Bài giảng Kinh tế thương mại Việt Nam - Chương 1: Vai trò của thương mại trong sự phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam

BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ HỌC PHẦN KINH TẾ THƢƠNG MẠI VIỆT NAM Hà Nội- 2017 TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI KHOA KINH TẾ - LUẬT Bộ môn: Quản lý kinh tế DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU Đối tƣợng nghiên cứu • MQH kinh tế, hiện tượng, hoạt động kinh tế giữa các chủ thể kinh tế diễn ra trong lưu thông • Nghiên cứu KTTM trong điều kiện ở Việt Nam • Nghiên cứu chủ yếu ở phạm vi vĩ mô, có liên quan đến nhiều học phần khác Mục tiêu • Trang bị cho SV kiến thức chuyên sâu và đặc thù về KTTM Việt Nam • Giúp sinh viên có kỹ năng và phương pháp vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn để phân tích, đánh giá tình hình kinh tế thương mại Viêt Nam nói chung và trên từng khu vực thị trường nói riêng trong quá trình phát triển. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU Vai trò thƣơng mại trong sự phát triển KT-XH Việt Nam Thƣơng mại trong giai đoạn chuyển đổi ở Việt Nam Hội nhập thƣơng mại quốc tế của Việt Nam Thị trƣờng và thƣơng mại nội địa trong điều kiện hội nhập Ngoại thƣơng Việt Nam trong điều kiện hội nhập Nguồn lực và hiệu quả của thƣơng mại Việt Nam 6 CHƢƠNG DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU TÀI LIỆU THAM KHẢO  Ban Kinh tế TW (2016), Một số vấn đề lý luận và thực tiễn qua 30 năm đổi mới về phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở Việt Nam, NXB Chính trị quốc gia  Đặng Đình Đào, Hoàng Đức Thân (2012), Giáo trình Kinh tế thương mại, NXB Đại học kinh tế quốc dân, Hà Nội.  Bùi Xuân Lưu, Nguyễn Hữu Khải (2007), Giáo trình Kinh tế ngoại thương, NXB Lao động – Xã hội, Hà Nội.  Lê Hữu Nghĩa, Lê Danh Vĩnh (2006), Thương mại Việt Nam 20 năm đổi mới, NXB CTQG  Thân Danh Phúc (2011), Đề cương bài giảng Kinh tế thương mại Việt Nam  Thân Danh Phúc (2015), Giáo trình Quản lý nhà nước về thương mại, NXB Thống kê, Hà Nội;  Hà Văn Sự (2015), Giáo trình Kinh tế thương mại đại cương, NXB Thống kê, Hà Nội;  Lê Danh Vĩnh (2006), 20 năm đổi mới cơ chế, chính sách thương mại Việt Nam: những thành tựu và bài học kinh nghiệm, NXB Thống kê DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU CHƢƠNG 1. VAI TRÒ CỦA THƢƠNG MẠI TRONG SỰ PHÁT TRIỂN KT-XH VIỆT NAM 1.1. Khái quát đặc điểm thƣơng mại Việt Nam qua các giai đoạn phát triển 1.2. Vai trò của thƣơng mại đối với nền kinh tế Việt Nam DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU 1.1. Khái quát đặc điểm thƣơng mại Việt Nam qua các giai đoạn phát triển 1.1.1. Thương mại trước năm 1975 1.1.2. TM từ năm 1975 đến trước đổi mới 1986 1.1.3. TM sau đổi mới năm1986 và thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế từ 1995 đến nay DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU Đất nước chia cắt 2 miền, TM chịu ảnh hưởng bởi thể chế chính trị khác nhau theo 2 miền. Ở Miền Bắc, TM có vị trí trọng yếu trong nền KTQD: TM liên kết với hệ thống hậu cần của LLVT ngoài việc phục vụ sản xuất, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng dân cư, còn phục vụ đắc lực nhu cầu của QĐNDVN để đấu tranh bảo vệ Miền Bắc, giải phóng Miền Nam, thống nhất đất nước. Xem xét một số đặc điểm cơ bản (TM ở Miền Bắc) trên các khía cạnh loại mô hình tổ chức, quản lý phân phối hàng hóa 1.1.1. Thƣơng mại trƣớc năm 1975 D HT M_ TM U DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU TM về cơ bản giữ các đặc điểm trước „75 vì cả nước thống nhất mô hình TM như Miền Bắc và công cuộc cải tạo công, thương nghiệp tư bản tư doanh cùng với xây dựng TNQD, HTXMB theo con đường XHCN như Miền Bắc trước đây. Ở Miền Bắc vẫn duy trì hệ thống phân phối đã có, đồng thời phải tăng viện cho Miền Nam để thực hiện cải tạo XHCN cùng với công cuộc tái thiết đất nước sau chiến tranh. Xuất hiện một số đặc điểm mới của bối cảnh liên quan TM: • Tiếp quản một lượng lớn cơ sở hạ tầng thương mại (tiến bộ) ở Miền Nam; • Quan hệ KTTM với các nước được mở rộng; • Cải tạo XHCN đối với tiểu thương không thể triệt để do cơ chế KHH tập trung có những tồn tại, cũng như xu hướng phát triển của kinh tế tư nhân trên thế giới. 1.1.2. TM từ năm 1975 đến trƣớc đổi mới 1986 DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU Chuyển đổi sang KTTT: • Từng bước chuyển đổi TM về thành phần, về sở hữu, các hình thức, loại hình KD • Vận hành các hoạt động phân phối diễn ra theo nguyên tắc thị trường • Giảm bớt DNNN và độc quyền, nhưng vẫn đề cao vai trò quản lý, điều tiết vĩ mô của NN • Phạm vi đối tượng trao đổi được mở rộng; • Thị trường được xây dựng mới và tạo môi trường cho hoạt động TM. Từ khi mở cửa, TMQT và nội địa có nhiều đổi mới và phát triển trên nhiều mặt (tăng trưởng thương mại, đầu tư kết cấu hạ tầng) song nhiều thách thức cũng đặt ra cho DN, cơ quan QLNN trong quá trình vận hành kinh doanh và quản lý phân phối. 1.1.3. TM sau đổi mới năm1986 và thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế từ 1995 đến nay DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU 1.2. Vai trò của thƣơng mại Việt Nam trong nền kinh tế và đời sống xã hội Phục vụ, thúc đẩy sản xuất phát triển Thỏa mãn nhu cầu tiêu dùng dân cư Tác động đến sự ổn định, phát triển của thị trường, LTHH, lưu thông tiền tệ Tạo việc làm, thu nhập Phân công và hợp tác lao động, chuyển dịch cơ cấu kinh tế Vai trò khác: cạnh tranh và hội nhập quốc tế; tăng trưởng kinh tế, cải thiện cán cân thanh toán DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU