Bài giảng chương 6: Độc quyền bán

Chương 6 Độc quyền bán Giới thiệu Xác định những nguyên nhân dẫn đến độc quyền Mô tả đường cầu và doanh thu cận biên của nhà độc quyền Mô tả cách xác định giá và sản lượng của nhà độc quyền Mục đích nghiên cứu Mục đích nghiên cứu Đánh giá lợi nhuận của nhà độc quyền Cách thức phân biệt giá Giải thích tổn thất của xã hội do độc quyền gây ra Nội dung Khái niệm độc quyền bán Hàng rào gia nhập Đường cầu của nhà độc quyền Co giãn và độc quyền Chi phí và tối đa hoá lợi nhuận của nhà độc quyền Tính toán lợi nhuận của độc quyền Phân biệt giá: Lợi nhuận cao hơn Tổn thất xã hội do độc quyền gây ra Nội dung Độc quyền bán có thể phát sinh từ việc một người bán có quyền độc quyền phân phối hàng hoá? Trong trường hợp máy trợ thính, hệ thống bảo hộ phân phối hợp pháp thông qua giấy phép của Nhà nước đã làm tăng giá máy trợ thính lên bằng mức giá độc quyền? Bạn có biết rằng... Độc quyền bán Độc quyền bán Chỉ có 1 nguời bán một loại sản phẩm hoặc dịch vụ mà không có sản phẩm, dịch vụ thay thế gần gũi Nguồn gốc độc quyền bán Hàng rào gia nhập cho phép một hãng kiếm được lợi nhuận kinh tế trong dài hạn Các hàng rào gia nhập Là người sở hữu các nguồn lực không có sự thay thế gần gũi Nếu bạn sở hữu mọi nguồn dầu lửa, ai có thể kinh doanh trong ngành lọc dầu? Công ty nhôm của Mỹ (ALCOA) đã có thời kỳ sở hữu 90% các mỏ quặng bauxite trên thế giới. Các hàng rào gia nhập Các vấn đề trong đầu tư vốn Lựa chọn sản phẩm đòi hỏi phải có sự đầu tư tư bản lớn và liên tục. Tại sao không thể gia nhập được vào thị trường sản xuất bộ vi xử lý (chip) máy tính và cạnh tranh với Intel? Các hàng rào gia nhập Tính kinh tế của quy mô Chi phí bình quân và giá thấp sẽ loại bỏ được các đối thủ Hãng có quy mô lớn nhất có thể sản xuất tại mức chi phí bình quân thấp nhất Các hàng rào gia nhập Độc quyền tự nhiên Là hãng độc quyền phát sinh từ những đặc điểm sản xuất đặc biệt trong một ngành. Hãng luôn luôn tạo ra tính kinh tế của quy mô lớn. Các hàng rào gia nhập Hình 5-1 Sản lượng (Kilowatts) P/ Kilowatt Đường chi phí của độc quyền tự nhiên: Trường hợp ngành điện Quy định hợp pháp của Chính phủ Giấy phép, quyền kinh doanh, chứng nhận hợp pháp Liệu dịch vụ bưu chính vẫn là độc quyền? Hãy xem xét: DHL FedExpress Máy Fax Internet Các hàng rào gia nhập Tại bang Louisiana, muốn mở cửa hàng bán hoa phải có giấy chứng nhận là người bán hoa. Lệ phí thi lấy giấy chứng nhận kỹ năng của người bán hoa là $150. Gần 1/2 các ứng viên đi thi bị trượt  Không được cấp giấy chứng nhận. Điều này tạo ra hàng rào gia nhập, mặc dù ngành sản xuất hoa không phảI là độc quyền. Ví dụ:Hàng rào gia nhập thị trường bán hoa Quy định hợp pháp của Chính phủ Bằng phát minh sáng chế Quyền sở hữu trí tuệ Thuế nhập khẩu Mức thuế đánh vào hàng hoá nhập khẩu Các quy định Các hàng rào gia nhập Cartel Là sự cấu kết của các nhà sản xuất trong một ngành và thoả thuận đặt ra một mức giá và phân bổ sản lượng nhằm ngăn cản sự cạnh tranh. Các hàng rào gia nhập Đường cầu của hãng = đường cầu thị trường Hãng độc quyền bán là một ngành Đường cầu của nhà độc quyền Nhắc lại Trong thị trường cạnh tranh hoàn hảo: Tất cả các hãng tạo ra đường cung thị trường Cung của ngành và cầu thị trường (D) xác định mức giá và lượng cân bằng Ngành đối mặt với đường cầu thị trường Đường cầu của nhà độc quyền Đường cầu hãng cạnh tranh hoàn hảo và hãng độc quyền bán Hình 5-3 (a) và (b) Q (b) Đường cầu hãng độc quyền bán q (a) Đường cầu hãng canh tranh hoàn hảo Giá Giá Độc quyền bán Cạnh tranh hoàn hảo Một người bán Cầu hãng là cầu thị trường dốc xuống Muốn bán nhiều phải hạ giá xuống MR doanh thu cận biên Sản xuất nhỏ hơn mức MR = MC Chi phí cận biên < doanh thu cận biên Chi phí và tối đa hoá lợi nhuận của độc quyền Hình 5-6 Tối đa hoá lợi nhuận Sản lượng Giá Hình 5-7 Xác định lợi nhuận 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 1 2 3 4 5 6 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 Sản lượng Giá Lợi nhuận Hình 5-8 Độc quyền có thể bị lỗ??? Sản lượng Giá Sức mạnh thị trường Chênh lệch giữa giá và chi phí cận biên của hãng luôn là giá trị nghịch đảo hệ số co giãn của cầu theo giá và gọi là sức mạnh thị trường (chỉ số Lerner) EDP là hệ số co giãn của cầu thị trường Độc quyền và phân bổ tài nguyên Để đánh giá ảnh hưởng phân bổ của độc quyền, chúng ta sẽ so sánh với thị trường cạnh tranh hoàn hảo Thị trường cạnh tranh hoàn hảo luôn đạt được