Bài giảng Luật ngân sách và hợp đồng lao động

LS.ThS. LEÂ MINH NHÖÏT I. Noäi dung cô baûn cuûa Luaät ngaân saùch 1. Khaùi nieäm; caáp ngaân saùch; thu, chi ngaân saùch 2. Nhieäm vuï, quyeàn haïn cuûa caùc cô quan chöùc naêng veà ngaân saùch 3. Laäp döï toaùn ngaân saùch Nhaø nöôùc 4. Chaáp haønh ngaân saùch Nhaø nöôùc 5. Quyeát toaùn ngaân saùch Nhaø nöôùc 1. Khaùi nieäm; caáp ngaân saùch; thu, chi ngaân saùch a). Khaùi nieäm : Ngaân saùch Nhaø nöôùc laø toaøn boä caùc khoaûn thu, chi cuûa Nhaø nöôùc ñaõ ñöôïc cô quan coù thaåm quyeàn quyeát ñònh vaø ñöôïc thöïc hieän trong moät naêm ñeå baûo ñaûm thöïc hieän caùc chöùc naêng, nhieäm vuï cuûa Nhaø nöôùc Naêm ngaân saùch ñöôïc tính töø ngaøy 01 thaùng 01 vaø keát thuùc vaøo ngaøy 31 thaùng 12 naêm döông lòch. b). Caáp ngaân saùch : - Ngaân saùch trung öông : goàm caùc cô quan Nhaø nöôùc do trung öông quaûn lyù. - Ngaân saùch ñòa phöông : goàm caùc ñôn vò haønh chaùnh coù HÑND vaø UBND c). Thu, chi ngaân saùch : *Caùc khoaûn thu ngaân saùch : - Caùc khoaûn thueá, phí, leä phí - Caùc khoaûn thu töø hoaït ñoäng kinh teá cuûa nhaø nöôùc (tieàn thu hoài voán cuûa Nhaø nöôùc taïi caùc cô sôû kinh teá; thu hoài tieàn cho vay cuûa Nhaø nöôùc; thu nhaäp töø voán goùp cuûa Nhaø nöôùc vaøo caùc cô sôû kinh teá, keå caû thu töø lôïi nhuaän sau khi thöïc hieän nghóa vuï veà thueá cuûa caùc toå chöùc kinh teá coù söï tham gia goùp voán cuûa Nhaø nöôùc theo quy ñònh cuûa Chính phuû) . - Phaàn noäp ngaân saùch theo quy ñònh cuûa phaùp luaät töø caùc hoaït ñoäng söï nghieäp. - Tieàn söû duïng ñaát; thu töø hoa lôïi coâng saûn vaø ñaát coâng ích. - Tieàn cho thueâ ñaát, thueâ maët nöôùc. - Huy ñoäng töø caùc toå chöùc, caù nhaân theo quy ñònh cuûa phaùp luaät. - Phaàn noäp ngaân saùch Nhaø nöôùc töø tieàn baùn hoaëc cho thueâ taøi saûn thuoäc sôû höõu Nhaø nöôùc. - Caùc khoaûn vieän trôï khoâng hoaøn laïi cuûa Chính phuû caùc nöôùc, caùc toå chöùc, caù nhaân. *Caùc khoaûn chi ngaân saùch : - Chi ñaàu tö phaùt trieån. - Chi thöôøng xuyeân. - Chi traû nôï goác vaø laõi caùc khoaûn tieàn do Chính phuû vay. - Chi vieän trôï cuûa ngaân saùch Trung öông cho caùc Chính phuû vaø toå chöùc ngoaøi nöôùc. - Chi cho vay cuûa ngaân saùch Trung öông. - Chi traû goác vaø laõi caùc khoaûn huy ñoäng ñaàu tö xaây döïng keát caáu haï taàng - Chi boå sung ngaân saùch caáp treân cho ngaân saùch caáp döôùi. 2. Nhieäm vuï, quyeàn haïn cuûa caùc cô quan chöùc naêng veà ngaân saùch a1. Nhieäm vuï cuûa Quoác hoäi : - Quyeát ñònh chính saùch taøi chính, tieàn teä quoác gia - Quyeát ñònh döï toaùn ngaân saùch Nhaø nöôùc: * Toång soá thu ngaân saùch Nhaø nöôùc, bao goàm thu noäi ñòa, thu töø hoaït ñoäng xuaát khaåu vaø nhaäp khaåu, thu vieän trôï khoâng hoaøn laïi. * Toång soá chi ngaân saùch Nhaø nöôùc,bao goàm chi ngaân saùch trung öông vaø chi ngaân saùch ñòa phöông. * Möùc boäi chi ngaân saùch Nhaø nöôùc vaø nguoàn buø ñaép. - Quyeát ñònh phaân boå ngaân saùch TW: * Toång soá vaø möùc chi töøng lónh vöïc. * Döï toùan chi cuûa töøng boä, cô quan ngang boä, cô quan thuoäc Chính phuû vaø cô quan khaùc ôû trung öông. * Möùc boå sung töø ngaân saùch TW cho ngaân saùch töøng ñòa phöông, bao goàm boå sung caân ñoái ngaân saùch vaø boå sung coù muïc tieâu. - Quyeát ñònh danh muïc caùc döï aùn, caùc coâng trình quan troïng Quoác gia ñöôïc ñaàu tö töø nguoàn ngaân saùch Nhaø nöôùc. - Quyeát ñònh ñieàu chænh döï toaùn ngaân saùch Nhaø nöôùc trong tröôøng hôïp caàn thieát - Giaùm saùt vieäc thöïc hieän ngaân saùch - Pheâ chuaån quyeát toaùn ngaân saùch a2. Nhieäm vuï cuûa UBTVQH : - Cho yù kieán veà caùc döï aùn luaät veà ngaân saùch trình Quoác hoäi - Ban haønh caùc vaên baûn phaùp luaät veà ngaân saùch do Quoác hoäi giao - Thay maët Quoác hoäi giaùm saùt vieäc thi haønh ngaân saùch b1. Nhieäm vuï cuûa Chính phuû : - Trình Quoác hoäi, Uyû ban thöôøng vuï quoác hoäi caùc döï aùn luaät, phaùp leänh vaø caùc döï aùn khaùc veà lónh vöïc taøi chính, ngaân saùch; ban haønh caùc vaên baûn thuoäc lónh vöïc taøi chính, ngaân saùch theo thaåm quyeàn - Laäp vaø trình Quoác hoäi döï toaùn ngaân saùch nhaø nöôùc vaø phaân boå ngaân saùch trung öông haøng naêm, döï toaùn ñieàu chænh ngaân saùch trung öông trong tröôøng hôïp caàn thieát. - Quyeát ñònh giao nhieäm vuï thu chi ngaân saùch cho töøng boä, cô quan ngang boä, cô quan thuoäc Chính phuû vaø cô quan khaùc ôû trung öông. - Thoáng nhaát quaûn lyù ngaân saùch Nhaø nöôùc, baûo ñaûm söï phoái hôïp giöõa cô quan quaûn lyù ngaønh vaø ñòa phöông trong vieäc thöïc hieän ngaân saùch Nhaø nöôùc. - Toå chöùc vaø ñieàu haønh vieäc thöïc hieän ngaân saùch do Quoác hoäi giao. - Kieåm tra nghò quyeát cuûa Hoäi ñoàng nhaân daân caáp tænh veà döï toaùn ngaân saùch, quyeát toaùn ngaân saùch vaø caùc vaán ñeà khaùc thuoäc lónh vöïc taøi chính - ngaân saùch, - Ban haønh Quy cheá xem xeùt, quyeát ñònh döï toaùn vaø phaân boå ngaân saùch ñòa phöông, pheâ chuaån quyeát toaùn ngaân saùch ñòa phöông b2. Nhieäm vuï cuûa Boä Taøi chính : - Chuaån bò caùc döï aùn luaät veà ngaân saùch trình Chính phuû, ban haønh caùc vaên baûn quy phaïm phaùp luaät veà lónh vöïc taøi chính, ngaân saùch theo thaåm quyeàn . - Chuû trì phoái hôïp vôùi caùc cô quan caáp boä, cô quan khaùc ôû trung öông, UBND caáp tænh xaây döïng caùc ñònh möùc chi ngaân saùch Nhaø nöôùc, cheá ñoä keá toaùn, quyeát toaùn, cheá ñoä baùo caùo, coâng khai taøi chính - ngaân saùch trình Chính phuû quy ñònh hoaëc quy ñònh theo phaân caáp cuûa Chính phuû ñeå thi haønh thoáng nhaát trong caû nöôùc. - Chuû trì phoái hôïp vôùi caùc cô quan caáp boä, cô quan khaùc ôû trung öông, UBND caáp tænh laäp döï toaùn ngaân saùch vaø phöông aùn phaân boå ngaân saùch ; toå chöùc thöïc hieän ngaân saùch. - Thoáng nhaát quaûn lyù vaø chæ ñaïo coâng taùc thu thueá, phí, leä phí, caùc khoaûn thu khaùc cuûa ngaân saùch Nhaø nöôùc, caùc nguoàn vieän trôï quoác teá ; toå chöùc thöïc hieän chi ngaân saùch Nhaø nöôùc theo ñuùng döï toaùn ñöôïc giao, laäp quyeát toaùn ngaân saùch trung öông, trình Chính phuû; toå chöùc quaûn lyù, kieåm tra vieäc söû duïng taøi saûn Nhaø nöôùc. - Kieåm tra caùc quy ñònh veà taøi chính, ngaân saùch cuûa caùc CQ caáp boä, caáp tænh. - Thanh tra, kieåm tra veà vieäc thöïc hieän ngaân saùch cuûa caùc ñôn vò; kieán nghò caùc bieän phaùp xöû lyù. c1. Nhieäm vuï cuûa HÑND : - Caên cöù nhieäm vuï thu, chi ngaân saùch ñöôïc caáp treân giao vaø tình hình thöïc teá taïi ñòa phöông, quyeát ñònh: * Döï toaùn thu ngaân saùch Nhaø nöôùc treân ñòa baøn, *Döï toaùn thu ngaân saùch ñòa phöông, bao goàm caùc khoaûn thu ngaân saùch ñòa phöông höôûng 100%, phaàn ngaân saùch ñòa phöông ñöôïc höôûng töø caùc khoaûn thu phaân chia theo tyû leä phaàn traêm(%), thu boå sung töø ngaân saùch caáp treân, * Döï toaùn chi ngaân saùch ñòa phöông, bao goàm chi ngaân saùch caáp mình vaø chi ngaân saùch ñòa phöông caáp döôùi. - Quyeát ñònh phaân boå döï toaùn ngaân saùch caáp mình. - Pheâ chuaån quyeát toaùn NS ñòa phöông . - Quyeát ñònh caùc chuû tröông, bieän phaùp ñeå trieån khai thöïc hieän NS ñòa phöông . - Quyeát ñònh ñieàu chænh döï toaùn NS ñòa phöông trong tröôøng hôïp caàn thieát. - Giaùm saùt vieäc thöïc hieän ngaân saùch ñaõ ñöôïc Hoäi ñoàng nhaân daân quyeát ñònh. c2. Nhieäm vuï cuûa UBND : - Laäp döï toaùn ngaân saùch taïi ñòa phöông, phöông aùn phaân boå ngaân saùch caáp mình theo chæ tieâu. - Laäp quyeát toaùn ngaân saùch ñòa phöông trình HÑND cuøng caáp pheâ chuaån vaø baùo caùo cô quan haønh chính Nhaø nöôùc, cô quan taøi chính caáp treân tröïc tieáp. - Kieåm tra nghò quyeát cuûa HÑND caáp döôùi veà taøi chính - ngaân saùch . - Toå chöùc thöïc hieän vaø kieåm tra vieäc thöïc hieän ngaân saùch ñòa phöông. - Phoái hôïp vôùi caùc cô quan Nhaø nöôùc caáp treân trong vieäc quaûn lyù ngaân saùch Nhaø nöôùc treân ñòa baøn. - Baùo caùo veà ngaân saùch Nhaø nöôùc theo quy ñònh cuûa phaùp luaät. 3. Laäp döï toaùn ngaân saùch Nhaø nöôùc a). Caên cöù laäp döï toaùn ngaân saùch : - Nhieäm vuï vaø phöông höôùng phaùt trieån KT-XH, Quoác phoøng, An ninh - Nhieäm vuï cuï theå cuûa caùc ñôn vò - Phaân caáp nguoàn thu, nhieäm vuï chi ngaân saùch Nhaø nöôùc, tæ leä phaàn traêm (%) phaân chia caùc khoaûn thu vaø möùc boå sung caân ñoái cuûa ngaân saùch caáp treân cho ngaân saùch caáp döôùi ñaõ ñöôïc qui ñònh. - Chính saùch, cheá ñoä thu ngaân saùch; ñònh möùc phaân boå ngaân saùch, cheá ñoä, tieâu chuaån, ñònh möùc chi ngaân saùch - Chæ thò cuûa Thuû töôùng Chính phuû veà vieäc xaây döïng keá hoaïch phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi vaø döï toaùn ngaân saùch naêm sau; caùc vaên baûn höôùng daãn cuûa caùc boä coù lieân quan - Soá kieåm tra veà döï toaùn thu, chi ngaân saùch Nhaø nöôùc do caùc boä thoâng baùo. - Tình hình thöïc hieän ngaân saùch caùc naêm tröôùc b). Trình töï : @ Ngaân saùch ñòa phöông : Sôû Taøi chính- vaät giaù phoái hôïp Sôû KHÑT xem xeùt döï toaùn thu, chi cuûa caùc ñôn vò, toång hôïp baùo caùo UBND, trình HÑND ñòa phöông quyeát ñònh   @ Ngaân saùch trung öông : Boä Taøi chính phoái hôïp Boä KHÑT xem xeùt döï toaùn thu, chi cuûa caùc ñôn vò ôû trung öông, toång hôïp vôùi döï toaùn cuûa ñòa phöông, baùo caùo Chính phuû xem xeùt, trình Quoác hoäi quyeát ñònh 4. Chaáp haønh ngaân saùch Nhaø nöôùc a). Quyeát ñònh phaân boå vaø giao döï toaùn ngaân saùch : - Döïa vaøo döï toaùn ngaân saùch ñaõ ñöôïc duyeät, Quoác hoäi hoaëc HÑND giao chæ tieâu ngaân saùch cho caùc ñôn vò thöïc hieän. b). Nhieäm vuï, quyeàn haïn cô quan thu ngaân saùch - Cô quan thu ngaân saùch goàm : * Cô quan thueá nhaø nöôùc * Cô quan haûi quan * Caùc cô quan taøi chính khaùc - Nhieäm vuï, quyeàn haïn : * Toå chöùc thöïc hieän caùc khoaûn thu ñöôïc giao * Phoái hôïp vôùi MTTQVN vaø caùc toå chöùc thaønh vieân tuyeân truyeàn, vaän ñoäng toå chöùc caù nhaân thöïc hieän nghieâm chænh nghóa vuï noäp ngaân saùch. * Toå chöùc quaûn lyù, thöïc hieän thu thueá vaø caùc khoaûn thu khaùc phaûi noäp ngaân saùch Nhaø nöôùc do toå chöùc, caù nhaân noäp. * Kieåm tra, kieåm soaùt caùc nguoàn thu cuûa ngaân saùch Nhaø nöôùc, ñoân ñoác, kieåm tra vieäc chaáp haønh thu, noäp ngaân saùch Nhaø nöôùc vaø xöû lyù caùc haønh vi vi phaïm theo qui ñònh cuûa phaùp luaät. c). Ñieàu kieän chi ngaân saùch : - Caùc muïc chi ñaõ ñöôc ghi trong döï toaùn. - Ñöôïc