Bài giảng Kinh tế quốc tế - Chương 4: Cán cân thanh toán và thị trường tiền tệ quốc tế

GV: ThS. Nguyễn Thị Thanh NgânKINH TẾ QUỐC TẾINTERNATIONAL ECONOMICSTRƯỜNG ĐẠI HỌC LAO ĐỘNG – XÃ HỘI (CƠ SỞ II) KHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH1KTQT-C3KINH TẾ QUỐC TẾCHƯƠNG 4CÁN CÂN THANH TOÁN VÀ THỊ TRƯỜNG TIỀN TỆ QUỐC TẾ2KTQT-C3CÁN CÂN THANH TOÁNKhái niệm & nguyên tắc hạch toánCác bộ phận của cán cân thanh toán QTCác yếu tố ảnh hưởng đến CCTTQTTHỊ TRƯỜNG TIỀN TỆ QUỐC TẾThị trường ngoại hốiTỉ giá hối đoáiHệ thống tiền tệ quốc tế NỘI DUNG3KTQT-C3I. Cán cân thanh toán quốc tế1. Khái niệm và nguyên tắc hạch toánKhái niệm: Cán cân thanh toán quốc tế là một bản tổng hợp ghi chép một cách có hệ thống tất cả các giao dịch quốc tế của dân cư một quốc gia với dân cư của một quốc gia khác trong một thời kỳ nhất định, thường là 1 năm.4KTQT-C3I. Cán cân thanh toán quốc tếKTQT-C35Cán cân thanh toán phản ánh luồng ngoại tệ ra vào của 1 quốc gia.Vd: Luồng ngoại tệ đi vào LỚN HƠN luồng ngoại tệ đi ra-> Cán cân thanh toán thặng dư. Luồng ngoại tệ đi vào NHỎ HƠN luồng ngoại tệ đi ra -> Cán cân thanh toán thâm hụt. Khi thâm hụt, quốc gia có thể xuất vàng trả nợ, mượn nợ hoặc gia hạn nợ để giải quyết thâm hụtI. Cán cân thanh toán quốc tếKTQT-C36b. Nguyên tắc hạch toánNợ và có: Giao dịch của 1 quốc gia này với 1 quốc gia khác được ghi là Có hoặc Nợ trong CCTT.Vd1: Người Thái mua cổ phần của Nguyễn Kim, tài sản nước ngoài của VN tăng lên -> khoản vốn này sẽ được ghi CÓ trong CCTT.Vd2: Bầu Đức mua cổ phần Arsenal, khoản giao dịch này làm tăng tài sản của ng Việt ở nước ngoài -> được ghi NỢ trong CCTT.I. Cán cân thanh toán quốc tếKTQT-C37b. Nguyên tắc hạch toán2. Ghi sổ kép: Mỗi khoản giao dịch được ghi chép 2 lần, 1 lần ghi có & 1 lần ghi nợ với số lượng như nhau.Vd: Công ty A xuất khẩu 500 USD hàng hóa. Có (+) Nợ (-) Xuất khẩu hàng hóa 500 USD Vốn ra ngoài ngắn hạn 500 USDI. Cán cân thanh toán quốc tếKTQT-C38Những khoản mục của CCTTQTTài khoản vãng laiTài khoản vốnSự khác nhau về thống kê (lỗi thống kê)Kết toán chính thứcI. Cán cân thanh toán quốc tếKTQT-C39TÀI KHOẢN VÃNG LAI Ghi lại luồng hàng hóa và dịch vụ quốc tế (cán cân thương mại), những khoản thu nhập và chuyển tiền thuần Cán cân thanh toán vãng lai = cán cân thương mại + thu nhập ròng (lãi tín dụng, lãi cổ phần, lãi đầu tư) + viện trợ nước ngoài (không hoàn lại)..I. Cán cân thanh toán quốc tếKTQT-C310TÀI KHOẢN VỐN Là những khoản vốn của tư nhân hoặc chính phủ cho vay hoặc vay của tư nhân hoặc chính phủ nước ngoài. Nguyên tắc hạch toán: Vào=> có, ra=> nợVd: Khi FDI chảy vào phản ánh Có. Khi FDI chảy ra phản ánh Nợ. Khi đi vay phản ánh bên Có. Khi cho vay phản ánh bên Nợ. I. Cán cân thanh toán quốc tếKTQT-C311SAI SÓT THỐNG KÊ Là do sự sai lệch về thống kê do nhầm lẫn, bỏ sót hoặc không thu thập được số liệu. Nguyên nhân: Những ghi chép của những khoản thanh toán hoặc hoá đơn quốc tế được thực hiện vào những thời gian khác nhau, địa điểm khác nhau và có thể bằng những phương pháp khác nhau. I. Cán cân thanh toán quốc tếKTQT-C312KẾT TOÁN CHÍNH THỨC Biểu thị những giao dịch quốc tế mà chính phủ tiến hành để điều chỉnh tất cả những giao dịch khác được ghi trong các hạng mục của cán cân thanh toán. Như vậy, tổng các hạng mục trong cán cân thanh toán phải bằng 0I. Cán cân thanh toán quốc tếKTQT-C313KẾT TOÁN CHÍNH THỨCVd: Cán cân tổng thể =Cán cân vãng lai +Cán cân vốn +Lỗi và sai sót. Nếu cán cân tổng thể >0, luồng ngoại tệ thặng dư -> chuyển vào dự trữ ngoại hối để kết toán chính thứ =0 Nếu cán cân tổng thể xuất dữ trữ ngoại hối, mượn tiền IMF.. Để kết toán chính thức = 0I. Cán cân thanh toán quốc tếKTQT-C314YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CCTTQT Tỉ giá hối đoái và cán cân thanh toán Khi đồng nội tệ giảm giá -> tăng tổng giá trị xuất khẩu tính bằng nội tệ, giảm tổng giá trị nhập khẩu tính bằng nội tệ -> cải thiện cán cân thanh toán.I. Cán cân thanh toán quốc tếKTQT-C315YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CCTTQT Cán cân thương mại Sự thay đổi về xuất khẩu và nhập khẩu ảnh hưởng đến cán cân thương mại, từ đó tác động đến CCTTQT Thu nhập quốc dân (Y) Y = C + I + G + ( X-M)Y - ( C + I + G) = X –M Nếu X-M Chính phủ chi tiêu nhiều hơn thu nhập .I. Cán cân thanh toán quốc tếKTQT-C316YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CCTTQT Chính sách đối ngoại, sự ổn định chính trị.Khả năng và trình độ quản lý của chính phủ. => Việt Nam trở thành 1 môi trường thuận lợi để thu hút đầu tư, tăng lượng ngoại tệ đổ vào trong nước => cải thiện cán cân thanh toánII. Thị trường tiền tệ quốc tếKTQT-C317THỊ TRƯỜNG NGOẠI HỐIBất cứ đâu diễn ra việc mua và bán các đồng tiền khác nhauThị trường ngoại hối là thị trường tiền tệ quốc tế trong đó đồng tiền của các quốc gia khác nhau có thể trao đổi cho nhau.II. Thị trường tiền tệ quốc tếKTQT-C3181. THỊ TRƯỜNG NGOẠI HỐICung NTNhà xuất khẩuKhách du lịch đếnThân nhân gửi tiền từ nước ngoài.Nhà đầu tư đến.Vay, viện trợ đến.Thu nhập từ đầu tư, xuất khẩu lđ.Các khoản thu khácCầu NTNhà nhập khẩu.Người VN đi du lịch.Gửi tiền cho thân nhân.Người VN đi đầu tư ở nước ngoài.Trả tiền vay, lãi vayNhập khẩu lao động.Các khoản chi khác.II. Thị trường tiền tệ quốc tếKTQT-C319THỊ TRƯỜNG NGOẠI HỐIHoạt động liên tục 24hMang tính quốc tế, hàng hóa trao đổi là tiền tệ, thông tin thay đổi về tỷ giá hối đoái cập nhật liên tục tại các trung tâm tài chính.Tỷ giá hối đoái xác định trên cơ sở cung cầu ngoại tệĐồng tiền mạnh đóng vai trò quan trọng: USD, EUR, GPBKTQT-C3202. TỈ GIÁ HỐI ĐOÁIII. Thị trường tiền tệ quốc tếLà mức giá mà ở đó các đồng tiền của nước khác nhau có thể trao đổi được cho nhau.Vd: 1 USD = 21320 VNDTỉ giá hối đoái được xác định thế