Bài giảng chương 2: Sản xuất nông nghiệp

CHÖÔNG 2 SAÛN XUAÁT NOÂNG NGHIEÄP NOÄI DUNG CHÖÔNG 2 1. TOÅNG QUAN VEÀ SAÛN XUAÁT NOÂNG NGHIEÄP 2. PHAÂN TÍCH CAÙC QUYEÁT ÑÒNH SAÛN SUAÁT TOÁI ÖU. I. MOÄT SOÁ VAÁN ÑEÀ LIEÂN QUAN ÑEÁN SAÛN XUAÁT 1) Caùc yeáu toá cuûa quaù trình saûn xuaát: SAÛN PHAÅM QTSX Lao ñoäng YEÁU TOÁ SAÛN XUAÁT Ñaát ñai Tö baûn KH - CN S¶n xuÊt qui m« nhá, tiÓu n«ng 2) Haøm saûn xuaát Khaùi nieäm HSX laø söï theå hieän moái quan heä hieän vaät giöõa ñaàu vaøo, ñaàu ra trong saûn xuaát. HSX moâ taû caùc tyû leä maø theo ñoù caùc nguoàn löïc ñöôïc chuyeån thaønh sp. Coù theå moâ taû HSX baèng ngoân ngöõ toaùn hoïc. Y = f(X1 , X2 , ..., Xn ) Y laø ñaàu ra X1 , X2 , ..., Xn laø caùc ñaàu vaøo. Phaân loaïi haøm saûn xuaát vaøo.ñaàutaêngkhirañaàucuûabaûncôöùngñaùpcaùcñöôïchieäntheåñieånkinhHSX 3X 3 2X 2 X 1 Y Function)ProductionClassical(ñieånkinhHSXduïngsöûthöôøngtanntrongncKhi n n...X 2 2 X1 1 X 0 Y thöøa)luõy(haømDouglasCobbHaøm 2 X 1 X 5 2 2 X 42 X 3 2 1 X 21 X 10 Y bieánhaicoùNeáu 2 1 X 21 X 10 Y haibaäcHSX ... 2 X 21 X 10 Y moätbaäcHSX ααα ααα α αααααα ααα ααα ++= + = + +−+−+= −+= + +++= + Moät soá suy luaän töø haøm saûn xuaát a.Naêng suaát trung bình (AP) AP = Y/X AP laø soá ñôn vò ñaàu ra ñöôïc saûn xuaát tính treân moät ñôn vò ñaàu vaøo bieán ñoåi khi giöõ caùc ñaàu vaøo khaùc coá ñònh. Veà hình hoïc xem xeùt AP taïi A vaø B O X Y TPP OA cuûa doác ñoä=α== tgA A A X YAPAYA XA α YB XB OB cuûa doác ñoä tg =β== B B B X YAP β b.Naêng suaát bieân(MP) MP cho bieát löôïng saûn phaåm taêng theâm khi söû duïng theâm moät ñôn vò yeáu toá ñaàu vaøo X trong khi caùc ñaàu vaøo khaùc coá ñònh. HSX) trình phöôngcoù phaûi(MP baûng)lieäu soá töø tính ñoåi; thay söï laø ( CX dX dY X YMPTB = ΔΔ Δ= Lieäu chi phí ñaàu tö taêng theâm coù ñem laïi SL noâng saûn boå sung töông öùng khoâng? MPXAB =ΔY/ ΔX= ñoái/kề = tg γ = ñộ dốc của ñoaïn AB hay MP ño ñoä doác cuûa ñöôøng toång saûn phaåm taïi moät ñieåm naøo ñoù. X Y O TP AYA XA BYB XB ΔY ΔX H γ c.Ñoä co daõn saûn xuaát (EP ) Ep laø söï thay ñoåi tính theo phaàn traêm cuûa soá löôïng ñaàu ra Y bôûi moät phaàn traêm thay ñoåi trong soá löôïng ñaàu vaøo trong khi vaãn giöõ caùc ñaàu vaøo khaùc coá ñònh. Ep coù theå lôùn hôn, baèng hoaëc nhoû hôn 1 AP MP Y XEP =Δ Δ=Δ Δ == * X Y X X Y Y Xñoåi thay % Y ñoåi thay % II. PHAÂN TÍCH CAÙC QUYEÁT ÑÒNH SAÛN XUAÁT TOÁI ÖU 1.Quy luaät naêng suaát bieân giaûm daàn vaø 3 giai ñoaïn cuûa saûn xuaát a. Quy luaät naêng suaát bieân giaûm daàn Quy luaät naøy cho raèng coù moät löôïng ñaàu vaøo hôïp lyù ñöôïc söû duïng keát hôïp vôùi ñaàu vaøo coá ñònh b.Ba giai ñoaïn saûn xuaát Moät soá nhaän ñònh kinh