Thuû tröôûng ñôn vò söû duïng ngaân saùch kyù duyeät chi. - Tuaân thuû caùc thuû tucï khaùc neáu PL coù qui ñònh (ñaáu thaàu, thaåm ñònh giaù,…) 5. Quyeát toaùn ngaân saùch Nhaø nöôùc a). Trình töï laäp, gôûi, xeùt duyeät vaø thaåm ñònh quyeât toaùn: - Heát kyø keá toaùn, caùc ñôn vò phaûi khoùa soå keá toaùn, baùo caùo caùc khoaûn thu, chi - Phoøng, Sôû Taøi chính thaåm ñònh quyeát toaùn thu, chi ngaân saùch ñòa phöông, baùo caùo veà UBND xem xeùt. - Boä Taøi chính thaåm ñònh quyeát toaùn trung öông, toång hôïp quyeát toaùn ñòa phöông, baùo caùo Chính phuû xem xeùt b). Thaåm ñònh, pheâ chuaån quyeát toaùn ngaân saùch : - Quoác hoäi pheâ chuaån ngaân saùch Nhaø nöôùc chaäm nhaát 18 thaùng sau khi keát thuùc naêm ngaân saùch. - HÑND caáp tænh pheâ duyeät ngaân saùch ñòa phöông chaäm nhaát 12 thaùng sau khi keát thuùc naêm ngaân saùch. - HÑND caáp tænh qui ñònh thôøi gian pheâ duyeät cuûa ngaân saùch caáp döôùi chaäm nhaát khoâng quaù 6 thaùng sau khi keát thuùc naêm ngaân saùch. II. NHÖÕNG NOÄI DUNG CÔ BAÛN CUÛA HÑLÑ 1. Khaùi nieäm, nguyeân taéc kyù keát 2. Hình thöùc hôïp ñoàng; caùc noäi dung chính cuûa hôïp ñoàng lao ñoäng. 3. Thöïc hieän HÑLÑ 4. Chaám döùt HÑLÑ 5. Kyû luaät lao ñoäng vaø traùch nhieäm vaät chaát. 1. Khaùi nieäm, nguyeân taéc kyù keát 1.1. Khaùi nieäm : - HÑLÑ laø söï thoûa thuaän giöõa ngöôøi lao ñoäng vaø ngöôøi söû duïng lao ñoäng veà vieäc laøm coù traû coâng, ñieàu kieän lao ñoäng, quyeàn vaø nghóa vuï cuûa moãi beân trong quan heä lao ñoäng. (Vieäc laøm chæ moïi hoaït ñoäng lao ñoäng taïo ra nguoàn thu nhaäp khoâng bò phaùp luaät caám) 1.2. Nguyeân taéc kyù keát : - Töï nguyeän, bình ñaúng - Khoâng traùi phaùp luaät, khoâng traùi vôùi thoûa öôùc lao ñoäng taäp theå. - Khuyeán khích caùc beân thoûa thuaän nhöõng vaán ñeà coù lôïi hôn cho ngöôøi lao ñoäng so vôùi qui ñònh cuûa phaùp luaät 1.3. Caùc tröôøng hôïp kyù keát HÑLÑ : Lao ñoäng trong caùc ñôn vò sau ñaây phaûi kyù keát HÑLÑ : - Doanh nghieäp thaønh laäp, hoaït ñoäng theo Luaät DNNN, Luaät Doanh nghieäp, Luaät Ñaàu tö nöôùc ngoøai taïi Vieät Nam. - Doanh nghieäp cuûa toå chöùc chính trò, toå chöùc chính trò – xaõ hoäi - Caùc cô quan haønh chaùnh, söï nghieäp coù söû duïng lao ñoäng khoâng phaûi laø coâng chöùc, vieân chöùc Nhaø nöôùc - Caùc toå chöùc kinh teá thuoäc löïc löôïng quaân ñoäi, coâng an nhaân daân söû duïng lao ñoäng khoâng phaûi laø só quan, haï só quan - Hôïp taùc xaõ (vôùi ngöôøi lao ñoäng khoâng phaûi laø xaõ vieân), hoä gia ñình vaø caù nhaân coù söû duïng lao ñoäng - Caùc cô sôû giaùo duïc, y teá, vaên hoùa, theå thao ngoøai coâng laäp - Cô quan, toå chöùc, caù nhaân nöôùc ngoaøi hoaëc quoác teá ñoùng treân laõnh thoå VN coù söû duïng lao ñoäng laø ngöôøi VN tröø tröôøng hôïp ñieàu öôùc quoác teá maø nöôùc VN kyù keát hoaëc tham gia coù qui ñònh khaùc - Doanh nghieäp, cô quan, toå chöùc, caù nhaân VN söû duïng ngöôøi lao ñoäng nöôùc ngoaøi tröø tröôøng hôïp ñieàu öôùc quoác teá maø nöôùc VN kyù keát hoaëc tham gia coù qui ñònh khaùc 1.4. Caùc tröôøng hôïp khoâng kyù keát HÑLÑ : Lao ñoäng trong caùc ñôn vò sau ñaây khoâng phaûi kyù keát HÑLÑ : - Nhöõng ngöôøi thuoäc ñoái töôïng ñieàu chænh cuûa Phaùp leänh Caùn boä, coâng chöùc. - Ñaïi bieåu QH, ñaïi bieåu HÑND caùc caáp, ngöôøi giöõ caùc chöùc vuï trong cô quan cuûa QH, Chính phuû, UBND caùc caáp, TAND vaø VKSND. - Ngöôøi ñöôïc cô quan coù thaåm quyeàn boå nhieäm giöõ chöùc vuï TGÑ , Phoù TGÑ, GÑ , Phoù GÑ , Keá toaùn tröôûng trong DNNN. - Thaønh vieân HÑQT doanh nghieäp. - Nhöõng ngöôøi thuoäc toå chöùc chính trò, toå chöùc chính trò – xaõ hoäi hoaït ñoäng theo Quy cheá cuûa toå chöùc ñoù. - Caùn boä chuyeân traùch coâng taùc Ñaûng, coâng ñoaøn, thanh nieân trong caùc doanh nghieäp nhöng khoâng höôûng löông cuûa doanh nghieäp. - Xaõ vieân hôïp taùc xaõ theo Luaät hôïp taùc xaõ khoâng höôûng tieàn löông, tieàn coâng. - Só quan, haï só quan, chieán syõ, quaân nhaân chuyeân nghieäp vaø vieân chöùc trong löïc löôïng QÑND, coâng an nhaân daân. 1.5. Thaåm quyeàn kyù keát HÑLÑ : a). Ñoái vôùi ngöôøi söû duïng lao ñoäng : - Neáu ngöôøi söû duïng lao ñoäng laø ñôn vò, toå chöùc thì ngöôøi coù thaåm quyeàn kyù hôïp ñoàng lao ñoäng laø ngöôøi ñaïi dieän theo phaùp luaät cuûa ñôn vò, toå chöùc. Ngöôøi naøy cuõng coù theå uûy quyeàn (baèng vaên baûn) cho ngöôøi ñaïi dieän theo uûy quyeàn giao keát hôïp ñoàng lao ñoäng. - Neáu ngöôøi söû duïng lao ñoäng laø caù nhaân thì caù nhaân naøy (ñuû 18 tuoåi, coù naêng löïc haønh vi) phaûi tröïc tieáp kyù hôïp ñoàng lao ñoäng (khoâng ñöôïc uûy quyeàn cho ngöôøi khaùc). b). Ñoái vôùi ngöôøi lao ñoäng : - Ngöôøi lao ñoäng phaûi tröïc tieáp kyù hôïp ñoàng lao ñoäng. Neáu giao keát HÑLÑ maø thôøi haïn keát thuùc döôùi 12 thaùng hoaëc töø ñuû 12 thaùng ñeán 36 thaùng thì moät nhoùm ngöôøi lao ñoäng coù theå uûy quyeàn hôïp leä cho moät NLÑ tröïc tieáp giao keát vôùi NSDLÑ. - Ngöôøi lao ñoäng ñuû 15 tuoåi coù toaøn quyeàn giao keát HÑLÑ. Ñoái vôùi nhöõng ngaønh ngheà phaùp luaät cho pheùp thu nhaän ngöôøi lao ñoäng döôùi 15 tuoåi thì HÑLÑ phaûi coù xaùc nhaän baèng vaên baûn cuûa cha, meï hoaëc ngöôøi giaùm hoä. - Ngöôøi lao ñoäng coù theå giao keát nhieàu HÑLÑ vôùi nhieàu NSDLÑ neáu coù khaû naêng thöïc hieän 2. Hình thöùc hôïp ñoàng; caùc noäi dung chính cuûa HÑLÑ 2.1. Hình thöùc hôïp ñoàng: 2.1.1. Hôïp ñoàng chính thöùc : a). Hôïp ñoàng baèng vaên baûn : - Loaïi hôïp ñoàng maø vieäc giao keát giöõa caùc beân theå hieän baèng vaên baûn. - Thôøi haïn thöïc hieän hôïp ñoàng coù theå coù thôøi haïn hoaëc khoâng coù thôøi haïn @ Hôïp ñoàng khoâng xaùc ñònh thôøi haïn : laø loïai hôïp ñoàng khoâng quy ñònh roõ thôøi haïn thöïc hieän, thôøi ñieåm keát thuùc. Hôïp ñoàng ñöôïc thöïc hieän töø khi baét ñaàu coù hieäu löïc ñeán khi coù moät söï kieän laøm chaám döùt quan heä hôïp ñoàng. @ Hôïp ñoàng xaùc ñònh thôøi haïn : laø loïai hôïp ñoàng ghi roõ thôøi ñieåm baét ñaàu vaø keát thuùc. Heát thôøi haïn naøy, hôïp ñoàng khoâng coù giaù trò thöïc hieän tröø tröôøng hôïp coù söï thoûa thuaän khaùc, goàm hai loïai: Hôïp ñoàng coù thôøi haïn töø ñuû 12 thaùng ñeán 36 thaùng vaø hôïp ñoàng theo muøa, vuï vieäc coù thôøi haïn döôùi 12 thaùng. (ñ.27 BLLÑ) Theo BLLÑ : - Tröôøng hôïp HÑLÑ thuoäc daïng coù xaùc ñònh thôøi haïn, sau khi heát haïn hôïp ñoàng, ngöôøi lao ñoäng vaãn tieáp tuïc laøm vieäc thì trong thôøi haïn 30 ngaøy, keå töø ngaøy HÑLÑ heát haïn, hai beân phaûi kyù keát hôïp ñoàng môùi, neáu khoâng kyù keát hôïp ñoàng môùi, hôïp ñoàng ñaõ giao keát trôû thaønh hôïp ñoàng khoâng xaùc ñònh thôøi haïn. - Tröôøng hôïp hai beân kyù keát HÑLÑ môùi laø hôïp ñoàng xaùc ñònh thôøi haïn thì chæ ñöôïc kyù theâm moät thôøi haïn, sau ñoù neáu ngöôøi lao ñoäng vaãn tieáp tuïc laøm vieäc thì phaûi kyù keát hôïp ñoàng lao ñoäng khoâng xaùc ñònh thôøi haïn (ñ.4 NÑ44/2003) b). Hôïp ñoàng baèng lôøi noùi (khaåu öôùc, baèng “mieäng”) : - Loaïi hôïp ñoàng do caùc beân thoûa thuaän chæ thoâng qua ñaøm phaùn vaø töông thuaän maø khoâng laäp thaønh vaên baûn. - Quaù trình giao keát coù theå coù hoaëc khoâng coù ngöôøi laøm chöùng ; ñöôïc aùp duïng cho nhöõng hôïp ñoàng coù thôøi haïn döôùi 3 thaùng hoaëc ñoái vôùi lao ñoäng giuùp vieäc gia ñình. (ñ.28 BLLÑ, ñ.3 NÑ44/2003) 2.1.2. Hôïp ñoàng thöû vieäc : Laø loaïi hôïp ñoàng chöa chính thöùc. Trong hôïp ñoàng naøy chæ toàn taïi caùc ñieàu khoûan cô baûn nhö coâng vieäc, thôøi haïn thöû vieäc, tieàn löông… vaø chæ coù yù nghóa nhö moät loaïi ñieàu kieän cho vieäc tuyeån duïng lao ñoäng, caùc beân coù quyeàn chaám döùt baát cöù luùc naøo - Thôøi gian thöû vieäc : *Khoâng quaù 60 ngaøy ñoái vôùi lao ñoäng trình ñoä cao ñaúng, ñaïi hoïc trôû leân; *Khoâng quaù 30 ngaøy ñoái vôùi lao ñoäng trình ñoä trung caáp, CNKT, nhaân vieân nghieäp vuï; *Khoâng quaù 6 ngaøy ñoáùi vôùi caùc lao ñoäng khaùc - Trong thôøi gian thöû vieäc, NLÑ ñöôïc traû ít nhaát baèng 70% tieàn löông caáp baäc cuûa coâng vieäc ñoù. - Caùc beân coù theå huûy boû vieäc thoûa thuaän laøm thöû maø khoâng caàn phaûi baùo tröôùc vaø khoâng phaûi boài thöôøng neáu vieäc laøm thöû khoâng ñaït yeâu caàu maø hai beân ñaõ thoûa thuaän. - Heát haïn thöû vieäc, NSDLÑ phaûi thoâng baùo keát quaû cho NLÑ; neáu khoâng ñöôïc thoâng baùo maø vaãn tieáp tuïc laøm vieäc thì ngöôøi ñoù ñöông nhieân ñöôïc laøm vieäc chính thöùc. (ñ.32 BLLÑ, ñ.7 NÑ44/2003) 2.2. Caùc noäi dung chính cuûa hôïp ñoàng: Noäi dung cuûa HÑLÑ laø toøan boä nhöõng vaán ñeà ñöôïc phaûn aùnh trong hôïp ñoàng, baét nguoàn töø nhöõng thoûa thuaän cuûa caùc chuû theå, ñöôïc ghi nhaän trong caùc ñieàu khoûan, goàm : coâng vieäc phaûi laøm, thôøi giôø laøm vieäc, thôøi giôø nghæ ngôi, tieàn löông, ñòa ñieåm laøm vieäc, thôøi haïn hôïp ñoàng, ñieàu kieän veà an toøan lao ñoäng, veä sinh lao ñoäng vaø baûo hieåm xaõ hoäi Hôïp ñoàng baèng vaên baûn coù noäi dung theo maãu höôùng daãn cuûa Boä Lao ñoäng- Thöông binh xaõ hoäi (TT21/2003) 3. Thöïc hieän HÑLÑ 3.1. Nguyeân taéc thöïc hieän : - Hai beân phaûi thöïc hieän caùc noäi dung ñaõ thoûa thuaän. - Tröôøng hôïp thoûa thuaän traùi phaùp luaät, thoûa öôùc lao ñoäng seõ aùp duïng caùc qui ñònh coù lôïi cho ngöôøi lao ñoäng - Hôïp ñoàng coù hieäu löïc töø ngaøy giao keát, ngaøy do hai beân thoûa thuaän hoaëc töø ngaøy ngöôøi lao ñoäng laøm vieäc 3.2. Tröôøng hôïp thay ñoåi, taïm hoaõn thöïc hieän HÑLD : a). Thay ñoåi : - Neáu coù yeâu caàu thay ñoåi, phaûi baùo cho beân kia bieát tröôùc ít nhaát 3 ngaøy. - Vieäc thay ñoåi theå hieän baèng caùch söûa ñoåi, boå sung hoaëc giao keát hôïp ñoàng môùi. - Tröôøng hôïp hai beân khoâng thoûa thuaän veà vieäc söûa ñoåi thì tieáp tuïc thöïc hieän HÑ ñaõ kyù hoaëc thoûa thuaän chaám döùt HÑ b). Taïm hoaõn thöïc hieän hôïp ñoàng, khi : @. NLÑ bò taïm giöõ, taïm giam : *Neáu vieäc taïm giöõ, taïm giam lieân quan tröïc tieáp ñeán quan heä lao ñoäng vaø thôøi gian taïm giam quaù 1 thaùng thì NLÑ ñöôïc taïm öùng 50% löông tính theo möùc löông cuûa thaùng tröôùc lieàn keà. Sau ñoù, neáu xaùc ñònh NLÑ bò oan thì NLÑ ñöôïc nhaän laïi laøm coâng vieäc cuõ, ñöôïc nhaän ñuû tieàn löông trong nhöõng ngaøy bò taïm giöõ, taïm giam; neáu do loãi cuûa ngöôøi lao ñoäng thì ngöôøi lao ñoäng khoâng phaûi hoøan traû laïi khoûan tieàn ñaõ ñöôïc taïm öùng ; neáu phaïm phaùp nhöng ñöôïc Toøa aùn xeùt mieãn toá, khoâng