Bài giảng Cấp thoát nước trong nhà

BAØI GIAÛNG CẤP THOAÙT NƯỚC TRONG NHAØ GV: ThS.Nguyeãn Thò Thanh Höông CHÖÔNG 1. KHAÙI NIEÄM CHUNG VEÀ CAÁP NÖÔÙC I. ÑÒNH NGHÓA VAØ YEÂU CAÀU ÑOÁI VÔÙI HEÄ THOÁNG CAÁP NÖÔÙC II. PHAÂN LOAÏI HEÄ THOÁNG CAÁP NÖÔÙC III.TIEÂU CHUAÅN DUØNG NÖÔÙC IV. TÍNH CHAÁT CUÛA NÖÔÙC V. CHEÁ ÑOÄ TIEÂU THUÏ NÖÔÙC VI. XAÙC ÑÒNH LÖU LÖÔÏNG NÖÔÙC TÍNH TOAÙN VII.AÙP LÖÏC TRONG MAÏNG LÖÔÙI CAÁP NÖÔÙC I. ÑÒNH NGHÓA VAØ YEÂU CAÀU ÑOÁI VÔÙI HEÄ THOÁNG CAÁP NÖÔÙC 1.1. Ñònh nghóa Heä thoáng caáp nöôùc laø taäp hôïp caùc coâng trình thu nöôùc, vaän chuyeån nöôùc, xöû lyù nöôùc, ñieàu hoaø vaø phaân phoái nöôùc. Thaønh phaàn chính cuûa heä thoáng caáp nöôùc: 1. Coâng trình thu nöôùc 2. Coâng trình xöû lyù nöôùc 3. Coâng trình vaän chuyeån nöôùc 4. Coâng trình ñieàu hoaø nöôùc 5. Coâng trình phaân phoái nöôùc: I. ÑN VAØ YEÂU CAÀU ÑOÁI VÔÙI HT CAÁP NÖÔÙC (tt) Sô ñoà heä thoáng caáp nöôùc thaønh phoá 2 3 10 9 4 5 6 7 8 1: Nguoàn nöôùc caáp 2: Coâng trình thu nöôùc 3: Traïm bôm caáp 1 4: Traïm xöû lyù nöôùc 5: Beå chöùa nöôùc saïch 6: Traïm bôm caáp 2 7: Ñöôøng oáng chính 8: Maïng löôùi caáp nöôùc beân ngoaøi (maïng truyeàn daãn) (maïng phaân phoái) 9: Ñôn vò tieâu thuï nöôùc 10: Ñaøi nöôùc 1 I. ÑN VAØ YEÂU CAÀU ÑOÁI VÔÙI HT CAÁP NÖÔÙC (tt) 1. 2. Yeâu caàu ñoái vôùi heä thoáng caáp nöôùc 1.Baûo ñaûm ñöa ñaày ñuû löôïng nöôùc caàn thieát ñeán caùc nôi tieâu duøng. 2.Baûo ñaûm chaát löôïng nöôùc theo yeâu Caàu. 3.Ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu giaù thaønh söû duïng vaø quaûn lyù Reû. 4.Vieäc xaây döïng vaø quaûn lyù deã daøng, thuaän tieän coù khaû naêng cô giôùi hoùa. 5.Töï ñoäng hoùa cao ñoä vieäc khai thaùc, vaän chuyeån vaø laøm saïch nöôùc. II. PHAÂN LOAÏI HEÄ THOÁNG CAÁP NÖÔÙC 2.1. Theo chöùc naêng, muïc ñích - Heä thoáng caáp nöôùc sinh hoaït. - Heä thoáng caáp nöôùc saûn xuaát. - Heä thoáng caáp nöôùc chöõa chaùy. - Heä thoáng caáp nöôùc keát hôïp. 2.2. Theo phaïm vi phuïc vuï - Heä thoáng caáp nöôùc beân ngoaøi (ñoâ thò). - Heä thoáng caáp nöôùc tieåu khu (ñôn vò duøng nöôùc goàm nhieàu coâng trình). - Heä thoáng caáp nöôùc trong nhaø (coâng trình). 2.3. Heä thoáng caáp nöôùc chöõa chaùy: - Heä thoáng chöõa chaùy aùp löïc thaáp: laø heä thoáng chöõa chaùy maø aùp löïc taïi caùc coät nöôùc chöõa chaùy treân maïng löôùi thaáp, khoâng ñuû aùp löïc chöõa chaùy caùc coâng trình. - Heä thoáng chöõa chaùy aùp löïc cao: laø heä thoáng caáp nöôùc maø ôû taïi caùc coät chöõa chaùy, aùp löïc ñuû ñeå chöõa chaùy caùc coâng trình trong khu vöïc maø coät chöõa chaùy naøy phuïc vuï. 2.2. TIEÂU CHUAÅN DUØNG NÖÔÙC  Tieâu chuaån duøng nöôùc laø löôïng nöôùc caàn thieát cung caáp cho moät ñôn vò duøng nöôùc trong nhöõng ñieàu kieän nhaát ñònh. Noù duøng ñeå xaùc ñònh quy moâ hay coâng suaát caáp nöôùc cho ñoâ thò, khu daân cö, khu coâng nghieäp, xí nghieäp.  Neáu ñôn vò duøng nöôùc laø ngöôøi thì tieâu chuaån duøng nöôùc tính theo ñôn vò : lít/1 ngöôøi/1 ngaøy ñeâm (l/ng.ngñ).  Neáu ñôn vò laø saûn phaåm thì tieâu chuaån duøng nöôùc tính theo ñôn vò : lít/1 ñôn vò saûn phaåm (l/ñv.sp). 3.1. Tieâu chuaån duøng nöôùc sinh hoaït  Tieâu chuaån duøng nöôùc sinh hoaït phuï thuoäc vaøo 2 yeáu toá cô baûn sau : Möùc ñoä trang thieát bò veä sinh trong coâng trình. Ñieàu kieän khí haäu, ñieàu kieän kinh teá, phong tuïc taäp quaùn cuûa ñòa phöông. Theo TCXD 33-2006, tieâu chuaån duøng nöôùc sinh hoaït ñoái vôùi caùc ñieåm daân cö laáy theo baûng 2.1. Baûng 2.1. Tieâu chuaån duøng nöôùc sinh hoaït vaø heä soá khoâng ñieàu hoøa giôø K h max cho caùc khu daân cö ñoâ thò (TCXD 33-2006) STT Möùc ñoä trang thieát bò veä sinh beân trong coâng trình cuûa khu nhaø Tieâu chuaån duøng nöôùc trong ngaøy duøng nöôùc trung bình trong naêm (l/ng.ngñ) K h max 1 Loaïi 1 Nhaø beân trong khoâng coù heä thoáng caáp thoaùt nöôùc vaø duïng cuï veä sinh. Nöôùc duøng laáy töø voøi nöôùc coâng coäng. 40 – 60 2,5 – 2,0 2 Loaïi 2 Nhaø beân trong chæ coù voøi laáy nöôùc, khoâng coù heä thoáng caáp thoaùt nöôùc vaø duïng cuï veä sinh. 80 – 100 2,0 – 1.8 3 Loaïi 3 Nhaø beân trong coù heä thoáng caáp thoaùt nöôùc, coù thieát bò veä sinh, khoâng coù thieát bò taém. 120 – 150 1.8 – 1.5 4 Loaïi 4 Nhaø beân trong coù heä thoáng caáp thoaùt nöôùc, coù thieát bò veä sinh, coù voøi taém hoa sen. 150 – 200 1.7 – 1.4 5 Loaïi 5 Nhaø beân trong coù heä thoáng caáp thoaùt nöôùc, coù duïng cuï veä sinh, coù boàn taém vaø caáp nöôùc noùng cuïc boä. 200 – 300 1.5 – 1.3 3.1. Tieâu chuaån duøng nöôùc sinh hoaït (tt) Khi chöa coù soá lieäu cuï theå veà maät ñoä daân cö ñöôïc phaân loaïi theo möùc ñoä tieän nghi, coù theå laáy theo tieâu chuaån trung bình nhö sau : + Nhaø 1 – 2 taàng : q tc = 80 – 120 l/ng.ngñ + Nhaø 3 – 5 taàng : q tc = 120 – 180 l/ng.ngñ Khu du lòch, nghæ maùt, khaùch saïn... tuøy theo möùc ñoä tieän nghi: q tc = 180 – 400 l/ng.ngñ Caùc ñieåm daân cö noâng nghieäp coù maät ñoä 350 ngöôøi/ha : + Vôùi daân soá < 3000 ngöôøi : q tc = 40 – 50 l/ng.ngñ + Vôùi daân soá > 3000 ngöôøi : q tc = 50 – 60 l/ng.ngñ 3.2. Tieâu chuaån duøng nöôùc coâng nghieäp Tieâu chuaån duøng nöôùc trong hoaït ñoäng coâng nghieäp ñöôïc xaùc ñònh döïa treân daây chuyeàn coâng ngheä cuûa töøng nhaø maùy, xí nghieäp. Tieâu chuaån duøng nöôùc cho nhu caàu sinh hoaït cuûa coâng nhaân laøm vieäc trong xí nghieäp laáy theo TCXD 33-2006 theo baûng 2.2. Baûng 2.2. Tieâu chuaån duøng nöôùc sinh hoaït trong xí nghieäp coâng nghieäp Loaïi phaân xöôûng Tieâu chuaån duøng nöôùc (l/ngöôøi/ca) Heä soá khoâng ñieàu hoøa giôø (K h-max ) Phaân xöôûng noùng toûa nhieät lôùn hôn 20 Kcalo cho 1 m 3 /h 45 2.5 Phaân xöôûng khaùc 25 3.0  Tieâu chuaån duøng nöôùc ñeå taém cuûa coâng nhaân trong caùc xí nghieäp, nhaø maùy sau ca laøm vieäc laáy baèng 300 l/h. Thôøi gian taém 45 phuùt. Soá voøi taém hoa sen tính theo soá coâng nhaân trong ca ñoàng nhaát veà ñaëc ñieåm veä sinh cuûa quùa trình saûn xuaát laáy theo baûng 2.3. Baûng 2.3. Soá ngöôøi söû duïng moät voøi hoa sen Ñaëc ñieåm veä sinh cuûa quaù trình saûn xuaát Soá ngöôøi söû duïng/moät voøi hoa sen Khoâng laøm baån quaàn aùo vaø tay chaân 30 Laøm baån quaàn aùo vaø tay chaân 14 Coù duøng nöôùc 10 Thaûi nhieàu buïi hay chaát baån ñoäc haïi 6 Ghi chuù Tröôøng hôïp chæ coù soá lieäu veà toång dieän tích ñaát coâng nghieäp tính theo ha, thì löu löôïng nöôùc caáp cho coâng nghieäp taäp trung ñöôïc tính theo tieâu chuaån 45 – 50 m3/ha. 2.2.3. Tieâu chuaån nöôùc töôùi Tieâu chuaån nöôùc duøng ñeå töôùi töôùi caây, vöôøn hoa, quaûng tröôøng; röûa vaø töôùi ñöôøng phoá trong caùc ñoâ thò coù theå laáy theo baûng 2.4. Baûng 2.4. Tieâu chuaån nöôùc töôùi Muïc ñích duøng nöôùc Ñôn vò tính Tieâu chuaån cho 1 laàn töôùi Röûa baèng cô giôùi maët ñöôøng vaø quaûng tröôøng ñaõ hoaøn thieän 1 laàn röûa 1,2 – 1,5 Töôùi baèng cô giôùi maët ñöôøng vaø quaûng tröôøng ñaõ hoaøn thieän 1 laàn töôùi 0,3 – 0,4 Töôùi baèng thuû coâng væa heø vaø maët ñöôøng ñaõ hoaøn thieän 1 laàn töôùi 0,4 – 0,5 Töôùi caây xanh ñoâ thò 1 laàn töôùi 3 – 4 Töôùi thaûm coû boàn hoa 1 laàn töôùi 4 - 6 Ghi chuù: Khi khoâng ñuû caùc soá lieäu quy hoaïch cuï theå veà dieän tích ñöôøng vaø caây xanh caàn töôùi thì löu löôïng nöôùc töôùi laáy baèng 8 – 12% löu löôïng nöôùc caáp sinh hoaït, tuøy theo daân soá, ñieàu kieän khí haäu, khaû naêng veà nguoàn nöôùc, möùc ñoä hoaøn thieän cuûa khu daân cö. 3.4. Tieâu chuaån duøng nöôùc cho caùc coâng trình coâng coäng Tieâu chuaån duøng nöôùc cho caùc coâng trình coâng coäng coù theå laáy theo tieâu chuaån thieát keá caáp nöôùc beân trong coâng trình neáu caùc coâng trìn naøy ñöùng rieâng bieät (ghi trong baûng 2.5) hoaëc coù theå laáy chung baèng 10 – 20% toång löu löôïng nöôùc sinh hoaït trong khu daân cö tuøy theo quy moâ vaø taàm quan troïng cuûa moãi loaïi ñoâ thò. Baûng 2.5. Tieâu chuaån duøng nöôùc cho caùc coâng trình coâng coäng trong ngaøy duøng nöôùc lôùn nhaát trong naêm Loaïi tieâu thuï nöôùc Ñôn vò tính Tieâu chuaån duøng nöôùc (l/ngñ.