Bài giảng Các mô hình kinh doanh điện tử

eMail: namdhtm@gmail.com Chương 2 Các mô hình kinh doanh điện tử eMail: namdhtm@gmail.com Các nội dung chính Giới thiệu về mô hình kinh doanh Cấu trúc của mô hình kinh doanh Các mô hình kinh doanh chủ yếu trong thương mại điện tử eMail: namdhtm@gmail.com Giới thiệu về mô hình kinh doanh Mô hình kinh doanh là gì? Là một phương pháp tiến hành kinh doanh qua đó DN có được doanh thu, điều kiện cơ bản để tồn tại và phát triển trên thị trường. (Efraim Turban, 2006) Mô hình kinh doanh là cách bố trí, sắp xếp các sản phẩm, dịch vụ và các dòng thông tin, bao gồm việc mô tả các yếu tố của quá trình kinh doanh và vai trò của nó đối với kinh doanh; đồng thời mô tả các nguồn doanh thu, khả năng thu lợi nhuận từ mỗi mô hình kinh doanh đó. (Paul Timmers, 1998) eMail: namdhtm@gmail.com Cấu trúc của mô hình kinh doanh Mục tiêu giá trị cung cấp cho khách hàng Mô tả giá trị từ quan điểm của khách hàng Hàng hóa và dịch vụ cung ứng Mô tả tất cả sản phẩm và dịch vụ mà doanh nghiệp sẽ cung cấp Mô tả quá trình bán hàng, giao nhận hàng hóa, dịch vụ Mô tả toàn bộ quá trình tiến hành giao dịch và chuyển giao sản phẩm và dịch vụ Các nguồn lực cho DN Một danh sách nguồn lực được yêu cầu và xác định nguồn lực nào sẵn có, nguồn lực nào đang được phát triển, và nguồn lực nào sẽ cần huy động phục vụ cho các hoạt động kinh doanh Mô hình doanh thu Mô tả doanh thu dự kiến (mô hình doanh thu), chi phí dự kiến, nguồn tài trợ và khả năng lợi nhuận dự kiến (kết quả về mặt tài chính) của mô hình kinh doanh. (Nguồn: Efraim Turban, 2006) eMail: namdhtm@gmail.com Cấu trúc của mô hình kinh doanh Mục tiêu giá trị Là cách mà sản phẩm hay dịch vụ của doanh nghiệp đáp ứng được nhu cầu khách hàng Để phân tích mục tiêu giá trị, doanh nghiệp phải trả lời các câu hỏi sau: Vì sao khách hàng lựa chọn doanh nghiệp để giao dịch? Doanh nghiệp có thể cung cấp cho khách hàng những gì mà các doanh nghiệp khác không thể cung cấp? Mục tiêu giá trị thương mại điện tử bao gồm: sự cá nhân hoá, cá biệt hoá của các sản phẩm giảm bớt chi phí tìm kiếm sản phẩm, so sánh giá cả sự thuận tiện trong giao dịch thông qua quá trình quản lý phân phối sản phẩm. Thí dụ: Amazon.com eMail: namdhtm@gmail.com Các yếu tố cơ bản của mô hình kinh doanh Mô hình doanh thu Là cách thức để doanh nghiệp có doanh thu, tạo ra lợi nhuận và có mức lợi nhuận trên vốn đầu tư lớn hơn các hình thức đầu tư khác Các mô hình doanh thu chủ yếu được áp dụng trong thương mại điện tử bao gồm: Mô hình doanh thu quảng cáo Mô hình doanh thu đăng ký Mô hình thu phí giao dịch Mô hình doanh thu bán hàng Mô hình doanh thu liên kết eMail: namdhtm@gmail.com Sơ đồ cỏc mụ hỡnh doanh thu trong TMĐT eMail: namdhtm@gmail.com Các mô hình kinh doanh chủ yếu trong TMĐT Bán hàng trực tuyến Đấu thầu điện tử Đặt giá cố định Chọn giá thích hợp Liên kết Lan tỏa Mua nhóm Đấu giá trực tuyến Cá nhân hóa sản phẩm và dịch vụ Sàn giao dịch điện tử Trung gian thông tin Đổi trác Giảm giá Thành viên Tích hợp chuỗi giá trị Nhà cung cấp dịch vụtrong chuỗi giá trị eMail: namdhtm@gmail.com Mô hình Bán hàng trực tuyến Là mô hình bán sản phẩm hoặc dịch vụ trực tuyến từ một nhà sản xuất tới 1 khách hàng (loại bỏ trung gian hoặc các cửa hàng hữu hình) hoặc từ những người bán lẻ tới những khách hàng, phân phối hiệu quả hơn Mô hình này đặc biệt hiệu quả đối với những sản phẩm và dịch vụ có khả năng số hóa Mô hình này được áp dụng trong B2C và trong một vài loại B2B của TMĐT eMail: namdhtm@gmail.com Mô hình Đấu giá & Đấu thầu điện tử Cho phép người tham gia đấu giá các sản phẩm hoặc các dịch vụ thông qua mạng internet. Mô hình này rất được ưa chuộng hiện nay đối với doanh nghiệp, cá nhân người tiêu dùng và đặc biệt với các cơ quan công quyền, cho phép người mua và người bán tham gia trên một cửa hàng ảo, được quyền đưa giá trên một phòng đấu giá ảo do mình tạo ra. Có hai phương thức đấu giá trực tuyến: đấu giá theo giá tăng dần và đấu giá theo hình thức giá giảm dần (đấu thầu Reverve Auction Model). Ví dụ: www.ebay.com là một trang web thành công nhất sử dụng mô hình đấu giá tăng dần. www.priceline.com là mô hình đảo ngược của đấu giá so với Ebay (đấu thầu). eMail: namdhtm@gmail.com Những ưu điểm của mô đấu giá trực tuyến: Không ràng buộc thời gian. Việc đặt giá có thể thực hiện bất kì lúc nào. Các sản phẩm đuợc liệt kê trong một một vài ngày (thường là từ 1 đến 10 ngày, tùy theo ý thích của người bán) để người mua có thời gian tìm kiếm, quyết định và đặt giá. Giá trị của món hàng sẽ được nâng lên theo số lượng người tham giá đấu giá. Không ràng buộc địa lý: Những người bán hàng và những người đấu giá có thể tham gia đấu giá từ bất kì nơi nào có truy cập Internet. Điều này làm các cuộc đấu giá them gần gũi và giảm chi phí tham dự một cuộc đấu giá. Điều này đồng thời cũng làm tăng số lượng các sản phẩm (có càng nhiều người bán hàng) và số lượng các đặt giá (có càng nhiều người đặt giá). Những món hàng không những không cần phải đưa đến sàn đấu giá mà còn giảm được chi phí, giảm được giá khởi điểm được chấp nhận của người bán. Lơi ích với người bán, người mua và xã hội: thu hút số người đấu giá lớn nhất, Số lượng người bán hàng lớn, khuyến khích nhiều người bán. Bởi vì có nhiều người tham gia đặt giá, có thể đạt được giá cao, giảm chi phí bán hàng, dễ buôn bán. Mô hình Đấu giá điện tử eMail: namdhtm@gmail.com Đấu giỏ trực tuyến, giỏ tăng dần (Ascending Price) Nguồn: E-Commerce Efraim Turban eMail: namdhtm@gmail.com Đấu giỏ trực tuyến, giỏ giảm dần (The Reverse Auction Process) Nguồn: E-Commerce Efraim Turban eMail: namdhtm@gmail.com Đi tiên phong là Priceline.com Cho phép một người mua lập giá mà họ sẵn lòng trả cho một sản phẩm hoặc dịch vụ nhất định. Priceline.com sẽ cố hợp nhất yêu cầu của khách hàng với một nhà cung cấp sẵn lòng bán sản phẩm hoặc dịch vụ với giá đó. Mô hình Đặt giá cố định eMail: namdhtm@gmail.com Cho phép khách hàng tự xác định nhu cầu mình Doanh nghiệp, ví dụ như Hotwire.com, sẽ hợp nhất nhu cầu của khách hàng với một cơ sở dữ liệu, định vị giá thấp nhất và gửi tới khách hàng. Khách hàng sau đó trong vòng 30 tới 60 phút để chấp nhận hoặc từ chối lời đề nghị đó Mô hình Chọn giá thích hợp eMail: namdhtm@gmail.com Một đối tác marketing (doanh nghiệp, tổ chức KD, hoặc cá nhân) liên kết khách hàng tới Website của một công ty bán hàng Việc liên kết được thực hiện bằng việc đặt một mẩu tin quảng cáo của công ty bán hàng trên Website của công ty liên kết hội viên. Khi nào một khách hàng mà được dẫn tới một Website của công ty bán hàng mua hàng ở đó thì đối tác liên kết hội viên sẽ nhận được hoa hồng (có thể tử 3-15%) trên giá mua. Mô hình Liên kết eMail: namdhtm@gmail.com Mô hình Lan toả Một DN xúc tiến thương hiệu hoặc bán hàng thông qua việc khuyến khích mọi người gửi tin nhắn tới những người khác hoặc mời bạn bè tham gia vào những chương trình nhất định. eMail: namdhtm@gmail.com Mô hình Mua nhóm Một DN tập hợp những cá nhân hoặc DN vừa và nhỏ, tổng hợp những đơn đặt hàng nhỏ của họ để đạt được một số lượng mua lớn, và sau đó đứng ra đàm phán (hoặc tiến hành bỏ thầu) cho thỏa thuận kinh doanh. Do khối lượng mua nhiều nên họ có thể nhận được chiết khấu giảm giá theo khối lượng Thí dụ: Letsbuyit.com eMail: namdhtm@gmail.com Mô hình Cá nhân hóa sản phẩm – dịch vụ Cá nhân hóa sản phẩm - dịch vụ là tạo một sản phẩm hoặc dịch vụ theo tiêu chuẩn/yêu cầu của người mua. Cá nhân hóa không