Bài giảng Lý thuyết về thương mại quốc tế và đầu tư quốc tế

11. Lyùù thuyeáát thöông maïïi quoáác teáá 2. Lyùù thuyeáát ñaààu tö quoáác teáá 3. Nhöõng nhaân toõ â áá aûûnh höôûûng ñeáán FDI CHÖÔNG 2: LYÙÙ THUYEÁÁT VEÀÀ THÖÔNG MAÏÏI QUOÁÁC TEÁÁ VAØØ ÑAÀÀU TÖ QUOÁÁC TEÁÁ (THEORY OF INTERNATIONAL TRADE & INVESTMENT) 21. LYÙÙ THUYEÁÁT THÖÔNG MAÏÏI QUOÁÁC TEÁÁ 1.1. Thuyeáát Troïïng Thöông (Mercantilism) 1.2. Lyùù thuyeáát Lôïïi Theáá Tuyeäät Ñoáái (Theory of Absolute Advantage) 1.3. Lyùù thuyeáát Lôïïi Theáá So Saùùnh (Theory of Comparative Advantage) 1.4. Lyùù thuyeáát Heckscher - Ohlin (Heckscher - Ohlin Theory) 1.5. Nghòch lyùù Leontief (The Leontief Paradox) 1.6. Lyùù thuyeáát veàà söïï töông ñoààng giöõa caõ ùùc quoáác gia (Country Similarity Theory) 1.7. Lyùù thuyeáát Chu Kyøø Saûûn Phaååm Quoáác Teáá (International Product Life Cycle Theory) 1.8. Lyùù thuyeáát lôïïi theáá caïïnh tranh toaøøn caààu (Global Strategic RivalryTheory) 1.9. Lyùù thuyeáát Lôïïi Theáá Caïïnh Tranh Quoáác Gia – Kim cöông cuûûa Porter (Theory of National Competitive Advantage: Porter’s Diamond) 31.1. THUYEÁÁT TROÏÏNG THÖÔNG (MERCANTILISM) ƒ Giöõa theõ áá kyûû 15, 16, 17 vaøø keáát thuùùc vaøøo theáá kyûû 18 ƒ Tö töôûûng chính ƒ Phaùùt trieåån kinh teáá laøø gia taêng khoê áái löôïïng tieààn teää ƒ Phaûûi phaùùt trieåån ngoaïïi thöông, ñaëëc bieäät laøø xuaáát sieâuâ , trao ñoååi khoâng ngang giaâ ùù ƒ Nhaøø nöôùùc ñieààu tieáát hoaïït ñoääng ngoaïïi thöông ƒ Öu ñieååm ƒ Taààm quan troïïng cuûûa thöông maïïi quoáác teáá ƒ Vai troøø Nhaøø nöôùùc trong vieääc ñieààu tieáát ngoaïïi thöông ƒ Nhöôïïc ñieååm ƒ Ñôn giaûûn, chöa giaûûi thích ñöôïïc caùùc hieään töôïïng kinh teáá 41.2. LYÙÙ THUYEÁÁT LÔÏÏI THEÁÁ TUYEÄÄT ÑOÁÁI ƒ Taùùc giaûû - Adam Smith (1723 - 1790), ngöôøøi Anh, taùùc phaååm “Nghieân câ öùùu veàà baûûn chaáát vaøø nguyeân nhaân giaâ â øøu coùù cuûûa caùùc quoáác gia” (1776) ƒ Tö töôûûng chính ƒ Thöông maïïi quoáác teáá thuùùc ñaååy kinh teáá phaùùt trieåån ƒ Nguoààn goáác giaøøu coùù cuûûa nöôùùc Anh laøø coâng nghieâ ääp ƒ Caùùc nöôùùc neân chuyeân moân hoâ â â ùùa nhöõng ngaõ øønh coùù lôïïi theáá tuyeäät ñoáái ƒ Xuaáát khaååu saûûn phaååm coùù lôïïi theáá tuyeäät ñoáái vaøø nhaääp khaååu saûûn phaååm khoâng coâ ùù lôïïi theáá tuyeäät ñoáái 5ƒ Minh hoïïa ƒ Myõ coõ ùù lôïïi theáá tuyeäät ñoáái saûûn xuaáát luùùa mì ⇒ chuyeân moân hoâ â ùùa saûûn xuaáát luùùa mì ƒ Anh coùù lôïïi theáá tuyeäät ñoáái saûûn xuaáát vaûûi ⇒ chuyeân â moân hoâ ùùa saûûn xuaáát vaûûi ƒ Myõ õ ñoååi 6 giaïï luùùa vôùùi Anh ñeåå laááy 6m vaûûi ⇒Myõ coõ ùù lôïïi 2 m vaûûi, hay tieáát kieääm ñöôïïc ½ giôøø ⇒Anh coùù lôïïi 24m vaûûi, hay tieáát kieääm ñöôïïc gaààn 5giôøø 1.2. LYÙÙ THUYEÁÁT LÔÏÏI THEÁÁ TUYEÄÄT ÑOÁÁI (tt) Saûûn phaååm Myõ õ Anh Luùùa mì (giaïï/giôøø) 6 1 Vaûûi (meùùt/giôøø) 4 5 6ƒ Öu ñieååm ƒ Coâng cuâ ïï phaùùt trieåån lyùù thuyeáát kinh teáá ƒ Lôïïi theáá tuyeäät ñoáái, phaân coâng lao â â ñoääng ƒ Nhöôïïc ñieååm ƒ Khoâng giaâ ûûi thích hieään töôïïng: Moäät nöôùùc coùù lôïïi theáá tuyeäät ñoáái moïïi saûûn phaååm vaøø moäät nöôùùc khoâng coâ ùù lôïïi theáá tuyeäät ñoáái naøøo caûû, lieääu thöông maïïi quoáác teáá coùù xaûûy ra giöõaõ 2 nöôùùc naøøy khoângâ ? 1.2. LYÙÙ THUYEÁÁT LÔÏÏI THEÁÁ TUYEÄÄT ÑOÁÁI (tt) 71.3. LYÙÙ THUYEÁÁT LÔÏÏI THEÁÁ SO SAÙÙNH ƒ Taùùc giaûû - David Ricardo (1772 - 1823), nhaøø kinh teáá hoïïa ngöôøøi Anh (goáác Do Thaùùi), taùùc phaååm “Nhöõng nguyeân lyõ â ùù kinh teáá chính trò vaøø thueáá” (1817) ƒ Tö töôûûng chính ƒMoïïi nöôùùc luoân coâ ùù theåå vaøø raáát coùù lôïïi khi tham gia phaân coâng lao â â ñoääng vaøø thöông maïïi quoáác teáá khi coùù lôïïi theáá so saùùnh ƒ Lôïïi theáá so saùùnh moäät saûûn phaååm laøø khaûû naêng caê ïïnh tranh cuûûa moäät quoáác gia treân â theáá giôùùi 8ƒ RCA (Rate of Comparative Advantage) - heää soáá so saùùnh ƒ E1 - Kim ngaïïch xuaáát khaååu saûûn phaååm X cuûûa quoáác gia trong 1 naêmê ƒ EC - Kim ngaïïch xuaáát khaååu saûûn phaååm X cuûûa quoáác gia trong 1 naêmê ƒ E2 - Kim ngaïïch xuaáát khaååu saûûn phaååm X cuûûa theáá giôùùi trong 1 naêmê ƒ EW - Kim ngaïïch xuaáát khaååu cuûûa theáá giôùùi trong 1 naêmê ƒ Neááu RCA ≤ 1: saûûn phaååm khoâng coâ ùù lôïïi theáá so saùùnh ƒ Neááu RCA < 2,5: saûûn phaååm coùù lôïïi theáá so saùùnh ƒ Neááu RCA ≥ 2,5: saûûn phaååm coùù lôïïi theáá so saùùnh raáát cao WC E E E ERCA 21 ÷= 1.3. LYÙÙ THUYEÁÁT LÔÏÏI THEÁÁ SO SAÙÙNH (tt) 9ƒ Minh hoïïa ƒ Myõ coõ ùù lôïïi theáá tuyeäät ñoáái ôûû caûû 2 saûûn phaååm, coøøn Anh thì khoâng⠃ Tuy nhieânâ , ƒ Myõ coõ ùù lôïïi theáá so saùùnh veàà luùùa mì (6/1 > 4/2) ⇒ Myõ chuyeân õ â moân hoâ ùùa saûûn xuaáát luùùa mì ƒ Anh coùù lôïïi theáá so saùùnh veàà vaûûi (2/4 > 1/6) ⇒ Anh chuyeân â moân hoâ ùùa saûûn xuaáát vaûûi ƒ Myõ õ ñoååi 6 giaïï luùùa vôùùi Anh ñeåå laááy 6m vaûûi ⇒Myõ coõ ùù lôïïi 2m vaûûi, hay tieáát kieääm ½ giôøø ⇒Anh coùù lôïïi 6m vaûûi, hay tieáát kieääm 3 giôøø 1.3. LYÙÙ THUYEÁÁT LÔÏÏI THEÁÁ SO SAÙÙNH (tt) Saûûn phaååm Myõ õ Anh Luùùa mì (giaïï/giôøø) 6 1 Vaûûi (meùùt/giôøø) 4 2 10 ƒ Öu ñieååm ƒ Chuyeân moân hoâ â ùùa ƒ Lôïïi theáá so saùùnh ƒ Nhöôïïc ñieååm ƒ Khoâng tâ ính cô caááu nhu caààu tieâu duâ øøng moãi ã nöôùùc ƒ Khoâng â ñeàà caääp chi phí vaään taûûi, baûûo hieååm haøøng hoùùa vaøø haøøng raøøo baûûo hoää maääu dòch ƒ Khoâng giaâ ûûi thích nguoààn goáác lôïïi theáá so saùùnh 1.3. LYÙÙ THUYEÁÁT LÔÏÏI THEÁÁ SO SAÙÙNH (tt) 11 1.4. LYÙÙ THUYEÁÁT HECKSCHER - OHLIN ƒ Taùùc giaûû - Eli Heckscher & Bertil Ohlin, nhaøø kinh teáá hoïïc Thuïïy Ñieåån, taùùc phaååm “Thöông maïïi lieân khu vâ öïïc vaøø quoáác teáá” (1933) ƒ Tö töôûûng chính ƒ Caùùc yeááu toáá saûûn xuaáát khaùùc nhau giöõa caõ ùùc quoáác gia ƒ Chuyeân moân hoâ â ùùa nhöõng ngaõ øønh söûû duïïng yeááu toáá saûûn xuaáát chi phí reûû hôn, chaáát löôïïng cao hôn ƒ Cô sôûû thöông maïïi quoáác teáá laøø lôïïi theáá töông ñoáái 12 ƒ RCA (the Coefficient of Revealed Comparative Advantage) - heää soáá bieååu thò lôïïi theáá töông ñoáái hay so saùùnh ƒ TA - Kim ngaïïch xuaáát khaååu saûûn phaååm A cuûûa nöôùùc X (tính giaùù FOB) ƒ TX - Toåång kim ngaïïch xuaáát khaååu cuûûa nöôùùc X trong 1 naêmê ƒ WA - Toåång kim ngaïïch xuaáát khaååu saûûn phaååm A cuûûa theáá giôùùi T ƒ W - Toåång kim ngaïïch xuaáát khaååu cuûûa theáá giôùùi trong 1 naêmê ƒ Neááu RCA ≤ 1: saûûn phaååm khoâng coâ ùù lôïïi theáá so saùùnh ƒ Neááu 2,5 < RCA < 4,25: saûûn phaååm coùù lôïïi theáá so saùùnh cao ƒ Neááu RCA ≥ 4,25: saûûn phaååm coùù lôïïi theáá so saùùnh raáát cao A A X T WRCA= ÷ T W 1.4. LYÙÙ THUYEÁÁT HECKSCHER – OHLIN (tt) 13 ƒ Saûûn