Bài giảng Hướng dẫn thực hành siêu âm bụng trong chấn thương

SIÊU ÂM BỤNG TRONG CHẤN THƯƠNG HƯỚNG DẪN THỰC HÀNH THẠC SĨ-BÁC SĨ LÊ THANH TOÀN MỤC TIÊU BÀI GIẢNG z PHẦN LÝ THUYẾT MỜI CÁC BS ĐỌC BÀI CỦA BS BÙI PHÚ QUANG ĐỌC TÀI LIỆU THAM KHẢO z PHẦN THỰC HÀNH MỤC TIÊU BÀI GIẢNG z ĐỐI TƯỢNG: CÁC BS, CHƯA BIẾT VỀ SIÊU ÂM z NỘI DUNG: z PHẦN 1-ĐẠI CƯƠNG VỀ SIÊU ÂM z PHẦN 2-SIÊU ÂM BỤNG TRONG CHẤN THƯƠNG MỤC TIÊU BÀI GIẢNG z SA bụng: ưu điểm và hạn chế. z Hình ảnh SA bình thường z Một số hình ảnh Siêu âm trong chấn thương Vai trò của SA bụng trong cấp cứuỈ Chỉ định và sử dụng kết quả hợp lý. PHẦN 1-ĐẠI CƯƠNG VỀ SIÊU ÂM PHẦN 1-ĐẠI CƯƠNG VỀ SIÊU ÂM z MÁY SIÊU ÂM GỒM: 1-ĐẦU DÒ 2-THÂN MÁY 3-HIỂN THỊ: MONITOR, MÁY IN, … PHẦN 1-ĐẠI CƯƠNG VỀ SIÊU ÂM ĐẦU DÒ SIÊU ÂM 1-SECTOR 2-CONVEX 3-LINER 1 2 3 PHẦN 1-ĐẠI CƯƠNG VỀ SIÊU ÂM z MÁY SIÊU ÂM HOẠT ĐỘNG DỰA TRÊN SÓNG ÂM THANH, CÓ TẦN SỐ CAO z ĐẦU DÒ SIÊU ÂM: PHÁT SÓNG SIÊU ÂM VÀ THU NHẬN SÓNG PHẢN HỒI z KHÁM BỤNG: ĐẦU DÒ CÓ TẦN SỐ: 2,5-7,5 MHz z TẦN SỐ CAO: KHÁM ĐƯỢC VÙNG NÔNG z TẦN SỐ THẤP: KHÁM ĐƯỢC VÙNG SÂU PHẦN 1-ĐẠI CƯƠNG VỀ SIÊU ÂM PHẦN THÂN MÁY: z CÓ BỘ NGUỒN CUNG CẤP ĐIỆN CHO ĐẦU DÒ. z KHI ĐẦU DÒ THU NHẬN SÓNG PHẢN HỒI SẼ BIẾN THÁNH ĐIỆN ĐƯA VỀ THÂN MÁY z CÓ MỘT MÁY VI TÍNH TRONG THÂN MÁY XỬ LÝ CHO TA HÌNH ẢNH GỌI LÀ CÁC MODE HÌNH ẢNH SIÊU ÂM z -Mode A. z -Mode B ( 2D ) z -Mode TM z -Mode Doppler: D màu, D năng lượng z D phổ, D liên tục z -Mode 3D, 4D. MOD A MOD B (2D) SIÊU ÂM BỤNG TRONG CHẤN THƯƠNG: DÙNG MODE B (2D) TM DOPPLER DOPPLER 3D-4D 3D-4D 3D-4D PHẦN 1-ĐẠI CƯƠNG ƯU ĐIỂM z KHÔNG XÂM LẤN-KHÔNG CHẢY MÁU z THỜI GIAN THỰC (REAL TIME) z KHÔNG ĐỘC HẠI->SA CHO TRẺ EM-THAI z KHÔNG CẦN CHUẨN BỊ BN z GIÁ THÀNH THẤP z TẠI GIƯỜNG ĐẠI CƯƠNG NHƯỢC ĐIỂM z HƠI -> KHÔNG QUAN SÁT ĐƯỢC z VẾT THƯƠNG z MỘT VÀI TẠNG->KHÔNG QUAN SÁT HẾT ĐƯỢC TẠNG ( LÁCH ) MỘT VÀI KHÁI NIỆM-HÌNH ẢNH z HƠI - DỊCH z ECHO DÀY – TRỐNG z TĂNG ÂM – GIẢM ÂM z BÓNG LƯNG MỘT VÀI KHÁI NIỆM-HÌNH ẢNH 1-ECHO TRỐNG 2-ECHO KÉM 3-ECHO DÀY 1 2 3 ASCITES-DỊCH Ổ BỤNG-ECHO TRỐNG ASCITES ASCITES ASCITES PHẦN 1-ĐẠI CƯƠNG VỀ SIÊU ÂM z TỶ LỆ NƯỚC QUYẾT ĐỊNH MỨC ĐỘ ECHO z DỊCH Ổ BỤNG, DỊCH MẬT, NƯỚC TIỂU, MÁU: TỶ LỆ NƯỚC CAO->ECHO TRỐNG z SỎI, VÁCH TÚI MẬT, BAO GAN..:TỶ LỆ NƯỚC ÍT ->ECHO DÀY TDMP PHẢI TDMP HƠI TỰ DO TRONG Ổ BỤNG HƠI TỰ DO TRONG Ổ BỤNG HƠI TỰ DO TRONG Ổ BỤNG *HƠI: ECHO DÀY-BÓNG LƯNG “DƠ” LÀ “BÓNG LƯNG CÓ ECHO DÀY” *SỎI: ECHO DÀY- BÓNG LƯNG “SẠCH” LÀ BÓNG LƯNG CÓ ECHO ”GẦN NHƯ TRỐNG” BÓNG LƯNG SẠCH SÓI TÚI MẬT: BÓNG LƯNG SẠCH CHẤN THƯƠNG BỤNG KÍN z CÁC TẠNG TRONG Ổ BỤNG: z CÁC TẠNG ĐẶC (GAN, LÁCH, THẬN..) z CÁC TẠNG RỖNG (DẠ DÀY, TÁ TRÀNG, RUỘT,..) CHẤN THƯƠNG BỤNG KÍN z CHUNG CHO CẢ TỔN THƯƠNG TẠNG ĐẶC VÀ TẠNG RỖNG LÀ XUẤT HUYẾT NỘI. z TRÊN SIÊU ÂM: PHÁT HIỆN DỊCH TỰ DO TRONG Ổ BỤNG. CHẤN THƯƠNG TẠNG ĐẶC z XUẤT HUYẾT NỘI->ASCITES z TỔN THƯỢNG TẠI TẠNG VỊ TRÍ TÌM DỊCH Ổ BỤNG PHẢI KHÁM ÍT NHẤT 5 VỊ TRÍ z 1/LIÊN SƯỜN PHẢI: GIỮA GAN-THẬN PHẢI z 2/LIÊN SƯỜN TRÁI: GIỮA LÁCH-THẬN TRÁI z 3/HẠ VỊ z 4/HỐ CHẬU PHẢI z 5/HỐ CHẬU TRÁI VỊ TRÍ TÌM DỊCH Ổ BỤNG HÌNH ẢNH TỔN THƯƠNG TẠNG ĐẶC 1-MÁU TỤ QUANH TẠNG 2-MÁU TỤ DƯỚI BAO 3-NỨT BAO 4-MÁU TỤ TRONG NHU MÔ 5-ĐỨT CUỐNG NỨT BAO LÁCH MÁU TỤ QUANH LÁCH ASCITES-MÁU TỤ TRONG LÁCH MÁU TỤ TRONG LÁCH ASCITES-MÁU TỤ TRONG LÁCH ASCITES-MÁU TỤ TRONG LÁCH ASCITES-MÁU TỤ TRONG LÁCH MÁU TỤ DƯỚI BAO LÁCH TỤ DỊCH QUANH THẬN SAU CT CT THẬN-MÁU TỤ QUANH THẬN MÁU TỤ QUANH THẬN THẬN PHẢI: VẾT NỨT MÁU TỤ TRONG GAN CT TẠNG RỖNG z XUẤT HUYẾT NỘI->ASCITES z HƠI TƯ DO TRONG Ổ BỤNG z VẾT RÁCH THÀNH TẠNG RỖNG: HẦU NHƯ KHÔNG THẤY TRÊN SIÊU ÂM. CT TẠNG RỖNG z XUẤT HUYẾT NỘI->DỊCH TRONG Ổ BỤNG. KHÁM NHƯ TRONG PHẦN CHẤN THƯƠNG TẠNG RỖNG. z HƠI TỰ DO TRONG Ổ BỤNG: KHÁM Ở VÙNG DƯỚI HOÀNH PHẢI, CÒN GỌI LÀ DẤU HIỆU “MÀNH CỬA” ASCITES TÀI LIỆU THAM KHẢO z HƯỚNG DẪN THỰC HÀNH SIÊU ÂM BỤNG TỔNG QUÁT-BV CHỢ RẪY z VÕ TẤN ĐỨC, NGUYỄN QUANG THÁI DƯƠNG, (2004), Siêu âm chẩn đốn, Nhà xuất bản Y học z NGUYỄN PHƯỚC BẢO QUÂN (2008), Siêu âm bụng tổng quát, Nhà xuất bản Thuận hĩa. z Carolyn T.C, Kerry W (2004), Sonography Examination Guidelines. Society of Diagnostic medical Sonography. z Jane A.B (2004), Abdominal Utrasound, Churchill Livingstone. z Vikram D (2004), Emergency ultrasound, Radiologic Clinics of North America, Elsevies Saundres CÁM ƠN SỰ THEO DÕI CỦA CÁC BS