teá khi chöa bieát giaù ñaàu vaøo, ñaàu ra + Trong GÑ 1 naêng suaát cuûa ñaàu vaøo bieán ñoåi taêng leân (AP taêng) neáu döøng saûn xuaát seõ khoâng hôïp lyù. + Neáu ñaàu vaøo töï do thì cuõng khoâng ñöôïc söû duïng trong giai ñoaïn 3 vì sau giai ñoaïn 2 thì ñaàu ra giaûm. + Giai ñoaïn 2 laø vuøng thích hôïp kinh teá nhöng muoán bieát ñieåm toái öu phaûi qua quan heä giaù. MP AP I II IIIY XMP AP X β=α E>1 0<E<1 E<1 TPP c. Ñoä co daõn saûn xuaát vaø ñieåm naêng suaát giaûm daàn -Trong giai ñoaïn I: MP>AP Î Ep>1 - Trong giai ñoaïn II: MP<AP Î 0<Ep<1 - Trong giai ñoaïn III: MP<0 Î Ep<1 - Neáu Ep = 1 thì 1% thay ñoåi ñaàu vaøo seõ taïo ra 1% thay ñoåi ñaàu ra. - Neáu Ep lôùn hôn (hoaëc nhoû hôn) 1 thì 1% thay ñoåi ñaàu vaøo seõ taïo ra lôùn hôn (hoaëc nhoû hôn) 1% ñaàu ra - Ñieåm naêng suaát giaûm daàn seõ xuaát hieän khi MP=AP vaø Ep=1.(khoaûng saûn xuaát thích hôïp seõ laø 0<Ep<1) d. Chi phí saûn xuaát Chi phí saûn xuaát laø khoaûn chi phí ñöôïc duøng ñeå saûn xuaát ra moät löôïng noâng saûn phaåm naøo ñoù trong moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh. Theo quan hệ với sản lượng: 2 loaïi chi phí * Chi phí bieán ñoåi(VC) = thay ñoåi khi saûn löôïng thay ñoåi. * Chi phí coá ñònh(FC) = khoâng ñoåi khi saûn löôïng thay ñoåi. * Toång CPSX = Toång CPCÑ + Toång CPBÑ TC = TFC + TVC (Total Cost = Total Fixed Cost + Total Variable Cost) TC YO TFC TVC TC * AFC (chi phí coá ñònh bình quaân) AFC = TFC/Y AC (chi phí bình quaân) AC = TC/Y = (TFC + TVC)/Y = AFC + AVC AP xP Y X . xPY XxP Y TVCAVC * ==== AVC chi phí bieán ñoåi trung bình Px giaù ñaàu vaøo Hình daïng AVC ngöôïc vôùi AP MP P Y X Y XP Y TVCMC x x =Δ Δ= Δ Δ=Δ Δ=Δ Δ= .P ).( Y TC x TC toång chi phí MC chi phí caän bieân(cho bieát möùc chi phí taêng theâm ñeå taïo ra saûn phaåm boå sung) Hình daïng MC ngöôïc vôùi MP AP MP MC AVC X MP AP X X Y TPP MC AVC AC Toång doanh thu • Toång doanh thu Doanh thu TR = Y * P (löôïng saûn phaåm * giaù baùn ) Doanh thu caän bieân(MR) laø phaàn thu nhaäp taêng theâm vôùi moãi ñôn vò saûn löôïng baùn ra taêng theâm. P Y PY Y TRMR =Δ Δ=Δ Δ= * 2. PHAÂN TÍCH SAÛN XUAÁT TOÁI ÖU 2.1 Toái öu trong quan heä yeáu toá – saûn phaåm a.Giaû ñònh trong phaân tích: - Noâng daân mua vaø baùn treân thò tröôøng caïnh tranh hoaøn haûo - Hoï muoán toái ña hoùa lôïi nhuaän töø caùc ñaàu vaøo bieán ñoåi - Giaù caû vaø quan heä ñaàu vaøo, ñaàu ra laø chaéc chaén (giaù ñaàu vaøo Px vaø giaù baùn sp Py laø haèng soá) - Chæ söû duïng moät yeáu toá ñaàu vaøo bieán ñoåi b. Caùc quan heä veà giaù trò • 1) TVP = Toång giaù trò saûn phaåm TVP = Y * PY • 2) AVP = Giaù trò naêng suaát trung bình • AVP = TVP/X = Y*PY /X = AP * PY • 3) MVP = Giaù trò naêng suaát bieân • MVP = ΔTVP / ΔX = Δ(Y*PY ) / ΔX = ΔY*PY / ΔX = MP * PY • MVP cho bieát giaù trò saûn phaåm taêng theâm khi ñaàu tö theâm 1 ñôn vò X vaøo saûn xuaát C. Quyeát ñònh cuûa ngöôøi saûn xuaát Khi tìm ñieåm toái ña hoaù lôïi nhuaän chæ caàn tìm möùc ñaàu vaøo toái öu hoaëc möùc ñaàu ra toái öu. C1- Xaùc ñònh soá löôïng ñaàu vaøo toái öu Xaùc ñònh toái öu baèng caùch sd quan heä giöõa giaù trò sp vaø toång chi phí TFCXPY Y TCTVP x −−= = −=Π ..P TFC-TVC- .P Y y max - Nhö vaäy töø haøm saûn xuaát ôû daïng baûng seõ bieát ñöôïc ñieåm sx toái öu töùc ñieåm coù lôïi nhuaän toái ña. Xaùc ñònh ñieåm boùn phaân toái öu cho luùa (Py =3.000 ñ; Px = 10.000ñ) Phaân boùn X Luùa Y TC TVP (Py *Y) Lôïi nhuaän 0 0,0 100 0 -100,0 2 3,7 120 11,1 -108,9 4 13,9 140 41,7 -98,3 6 28,8 160 86,7 -73,6 8 46,9 180 140,7 -39,3 10 66,7 200 200,1 0,1 12 86,4 220 259,2 39,2 14 104,5 240 313,5 73,5 16 119,5 260 358,5 98,5 18 129,6 280 388,8 108,8 20 133,3 300 399,9 99,9 22 129,1 320 387,3 67,3 Duøng tieâu chuaån caän bieân xy x Xy PMP . P 0P - .P- f(X) . P ====> =∂ ∂=∂ Π∂ −=Π MVP X YP X TFCX y -Töø coâng thöùc tính lôïi nhuaän ôû treân neáu coi Y laø moät haøm cuûa ñaàu vaøo thì lôïi nhuaän seõ laø moät haøm cuûa ñaàu vaøo. -Lôïi nhuaän toái ña khi ñaïo haøm cuûa noù baèng 0 Duøng tieâu chuaån caän bieân 1. MVP laø ñoä doác cuûa ñöôøng toång giaù trò saûn phaåm 2. Px laø ñoä doác cuûa ñöôøng toång chi phí. Trong caïnh tranh hoaøn haûo Px luoân coá ñònh. 3. Khi taêng chi phí theâm moät löôïng Px , giaù trò saûn phaåm taêng moät löôïng boå sung MVPx . Khi giaù trò saûn phaåm caän bieân cuûa yeáu toá ñaàu vaøo bieán ñoåi baèng giaù cuûa noù thì ta ñaït hieäu quaû toái öu, taïo ra lôïi nhuaän toái ña. Xaùc ñònh ñieåm boùn phaân toái öu cho luùa (Py =3.000 ñ; Px = 10.000ñ) Phaân boùn X Luùa Y TC TVP (Py *Y) MVP (Py *MP) Px 0 0,0 100 0 2 3,7 120 11,1 4 13,9 140 41,7 6 28,8 160 86,7 8 46,9 180 140,7 10 66,7 200 200,1 12 86,4 220 259,2 14 104,5 240 313,5 16 119,5 260 358,5 18 129,6 280 388,8 20 133,3 300 399,9 22 129,1 320 387,3 5,55 15,3 22,5 27 29,7 29,55 27,15 22,5 15,15 5,55 -6,3 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 C2 - Xaùc ñònh löôïng ñaàu ra toái öu Neáu theå hieän X laø moät haøm cuûa Y ta coù X =f-1(Y) Töø coâng thöùc: LN = TR – TC = Py . Y – Px . X – TFC = Py . Y – Px . f-1(Y) – TFC Lôïi nhuaän toái ña khi ñaïo haøm cuûa noù baèng 0 MC 0 MP 1PP 0 X Y 1PP0 Y XPP Y xy xyxy ===> ===>=−==> = ∂ ∂−==>=∂ ∂−=∂ Π∂ y y P 0 MC-P . . . ** Xaùc ñònh löôïng ñaàu ra toái öu Trong caïnh tranh hoaøn haûo thì giaù ñaàu ra seõ laø thu nhaäp caän bieân(MR) neân