bò tuø giam hoaëc khoâng caám laøm coâng vieäc cuõ thì tuøy theo tính chaát, möùc ñoä vi phaïm, NSDLÑ boá trí cho ngöôøi ñoù laøm vieäc cuõ hoaëc saép xeáp coâng vieäc môùi. * Neáu vieäc taïm giöõ, taïm giam khoâng lieân quan tröïc tieáp ñeán quan heä lao ñoäng nhöng ñöôïc Toøa aùn xeùt xöû mieãn toá, khoâng bò tuø giam hoaëc khoâng caám laøm coâng vieäc cuõ thì tuøy theo tính chaát, möùc ñoä vi phaïm, NSDLÑ boá trí cho ngöôøi ñoù laøm vieäc cuõ hoaëc saép xeáp coâng vieäc môùi. (tröôøng hôïp naøy, NLÑ khoâng ñöôïc taïm öùng tieàn löông) @. NLÑ ñi laøm nghóa vuï quaân söï hoaëc caùc nghóa vuï coâng daân khaùc theo qui ñònh cuûa phaùp luaät. @. Caùc tröôøng hôïp khaùc do caùc beân thoûa thuaän . Heát thôøi haïn taïm hoaõn, NLÑ phaûi coù maët taïi nôi laøm vieäc, NSDLÑ coù traùch nhieäm saép xeáp vieäc laøm cho NLÑ. Neáu NLÑ phaûi nghæ chôø vieäc töø 2 giôø trôû leân thì NLÑ ñöôïc traû ñuû tieàn löông cho soá giôø phaûi nghæ chôø vieäc theo möùc löông thôøi gian cuûa thaùng tröôùc lieàn keà vôùi thaùng baét ñaàu taïm hoaõn hôïp ñoàng lao ñoäng. Neáu quaù 5 ngaøy, NLÑ khoâng ñeán ñòa ñieåm laøm vieäc maø khoâng coù lyù do chính ñaùng thì coù theå bò sa thaûi. (ñ.35 BLLÑ, ñ.10 Nñ44/2003) 4. Chaám döùt hôïp ñoàng lao ñoäng 4.1. Chaám döùt HÑLÑ hôïp phaùp: Coù theå vì nhöõng lyù do ñöông nhieân hoaëc do chuû ñònh cuûa moät trong caùc beân : @. Ñöông nhieân chaám döùt HÑLÑ , khi : - Heát haïn hôïp ñoàng. - Ñaõ hoaøn thaønh coâng vieäc theo HÑ, ñöôïc caùc beân xaùc nhaän vaø ñoàng yù keát thuùc hôïp ñoàng . - Hai beân thoûa thuaän chaám döùt HÑ tröôùc haïn - NLÑ bò keát aùn tuø giam hoaëc bò caám laøm coâng vieäc cuõ theo quyeát ñònh cuûa Toøa aùn - NLÑ cheát; maát tích theo tuyeân boá cuûa TA (Caùc tröôøng hôïp ñöông nhieân chaám döùt HÑLÑ, hai beân khoâng caàn phaûi baùo tröôùc) (ñ.36 BLLÑ, TT 21/2003) @. Ñôn phöông chaám döùt HÑLÑ : - Do moät beân quyeát ñònh chaám döùt HÑLÑ tröôùc thôøi haïn maø khoâng phuï thuoäc vaøo yù chí cuûa beân kia. - Vieäc ñôn phöông chaám döùt HÑLÑ coù theå phaùt sinh töø NLÑ hoaëc NSDLÑ NLÑ ñôn phöông chaám döùt HÑLÑ : (ñ.37 BLLÑ, ñ.11 NÑ44/2003) - Ñoáùi vôùi HÑLÑ khoâng xaùc ñònh thôøi haïn : . Khi muoán chaám döùt HÑ, NLÑ phaûi baùo tröôùc cho NSDLÑ 45 ngaøy . Khi oám ñau, tai naïn ñaõ ñieàu trò 6 thaùng lieàn nhöng chöa hoài phuïc, NLÑ coù quyeàn chaám döùt HÑ nhöng phaûi baùo tröôùc cho NSDLÑ 3 ngaøy - Ñoáùi vôùi HÑLÑ xaùc ñònh thôøi haïn: NLÑ coù quyeàn ñôn phöông chaám döùt HÑLÑ khi coù caên cöù vaø phaûi baùo tröôùc : . Caên cöù (7) : + Khoâng ñöôïc boá trí theo ñuùng coâng vieäc, ñòa ñieåm laøm vieäc hoaëc khoâng ñöôïc baûo ñaûm caùc ñieàu kieän laøm vieäc ñaõ thoûa thuaän trong hôïp ñoàng. - Tuy nhieân, do nhu caàu saûn xuaát kinh doanh hoaëc gaëp khoù khaên ñoät xuaát nhö thieân tai, hoûa hoaïn; aùp duïng caùc bieän phaùp ngaên ngöøa, khaéc phuïc tai naïn lao ñoäng, beänh ngheà nghieäp; söï coá ñieän, nöôùc, NSDLÑ coù quyeàn ñieàu chuyeån NLÑ sang laøm moät coâng vieäc khaùc traùi ngheà (phuø hôïp vôùi söùc khoûe vaø giôùi tính cuûa ngöôøi lao ñoäng) trong moät thôøi haïn toái ña laø 60 ngaøy (coäng doàn) trong moät naêm. Quaù thôøi haïn ñieàu chuyeån 60 ngaøy maø NSDLÑ muoán ñieàu chuyeån theâm thì phaûi coù söï ñoàng yù cuûa NLÑ. Neáu NLÑ khoâng chaáp thuaän maø phaûi ngöøng vieäc töø 2 giôø trôû leân thì NLÑ ñöôïc traû ñuû tieàn löông cho soá giôø phaûi ngöøng vieäc theo möùc löông thôøi gian cuûa thaùng tröôùc lieàn keà vôùi thaùng baét ñaàu taïm thôøi chuyeån laøm vieäc khaùc - NLÑ ñöôïc giöõ nguyeân möùc löông cuõ trong thôøi haïn 30 ngaøy neáu löông theo coâng vieäc môùi thaáp hôn löông cuõ. Sau ñoù, ñöôïc traû ít nhaát baèng 70% möùc löông cuõ nhöng khoâng ñöôïc thaáp hôn möùc löông toái thieåu. - Neáu NLÑ khoâng chaáp haønh thì NLÑ khoâng ñöôïc höôûng löông ngöøng vieäc vaø coù theå bò xöû lyù kyû luaät lao ñoäng. (ñ.9 NÑ44/2003) + Khoâng ñöôïc traû coâng ñaày ñuû hoaëc traû coâng khoâng ñuùng thôøi haïn ñaõ thoûa thuaän. (Tröø tröôøng hôïp ñaëc bieät do söï coá ñieän nöôùc; do phaûi di dôøi ñòa ñieåm,…, NSDLÑ coù theå traû löông chaäm khoâng quùa 1 thaùng vaø neáu traû chaäm quùa 15 ngaøy phaûi ñeàn buø cho NLÑ moät khoaûn tieàn ít nhaát baèng laõi suaát tieàn gôûi tieát kieäm do Ngaân haøng coâng boá taïi thôøi ñieåm traû löông) + Bò ngöôïc ñaõi; bò cöôõng böùc lao ñoäng: Khi NLÑ bò ñaùnh ñaäp, nhuïc maï hoaëc bò eùp buoäc laøm nhöõng coâng vieäc khoâng phuø hôïp giôùi tính, aûnh höôûng ñeán söùc khoeû, nhaân phaåm, danh döï NLÑ + Baûn thaân hoaëc gia ñình thaät söï coù hoaøn caûnh khoù khaên : . Chuyeån choå ôû thöôøng truù ñeán nôi khaùc, ñi laïi laøm vieäc gaëp nhieàu khoù khaên . Ñöôïc pheùp ñònh cö ra nöôùc ngoaøi . Baûn thaân phaûi nghæ vieäc ñeå chaêm soùc vôï (choàng), cha, meï ruoät, cha, meï vôï (choàng), con bò oám ñau töø 3 thaùng trôû leân . Gia ñình coù hoaøn caûnh khoù khaên khaùc ñöôïc chính quyeàn caáp xaõ nôi cö truù xaùc nhaän khoâng theå tieáp tuïc thöïc hieän HÑ + Ñöôïc baàu laøm nhieäm vuï chuyeân traùch ôû caùc cô quan daân cöû hoaëc ñöôïc boå nhieäm giöõ chöùc vuï trong boä maùy Nhaø nöôùc. + NLÑ coù thai phaûi nghó vieäc theo chæ ñònh cuûa thaày thuoác. + NLÑ theo HÑ coù thôøi gian xaùc ñònh töø ñuû 12 thaùng ñeán 36 thaùng bò oám ñau, tai naïn ñaõ ñieàu trò 3 thaùng lieàn; NLÑ theo HÑ muøa vuï coù thôøi haïn döôùi 12 thaùng coù thôøi gian ñieàu trò ¼ thôøi haïn HÑ maø khaû naêng lao ñoäng chöa hoài phuïc . Thôøi haïn baùo tröôùc : - Tröôøng hôïp khoâng ñöôïc boá trí theo ñuùng coâng vieäc, ñòa ñieåm laøm vieäc hoaëc khoâng ñöôïc baûo ñaûm caùc ñieàu kieän laøm vieäc ñaõ thoûa thuaän; khoâng ñöôïc traû coâng ñaày ñuû hoaëc traû coâng khoâng ñuùng thôøi haïn; bò ngöôïc ñaõi, cöôõng böùc lao ñoäng; NLÑ theo HÑ coù thôøi gian xaùc ñònh töø ñuû 12 thaùng ñeán 36 thaùng bò oám ñau, tai naïn ñaõ ñieàu trò 3 thaùng lieàn; NLÑ theo HÑ muøa vuï coù thôøi haïn döôùi 12 thaùng coù thôøi gian ñieàu trò ¼ thôøi haïn HÑ maø khaû naêng lao ñoäng chöa hoài phuïc : phaûi baùo tröôùc ít nhaát 3 ngaøy - Tröôøng hôïp baûn thaân hoaëc gia ñình thaät söï coù hoaøn caûnh khoù khaên; ñöôïc baàu laøm nhieäm vuï chuyeân traùch ôû caùc cô quan daân cöû hoaëc ñöôïc boå nhieäm giöõ chöùc vuï trong boä maùy Nhaø nöôùc : phaûi baùo tröôùc ít nhaát 30 ngaøy neáu laø hôïp ñoàng xaùc ñònh thôøi haïn töø ñuû 12 thaùng ñeán 36 thaùng; ít nhaát 3 ngaøy neáu laø hôïp ñoàng döôùi 12 thaùngï. - Tröôøng hôïp ngöôøi lao ñoäng coù thai phaûi nghó vieäc theo chæ ñònh cuûa thaày thuoác : thôøi gian baùo tröôùc tuøy thuoäc thôøi haïn do thaày thuoác chæ ñònh. NLÑ ÑÔN PHÖÔNG CHAÁM DÖÙT HÑLÑ KHOÂNG THÔØI HAÏN Khoâng caàn caên cöù OÁm ñau, tai naïn ñieàu trò 6 thaùng lieàn Baùo tröôùc 45 ngaøy Baùo tröôùc 3 ngaøy NLÑ ÑÔN PHÖÔNG CHAÁM DÖÙT HÑLÑ COÙ THÔØI HAÏN Gaëp khoù khaên Ñöôïc baàu nhieäm vuï khaùc Khoâng traû ñuùng, ñuû löông LÑ nöõ coù thai Khoâng boá trí ñuùng vieäc Bò ngöôïc ñaõi OÁm ñau, tai naïn ñieàu trò daøi ngaøy HÑ töø 12 ñeán 36 thaùng: baùo tröôùc 30 ngaøy HÑ döôùi 12 thaùng: baùo tröôùc 3 ngaøy Baùo tröôùc 3 ngaøy Theo chæ ñònh cuûa thaày thuoác *NSDLÑ ñôn phöông chaám döùt HÑLÑ : (ñ.38 BLLÑ, ñ.12 NÑ44/2003) NSDLÑ coù quyeàn ñôn phöông chaám döùt HÑLÑ khi coù caên cöù vaø phaûi baùo tröôùc : . Caên cöù (6) : + NLÑ thöôøng xuyeân khoâng hoaøn thaønh coâng vieäc theo hôïp ñoàng: Khi NLÑ khoâng hoaøn thaønh ñònh möùc lao ñoäng hoaëc nhieäm vuï ñöôïc giao do yeáu toá chuû quan vaø bò laäp bieân baûn hoaëc nhaéc nhôû baèng vaên baûn ít nhaát 2 laàn trong 1 thaùng maø sau ñoù vaãn khoâng khaéc phuïc + NLÑ bò xöû lyù kyû luaät sa thaûi, khi : . NLÑ coù haønh vi troäm caép, tham oâ, tieát loä bí maät coâng ngheä, kinh doanh hoaëc coù haønh vi khaùc gaây thieät haïi nghieâm troïng veà taøi saûn, lôïi ích cuûa Doanh nghieäp. . NLÑ bò xöû lyù kyû luaät chuyeån laøm coâng vieäc khaùc, keùo daøi thôøi haïn naâng löông, caùch chöùc maø taùi phaïm trong thôøi gian chöa xoùa kyû luaät. . NLÑ töï yù boû vieäc 5 ngaøy coäng doàn trong moät thaùng hoaëc 20 ngaøy coäng doàn trong moät naêm maø khoâng coù lyù do chính ñaùng + Ngöôøi lao ñoäng bò oám ñau ñaõ ñieàu trò 12 thaùng lieàn (ñoái vôùi loaïi hôïp ñoàng lao ñoäng khoâng xaùc ñònh thôøi haïn), ñaõ ñieàu trò 6 thaùng lieàn (ñoái vôùi loaïi hôïp ñoàng lao ñoäng xaùc ñònh thôøi haïn töø ñuû 12 thaùng ñeán 36 thaùng) hoaëc ñaõ ñieàu trò quaù nöûa thôøi haïn hôïp ñoàng (ñoái vôùi loaïi hôïp ñoàng lao ñoäng theo muøa vuï thôøi haïn döôùi 12 thaùng) maø khaû naêng lao ñoäng chöa hoài phuïc. + Do thieân tai, hoûa hoaïn hoaëc lyù do baát khaû khaùng buoäc ngöôøi söû duïng lao ñoäng phaûi thu heïp saûn xuaát, giaûm choå laøm vieäc. + Doanh nghieäp, cô quan, toå chöùc chaám döùt hoaït ñoäng. + Do thay ñoåi cô caáu hoaëc coâng ngheä maø NSDLÑ phaûi giaûm vieäc laøm: Ñöôïc xem laø thay ñoåi coâng ngheä khi : . Thay ñoåi moät phaàn hoaëc toaøn boä qui trình saûn xuaát tieân tieán coù naêng suaát lao ñoäng cao hôn. . Thay ñoåi moät soá khaâu hoaëc cô caáu saûn phaåm daãn ñeán söû duïng lao ñoäng ít hôn. . Söû duïng coâng ngheä tieán tieán coù naêng suaát lao ñoäng cao, chaát löôïng hôn thay theá coâng ngheä laïc haäu. . Saùp nhaäp, giaûi theå moät boä phaän cuûa ñôn vò . Muoán chaám döùt HÑLÑ, NSDLÑ phaûi trao ñoåi vôùi BCHCÑ vaø baùo tröôùc : + Trao ñoåi vôùi BCHCÑ cô sôû : - Trong tröôøng hôïp NLÑ thöôøng xuyeân khoâng hoaøn thaønh coâng vieäc theo HÑ, NLÑ bò xöû lyù kyû luaät sa thaûi, bò oám ñau ñaõ ñieàu trò thôøi gian daøi maø chöa hoài phuïc; - Trong tröôøng hôïp do thay ñoåi cô caáu hoaëc coâng ngheä, NSDLÑ coù traùch nhieäm ñaøo taïo laïi NLÑ ñeå tieáp tuïc söû duïng vaøo nhöõng choå laøm vieäc môùi; neáu khoâng giaûi quyeát ñöôïc caàn cho thoâi vieäc, NSDLÑ phaûi caên cöù vaøo nhu caàu cuûa doanh nghieäp, thaâm nieân laøm vieäc, tay ngheà, hoaøn caûnh gia ñình vaø nhöõng yeáu toá khaùc cuûa töøng ngöôøi ñeå laàn löôït cho thoâi vieäc. - Neáu hai beân khoâng nhaát trí, phaûi baùo caùo cho cô quan lao ñoäng bieát vaø sau 30 ngaøy keå töø ngaøy baùo caùo, NSDLÑ môùi coù quyeàn quyeát ñònh . Thôøi haïn baùo tröôùc : - Ít nhaát 45 ngaøy ñoái vôùi hôïp ñoàng lao ñoäng khoâng xaùc ñònh thôøi haïn; - Ít nhaát 30 ngaøy ñoái vôùi hôïp ñoàng lao ñoäng coù thôøi haïn töø ñuû 12 thaùng ñeán 36 thaùng; - Ít nhaát 3 ngaøy ñoái