Bài giảng Cấp cứu cơn hen phế quản

CAÁP CÖÙU CÔN HEN PHEÁ QUAÛN BS CK II Nguyễn Thị Tân Xuân Khoa Hô Hấp BV Chợ Rẫy G IN A lobal itiative for sthma Chieán löôïc toaøn caàu ñoái vôùi Hen : Ñieàu trò vaø phoøng ngöøa á ï ø à á ù à ø ø ø „ 1995 „ 2002 „ 2004 „ 2006 Revised 2006 Chieáán löôïïc ñieààu trò Ñieààu trò ñeåå ñaïït muïïc ñích kieååm soaùùt toáát” GINA 2006: MUÏÏC ÑÍCH CUÛÛA ÑIEÀÀU TRÒ Hen pheá quaûn coù theå ñöôïc kieåm soaùt moät caùch hieäu quaû treân moät soá beänh nhaân … baèng caùch giaûm hieän töôïng vieâm cuõng nhö laøm daõn caùc pheá quaûn Reliever: Rapid-acting inhaled β2-agonist prn Controller: ƒ Daily inhaled corticosteroid Controller: ƒ Daily inhaled corticosteroid plus ƒ Daily long- acting inhaled β2-agonist Controller: ƒ Daily inhaled corticosteroid plus ƒ Daily long – acting inhaled β2-agonist ƒ plus (if needed) ƒWhen asthma is controlled, reduce therapy ƒMonitor STEP 1: Intermittent STEP 2: Mild Persistent STEP 4: Severe Persistent Outcome: Asthma Control Outcome: BestPossible Results Controller: None – Theophylline-SR – Leukotriene – Long-acting inhaled β2-agonist – Oral corticosteroid STEP 3: Moderate Persistent Step down GINA 2003: Phaùc ñoà ñieàu trò Hen ôû ngöôøi lôùn GINA 2003 3 2 1 ÑÒNH NGHÓA HEN z Hen pheá quaûn (HPQ laø moät traïng thaùi vieâm maõn tinh ñöôøng khí ñaïo z -gaây ra nhöõng ñôït ho, khoø kheø, öù khí phoåi vaø khoù thôû taùi ñi taùi laïi z Laøm cho pheá quaûn trôû neân nhaïy caûm vôùi caùc yeáu toá coù tính gaây kích thích ( moät soá dò nguyeân, khoâng khí laïnh, vaän ñoäng theå löïc,hoùa chaát …)) Khi tieáp xuùc vôùi caùc chaát treân caùc pheá quaûn co thaét, phuø neà, chöùa ñaày chaát nhaày vaø taêng ñaùp öùngÆ haïn cheá khí löu thoâng qua pheá quaûn Tình traïng naøy coù theå hoài phuïc töï nhieân hay döôùi taùc duïng cuûa thuoác PHẾ QUẢN BÌNH THƯỜNG PHẾ QUẢN trong HEN NHÖÕNG YEÁU TOÁ AÛNH HÖÔÛûNG ÑEÁN SÖÏ PHAÙT TRIEÅN CUÛA HEN YEÁU TOÁ CON NGÖÔØI -Di truyeàn -Cô ñòa -Taêng ñaùp öùng ñöôøng thôû -Phaùi -Beùo phì Á Á Ø à ê ù ù ø û ù ù YEÁU TOÁ MOÂI TRÖÔØNG -Dò nguyeân trong nhaø -Dò nguyeân beân ngoøai -Chaát nhaïy caûm trong ngheà nghieäp -Khoùi thuoác laù -O nhieãm moâi tröôøng -Nhieãm truøng hoâ haáp -Tieát thöïc Á Á Â Ø â ø â â ø á ï û à ä ù á ù  ã â ø ã ø â á á ï CHAÅN ÑOÁN HEN „ Beänh söû vaø caùc trieäu chöùng „ Ño chöùc naêng hoâ haáp -Hoâ haáp kyù -Löu löôïng ñænh keá Ño möùc ñoä taêng ñaùp öùng ñöôøng thôû Ñaùnh giaù tình traïng dò öùng ñeå phaùt hieän caùc yeáu toá nguy cô Ñoái vôùi treû em ≤ 5 tuoåi vaø ngöôøi giaø: caàn nhöõng phöông tieän chaån ñoùan theâm ä û ø ù ä ù ù ê â á â á ù ï á ù ä ê ù ù ø û ù ù ï ù å ù ä ù á á á ù û å ø ø ø à õ ä å ù â CHAÅN ÑOAÙN : beänh söû vaø laâm saøng z 1/ Laâm saøng: z * Trieäu chöùng cô naêng z -Ho côn ( thöôøng veà ñeâm ) z Khoø kheø z Naëng ngöïc z Khoù thôû * Trieäu chöùng thöïc theå:: - Phoåi : Ran ngaùy , ran rít 2 beân CHAÅN ÑOAÙN : HO HAÁP KYÙ z 3/ Ño chöùc naêng hoâ haáp z Giuùp ñaùnh giaù möùc ñoä taéc ngheõn z Coù theå ño cho ngöôøi lôùn vaø treû em > 6 tuoåi z Caùc trò soá caàn löu yù : FEV1, FEV1/FVC, FEF 25% z Giuùp ñaùnh giaù söï ñaùp öùng vôùi ñieàu trò 4/ Nghieäm phaùp kích thích pheá quaûn: -Vôùi histamine hay metacholine -Chæ ñöôïc thöïc hieän taïi moät cô sôû y teá -Đöôïc chæ ñònh khi nghi ngôø b/n coù hen pheá quaûn ĐO CHỨC NĂNG HÔ HẤP MÁY SENSORMEDICS VMAX CHAÅN ÑOAÙN : löu löôïng ñænh keá 2/ Löu löôïng ñænh keá: -Phaùt hieän tình traïng giôùi haïn khí löu thoâng ôû pheá quaûn baèng caùch so saùnh trò soá löu löôïng ñænh thôû ra (PEF) cuûa b/n vôùi PEF cuûa nhöõng ngöôøi khaùc trong coäng ñoàng cuøng ñoä tuoåi, chieàu cao vaø phaùi -PEF thay ñoåi tuøy theo tình huoáng khaùc nhau (tröôùc vaø sau thuoác daõn pheá quaûn ) hay töø ngaøy naøy sang ngaøy khaùcÆño moãi buoåi saùng tröôùc khi duøng thuoác BỆNH NHÂN HEN ĐO LLĐ Löu löôïng ñænh MUÏC TIEÂU ÑIEÀU TRÒ HEN 1/ Kieåm soùat Hen toát: 2/ Duy trì chöùc naêng hoâ haáp caøng gaàn möùc bình thöôøng caøng toát 3/ Ngaên ngöøa côn kòch phaùt 4/Traùnh caùc taùc duïng phuï của thuoác ñieàu trò Hen 5/ Ngaên ngöøa töû vong do Hen „ Giaûm phôi nhieãm vôùi caùc dò nguyeân trong nhaø „ Traùnh khoùi thuoác laù „ Traùnh yeáu toá gaây beänh „ Phaùt hieän nhöõng yeáu toá kích thích taïi nôi laøm vieäc „ Tìm vai troø cuûa nhieãm truøng trong Hen PHAÙT HIEÄN VAØ GIAÛM CAÙC YEÁU TOÁ NGUY CÔ Ù Ä Ø Û Ù Á Á KIEÅM SOÁT HEN TREÂN LAÂM SAØNG ƒKhoâng coøn hay raát ít trieäu chöùng ban ngaøy ƒKhoâng coù giôùi haïn hoïat ñoäng ƒ Khoâng coù trieäu chöùng ban ñeâm ƒ Khoâng caàn ( hay raát ít khi) phaûi duøng thuoác caáp cöùu ƒChöùc naêng hoâ haáp bình thöôøng ƒKhoâng coù nhöõng ñôït kòch phaùt _________ *Raát ít= ít hôn hay baèng 2 laàn/tuaàn MÖÙC ÑOÄ KIEÅM SOAÙT HEN Ñaëc ñieåm Kieåm soùat toát Taát caû nhöõng ñieåm döôùi ñaây Kieåm soùat moät phaàn Hieän dieän ø trong bất kỳ tuaàn nào Khoâng kieåm soùat Trieäu chöùng ban ngaøy Khoâng coù (ít hay baèng 2/tuaàn) Hôn 2 laàn/ tuaàn Giôùi haïn hoïat ñoäng Khoâng Coù Trieäu chöùng ban ñeâm/thöùc giaác Khoâng Coù Coù nhu caàu duøng thuoác caét côn Khoâng (ít hay baèng 2 