Bài giảng Kiểm toán nội bộ - Chương 2: Kiểm soát nội bộ doanh nghiệp

CHƢƠNG 2: KIỂM SOÁT NỘI BỘ DOANH NGHIỆP DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU CHƢƠNG 2: KIỂM SOÁT NỘI BỘ DOANH NGHIỆP 2.1. Khái niệm, bản chất của kiểm soát nội bộ 2.2. Cơ cấu kiểm soát nội bộ 2.3. Đánh giá kiểm soát nội bộ DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU 2.1. Khái niệm, bản chất của kiểm soát nội bộ 2.1.1. Khái niệm kiểm soát nội bộ 2.1.2. Bản chất của kiểm soát nội bộ DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU 2.1.1. Khái niệm kiểm soát nội bộ Theo Luật Kế toán Việt nam: “Kiểm soát nội bộ là việc thiết lập và tổ chức thực hiện trong nội bộ đơn vị kế toán các cơ chế, chính sách, quy trình, quy định nội bộ phù hợp với quy định của pháp luật nhằm bảo đảm phòng ngừa, phát hiện, xử lý kịp thời rủi ro và đạt được yêu cầu đề ra”. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU 2.1.1. Khái niệm kiểm soát nội bộ Theo CMKT số 315: “Xác định và đánh giá rủi ro có sai sót trọng yếu thông qua hiểu biết về đơn vị được kiểm toán và môi trường của đơn vị” Kiểm soát nội bộ: Là quy trình do Ban quản trị, Ban Giám đốc và các cá nhân khác trong đơn vị thiết kế, thực hiện và duy trì để tạo ra sự đảm bảo hợp lý về khả năng đạt được mục tiêu của đơn vị trong việc đảm bảo độ tin cậy của báo cáo tài chính, đảm bảo hiệu quả, hiệu suất hoạt động, tuân thủ pháp luật và các quy định có liên quan. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU 2.1.1. Khái niệm kiểm soát nội bộ Theo COSO KiÓm so¸t néi bé lµ mét quy tr×nh chÞu ¶nh hëng bëi Héi ®ång qu¶n trÞ, c¸c nhµ qu¶n lý vµ c¸c nh©n viªn kh¸c cña mét tæ chøc, ®îc thiÕt kÕ ®Ó cung cÊp mét sù b¶o ®¶m hîp lý trong viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu sau: - HiÖu lùc vµ hiÖu qu¶ cña c¸c ho¹t ®éng. - TÝnh chÊt ®¸ng tin cËy cña b¸o c¸o tµi chÝnh. - Sù tu©n thñ c¸c luËt lÖ vµ quy ®Þnh hiÖn hµnh. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU 2.1.1. Khái niệm kiểm soát nội bộ Kiểm soát nội bộ (Internal Control) là hệ thống được thiết kế nhằm giảm rủi ro cho hệ thống quản lý và giúp tổ chức đạt được các mục tiêu. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU 2.1.2. Bản chất của kiểm soát nội bộ Xây dựng hệ thống kiểm soát nội bộ không phải là trách nhiệm của Kiểm toán nội bộ mà trách nhiệm chính thuộc về CEO, lãnh đạo cao cấp, và các trưởng phòng ban trong toàn tổ chức. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU 2.1.2. Bản chất của kiểm soát nội bộ Bản chất của kiểm soát nội bộ là kiểm soát trên nền tảng quản trị rủi ro và phương pháp của kiểm soát nội bộ giúp các nhà quản lý có cách nhìn toàn diện hơn về hệ thống quản lý, phát hiện những điểm yếu trong hệ thống, và có giải pháp quản lý phù hợp. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU 2.2. Cơ cấu kiểm soát nội bộ 2.2.1. Môi trường kiểm soát chung 2.2.2. Đánh giá rủi ro 2.2.3. Các hoạt động kiểm soát 2.2.4. Thông tin và truyền thông 2.2.5. Kiểm tra và giám sát DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU Mô hình kiểm soát theo COSO  COSO The committee of Sponsoring Organisations of the Treadway Commission  Thành lập năm 1958  Năm 1992, COSO ban hành cuốn Kiểm soát nội bộ- cơ cấu hợp nhất DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU Môi trường kiểm soát Đánh giá rủi ro Hoạt động kiểm soát Giám sát Cơ cấu kiểm soát nội bộ (Theo mô hình COSO) DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU (1) MOÂI TRÖÔØNG KIEÅM SOAÙT Phaûn aûnh “saéc thaùi” chung cuûa ñôn vò vaø ñöôïc theå hieän qua nhaän thöùc, quan ñieåm vaø thaùi ñoä cuûa ngöôøi quaûn lyù veà vaán ñeà kieåm soaùt trong doanh nghieäp DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU (1) MOÂI TRÖÔØNG KIEÅM SOAÙT Môi trường kiểm soát chung chỉ tốt nếu các nội dung sau được đảm bảo:  * Doanh nghiệp đã ban hành dưới dạng văn bản các quy tắc, chuẩn mực phòng ngừa ban lãnh đạo và các nhân viên lâm vào tình thế xung đột quyền lợi với doanh nghiệp, kể cả việc ban hành các quy định xử phạt thích hợp khi các quy tắc chuẩn mực này bị vi phạm.  * Doanh nghiệp đã phổ biến rộng rãi các quy tắc, chuẩn mực nêu trên, đã yêu cầu tất cả nhân viên ký bản cam kết tuân thủ những quy tắc, chuẩn mực được thiết lập.  * Tư cách đạo đức, hành vi ứng xử và hiệu quả công việc của lãnh đạo là tấm gương sáng đế nhân viên noi theo. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU (1) MOÂI TRÖÔØNG KIEÅM SOAÙT * Doanh nghiệp có sơ đồ tổ chức hợp lý đảm bảo công tác quản lý (lập kế hoạch, tổ chức, quản lý nhân sự, lãnh đạo và kiểm soát) được triển khai chính xác, kịp thời, hiệu quả. * Doanh nghiệp có bộ phận kiểm toán nội bộ hoạt động theo các chuẩn mực của kiềm toán Nhà nước và kiểm toán quốc tế. Bộ phận kiểm toán nội bộ phải có khả năng hoạt động hữu hiệu do được trực tiếp báo cáo độc lập, cởi mở với cơ quan kiểm toán cấp trên hoặc với các lãnh đạo cao cấp của tổ chức. * Doanh nghiệp có các văn bản quy định chung cũng như hướng dẫn cụ thể trong hoạt động quản lý tổng thể và trong các hoạt động chuyển ngân. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU (1) MOÂI TRÖÔØNG KIEÅM SOAÙT * Doanh nghiệp có hệ thống văn bản thống nhất quy định chi tiết việc tuyển dụng. đào tạo, đánh giá nhân viên, đề bạt, trả lương, phụ cấp để khuyến khích mọi người làm việc liêm chính, hiệu quả.  * Doanh nghiệp đã sử dụng "Bản mô tả công việc” quy định rõ yêu cầu kiến thức và chất lượng nhân sự cho từng vị trí trong tổ chức.  * Doanh nghiệp không đặt ra những chuẩn mực tiêu chí thiếu thực tế hoặc những danh sách ưu tiên, ưu đãi, lương, thưởng... bất hợp lý tạo cơ hội cho các hành vi vô kỷ luật, gian dối, bất lương. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU (1) MOÂI TRÖÔØNG KIEÅM SOAÙT. Doanh nghiệp đã áp dụng những quy tắc, công cụ kiểm toán phù hợp với những chuẩn mực thông dụng đã được chấp nhận cho loại hình hoạt động SXKD của mình đảm bảo kết quả kiểm toán không bị méo mó, sai lệch do sử dụng các chuẩn mực, công cụ kiểm toán không phù hợp. Doanh nghiệp thường xuyên luân chuyển nhân sự trong các khu vực vị trí nhạy cảm. Quan tâm, nhắc nhở, bảo vệ quyền lợi của những người làm việc trong các khu vực vị trí độc hại, nặng nhọc theo đúng quy định. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU (2) ĐÁNH GIÁ RỦI RO Quá trình đánh giá rủi ro gồm : Nhận dạng các rủi ro ảnh hưởng đến việc thực hiện mục tiêu của đơn vị. Phân tích rủi ro : ảnh hưởng và khả năng xảy ra rủi ro. Đề ra các biện pháp để đối phó với rủi ro. - Tăng cường kiểm soát. - Mua bảo hiểm. - Tăng tốc độ thu hồi vốn. - Không làm gì hết. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU Trọng yếu Không trọng yếu Thấp Cao Khả năng xẩy ra Sai sót Mức độ ảnh hưởng đến HDKD RR cao RR TB RR Rất Cao RR Thấp DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU Rủi ro kinh doanh  RRKD là những nguy cơ mà một hành động hoặc 1 sự kiện sẽ có ảnh hưởng bất lợi đến việc đạt được các mục tiêu cũng như việc thực hiện thành công những chiến lược kinh doanh của 1 tổ chức ( Theo The Economist Intelligence Unit)  Rủi ro là những sự kiện không chắc chắn có thể dẫn đến những tổn thất hoặc lợi ích phát sinh từ các quyết định hoặc lựa chọn của DN DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU Rủi ro liên quan đến các mục tiêu kinh doanh HOẠT ĐỘNG Sử dụng hiệu quả các nguồn lực TÀI CHÍNH Cung cấp các BCTC đáng tin cậy TUÂN THỦ Tuân thủ các quy dịnh của pháp luật và các quy định có liên quan khác DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU Các nguyên nhân dẫn đến rủi ro  Mâu thuẫn về mục đích: Khi thực hiện mục đích này thì không đạt mục đích khác  Các chiến lược đưa ra cản trở việc thực hiện mục tiêu  Các yếu tố bên ngoài - Chính trị - Môi trường: đối thủ cạnh tranh, thay đổi ngành, thay đổi môi trường pháp lý, thị trường tài chính, - Thị trường tiền tệ: TGHĐ, lãi suất, DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU Các nguyên nhân dẫn đến rủi ro  Các yếu tố bên trong: - Các quy trình: ví dụ: hoạt động, xử lý thông tin, công nghệ, tài chính, - Thiếu nhân sự chủ chốt - Bộ phận quản lý chất lượng yếu - Tăng trưởng quá nhanh, DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU Các loại rủi ro Loại rủi ro Ví dụ về nguyên nhân rủi ro Chiến lược hoạt động Rủi ro về thị trường Các yếu tố bên ngoài như khách hàng nhà cung cấp sự phát triển của ngành Rủi ro về tổ chức Thiếu kỹ năng quản lý, các chiến lược mâu thuẫn Rủi ro về