vôùi hôïp ñoàng lao ñoäng theo muøa vuï thôøi haïn döôùi 12 thaùng. * Tröôøng hôïp do ngöôøi lao ñoäng bò xöû lyù kyû luaät sa thaûi khoâng caàn phaûi baùo tröôùc NSDLÑ ÑÔN PHÖÔNG CHAÁM DÖÙT HÑLÑ NLÑ TX khoâng hoaøn thaønh nhieäm vuï NLÑ bò kyû luaät sa thaûi Do thieân tai, hoûa hoaïn, baát khaû khaùng Do thay ñoåi cô caáu, coâng ngheä Do DN chaám döùt hoaït ñoäng NLÑ oám ñau, tai naïn ñieàu trò daøi ngaøy Trao ñoåi BCHCÑ, neáu khoâng nhaát trí, baùo CQ caáp treân, ñöôïc quyeát ñònh sau 30 ngaøy Baùo tröôùc 45, 30 hoaëc 3 ngaøy Ñaøo taïi laïi, trao ñoåi BCHCÑ, neáu khoâng nhaát trí, baùo CQ caáp treân, ñöôïc quyeát ñònh sau 30 ngaøy Khoâng baùo tröôùc *Ngöôøi söû duïng lao ñoäng khoâng ñöôïc ñôn phöông chaám döùt hôïp ñoàng lao ñoäng trong nhöõng tröôøng hôïp sau ñaây: - Ngöôøi lao ñoäng oám ñau hoaëc bò tai naïn lao ñoäng, beänh ngheà nghieäp ñang ñieàu trò, ñieàu döôõng theo quyeát ñònh cuûa thaày thuoác, tröø tröôøng hôïp nghæ quaù thôøi gian qui ñònh nhö neâu treân - Ngöôøi lao ñoäng ñang nghæ haøng naêm, nghæ veà vieäc rieâng vaø nhöõng tröôøng hôïp nghæ khaùc ñöôïc NSDLÑ cho pheùp. - Ngöôøi lao ñoäng laø nöõ trong caùc tröôøng hôïp keát hoân, coù thai, nghæ thai saûn, nuoâi con döôùi 12 thaùng tuoåi, tröø tröôøng hôïp doanh nghieäp chaám döùt hoaït ñoäng 4.3. Heä quaû phaùp lyù cuûa vieäc chaám döùt HÑLÑ: + Ñoái vôùi NLÑ (ñ43 BLLÑ, ñ.13 Nñ44/2003, TT21/2003): - Nhaän laïi soå lao ñoäng, soå baûo hieåm xaõ hoäi. - Ñöôïc thanh toaùn caùc khoaûn tieàn löông, tieàn thöôûng, tieàn phuï caáp, tieàn nghæ pheùp,… chöa ñöôïc thanh toaùn. - Ñöôïc höôûng cheá ñoä BHXH . - Ñöôïc nhaän trôï caáp thoâi vieäc khi ñaõ laøm vieäc töø 1 naêm trôû leân; cöù moãi naêm laøm vieäc ñöôïc traû nöûa thaùng löông goàm löông caáp baäc, chöùc vuï vaø caùc loaïi phuï caáp (neáu coù). Tieàn löông laøm caên cöù tính trôï caáp thoâi vieäc laø möùc löông bình quaân cuûa 6 thaùng lieàn tröôùc khi thoâi vieäc (NLÑ chæ khoâng ñöôïc nhaän trôï caáp thoâi vieäc khi NLÑ ñôn phöông chaám döùt hôïp ñoàng lao ñoäng traùi phaùp luaät vaø khi NSDLÑ ñôn phöông chaám döùt hôïp ñoàng lao ñoäng vôùi lyù do NLÑ bò xöû lyù kyû luaät sa thaûi tröø tröôøng hôïp NLÑ bò sa thaûi vì NLÑ töï yù boû vieäc 5 ngaøy coäng doàn trong moät thaùng hoaëc 20 ngaøy coäng doàn trong moät naêm maø khoâng coù lyù do chính ñaùng) - Ñöôïc nhaän trôï caáp maát vieäc (khi laøm vieäc töø 1 naêm trôû leân,moãi naêm laøm vieäc ñöôïc höôûng 1 thaùng löông, keå caû phuï caáp nhöng thaáp nhaát baèng 2 thaùng löông) neáu NSDLÑ ñôn phöông chaám döùt HÑ do thay ñoåi cô caáu coâng ngheä. - NLÑ phaûi baøn giao caùc duïng cuï, nguyeân, vaät lieäu ñaõ ñöôïc giao ñeå thöïc hieän coâng vieäc. - Vieäc thanh toaùn thöïc hieän trong voøng 7 ngaøy keå töø ngaøy chaám döùt HÑ. Tröôøng hôïp ñaëc bieät coù theå keùo daøi nhöng khoâng quaù 30 ngaøy + Ñoái vôùi ngöôøi söû duïng lao ñoäng : - Yeâu caàu ngöôøi lao ñoäng baøn giao duïng cuï, thieát bò, hoà sô maø tröôùc ñoù hoï ñöôïc giao ñeå laøm vieäc trong thôøi haïn luaät ñònh - Thanh toaùn cho ngöôøi lao ñoäng caùc khoaûn tieàn löông, thöôûng, nghæ pheùp chöa ñöôïc thanh toaùn. - Ghi nhaän xeùt vaø traû soå lao ñoäng, soå baûo hieåm xaõ hoäi cho ngöôøi lao ñoäng - Traû trôï caáp thoâi vieäc cho ngöôøi lao ñoäng tröø nhöõng tröôøng hôïp khoâng ñöôïc höôûng trôï caáp thoâi vieäc - Traû trôï caáp maát vieäc trong tröôøng hôïp ñôn phöông chaám döùt hôïp ñoàng lao ñoäng do thay ñoåi cô caáu coâng ngheä. 4.2. Chaám döùt HÑLÑ baát hôïp phaùp (traùi PL): Khi vi phaïm veà caên cöù (neáu vieäc chaám döùt phaûi coù caên cöù) hoaëc vi phaïm veà qui ñònh baùo tröôùc * Cheá taøi : + Ñoái vôùi NLÑ (ñ41 BLLÑ, ñ.13 Nñ44/2003): - Khoâng ñöôïc höôûng trôï caáp thoâi vieäc - Boài thöôøng chi phí ñaøo taïo (neáu coù). Tröôøng hôïp NLÑ laø nöõ, coù thai vaø phaûi ñôn phöông chaám döùt HÑLÑ theo yù kieán cuûa thaày thuoác thì khoâng phaûi boài thöôøng chi phí ñaøo taïo. - Neáu vi phaïm veà thôøi gian baùo tröôùc phaûi boài thöôøng cho beân kia moät khoaûn tieàn töông öùng vôùi tieàn löông cuûa NLÑ nhöõng ngaøy khoâng baùo tröôùc - Boài thöôøng cho NSDLÑ nöûa thaùng tieàn löông vaø phuï caáp löông. Tieàn löông laøm caên cöù ñeå tính boài thöôøng laø tieàn löông thöïc teá maø NLÑ ñöôïc höôûng cuûa thaùng tröôùc ñoù. + Ñoái vôùi NSDLÑ (ñ41 BLLÑ): + Phaûi nhaän NLÑ trôû laïi laøm vieäc vaø boài thöôøng khoaûn tieàn töông öùng vôùi tieàn löông, phuï caáp trong nhöõng ngaøy khoâng ñöôïc laøm vieäc, ít nhaát 2 thaùng tieàn löông vaø phuï caáp. + Neáu NLÑ khoâng muoán laøm vieäc tieáp, ngoaøi khoaûn boài thöôøng neâu treân coøn ñöôïc höôûng trôï caáp thoâi vieäc, + Neáu NSDLÑ khoâng muoán nhaän NLÑ trôû laïi laøm vieäc vaø NLÑ ñoàng yù thì ngoaøi caùc khoaûn neâu treân, hai beân thoûa thuaän veà khoaûn boài thöôøng theâm cho NLÑ. + Neáu vi phaïm veà thôøi gian baùo tröôùc thì phaûi boài thöôøng cho NLÑ moät khoaûn tieàn töông öùng vôùi tieàn löông cuûa NLÑ trong nhöõng ngaøy khoâng baùo tröôùc. 