Bài giảng Hàng hóa công và chi tiêu công

11/12/2009 1 HÀNG HĨA CƠNG VÀ CHI TIÊU CƠNG PGS.TS. SỬ ĐÌNH THÀNH 11/12/2009 2 NỘI DUNG NGHIÊN CỨU „Hàng hĩa cơng „Chi tiêu cơng „Đánh giá chi tiêu cơng „Quản lý chi tiêu cơng 11/12/2009 3 KHÁI NIỆM HÀNG HĨA CƠNG „Tiêu dùng chung - khơng cạnh tranh. „Tính khơng loại trừ 11/12/2009 4 KHÁI NIỆM HÀNG HĨA CƠNG „Tùy theo mức độ thỏa mãn của 2 tính chất trên: „Hàng hĩa cơng thuần túy (Pure public goods) „Hàng hĩa cơng khơng thuần túy (Impure public goods) „Hãy so sánh các loại hàng hĩa „Thư viện „Ngọn hải đăng (lighthouse) „Quân sự 11/12/2009 5 PHÂN LOẠI HÀNG HĨA CƠNG Bảng 3.1 Xác định hàng hĩa cơng thuần túy và khơng thuần túy Hàng hĩa cĩ cạnh tranh trong tiêu dùng hay khơng ? Cĩ Khơng Hàng hĩa cĩ loại trừ hay khơng? Cĩ Kem Truyền hình cáp Khơng Đường dành cho người đi bộ ở thành phố Quốc phịng 11/12/2009 6 CUNG CẤP HÀNG HĨA CƠNG „Tại sao chính phủ phải cung cấp hàng hĩa cơng ? „Nguyên nhân là do sự thất bại của khu vực tư: „ Vấn đề người hưởng tự do khơng trả tiền ; „Chi phí giao dịch và phí người sử dụng. „=> Cung cấp khơng đầy đủ hàng hĩa cơng =>làm giảm phúc lợi của xã hội 11/12/2009 7 CUNG CẤP HÀNG HĨA CƠNG Qc Số lượt đi qua cầu Qe Qm Số lượt không đi qua cầu do thu phí P Nhu cầu đi lại Khả năng cây cầu Giá E 0 A Tổn thất phúc lợi Đối với hàng hóa có thể loại trừ qua giá (mà có chi phí biên sử dụng bằng 0), việc áp đặt giá tuy có thể thực hiện được nhưng không có hiệu quả, vì gây ra tổn thất phúc lợi xã hội 11/12/2009 8 CUNG CẤP HÀNG HĨA CƠNG „ Hoặc tư nhân cung cấp hàng hĩa cơng sẽ làm tăng chi phí Qm LượngQe Q0 P Đường cầu Giá E 0 A C E F B Chi phí sản suất Chi phí giao dịch 11/12/2009 9 XÁC ĐỊNH MỨC TỐI ƯU CUNG CẤP HÀNG HĨA CƠNG Q -kem P – kem 0 QB SMB =DB+J QL $2 S=SMC $3 DBDJ QJ Xem xét cung cấp tối ưu hàng hĩa tư 11/12/2009 10 XÁC ĐỊNH MỨC TỐI ƯU CUNG CẤP HÀNG HĨA CƠNG „ Hàng hĩa tư, cung cấp tối ưu khi chi phí biên bằng lợi ích biên (giá cả thị trường): „ Gỉa sử, PC= 1; MCc = 1; thì : ICIC J CIC B CIC MCPMRSMRS === ,, C IC C ICJ CIC B CIC P P MC MCMRSMRS === ,, 11/12/2009 11 XÁC ĐỊNH MỨC TỐI ƯU CUNG CẤP HÀNG HĨA CƠNG $2 Q – tên lửa P – tên lửa 0 SMB=DB+J $4 S=SMC $6 DB DJ 1 $3 $1 5 11/12/2009 12 XÁC ĐỊNH MỨC TỐI TƯU CUNG CẤP HÀNG HĨA CƠNG „Hàng hĩa cơng cung cấp tối ưu: chi phí biên bằng tổng tỷ lệ thay thế biên xã hội MRS MCM C i i M,∑ = 11/12/2009 13 CUNG CẤP HÀNG HĨA CƠNG „Chính phủ cung cấp hàng hĩa cơng: „Khĩ khăn: tổng hợp sở thích của cơng chúng và chuyển thành quyết định chính sách cơng. „Hơn nữa, chính sách cơng được quyết định trong bối cảnh kinh tế chính trị. „Khu vực tư cĩ thể khắc phục vấn đề người hưởng tự do thơng qua các mơ hình: Từ thiện; Lịng nhiệt thành; Sự ham muốn hàng hĩa cơng…. 11/12/2009 14 KHÁI NIỆM CHI TIÊU CƠNG „Chi tiêu cơng phản ánh trị giá của các loại hàng hĩa mà chính phủ mua vào để qua đĩ cung cấp các loại hàng hĩa cơng cho xã hội nhằm thực hiện các chức năng của nhà nước. „Chi tiêu cơng thực hiện chính sách tái phân phối thu nhập 11/12/2009 15 „Căn cứ chức năng vĩ mơ của nhà nước „Xây dựng cơ sở hạ tầng. „Tồ án và viện kiểm sốt. „Hệ thống quân đội và an ninh xã hội. „Hệ thống giáo dục. „Hệ thống an sinh xã hội. „Hỗ trợ cho các doanh nghiệp. „Hệ thống quản lý hành chính nhà nước. „Chi tiêu viện trợ nước ngồi, ngoại giao. „Chi