mức giá và sản lượng tối ưu cho xã hội; do đó nó tự tạo ra NSB lớn nhất Độc quyền và phân bổ tài nguyên Q P MC=AC D MR Độc quyền và phân bổ tài nguyên Q P MC=AC D MR Q* Q** P* P** CS giảm chuyển một phần sang PS nên PS tăng Độc quyền không có đường cung Với đường cầu thị trường không đổi, đường cung của nhà độc quyền chỉ là một điểm Tập hợp giá và sản lượng tại điểm MR = MC Nếu đường cầu dịch chuyển, đường MR dịch chuyển và mức sản lượng tối đa hoá lợi nhuận mới sẽ được chọn Độc quyền không có đường cung MC P Q Phân biệt giá Bán cùng một loại sản phẩm với nhiều mức giá khác nhau nhưng không liên quan đến chi phí sản xuất ra chúng (chi phí sản xuất giống nhau). Phân biệt giá: lợi nhuận cao hơn Phân biệt giá Thiết lập các mức giá khác nhau cho cùng một sản phẩm để phản ánh sự khác nhau về chi phí cận biên trong việc cung cấp các hàng hoá đó cho các nhóm tiêu dùng khác nhau. Phân biệt giá: lợi nhuận cao hơn Điều kiện phân biệt giá Hãng phải có đường cầu dốc xuống. Thị trường tổng thể phải được chia thành nhiều thị trường nhỏ với chi phí hợp lý. Các thị trường nhỏ phải tách biệt. Phân biệt giá: lợi nhuận cao hơn Điều kiện phân biệt giá Thị trường tổng thể phải được chia thành nhiều thị trường nhỏ với hệ số co giãn của cầu theo giá khác nhau. Thị trường nhỏ phải tách biệt để hàng hoá không mua đi bán lại giữa người tiêu dùng. Phân biệt giá: lợi nhuận cao hơn Phân biệt giá hoàn hảo Q P D Đặt cho mối khách hàng một giá khác nhau và bằng mức giá họ sẵn sàng trả Phân biệt giá cấp hai Q P Phân biệt giá cấp 3 Q thị trường 2 Q thị trường 1 P 0 D D MR MR MC MC Nếu 2 thị trường tách biệt, nhà độc quyền tối đa hoá lợi nhuận bằng việc bán sản phẩm với mức giá khác nhau trên 2 thị trường Thị trường có đường cầu ít co giãn sẽ phải mua với giá cao hơn Phân biệt giá theo thời gian Phõn biệt thị trường theo thời gian Khi sản phẩm mới phỏt hành, cầu ớt co gión Sỏch Phim Mỏy tớnh Một khi thị trường này đó cho lợi nhuận tối đa, cỏc cụng ty hạ giỏ để thu hỳt một thị trường rộng rói với cầu co gión hơn Sỏch bỡa giấy Phim giảm giỏ Mỏy tớnh giảm giỏ Phân biệt giá theo thời gian Luợng $/Q Định giá theo giờ cao điểm Cầu đối với một số sản phẩm cú thể lờn cao điểm vào những thời điểm cụ thể. Giao thụng giờ tan tầm Điện – vào những buổi chiều tối mựa hố Xe lửa vào ngày lễ Giới hạn cụng suất cũng làm tăng MC. MR và MC tăng cú nghĩa là giỏ cao hơn. Ở mỗi thị trường, MR khụng bằng nhau bởi vỡ thị trường này khụng tỏc động đến thị trường kia. Định giá theo giờ cao điểm Q P Figure 25-9 Example:Price Differentiation in College Tuition College Students Enrolled Tuition Price Scenario Bắt đầu với cân bằng của thị trường cạnh tranh hoàn hảo trong dài hạn Pe: Qd = Qs MR = MC Pe = MC Lợi nhuận kinh tế bằng 0 Chi phí xã hội của độc quyền Scenario Now, assume the industry is acquired by one firm with no impact on cost. Chi phí xã hội của độc quyền Tác động của ngành độc quyền Hình 5-10 (a) và (b) (b) Sản lượng (a) Sản lượng Giá Giá Issues and Applications: Business Method Patents Business method patents are granted for innovations combining computer software with business policies and procedures. It is not always clear which types of innovations really need patent protection. Each time a patent is granted, there is some part of a market that loses the efficiency that would arise from competition. Summary Discussion of Learning Objectives Why a monopoly can occur Barriers to entry Demand and marginal revenue conditions faced by a monopolist The monopolist’s demand curve is the industry demand curve Marginal revenue is less than price Summary Discussion of Learning Objectives How a monopolist determines how much output to produce and what price to charge Produce where marginal cost equals marginal revenue Set price for that output on the demand curve Summary Discussion of Learning Objectives A monopolist’s profits Price minus average total cost times output equals profits (losses) Summary Discussion of Learning Objectives Price discrimination Selling at more than one price with the price differences being unrelated to differences in production costs Buyers with the more elastic demand pay a lower price Summary Discussion of Learning Objectives Social cost of monopolies Price exceeds marginal cost The price is higher and output is lower for a monopolist as compared to a perfectly competitive industry End of Chapter 25 Monopoly