Bài giảng Lý thuyết tài chính tiền tệ - Chương 9: Tài chính quốc tế - Hà Lâm Oanh

9/19/2017 1 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: Chương 9 TÀI CHÍNH QUỐC TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: MỤC TIÊU • Hiểu rõ khái niệm, vai trò, hệ thống chế độ tỷ giá hối đoái • Trình bày các nhân tố tác động đến tỷ giá hối đoái • Hiểu được khái niệm, các nguyên tắc xây dựng và các khoản mục chính của cán cân thanh toán quốc tế • Phân tích được sự di chuyển các nguồn vốn và quản lý nợ nước ngoài • Nêu được một số định chế tài chính quốc tế TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU Tỷ giá hối đoái 1 Cơ sở hình thành và phát triển TCQT 2 3 Sự di chuyển các NV và QL nợ nước ngoài4 Cán cân thanh toán quốc tế 5 Các định chế tài chính quốc tế TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: • Sự phân công lao động và hợp tác quốc tế • Sự phát triển các hoạt động đầu tư quốc tế 1. Cơ sở hình thành và phát triển tài chính quốc tế TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: Cơ sở hình thành tài chính quốc tế Các hoạt động kinh tế quốc tế Hoạt động thương mại, chính trị, ngoại giao, Hoạt động đầu tư quốc tế Các luồng vốn dịch chuyển quốc tế Hoạt động thu chi, thanh toán quốc tế Tài chính quốc tế TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: 2. Tỷ giá hối đoái 2.1 Khái niệm và vai trò của tỷ giá hối đoái 2.2 Hệ thống chế độ tỷ giá hối đoái 2.3 Các nhân tố tác động đến tỷ giá hối đoái 2.4 Các chính sách điều chỉnh tỷ giá hối đoái 9/19/2017 2 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: 2. Tỷ giá hối đoái 2.1 Khái niệm và vai trò của tỷ giá hối đoái 2.1.1 Ngoại tệ và ngoại hối Ngoại tệ là đồng tiền do quốc gia nước ngoài phát hành nhưng lại được lưu hành trên thị trường ở một quốc gia khác. Ngoại tệ mạnh căn cứ các tiêu chuẩn: - Khả năng chấp nhận quốc tế đối với đồng tiền đó - Nhu cầu thương mại của quốc gia phát hành ra đồng tiền đó - Tiềm năng cung ứng hóa trên thị trường thế giới của quốc gia đó TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: 2. Tỷ giá hối đoái 2.1 Khái niệm và vai trò của tỷ giá hối đoái 2.1.1 Ngoại tệ và ngoại hối Ngoại hối bao hàm các công cụ tài chính quốc tế tồn tại dưới các hình thái sau: - Ngoại tệ tiền mặt; kim loại quý, đá quý; vàng tiêu chuẩn quốc tế - Đồng tiền tập thể (SDR); đồng tiền chung (EUR) - Các công cụ tín dụng có ghi bằng ngoại tệ dùng để thanh toán quốc tế: thẻ tín dụng, séc, giấy chuyển tiền, thương phiếu - Các công cụ tài chính ghi bằng ngoại tệ để đầu tư quốc tế: tín phiếu, trái phiếu, cổ phiếu, TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: 2. Tỷ giá hối đoái 2.1 Khái niệm và vai trò của tỷ giá hối đoái 2.1.2 Khái niệm tỷ giá hối đoái Tỷ giá hối đoái là hệ số quy đổi của một đồng tiền nước này sang đồng tiền khác. Tỷ giá hối đoái là giá cả đơn vị tiền tệ của một nước được biểu hiện bằng khối lượng các đơn vị tiền tệ nước ngoài. Ví dụ: ௎ௌ஽ ௏ே஽ = 𝑋 hay 1 USD = (X) VND TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: 2. Tỷ giá hối đoái 2.1 Khái niệm và vai trò của tỷ giá hối đoái 2.1.3 Phân loại tỷ giá hối đoái Căn cứ nghiệp vụ kinh doanh ngoại hối: tỷ giá mua vào, tỷ giá bán ra. Căn cứ phương tiện thanh toán quốc tế: tỷ giá tiền mặt, tỷ giá chuyển khoản Căn cứ thời điểm mua bán ngoại hối: tỷ giá mở cửa và tỷ giá đóng cửa; tỷ giá giao ngay và tỷ giá kỳ hạn Căn cứ vào chế độ quản lý tỷ giá: tỷ giá chính thức và tỷ giá thị trường Căn cứ mối quan hệ tỷ giá với chỉ số lạm phát: tỷ giá danh nghĩa và tỷ giá thực TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: 2. Tỷ giá hối đoái 2.1 Khái niệm và vai trò của tỷ giá hối đoái 2.1.4 Các phương pháp niêm yết tỷ giá hối đoái Phương pháp trực tiếp: là phương pháp yết giá đồng ngoại tệ bằng khối lượng đồng nội tệ. 1 USD = (X) VND Phương pháp gián tiếp: là phương pháp yết giá đồng nội tệ bằng khối lượng đồng ngoại tệ. 1 VND = (H) USD TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: 2. Tỷ giá hối đoái 2.1 Khái niệm và vai trò của tỷ giá hối đoái 2.1.5 Vai trò của tỷ giá hối đoái • Tỷ giá hối đoái và hoạt động thương mại quốc tế • Tỷ giá hối đoái và lạm phát, tăng trưởng kinh tế và việc làm 9/19/2017 3 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: 2. Tỷ giá hối đoái 2.2 Hệ thống chế độ tỷ giá hối đoái 2.2.1 Hệ thống tỷ giá hối đoái cố định - Chế độ bản vị vàng - Chế độ tỷ giá Bretton Woods 2.2.2 Hệ thống tỷ giá hối đoái thả nổi - Chế độ tỷ giá thả nổi hoàn toàn - Chế độ tỷ giá thả nổi có quản lý: Chế độ tỷ giá gắn vào đồng tiền dự trữ, chế độ tỷ giá giới hạn biên độ giao dịch TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: 2. Tỷ giá hối đoái 2.3 Các nhân tố tác động đến tỷ giá hối đoái 2.3.1 Các nhân tố tác động đến tỷ giá hối đoái trong dài hạn - Mức giá cả hàng hóa  Tỷ giá  - Hàng rào thương mại  Tỷ giá  - Sở thích hàng nội so với hàng ngoại + Nhu cầu nhập khẩu  Tỷ giá  + Nhu cầu xuất khẩu  Tỷ giá  - Năng suất lao động  Tỷ giá  TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: 2. Tỷ giá hối đoái 2.3 Các nhân tố tác động đến tỷ giá hối đoái 2.3.1 Các nhân tố tác động đến tỷ giá hối đoái trong ngắn hạn - Sự thay đổi lãi suất tiền gửi ngoại tệ và tiền gửi nội tệ - Các yếu tố khác: Chính sách kinh tế vĩ mô của chính phủ, yếu tố tâm lý TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: 2. Tỷ giá hối đoái 2.4 Các chính sách điều chỉnh tỷ giá hối đoái - Trong trường hợp tỷ giá hối đoái cố định và sự di chuyển vốn hoàn hảo + Sự mở rộng mức cung tiền làm giảm LSTT chế độ tỷ giá cố định thất bại + Sự mở rộng chính sách tài chính làm tăng LSTT  chế độ tỷ giá cố định thành công - Trong trường hợp tỷ giá hối đoái linh hoạt và sự di chuyển vốn hoàn hảo (phân tích IS – LM) TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: 2. Tỷ giá hối đoái 2.4 Các chính sách điều chỉnh tỷ giá hối đoái - Các biện pháp khác: + Tăng hoặc giảm biên độ giao dịch. + Phá giá đồng tiền + Nâng giá đồng tiền TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: 3. Cán cân thanh toán quốc tế 3.1 Khái niệm 3.2 Các nguyên tắc xây dựng cán cân thanh toán quốc tế 3.3 Các khoản mục chính của cán cân thanh toán quốc tế 3.4 Sự khủng hoảng cán cân thanh toán quốc tế 9/19/2017 4 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: 3. Cán cân thanh toán quốc tế 3.1 Khái niệm Cán cân thanh toán quốc tế là bảng cân đối kế toán ghi chép toàn bộ các giao dịch dưới hình thức giá trị giữa một quốc gia với các quốc gia khác trên thế giới trong một khoảng thời gian nhất định, thường là một năm. TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: 3. Cán cân thanh toán quốc tế 3.2 Các nguyên tắc xây dựng cán cân thanh toán quốc tế • Nguyên tắc thường niên • Nguyên tắc lãnh thổ • Nguyên tắc ghi chép • Nguyên tắc hạnh toán kép: mỗi tài khoản cân đối theo phương trình: Dư đầu kỳ  Thu chi trong kỳ =  Dư cuối kỳ TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: 3. Cán cân thanh toán quốc tế 3.3 Các khoản mục chính của cán cân thanh toán quốc tế - Cán cân ngoại thương - Cán cân dịch vụ: du lịch, vận tải, bưu chính viễn thông, tài chính – ngân hàng – bảo hiểm, giáo dục – y tế, chuyển giao kỹ thuật – công nghệ, xuất khẩu lao động, thu chi về các hoạt động ngoại giao – chính trị, - Cán cân chuyển tiền không phải hoàn trả: viện trợ không hoàn lại, chuyển tiền kiều hối, các khoản biếu tặng, các khoản chuyển LN và các khoản thu nhập liên quan đến vốn, lao động. TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: 3. Cán cân thanh toán quốc tế 3.3 Các khoản mục chính của cán cân thanh toán quốc tế - Cán cân nguồn vốn: + Cán cân nguồn vốn phản ánh sự dịch chuyển nguồn vốn: nguồn vốn FDI, nguồn vốn đầu tư, nguồn vốn tín dụng + Cán cân nguồn vốn theo thời gian: nguồn vốn ngắn hạn, nguồn vốn dài hạn. TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: 3. Cán cân thanh toán quốc tế 3.4 Sự khủng hoảng cán cân thanh toán quốc tế - Mô hình khủng hoảng thế hệ thứ nhất - Mô hình khủng hoảng thế hệ thứ hai - Mô hình khủng hoảng thế hệ thứ ba TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: 4. Sự di chuyển các nguồn vốn và quản lý nợ nước ngoài 4.1 Ý nghĩa kinh tế vĩ mô của các luồng vốn nước ngoài 4.2 Các luồng vốn nước ngoài 4.3 Chính sách kiểm soát luồng vốn nước ngoài 9/19/2017 5 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: 4. Sự di chuyển các nguồn vốn và quản lý nợ nước ngoài 4.1 Ý nghĩa kinh tế vĩ mô của các luồng vốn nước ngoài • Các luồng vốn nước ngoài chảy vào một quốc gia sẽ làm tăng mức thặng dư cán cân nguồn vốn, làm gia tăng dự trữ ngoại tệ của quốc gia. • Tiếp nhận nguồn vốn nước ngoài trong hiện tại làm gia tăng mức trả nợ (thanh toán) của quốc gia đối với quốc tế trong tương lai. • Gánh nặng nợ nước ngoài dễ bị tổn thương bởi rủi ro do tỷ giá gây ra. TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: 4. Sự di chuyển các nguồn vốn và quản lý nợ nước ngoài 4.2 Các luồng vốn nước ngoài 4.2.1 Phân loại - Căn cứ thời gian: nguồn vốn ngắn hạn, nguồn vốn dài hạn. - Căn cứ chủ thể tiếp nhận: các luồng vốn chảy vào khu vực tư nhân (đầu tư trực tiếp, đầu tư gián tiếp, tín dụng xuất khẩu, các nguồn vay nợ tư nhân khác); nợ chính phủ từ các nguồn vốn nước ngoài (vay nợ chính phủ từ NHTM nước ngoài, ODA, vay nợ qua phát hành trái phiếu) TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: 4. Sự di chuyển các nguồn vốn và quản lý nợ nước ngoài 4.2 Các luồng vốn nước ngoài 4.2.2 Đặc điểm các luồng vốn nước ngoài • Nguồn vốn ODA • Nguồn vốn FDI • Huy động qua thị trường vốn + Phát hành chứng khoán trên TTCK trong nước + Phát hành chứng khoán trên thị trường tài chính quốc tế TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: 4. Sự di chuyển các nguồn vốn và quản lý nợ nước ngoài 4.3 Chính sách kiểm soát luồng vốn nước ngoài Mục tiêu của chính sách kiểm soát luồng vốn nước ngoài là tận dụng tối đa lợi ích của nó mà không làm ảnh hưởng đến ổn định kinh tế vĩ mô và cán cân thanh toán quốc tế. TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: 5. Các định chế tài chính quốc tế 5.1 Quỹ tiền tệ quốc tế - IMF 5.2 Nhóm ngân hàng thế giới - Ngân hàng thế giới + Ngân hàng tái cấu và phát triển quốc tế (IBRD) + Hiệp hội phát triển quốc tế (IDA) - Công ty tài chính quốc tế (IFC) - Cơ quan bảo lãnh đầu tư đa phương (MIGA) - Trung tâm giải quyết tranh chấp về dầu tư quốc tế (ICSIO) TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: 5. Các định chế tài chính quốc tế 5.3 Ngân hàng phát triển Châu Á (ADB) 5.4 Các câu lạc bộ xử lý nợ - Câu lạc bộ Pari - Câu lạc bộ London 9/19/2017 6 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: Câu 1: Khái niệm, vai trò, các hệ thống chế độ tỷ giá hối đoái? Câu 2: Các nhân tố tác động đến tỷ giá hối đoái? Câu 3: Một số chính sách điều chỉnh tỷ giá hối đoái? Câu 4: Khái niệm, nguyên tắc xây dựng, các khoản mục chính của cán cân thanh toán quốc tế? Câu 5: Ý nghĩa vĩ mô của các luồng vốn nước ngoài? Câu 6: Phân loại các luông vốn nước ngoài? Câu 7: Kể tên một số định chế tài chính quốc tế? Ôn tập và thảo luận TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT THU DAU MOT Môn học: UNIVERSITY Giảng viên: Thank You!