ñvt) Nhaø ôû beân trong moãi caên hoä coù 1 voøi nöôùc söû duïng chung cho caùc nhu caàu sinh hoaït Moät ngöôøi 80 100 Nhaø ôû beân trong coù trang thieát bò veä sinh: voøi taém, röûa trong moät caên hoä kheùp kín Moät ngöôøi 100 150 Nhaø ôû beân trong moãi caên hoä coù trang thieát bò veä sinh: voøi hoa sen taém, röûa Moät ngöôøi 100 200 Nhaø ôû beân trong moãi caên hoä coù boàn taém vaø caáp nöôùc noùng cuïc boä Moät ngöôøi 350 400 Nhaø ôû taäp theå, kyù tuùc xaù coù nhaø veä sinh, voøi taém giaët chung ñaët ôû caùc taàng Moät ngöôøi 75 100 Nhaø ôû taäp theå coù nhaø veä sinh, taém giaët beáp rieâng cho töøng phoøng Moät ngöôøi 100 120 Khaùch saïn Haïng III Moät ngöôøi 100 120 Haïng II Moät ngöôøi 150 200 Haïng I Moät ngöôøi 200 250 Haïng ñaëc bieät Moät ngöôøi 250 300 Beänh vieän, nhaø ñieàu döôõng, nhaø nghæ (coù boàn taém chung vaø voøi taém hoa sen) 1 giöôøng beänh 250 300 Nhaø ñieàu döôõng, nhaø nghæ coù boàn taém trong taát caû caùc phoøng 1 giöôøng 300 400 Traïm y teá, phoøng khaùm ña khoa 1 beänh nhaân 15 Nhaø taém coâng coäng coù voøi taém hoa sen 1 ngöôøi taém 125 150 Loaïi tieâu thuï nöôùc Ñôn vò tính Tieâu chuaån duøng nöôùc (l/ngñ.ñvt) Beå bôi Boå sung nöôùc traøn 10 Vaän ñoäng vieân 50 Khaùn giaû 3 Nhaø treû Göûi ban ngaøy 75 Göûi caû ngaøy ñeâm 100 Truï sôû cô quan haønh chính 1 caùn boä 10 15 Raïp chieáu boùng 1 gheá 3 5 Caâu laïc boä 1 choã ngoài hay 1 khaùn gæa 10 Nhaø haùt Khaùn giaû 10 Dieãn vieân 40 Tröôøng hoïc 1 hoïc sinh hay moät giaùo vieân 15 20 Saân vaän ñoäng, nhaø thi ñaáu theå thao Vaän ñoäng vieân 50 Khaùn giaû 3 Nöôùc töôùi Töôùi saân theå thao, saân chôi, khaùn ñaøi vaø caùc coâng trình theå thao ngoaøi trôøi, caây xanh, ñöôøng saù beân trong khu vöïc saân vaän ñoäng. 1,5 Töôùi maët coû saân boùng ñaù 3 Ngöôøi phuïc vuï nhaø coâng coäng 1 ngöôøi trong 1 ca 25 3.5. Tieâu chuaån nöôùc chöõa chaùy Heä thoáng nöôùc chöõa chaùy trong caùc khu daân cö, xí nghieäp coâng nghieäp thöôøng keát hôïp vôùi heä thoáng caáp nöôùc sinh hoaït hoaëc heä thoáng caáp nöôùc saûn xuaát. Löu löôïng nöôùc chöõa chaùy, soá ñaùm chaùy xaûy ra ñoàng thôøi laáy theo baûng 2.6. Thôøi gian ñeå daäp taét ñaùm chaùy cho pheùp keùo daøi trong 3 giôø. Baûng 2.6. Tieâu chuaån duøng nöôùc chöõa chaùy Soá daân (1000 ngöôøi) Soá ñaùm chaùy xaûy ra ñoàng thôøi Löu löôïng nöôùc cho moät ñaùm chaùy (l/s) Nhaø 2 taàng trôû xuoáng vôùi baäc chòu löûa Nhaø hoãn hôïp caùc taàng khoâng phuï thuoäc vaøo baäc chòu löûa Nhaø 3 taàng trôû leân khoâng phuï thuoäc vaøo baäc chòu löûa I, II, III IV, V Ñeán 5 1 5 5 10 10 Ñeán 10 1 10 10 15 15 Ñeán 25 2 10 10 15 15 Ñeán 50 2 15 20 20 25 Ñeán 100 2 20 25 30 35 Ñeán 200 3 20 30 40 Ñeán 300 3 40 55 Ñeán 400 3 50 70 Ñeán 500 3 60 80 Ghi chuù: Trong caùc khu coâng nghieäp soá ñaùm chaùy xaûy ra ñoàng thôøi nhö sau: -Dieän tích khu coâng nghieäp < 150 ha laáy 1 ñaùm chaùy. -Dieän tích khu coâng nghieäp > 150 ha laáy 2 ñaùm chaùy xaûy ra ñoàng thôøi. Trong caùc khu coâng nghieäp, löu löôïng chöõa chaùy tính ñeán ngoâi nhaø caàn löôïng nöôùc chöõa chaùy nhieàu nhaát ñöôïc quy ñònh trong baûng 2.7 Baûng 2.7. Löu löôïng nöôùc chöõa chaùy cho khu coâng nghieäp Baäc chòu löûa Haïng saûn xuaát Löu löôïng nöôùc tính cho moät ñaùm chaùy (l/s) vaø khoái löôïng coâng trình (1.000m 3 ) Ñeán 3 3 - 5 5 - 20 20 - 50 >50 I , II D, E, Z 5 5 10 10 15 I , II A, B, C 10 10 15 20 30 III D, E 5 10 15 25 35 IV C 10 15 20 30 40 IV, V D, E 10 15 20 30 IV, V C 15 20 25 Ghi chuù : Löu löôïng nöôùc duøng ñeå chöõa chaùy cho coâng trình coâng coäng tính theo quy ñònh trong baûng 2.7 vaø xem nhö laø saûn xuaát haïng C. IV. TÍNH CHAÁT CUÛA NÖÔÙC 4.2. Chaát löôïng nöôùc saûn xuaát 4.3. Yeâu caàu veà chaát löôïng nöôùc 4.1.Tính chaát cuûa nöôùc aên uoáng duøng cho sinh hoaït V. CHEÁ ÑOÄ TIEÂU THUÏ NÖÔÙC (tt) Baûng 1.4.Baûng thoáng keâ löu löôïng nöôùc theo giôø trong ngaøy ñeâm Giôø trong ngaøy NHU CAÀU DUØNG NÖÔÙC Ghi chuùSinh hoaït Töôùi Xí nghieäp Toång coäng %Qng.ñ M 3 %Qng.ñ M 3 %Qng.ñ M 3 %Qng.ñ M 3 0 – 1 1.00 1 – 2 1.00 2 – 3 1.00 3 – 4 1.00 4 – 5 2.00 5 – 6 3.00 6 – 7 5.00 7 – 8 6.5 8 – 9 6.5 9 – 10 5.5 10 – 11 4.5 11 – 12 5.5 12 – 13 7.00 13 – 14 7.00 14 – 15 5.50 15 – 16 4.50 16 – 17 5.00 17 – 18 6.50 18 – 19 6.50 19 – 20 5.50 20 – 21 4.50 21 – 22 3.0 22 – 23 2.0 23 – 24 1.0 V. CHEÁ ÑOÄ TIEÂU THUÏ NÖÔÙC Hình 2. Bieåu ñoà tieâu thuï nöôùc theo giôø/ngaøy – ñeâm 0 2 4 6 8 12 1 2 3 4 5 6 7 14 16 18 20 2210 24 %Qngaøy ñeâm Giôø Ñöôøng bieåu dieãn löôïng nöôùc tieâu thuï trung bình/ngaøy Ñöôøng bieåu dieãn löôïng nöôùc tieâu thuï =4.17 24 100 VI. XAÙC ÑÒNH LÖU LÖÔÏNG NÖÔÙC TÍNH TOAÙN Löu löôïng nöôùc sinh hoaït cuûa khu daân cö: Q max ngaøy ñeâm , Q max giôø , Q max giaây : löu löôïng nöôùc lôùn nhaát ngaøy, ñeâm, giôø, giaây K ngaøy , K giô ø: heä soá khoâng ñieàu hoaø ngaøy trong naêm, giôø trong ngaøy. (K ngaøy = 1,1 – 1,3; K giô ø = 1,4 – 1,5) q tb : Tieâu chuaån duøng nöôùc trung bình (lít/ ngöôøi ngaøy.ñeâm) N: Daân soá tính toaùn cho khu daân cö (ngöôøi) )s/l( q Q )h/m(K q Q )ñ.ng/m(K Nq Q giomax giaymax gio ngaymax giomax ng tb demngaymax 3600 1000 24 1000 3 3 VI. XAÙC ÑÒNH LÖU LÖÔÏNG NÖÔÙC TÍNH TOAÙN Löu löôïng nöôùc töôùi ñöôøng, töôùi caây coù theå tính theo coâng thöùc sau: Trong ñoù: Q t.max.ng ,Q t.max.h , Q t.max.s : Löu löôïng nöôùc töôùi lôùn nhaát ngaøy ñeâm, giôø, giaây F: dieän tích caây xanh hoaëc maët ñöôøng caàn töôùi (ha) q t : Tieâu chuaån nöôùc töôùi (l/m 2 ngaøy ñeâm) T: Thôøi gian töôùi trong ngaøy (giôø) 6 giôø Löu löôïng nöôùc duøng cho saûn xuaát thöôøng ñöôïc coi nhö phaân boá ñeàu trong quaù trình saûn xuaát. Löu löôïng nöôùc sinh hoaït trong coâng trình ñöôïc tính toaùn treân cô sôû thieát bò veä sinh, loaïi nhaø laø chính. )s/l( Q Q )h/m( T Q Q )ngay/m(qF qF. Q ng.max.t s.max.t ng.max.t h.max.t t t ng.max.t 3600 1000 10 1000 00010 3 3 VII. AÙP LÖÏC TRONG MAÏNG LÖÔÙI CAÁP NÖÔÙC Hình lieân heä veà phöông dieän aùp löïc giöõa caùc coâng trình cuûa heä thoáng caáp nöôùc 2 c t ±0.00 1 2 3 1 TRAÏM BÔM: VÒ TRÍ NGUOÀN CAÁP NÖÔÙC 2 ÑAØI NÖÔÙC 3 NGOÂI NHAØ BAÁT LÔÏI NHAÁT TRONG KHU DAÂN CÖ n h h H b ñ H Z b ñ Z h ñ 1 h H H n h CHÖÔNG 2. HEÄ THOÁNG CAÁP NÖÔÙC BEÂN TRONG I. ÑÒNH NGHÓA II. PHAÂN LOAÏI HEÄ THOÁNG CAÁP NÖÔÙC BEÂN TRONG (ÑÔN VÒ DUØNG NÖÔÙC VAØ TRONG NHAØ) I. ÑÒNH NGHÓA  Heä thoáng caáp nöôùc beân trong coâng trình (hay 1 ñôn vò duøng nöôùc) laø nhöõng ñöôøng oáng thieát bò ñeå ñöa nöôùc töø maïng löôùi beân ngoaøi (thaønh phoá) ñeán moïi duïng cuï veä sinh hay maùy moùc saûn xuaát beân trong nhaø.  Sô ñoà heä thoáng bao goàm caùc thaønh phaàn sau (coù theå):  OÁng daãn nöôùc vaøo nhaø hay vaøo moät ñôn vò duøng nöôùc  Nuùt ñoàng hoà ño nöôùc goàm ñoàng hoà vaø caùc thieát bò khaùc  Beå chöùa nöôùc, keùt nöôùc, ñaøi nöôùc  Traïm naâng aùp löïc nöôùc; bôm; khí eùp  OÁng phaân phoái beân trong ñôn vò duøng nöôùc  OÁng noái töø oáng phaân phoái trong ñôn vò duøng nöôùc ñeán caùc nhaø. I. ÑÒNH NGHÓA (tt)  Thieát bò caáp nöôùc beân trong nhaø goàm:  OÁng phaân phoái trong nhaø  OÁng nhaùnh noái töø oáng phaân phoái beân trong ñeán oáng ñöùng  OÁng ñöùng  OÁng nhaùnh ñeán nhoùm duïng cuï veä sinh, vaø oáng lieân heä ñeán moät thieát bò veä sinh.  