Bài giảng Bào chế - Hòa tan chế xuất - Trần Anh Vũ

HỊA TAN CHIẾT XUẤTộ mơn Bào chế TS Trần Anh VũEmail: trananhvubc@yahoo.comĐường hịa tan trong nước → Hịa tan hồn tồnTrà ngâm trong nước nĩng→ Hịa tan khơng hồn tồnQuá trình lấy các chất cĩ tác dụng từ trà nhờ nước nĩng được gọi là quá trình hịa tan chiết xuấtQUÁ TRÌNH HỊA TAN1Đại cương2Nguyên liệu và dung mơi4Các yếu tố ảnh hưởngĐẠI CƯƠNG VỀ HTCX 3Cơ sở lý luận hiện tượng trong HTCXTÌM HIỂU THỊ TRƯỜNGXu hướng thuốc từ hợp chất thiên nhiên trên thế giới hiện nay?Tại sao cĩ xu hướng đĩ?Câu hỏi1. Từ cây thuốc muốn trở thành thuốc Anh (Chị) nghĩ một nhà nghiên cứu cần phải trải qua các bước nào?Câu hỏi2. Anh (Chị) từng gặp những dạng thuốc nào cĩ nguồn gốc từ dược liệu?CÂY THUỐCTỔNG KẾTCác bộ phận của dược liệuHợp chất, chất tinh khiếtCao thuốc từ dược liệu THUỐCCâu hỏi3. Hịa tan chiết xuất là gì?4. Đặc điểm của HTCX?5. Mục tiêu của HTCX?91. ĐẠI CƯƠNG 1.1.ĐỊNH NGHĨA: Nhóm hoạt chấtCao toàn phầnHoạt chất tinh khiếtDMDLBÃHTCXDịch chiếtHoạt chấtCác chất Hỗ trợTạp chấtCÂU HỎI6. Tại sao quá trình HTCX là giai đoạn quan trọng trong điều chế các chế phẩm từ dược liệu?Hiểu thế nào về chế phẩm tồn phần và dạng tinh khiết từ dược liệu trong điều trị và trong kiểm nghiệm?2.1. Nguyên liệu:Nguyên liệu cĩ nguồn gốc từ:- Dược liệu thảo mộc tươi hay khơ.Dược liệu nguồn gốc động vật. DS cần chú ý cách xác định chính xác dược liệu vì dễ nhầm lẫn2. NGUYÊN LIỆU VÀ DUNG MƠICâu hỏi7. Các phương pháp diệt men trong quá trình làm khơ dược liệu?2.1 Nguyên LiệuDược liệu cần làm khơ để:- Hoạt chất khơng bị phân hủy. - Nếu chứa men làm giảm hàm lượng hoạt chất.2.1 Nguyên LiệuCách xử lý dược liệu trước khi làm khơ:Xơng hơi cồn Ethylic hoặc nhúng nhanh trong cồn sơi.Dùng luồng hơi nước 100 độ C trong 3 – 5 phút rồi làm lạnh.Nhúng dược liệu trong nước sơi.Dược liệu khơ cần đạt tiêu chuẩn quy định về:Độ ẩmGiới hạn tạp chất.Hàm lượng hoạt chấtCâu 8Nếu độ ẩm của DL cao sẽ ảnh hưởng gì đến quá trình hịa tan chiết xuấtTiêu Chuẩn Dược Liệu163. CƠ SỞ LÝ LUẬN3.1.SỰ THẤM DUNG MƠI VÀO DƯỢC LIỆU3.2.SỰ HỊA TAN CÁC CHẤT TRONG TẾ BÀO DƯỢC LIỆU.3.3.SỰ KHUYẾCH TÁN3.3.1.Sự khuyếch tán nội.3.3.2.Sự khuyếch tán ngoại.Câu hỏi9. Sự thẩm thấu là gì?10. Nêu các biện pháp để thúc đẩy quá trình thấm dung mơi vào dược liệu?18 Là một quá trình phức tạp. Xảy ra hiện tượng lý hĩa (hịa tan và khuyếch tán) Xảy ra hiện tượng thẩm tích, thẩm thấu.3.1 SỰ THẤM DUNG MƠI VÀO DƯỢC LIỆU3. Cơ Sở Lý Luận Các Hiện Tượng Xảy Ra Trong Qúa Trình HTCX19Thời gian dung mơi thấm vào tế bào phụ thuộc vào:+Đường kính và chiều dài các mao quản.+Áp lực khơng khí trong ống mao quản.+Bản chất dung mơi.+Tốc độ khuyếch tán của khí vào chất lỏng.-Dùng các biện pháp.+Làm chân khơng mao quản và tế bào dược liệu (AS thấp)+Nâng áp lực chất lỏng (dưới áp suất cao)+Thay khơng khí trong tế bào, mao quản bằng khí dễ tan.-Sự thấm ướt các chất trong tế bào dược liệu.3.1 SỰ THẤM DUNG MƠI VÀO DƯỢC LIỆU20-Tốc độ hịa tan các chất trong tế bào dược liệu theo Fick.dGdtDF (Cs – Ct)x=Khuấy trộn trong lịng tế bào dùng chấn động siêu âm.-Đối với chất tan nằm trên bề mặt dùng qúa trình thủy độngCâu hỏi11. Sự khuyếch tán nội là gì?12. Sự khuyếch tán ngoại là gì?223.3 SỰ KHUYẾCH TÁN3.3.1. SỰ KHUYẾCH TÁN NỘIĐặc điểm của sự thẩm tích?-Là qúa trình vận chuyển chất tan từ trong tế bào nguyên vẹn vào dung mơi qua màng tế bào.-Màng tế bào dược liệu nguyên vẹn là màng thẩm tích.-Màng thẩm tích:+Cho chất tan ở dạng phân tử nhỏ (hoạt chất) đi qua.+Chất tan phân tử lớn (tạp) khơng đi qua.13. Tại sao nĩi quá trình hịa tan chiết xuất cĩ tính chọn lọc?- Lượng chất khuyếch tán được biểu thị bằng phương trình.W=V0AC3.CƠ SỞ LÝ LUẬN CÁC HIỆN TƯỢNG XẢY RA TRONG QÚA TRÌNH HTCXW: Lượng chất khuyếch tánV0: Hệ số tốc độ vận chuyểnA: Diện tích màngC: Gradient nồng độ 24-Là qúa trình vận chuyển chất tan trên bề mặt tiểu phân dược liệu(chủ yếu tế bào bị chia cắt, dập nát) vào dung mơi.-Phụ thuộc vào các yếu tố.+Hệ số khuyếch tán của chất tan.+Diện tích bề mặt khuyếch tán.+Bề dày lớp khuyếch tán.-So với khuyếch tán nội hệ số khuyếch tán ngoại lớn hơn°-Qúa trình tạo nhiều tạp cho dịch chiết.3.3.2.SỰ KHUYẾCH TÁN NGOẠI (sự khuyếch tán tự do)254.1.YẾU TỐ CẤU TRÚC, MỨC ĐỘ PHÂN CHIA DƯỢC LIỆU.- Cấu trúc dược liệu.Mức độ phân chia dược liệu.4.2. YẾU TỐ DUNG MƠI.Bản chất dung mơi.Tỷ lệ dung mơi và dược liệu.Ph của dung mơi.Ảnh hưởng chất diện hoạt trong dung mơi.4.3.YẾU TỐ KỸ THUẬT.- Ảnh hưởng của nhiệt độ.Thời gian.- Sự khuấy trộn.4. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG