Bài giảng môn Kế toán - Chương 4 : Thông tin thích hợp cho việc ra quyết định và các quyết định về giá

11 CHƯƠNG 4c: THÔNG TIN THÍCH HỢP CHO VIỆC RA QUYẾT ĐỊNH VÀ CÁC QUYẾT ĐỊNH VỀ GIÁ (tt) 2 MỤC TIÊU • - Nắm được kỹ thuật phân tích thông tin để giúp doanh nghiệp ra được các quyết định ngắn hạn: quyết định về tiếp tục hay ngừng sản xuất một bộ phận kinh doanh thua lỗ, quyết định sản xuất hay mua ngoài, quyết định bán bán thành phẩm hay tiếp tục sản xuất, quyết định trong điều kiện giới hạn • - Hiểu biết kỹ thuật phân tích giúp doanh nghiệp trong việc ra quyết định về giá. • - Có đủ khả nămg tham gia vào việc thẩm định dự án đầu tư dài hạn thông qua các kỹ thuật đánh giá dự án đầu tư dài hạn. 3I. THOÂNG TIN THÍCH HÔÏP QUYEÁT ÑÒNH KINH DOANH NGAÉN HAÏN • I- Thông tin thích hợp cho việc ra quyết định ngắn hạn • 1- Thông tin thích hợp cho việc ra quyết định • 2- Ứng dụng thông tin thích hợp trong việc ra quyết định • II- Các quyết định về giá • 1- Các nhân tố chủ yếu ảnh hưởng đến quyết định về giá bán sản phẩm • 2- Các phương pháp định giá bán • III- Thông tin của kế toán quản trị với việc ra quyết định đầu tư dài hạn • 1- Các vấn đề cơ bản về quyết định đầu tư dài hạn • 2- Các phương pháp đánh giá dự án đầu tư dài hạn 4 III. Thông tin của kế toán quản trị với việc ra quyết định đầu tư dài hạn 5MỤC TIÊU HỌC TẬP • Giải thích tầm quan trọng của “giá trị theo thời gian của tiền tệ” trong các quyết định về dự toán đầu tư. • Nắm được cách qui đổi tương đương các dòng tiền xảy ra ơ những thời kỳ khác nhau. • Sử dụng được phương pháp “hiện giá ròng” và phương pháp “tỷ suất sinh lợi nội bộ” để đánh giá hiệu quả của một phương án đầu tư. 6 1. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM VỀ ĐẦU TƯ
Đầu tư là gì?
Các dạng đầu tư dài hạn: • Đầu tư tài chính • Đầu tư vào hoạt sản xuất kinh doanh 7KHÁI NIỆM VỀ ĐẦU TƯ (tt)
Các quyết định về vốn đầu tư vào hoạt động sản xuất kinh doanh điển hình: ° Các quyết định giảm thiểu chi phí ° Các quyết định mở rộng sản xuất ° Các quyết định về lựa chọn máy móc thiết bị ° Các quyết định về thay thế máy móc thiết bị ° 8
Các quyết định về vốn đầu tư có thể chia làm hai loại: ° Quyết định sàn lọc (Dự án độc lập) ° Quyết định ưu tiên (Dự án loại trừ nhau) KHÁI NIỆM VỀ ĐẦU TƯ (tt) 9
Tính hao mòn:
Sự hoàn vốn đầu tư thường cần một thời gian dài ĐẶC ĐIỂM CỦA VỐN ĐẦU TƯ 10
“Giá trị theo thời gian của tiền” là một khái niệm quan trọng trong phân tích đầu tư
Tiền phải được xem xét theo hai khía cạnh: giá trị và thời gian thu/chi • 1 đồng hôm nay ≠ 1 đồng vào năm sau • 1 đồng hôm này = 1.1 đồng vào năm sau (với mức lãi suất 10%/năm)
Trong phân tích quyết định đầu tư, cần phải xem xét “giá trị theo thời gian” của dòng tiền 2. GIÁ TRỊ THEO THỜI GIAN CỦA TIỀN (The Time Value of Money)-xem lại TCDN. 11
Lãi đơn: Lãi tức chỉ tính theo số vốn gốc mà không tính thêm lãi tức tích lũy phát sinh từ tiền lãi ở các thời đoạn trước.
Lãi kép: Lãi tức ở mỗi thời đoạn được tính theo “số vốn gốc và tổng số tiền lãi tích lũy trong các thời đoạn trước đó”. a/LÃI ĐƠN & LÃI KÉP 12 LÃI ĐƠN & LÃI KÉP
Ông A vay 100 triệu đồng với lãi suất đơn 10%/năm trong thời hạn 5 năm. Ông A sẽ trả cả vốn lẫn lãi sau 5 năm. Hỏi ông ấy phải trả bao nhiêu? 5 LãiVốn gốcLãiVốn gốc Cộng 4 3 2 1 0 Lãi képLãi đơn Năm 13 LÃI ĐƠN & LÃI KÉP Gọi: r là lãi suất đơn tính cho một kỳ (tháng, quí, năm) N là số thời kỳ i là lãi suất kép Lãi suất kép = (1+ Lãi suất đơn)N - 1 i = (1+ r)N - 1 14 LÃI ĐƠN & LÃI KÉP Trong ví dụ vay vốn của ông A: r = 10%/năm và N = 5 năm Vậy, lãi suất ghép cho thời đoạn 5 năm được xác định như sau: i = (1+ 0.1)5 – 1 i = 0.6105 Tiền lãi = Vốn gốc x Lãi suất Tiền lãi = 100 x 0.6105 Tiền lãi = 61.05 15
Dòng tiền (cash-flow): một chuỗi các khoản thu, chi xảy ra qua một số thời kỳ nhất định • Dòng tiền thu (inflow) • Dòng tiền chi (outflow)
Các dạng dòng tiền: • Dòng tiền đều (annuity) • Dòng tiền hỗn tạp (mixed cash flow)
Biểu đồ dòng tiền: 0 1 2 3 4 5 b/CÁCH QUI ĐỔI TƯƠNG ĐƯƠNG CHO CÁC DÒNG TIỀN 16
PV : giá trị hoặc số tiền ở một mốc thời gian quy ước nào đó được gọi là hiện tại. Mốc thời gian đó thường là ở cuối thời đoạn 0 và đầu thời đoạn 1.
FV : giá trị hoặc số tiền ở một mốc thời gian quy ước nào đó được gọi là tương lai. Mốc thời gian đó có thể là cuối các thời đoạn 1, hoặc 2, hoặc 3, v.v...
AV : một chuỗi các giá trị tiền tệ có giá trị bằng nhau đặt ở cuối các thời đoạn và kéo dài trong một số thời đoạn.
N : số thời đoạn (năm, quý, v.v...)
i : lãi suất (luôn luôn hiểu theo nghĩa là lãi suất kép nếu không có ghi chú) 0 1 2 3 4 N3 N-1 PV FVAV i% CÁCH QUI ĐỔI TƯƠNG ĐƯƠNG CHO CÁC DÒNG TIỀN 17 + Cho PV tìm FV FV = PV(1 + i)N Ký hiệu: (1 + i)N = (F/P, i%, N) (Hệ số giá trị tích lũy đơn). + Cho FV tìm PV Ký hiệu: 1/(1+i)N = (P/F,i%,N) (Hệ số giá trị hiện tại đơn). N       + = i 1 1 FV PV CÁCH QUI ĐỔI TƯƠNG ĐƯƠNG CHO CÁC DÒNG TIỀN 18 + Cho AV tìm FV: Ký hiệu: [(1+i)N - 1]/i = (F/A, i%, N) (Hệ số giá trị tích lũy chuỗi phân bố đều). + Cho FV tìm AV: Ký hiệu: i/[(1+i)N - 1] = (A/F, i%, N) (Hệ số vốn chìm).       −+ = i i)(1AV FV N 1       −+ = 1Ni)(1 i FV AV CÁCH QUI ĐỔI TƯƠNG ĐƯƠNG CHO CÁC DÒNG TIỀN 19 + Cho AV tìm PV: Ký hiệu:[(1+i)N - 1]/[i(1+i)N] = (P/A, i%, N) (Hệ số giá trị hiện tại chuỗi phân bố đều). + Cho PV tìm AV: Ký hiệu: [i(1+i)N]/[(1+i)N - 1] = (A/P, i%, N) (Hệ số hoàn trả vốn).       + −+ =      +     −+ = N NN i)i(1 i)(1 i)(1 1 i i)(1 AV PV 11 AV N       + −+ = N N i)i(1 i)(1 AV 1PV CÁCH QUI ĐỔI TƯƠNG ĐƯƠNG CHO CÁC DÒNG TIỀN 20 3. Các phương pháp đánh giá dự án đầu tư dài hạn
Hai phương pháp được sử dụng phổ biến: 1. Phương pháp “Giá trị hiện tại - PV” hay còn gọi là phương pháp “Hiện giá ròng (thuần)” (Net Present Value– NPV) 2. Phương pháp “tỷ suất sinh lợi nội bộ - IRR” 21 a/ PHÖÔNG PHAÙP HIEÄN GIAÙ THUAÀN - NPV • Hieän giaù thuaàn cuûa moät phöông aùn kinh doanh laø keát quaû so saùnh giaù trò hieän taïi taát caû doøng tieàn thu vôùi giaù trò hieän taïi taát caû doøng tieàn chi lieân quan ñeán phöông aùn. NPV = Pdoøng tieàn thu - Pdoøng tieàn chi • NHÖÕNG BÖÔÙC CÔ BAÛN PHÖÔNG PHAÙP HIEÄN GIAÙ THUAÀN • Böôùc 1 : Choïn khoaûng thôøi gian thích hôïp ñeå phaân tích hieän giaù thuaàn caùc doøng tieàn cuûa phöông aùn. • Böôùc 2 : Choïn löïa möùc laõi suaát thích hôïp ñeå chieát khaáu doøng tieàn. • Böôùc 3 : Nhaän ñònh, phaân loaïi caùc doøng tieàn thu, doøng tieàn chi. • Böôùc 4 : Caên cöù vaøo ñaëc ñieåm doøng tieàn thu, doøng tieàn chi tính giaù trò hieän taïi • Böôùc 5 : Tính hieäu soá cheânh leäch giöõa giaù trò hieän taïi doøng tieàn thu vôùi giaù trò hieän taïi doøng tieàn chi • NPV = Pdoøng tieàn thu - Pdoøng tieàn chi > 0 .Phöông aùn öu tieân choïn • NPV = Pdoøng tieàn thu - Pdoøng tieàn chi < 0 .Phöông aùn khoâng öu tieân choïn • NPV = Pdoøng tieàn thu - Pdoøng tieàn chi = 0 .Phöông aùn coù theå hoaëc khoâng 22 PHÖÔNG PHAÙP HIEÄN GIAÙ THUAÀN - NPV • Doøng tieàn chi : • Tieàn chi cho möùc gia taêng voán hoaït ñoäng. • Tieàn chi cho voán ñaàu tö ban ñaàu vaøo phöông aùn ñaàu tö. • Tieàn chi cho voán hoaït ñoäng trong quaù trình vaän haønh phöông aùn. • Doøng tieàn chi cho chi phí thöôøng xuyeân khi trieån khai phöông aùn. • Doøng tieàn thu : • Tieàn töø thu nhaäp cuûa phöông aùn nhö doanh thu baùn haøng, doanh thu cung öùng dòch vuï. • Tieàn töø tieát kieäm chi phí. • Tieàn töø tieát kieäm ñöôïc voán löu ñoäng (giaûm voán taøi trôï cho hoaïït ñoäng). • Tieàn thu töø giaù trò taän duïng cuûa taøi saûn khi heát haïn söû duïng. 23 BAÛNG PHAÂN TÍCH NPV Hieän giaù thuaàn(NPV) Doøng tieàn chi -Voán ñaàu tö -Chi phí - Doøng tieàn thu -Doanh thu -Tieát kieäm - Giaù trò hieän taïi (NPV) Giaù trò yeáu toá chieát khaáu 1ñ Löôïng Tieàn gốc Soá naêm Doøng tieàn phaùt sinh BAÛNG PHAÂN TÍCH NPV CUÛA 1 PHÖÔNG AÙN KINH DOANH 24 PHƯƠNG PHÁP HIỆN GIÁ RÒNG (NET PRESENT VALUE METHOD)
“Hiện giá ròng - NPV": tổng các giá trị hiện tại của dòng tiền ròng của dự án (được chiết khấu theo một suất chiết khấu thích hợp ∑ = )+(= N t t t i NCF NPV 0 1 NCFt : dòng tiền ròng ở năm t i: suất chiết khấu của dự án N: thời kỳ phân tích dự án 25 PHƯƠNG PHÁP HIỆN GIÁ RÒNG (NET PRESENT VALUE METHOD) Tiêu chuẩn quyết định Đối với cơ hội đầu tư riêng lẻ. Một dự án được xem là đáng giá về mặt kinh tế khi: NPV ≥ 0 26 Tiêu chuẩn quyết định Khi so sánh các dự án loại trừ nhau. Dự án đầu tư nào có hiện giá ròng - NPV lớn nhất là phương án có lợi nhất. NPV ---> Max PHƯƠNG PHÁP HIỆN GIÁ RÒNG 27 VD 3 -PHÖÔNG PHAÙP HIEÄN GIAÙ THUAÀN - NPV • Coâng ty ABC ñang xem xeùt ñeå ñaàu tö moät thieát bò môùi. Theo taøi lieäu döï baùo cuûa caùc boä phaän lieân quan ñeán phöông aùn nhö sau: • - Voán ñaàu tö ban ñaàu cho thieát bò : 100 trieäu ñoàng. • - Chi phí tieát kieäm haèng naêm do khoâng thueâ ngoaøi : 30 trieäu ñoàng • - Giaù trò taän duïng khi thanh lyù thieát bò öôùc tính laø : 10 trieäu ñoàng. • - Thôøi gian söû duïng 5 naêm • - Laõi suaát mong muoán cuûa doanh nghieäp 10% naêm. • Phöông aùn naøy coù neân tieán haønh khoâng ? • Phaân tích theo phöông phaùp NPV. • - Choïn giai ñoaïn tính laõi : naêm • - Khoaûng thôøi gian tính hieän giaù thuaàn : 5 naêm • - Laõi suaát duøng chieát khaáu : r = 10% • - Doøng tieàn thu: • Chi phí tieát kieäm haèng naêm 30 trieäu ñoàng (doøng tieàn phaùt sinh ñeàu haøng naêm). • Giaù trò taän duïng thieát bò cuoái naêm thöù naêm laø 5 trieäu ñoàng (doøng tieàn phaùt sinh giai ñoaïn cuoái n = 5). • - Doøng tieàn chi: • Voán ñaàu tö ban ñaàu 100 trieäu ñoàng (doøng tieàn phaùt sinh khi trieån khai döï aùn). 28 BAÛNG PHAÂN TÍCH NPV Hieän giaù thuaàn(NPV) 0 Doøng tieàn chi -Voán ñaàu tö ban ñaàu 5 5 Doøng tieàn thu -Tieát kieäm chi phí -Giaù trò taän duïng Giaù trò hieän taïi (NPV) Giaù trò yeáu toá chieát khaáu 1ñ Löôïng tieàn Soá naêm Doøng tieàn phaùt sinh BAÛNG PHAÂN TÍCH NPV CUÛA 1 PHÖÔNG AÙN KINH DOANH 29 VD 4 - PHÖÔNG PHAÙP HIEÄN GIAÙ THUAÀN - NPV • Coâng ty döôïc phaåm ñang nghieân cöùu ñeå ñaàu tö thieát bò eùp vó môùi. Theo ñeà xuaát vaø döï baùo cuûa boä phaän ñaàu tö nhö sau: • Phöông aùn 1: Mua thieát bò môùi vôùi doøng tieàn thu nhaäp vaø doøng tieàn chi phí nhö sau: • - Voán ñaàu tö ban ñaàu 80 trieäu • - Giaù trò thieát bò cuõ thanh lyù 10 trieäu • - Chi phí söûa chöõa baûo haønh haèng naêm (baét ñaàu tö naêm thöù 3) 10 trieäu • - Doanh thu saûn phaåm eùp vó haøng naêm 40 trieäu • - Chi phí hoaït ñoäng haøng naêm 15 trieäu • - Giaù trò taän duïng (thanh lyù cuoái naêm thöù 5) 12 trieäu • - Thôøi gian söû duïng laø 5 naêm • - Laõi suaát chieát khaáu mong muoán cuûa coå ñoâng laø 12%naêm • Phöông aùn 2: Caûi taïo thieát bò cuõ vôùi doøng tieàn thu nhaäp vaø doøng tieàn chi phí