Duïng cuï veä sinh hay duïng cuï chöõa chaùy Hình. Sô ñoà heä thoáng caáp nöôùc beân trong nhaø 1. Ñöôøng oáng daãn vaøo coâng trình. 2. Nuùt ñoàng hoà ño nöôùc. 3. Ñöôøng oáng chính. 4. Ñöôøng oáng ñöùng. 5. Ñöôøng oáng nhaùnh. 6. Caùc thieát bò duøng nöôùc. II. PHAÂN LOAÏI HEÄ THOÁNG CAÁP NÖÔÙC BEÂN TRONG  Khi thieát keá heä thoáng caáp nöôùc trong moät ñôn vò duøng nöôùc vaø trong nhaø coù theå coù nhieàu phöông aùn, nhieàu sô ñoà khaùc nhau.  Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán vieäc choïn sô ñoà:  Chöùc naêng cuûa ngoâi nhaø  Chieàu cao hình hoïc cuûa nhaø  Möùc ñoä tieän nghi cuûa ngoâi nhaø, trang thieát bò veä sinh cao, thaáp.  Söï phaân boá thieát bò veä sinh trong ñôn vò duøng nöôùc (taäp trung, phaân taùn)  AÙp löïc söû duïng cuûa caùc duïng cuï veä sinh, maùy moùc (aùp löïc söû duïng)  Löu löôïng vaø trò soá aùp löïc baûo ñaûm cuûa oáng nöôùc thaønh phoá 2.1. Phaân loaïi theo chöùc naêng Heä thoáng caáp nöôùc sinh hoaït, aên uoáng Heä thoáng caáp nöôùc saûn xuaát Heä thoáng caáp nöôùc chöõa chaùy Heä thoáng caáp nöôùc keát hôïp 2.2. Phaân loaïi theo aùp löïc cuûa ñöôøng oáng caáp nöôùc beân ngoaøi Phaân loaïi theo aùp löïc laø söï phaân loaïi chuû yeáu döïa treân cô sôû töông quan giöõa aùp löïc caàn thieát cuûa ngoâi nhaø H ct vaø aùp löïc hieän traïng cuûa oáng caáp nöôùc thaønh phoá daãn ñeán chaân coâng trình. AÙp löïc hieän traïng cuûa thaønh phoá cung caáp ñeán chaân cuûa coâng trình so vôùi aùp löïc caàn thieát cuûa coâng trình coù theå laø: - AÙp löïc baûo ñaûm (H bd ): laø tröôøng hôïp aùp löïc nhoû nhaát cuûa heä thoáng caáp nöôùc beân ngoaøi ñeán coâng trình luoân luoân lôùn hôn aùp löïc caàn thieát (H ct ) H bd = H mimTP > H ct - AÙp löïc ñaûm baûo khoâng thöôøng xuyeân: laø tröôøng hôïp aùp löïc cuûa heä thoáng caáp nöôùc beân ngoaøi luùc maïnh thì lôùn hôn H ct , luùc yeáu thì nhoû hôn H ct H mimTP < H ct < H maxTP - AÙp löïc hoaøn toaøn khoâng baûo ñaûm: laø tröôøng hôïp aùp löïc lôùn nhaát cuûa heä thoáng caáp nöôùc beân ngoaøi luoân nhoû hôn H ct H 0bd = H maxTP < H ct a.Heä thoáng caáp nöôùc ñôn giaûn AÙp duïng khi aùp löïc vaø löu löôïng ñöôøng oáng beân ngoaøi hoaøn toaøn baûo ñaûm cung caáp ñeán moïi thieát bò beä sinh beân trong nhaø. Nghóa laø aùp löïc caáp nöôùc cuûa oáng thaønh phoá ñeán chaân coâng tình lôùn hôn H ct nhaø. Hình. Sô ñoà heä thoáng caáp nöôùc ñôn giaûn ñ ö ô øn g o án g d a ãn n ö ô ùc v a øo 1 2 3 4 5 6 4 2 1. OÁng daãn nöôùc töø thaønh phoá vaøo 2. Van ñoùng môû nöôùc 3. Ñoàng hoà ño nöôùc chính 4. Van xaû 5. OÁng chính phaân phoái beân trong nhaø 6. OÁng ñöùng b.Heä thoáng coù keùt nöôùc treân maùi  Heä thoáng naøy aùp duïng khi aùp löïc thaønh phoá ñaûm baûo khoâng thöôøng xuyeân. Nghóa laø trong nhöõng giôø duøng nöôùc ít (ban ñeâm) nöôùc coù theå leân ñeán taát caû caùc thieát bò veä sinh beân trong nhaø, coøn nhöõng giôø duøng nöôùc nhieàu thì nöôùc khoâng leân ñöôïc caùc taàng.  Keùt nöôùc laøm nhieäm vuï döï tröõ aùp löïc vaø löu löôïng khi nöôùc thöøa (aùp löïc ngoaøi phoá cao) vaø cung caáp nöôùc cho ngoâi nhaø trong nhöõng giôø cao ñieåm.  Vôùi heä thoáng naøy thoâng thöôøng chæ thieát keá moät ñöôøng oáng daãn nöôùc leân xuoáng keùt. Khi ñoù ñöôøng oáng phaûi choïn vôùi tröôøng hôïp löu löôïng lôùn nhaát vaø treân ñöôøng oáng daãn nöôùc töø ñaùy keùt xuoáng coù ñaët van moät chieàu ñeå khoâng cho nöôùc vaøo töø ñaùy keùt seõ laøm xaùo troän caùc caën reâu ôû ñaùy laøm baån nöôùc, vaø cuõng phaûi ñaët van 1 chieàu sau ñoàng hoà ñeå khoâng cho nöôùc ra khoûi nhaø. b.Heä thoáng coù keùt nöôùc treân maùi (tt) ñ ö ô øn g o án g d a ãn n ö ô ùc v a øo 1 2 3 4 5 6 4 2 7 7 2 1. OÁng daãn nöôùc töø thaønh phoá vaøo 2. Van ñoùng môû nöôùc 3. Ñoàng hoà ño nöôùc chính 4. Van xaû 5. OÁng chính phaân phoái beân trong nhaø 6. OÁng ñöùng 7. Van 1 chieàu Keùt nöôùc Hình. Sô ñoà heä thoáng caáp nöôùc coù keùt nöôùc c.Heä thoáng caáp nöôùc coù traïm bôm AÙp duïng khi maïng löôùi beân ngoaøi khoâng baûo ñaûm aùp löïc (hoaøn toaøn hay thöôøng xuyeân). Trong tröôøng hôïp khoâng thöôøng xuyeân maùy bôm laøm nhieäm vuï thay cho keùt nöôùc. Bôm môû theo chu kyø baèng tay hay töï ñoäng baèng rô-le aùp löïc (khi aùp löïc ñöôøng oáng thaáp, maùy bôm töï ñoäng môû maùy ñöa nöôùc tôùi nhöõng ñieåm tieâu thuï nöôùc). Sô ñoà naøy khoâng kinh teá baèng sô ñoà keùt nöôùc, vì toán ñieän, toán thieát bò, toán ngöôøi quaûn lyù (neáu môû maùy bôm baèng tay).  Tröôøng hôïp aùp löïc ngoaøi phoá hoaøn toaøn khoâng ñaûm baûo thì phaûi coù maùy bôm chaïy lieân tuïc ñeå taêng aùp löïc, vì vaäy khoâng kinh teá, ít duøng, khi aùp duïng phaûi ñöôïc pheùp cuûa cô quan nhaø nöôùc.  Noùi chung, heä thoáng caáp nöôùc chæ coù traïm bôm chæ söû duïng taïm khi duøng nöôùc vôùi thôøi gian ngaén hoaëc trong 1 thôøi gian nhaát ñònh naøo ñoù ôû coâng tröôøng hoaëc duøng caáp d.Heä thoáng coù keùt nöôùc vaø traïm bôm  AÙp duïng cho tröôøng hôïp aùp löïc beân ngoaøi hoaøn toaøn khoâng ñaûm baûo. Maùy bôm laøm vieäc theo chu kyø, chæ môû khi keùt nöôùc heát nöôùc ñeå cung caáp cho caùc thieát bò veä sinh vaø boå sung cho keùt nöôùc. Trong nhöõng giôø khaùc keùt nöôùc seõ cung caáp nöôùc cho ñieåm duøng nöôùc.  Sô ñoà naøy chæ aùp duïng khi oáng nöôùc ngoaøi phoá lôùn cung caáp ñuû löu löôïng , khoâng aûnh höôûng ñeán söï duøng nöôùc phía sau nguoàn vaø phaûi ñöôïc pheùp cuûa cô quan quaûn lyù maïng löôùi caáp nöôùc thaønh phoá. d.Heä thoáng coù keùt nöôùc vaø traïm bôm (tt) 1 2 3 4 5 6 4 2 7 7 2 1. OÁng daãn nöôùc töø thaønh phoá vaøo 2. Van ñoùng môû nöôùc 3. Ñoàng hoà ño nöôùc chính 4. Van xaû 5. OÁng chính phaân phoái beân trong nhaø 6. OÁng ñöùng 7. Van 1 chieàu 7 2 8 8. Maùy bôm Ñöôøng oáng daãn nöôùc vaøo Hình 7. Sô ñoà heä thoáng coù keùt nöôùc vaø traïm bôm e. Heä thoáng coù keùt nöôùc, traïm bôm vaø beå chöùa nöôùc ngaàm  AÙp duïng trong tröôøng hôïp aùp löïc nöôùc cuûa ñöôøng oáng beân ngoaøi hoaøn toaøn khoâng ñaûm baûo vaø quaù thaáp, ñoàng thôøi löu löôïng laïi khoâng ñaày ñuû (ñöôøng kính oáng beân ngoaøi nhoû). Neáu bôm tröïc tieáp töø ñöôøng oáng beân ngoaøi thì khoâng ñöôïc pheùp vì seõ aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán caùc ñôn vò duøng nöôùc gaàn ñoù.  Theo quy phaïm thì aùp löïc ngoaøi nhoû hôn 6m thì phaûi xaây döïng beå chöùa nöôùc ngaàm.  Beå chöùa nöôùc ngaàm thöôøng ñaët döôùi ñaát, maùy bôm seõ bôm nöôùc töø ñoù vaøo caùc nôi tieâu duøng vaø döï tröõ keùt nöôùc.  Öu ñieåm cuûa heä thoáng : Baûo ñaûm vieäc cung caáp nöôùc trong nhaø moät caùch ñoäc laäp, chuû ñoäng vaø raát an toaøn trong söû duïng vaø hieän nay ñöôïc söû duïng nhieàu nhaát cho caáp nöôùc caùc coâng trình. e. Heä thoáng coù keùt nöôùc, traïm bôm vaø beå chöùa nöôùc ngaàm (tt) ñöôøng oáng daãn nöôùc vaøo 1 2 3 5 6 4 7 2 1. OÁng daãn nöôùc töø thaønh phoá vaøo 2. Van ñoùng môû nöôùc 3. Ñoàng hoà ño nöôùc chính 4. Van xaû 5. OÁng chính phaân phoái beân trong nhaø 6. OÁng ñöùng 7. Van 1 chieàu 7 2 8 8. Maùy bôm 2 9 9. Beå nöôùc 2 4 Hình. Sô ñoà heä thoáng coù keùt nöôùc, traïm bôm vaø beå chöùa f. Heä thoáng coù traïm khí eùp  AÙp duïng nhö tröôøng hôïp b, khi khoâng theå xaây döïng keùt nöôùc vì lyù do myõ quan, keát caáu.  Heä thoáng naøy quaûn lyù khoù, phaûi duy trì löôïng khí caàn thieát, caùc bình aùp löïc raát maéc tieàn. Hình. Sô ñoà heä thoáng caáp nöôùc coù traïm khí eùp Bình aùp löïc g. Heä thoáng caáp nöôùc phaân vuøng  Tröôøng hôïp aùp löïc thaønh phoá baûo ñaûm ñöa leân moät soá taàng (4-5 taàng) thì ta neân söû duïng heä thoáng naøy cho kinh teá, khi ñoù moät phaàn taàng döôùi laáy nöôùc tröïc tieáp töø maïng löôùi thaønh phoá, caùc taàng treân seõ do keùt nöôùc vaø maùy bôm ñaûm nhieäm.  Tröôøng hôïp naøy phaûi theâm moät oáng chính phaân phoái phía treân, vaø theâm khoaù moät chieàu treân oáng ñöùng ôû giöõa bieân giôùi 2 vuøng aùp löïc neáu coù oáng ñöùng ñi chung. g. Heä thoáng caáp nöôùc phaân vuøng (tt) Ñöôøng oáng daãn nöôùc vaøo 1. OÁng daãn nöôùc töø thaønh phoá vaøo 2. Van ñoùng môû nöôùc 3. Ñoàng hoà ño nöôùc chính 4. Van xaû 5. OÁng chính phaân phoái beân trong nhaø 6. OÁng ñöùng 7. Van 1 chieàu 8. Maùy bôm 9. Beå nöôùc 7 7 4 2 7 2 3 2 1 777 6 5 4 2 8 2 7 Hình 10. Sô ñoà heä thoáng caáp nöôùc phaân vuøng 2.3. Phaân loaïi theo caùch boá trí ñöôøng oáng  Heä thoáng caáp nöôùc coù ñöôøng oáng chính laø maïng löôùi cuït : phoå bieán nhaát thöôøng aùp duïng cho moïi ngoâi nhaø. 1: Oáng chính 2.3. Phaân loaïi theo caùch boá trí ñöôøng oáng  Heä thoáng caáp nöôùc coù ñöôøng oáng chính laø maïng löôùi voøng: duøng cho nhöõng ngoâi nhaø ñaëc bieät coù yeâu caàu caáp nöôùc lieân tuïc vaø an toaøn. 2.3. Phaân loaïi theo caùch boá trí ñöôøng oáng  Heä thoáng caáp nöôùc coù ñöôøng oáng chính boá trí phía döôùi: raát phoå bieán. 2.3. Phaân loaïi theo caùch boá trí ñöôøng oáng  Heä thoáng caáp nöôùc coù ñöôøng oáng chính boá trí phía treân: thöôøng duøng cho caùc nhaø cao taàng. Choïn sô ñoà heä thoáng caáp nöôùc trong nhaø  Khi thieát keá caàn nghieân cöùu kyõ, so saùnh phöông aùn veà kinh teá, kyõ thuaät, tieän nghi, ñeå choïn ñöôïc sô ñoà thích hôïp nhaát, ñaûm baûo thoaû maõn caùc ñieàu kieän sau ñaây:  Söû duïng trieät ñeå aùp löïc ñöôøng oáng caáp nöôùc beân ngoaøi.  Kinh teá, quaûn lyù deã daøng thuaän tieän.  Haïn cheá duøng maùy bôm nhieàu vì toán ñieän vaø coâng quaûn lyù.  Ñaûm baûo myõ quan kieán truùc cuûa ngoâi nhaø, choáng oàn cho ngoâi nhaø.  Thuaän tieän cho ngöôøi söû duïng. III. AÙP LÖÏC TRONG HEÄ THOÁNG CAÁP NÖÔÙC TRONG NHAØ  Khi thieát keá moät heä thoáng caáp nöôùc beân trong nhaø caàn phaûi xaùc ñònh ñöôïc aùp löïc cuûa ñöôøng oáng caáp nöôùc beân ngoaøi (H ng ) vaø aùp löïc caàn thieát cuûa ngoâi nhaø ( ) (aùp löïc caàn thieát ñeå ñaûm baûo ñöa nöôùc ñeán moïi thieát bò veä sinh trong nhaø).  Aùp löïc cuûa ñöôøng oáng caáp nöôùc beân ngoaøi (H ng ) thöôøng thay ñoåi tuyø theo giôø trong ngaøy, theo muøa, do ñoù ñeå ñaûm baûo caáp nöôùc cho ngoâi nhaø moät caùch an toaøn vaø lieân tuïc caàn phaûi thoaû maõn ñieàu kieän: ct nh H ct nh min ng HH III. AÙP LÖÏC TRONG HEÄ THOÁNG CAÁP NÖÔÙC TRONG NHAØ(tt)  Trong tröôøng hôïp trong heä thoáng caáp nöôùc cho ngoâi nhaø caàn phaûi coù theâm: keùt nöôùc, traïm bôm, beå chöùa,  Nhö vaäy muoán thieát keá moät heä thoáng caáp nöôùc trong nhaø tröôùc heát phaûi xaùc ñònh ñöôïc H ng vaø ñeå choïn sô ñoà thích hôïp. ct nh H ct nh min ng HH III. AÙP LÖÏC TRONG HEÄ THOÁNG CAÁP NÖÔÙC TRONG NHAØ(tt) 1. Xaùc ñònh aùp löïc cuûa ñöôøng oáng caáp nöôùc beân ngoaøi (H ng ):  Baèng aùp keá hoaëc voøi nöôùc gaàn ñoù trong caùc giôø khaùc nhau veà maøu heø.  Xaùc ñònh sô boä qua aùp löïc nöôùc ôû caùc thieát bò veä sinh ôû caùc taàng nhaø cuûa ngoâi nhaø gaàn nhaát.  Tham khaûo soá lieäu cuûa cô quan quaûn lyù maïng löôùi caáp nöôùc. III. AÙP LÖÏC TRONG HEÄ THOÁNG CAÁP NÖÔÙC TRONG NHAØ(tt) 2. Xaùc ñònh aùp löïc caàn thieát cuûa ngoâi nhaø:  Xaùc ñònh sô boä: = 10 + 4(n – 1) (m)  Xaùc ñònh chính xaùc: = h hh + h ñh + h td + ∑h + h cb (m) h hh : ñoä cao hình hoïc ñöa nöôùc (tính töø truïc ñöôøng oáng caáp nöôùc beân ngoaøi ñeán duïng cuï veä sinh baát lôïi nhaát) (m). h ñh: toån thaát aùp löïc qua ñoàng hoà ño nöôùc (m). htd: aùp löïc töï do caàn thieát ôû caùc duïng cuï veä sinh (m). ∑h: toång toån thaát aùp löïc doïc ñöôøng theo tuyeán oáng tính toaùn baát lôïi nhaát (m). ct nh H ct nh H ct nh H III. AÙP LÖÏC TRONG HEÄ THOÁNG CAÁP NÖÔÙC TRONG NHAØ(tt) 2. Xaùc ñònh aùp löïc caàn thieát cuûa ngoâi nhaø: h cb : toån thaát aùp löïc cuïc boä theo tuyeán oáng tính toaùn baát lôïi nhaát cuûa maïng löôùi caáp nöôùc beân trong nhaø (m). Coù theå laáy nhö sau:  Heä thoáng caáp nöôùc sinh hoaït: h cb = 20÷30 ∑h.  Heä thoáng caáp nöôùc chöõa chaùy: h cb = 10% ∑h khi chöõa chaùy  Heä thoáng caáp nöôùc sinh hoaït vaø chöõa chaùy: h cb = 15÷ 20%∑h khi coù chaùy III. AÙP LÖÏC TRONG HEÄ THOÁNG CAÁP NÖÔÙC TRONG NHAØ(tt) 3. Xaùc ñònh ñoä cao bôm nöôùc cuûa bôm:  Trong tröôøng hôïp duøng bôm, bôm nöôùc töø beå chöùa thì ñoä cao bôm nöôùc cuûa bôm (H b ) ñöôïc xaùc ñònh nhö sau: H b = h hh + h ñh + h td + ∑h + h cb (m) Trong ñoù: h hh : ñoä cao hình hoïc ñöa nöôùc (tính töø möïc nöôùc thaáp nhaát trong beå chöùa ñeán duïng cuï veä sinh ôû vò trí baát lôïi nhaát) (m).  Neáu bôm tröïc tieáp töø ñöôøng oáng caáp nöôùc beân ngoaøi coù aùp löïc ñaûm baûo thöôøng xuyeân laø H ñb thì ñoä cao bôm nöôùc cuûa bôm: H b = - H ñb (m).  Neáu aùp löïc ñöôøng oáng caáp nöôùc beân ngoaøi dao ñoäng thì ñoä cao bôm nöôùc cuûa bôm: H b = - (m). ct nh H ct nh H min ng H Voøi troän nöôùc noùng laïnh Voøi chöõa chaùy Boä voøi taém höông sen Voøi nöôùc boàn caàu Voøi nöôùc aâu tieåu Van xaû nöôùc Ñoàng hoà ño nöôùc Van ñoùng môû (khoâng gian) Maùy bôm (khoâng gian) Maùy bôm (maët baèng) Van moät chieàu (maët baèng) Van moät chieàu (khoâng gian) Van ñoùng môû (maët baèng) Voøi nöôùc chaäu röûa OÁng nöôùc ñi ngaàm OÁng nöôùc ñi noåi IV. CAÙC KYÙ HIEÄU VEÀ HEÄ THOÁNG CAÁP NÖÔÙC TRONG NHAØ Ñeå thuaän tieän cho vieäc thieát keá, thi coâng, thöôøng söû duïng caùc kyù hieäu nhö sau: CHÖÔNG 3. CAÁU TAÏO HEÄ THOÁNG CAÁP NÖÔÙC BEÂN TRONG COÂNG TRÌNH I. ÑÖÔØNG OÁNG DAÃN NÖÔÙC VAØO NHAØ II. NUÙT ÑOÀNG HOÀ ÑO NÖÔÙC III.CAÁU TAÏO MAÏNG LÖÔÙI CAÁP NÖÔÙC BEÂN TRONG NHAØ IV. THIEÁT KEÁ MAÏNG LÖÔÙI CAÁP NÖÔÙC TRONG NHAØ I. ÑÖÔØNG OÁNG DAÃN NÖÔÙC VAØO NHAØ 1.1. Boá trí ñöôøng oáng daãn nöôùc vaøo nhaø  Ñöôøng oáng daãn nöôùc vaøo nhaø laø ñoaïn oáng noái töø maïng löôùi caáp nöôùc beân ngoaøi ñeán nuùt ñoàng hoà ño nöôùc.  Caùch boá trí ñöôøng oáng daãn nöôùc vaøo nhaø phuï thuoäc vaøo caùch boá trí caùc khu veä sinh beân trong nhaø vaø möùc ñoä an toaøn veà caáp nöôùc.  Trong thöïc teá coù caùc loaïi boá trí nhö sau: 1.1. Boá trí ñöôøng oáng daãn nöôùc vaøo nhaø (tt)ø a. Daãn nöôùc vaøo moät beân (raát phoå bieán) b. Daãn nöôùc vaøo hai beân (thöôøng aùp duïng cho caùc ngoâi nhaø yeâu caàu caáp nöôùc an toaøn. Chuû yeáu laø caùc ngoâi nhaø coâng coäng quan troïng) c. Daãn nöôùc vaøo nhieàu ñöôøng (aùp duïng cho nhöõng coâng trình coù thieát bò veä sinh phaân taùn) Hình. Caùc hình thöùc boá trí oáng daãn nöôùc vaøo nhaø  Ñöôøng oáng daãn nöôùc vaøo ñôn vò duøng nöôùc, vaøo nhaø cuõng choân saâu nhö ñöôøng oáng beân ngoaøi, khoaûng 0.8m nôi coù taûi troïng beân treân vaø choân caïn 10-20 cm neáu nhö ñaët ôû vò trí khoâng xe coä hay coù nhöõng bieän phaùp traùnh ñöôïc löïc ñoäng laøm vôõ oáng. 1.1. Boá trí ñöôøng oáng daãn nöôùc vaøo nhaø (tt)ø 1. Duøng teâ thaäp laép saün Khi thieát keá maïng löôùi ñöôøng oáng dòch vuï caáp nöôùc cho khu nhaø, ngöôøi ta ñaõ boá trí caùc thaäp, teâ chôø saün taïi caùc vò trí ñònh daãn nöôùc vaøo nhaø. 1.2. Chi tieát noái ñöôøng oáng daãn nöôùc vaøo nhaø vôùi ñöôøng oáng ngoaøi nhaø 2. Laép theâm teâ  Phöông phaùp naøy phaûi duøng cöa, cöa moät ñoaïn oáng cuûa ñöôøng oáng daãn nöôùc ngoaøi nhaø ñeå laép theâm teâ.  