laàn/tuaàn) Hôn 2 laàn/tuaàn CNHH (PEF hay FEV1) Bình thöôøng <80% döï ñoùan (hay soá toái öu nhaát ) treânbaát cöù ngaøy naøo ≥ 3 yeáu toá cuûa Hen kieåm soùat moät phaàn trong baát kỳ tuaàn naøo Ñôït kòch phaùt Khoâng ≥ 1 laàn/naêm 1 laàn/baát cöù tuaàn naøo Kieåm soùat toát Kieåm soùat moät phaàn Chöa kieåm soùat ñuôïc Ñôït kòch phaùt Möùùc ñoää kieååm soùùat Duy trì vaø tìm böôùc kieåm soùat thaáp nhaát Xeùt taêng baäc laïi ñeå coù theå kieåm soùat toát Taêng baäc cho ñeán khi kieåm soùat toát Ñieàu trò ñôït kòch phaùt Ñieààu trò/Haøønh ñoääng Nhöõng baäc ñieàu trò GIAÛM TAÊNG BAÄC 1 BAÄC 2 BAÄC 3 BAÄC 4 BAÄC 5 R E D U C E IN C R EA SE Möùc ñoä kieåm soaùt Phöông phaùp Kieåm soaùt Kieåm soaùtmoät phaàn Khoâng ñöôïc kieåm soaùt Asthma Control Test (Nathan et al, 1999) >19 16 -19 <15 Asthma Control Questionnaire (Juniper et al, 1999) 1.5 n/a Asthma Therapy Assessment Questionnaire (Vollmer et al, 1999) 0 1-2 3-4 Phöông phaùùp ñaùùnh giaùù möùùc ñoää kieååm soaùùt Hen Töïï ñaùùnh giaùù hay bôûûi nhaânâ vieânâ y teáá THUOÁC CAÉT CÔN *Daõn caùc cô ñöôøng thôû ñeå giaûm caùc trieäu chöùng Phaûi duøng khi caàn caét caùc trieäu chöùng Phaûi ñôïi khoaûng 1-2 phuùt giöõa caùc nhaùt xòt ñeå baûo ñaûm thuoác vaøo trong phoåi Thuoác daõn pheá quaûn daïng hít taùc duïng ngaén: SABA • Proventil, Ventoli (Albuterol) • Xopene (Levalbuterol) – (chæ coù daïng teùp khí dung) Taùc duïng: caét caùc côn caáp hay phoøng ngöøa tröôùc khi vaän ñoäng Taùc duïng phuï 9 Run tay, nhòp tim nhanh, nhöùc ñaàu Thuoác ngöøa côn Corticosteroids hít (ICS ) 9Giaûm phuø neà ñöôøng thôû 9Giaûm hieän töôïng taêng ñaùp öùng ñöôøng thôû 9Phaûi duøng moãi ngaøy duø khoâng coù côn 9Khoâng giaûi quyeát ñöôïc caùc trieäu chöùng caáp tính Thuoác ngöøa côn : Corticosteroids hít (ICS) 9Neáu duøng ñeàu ñaën, sau moät thôøi gian seõ ngöøa /kieåm soaùt ñöôïc nhöõng ñôït vieâm caáp 9Coù theå taêng hay giaûm lieàu tuøy theo nhöõng muøa trong naêm 9Thuoác corticosteroids hít taùc duïng sau vaøi ngaøy coøn thuoác uoáng seõ taùc duïng trong voøng 6 giôø Corticosteroids hít ( ICS ) • Azmacort (Triamcinolone) • Flovent (Fluticasone - Rotadisk or MDI) • Pulmicort (Budesonide - DPI or nebs) • Beclovent, Qvar, Vanceril (Beclomethasone) • Aerobid (Flunisolide) Thuoác khaùng vieâm khoâng steroids • Intal (Cromolyn) • Tilade (Nedocromil) 9 Kieåm soaùt trieäu chöùng hay duøng ñeå phoøng ngöøa tröôùc khi vaän ñoäng hay tieáp xuùc vôùi dò nguyeân Taùc duïng phuï: khoâng ( tilade coù muøi vò khoâng toát) Caùch duøng: 9 Phaûi duøng 4 laàn/ ngaøy. Taùc duïng toái ña sau 4-6 tuaàn ÖÙc cheá IgE Xolair (Omalizumab) 9Lieàu löôïng caên cöù treân noàng ñoä IgE 9Chæ duøng cho treû em > 6 tuoåi 9Duøng chung vôùi caùc thuoác khaùc 9Duøng cho nhöõng tröôøng hôïp khoâng kieåm soaùt toát 9Tieâm döôùi da Ñoàng vaän beta 2 taùc duïng keùo daøi (LABA) • Serevent (Salmeterol) (Diskus) • Foradil (Formoterol) (DPI) Tac duïng phuï: Nhòp tim nhanh, rung tay, giaûm kali Methylxanthines • Theophyline 9Daõn pheá quaûn.ngöøa caùc trieäu chöùng) Taùc duïng phuï 9Khoù nguû, ñau daï daøy Löu yù: : Phaûi theo doõi noàng ñoä trong maùu ñeå traùnh ngoä ñoäc Söï haáp thu vaø bieán döôõng bò aûnh höôûng bôûi nhieàu yeáu toá Methylxanthines -Caùc yeáu toá laøm taêng ñoä thanh thaõi theophylline: huùt thuoác laù, ethanol, thuoác ( rifampicin, choáng co giöït,phenobarbital ) -Caùc yeáu toá giaûm ñoä thanh thaûi theophylline: lôùn tuoåi, suy tim,vieâm phoåi, toan hoâ haáp,xô gan, thuoác ( cimetidine, ciprofloxacin, erythromycin, allopurinol, ketoconazole ) Khaùng cholinergic Atrovent (Ipatromium Bromide) Combivent (Albuterol +Ipratriopium bromide) Berodual ( Fenoterol +Ipratropium bromide) Giaûm caùc côn co thaét pheá quaûn caáp khi albuterol ñôn thuaàn khoâng coù hieäu quaû Taùc duïng phuï 9 Khoâ mieäng, maët öûng ñoû COMBIVENT=Salbutamol +Ipratropium thuoác caét côn BERODUAL=Fenoterol +Ipratropium thuoác caét côn Corticosteroid ñöôøng toaøn thaân Prednisone Medrol Khaùng vieâm. Phoøng ngöøa söï chuyeån baäc töø trung bình sang naëng Taùc duïng phuï: 9Ngaén haïn: giöõ nöôùc, aên nhieàu, maët öûng ñoû,ñau daï daøy 9Laâu daøi: chaäm taêng tröôûng, cao huyeát aùp, roái loaïn 9 chuyeån hoùa glucose, yeáu cô, cöôøm maét Kyõ thuaät hoaït ñoäng cuûa bình xòt ñònh lieàu HÖÔÙÙNG DAÃN à CAÙÙCH XÖÛÛ DUÏÏNG BÌNH HÍT ÑÒNH LIEÀÀU (MDI) HÖÔÙÙNG DAÃN à CAÙÙCH XÖÛÛ DUÏÏNG BÌNH HÍT ÑÒNH LIEÀÀU ( MDI ) HÖÔÙÙNG DAÃN à CAÙÙCH XÖÛÛ DUÏÏNG BÌNH HÍT ÑÒNH LIEÀÀU ( MDI ) HÖÔÙÙNG DAÃN à CAÙÙCH XÖÛÛ DUÏÏNG BÌNH HÍT ÑÒNH LIEÀÀU ( MDI ) HÖÔÙÙNG DAÃN à CAÙÙCH XÖÛÛ DUÏÏNG BÌNH HÍT ÑÒNH LIEÀÀU (MDI) HÖÔÙÙNG DAÃN à CAÙÙCH XÖÛÛ DUÏÏNG BÌNH HÍT ÑÒNH LIEÀÀU ( MDI ) Caùc loaïi buoàng ñeäm Bình xòt ñònh lieàu + buoàng ñeäm z Thuoác vaøo phoåi nhieàu hôn ( x5 laàn xo vôùi duøng MDI moät mình ) Taùc duïng gioáng nhö khi duøng khí dung Ít toán thôøi gian hôn khi duøng khí dung F27 HÖÔÙÙNG DAÃN à CAÙÙCH XÖÛÛ DUÏÏNG BUOÀÀNG ÑEÄÄM ( SPACER ) HÖÔÙÙNG DAÃN à CAÙÙCH XÖÛÛ DUÏÏNG BUOÀÀNG ÑEÄÄM ( SPACER ) HÖÔÙÙNG DAÃN à CAÙÙCH XÖÛÛ DUÏÏNG BUOÀÀNG ÑEÄÄM ( SPACER ) HÖÔÙÙNG DAÃN à CAÙÙCH XÖÛÛ DUÏÏNG BUOÀÀNG