nhö sau: • - Voán ñaàu tö söûa chöõa 50 trieäu • - Chi phí söûa chöõa baûo haønh haèng naêm (baét ñaàu tö naêm thöù 3) 12 trieäu • - Doanh thu saûn phaåm eùp vó haøng naêm 38 trieäu • - Chi phí hoaït ñoäng haèng naêm 18 trieäu • - Giaù trò taän duïng khi thanh lyù 8 trieäu • - Thôøi gian söû duïng laø 5 naêm • - Laõi suaát chieát khaáu mong muoán cuûa coå ñoâng laø 12%naêm 30 31 b/ PHÖÔNG PHAÙP TYÛ SUAÁT SINH LÔØI NOÄI BOÄ IRR • Tyû suaát sinh lôøi hieåu ñôn giaûn laø soá tieàn lôøi thu ñöôïc cuûa moät phöông aùn kinh doanh höùa heïn seõ ñaït ñöôïc trong moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh. • Tyû suaát sinh lôøi noäi boä (IRR) laø tyû suaát chieát khaáu maø taïi ñoù hieän giaù thuaàn cuûa phöông aùn kinh doanh baèng 0. • • NOÄI DUNG CÔ BAÛN CUÛA PHÖÔNG PHAÙP IRR : • Böôùc 1 : • Xaùc ñònh doøng tieàn chi lieân quan ñeán phöông aùn ñaàu tö nhö : • Chi cho voán ñaàu tö ban ñaàu. • Chi phí hoaït ñoäng haøng naêm. • Xaùc ñònh doøng tieàn thu töø phöông aùn ñaàu tö nhö : • Thu nhaäp (doanh thu) töø phöông aùn. • Chi phí tieát kieäm. • Giaù trò thu hoài taøi saûn daøi haïn. • Böôùc 2 : So saùnh tyû leä giuõa doøng tieàn thu vôùi doøng tieàn chi tìm tyû suaát chieát khaáu sao cho giaù trò hieän taïi cuûa doøng tieàn thu baèng giaù trò hieän taïi cuûa doøng tieàn chi • Böôùc 3 : So saùnh IRR vôùi laõi suaát sinh lôøi kyø voïng, neáu IRR(r0) > r kyø voïng phöông aùn seõ ñaùng giaù ñöôïc choïn löïa. 32 PHÖÔNG PHAÙP TYÛ SUAÁT SINH LÔØI NOÄI BOÄ IRR • CAÙC PHÖÔNG PHAÙP TÌM TYÛ SUAÁT CHIEÁT KHAÁU IRR • Phöông phaùp thöû : Laàn löôït thay theá caùc laõi suaát chieát khaáu doøng tieàn ñeán khi tìm ñöôïc moät laõi suaát chieát khaáu r0 thoaû maõn NPV = 000. Phöông phaùp hình hoïc: Chæ caàn choïn hai tyû suaát chieát khaáu, moät tyû suaát chieát khaáu cao vaø moät tyû suaát chieát khaáu thaáp sao cho hieän giaù thuaàn öùng vôùi caùc tyû suaát chieát khaáu moät coù giaù trò aâm vaø moät coù giaù trò döông. Bieåu dieãn nhöõng ñieåm naøy treân ñoà thò vaø duøng heä quaû tam giaùc ñoàng daïng ñeå tính IRR = r0 töông öùng vôùi NPV = 000. OI = r0 = r1 + NPV1 [(r2 – r1)/(NPV1 + NPV2)] DNPV2 r2r0r1o CI0B ANPV1 33 PHÖÔNG PHAÙP TYÛ SUAÁT SINH LÔØI NOÄI BOÄ IRR • Coâng ty ABC ñang nghieân cöùu döï aùn ñaàu tö thieát bò theo cô caáu voán, chi phí, thu nhaäp nhö sau: • - Voán ñaàu tö ban ñaàu : 10 trieäu ñoàng • - Chi phí haèng naêm : 2,2 trieäu ñoàng. • - Thu nhaäp haèng naêm : 5,0 trieäu ñoàng. • - Giaù trò coøn laïi luùc thanh lyù : 2 trieäu ñoàng. • - Thôøi gian thöïc hieän döï aùn 5 naêm • - Laõi suaát mong muoán 12% naêm • Xaùc ñònh IRR • Vôùi r = 16% ta coù: • (5.000.00 – 2.200.000) (3,274)(1) + 2.000.000 (0,476)(2) - 1.000.000(1)(1) = 119.200 • Vôùi r = 20% ta coù: • (5.000.00 – 2.200.000) (2,991)(1) + 2.000.000 (0,402)(2) - 1.000.000 (1)(1) = -821.200 • Noäi suy (phöông phaùp hình hoïc): • r0 = r1 + [NPV1{(r1 – r2)/(NPV1 + NPV2)}] • r0 = 16% + [119.200{(20% – 16%)/ (119.200 + 821.200)}]= 16,5% • (1) Tra baûng giaù trò hieän taïi doøng tieàn phaùt sinh ñeàu r =16%, n =5; r =20%, n = 5. • (2) Tra baûng giaù trò hieän taïi doøng tieàn phaùt sinh moät laàn r =16%, n=5; r =20%, n= 5. • Vôùi r0 =16,5% lôùn hôn laõi suaát mong muoán 12% naêm neân phöông aùn ñaùng giaù ñaàu tö. 34 c/ PHÖÔNG PHAÙP KYØ HOAØN VOÁN • Phöông phaùp thôøi kyø hoaøn voán (pay back method – PB) • Kyø hoaøn voán (naêm) • = Nhu caàu voán ñaàu tö / Thu nhaäp thuaàn tuyù haèng naêm • Ñoái vôùi phöông aùn ñaàu tö môùi, thu nhaäp thuaàn tuyù haèng naêm chính laø lôïi nhuaän tröôùc thueá vaø khaáu hao taøi saûn daøi haïn. • Ñoái vôùi phöông aùn ñaàu tö thay theá thu nhaäp thuaàn tuyù chính laø thu nhaäp taêng theâm nhö möùc taêng theâm doanh thu, möùc tieát kieäm chi phí. • Tính kyø hoaøn voán • - Tröôøng hôïp thu nhaäp phaùt sinh ñeàu (duøng coâng thöùc tính) • - Tröôøng hôïp thu nhaäp phaùt sinh khoâng ñeàu (laäp baûng) 35 VD 5: PHÖÔNG PHAÙP KYØ HOAØN VOÁN • Maùy A: • - Toång voán ñaàu tö : 20.000.000ñ • - Chi phí tieát kieäm haèng naêm : 5.000.000ñ • Maùy B: • - Toång voán ñaàu tö : 15.000.000ñ • - Chi phí tieát kieäm haèng naêm : 4.000.000ñ. • Neáu chuù troïng ñeán thôøi gian hoaøn voán, coâng ty neân choïn phöông aùn ñaàu tö naøo ? 36 VD 6: PHÖÔNG PHAÙP KYØ HOAØN VOÁN • Trung taâm thöông maïi ñang nghieân cöùu ñaàu tö moät thieát bò saûn xuaát vôùi mong muoán thôøi gian hoaøn voán ñaàu tö laø 5 naêm. Theo taøi lieäu döï tính cuûa phöông aùn ñaàu tö nhö sau: • - Doanh soá haèng naêm : 10.000.000ñ • - Bieán phí saûn xuaát kinh doanh : 6.000.000ñ • - Ñònh phí saûn xuaát kinh doanh • + Khaáu hao maùy moùc : 1.000.000ñ • + Ñònh phí khaùc : 1.500.000ñ • - Voán ñaàu tö ban ñaàu : 12.000.000ñ. • Neáu chuù troïng thôøi gian hoaøn voán, coâng ty coù neân ñaàu tö vaøo phöông aùn ? 37 Khi vận dụng các phương pháp dòng tiền chiết khấu có ít nhất hai giả thiết thường được nêu ra:  Một là, tất cả các dòng tiền đều xảy ra ở cuối thời kỳ  Hai là, tất cả các dòng tiền sinh ra từ một dự án lập tức được tái đầu tư vào một dự án khác với mức sinh lợi bằng với tỷ lệ chiết khấu sử dụng trong dự án thứ nhất. CÁC GIẢ THIẾT