tài chính Các vấn đề về hoạt động liên tục,nguồn vốn không đủ để thực hiện các chiến lược kinh doanh Báo cáo tài chính tin cậy Thay đổi về các quy định có liên quanđến BCTC, kiểm soát yếu dẫn đến sai sót, các nghiệp vụ mới hoặ phức tạp đòi hỏi phải điều chỉnh khi lập BCTC Tuân thủ Thay đổi về các quy định quy chế các quy định nội bộ không đầy đủ DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU Các chiến lược kiểm soát rủi ro  Tránh rủi ro  Chấp nhận rủi ro  Hạn chế rủi ro  Chia sẻ rủi ro DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU HOẠT ĐỘNG KIỂM SOÁT C¸c ho¹t ®éng kiÓm so¸t lµ nh÷ng chÝnh s¸ch, thñ tôc gióp cho viÖc thùc hiÖn c¸c chØ ®¹o cña ngêi qu¶n lý. Nã b¶o ®¶m c¸c hµnh ®éng cÇn thiÕt ®Ó qu¶n lý c¸c rñi ro cã thÓ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c môc tiªu cña ®¬n vÞ. Cã rÊt nhiÒu c¸c ho¹t ®éng kiÓm so¸t, díi ®©y lµ mét sè lo¹i chÝnh:  Ph©n chia tr¸ch nhiÖm ®Çy ®ñ.  Uû quyÒn ®óng ®¾n cho c¸c nghiÖp vô vµ ho¹t ®éng.  B¶o vÖ tµi s¶n vËt chÊt vµ th«ng tin.  KiÓm tra ®éc lËp.  Ph©n tÝch rµ so¸t. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU (3) CAÙC HOAÏT ÑOÄNG KIEÅM SOAÙT Nhöõng hoaït ñoäng kieåm soaùt chuû yeáu coù lieân quan ñeáùn heä thoáng keá toaùn : Phaân chia traùch nhieäm ñaày ñuû (Taùch bieät veà traùch nhieäm). Kieåm soaùt quaù trình xöû lyù thoâng tin. Kieåm soaùt vaät chaát. Kieåm tra ñoäc laäp vieäc thöïc hieän Phaân tích raø soaùt. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU PHAÂN CHIA TRAÙCH NHIEÄM Khoâng ñeå moät caù nhaân naém taát caû caùc khaâu cuûa moät nghieäp vuï: xeùt duyeät, thöïc hieän, baûo quaûn taøi saûn vaø giöõ soå saùch keá toaùn. HOAÏT ÑOÄNG KIEÅM SOAÙT Keá toaùn Thuû kho Mua haøng Seáp DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU HOAÏT ÑOÄNG KIEÅM SOAÙT KIEÅM SOAÙT QUAÙ TRÌNH XÖÛ LYÙ THOÂNG TIN * Kieåm soaùt chung cho toaøn boä heä thoáng. * Kieåm soaùt öùng duïng. - Kieåm soaùt heä thoáng chöùng töø soå saùch keá toaùn. - Pheâ chuaån ñuùng ñaén caùc nghieäp vuï hoaëc hoaït ñoäng. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU KIEÅM SOAÙT CHÖÙNG TÖØ SOÅ SAÙCH KEÁ TOAÙN Kieåm soaùt chöùng töø : - Bieåu maãu chöùng töø ñaày ñuû, roõ raøng. - Ñaùnh soá tröôùc lieân tuïc. - Laäp kòp thôøi. - Löu chuyeån chöùng töø khoa hoïc. - Baûo quaûn vaø löu tröõ chöùng töø. Kieåm soaùt soå saùch : - Thieát keá soå saùch. - Ghi cheùp kòp thôøi, chính xaùc. - Baûo quaûn vaø löu tröõ VIETCOMBANK DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU (3) C¸c ho¹t ®éng kiÓm so¸t.  * Ph©n chia tr¸ch nhiÖm ®Çy ®ñ. §îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc ph©n chia tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn mét nghiÖp vô cho nhiÒu ngêi, nhiÒu bé phËn cïng tham gia. Môc ®Ých lµ kh«ng ®Ó cho mét c¸ nh©n hay bé phËn nµo cã thÓ kiÓm so¸t ®îc mäi mÆt cña mét nghiÖp vô. Khi ®ã, th«ng qua c¬ cÊu tæ chøc, c«ng viÖc cña mét nh©n viªn nµy ®îc kiÓm so¸t tù ®éng bëi c«ng viÖc cña mét nh©n viªn kh¸c. Ph©n chia tr¸ch nhiÖm lµm gi¶m rñi ro x¶y ra c¸c sai sãt nhÇm lÉn còng nh c¸c hµnh vi gian lËn. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU UÛY QUYEÀN VAØ XEÙT DUYEÄT - UÛy quyeàn : laø uûy thaùc cho thuoäc caáp moät quyeàn haïn nhaát ñònh thoâng qua vieäc ban haønh moät chính saùch chung - Xeùt duyeät : laø vieäc nhaø quaûn lyù cho pheùp thöïc hieän moät nghieäp vuï. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU VÍ DUÏ VEÀ UÛY QUYEÀN VAØ XEÙT DUYEÄT UÛy quyeàn Xeùt duyeät ª Ban giaùm ñoác ban haønh chính saùch baùn chòu vôùi nhöõng hoaù ñôn döôùi 10 trieäu ñoàng. ª Phoøng Kinh doanh xeùt duyeät baùn chòu theo chính saùch ñoù. Giaùm ñoác xeùt duyeät trong töøng tröôøng hôïp cuï theå cho nhöõng hoaù ñôn treân 10 trieäu ñoàng. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU HOAÏT ÑOÄNG KIEÅM SOAÙT KIEÅM SOAÙT VAÄT CHAÁT • Haïn cheá tieáp caän taøi saûn. • Kieåm keâ taøi saûn. • Söû duïng thieát bò. • Baûo veä thoâng tin. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU HOAÏT ÑOÄNG KIEÅM SOAÙT KIEÅM TRA ÑOÄC LAÄP VIEÄC THÖÏC HIEÄN Baûo veä taøi saûn Ghi cheùp soå saùch Taùch bieät traùch nhieäm DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU HOAÏT ÑOÄNG KIEÅM SOAÙT PHAÂN TÍCH RAØ SOAÙT Muïc ñích Phaùt hieän caùc bieán ñoäng baát thöôøng, xaùc ñònh nguyeân nhaân, xöû lyù kòp thôøi Phöông phaùp Ñoái chieáu ñònh kyø toång hôïp vaø chi tieát, thöïc teá vaø keá hoaïch, kyø naøy vaø kyø tröôùc DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU Khoaûn muïc Z KH ZTT 1 . Chi phí NVLTT 2 . Chi phí NC TT 3 . Chi phí SXC 100 40 40 121 42 37 Coäng 180 200 Mua giaù cao  Xem xeùt chính saùch mua haøng Giaù thöïc söï taêng  Xem xeùt laïi giaù baùn AÙp duïng phöông phaùp tính giaù sai  Ñieàu chænh kòp thôøi GIAÙ ? LÖÔÏNG? Söû duïng vöôït ñònh möùc  Quy ñònh thöôûng, phaït Ghi cheùp sai  Ñieàu chænh kòp thôøi  BAÙO CAÙO GIAÙ THAØNH THAÙNG 4/2008 PHAÂN TÍCH RAØ SOAÙT Ví duï : DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU KIEÅM SOAÙT CHÖÙNG TÖØ SOÅ SAÙCH KEÁ TOAÙN Kieåm soaùt chöùng töø : - Bieåu maãu chöùng töø ñaày ñuû, roõ raøng. - Ñaùnh soá tröôùc lieân tuïc. - Laäp kòp thôøi. - Löu chuyeån chöùng töø khoa hoïc. - Baûo quaûn vaø löu tröõ chöùng töø. Kieåm soaùt soå saùch : - Thieát keá soå saùch. - Ghi cheùp kòp thôøi, chính xaùc. - Baûo quaûn vaø löu tröõ VIETCOMBANK DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU 3.1.2. C¸c bé phËn cÊu thµnh hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé. (3) C¸c ho¹t ®éng kiÓm so¸t. * Ph©n chia tr¸ch nhiÖm ®Çy ®ñ. Ph©n chia tr¸ch nhiÖm thêng ®îc ®Ò cËp ®Õn nh lµ sù t¸ch biÖt gi÷a c¸c chøc n¨ng sau:  - Chøc n¨ng kÕ to¸n vµ chøc n¨ng ho¹t ®éng  - Chøc n¨ng kÕ to¸n vµ chøc n¨ng b¶o qu¶n tµi s¶n  - Chøc n¨ng xÐt duyÖt nghiÖp vô vµ chøc n¨ng b¶o qu¶n tµi s¶n  - Ngoµi ra, trong tõng nghiÖp vô cô thÓ còng cã nh÷ng yªu cÇu kh¸c vÒ ph©n chia tr¸ch nhiÖm ®Ó h¹n chÕ gian lËn vµ sai sãt. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU (3) C¸c ho¹t ®éng kiÓm so¸t. * Uû quyÒn ®óng ®¾n cho c¸c nghiÖp vô vµ ho¹t ®éng. TÊt c¶ c¸c nghiÖp vô ®Òu ph¶i ®îc uû quyÒn cho mét ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm. Cã hai møc ®é uû quyÒn:  - Uû quyÒn chung liªn quan ®Õn viÖc ®a ra c¸c chÝnh s¸ch, vµ nh÷ng ngêi cÊp díi ®îc chØ ®¹o xÐt duyÖt c¸c nghiÖp vô trong ph¹m vi giíi h¹n cña chÝnh s¸ch. C¸c thÝ dô vÒ uû quyÒn chung nh h¹n møc b¸n chÞu (sè tiÒn tèi ®a cã thÓ b¸n chÞu cho kh¸ch hµng), b¶ng gi¸ b¸n cè ®Þnh ®èi víi s¶n phÈm dÞch vô, h¹n møc tån kho tèi thiÓu...  - Uû quyÒn cô thÓ liªn quan ®Õn viÖc mét c¸ nh©n xÐt duyÖt cô thÓ cho tõng nghiÖp vô. §èi víi nh÷ng nghiÖp vô cã sè tiÒn lín hoÆc quan träng, ngêi qu¶n lý sÏ yªu cÇu xÐt duyÖt cô thÓ ®èi víi tõng trêng hîp. ThÝ dô c¸c kho¶n b¸n chÞu trªn h¹n møc, c¸c nghiÖp vô vÒ x©y dùng c¬ b¶n... DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU (3) C¸c ho¹t ®éng kiÓm so¸t * B¶o vÖ tµi s¶n vËt chÊt vµ th«ng tin. - Tµi s¶n vËt chÊt cÇn ®îc b¶o vÖ ®Ó kh«ng bÞ mÊt m¸t, tham «, h háng hay sö dông l·ng phÝ, sai môc ®Ých. Tµi s¶n cã thÓ ®îc b¶o vÖ tèt th«ng qua h¹n chÕ viÖc tiÕp cËn tµi s¶n b»ng c¸ch x©y dùng nhµ kho an toµn, bè trÝ lùc lîng b¶o vÖ ®Çy ®ñ, sö dông c¸c thiÕt bÞ b¶o vÖ, tæ chøc kiÓm kª ®Þnh kú... - Th«ng tin còng lµ mét tµi s¶n cña ®¬n vÞ. Th«ng tin cÇn ®îc b¶o vÖ th«ng qua c¸c quy ®Þnh vµ thñ tôc thÝch hîp. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU (3) C¸c ho¹t ®éng kiÓm so¸t * KiÓm tra ®éc lËp: Lµ viÖc kiÓm tra cña mét ngêi kh«ng ph¶i lµ ngêi thùc hiÖn nghiÖp vô. KiÓm tra ®éc lËp gióp gi¶m ®îc c¸c sai sãt vµ gian lËn do sù cÈu th¶ hoÆc thiÕu n¨ng lùc cña nh©n viªn. MÆc dï sù ph©n chia tr¸ch nhiÖm ®· t¹o mét sù kiÓm so¸t lÉn nhau mét c¸ch tù nhiªn trong ho¹t ®éng, kiÓm tra ®éc lËp vÉn tån t¹i trong mét sè nghiÖp vô mµ ngêi qu¶n lý xÐt thÊy träng yÕu vµ rñi ro cao. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU (3) C¸c ho¹t ®éng kiÓm so¸t * Ph©n tÝch rµ so¸t. Lµ sù so s¸nh gi÷a hai sè liÖu tõ nh÷ng nguån gèc kh¸c nhau. TÊt c¶ mäi kh¸c biÖt ®Òu cÇn lµm râ. ¦u ®iÓm cña thñ tôc nµy lµ gióp mau chãng ph¸t hiÖn c¸c gian lËn, sai sãt hoÆc c¸c biÕn ®éng bÊt thêng ®Ó kÞp thêi ®èi phã. C¸c d¹ng ph©n tÝch vµ so¸t thêng gÆp lµ:  - §èi chiÕu gi÷a ghi chÐp cña ®¬n vÞ víi c¸c sè liÖu tõ bªn ngoµi. ThÝ dô, ®èi chiÕu víi ng©n hµng vÒ sè d tiÒn göi, ®èi chiÕu c«ng nî víi nhµ cung cÊp hoÆc kh¸ch hµng...  - §èi chiÕu gi÷a sè liÖu tæng hîp vµ sè liÖu chi tiÕt. ThÝ dô ®èi chiÕu hµng tån kho hay nî ph¶i thu trªn tµi kho¶n víi c¸c sæ chi tiÕt.  - §èi chiÕu gi÷a sè liÖu kú nµy víi kú tríc, gi÷a thùc tÕ víi kÕ ho¹ch. Trong lo¹i ®èi chiÕu nµy, chñ yÕu tËp trung vµo nh÷ng kh¸c biÖt ®¸ng kÓ. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU (3) C¸c ho¹t ®éng kiÓm so¸t Chất lượng hoạt động kiểm soát được coi là tốt nếu các nội dung sau được đảm bảo:  * Doanh nghiệp đã đề ra các định mức xác định về tài chính và các chỉ số căn bản đánh giá hiệu quả hoạt động như những chỉ số quản lý khi lập kế hoạch và kiểm soát để điều chỉnh hoạt động sản xuất phù hợp với mục tiêu đề ra.  * Doanh nghiệp đã tổng hợp và thông báo kết quả sản xuất đều đặn và đối chiếu các kết quả thu được với các định mức, chỉ số định trước để điều chỉnh, bổ sung kịp thời. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU (3) C¸c ho¹t ®éng kiÓm so¸t (* Quyền hạn, trách nhiệm và nghĩa vụ trong ba lĩnh vực: Cấp phép và phê duyệt các vấn đề tài chính, Kế toán và Thủ kho được phân định độc lập rõ ràng.  * Doanh nghiệp đã ban hành văn bản quy định rõ ràng những ai có quyền và/ hoặc được uỷ quyên phê duyệt toàn bộ hay một loại vấn đề tài chính nào đó.  * Doanh nghiệp đã lưu giữ các chứng cứ dưới dạng văn bản tạo điều kiện phân định rõ ràng phần thực hiện công việc với phần giám sát tại bất kỳ thời điểm nào, kể cả việc xác định những cá nhân có tránh nhiệm về các sai phạm xảy ra. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU (3) C¸c ho¹t ®éng kiÓm so¸t * Doanh nghiệp đã giám sát, bảo vệ và bảo dưỡng tài sản, vật tư trang thiết bị khỏi bị mất mát, hao hụt, hỏng hóc hoặc bị sử dụng không đúng mục đích.  * Doanh nghiệp đã cấm hoặc có biện pháp ngăn ngừa các lãnh đạo cao cấp của mình sử dụng kinh phí và tài sản của doanh nghiệp vào các mục đích riêng. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU (4) Th«ng tin vµ truyÒn th«ng.  Th«ng tin ®îc thu thËp vµ truyÒn ®¹t ®Õn c¸c bé phËn, c¸ nh©n trong ®¬n vÞ cã thÓ hoµn thµnh tr¸ch nhiÖm cña m×nh. TruyÒn th«ng lµ sù cung cÊp th«ng tin trong ®¬n vÞ (tõ cÊp trªn xuèng cÊp díi, tõ cÊp díi lªn cÊp trªn vµ gi÷a c¸c bé phËn quan hÖ hµng ngang) vµ víi bÒ ngoµi.  HÖ thèng th«ng tin trong mét ®¬n vÞ bao gåm nhiÒu ph©n hÖ, trong ®ã hÖ thèng th«ng tin kÕ to¸n lµ mét bé phËn quan träng. HÖ thèng th«ng tin kÕ to¸n, xÐt vÒ mÆt quy tr×nh bao gåm ba bé phËn: chøng tõ, sæ s¸ch vµ b¸o c¸o. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU (4) THOÂNG TIN VAØ TRUYEÀN THOÂNG - Thoâng tin laø nhöõng tin töùc caàn thieát cho ngöôøi söû duïng. - Truyeàn thoâng laø truyeàn ñöa tin töùc ñeán ñoái töôïng söû duïng. - Truyeàn thoâng ñuùng ñoái töôïng vaø kòp thôøi - Heä thoáng thoâng tin keá toaùn laø phaân heä quan troïng trong heä thoáng tin cuûa ñôn vò. Muïc tieâu ñoái vôùi heä thoáng keá toaùn : Coâng cuïï trong heä thoáng keá toaùn : + Chöùng töø, soå saùch, baùo caùo. + Heä thoáng taøi khoaûn, phöông phaùp vaø sô ñoà haïch toaùn. - Ñuùng kyø. - Trình baøy. - Khai baùo. - Coù thaät. - Ñaày ñuû. - Ñaùnh giaù DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU (4) Th«ng tin vµ truyÒn th«ng. * Chøng tõ kÕ to¸n ®ãng mét vai trß quan träng trong quy tr×nh kÕ to¸n nãi riªng vµ trong hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé nãi chung  - Chøng tõ kÕ to¸n cã ¶nh hëng quyÕt ®Þnh ®Õn tÝnh trung thùc, chÝnh x¸c vµ phï hîp cña th«ng tin, nhÊt lµ th«ng tin kÕ to¸n  - Chøng tõ kÕ to¸n còng lµ c«ng cô quan träng trong b¶o vÖ tµi s¶n.  - Chøng tõ kÕ to¸n cßn lµ mét ph¬ng tiÖn thÓ hiÖn sù uû quyÒn  - Mét ý nghÜa quan träng kh¸c cña chøng tõ kÕ to¸n lµ vÊn ®Ò kiÓm tra tríc vµ sau khi nghiÖp vô x¶y ra.  - Ngoµi ra, chøng tõ kÕ to¸n cßn lµ mét tµi liÖu ph¸p lý quan träng khi cÇn xem xÐt tr¸ch nhiÖm cña c¸c bªn, kÓ c¶ ®èi víi ngêi bªn ngoµi vµ ngêi bªn trong ®¬n vÞ. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU (4) Th«ng tin vµ truyÒn th«ng.  * Sæ s¸ch kÕ to¸n ®¶m nhËn vai trß ghi chÐp vµ xö lý c¸c d÷ liÖu th«ng tin. Sæ s¸ch kÕ to¸n gãp phÇn quan träng trong viÖc b¶o vÖ tµi s¶n ®¬n vÞ th«ng qua hÖ thèng c¸c sæ chi tiÕt nh sæ chi tiÕt hµng ho¸ vËt t, nî ph¶i thu, nî ph¶i tr¶... Ngoµi ra, sæ s¸ch kÕ to¸n còng lµ mét “dÊu vÕt kiÓm to¸n” quan träng cho viÖc kiÓm tra vµ ®¸nh gi¸ c¸c thñ tôc kiÓm so¸t.  * B¸o c¸o kÕ to¸n trong mét doanh nghiÖp bao gåm b¸o c¸o tµi chÝnh vµ c¸c b¸o c¸o kÕ to¸n qu¶n trÞ. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU (4) Th«ng tin vµ truyÒn th«ng. §Ó kiÓm so¸t h÷u hiÖu ®èi víi chøng tõ, sæ vµ b¸o c¸o cÇn chó ý nh÷ng vÊn ®Ò sau:  - Chøng tõ cÇn ®îc ®¸nh sè liªn tôc ®Ó cã thÓ kiÓm so¸t, tr¸nh thÊt l¹c vµ dÔ dµng truy cËp khi cÇn thiÕt.  - Chøng tõ vµ sæ s¸ch cÇn ®îc ghi chÐp ngay thêi ®iÓm ph¸t sinh nghiÖp vô hoÆc cµng sím cµng tèt. ViÖc ghi chÐp chËm trÔ lµm cho sæ s¸ch thiÕu tin cËy vµ t¨ng kh¶ n¨ng sai sãt hoÆc gian lËn. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU (4) Th«ng tin vµ truyÒn th«ng. - Ghi chÐp cÇn râ rµng, ng¾n gän vµ dÔ hiÓu.  - Tæ chøc lu©n chuyÓn chøng tõ khoa häc ®Ó mét liªn chøng tõ cã thÓ ®i qua vµ söa ch÷a sö dông cho nhiÒu bé phËn, gi¶m ®îc c¸c kh¸c biÖt trong ghi chÐp.  - ThiÕt kÕ biÓu mÉu chøng tõ vµ sæ s¸ch phï hîp quy ®Þnh nhµ níc vµ cã tÝnh n¨ng kiÓm so¸t. ThÝ dô, c¸c cét sè cÇn ph©n « ®Ó tr¸nh ghi nhÇm, c¸c dßng sè tiÒn ph¶i in nªn ®Ó tr¸nh c¹o söa, c¸c liªn chøng tõ cã mµu s¾c kh¸c nhau.... DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU (4) Th«ng tin vµ truyÒn th«ng.  - Sæ cÇn ®ãng ch¾c ch¾n, ®¸nh sè trang, quy ®Þnh nguyªn t¾c ghi chÐp (kh«ng dËp xo¸, kh«ng ghi chÌn dßng, kh«ng bá c¸ch dßng...), cã ch÷ ký kiÓm so¸t cña ngêi xÐt duyÖt...  - CÇn cã quy ®Þnh vÒ hÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n, s¬ ®å kÕ to¸n còng nh c¸c lo¹i sæ s¸ch kÕ to¸n t¹i ®¬n vÞ,  - Quy ®Þnh thêi h¹n vµ tr¸ch nhiÖm cña tõng bé phËn trong viÖc lËp vµ kiÓm tra b¸o c¸o tµi chÝnh quý, s¸u th¸ng vµ cuèi n¨m. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU (4) Th«ng tin vµ truyÒn th«ng. §Ó kiÓm so¸t h÷u hiÖu ®èi víi chøng tõ, sæ vµ b¸o c¸o cÇn chó ý nh÷ng vÊn ®Ò sau:  - B¸o c¸o kÕ to¸n qu¶n trÞ cÇn quy ®Þnh chÆt chÏ vµ híng dÉn chu ®¸o vÒ biÓu mÉu, c¸ch lËp, ngêi b¸o c¸o vµ ngêi nhËn cho tõng lo¹i b¸o c¸o. Chó ý vÊn ®Ò b¶o mËt th«ng tin, c¸c b¸o c¸o chØ göi ®Õn ngêi cã thÈm quyÒn vµ liªn quan ®Õn sù viÖc.  - Tæ chøc lu gi÷ vµ b¶o qu¶n chøng tõ, sæ s¸ch vµ b¸o c¸o theo nguyªn t¾c an toµn, b¶o mËt vµ thuËn tiÖn truy cËp.  Trong nh÷ng ®¬n vÞ sö dông m¸y tÝnh vµo c«ng t¸c kÕ to¸n vµ qu¶n lý, hÖ thèng kÕ to¸n nãi riªng vµ hÖ thèng th«ng tin vµ truyÒn th«ng ®¬n vÞ nãi chung cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU (4) Th«ng tin vµ truyÒn th«ng. Chất lượng hệ thống là tốt khi các nội dung sau lược đảm bảo:  * Doanh nghiệp thường xuyên cập nhật các thông tin quan trọng cho ban lãnh đạo và những người có thẩm quyền.  * Hệ thống truyền thông của doanh nghiệp đảm bảo cho nhân viên ở mọi cấp độ đều có thể hiểu và nắm rõ các nội quy, chuẩn mực của tổ chức, đảm bảo thông tin được cung cấp kịp thời, chính xác đến các cấp có thẩm quyền theo quy định. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU (4) Th«ng tin vµ truyÒn th«ng. Chất lượng hệ thống là tốt khi các nội dung sau lược đảm bảo:  * Doanh nghiệp đã thiết lập các kênh thông tin nóng (một ủy ban hay một cá nhân nào đó có trách nhiệm tiếp nhận thông tin tố giác, hoặc lắp đặt hộp thư góp ý) cho phép nhân viên báo cáo về các hành vi, sự kiện bất thường có khả năng gây thiệt hại cho doanh nghiệp.  * Doanh nghiệp đã lắp đặt hệ thống bảo vệ số liệu phòng ngừa sự truy cập, tiếp cận của những người không có thẩm quyền.  * Doanh nghiệp đã xây dựng các chương trình, kế hoạch phòng chống thiên tai, hiểm họa và/ hoặc kế hoạch ứng cứu sự cố mất thông tin số liệu. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU (5) Gi¸m s¸t. Gi¸m s¸t bao gåm sù ®¸nh gi¸ thêng xuyªn vµ ®Þnh kú cña ngêi qu¶n lý ®èi víi hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé nh»m xem xÐt ho¹t ®éng cña nã cã ®óng nh thiÕt kÕ vµ cÇn ph¶i ®iÒu chØnh g× cho phï hîp víi t×nh h×nh cña tõng giai ®o¹n. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU (5) SÖÏ GIAÙM SAÙT ª Muïc ñích : Nhaèm ñaùnh giaù chaát löôïng cuûa HTKSNB vaø ñieàu chænh cho phuø hôïp. ª Coù hai loaïi giaùm saùt :  Giaùm saùt thöôøng xuyeân.  