ÑEÄÄM ( SPACER ) HÖÔÙÙNG DAÃN à CAÙÙCH XÖÛÛ DUÏÏNG BUOÀÀNG ÑEÄÄM ( SPACER ) Symbicort® Turbuhaler® Taùùc duïïng caéét côn + ngöøøa côn HÖÔÙÙNG DAÃNà CAÙÙCH XÖÛÛ DUÏÏNG TURBUHALER SERETIDE : SALMETEROL+FLUTICASONE Taùùc duïïng ngöøøa côn HÖÔÙÙNG DAÃN à XÖÛÛ DUÏÏNG DISKUS HÖÔÙÙNG DAÃN à XÖÛÛ DUÏÏNG DISKUS HÖÔÙÙNG DAÃN à XÖÛÛ DUÏÏNG DISKUS HÖÔÙÙNG DAÃN à XÖÛÛ DUÏÏNG DISKUS HÖÔÙÙNG DAÃN à XÖÛÛ DUÏÏNG DISKUS HÖÔÙÙNG DAÃN à XÖÛÛ DUÏÏNG DISKUS HÖÔÙÙNG DAÃN à XÖÛÛ DUÏÏNG DISKUS ÑIEÀU TRÒ ÑEÅ DUY TRÌ KIEÅM SOÙAT ƒ Khi ñaõ kieåm soùat ñöôïc hen, phaûi tieán haønh theo doõi ñeå: ƒ-duy trì kieåm soùat ƒThieát laäp ñöôïc lieàu hay baäc thaáp nhaát trong ñieàu trò ƒVieäc kieåm soùat hen phaûi ñöôïc caû nhaân vieân y teá vaø beänh nhaân cuøng thöïc hieän ƒ Nhöõng côn hen pheá quaûn caáp laø nhöõng ñôït gia taêng khoù thôû, ho vaø khoø kheø hay naëng ngöïc ƒ Nhöõng côn HPQ cấp ñöôïc ñaëc tröng bôûi söï giaûm luoàng khí thôû ra maø coù theå ño löôøng vaø theo doõi baèng caùch ño chöùc naêng hoâ haáp (FEV1 hay PEF) ƒ Nhöõng côm HPQ caáp naëng thöôøng hay ñe doïa tính maïng vaø khi ñieàu trò caàn theo doõi saùt. õ á û á ø õ ï ê ù û ø ø ø ë ï õ ï ë û ï û à û ø ù å ø ø õ è ù ù ê â á õ á ë ø ï ï ø à à õ ù QUAÛN LYÙ NHÖÕNG CÔN HEN PHEÁ QUAÛN CAÁP Û Ù Õ Á Û Á CÔN HEN CAÁP z Trieäu chöùng cô naêng z -Khoù thôû nhieàu z Noùi ngaét quaõng z Vaõ moà hoâi z Böùt röùt Trieäu chöùng thöïc theå: -± roái loaïn tri giaùc -Maïch > 110 l/ph -Nhòp thôû > 28 l/ph -Phôûi: ran rít ran ngaùy 2 pheá tröôøng hay khoâng nghe ñöôïc ran PHAÙC ÑOÀ ÑIEÀU TRÒ CÔN HEN CAÁP z 1/ Oxy 4lít/phuùt baûo daûm PaO 2> 60 mmHg vaø SpO 2> 90% z 2/ Ñaët ngay moät ñöôøng truyeàn TM z 3/ Daõn pheá quaûn: thuoác ñaàu tay trong côn caáp a/Phun khí dung z Salbutamol : 2,5 -5mg (hay Terbutaline 0,5 mg) phun khí dung moãi 20 phuùt cho ñeán khi B/n ñaùp öùng (toái ña 3 lieàu) sau ñoù moãi 2 giôø z Neáu chöa ñaùp öùng: theâm Ipratropium bromide 0.5mg phun khí dung moãi 3-4 giôø PHAÙC ÑOÀ ÑIEÀU TRÒ (tt) b/ duøng daïng MDI + spacer: taùc duïng gioáng nhö khí dung) Qui taéc : 4 x 4 x4 -4 nhaùt -4 nhòp thôû -4 phuùt PHAÙC ÑOÀ ÑIEÀU TRÒ (tt) c / Ít khi naøo phaûi chích tröø khi beänh nhaân khoâng ñaùp öùng: Terbutaline (Bricanyl) 0,25mg tiem dưới da, laäp laïi moãi 15-30 phuùt (toái ña 0,5mg moãi 4 giôø) Hay Adrenaline ( 1:1000) 0,25-0,5 mg tiem dưới da moãi 20 phuùt cho ñeán toái ña 3 lieàu + Monitor- Ñieän taâm ñoà Caån thaän treân nhöõng beänh nhaân coù beänh lyù tim maïch. PHAÙC ÑOÀ ÑIEÀU TRÒ (tt) 4/ Steroid: Methylprednisolone TM 125 mg TMạch ngay töø ñaàu z (Lieàu ñöôïc khuyeán caùo laø 40-60 mg / 6 giôø z Chæ giaûm lieàu khi laâm saøng caûi thieän z Chuyeån daàn sang Prednisone uoáng trong 7-14 ngaøy PHAÙC ÑOÀ ÑIEÀU TRÒ (tt) z 5/ Methylxanthines xöû duïng khi tình traïng b/n vaãn khoâng caûi thieän z Lieàu taán coâng :Diaphylline (4.8%) 5mg/Kg pha trong N/S 9% hay Glucose 5% TT z Lieàu duy trì: 1 mg/Kg -Taùc duïng phuï: oùi, tieâu chaûy, roái loaïn nhòp, rung thaátÎ thöôøng xuyeân ño noàng ñoä Theophylline trong maùu ( BT: 10-20 ug/l) PHAÙC ÑOÀ ÑIEÀU TRÒ (tt) 6/ MgSO 4: duøng khi côn HPQ khoâng ñaùp öng vôùi thuoác ( PEFR vaãn < 60% dñ sau 3 lieàu ñoàng vaän beta 2) -Hieän dieän trong teá baøo vôùi noàng ñoä 5-30 mEq/l -Khi giaûmÆ taêng phoùng thích acetylcholine + co cô -Khi taêng caáp tínhÆ daõn pheá quaûn -Đoái khaùng laïi taùc duïng co cô trôn cuûa calciumÆdaõn pheá quaûn -Chæ neân duøng ñöôøng TM( ñöôøng uoáng vaø hít ñeàu khoâng hieäu quaû coøn TB laïi quaù ñau ) -Chæ duøng ñeå caáp cöùu : 2g TTM nhanh trong 2 phuùt -Khoâng duøng lieân tuïc vì khoâng coù ích lôïi gì PHAÙC ÑOÀ ÑIEÀU TRÒ (tt) Lieàu löoâng: 25mg/Kg (toái ña 2 g ) trong 20 phuùt , thoâng thöôøng pha 1,2g trong N/S 9%o 100 ml TTM C gioït/ph -Taùc duïng ngay sau vaøi phuùt vaø chæ keùo daøi trong 2 giôø -Taùc duïng phuï: -Thöôøng nheï: ñoû maët, caûm giaùc khoù chòu , buoàn nguû - Tuït huyeát aùp hay nhòp chaäm neáu TTM quaù nhanh. -Lieät cô, giaûm phaûn xaï gaân xöông khi noàng ñoä > 5 mg/dl -Choáng chæ ñònh: suy thaän, beänh lyù tim maïch z 7/ Saün saøng giuùp thôû khi caàn (thôû maùy ) „ Hen pheá quaûn coù theå ñöôïc kieåm soaùt toát trong ña soá beänh nhaân baèng caùch öùc cheá phaûn öùng vieâm cuõng nhö ñieàu trò tình traïng co thaét pheá quaûn vaø nhöõng trieäu chöùng coù lieân quan. „ Maëc duø hen pheá quaûn khoâng theå chöõa khoûi haún nhöng ñieàu trò thích hôïp bao goàm moái lieân heä giöõa thaày thuoác vaø beänh nhaân/gia ñình thöôøng giuùp kieåm soaùt beänh. á û ù å ï å ù á á ä â è ù ù á û ù â õ à ï é á û ø õ ä ù ù â ë ø á û â å õ û ú à ï à á â ä õ à á ø ä â ø ù å ù ä CHÖÔNG TRÌNH QUAÛN LYÙ VAØ PHOØNG NGÖØA HEN : TOÙM TAÉT Ì Û Ù Ø Ø Ø : Ù É TAØI LIEÄU THAM KHẢO 1/ Trevor T Hansel et al –An atlas of Chronic Obstructive Pulmonary disease 2004 2/ Fraser & Pare –Diagnosis of diseases of the chest 1999 –Vol 3 :2168-2264 3/ Alfred P.Fishman –Fishman’s pulmonary diseases and disorders 1997 4/Di Carlo J.Magnesium sulfate for status asthmaticus (1998) 5/ Fayon M. Pharmacotherapy of acute severe asthma in children 6/ Bệnh học Nội Khoa – ĐH Y Dược Tp HCM