phaååm thaâm duâ ïïng lao ñoääng (labour intensive goods) - Saûûn phaååm caààn nhieààu ñôn vò lao ñoääng treân â 1 ñôn vò tö baûûn ƒ Saûûn phaååm thaâm duâ ïïng tö baûûn (capital intensive goods) - Saûûn phaååm caààn nhieààu ñôn vò tö baûûn treânâ 1 ñôn vò lao ñoääng ⇒Quoáác gia coùù nguoààn lao ñoääng doàài daøøo ⇒ chuyeân moân hoâ â ùùa saûûn xuaáát saûûn phaååm coùù tyûû troïïng lao ñoääng cao ⇒ xuaáát khaååu haøøng hoùùa coùù tyûû troïïng lao ñoääng cao ñoååi laïïi haøøng hoùùa coùù tyûû troïïng tö baûûn cao ⇒Quoáác gia coùù nguoààn tö baûûn doàài daøøo ⇒ chuyeân moân hoâ â ùùa saûûn xuaáát saûûn phaååm coùù tyûû troïïng tö baûûn cao ⇒ xuaáát khaååu haøøng hoùùa coùù tyûû troïïng tö baûûn cao ñoååi laïïi haøøng hoùùa coùù tyûû troïïng lao ñoääng cao 1.4. LYÙÙ THUYEÁÁT HECKSCHER – OHLIN (tt) 14 ƒ Öu ñieååm ƒ Khuyeáán khích thöông maïïi quoáác teáá phaùùt trieåån ƒ Giaûûi thích nguoààn goáác hình thaøønh lôïïi theáá so saùùnh ƒ Nhöôïïc ñieååm ƒ Khoâng cho pheâ ùùp giaûûi thích moïïi hieään töôïïng thöông maïïi quoáác teáá, ñaëëc bieäät khi: ƒÑaûûo ngöôïïc nhu caààu ƒCaïïnh tranh khoâng hoaâ øøn haûûo ƒChi phí vaään taûûi vaøø baûûo hieååm quaùù lôùùn 1.4. LYÙÙ THUYEÁÁT HECKSCHER – OHLIN (tt) 15 1.5. NGHÒCH LYÙÙ LEONTIEF ƒ Taùùc giaûû - Wassily Leontief, thöûû nghieääm moâ hâ ình H - O (1951) ñeåå giaûûi thích haøøng hoùùa xuaáát nhaääp khaååu vaøøo Myõõ (döõ õ kieään 1947) ƒ Giaûû thieáát - Myõ coõ ùù lôïïi theáá töông ñoáái veàà saûûn xuaáát haøøng hoùùa coùù tyûû troïïng tö baûûn cao, neân seõ xuaâ õ áát khaååu haøøng hoùùa thaâm â duïïng tö baûûn (capital intensive goods) vaøø nhaääp khaååu haøøng hoùùa thaâm duâ ïïng lao ñoääng (labour intensive goods) ƒ Keáát quaûû baáát ngôøø - Saûûn phaååm xuaáát khaååu töøø caùùc coâng ty Myõ â õ coùù tyûû troïïng lao ñoääng cao hôn saûûn phaååm nhaääp khaååu ƒ Nghòch lyùù - Myõ laõ øø moäät nöôùùc coùù nguoààn lao ñoääng doàài daøøo? ƒ Nghieân câ öùùu, tranh luaään ⇒ Phaân bieâ äät lao ñoääng vaøø tö baûûn khaùùc nhau. Ví duïï: lao ñoääng coùù kyõ naêng vaõ ê øø khoâng kyõ naêngâ õ ê 16 1.6. LYÙÙ THUYEÁÁT VEÀÀ SÖÏÏ TÖÔNG ÑOÀÀNG GIÖÕA CAÕ ÙÙC QUOÁÁC GIA ƒ Taùùc giaûû - Staffan Burenstam