nào? Ai quyết định tỉ giá hối đoáiTỈ GIÁ HỐI ĐOÁIKTQT-C321Lượng tiềnGiá21000Xuất khẩuNhận đầu tư nước ngoàiViệt kiều gửi tiền về nướcetc,Nhập khẩuTrả nợ vayNgười VN đi du lịch nước ngoàietc,S ntD ntD’ ntTỶ GIÁ HỐI ĐOÁIKTQT-C322Biểu thị tỷ giá:Biểu thị trực tiếp: 1 USD = 21320 VNĐBiểu thị gián tiếp: 1 VNĐ = 0,0000469 USDPhân loại: Tỷ giá hối đoái danh nghĩa: là mức giá thị trường của 1 đồng tiền tính bằng đồng tiền khác ở 1 thời điểm nhất định. Tỷ giá hối đoái thực tế: là tỷ giá phản ánh tương quan sức mua giữa 2 đồng tiền, là tỉ giá hối đoái danh nghĩa + biến động giá cả.TỶ GIÁ HỐI ĐOÁIKTQT-C3232. Các yếu tố tác động đến tỷ giá hối đoáiLạm phát: Lạm phát tăng -> cung nội tệ tăng -> đồng tiền nội tệ mất giá -> tỷ giá hối đoái tăng. Thu nhập quốc dân Thu nhập quốc dân của VN tăng -> nhu cầu hàng nhập khẩu tăng -> nhu cầu ngoại tệ tăng -> tỷ giá hối đoái tăngTỶ GIÁ HỐI ĐOÁIKTQT-C3242. Các yếu tố tác động đến tỷ giá hối đoáiLãi suất VN tăng lãi suất -> vốn nước ngoài đầu tư vào VN tăng -> cung ngoại tệ tăng -> tỷ giá hối đoái VNĐ/ USD giảm. Và ngược lại cung ngoại tệ giảm -> tỷ giá hối đoái tăng.Kỳ vọng về TGHĐ Vd: các nhà đầu tư lớn cho rằng giá USD sẽ giảm trong tương lai -> Bán tống bán tháo USD -> Cung USD tăng -> tỉ giá hối đoái giảm.TỶ GIÁ HỐI ĐOÁIKTQT-C3252. Các yếu tố tác động đến tỷ giá hối đoái Sự can thiệp của chính phủ Chính phủ có 3 hình thức can thiệp vào tỷ giá hối đoái : can thiệp vào thương mại quốc tế, can thiệp vào đầu tư quốc tế và can thiệp vào thị trường ngoại hốiTỶ GIÁ HỐI ĐOÁIKTQT-C3263. Các chế độ tỷ giá hối đoáiTỉ giá theo chế độ bản vị vàng: 1 USD = 1,50463 g vàngTỉ giá hối đoái cố định: Chính phủ duy trì mức tỉ giá cố địnhTỉ giá thả nổi tự do: tỉ giá phụ thuộc vào mối quan hệ cung cầu về ngoại tệ trên thị trườngTỉ giá thả nổi có sự quản lý của chính phủ: là tỉ giá thả nổi tự do nhưng có sự can thiệp của chính phủTỉ giá hiện hành & có thời hạn: tùy theo thỏa thuận giữa người bán và người muaTỉ giá chéoTỶ GIÁ HỐI ĐOÁIKTQT-C327Tác động của tỷ giá hối đoáiNgoại thương: giá trị đồng nội tệ giảm -> tỷ giá hối đoái tăng -> thúc đẩy xuất khẩu, giảm nhập khẩu.Đầu tư nước ngoài: giá trị đồng nội tệ giảm -> tỷ giá hối đoái tăng -> lợi nhuận công ty thu về quy ra đồng ngoại tệ sẽ giảm -> ảnh hưởng đến đầu tư.Nợ nước ngoài: tỉ giá hối đoái tăng -> gánh nặng trả nợ bằng tiền nc ngoài sẽ nặng hơnHỆ THỐNG TIỀN TỆ QUỐC TẾKTQT-C328Là tập hợp các quy tắc, thể lệ, các tổ chức nhằm tác động đến các quan hệ tài chính tiền tệ giữa các quốc gia trên thế giới.Mục đích hoạt động: Điều chỉnh các mối quan hệ tiền tệ, đảm bảo sự ổn định tiền tệ.Thống nhất giữa các QG về tài chính tiền tệ, tỷ giá hối đoái nhằm giúp QG đó đạt được mục tiêu mà không gây mâu thuẫn với các QG khác. HỆ THỐNG TIỀN TỆ QUỐC TẾKTQT-C329Các hệ thống tiền tệ (tự nghiên cứu)KTQT-C330THANK YOU FOR LISTENINGQ&A