Giaùm saùt ñònh kyø. - Kieåm toaùn noäi boä. - Kieåm toaùn ñoäc laäp. - Chöông trình ñaùnh giaù ñònh kyø. Kieåm soaùt trong coâng ty cuûa ta coù thaät söï höõu hieäu chöa ? DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU (5) Gi¸m s¸t. Hệ thống này hoạt động tốt nếu:  * Doanh nghiệp có hệ thống báo cáo cho phép phát hiện các sai lệch so với chỉ tiêu, kế hoạch đã định. Khi phát hiện sai lệch, doanh nghiệp đã triển khai các biện pháp điều chỉnh thích hợp.  * Việc kiểm toán nội bộ được thực hiện bởi người có trình độ chuyên môn thích hợp và người này có quyền báo cáo trực tiếp cho cấp phụ trách cao hơn và cho ban lãnh đạo DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU (5) Gi¸m s¸t.  * Những khiếm khuyết của hệ thống kiểm soát nội bộ được phát hiện bởi kiểm toán nội bộ hoặc kiểm toán độc lập được báo cáo trực tiếp và kịp thời với cấp phụ trách cao hơn, kể cả ban lãnh đạo để điều chỉnh đúng lúc.  * Doanh nghiệp đã yêu cầu các cấp quản lý trung gian báo cáo ngay với lãnh đạo về mọi trường hợp gian lận, nghi ngờ gian lận, về các vi phạm nội quy, quy định của doanh nghiệp cũng như quy định của luật pháp hiện hành có khả năng làm giảm uy tín doanh nghiệp và gây thiệt hại về kinh tế. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU 2.3 ĐÁNH GIÁ KIỂM SOÁT NỘI BỘ 2.3.1. Đánh giá việc thiết kế các thủ tục kiểm soát 2.3.2. Đánh giá việc thực hiện các thủ tục kiểm soát 2.3.3. Đánh giá hệ thống kế toán doanh nghiệp DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU NHÖÕNG HAÏN CHEÁ VOÁN COÙ CUÛA KIEÅM SOAÙT NOÄI BOÄ • ª Vaán ñeà veà con ngöôøi. • ª Söï thoâng ñoàng. • ª Nhöõng tình huoáng baát thöôøng. • ª Gian laän quaûn lyù. • ª Quan heä giöõa lôïi ích – chi phí. • ª v.v Khoù vöôït qua DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU 2.3.1. Đánh giá việc thiết kế các thủ tục kiểm soát Mục tiêu hoạt động có phù hợp với mục tiêu kinh doanh của tổ chức không? Những mục tiêu này có khả năng đạt được với nguồn lực hiện tại của tổ chức không? Nhân viên có nhận thức được mục tiêu của công việc không? Có cố gắng kết nối mục tiêu kinh doanh trong hoạt động hàng ngày của nhân viên không? Mục tiêu kinh doanh có phù hợp với những mục tiêu khác không? Mục tiêu kinh doanh hoạt động có liên quan đến chiến lược và chiến thuật của tổ chức không? DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU 2.3.1. Đánh giá việc thiết kế các thủ tục kiểm soát Mục tiêu có đủ chi tiết để thực hiện việc đo mức độ hoàn thành không? Hoạt động có nguồn lực phù hợp để đạt được mục tiêu không? Có sắp hạng ưu tiên các mục tiêu và ưu tiên thực hiện những mục tiêu quan trọng trước không? Có nhận diện rủi ro và nguy cơ có thể ảnh hưởng đến việc hoàn thành mục tiêu không? Nếu có hoạt động có ước tính rủi ro và xác xuất không? DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU 2.3.1. Đánh giá việc thiết kế các thủ tục kiểm soát Có kế hoạch chỉ ra phương pháp xử lý rủi ro thế nào tương ứng với mức độ thiệt hại có thể không? Có quy trình để hướng dẫn xử lý những vấn đề thay đổi trong công việc không? Quy trình có được thiết lập ban hành và truyền thông đến nhân viên và đảm bảo được tuân thủ và hoạt động không? DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU 2.3.1. Đánh giá việc thiết kế các thủ tục kiểm soát Có đánh giá chính sách và thủ tục cần thiết với mỗi quy trình cho từng hoạt động? Hoạt động kiểm soát được chỉ ra có đưa vào ứng dụng đúng không? Kiểm soát có tin tưởng được không? Có kiểm tra cần thiết để xác định kiểm soát là phù hợp không? Mục tiêu đánh giá có được thỏa mãn không? Danh sách kiểm soát có được hoàn chỉnh không? Chứng cứ trong hoạt động được xem xét như thế nào? Người liên quan có đưa ra những quan tâm tiềm năng và phản hồi các thủ tực kiểm soát không? DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU 2.3.2. Đánh giá việc thực hiện các thủ tục kiểm soát Nhân sự có được phân trách nhiệm thực hiện công việc 1 hạng mục có chứng cứ phù hợp để xác định không? Ban quản lý có yêu cầu ký vào sự chính xác của hồ sơ tài chính không? Ban quản lý có yêu cầu ký vào sự chính xác của các thủ tục kiểm soát không? DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU 2.3.2. Đánh giá việc thực hiện các thủ tục kiểm soát Is activity management held responsible if errors are discovered in their financial records by external parties? Does activity management have a