khác. PHÂN LOẠI CHI TIÊU CƠNG 11/12/2009 16 PHÂN LOẠI CHI TIÊU CƠNG „Căn cứ vào tính chất kinh tế „Chi thường xuyên „Chi đầu tư „Chi khác „Căn cứ quy trình lập ngân sách „Chi tiêu cơng theo các yếu tố đầu vào „Chi tiêu cơng theo các yếu tố đầu ra 11/12/2009 17 ƒSự phát triển vai trị chính phủ ƒGánh vác thêm nhiệm vụ mới ƒXã hội hĩa các rủi ro „Sự thay đổi quan niệm tổng quát về tài chính cơng ƒKinh tế tự do cạnh tranh chuyển sang kinh tế thị trường. ƒThuyết gia trưởng hay phụ quyền (Paternalism) CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHI TIÊU CƠNG 11/12/2009 18 ĐÁNH GIÁ CHI TIÊU CƠNG ƒMục đích đánh giá: ƒGiúp cho chính phủ sử dụng hiệu quả hơn các nguồn lực tài chính cơng thơng qua ưu tiên hĩa các khoản chi tiêu nhằm đem lại lợi ích thiết thực vì mục đích phát triển kinh tế - xã hội. 11/12/2009 19 NỘI DUNG ĐÁNH GIÁ CHI TIÊU CƠNG „Về tổng thể, đánh giá chi tiêu cơng là một quá trình phân tích trên hai khía cạnh: „Mặt định tính: Lựa chọn những loại hàng hĩa cơng mà chính phủ nên cung cấp cho xã hội. „Mặt định lượng: Xem xét chi phí bỏ ra để cung cấp hàng hĩa cơng và lợi ích mà hàng hĩa cơng mang lại. 11/12/2009 20 „Về chi tiết, đánh giá chi tiêu cơng được tiến hành theo các bước: „ Phân tích tổng thể chương trình chi tiêu cơng „ Phân tích chi tiết thất bại của thị trường (độc quyền, thất bại thị trường, ngoại tác, thơng tin bất cân xứng) „Xác lập những hình thức can thiệp của chính phủ (tổ chức sản xuất, trợ cấp, ủy thác). „Đánh giá tính hiệu quả (tác động đến khu vực tư và nền kinh tế) „Đánh đổi giữa cơng bằng và hiệu quả NỘI DUNG ĐÁNH GIÁ CHI TIÊU CƠNG 11/12/2009 21 BÀI TẬP „ Bài 1: Rodolfo và Mimi cùng ở chung 1 phịng. Bảng dưới cho thấy nhiệt độ trong phịng, lợi ích biên đối với Rodolfo, lợi ích biên đối với Mimi và chi phí biên „ Giải thích nhiệt độ trong căn phịng này là hàng hĩa cơng? „ Xác định nhiệt độ hiệu quả của căn phịng Nhiệt độ MB Ro MB Mimi MC 66 8 12 14 67 7 10 17 68 5 8 21 69 2 6 26 70 1 3 32 11/12/2009 22 „ Bài 2: Cho một ví dụ về vấn đề “ người hưởng tự do mà khơng trả tiền” Bạn cĩ giải pháp gì để khắc phục hay khơng? „ Bài 3: Các loại hàng hĩa dưới đây, loại nào là hàng hĩa cơng, loại nào là hàng hĩa tư. Tại sao: „ Vùng hoang d㠄 Cung cấp nước đơ thị „ Giáo dục y tế cộng đồng „ Ti vi cơng cộng „ Internet cung cấp lịch trình các chuyến bay BÀI TẬP 11/12/2009 23 Bài tập „ Bài 4: Một vài hàng hĩa và dịch vụ được cung cấp bởi chính phủ; cịn những hàng hĩa và dịch vụ cịn lại do khu vực tư cung cấp . Anh chị hãy cho biết sự khác nhau căn bản của 2 cách tài trợ này. Cũng là một hàng hĩa và dịch vụ, nhưng tại sao vào thời điểm này thì chính phủ cung cấp trực tiếp, nhưng vào thời gian khác thì chính phủ để cho khu vực tư cung cấp. 11/12/2009 24 Bài tập „ Bài 5: Nhu cầu của Bill về hamburgers là Q = 20- 20p và Ted là Q’ = 10-p „ Viết phương trình lợi ích biên xã hội của hàng hĩa hamburgers „ Nếu như hamburgers là hàng hĩa cơng. Hãy viết phương trình lợi ích biên xã hội của hàng hĩa này. 11/12/2009 25 Bài tập „ Bài 6: Giả sử cĩ 10 người, mỗi người cĩ đường cầu Q = 20-4p về điện đường; và 10 người, mỗi người cĩ đường cầu Q’ = 8 – p điện đường. Chi phí biên cung cấp hàng hĩa này là 6 $. „ Mức sản xuất xã hội tối ưu là gì? Nĩ được xác định như thế nào? „ Cĩ bao điện đường nên được sản xuất?