phải là mô hình mới, nhưng cái mới là khả năng cá nhân hóa nhanh sản phẩm trực tuyến cho khách hàng với chi phí không cao hơn nhiều so với sản phẩm không được cá nhân hóa Thí dụ: Dell.com; Landend.com eMail: namdhtm@gmail.com Mô hình Sàn giao dịch điện tử Các doanh nghiệp trên cơ sở Web sử dụng các công nghệ Internet để tạo nên thị trường, đưa người mua và người bán lại với nhau. Giúp người mua và người bán gặp gỡ nhau nhằm giảm chi phí mua sắm trong một lĩnh vực kinh doanh nhất định eMail: namdhtm@gmail.com Mô hình Trung gian thông tin Trung gian thụng tin cung cấp sự riờng tư, niềm tin, sự hợp nhất thụng tin, dịch vụ tỡm kiếm, nội dung, và những dịch vụ thụng tin khỏc Vớ dụ: Google.com, Yahoo! eMail: namdhtm@gmail.com Mô hình Đổi trác Công ty sắp xếp các cuộc trao đổi để các thành viên tham gia trao đổi những giá trị mà họ không cần lấy những thứ mà họ thực sự cần. Ví dụ Web-barter.com; Tradeaway.com sắp xếp những cuộc trao đổi như vậy. eMail: namdhtm@gmail.com Mô hình Giảm giá Những công ty bán sản phẩm và dịch vụ của họ ở mức triết khấu cao, khoảng 50% trên giá bán lẻ. Ví dụ: Half.com eMail: namdhtm@gmail.com Mô hình Thành viên Chiết khấu cho các thành viên mới nhằm khuyến khích việc tham gia Đây là mô hình khá phổ biến trong truyền thống Ví dụ:Netmarket.com và NYTimes.com eMail: namdhtm@gmail.com Mô hình Tích hợp chuỗi giá trị Tích hợp các dịch vụ dọc theo chuỗi giá trị của sản phầm làm tăng thêm giá trị sản phẩm và sự thuận tiện cho khách hàng. Ví dụ: Carpoint.com cung cấp các dịch vụ liên quan đến việc mua ô tô như đăng ký, tài chính và bảo hiểm… eMail: namdhtm@gmail.com Nhà cung cấp dịch vụtrong chuỗi giá trị Cung cấp một dịch vụ, thực hiện một chức năng chuyên biêt trong chuỗi giá trị Ví dụ: UPS – cung cấp dịch vụ hậu cần Paypal – cung cấp dịch vụ thanh toán eMail: namdhtm@gmail.com Các mô hình kinh doanhđặc trưng của thương mại điện tử Thương mại điện tử giữa các doanh nghiệp (business-to-business hay B2B e-commerce) là loại hình giao dịch quan trọng nhất, chiếm tỉ trọng lớn nhất trên Internet. eMail: namdhtm@gmail.com Các mô hình kinh doanh đặc trưng củathương mại điện tử eMail: namdhtm@gmail.com Mô hình kinh doanh giữacác người tiêu dùng (C2C) Là cách mà người tiêu dùng có thể sử dụng để bán các hàng hoá của mình cho người tiêu dùng khác với sự giúp đỡ của một doanh nghiệp kinh doanh trực tuyến Người tiêu dùng trên Internet thường dùng cách này để thanh lý các hàng hoá dư thừa hoặc các hàng hóa đã qua sử dụng Mô hình doanh thu: Phí giao dịch Thí dụ: eBay.com, Half.com Mô hình kinh doanh đặc trưng của TMĐT eMail: namdhtm@gmail.com Mô hình kinh doanh ngang hàng(peer-to-peer - P2P) Mô hình kinh doanh ngang hàng (P2P) hoạt động với mục tiêu liên kết những người sử dụng, cho phép họ chia sẻ các tệp tin và các tài nguyên khác trên máy tính mà không cần truy cập vào một máy chủ chung Hoạt động với mục đích chủ yếu là chia sẻ các thông tin và các loại tài nguyên khác Mô hình doanh thu: Phí đăng ký, quảng cáo và phí giao dịch Thí dụ: Napster.com Mô hình kinh doanh đặc trưng của TMĐT eMail: namdhtm@gmail.com Mô hình thương mại di động(M-commerce) Mô hình kinh doanh cho phép mọi đối tượng thực hiện các giao dịch mua bán tại mọi thời điểm, đặc biệt là ở mọi nơi sử dụng các thiết bị trên cơ sở công nghệ mới, không dây Điều kiện để phát triển mô hình này: Hạ tầng công nghệ Cước phí sử dụng các thiết bị di động truy cập Internet Mô hình doanh thu: Bán hàng hoá Mô hình kinh doanh đặc trưng của TMĐT eMail: namdhtm@gmail.com Những người tạo điều kiện cho thương mại điện tử Mô hình kinh doanh đặc trưng của TMĐT Những người cung cấp cơ sở hạ tầng cần thiết giúp các DN kinh doanh điện tử thực hiện các HĐKD