process to corroborate internally generated information, including problems, to external sources (e.g. controller, control functions)? Are the physical assets of the activity under assessment periodically compared to the amounts recorded by the accounting system? Is activity management responsive to internal and external assessor recommendations on means to strengthen internal controls? Does management gather from activity meetings such as training sessions, brainstorming sessions and so forth information on the adequacy of controls and/or potential problems? Are activity personnel required to periodically indicate they understand the code of ethics and are in compliance with the organizations code of ethics? DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU 2.3.3. Đánh giá hệ thống kế toán doanh nghiệp Các nhóm giao dịch trong hoạt động của đơn vị có tính chất quan trọng đối với báo cáo tài chính; Các thủ tục được thực hiện trong hệ thống công nghệ thông tin hoặc thủ công, để tạo lập, ghi chép, xử lý, chỉnh sửa các giao dịch, ghi nhận vào Sổ Cái và trình bày báo cáo tài chính; Các tài liệu kế toán liên quan, các thông tin hỗ trợ và các khoản mục cụ thể trên báo cáo tài chính được dùng để tạo lập, ghi chép, xử lý và báo cáo giao dịch, kể cả việc chỉnh sửa các thông tin không chính xác và cách thức dữ liệu được phản ánh vào Sổ Cái. Các tài liệu kế toán này có thể dưới dạng bản giấy hoặc bản điện tử; Cách thức hệ thống thông tin tiếp nhận các sự kiện và tình huống có tính chất quan trọng đối với báo cáo tài chính (không bao gồm các giao dịch); Quy trình lập và trình bày báo cáo tài chính của đơn vị, bao gồm cả các ước tính kế toán và thông tin thuyết minh quan trọng; Các kiểm soát đối với những bút toán, kể cả bút toán ghi sổ không thông dụng để ghi nhận các giao dịch không thường xuyên, các giao dịch bất thường hoặc các điều chỉnh DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU 2.3.3. Đánh giá hệ thống kế toán doanh nghiệp Đánh giá hệ thống kế toán, bao gồm các thủ tục và tài liệu được thiết kế và xây dựng để: (1) Tạo lập, ghi chép, xử lý và báo cáo các giao dịch của đơn vị liên quan đối với tài sản, nợ phải trả và nguồn vốn chủ sở hữu; (2) Giải quyết các giao dịch đã bị xử lý sai, ví dụ theo dõi và tất toán các khoản mục chờ xử lý một cách kịp thời; (3) Xử lý và giải thích cho những cách thức có thể khống chế hoặc bỏ qua các kiểm soát; (4) Chuyển dữ liệu từ hệ thống xử lý giao dịch sang Sổ Cái; (5) Thu thập thông tin liên quan đến báo cáo tài chính về các sự việc và các điều kiện khác ngoài các giao dịch phát sinh, như việc khấu hao tài sản và các thay đổi trong khả năng thu hồi các khoản phải thu; (6) Đảm bảo những thông tin cần thuyết minh theo khuôn khổ về lập và trình bày báo cáo tài chính được áp dụng đã được thu thập, ghi chép, xử lý, tóm tắt và trình bày phù hợp trên báo cáo tài chính. Các bút toán ghi sổ DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU 2.3.3. Đánh giá hệ thống kế toán doanh nghiệp  Hệ thống kế toán của một đơn vị thường bao gồm các bút toán ghi sổ thông dụng được dùng lặp đi lặp lại để ghi nhận các giao dịch. Ví dụ, các bút toán ghi sổ để ghi nhận vào Sổ Cái các giao dịch về doanh thu, mua hàng, thanh toán hoặc định kỳ ghi nhận các ước tính kế toán của Ban Giám đốc như thay đổi ước tính về khả năng thu hồi các khoản phải thu.  Trong quy trình lập và trình bày báo cáo tài chính, đơn vị cũng sử dụng các bút toán ghi sổ không thông dụng để ghi nhận các giao dịch không thường xuyên, các giao dịch bất thường hoặc các điều chỉnh. Ví dụ về các bút toán không thông dụng gồm: các bút toán điều chỉnh khi lập báo cáo tài chính hợp nhất, các bút toán khi hợp nhất hay thanh lý hoạt động kinh doanh hoặc các ước tính về tổn thất tài sản.  Trong hệ thống kế toán thủ công, kiểm toán viên có thể nhận biết các bút toán không thông dụng qua việc kiểm tra các sổ chi tiết, các bút toán và các tài liệu liên quan. Khi sử dụng hệ thống kế toán tự động, các bút toán như trên có thể chỉ tồn tại dưới dạng dữ liệu điện tử, do đó, kiểm toán viên có thể dễ nhận biết hơn bằng cách sử dụng các kỹ thuật kiểm toán dựa trên sự hỗ trợ của máy tính. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU