và các ố ừ ươ ngu n khácồ 36 c. V n ti p nh nố ế ậ Là v n ti p nh n do nghi p v u thác c a ố ế ậ ệ ụ ỷ ủ ngân hàng th ng m iươ ạ Ngân hàng đóng vai trò là ng i qu n lý v nườ ả ố 37 a. Các hình th c cho vayứ Cho vay chi t kh uế ấ Cho vay th u chiấ Cho vay ng tr cứ ướ Cho vay theo h p đ ng tín d ngợ ồ ụ Cho vay b ng ch ký (ch p nh n)ằ ữ ấ ậ 38 b. Các bi n pháp b o đ m tín d ngệ ả ả ụ C m cầ ố Th ch pế ấ Tín ch pấ Ch p nh nấ ậ 39 a. Nghi p v thanh toánệ ụ Ngân hàng đóng vai trò trung gian trong ho t ạ đ ng thanh toán h p đ ng mua bánộ ợ ồ Chuy n ti nể ề Séc Nh thuờ Tín d ng ch ng tụ ứ ừ Tín d ng thụ ẻ 40 b. Nghi p v L/C du l chệ ụ ị Ngân hàng m L/C cho chính ng i đ ngh ở ườ ề ị h ngưở Ng i đó có th rút ti n t i chi nhánh ngân ườ ể ề ạ hàng n c ngoàiướ 41 c. Nghi p v thu hệ ụ ộ Ngân hàng đ ng ra thu ti n h khách hàng ứ ề ộ theo u thácỷ 42 d. Nghi p v tín thácệ ụ Ngân hàng đ ng ra mua bán h khách hàng ứ ộ các lo i ch ng khoán, ngo i h i và kim lo i ạ ứ ạ ố ạ quý. 43 e. Nghi p v qua l i đ ng nghi pệ ụ ạ ồ ệ Các ngân hàng th ng m i thu, chi h l n ươ ạ ộ ẫ nhau trên c s m t tài kho n vãng lai đ t ơ ở ộ ả ặ t i ngân hàng b n.ạ ạ