Linder, giaûûi thích thöông maïïi theáá giôùùi thaääp nieânâ 60 vaøø 70 ƒ Tieààn ñeàà ƒ Khi thu nhaääp taêngê ⇒ nhu caààu möùùc phöùùc taïïp saûûn phaååm taêngê ƒ Caààn thieáát am hieååu thò tröôøøng trong nöôùùc vaøø nöôùùc ngoaøøi ⇒ nhu caààu caùùc thò tröôøøng töông ñoààng ƒ Tö töôûûng chính ƒ Thöông maïïi phaùùt trieåån giöõa hai quoõ áác gia coùù möùùc thu nhaääp hay möùùc ñoää coâng nghieâ ääp hoùùa xaááp xæ ƒ Toààn taïïi söïï trao ñoååi saûûn phaååm töông töïï hoaëëc coùù chuùùt ít khaùùc bieäät 17 1.7. LYÙÙ THUYEÁÁT CHU KYØØ SAÛÛN PHAÅÅM QUOÁÁC TEÁÁ ƒ Taùùc giaûû - Giaùùo sö Raymond Vernon (1966) ƒ Tieááp caään - saûûn phaååm, thoângâ tin, kieáán thöùùc, chi phí vaøø quyeààn löïïc ƒ Tö töôûûng chính - chu kyøø saûûn phaååm ñöôïïc chia 3 giai ñoaïïn ƒ Giai ñoaïïn 1 - Saûûn phaååm môùùi ƒ Saûûn xuaáát taïïi thò tröôøøng coâng nghieâ ääp hoùùa raáát cao ƒ Lao ñoääng kyõ naêng caoõ ê ƒChi phí saûûn xuaáát cao ƒGiaùù ñoääc quyeààn 18 ƒ Giai ñoaïïn 2 - Saûûn phaååm tröôûûng thaøønh ƒ Saûûn xuaáát môûû roääng, tieâu chuaâ åån hoùùa daààn daààn ƒ Giaûûm lao ñoääng kyõ naêngõ ê ƒ Taêng xuaê áát khaååu ƒ Taêng caê ïïnh tranh ƒ Giaûûm giaùù ƒ Nhu caààu giöõ thò phaõ ààn ⇒ Ñaààu tö nöôùùc ngoaøøi ƒ Giai ñoaïïn 3 - Saûûn phaååm tieâu chuaâ åån hoùùa ƒ Saûûn xuaáát hoaøøn toaøøn tieâu chuaâ åån hoùùa ƒ Lao ñoääng reûû, khoâng caâ ààn kyõ naêng caoõ ê ƒ Caïïnh tranh gay gaéét ƒ Lôïïi theáá caïïnh tranh chuyeåån sang nöôùùc keùùm phaùùt trieåån - xuaáát khaååu ngöôïïc laïïi cho caùùc nöôùùc coâng nghieâ ääp phaùùt trieåån 1.7. LYÙÙ THUYEÁÁT CHU KYØØ SAÛÛN PHAÅÅM QUOÁÁC TEÁÁ (tt) 19 ƒ Öu ñieååm ƒ Giaûûi thích baûûn chaáát ñaààu tö nöôùùc ngoaøøi ƒ Chuyeåån nghieân câ öùùu töøø quoáác gia ñeáán saûûn phaååm ƒ Nhìn nhaään söïï di chuyeåån tö baûûn, coâng â ngheää, thoâng â tin,… ƒ Nhöôïïc ñieååm ƒ Chæ phuøø hôïïp saûûn phaååm coâng ngheâ ää cao 1.7. LYÙÙ THUYEÁÁT CHU KYØØ SAÛÛN PHAÅÅM QUOÁÁC TEÁÁ (tt) 20 1.8. LYÙÙ THUYEÁÁT LÔÏÏI THEÁÁ CAÏÏNH TRANH TOAØØN CAÀÀU Coâng ty taâ ïïo laääp lôïïi theáá caïïnh tranh laâu daâ øøi, baèèng ƒ Naéém quyeààn sôûû höõu saõ ûûn phaååm trí tueää ƒ Ñaààu tö lónh vöïïc R & D, nhaèèm taään duïïng öu theáá thöôïïng phong (First-Mover Advantage) ƒ Tieáát kieääm chi phí nhôøø taêng quy moâ saê â ûûn xuaáát (Economies of Scales) hoaëëc ña daïïng hoùùa saûûn phaååm (Economies of Scope) ƒ Khai thaùùc ñöôøøng cong kinh nghieääm (Exploiting experience curve) 21 1.9. LYÙÙ THUYEÁÁT LÔÏÏI THEÁÁ CAÏÏNH TRANH QUOÁÁC GIA – KIM CÖÔNG CUÛÛA PORTER ƒ Taùùc giaûû – Michel Porter, tröôøøng Harvard ƒ Tö töôûûng chính ƒ Lôïïi theáá caïïnh tranh baéét nguoààn töøø söïï töông taùùc cuûûa caùùc yeááu toáá trong moâi trâ öôøøng kinh doanh ƒ Söïï thaøønh coâng treân thò trâ â öôøøng quoáác teáá caààn moâi â tröôøøng kinh doanh thuaään lôïïi vaøø naêng lê öïïc caïïnh tranh baûûn thaân doanh nghieâ ääp 22 4 yeááu toáá taùùc ñoääng ñeáán naêng lê öïïc caïïnh tranh doanh nghieääp ƒ Nhöõng õ ñieààu kieään veàà taøøi nguyeân â (Factor conditions), 2 loaïïi ƒ Caùùc yeááu toáá cô baûûn (Basic factors) – taøøi nguyeânâ , khí haääu, vò trí vaøø ñòa lyùù ƒ Caùùc yeááu toáá naâng cao â (Advanced factors) – cô sôûû haïï taààng thoâng â tin, kyõ naêng lao õ ê ñoääng, bí quyeáát coâng ngheâ ää, … ƒ Nhöõng õ ñieààu kieään veàà nhu caààu (Demand conditions) ƒ Baûûn chaáát töïï nhieân vaâ øø tinh teáá nhu caààu thò tröôøøng trong nöôùùc ƒ Kích côõ vaõ øø möùùc phaùùt trieåån nhu caààu taïïi moäät nöôùùc ƒ Quoáác teáá hoùùa nhu caààu noääi ñòa 1.9. LYÙÙ THUYEÁÁT LÔÏÏI THEÁÁ CAÏÏNH TRANH QUOÁÁC GIA – KIM CÖÔNG CUÛÛA PORTER (tt) 23 ƒ Nhöõng ngaõ øønh coâng nghieâ ääp hoã trôã ïï vaøø lieân â quan (Related and supporting industries) ƒ Ngaøønh coâng nghieâ ääp caïïnh tranh quoáác teáá ƒ Ngaøønh coâng nghieâ ääp lieân quan⠃ Chieáán löôïïc, caááu truùùc cuûûa caùùc xí nghieääp vaøø söïï caïïnh tranh (Firm strategy, structure, and rivalry) ƒ Caùùch ñieààu haøønh ƒ Tìm kieáám vaøø ñaïït ñöôïïc muïïc tieâu⠃ Ñoáái thuûû caïïnh tranh noääi ñòa 1.9. LYÙÙ THUYEÁÁT LÔÏÏI THEÁÁ CAÏÏNH TRANH QUOÁÁC GIA – KIM CÖÔNG CUÛÛA PORTER (tt) 24 2 yeááu toáá bieáán thieân beân ngoaâ â øøi ƒ Vai troøø veàà cô hoääi vaään may ruûûi ƒ Phaùùt minh môùùi ƒ Quyeáát ñònh chính trò cuûûa Chính phuûû caùùc nöôùùc ƒ Chieáán tranh ƒ Thay ñoååi cuûûa thò tröôøøng taøøi chính theáá giôùùi ƒ Thay ñoååi chi phí ñaààu vaøøo ƒ Nhu caààu theáá giôùùi taêngê ƒ Phaùùt trieåån coâng ngheâ ää, khoa hoïïc 1.9. LYÙÙ THUYEÁÁT LÔÏÏI THEÁÁ CAÏÏNH TRANH QUOÁÁC GIA – KIM CÖÔNG CUÛÛA PORTER (tt) 25 ƒ Vai troøø Chính phuûû ƒ Trôïï caááp ƒChính saùùch giaùùo duïïc ƒ Thay ñoååi caùùc quy ñònh trong thò tröôøøng voáán ƒ Thaøønh laääp tieâu chuaâ åån saûûn phaååm ñòa phöông ƒ Luaäät thueáá, luaäät choááng ñoääc quyeààn 1.9. LYÙÙ THUYEÁÁT LÔÏÏI THEÁÁ CAÏÏNH TRANH QUOÁÁC GIA – KIM CÖÔNG CUÛÛA PORTER (tt) 26 Chieán löôïc, caáu truùc xí nghieäp & caïnh tranh Nhöõng ngaønh CN hoã trôï & lieân quan Nhöõng ñieàu kieän veà taøi nguyeân Nhöõng ñieàu kieän nhu caàu thò tröôøng Vaän ruûi Chính phuû 1.9. LYÙÙ THUYEÁÁT LÔÏÏI THEÁÁ CAÏÏNH TRANH QUOÁÁC GIA – KIM CÖÔNG CUÛÛA PORTER (tt) 27 2.1. Lyùù thuyeáát Chu Kyøø Saûûn Phaååm (Product Life Cycle Theory) 2.2. Lyùù thuyeáát Noääi Boää Hoùùa (Internalization Theory) 2.3. Lyùù thuyeáát chieáát trung cuûûa Dunning (Dunning’s Eclectic Theory) 2. LYÙÙ THUYEÁÁT ÑAÀÀU TÖ QUOÁÁC TEÁÁ 28 2.1. LYÙÙ THUYEÁÁT CHU KYØØ SAÛÛN PHAÅÅM ƒ Giôùùi thieääu saûûn phaååm môùùi, caààn voáán, lao ñoääng kyõ õ naêngê ƒ Saûûn phaååm tröôûûng thaøønh vaøø ñöôïïc moïïi ngöôøøi chaááp nhaään, noùù ñöôïïc tieâu chuaâ åån hoùùa ƒ Sau ñoùù ñöôïïc saûûn xuaáát haøøng loaïït, söûû duïïng lao ñoääng ít kyõ naêngõ ê ⇒Lôïïi theáá töông ñoáái trong saûûn phaååm ñöôïïc chuyeåån töøø nöôùùc phaùùt trieåån sang nöôùùc ñang phaùùt trieåån ⇒Ñaààu tö xuaáát hieään khi caùùc doanh nghieääp chuyeåån cô sôûû saûûn xuaáát sang nöôùùc keùùm phaùùt trieåån hôn ñeåå taään duïïng lao ñoääng vaøø taøøi nguyeân reâ ûû 29 2.2. LYÙÙ THUYEÁÁT NOÄÄI BOÄÄ HOÙÙA ƒ Chi phí giao dòch – chi phí thöông löôïïng, giaùùm saùùt, vaøø ñoáác thuùùc caùùc beân â ñoáái taùùc thöïïc hieään hôïïp ñoààng quaùù lôùùn, lôùùn hôn chi phí thaøønh laääp vaøø ñieààu haøønh chi nhaùùnh coâng ty⠃ Löïïa choïïn phöông aùùn kinh doanh hieääu quaûû vaøø kinh teáá ⇒ Ñaààu tö tröïïc tieááp nöôùùc ngoaøøi (FDI) laøø phöông aùùn ñöôïïc löïïa choïïn nhaèèm giaûûm thieååu chi phí kinh doanh vaøø naâng cao naêng lâ ê öïïc caïïnh tranh 30 2.3. LYÙÙ THUYEÁÁT CHIEÁÁT TRUNG CUÛÛA DUNNING FDI ñöôïïc thöïïc hieään hieääu quaûû khi 3 ñieààu kieään sau ñöôïïc thoûûa maõnõ : ƒ Lôïïi theáá quyeààn sôûû höõu õ (Ownership Advantages) – coâng ngheâ ää ñoääc quyeààn, tính kinh teáá nhôøø quy moââ, kyõ õ naêng quaê ûûn lyùù, uy tín,… ƒ Lôïïi theáá ñòa ñieååm (Location Advantages) – ñòa ñieååm coùù öu theáá taøøi nguyeânâ , chi phí lao ñoääng, thueáá, chi phí vaään taûûi,… ƒ Lôïïi theáá noääi boää hoùùa (Internalization Advantages) – chi phí giao dòch thoâng â qua FDI thaááp hôn caùùc hoaïït ñoääng xuaáát khaååu, hôïïp ñoààng ñaëëc quyeààn,...… 31 3. NHÖÕNG NHAÂN TOÕ Â ÁÁ AÛÛNH HÖÔÛÛNG ÑEÁÁN FDI ƒ Nguoààn cung caááp (Supply factors) – oåån ñònh, giaùù haïï, tieááp caään coâng ngheâ ää cao,… ƒ Nhu caààu thò tröôøøng (Demand factors) – thoûûa maõn õ toáái ña nhu caààu caùùc thò tröôøøng vaøø taään duïïng caùùc öu theáá caïïnh tranh cuûûa coâng ty⠃ Chính trò (Political factors) – traùùnh haøøng raøøo thöông maïïi hoaëëc taään duïïng chính saùùch khuyeáán khích ñaààu tö cuûûa caùùc nöôùùc 32 3. NHÖÕNG NHAÂN TOÕ Â ÁÁ AÛÛNH HÖÔÛÛNG ÑEÁÁN FDI (tt) ⇒Nguyeân nhaân â â FDI ¾ Taêngê lôïïi nhuaään vaøø doanh soáá baùùn ƒ Phaùùt trieåån saûûn phaååm môùùi ôûû thò tröôøøng noääi ñòa ƒ Xuaáát khaååu thò tröôøøng môùùi ƒ Ñaààu tö nöôùùc ngoaøøi ¾ Thaâm nhaâ ääp nhöõng thò trõ öôøøng taêng trê öôûûng nhanh ƒ Nhöõng õ thò tröôøøng quoáác teáá ñang taêng trê öôûûng nhanh ƒ Thò tröôøøng môùùi xuaáát hieään ¾ Giaûûm chi phí ƒ Chi phí lao ñoääng ƒ Nguyeân vaâ äät lieääu (chaáát löôïïng vaøø nguoààn cung öùùng) ƒ Nguoààn naêng ê löôïïng ƒ Chi phí vaään taûûi 33 3. NHÖÕNG NHAÂN TOÕ Â ÁÁ AÛÛNH HÖÔÛÛNG ÑEÁÁN FDI (tt) ⇒Nguyeânâ nhaânâ FDI (tt) ¾ Nhöõngõ khoáái kinh teáá hôïïp nhaáát ƒ Lôïïi theáá trong khoáái thöông maïïi (NAFTA, AFTA,…) ƒ Nöôùùc ngoaøøi khoáái chòu nhieààu loaïïi thueáá hôn ¾ Baûûo hoää thò tröôøøng noääi ñòa ƒ Nhu caààu giöõõ thò phaààn noääi ñòa ƒ Gaâyâ aùùp löïïc ñoáái thuûû caïïnh tranh ¾ Baûûo hoää thò tröôøøng nöôùùc ngoaøøi ƒ Taêngê möùùc FDI nhaèèm baûûo veää caùùc thò tröôøøng nöôùùc ngoaøøi ¾ Giaøønh ñöôïïc bí quyeáát coângâ ngheää vaøø quaûûn trò ƒ Giaùùm saùùt nghieânâ cöùùu vaøø phaùùt trieåån (R&D) trong nöôùùc ƒ Song song, thöïïc hieään R&D taïïi thò tröôøøng quoáác teáá