Phöông phaùp naøy khoâng tieän lôïi do phaûi ngöng cung caáp nöôùc trong thôøi gian thi coâng laép ñaët. 3. Duøng nhaùnh laáy nöôùc (ñai khôûi thuyû)  Hieän nay ñöôïc söû duïng raát roäng raõi, vì thi coâng nhanh, thuaän tieän, trong quaù trình thi coâng khoâng phaûi ñoùng nöôùc.  Phöông phaùp naøy chæ aùp duïng khi ñöôøng kính daãn nöôùc vaøo nhaø coù ñöôøng kính d<1/3 ñöôøng kính oáng daãn nöôùc beân ngoaøi. 1.2. Chi tieát noái ñöôøng oáng daãn nöôùc vaøo nhaø vôùi ñöôøng oáng ngoaøi nhaø (tt) ÑAI KHÔÛI THUYÛ 1. Nhieäm vuï cuûa ñoàng hoà ño nöôùc  Xaùc ñònh löôïng nöôùc tieâu thuï.  Xaùc ñònh löôïng nöôùc hao huït treân ñöôøng oáng ñeå phaùt hieän nhöõng choã roø ræ, vôõ oáng,  Nghieân cöùu vaø ñieàu tra heä thoáng caáp nöôùc hieän haønh ñeå xaùc ñònh tieâu chuaån duøng nöôùc vaø cheá ñoä duøng nöôùc cho coâng taùc thieát keá. 2. Caùc loaïi ñoàng hoà ño nöôùc  Ñeå ño löôïng nöôùc tieâu thuï cuûa moät ngoâi nhaø, thöôøng laép ñoàng hoà loaïi löu toác.  Ñoàng hoà löu toác coù 2 loaïi:  Löu toác caùch quaït: coù ñöôøng kính d = 10 – 40mm  Löu toác tua bin: coù ñöôøng kính d = 50 – 200mm II. NUÙT ÑOÀNG HOÀ ÑO NÖÔÙC Hình. Caáu taïo nuùt ñoàng hoà ño nöôùc Voøng: trong tröôøng hôïp ngoâi nhaø caàn löôïng nöôùc lôùn, yeâu caàu caáp nöôùc lieân tuïc, muïc ñích laø ñeå khi ñoàng hoà hoûng hoaëc caàn söûa chöõa thì vaãn coù ñöôøng daãn nöôùc vaøo nhaø cung caáp cho tieâu duøng. 3. Boá trí nuùt ñoàng hoà ño nöôùc (tt) a. Ñieàu kieän veà löu löôïng  Choïn theo löu löôïng ñaëc tröng: Q ngñ đ: Löu löôïng nöôùc ngaøy ñeâm cuûa ngoâi nhaø ñoù (m3/ngñ). Qđ ñtr : Löu löôïng nöôùc ñaëc tröng cuûa ñoàng hoà ñöôøng oáng nöôùc (m 3 /h)  Choïn theo löu löôïng tính toaùn: Q tt (l/s) Löu löôïng tính toaùn phaûi naèm giöõa giôùi haïn treân vaø döôùi cuûa ñoàng hoà  Giôùi haïn döôùi laø löu löôïng nhoû nhaát (Q min – l/s) maø ñoàng hoà coù theå ño ñöôïc, coøn goïi laø ñoä nhaïy cuûa ñoàng hoà, neáu löu löôïng qua ñoàng hoà lôùn hôn löu löôïng ñoù khoaûng 6 8% löu löôïng nöôùc trung bình thì ñoàng hoà seõ chaïy.  Giôùi haïn treân laø löu löôïng lôùn nhaát (Q max – l/s) cho qua ñoàng hoà maø khoâng laøm cho ñoàng hoà bò hö vaø toån thaát quaù lôùn, giôùi haïn tính toaùn cuûa ñoàng hoà khoaûng 45 50% löu löôïng ñaëc tröng. 4. Choïn ñoàng hoà ño nöôùc Q ngñ < 2.Q ñtr Qmin Qtt Qmax 4. Choïn ñoàng hoà ño nöôùc (tt) BAÛNG 1. ÑOÀNG HOÀ ÑO NÖÔÙC CUÛA LIEÂN XOÂ Loaïi ñoàng hoà Côõ ñoàng hoà Löu löôïng ñaëc tröng (m 3 /h) Löu löôïng lôùn nhaát cho pheùp (l/s) Löu löôïng nhoû nhaát cho pheùp (l/s) Loaïi caùnh quaït BK 15 3 0.4 0.003 20 5 0.7 0.04 30 10 1.4 0.07 40 20 2.8 0.14 Loaïi tua bin BB 50 70 6 0.90 80 250 22 1.70 100 440 39 3.00 150 1000 100 4.40 200 17.000 150 7.20  Ñeå choïn ñoàng hoà ñöôøng oáng nöôùc ta söû duïng caùc baûng töông töï sau ñaây coù ghi ñaày ñuû caùc ñaëc tính cuûa ñoàng hoà ñöôøng oáng nöôùc. III. CAÁU TAÏO MAÏNG LÖÔÙI CAÁP NÖÔÙC BEÂN TRONG NHAØ Maïng löôùi caáp nöôùc beân trong nhaø duøng ñeå ñöa nöôùc tôùi moïi thieát bò veä sinh trong nhaø, laø söï hôïp thaønh cuûa caùc ñöôøng oáng, caùc phuï tuøng noái oáng vaø caùc thieát bò caáp nöôùc. 1: Ñöôøng oáng caáp nöôùc beân ngoaøi 8: Ñöôøng oáng daãn nöôùc vaøo nhaø 2: Nuùt ñoàng hoà ño nöôùc 3: Oáng chính 4: Oáng ñöùng 5: Oáng nhaùnh 6: Oáng lieân heä 7: Thieát bò caáp nöôùc Hình. Caáu taïo maïng löôùi caáp nöôùc beân trong nhaø a. Ñöôøng oáng  Yeâu caàu cô baûn cuûa ñöôøng oáng:  Beàn, laép raùp deã daøng nhanh choùng.  Choáng söùc va thuyû löïc vaø taùc ñoäng cô hoïc toát.  Troïng löôïng nhoû ñeå toán ít vaät lieäu, chieàu daøi lôùn ñeå giaûm moái noái.  Moái noái kín, coù khaû naêng uoán cong vaø haøn deã daøng.  Caùc loaïi ñöôøng oáng:  OÁng caáp nöôùc trong nhaø thöôøng duøng: oáng theùp traùng keõm, oáng theùp ñen, oáng gang, oáng chaát deûo.  OÁng theùp traùng keõm: thöôøng coù 10 70mm, moãi oáng daøi töø 4 8m. 1. Ñöôøng oáng vaø phuï tuøng noái oáng b. Phuï tuøng noái oáng:  OÁng loàng ñeå noái hai ñoaïn thaúng vôùi nhau  Teâ, thaäp ñeå baét noái caùc oáng nhaùnh 1. Ñöôøng oáng vaø phuï tuøng noái oáng (tt) b. Phuï tuøng noái oáng:  Cuùt ñeå noái choã ngoaët hoaëc cong  Coân ñeå chuyeån ñöôøng kính to sang ñöôøng kính nhoû Nuùt bòt ñeå bòt chaët ñaàu oáng 1. Ñöôøng oáng vaø phuï tuøng noái oáng (tt) c. Phöông phaùp noái oáng (tt):  OÁng theùp vaø oáng theùp traùng keõm: (noái baèng ren raêng hoaëc haøn ñieän)  Haøn ñieän: thöôøng duøng cho oáng theùp ñen coù ñöôøng kính lôùn.  Ren raêng: Duøng ñeå noái oáng beân trong nhaø.  OÁng gang thöôøng cheá taïo moät ñaàu loe, moät ñaàu trôn noái baèng phöông phaùp duøng sôïi ñai + bitum vaø haøn kín mieäng loe baèng chì. 1. Ñöôøng oáng vaø caùc boä phaän noái oáng (tt) c. Phöông phaùp noái oáng : 1. Ñöôøng oáng vaø caùc boä phaän noái oáng (tt) b. Thieát bò ñoùng môû nöôùc  Nhieäm vuï: Duøng ñeå ñoùng môû töøng ñoaïn rieâng bieät cuûa maïng löôùi caáp nöôùc.  Caùc loaïi thieát bò ñoùng môû nöôùc:  Kieåu van khi d 50mm thöôøng noái vôùi oáng theo kieåu ren. - Van cheá taïo ña soá theo kieåu truïc ñöùng - Truïc nghieâng ít duøng  Kieåu khoaù khi d 50mm thöôøng noái vôùi oáng theo kieåu maët bích d. Caùc thieát bò ñaëc bieät khaùc (tt) a. Voøi nöôùc môû baèng cuøi tay; b. Voøi nöôùc môû baèng chaân ñaïp; c. Voøi thí nghieäm; d. Voøi coù choài daøi Hình. Caùc thieát bò môû nöôùc ñaëc bieät IV. THIEÁT KEÁ MAÏNG LÖÔÙI CAÁP NÖÔÙC TRONG NHAØ 1.Caùc soá lieäu cô sôû Khi thieát keá caáp nöôùc cho moät ngoâi nhaø caàn phaûi bieát caùc soá lieäu sau:  Chöùc naêng cuûa moät ngoâi nhaø, töùc laø loaïi nhaø gì: nhaø ôû, nhaø coâng coäng, nhaø coâng nghieäp  Ñieàu kieän yeâu caàu veà chaát löôïng nöôùc: sinh hoaït, saûn xuaát, chöõa chaùy.  Vò trí, ñaëc ñieåm caùc thieát bò söû duïng nöôùc ôû maët baèng, maët ñöùng, loaïi thieát bò söû duïng nöôùc (taém, xí, röûa).  Aùp löïc söû duïng cuûa thieát bò veä sinh, hay maùy, nöôùc saûn xuaát.  Aùp löïc baûo ñaûm cuûa oáng caáp nöôùc beân ngoaøi, vò trí laáy nöôùc vaøo coâng trình 3. Chæ daãn laép ñaët oáng vaø caùc voøi nöôùc a. Caùc boä phaän gaén vôùi keát caáu töôøng nhaø  Ñeå gaén chaët oáng vôùi keát caáu cuûa nhaø coù theå duøng caùc boä phaän gaén ñôõ oáng nhö sau: moùc, voøng ñai treo, giaù ñôõ Hình. Caùc boä phaän gaén oáng vôùi keát caáu nhaø 4. Laäp sô ñoà tính toaùn maïng löôùi caáp nöôùc beân trong nhaø  Sau khi bieát soá löôïng vaø loaïi duïng cuï veä sinh do maët baèng baûn veõ kieán truùc quy ñònh tieán haønh vaïch tuyeán maïng löôùi caáp nöôùc treân maët baèng, veõ sô ñoà khoâng gian heä thoáng caáp nöôùc beân trong nhaø treân hình chieáu truïc ño.  Ñaùnh soá thöù töï caùc ñoaïn oáng tính toaùn taïi caùc vò trí thay ñoåi löu löôïng.  So saùnh choïn tuyeán oáng tính toaùn baát lôïi nhaát. 5. Xaùc ñònh löu löôïng nöôùc tính toaùn  Vieäc xaùùc ñònh löu löôïng nöôùc tính toaùn cho töøng ñoaïn oáng cuõng nhö cho toaøn boä ngoâi nhaø vôùi muïc ñích ñeå choïn ñöôøng kính oáng, ñoàng hoà ño nöôùc, maùy bôm.  Ñeå vieäc tính toaùn saùt vôùi thöïc teá vaø baûo ñaûm cung caáp nöôùc ñaày ñuû thì löu löôïng tính toaùn phaûi xaùc ñònh theo soá löôïng, chuûng loaïi thieát bò veä sinh trong ngoâi nhaø ñoù. Moãi thieát bò veä sinh tieâu thuï moät löôïng nöôùc khaùc nhau, do ñoù ñeå deã daøng tính toaùn ngöôøi ta ñöa taát caû löu löôïng nöôùc cuûa caùc thieát bò veä sinh veà daïng löu löôïng ñôn vò vaø goïi taét laø ñöông löôïng ñôn vò. Moät ñöông löôïng ñôn vò töông öùng vôùi löu löôïng nöôùc laø 0,2 l/s cuûa moät voøi nöôùc ôû chaäu röûa coù ñöôøng kính 15mm, aùp löïc töï do laø 2m.  Löu löôïng nöôùc tính toaùn vaø trò soá ñöông löôïng cuûa caùc duïng cuï veä sinh coù theå tham khaûo baûng sau: Baûng. Löu löôïng tính toaùn cuûa caùc duïng cuï veä sinh, trò soá ñöông löôïng, ñöôøng kính oáng lieân heä vôùi duïng cuï veä sinh vaø aùp löïc söû duïng cuûa duïng cuï veä sinh Loaïi duïng cuï veä sinh Trò soá ñöông löôïng (N) Löu löôïng nöôùc tính toaùn (l/s) (q tt ) Ñöôøng kính oáng lieân heä (mm) Aùp löïc söû duïng cuûa duïng cuï h dc (m) Voøi caùc chaäu truùt nöôùc baån 1 0.2 10-15 2 Voøi cuûa chaäu röûa maët 0.33 0.07 10-15 2 Voøi cuûa chaäu tieåu treo 0.17 0.035 10-15 2 Moät meùt oáng röûa maùng tieåu 0.3 0.06 15-20 Tuøy daøi ngaén 2 Voøi cuûa bình xaû chaäu xí 0.5 0.10 10 2 Voøi xaû chaäu xí kieåu khoâng coù bình xaû 6-7 1.2-1.4 25-32 6 Voøi coù bình xaû töï ñoäng duøng cho chaäu xí, tieåu 1 0.2 15 2 Voøi troän nöôùc noùng laïnh beå taém nôi coù heä thoáng taém nöôùc noùng taäp trung 1.5 0.3 15 3 Voøi chaäu giaët, chaäu röûa 1 0.2 15 2 Voøi chaäu veä sinh nöõ (Biñe) 0.33 0.07 10-15 2 Voøi taém höông sen ñaët theo nhoùm 1 0.2 15 3 Voøi taém höông sen ñaët trong töøng caên nhaø ôû 0.67 0.134 15 3 Voøi cuûa chaäu röûa ôû trong phoøng thí nghieäm, chaäu röûa duïng cuï ôû trong phoøng 1 0.2 15 2 Voøi cuûa chaäu truùt nöôùc baån ôû trong phoøng thí nghieäm 0.5 0.1 15 2 Voøi töôùi 1.5-2.5 0.3-0.5 20-25 10 Voøi phun nöôùc uoáng 0.17 0.035 10-15 2 5.2. Nhaø coâng coäng  Goàm caùc loaïi sau: Nhaø treû maãu giaùo; Beänh vieän ña khoa; Cô quan haønh chính; Cöûa haøng; Tröôøng hoïc; Caùc cô quan giaùo duïc; Beänh vieän; Nhaø an döôõng, ñieàu döôõng; Khaùch saïn, nhaø ôû taäp theå.  Löu löôïng tính toaùn (l/s): + N > 1: + N < 1: q=0.2N Trong ñoù: N: Toång soá ñöông löôïng cuûa caùc duïng cuï veä sinh trong ñoaïn tính toaùn α: Heä soá phuï thuoäc vaøo chöùc naêng cuûa ngoâi nhaø laáy theo baûng KNNq a2.0 Heä soá α Nhaø treû, maãu giaùo Phoøng khaùm, beänh vieän ña khoa CQ h. chính, cöûa haøng, K.saïn, nhaø ôû taäp theå coù veä sinh rieâng Tröôøng hoïc, cô quan giaùo duïc Beänh vieän chuyeân khoa, nhaø an döôõng, ñieàu döôõng, traïi thieáu nhi Khaùch saïn, nhaø ôû taäp theå, veä sinh chung Caùc phoøng ñaëc bieät α 1.2 1.4 1.5 1.8 2 2.5 3 Baûng. Löu löôïng nöôùc tính toaùn cho caùc nhaø ôû gia ñình phuï thuoäc vaøo toång ñöông löôïng caùc duïng cuï veä sinh q tt (l/s) N 1.2 1.4 1.5 1.8 2 2.5 3 1 0.20 0.20 0.20 0.20 0.20 0.20 0.20 1.45 0.29 0.29 0.29 0.29 0.29 0.29 0.29 2.00 0.35 0.39 0.40 0.40 0.40 0.40 0.40 3.00 0.42 0.48 0.52 0.45 0.60 0.60 0.60 3.25 0.43 0.50 0.54 0.65 0.65 0.65 0.65 4 0.48 0.56 0.60 0.72 0.80 0.80 0.80 5 0.54 0.62 0.78 0.80 0.98 1.22 1.22 6.00 0.59 0.69 0.74 0.88 0.98 1.22 1.22 6.25 0.60 0.70 0.75 0.90 1.00 1.25 1.25 7 0.63 0.74 0.79 0.95 1.06 1.32 1.40 8 0.68 0.79 0.85 1.04 1.13 1.41 1.60 9 0.72 0.84 0.90 1.08 1.20 1.50 1.80 10 0.76 0.88 0.95 1.14 1.26 1.58 1.90 12 0.83 0.97 1.04 1.25 1.38 1.73 2.07 14 0.89 1.04 1.12 1.34 1.49 1.87 2.24 5.3. Caùc nhaø ñaëc bieät khaùc Goàm: caùc phoøng khaùn giaû, luyeän taäp theå thao, nhaø aên taäp theå, cöûa haøng aên uoáng, xí nghieäp cheá bieán thöùc aên, taém coâng coäng, caùc phoøng sinh hoaït xí nghieäp. Trong ñoù: q: Löu löôïng nöôùc tính toaùn (l/s) q o : Löu löôïng nöôùc tính toaùn cho 1 duïng cuï veä sinh (l/s) n: Soá duïng cuï veä sinh cuøng loaïi a: Soá % hoaït ñoäng ñoàng thôøi cuûa caùc duïng cuï veä sinh. 100 anq q o Baûng. Heä soá a tính baèng soá % hoaït ñoäng ñoàng thôøi cho caùc phoøng khaùn giaû, theå thao, aên uoáng, nhaø sinh hoaït xí nghieäp Loaïi duïng cuï veä sinh Khu veä sinh raïp chieáu boùng, hoäi tröôøng, caâu laïc boä, cung theå thao Raïp haùt, raïp xieác Nhaø aên taäp theå, cuûa haøng aên uoáng, xí nghieäp aên uoáng Phoøng sinh hoaït cuûa xí nghieäp Chaäu röûa tay, röûa maët 80 60 80 30 Hoá xí coù thuøng röûa 70 50 60 40 Chaäu tieåu 100 80 50 25 Voøi taém höông sen 100 100 100 100 Chaäu röûa trong caên tin 100 100 Maùng tieåu Chaäu röûa cheùn ñóa 100 100 100 100 Chaäu taém 30 50 5. Tính toaùn thuyû löïc cuûa maïng löôùi  Ñeå ñaûm baûo söï hoaït ñoäng cuûa taát caû caùc duïng cuï veä sinh ôû moïi ñieåm tieâu thuï thì trong maïng löôùi caàn thieát baûo ñaûm moät aùp löïc ñuû ñeå ñöa nöôùc leân cao. Aùp löïc ñöôïc ño baèng chieàu cao coät nöôùc, ñôn vò meùt coät nöôùc.  Tính toaùn thuyû löïc maïng löôùi beân trong nhaø bao goàm vieäc choïn ñöôøng kính oáng, vaän toác nöôùc chaûy trong oáng hôïp lyù vaø kinh teá, xaùc ñònh toån thaát aùp löïc cuûa nöôùc trong caùc ñoaïn oáng thuoäc tuyeán chính ñeå tính aùp löïc caàn thieát cuûa ngoâi nhaø vaø aùp löïc cuûa bôm. 5. Tính toaùn thuyû löïc cuûa maïng löôùi 5.1. Choïn ñöôøng kính cho töøng ñoaïn oáng  Ñöôøng kính oáng ñöôïc choïn theo vaän toác kinh teá. Vôùi maïng löôùi caáp nöôùc trong nhaø, vaän toác kinh teá thöôøng laáy nhö sau:  Ñoái vôùi ñöôøng oáng chính, oáng ñöùng: v = 0,5 – 1,5 m/s.  Ñoái vôùi ñöôøng oáng nhaùnh, oáng daãn nöôùc saûn xuaát vaø trong tröôøng hôïp chöõa chaùy: v ≤ 2,5 m/s.  Coù giaù trò löu löôïng tính toaùn cuûa caùc ñoaïn oáng, vaän toác, loaïi vaät lieäu laøm oáng, duøng caùc baûng tính toaùn thuyû löïc ñöôøng oáng caáp nöôùc ñeå choïn ñöôøng kính oáng. 5.2. Xaùc ñònh toån thaát aùp löïc cho töøng ñoaïn oáng vaø cho tuyeán oáng baát lôïi nhaát.  Toån thaát doïc ñöôøng treân caùc ñoaïn oáng cuûa heä thoáng caáp nöôùc trong nhaø ñöôïc tính toaùn theo coâng thöùc: h = i.l (m) Trong ñoù: i: toån thaát aùp löïc ñôn vò (hay ñoä doác thuyû löïc laø toån thaát aùp löïc treân 1m chieàu daøi cuûa ñoaïn oáng) (m) l: chieàu daøi ñoaïn oáng tính toaùn (m)  Toån thaát aùp löïc treân toaøn boä tuyeán oáng baát lôïi nhaát baèng toång toån thaát aùp löïc treân töøng ñoaïn oáng. Toån thaát aùp löïc treân ñöôøng oáng phuï thuoäc vaøo nhieàu yeáu toá: chieàu daøi caùc ñoaïn oáng, tính chaát doøng chaûy trong oáng, vaät lieäu laøm oáng, toác ñoä nöôùc trong oáng. Ña soá caùc yeáu toá ñöôïc xaùc ñònh hay cho tröôùc. Coøn laïi toån thaát aùp löïc phuï thuoäc vaøo toác ñoä doøng chaûy trong oáng. 5. Tính toaùn thuyû löïc cuûa maïng löôùi (tt) 5.3. Tính aùp löïc caàn thieát cuûa ngoâi nhaø vaø aùp löïc cuûa bôm H b . 5. Tính toaùn thuyû löïc cuûa maïng löôùi (tt) ct nh H CHÖÔNG 4. HEÄ THOÁNG THOAÙT NÖÔÙC TRONG COÂNG TRÌNH I. KHAÙI NIEÄM CHUNG II. HEÄ THOÁNG THOAÙT NÖÔÙC BEÂN TRONG NHAØ III.HEÄ THOÁNG THOAÙT NÖÔÙC MÖA BEÂN TRONG COÂNG TRÌNH IV. HEÄ THOÁNG THOAÙT NÖÔÙC BEÂN TRONG NHAØ SAÛN XUAÁT V. CAÙC COÂNG TRÌNH ÑAËC BIEÄT CUÛA HEÄ THOÁNG THOAÙT NÖÔÙC BEÂN TRONG NHAØ I. KHAÙI NIEÄM CHUNG 1. Giôùi thieäu caùc sô ñoà heä thoáng thoaùt nöôùc beân ngoaøi Nhieäm vuï cuûa heä thoáng thoaùt nöôùc laø ñöa ra khoûi khu daân cö, xí nghieäp, nhaø maùy, coâng nghieäp taát caû caùc loaïi nöôùc thaûi vaø caùc chaát buøn, raùc röôûi coù trong nöôùc thaûi do hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi suùc vaät vaø saûn xuaát gaây ra tieán haønh laøm saïch vaø söû duïng caùc chaát höõu ích trong ñoù. 2. Caùc loaïi nöôùc thaûi a. Nöôùc thaûi sinh hoaït. b. Nöôùc thaûi saûn xuaát. c. Nöôùc möa vaø caùc loaïi nöôùc töôùi. 3. Giôùi thieäu sô ñoà thoaùt nöôùc ñoâ thò Heä thoáng thoaùt nöôùc thöôøng chia ra caùc loaïi sau ñaây: a. Heä thoáng thoaùt nöôùc chung. b. Heä thoáng thoaùt nöôùc rieâng. c. Heä thoáng thoaùt nöôùc nöûa rieâng d. Heä thoáng thoaùt nöôùc hoãn hôïp LS SOÂNG SOÂNG LS LS SOÂNG a. Chung b. Rieâng c. Nöûa rieâng Ñöôøng oáng thoaùt nöôùc sinh hoaït Ngaên thaûi nöôùc möa Ñöôøng oáng thoaùt nöôùc möa Coâng trình laøm saïchLS Hình 35. Caùc loaïi heä thoáng thoaùt nöôùc. II. HEÄ THOÁNG THOAÙT NÖÔÙC BEÂN TRONG NHAØ 1. Khaùi nieäm chung 1.1. Giôùi thieäu heä thoáng thoaùt nöôùc beân trong nhaø. Tuyø theo tính chaát vaø ñoä baån cuûa nöôùc thaûi, ngöôøi ta thöôøng thieát keá heä thoáng thoaùt nöôùc beân trong nhaø sau ñaây: Heä thoáng thoaùt nöôùc sinh hoaït: ñeå daãn nöôùc thaûi chaûy ra töø caùc duïng cuïï veä sinh (hoá xí, chaäu röûa, taém) Heä thoáng thoaùt nöôùc saûn xuaát: Tuyø theo thaønh phaàn vaø soá löôïng nöôùc saûn xuaát, heä thoáng naøy coù theå coù moät hay vaøi heä thoáng rieâng bieät. Heä thoáng thoaùt nöôùc möa: Ñeå daãn nöôùc möa rôi treân maùi nhaø ra heä thoáng thoaùt nöôùc ngoaøi phoá. 1. Khaùi nieäm chung (tt) Hình 37: Maïng löôùi thoaùt nöôùc sinh hoaït trong nhaø 2. Thieát bò thu nöôùc thoaùt (tt) Hình 42. Caùc loaïi chaäu xí beät ( kieåu Anh) a, b: Loaïi hình ñóa; c,d: Loaïi hình pheãu 2. Thieát bò thu nöôùc thoaùt (tt) 2) Thieát bò röûa hoá xí: Goàm hai loaïi, thuøng röûa vaø voøi röûa Hình 38: Thuøng röûa hoá xí baèng gang (loaïi coù tay giaät) 2. Thieát bò thu nöôùc thoaùt (tt) Hình 39: Voøi röûa kieåu pittoâng 2. Thieát bò thu nöôùc thoaùt (tt) Hình 40: AÂu tieåu treo töôøng 2. Thieát bò thu nöôùc thoaùt (tt) Hình 41: Nhoùm aâu tieåu treo töôøng 2. Thieát bò thu nöôùc thoaùt (tt) Hình 42: Caùc loaïi chaäu röûa a. Chaäu röûa ñaët rieâng reõ; b. Nhoùm chaäu röûa coù chung xiphoâng 2. Thieát bò thu nöôùc thoaùt (tt) Hình 43: Chaäu taém a. Daïng chung; b. Chi tieát caáu taïo; c. Xiphoâng treân saøn 1. Thaønh chaäu; 2. OÁng loàng; 3. Eâcu; 4. OÁng 25mm; 5. Cuùt; 6. OÁng 25mm; 7. Xiphoâng treân saøn; 8. Loã thaùo nöôùc; 9. Loã nöôùc traøn; 10. Chaân ñôõ chaäu taém 2. Thieát bò thu nöôùc thoaùt (tt) Hình 44: Löôùi thu nöôùc a. Loaïi nhoû; b. Loaïi lôùn 3. Xi phoâng (tt) Hình 45: Caùc loaïi xiphoâng a. Xiphoâng ñöùng; b. Xiphoâng xieân; c. Xiphoâng ngang; d. Xiphoâng kieåm tra; e. Xiphoâng hình chai 5. Caáu taïo maïng löôùi thoaùt nöôùc beân trong nhaø Maïng löôùi thoaùt nöôùc beân trong nhaø laø söï hôïp thaønh cuûa caùc ñöôøng oáng vaø boä phaän noái oáng (trong ñoù chia ra oáng lieân heä oáng nhaùnh, oáng ñöùng, vaø oáng thaùo nöôùc ra khoûi nhaø caùc thieát bi xem xeùt taåy röûa vaø thoâng hôi) (Hình 37). 5.1. OÁng vaø caùc boä phaän noái oáng Ñeå xaây döïng maïng löôùi thoaùt beân trong nhaø ngöôøi ta thöôøng duøng caùc loaïi sau ñaây: a. OÁng gang: Thöôøng duøng trong caùc nhaø coâng coäng quan troïng vaø coâng nghieäp, oáng thöôøng cheá taïo theo kieåu mieäng loe coù ñöôøng kính 50mm,100mm vaø150mm, chieàu daøy 4-5mm, chieàu daøi 500-3000mm.Ñeå baûo ñaûm nöôùc khoâng thaám ra ngoaøi ngöôøi ta noái oáng nhö sau:2/3 mieäng loe nheùt chaët baèng sôïi gai taåm bitum sau ñoù nheùt vöõa xi maêng phaàn coøn laïi vaø sau cuøng xaûm moät lôùp baèng chì haøn. Mieäng loe bao giôø cuõng ñaët ngöôïc ñöôøng nöôùc chaûy. Cuõng nhö caáp nöôùc ñeå noái caùc choã cong ngoaët, reõ ngöôøi ta thöôøng duøng caùc boä phaän noái nhö sau: cuùt (90 ,100 ,135 ,150 ) coân, teâ, thaäp thaúng hay cheùo (45 hay 60 ) coù ñöôøng kính ñoàng nhaát hay töø to sang nhoû, oáng cong chöõ S, caùc oáng ngaén ñeå noái oáng gang vôùi oáng saønh, oáng theùp 5.1. OÁng vaø caùc boä phaän noái oáng (tt) b. OÁng saønh: Thöôøng söû duïng trong caùc nhaø ôû gia ñình vaø taäp theå (tieâu chuaån thaáp ) ñoä beàn keùm hôn deã beå vôõ, coù theå duøng laøm oáng thoaùt nöôùc beân trong nhaø cuõng nhö ngoaøi saân, cuõng cheá taïo theo kieåu mieäng loe vaø caùc boä phaän noái oáng cuõng nhö oáng gang D50-150 daøi 0,5-1m, caùch noái oáng nhö oáng gang nhöng chæ xaêm baèng vöõa xi maêng, ngaøy nay chæ duøng cho coâng trình baùn kieâm coá, vì oáng saønh giaù thaáp. c. OÁng theùp: Chæ duøng ñeå daãn oáng nöôùc thoaùt töø nhöõng duïng cuï veä sinh : chaäu röûa, taém, chaäu voøi phun nöôùc uoáng ñeán oáng gang, saønh trong saøn. OÁng theùp duøng thoaùt nöôùc coù ñöôøng kính nhoû hôn hoaëc baèng 50mm, chieàu daøi ngaén, ngaøy nay haàu nhö khoâng duøng ñeå thoaùt nöôùc vì vöøa ñaét tieàn, chòu hoaù chaát trong nöôùc thaûi keùm. 5.1. OÁng vaø caùc boä phaän noái oáng (tt) Hình 46: OÁng gang thoaùt nöôùc vaø caùc boä phaän noái oáng a. OÁng loaïi thöôøng; b. OÁng loaïi ñaëc bieät; c, d. Cuùt; e. OÁng cong S; g. OÁng loàng; h,i. Coân; k. Teâ xieân;l. Teâ thaúng; m. Thaäp xieân; n. Thaäp thaúng; o. OÁng ngaén; p. OÁng kieåm tra 5.1. OÁng vaø caùc boä phaän noái oáng (tt) d. OÁng fibrociment: Coù ñöôøng kính D50,100,150mm trôû leân coù theå cheá taïo theo kieåu mieäng loe (D nhoû) hoaëc hai ñaàu trôn (D lôùn) coù theå laøm oáng thoaùt trong nhaø hay saân nhaø. OÁng naøy naëng neà, kích thöôùc lôùn neân chuû yeáu laøm oáng thoaùt beân ngoaøi nhaø, oáng ñöùng nhö tröôøng hôïp duøng oáng gang nhöng ñoä beàn keùm hôn. Haàu nhö khoâng duøng nöõa. e. OÁng beâ toâng : D lôùn hôn hoaëc baèng 100 daøi 1-2 m thöôøng cheá taïo hai ñaàu trôn vaø chæ duøng laøm oáng thoaùt saân nhaø trôû ra. OÁng beâ toâng ñaët thaúng, noái vôùi nhau thaúng, choã ngoaët cong noái baèng hoá ga. f. Caùc loaïi oáng khaùc: Ñeå daãn nöôùc coù tính chaát xaâm thöïc, ngöôøi ta thöôøng duøng caùc oáng baèng saønh söù, thuyû tinh, thau, chaát deûo. 5.1. OÁng vaø caùc boä phaän noái oáng (tt) g. OÁng chaát deûo:(OÁng nhöïa) OÁng nhöïa cöùng (oáng chaát deûo) thoaùt nöôùc vaø caáp nöôùc ra ñôøi töø nhöõng naêm 1950 theá kyû XX. Ngaøy nay ñöôïc söû duïng roäng raõi trong coâng trình ngaøy nay oáng nhöïa haàu nhö thay theá hoaøn toaøn oáng saønh theùp, phi beùo xiu. OÁng chaát deûo nheï, reû, deã thi coâng. Khi duøng oáng chaát deûo caàn chuù yù tính co daõn lôùn, chòu neùn keùm, chòu nhieät keùm cuûa noù ñeå coù bieän phaùp khaéc phuïc :OÁng ñi trong hoäp oáng khi oáng ñi xuyeân qua saøn choã öôùt phaûi qua oáng loàng vaø choáng thaám kyõ. Hình daïng, phuï tuøng oáng nhöïa thoaùt nöôùc gioáng oáng nhöïa caáp nöôùc, song moûng hôn vì khoâng chòu aùp löïc. 5.2. Maïng löôùi ñöôøng oáng thoaùt nöôùc trong nhaø a. OÁng lieân heä : Laø oáng noái töø caùc mieäng thu nöôùc ( duïng cuï veä sinh, pheãu thu, hoá thu) ñeán oáng nhaùnh, oáng ñöùng hay oáng taäp trung. b. OÁng nhaùnh: Duøng ñeå daãn nöôùc thoaùt töø nhoùm duïng cuï veä sinh vaøo oáng ñöùng hay oáng taäp trung: - OÁng nhaùnh vaø oáng lieân heä coù theå ñaët treân saøn, trong saøn nhaø( trong lôùp ñeäm) hay treo döôùi traàn coù daïng oáng treo( khi ñoù neân coù traàn che kín cho myõ quan). Chieàu daøi oáng nhaùnh vaø oáng lieân heä khoâng neân lôùn quaù 10m ñeå traùnh taéc oáng vaø traùnh cho chieàu daøy saøn nhaø quaù lôùn neáu ñaët oáng trong saøn. Khi oáng ñaët döôùi neàn nhaø taàng treät thì chieàu daøi coù theå lôùn hôn nhöng phaûi coù gieáng kieåm tra treân moät ñoaïn khoâng lôùn hôn 10m. 5.2. Maïng löôùi ñöôøng oáng thoaùt nöôùc trong nhaø (tt) e. OÁng thoâng hôi Duøng ñeå thoaùt hôi töø beân trong heä thoáng thoaùt nöôùc trong nhaø vaø laøm cho heä thoáng thoaùt nöôùc luoân tieáp xuùc vôùi khí quyeån baûo ñaûm söï caân baèng aùp suaát cuûa maïng löôùi thoaùt nöôùc vôùi beân ngoaøi khí quyeån, nhaèm thoaùt hôi ñoäc trong heä thoáng thoaùt nöôùc, laøm giaûm aûnh höôûng ñoäc haïi ñoái vôùi ngöôøi quaûn lyù heä thoáng thoaùt nöôùc vaø traùnh nguy hieåm veà noå chaùy. Caùc oáng thoâng hôi cao hôn maùi nhaø 0,7m, caùch xa cöûa soå, ban coâng nhaø laùng gieàng toái thieåu 4m, ñeå baûo veä oáng khoûi nöôùc möa treân choùp oáng phaûi coù muõ che khoâng cho nöôùc möa vaøo. Coù nhieàu kieåu oáng thoâng hôi, tuyø chöùc naêng vaø vò trí chia ra 3 loaïi: OÁng thoâng tröïc tieáp (chính). OÁng thoâng phuï. OÁng thoâng hôi boå sung. 5.2. Maïng löôùi ñöôøng oáng thoaùt nöôùc trong nhaø (tt) OÁng thoâng hôi baèng nhöïa (Caàn coù bieän phaùp che aùnh naéng maët trôøi) Hình 47: Chi tieát oáng thoâng hôi 5.2. Maïng löôùi ñöôøng oáng thoaùt nöôùc trong nhaø (tt) e. OÁng thoâng hôi (tt) * OÁng thoâng hôi boå sung: Caàn thieát trong tröôøng hôïp chieàu cao oáng ñöùng lôùn hôn 40m ñeå baûo ñaûm cho oáng ñöùng luoân coù moät aùp löïc töông ñöông aùp löïc khí quyeån, vì chieàu cao oáng ñöùng lôùn nöôùc chaûy vôùi vaän toác lôùn deã hình thaønh nhöõng nuùt lieân tuïc baèng nöôùc ruùt caïn nöôùc trong caùc xi phoâng, hay gaây aùp löïc khaùc nhau trong caùc ñoaïn oáng. Khi oáng ñöùng thoaùt nöôùc coù D= 50mm, maø löu löôïng nöôùc lôùn hôn 2l/sec Khi oáng ñöùng thoaùt nöôùc coù D=100mm, maø löu löôïng nöôùc lôùn hôn 9l/sec Khi oáng ñöùng thoaùt nöôùc coù D=100mm, maø löu löôïng nöôùc lôùn hôn 20l/sec. 5.2. Maïng löôùi ñöôøng oáng thoaùt nöôùc trong nhaø (tt) 21 Hình 49: OÁng thoâng hôi. 1. OÁng thoâng hôi tröïc tieáp. 2. OÁng thoâng hôi boå sung Baûng 16: Khoaûng caùch lôùn nhaát giöõa caùc oáng kieåm tra taåy röûa treân ñoaïn oáng thaúng naèm ngang Ñöôøng kính oáng(mm) Khoaûng caùch giöõa caùc oáng kieåm tra taåy röûa phuï thuoäc vaøo tính chaát nöôùc thoaùt (m) 50 15 12 10 100-150 20 15 12 200 25 20 15 5.2. Maïng löôùi ñöôøng oáng thoaùt nöôùc trong nhaø (tt) Hình 50: Gieáng kieåm tra a. Kieåu vuoâng; b. Kieåu troøn 6. Yeâu caàu veõ thieát keá maïng löôùi thoaùt nöôùc * Thieát keá maïng löôùi caáp thoaùt nöôùc coâng trình thöôøng coù loaïi 3 baûn veõ: + Baûn veõ maët baèng. + Sô ñoà khoâng gian ( coù thoáng keâ vaät lieäu chính) hay sô ñoà ñöôøng oáng chính. + Baûn veõ chi tieát. - Maïng löôùi oáng saân nhaø coù baûn veõ maët baèng vaø caùc maët caét doïc theo tuyeán oáng vaø chi tieát. 7. Tính toaùn maïng löôùi oáng thoaùt nöôùc sinh hoaït beân trong nhaø 7.1. Xaùc ñònh löu löôïng nöôùc thaûi tính toaùn Muïc ñích laø ñeå choïn ñöôøng kính vaø ñoä doác oáng thích hôïp. a) Löu löôïng nöôùc thoaùt tính toaùn cuûa caùc ñoaïn oáng ñoái vôùi nhaø ôû gia ñình vaø nhaø coâng coäng q th =q c +q dc max (27) l/s q th : Löu löôïng nöôùc thoaùt tính toaùn (l/s) q c : Löu löôïng nöôùc caáp tính toaùn cuûa caùc duïng cuï veä sinh caàn thoaùt (coâng thöùc 4 vaø 5 ôû chöông 4) q dc max : Löu löôïng nöôùc thoaùt cuûa moät duïng cuï veä sinh coù löôïng nöôùc thaûi lôùn nhaát chaûy vaøo ñoaïn oáng tính toaùn (baûng 6.3) 7.1. Xaùc ñònh löu löôïng nöôùc thaûi tính toaùn b) Löu löôïng nöôùc thoaùt cuûa caùc ñoaïn oáng ñoái vôùi nhaø coâng coäng ñaëc bieät, phoøng khaùn giaû, taém coâng coäng, theå thao, aên uoáng, caùc phoøng sinh hoaït cuûa xí nghieäp tính theo coâng thöùc sau: (28) qdc: Löu löôïng nöôùc thoaùt tính toaùn cuûa moät duïng cuï veä sinh cuøng loaïi (baûng 6.3) n: Soá löôïng duïng cuï veä sinh cuøng loaïi hay duïng cuï saûn xuaát cuøng loaïi. a: Soá % hoaït ñoäng ñoàng thôøi cuûa caùc duïng cuï veä sinh (laáy theo baûng 3.9 phaàn caáp nöôùc, chöông 4). Rieâng ñoái vôùi hoá xí laáy nhö sau: Döôùi 3 hoá xí a= 33 Töø 3-5 hoá xí a= 20 Töø 5-25 hoá xí a=12 Töø 25-50 hoá xí a= 8 Töø 50-100 hoá xí a= 6 Caùc soá lieäu ñaëc tröng oáng thoaùt nöôùc cuûa caùc duïng cu veä sinh coù theå laáy theo baûng 6.3 sec/ 100 l anq q dctt Baûng 6.3: Löu löôïng nöôùc thaûi, ñöôøng kính vaø ñoä doác nhoû nhaát cuûa oáng lieân heä cuûa caùc duïng cuï veä sinh Loaïi duïng cuï veä sinh Löu löôïng nöôùc thaûi (l/s) q Ñöôøng kính oáng lieân heä (mm) D Ñoä doác nhoû nhaát cuûa oáng lieân heä i mm Ñoä doác trung bình i tb Hoá xí coù thuøng röûa 1.5 100 0.012 0.02 Hoá xí coù voøi röûa 1.2-1.4 100 0.012 0.02 AÂu tieåu töôøng 0.05 30 0.02 0.025 Maùng tieåu tính cho 1m daøi 0.06 - - - Chaäu röûa maët 0.17 40-50 0.02 0.035 Chaäu röûa nhaø beáp 1 ngaên 0.67 50 0.025 0.035 Chaäu röûa nhaø beáp 2 ngaên 1 50 0.025 0.035 Chaäu taém 0.67 50 0.025 0.035 Buoàng taém höông sen thaûi qua löôùi thu 0.2 50 0.025 0.035 Chaäu veä sinh phuï nöõ 0.17 50 0.025 0.035 Chaäu voøi phun nöôùc uoáng 0.035 25-50 0.01-0.02 0.025 Chaäu röûa giaët 0.33 50 0.025 0.035 III. HEÄ THOÁNG THOAÙT NÖÔÙC MÖA BEÂN TRONG COÂNG TRÌNH 1. Khaùi nieäm chung: Heä thoáng thoaùt nöôùc thoaùt nöôùc möa trong coâng trình bao goàm: - Maùng daãn nöôùc möa treân maùi nhaø (senoâ) - Pheãu thu nöôùc möa vaø löôùi chaén raùc - Caùc oáng nhaùnh daãn nöôùc möa töø pheãu ñeán oáng ñöùng. - OÁng ñöùng daãn nöôùc möa xuoáng maïng löôùi thoaùt nöôùc ñaët döôùi ñaát, hoaëc heø nhaø. - Maïng löôùi ñöôøng oáng hoaëc raõnh ngaàm, raõnh hôû xung quanh nhaø daãn nöôùc möa ñeán caùc gieáng thaêm, ñeán maïng löôùi ñöôøng oáng thoaùt nöôùc chung cuûa caùc ñôn vò duøng nöôùc. 2. Caùch tính toaùn (tt) b. Tính toaùn oáng ñöùng (coâng thöùc kinh nghieäm) OÁng ñöùng F: Dieän tích taäp trung nöôùc möa m2 h: Vuõ löôïng möa tính toaùn mm/h 438: heä soá tính toaùn d: ñöôøng kính oáng (cm) Ñöôøng kính oáng ñöùng coù theå tra baûng 6.9 2 2438 m h d F Baûng 6.9: Ñöôøng kính oáng ñöùng thoaùt nöôùc möa phuï thuoäc vuõ löôïng möa vaø dieän tích maùi Vuõ löôïng möa h caên cöù vaøo taøi lieäu khí töôïng thuyû vaên ñòa phöông. Theo kinh nghieäm oáng ñöùng coù theå tính ôû Vieät Nam Vuøng möa nhieàu 1cm 2 oáng cho 1m 2 maùi Vuøng möa ít 0,7cm 2 oáng cho 1m 2 maùi h: vuõ löôïng möa tính toaùn F: Dieän tích maùi (m 2 ) Ñöôøng kính oáng thoaùt nöôùc möa (mm) D75 D100 D125 D150 300 82 146 228 328 240 185 282 405 180 243 377 547 120 365 563 821 2. Caùch tính toaùn (tt) c. Tính ñöôøng kính oáng naèm ngang Coâng thöùc: F: dieän tích thu nöôùc möa (m2) : tieát dieän höõu ích cuûa oáng (tieát dieän öôùt) m2 v: Vaän toác nöôùc chaûy trong oáng m/s h: vuõ löôïng traän möa tính toaùn mm/h Töø coâng thöùc treân qua bieán ñoåi tính toaùn ngöôøi ta laäp baûng tra ñöôøng kính oáng ngang khi coù F vaø =1. (Baûng 6.10). Trong tröôøng hôïp heä thoáng thoaùt nöôùc keát hôïp ta coù theå tính toaùn theo heä thoáng thoaùt nöôùc möa baèng caùch ñoåi löu löôïng nöôùc baån, saûn xuaát, sinh hoaït thaønh dieän tích thu nöôùc möa töông öùng roài coäng vôùi F thu nöôùc möa thöïc teá (chæ neân aùp duïng khi F khoâng lôùn laém) 21000 3600 m h vF Baûng 6.10 : Ñöôøng kính oáng naèm ngang, toác ñoä, ñoä doác, bieát F, h 5.0 d h 651 5.0 d h 5.0 d h D (mm) V (m/s) i Q (l/s) F (m 2 ) h=120mm/ h F (m 2 ) h=180mm/ h F (m 2 ) h=240mm/ h D = 100 0.65 0.009 2.55 76 51 38 0.70 0.010 2.75 82 55 41 0.83 0.015 3.17 95 63 48 0.96 0.020 3.77 115 75 57 1.07 0.025 4.20 126 84 63 1.17 0.030 4.50 135 90 67 1.31 0.040 5.15 155 103 77 D = 125 0.66 0.007 4.40 120 81 61 0.71 0.008 4.70 140 94 71 0.78 0.010 4.80 145 96 72 0.97 0.015 5.90 180 118 89 1.12 0.020 6.80 200 136 102 1.21 0.025 7.40 222 148 111 1.37 0.030 8.50 235 170 128 1.90 0.040 11.60 248 232 174 CHÖÔNG 5. THIEÁT KEÁ HEÄ THOÁNG CAÁP THOAÙT NÖÔÙC BEÂN TRONG COÂNG TRÌNH VÍ DUÏ TÍNH TOAÙN 1. HÖÔÙNG DAÃN THIEÁT KEÁ HEÄ THOÁNG CAÁP THOAÙT NÖÔÙC BEÂN TRONG NHAØ 1.1. Caùc taøi lieäu thieát keá 1.2. Noäi dung vaø khoái löôïng thieát keá 2. VÍ DUÏ VEÀ TÍNH TOAÙN HEÄ THOÁNG CAÁP THOAÙT NÖÔÙC BEÂN TRONG COÂNG TRÌNH