ñaàu ra toái öu seõ ñöôïc xaùc ñònh khi MR = MC Vì noâng daân baùn saûn phaåm trong thò tröôøng caïnh tranh hoaøn haûo neân hoï seõ taêng söû duïng ñaàu vaøo chöøng naøo maø giaù baùn ñaàu ra baèng hoaëc lôùn hôn chi chí bieán ñoåi. Xaùc ñònh ñieåm boùn phaân toái öu cho luùa (Py =3.000 ñ; Px = 10.000ñ) Phaân boùn X Luùa Y TC TVP (Py *Y) MC PY 0 0,0 100 0 2 3,7 120 11,1 4 13,9 140 41,7 6 28,8 160 86,7 8 46,9 180 140,7 10 66,7 200 200,1 12 86,4 220 259,2 14 104,5 240 313,5 16 119,5 260 358,5 18 129,6 280 388,8 20 133,3 300 399,9 22 129,1 320 387,3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 5,40 1,96 1,34 1,10 1.01 1,02 1,12 1,33 2,00 5,40 -4,76 2.2 Toái öu trong quan heä yeáu toá – yeáu toá a. Haøm saûn xuaát vôùi hai yeáu toá ñaàu vaøo Xeùt tröôøng hôïp ñôn giaûn: giaû söû chæ söû duïng 2 yeáu toá bieán ñoåi laø X1 vaø X2 (caùc yeáu toá khaùc khoâng ñoåi). Haøm saûn xuaát: Y = f (X1 , X2 X3 , X4 , ..., Xn ) 2) Ñöôøng ñaúng löôïng X2 X1O AX2A X1A BX2B X1B CX2C X1C Ñöôøng ñaúng löôïng laø moät ñöôøng caùc keát hôïp noái lieàn cuûa hai ñaàu vaøo X1 vaø X2 daãn tôùi cuøng moät möùc ñaàu ra Q5 Ñöôøng ñaúng löôïng vôùi 2 yeáu toá bieán ñoåi 2) Ñöôøng ñaúng löôïng X2 X1O AX2A X1A BX2B X1B CX2C X1C Q5 D Q6 E Q7 Taäp hôïp caùc ñöôøng ñaúng löôïng 3) Ñöôøng ñaúng phí C0 = chi phí nhaát ñònh ñaàu tö vaøo saûn xuaát (haèng soá) Px1 = ñôn giaù cuûa yeáu toá X1 (haèng soá) Px2 = ñôn giaù cuûa yeáu toá X2 (haèng soá) X1 *PX1 X2 *PX2+=C0 Æ Phöông trình chi phí 1 0 2 * 2 1 2 X P P P CX X X X −= X2 X1O C0 /Px2 -PX1 /PX2 C0 /Px1 AX2A X1A CX2C X1C C0 = X1 *PX1 + X2 *PX2 Ñöôøng ñaúng phí Đường ñẳng phí 4) Quyeát ñònh cuûa ngöôøi saûn xuaát X2 X1O AX2A X1A BX2B X1B CX2C X1C Q5 D Q6 E Q7 Hình. Lựa chọn của người sản xuất D = toå hôïp chi phí toái thieåu Ñieàu kieän cuûa toå hôïp chi phí toái thieåu ÔÛ toå hôïp chi phí toái thieåu D, ta coù: 2 2 1 1 X X X X P MP P MP = MPX1 /PX1 = soá saûn phaåm taêng theâm khi ñaàu tö theâm 1 ñoàng cho yeáu toá X1 . MPX2 /PX2 = soá saûn phaåm taêng theâm khi ñaàu tö theâm 1 ñoàng cho yeáu toá X2 . ÔÛ toå hôïp chi phí toái thieåu thì 1 ñoàng ñaàu tö cho yeáu toá X1 hoaëc yeáu toá X2 ñeàu mang laïi soá saûn phaåm gia taêng laø nhö nhau. 22 1 1 X X X X P MP P MP > Trong ñieàu kieän toång chi phí saûn xuaát khoâng ñoåi. Löïa choïn 1: Giaûm bôùt X1 ñeå taêng söû duïng X2 . Löïa choïn 2: Giaûm bôùt X2 ñeå taêng söû duïng X1 . Neáu: thì ? Kết luận: nên chọn lựa chọn 2 III. Quan heä saûn phaåm – saûn phaåm Xem xeùt quan heä giöõa saûn xuaát saûn phaåm naøy vôùi saûn xuaát saûn phaåm khaùc trong moät ñôn vò saûn xuaát nhieàu saûn phaåm khaùc nhau. Ñoïc taøi lieäu.