5. Kyû luaät lao ñoäng vaø traùch nhieäm vaät chaát 5.1. Khaùi nieäm vaø tröôøng hôïp aùp duïng kyû luaät lao ñoäng : - Kyû luaät lao ñoäng laø nhöõng qui ñònh veà vieäc tuaân theo thôøi gian, coâng ngheä vaø ñieàu haønh saûn xuaát, kinh doanh theå hieän trong noäi qui lao ñoäng. - Doanh nghieäp söû duïng töø 10 lao ñoäng trôû leân phaûi coù noäi qui lao ñoäng baèng vaên baûn. - NLÑ bò coi laø vi phaïm kyû luaät lao ñoäng khi vi phaïm caùc qui ñònh treân. 5.2. Caùc hình thöùc kyû luaät lao ñoäng : a). Khieån traùch: Khieån traùch baèng mieäng hoaëc baèng vaên baûn ñöôïc aùp duïng ñoái vôùi NLÑ phaïm loãi laàn ñaàu ôû möùc ñoä nheï. b). Keùo daøi thôøi gian naâng baäc löông khoâng quaù 6 thaùng hoaëc chuyeån laøm coâng vieäc khaùc coù möùc löông thaáp hôn trong thôøi haïn toái ña laø 6 thaùng hoaëc caùch chöùc : Khi NLÑ ñaõ bò khieån traùch baèng vaên baûn maø taùi phaïm trong thôøi haïn 3 thaùng keå töø ngaøy bò khieån traùch hoaëc coù nhöõng haønh vi vi phaïm ñöôïc quy ñònh trong noäi quy lao ñoäng. NSDLÑ caên cöù vaøo möùc ñoä vi phaïm kyû luaät vaø hoaøn caûnh cuûa NLÑ ñeå löïa choïn moät trong ba hình thöùc naøy c). Sa thaûi Aùp duïng khi : . Ngöôøi lao ñoäng coù haønh vi troäm caép, tham oâ, tieát loä bí maät coâng ngheä, kinh doanh hoaëc coù haønh vi khaùc gaây thieät haïi nghieâm troïng veà taøi saûn, lôïi ích cuûa doanh nghieäp. . NLÑ bò xöû lyù kyû luaät keùo daøi thôøi haïn naâng löông, chuyeån laøm coâng vieäc khaùc maø taùi phaïm trong thôøi gian chöa xoùa kyû luaät hoaëc bò xöû lyù kyû luaät caùch chöùc maø taùi phaïm (6 thaùng keå töø ngaøy bò xöû lyù) . NLÑ töï yù boû vieäc 5 ngaøy coäng doàn trong moät thaùng hoaëc 20 ngaøy coäng doàn trong moät naêm maø khoâng coù lyù do chính ñaùng. 5.3. Nguyeân taéc xöû lyù vi phaïm KLLÑ: - Moãi haønh vi vi phaïm KLLÑ chæ bò xöû lyù moät hình thöùc kyû luaät. Khi moät NLÑ coù nhieàu haønh vi vi phaïm KLLÑ ñoàng thôøi thì chæ aùp duïng hình thöùc kyû luaät töông öùng vôùi haønh vi vi phaïm naëng nhaát - Khoâng xöû lyù KLLÑ ñoái vôùi ngöôøi lao ñoäng vi phaïm noäi quy lao ñoäng trong khi maéc beänh taâm thaàn hoaëc moät beänh khaùc laøm maát khaû naêng nhaän thöùc hay khaû naêng ñieàu khieån haønh vi cuûa mình . - Caám duøng hình thöùc phaït tieàn, cuùp löông thay vieäc xöû lyù kyû luaät lao ñoäng - Caám moïi haønh vi xaâm phaïm thaân theå, nhaân phaåm cuûa ngöôøi lao ñoäng khi xöû lyù vi phaïm kyû luaät lao ñoäng. - Caám xöû lyù kyû luaät lao ñoäng vì lyù do tham gia ñình coâng. * Thuû tuïc thi haønh kyû luaät lao ñoäng: + Thôøi haïn xöû lyù (thôøi hieäu) laø 03 thaùng ñeán khoâng quaù 06 thaùng keå töø khi NLÑ vi phaïm hoaëc phaùt hieän vi phaïm. + Khi xem xeùt, xöû lyù kyû luaät lao ñoäng phaûi coù söï tham gia cuûa ñaïi dieän Ban chaáp haønh Coâng ñoøan cô sôû vaø coù maët ñöông söï ñeå hoï coù theå trình baøy hay tieáp thu yù kieán (tröø khi ñaõ thoâng baùo 3 laàn baèng vaên baûn maø ngöôøi lao ñoäng vaãn vaéng maët). + Trong phieân hoïp kyû luaät, NLÑ coù quyeàn baøo chöõa hoaëc môøi Luaät sö hay ngöôøi khaùc baøo chöõa. Dieãn bieán cuûa phieân hoïp phaûi ñöôïc ghi laïi thaønh bieân baûn. + Ngöôøi bò kyû luaät lao ñoäng neáu thaáy hình thöùc kyû luaät lao ñoäng khoâng thoûa ñaùng coù quyeàn khieáu naïi vôùi NSDLÑ, cô quan coù thaåm quyeàn hoaëc yeâu caàu giaûi quyeát tranh chaáp lao ñoäng theo qui ñònh cuûa phaùp luaät. + Sau 3 thaùng ñoái vôùi hình thöùc kyû luaät khieån traùch, sau 6 thaùng ñoái vôùi hình thöùc chuyeån laøm vieäc khaùc hoaëc keùo daøi thôøi haïn naâng löông, keå töø ngaøy bò xöû lyù, neáu ngöôøi ñang thi haønh kyû luaät khoâng taùi phaïm thì ñöông nhieân ñöôïc xoùa kyû luaät. + Khi bò kyû luaät vôùi hình thöùc keùo daøi thôøi haïn naâng löông hoaëc chuyeån laømvieäc khaùc, neáu NLÑ chaáp haønh ñöôïc moät nöûa thôøi haïn maø coù söûa chöõa, tieán boä thì ñöôïc NSDLÑ xeùt giaûm thôøi haïn thi haønh kyû luaät. 5.4. Traùch nhieäm vaät chaát cuûa NLÑ trong lao ñoäng: a). Khaùi nieäm : - Traùch nhieäm vaät chaát cuûa ngöôøi lao ñoäng laø traùch nhieäm maø ngöôøi lao ñoäng phaûi boài thöôøng nhöõng thieät haïi veà taøi saûn do haønh vi vi phaïm kyû luaät lao ñoäng hoaëc thieáu tinh thaàn traùch nhieäm gaây ra trong quaù trình lao ñoäng - Traùch nhieäm vaät chaát chæ phaùt sinh khi ngöôøi lao ñoäng gaây thieät haïi trong luùc thöïc hieän caùc quyeàn vaø nghóa vuï lao ñoäng vaø taøi saûn bò thieät haïi phaûi thuoäc quyeàn quaûn lyù, söû duïng, baûo quaûn, gìn giöõ cuûa hoï treân cô sôû quan heä lao ñoäng. b). Möùc boài thöôøng : - Möùc boài thöôøng cuï theå phuï thuoäc vaøo nguyeân nhaân gaây ra söï thieät haïi nhöng khoâng ñöôïc vöôït quaù möùc thieät haïi tröïc tieáp maø hoï ñaõ gaây ra. - Neáu NLÑ do sô suaát laøm hoûng taøi saûn, duïng cuï, thieát bò … cuûa NSDLÑ, möùc thieät haïi khoâng nghieâm troïng (döôùi 5 trieäu ñoàng) thì boài thöôøng nhieàu nhaát baèng 3 thaùng löông, tröø daàn vaøo löông nhöng khoâng quaù 30% löông thaùng. - Neáu NLÑ laøm maát maùt taøi saûn hoaëc tieâu hao vaät tö vöôït quaù ñònh möùc thì tuøy töøng tröôøng hôïp hoï phaûi boài thöôøng toøan boä hay moät phaàn thieät haïi theo thôøi giaù thò tröôøng. Tröôøng hôïp coù hôïp ñoàng traùch nhieäm thì phaûi boài thöôøng theo hôïp ñoàng traùch nhieäm. Tröôøng hôïp baát khaû khaùng thì NLÑ khoâng phaûi boài thöôøng.